پاورپوینت تعارض قوانین درس حقوق بین الملل خصوصی 2

پاورپوینت تعارض قوانین درس حقوق بین الملل خصوصی 2 آموزش تصویری را جدی بگیریم نسخه قابل ویرایش تعداد صفحات26: بسم الله الرحمن الرحیم تعارض قوانین درس حقوق بین الملل خصوصی 2 کلیات منبع :کتاب تعارض قوانین از دکتر نجاد علی الماسی :مفهوم تعارض قوانین یک رابطه حقوق خصوصی با دخالت عامل خارجی (یک یا چند) به دو یا چند کشورارتباط پیدا کند باشند یکی تابعیت //مثال ازدواج ،معامالت ووو //دو نفر که یکی یا هردو خارجی //مثال یک کشور اقامتگاه است و قانون کدام کشور بر این رابطه حکم فرماست مثال ::زن و شوهر فرانسوی /در نفقه اختالف دارند /اقامتگاه ایران • تعارض قوانین رابطه حقوق خصوصی اگر فقط به یک کشور مربوط باشد(عامل خارجی دخیل نباشد) :مثل ازدواج دو ایرانی = تابع حقوق داخلی اگر به دو یا سه کشور مربوط باشد(عامل خارجی دخیل باشد) == تعارض قوانین پیش می آید عامل خارجی چیست / .مثال :تابعیت ،اقامتگاه ،محل وقوع مال ،محل تنظیم سند ،محل واقعه و... نکته :گاه یک عامل خارجی دخیل است ،گاه چند عامل(پیچیده) مثال تابعیت از یک کشور ومحل وقوع مال کشور دیگر  توجه //تعارض قوانین فرع بر حق است //وج ود ح ق فرع ب ر ت ابعیتاست. نکته :یک) باید حق ایجاد شده باشد تا تعارض قوانین طرح باشد// دو) حق باید بر اساس قانونی ایجاد شده باشد //ترتیب -1(:تابعیت -2ایجاد حق -3تعارض قوانین اگر حقی بر اساس قانون صالحیت دار ایجاد نشده باشد تعارض به وجود نمی آید مثال فرد در کشورش حق طالق نداشته /نمی تواند در ایران آن حق را ایجاد و استفاده کند عوامل پیدایش و ایجاد حق تعارض -1توسعه روابط و مبادالت بین المللی -2اغماض و چشم پوشی قانونگذار ملی و امکان اجرای قانون خارجی -3وجود تفاوت بین قوانین داخلی کشورها قانون اصلح قانون محل انعقاد قرارداد قانون محل وقوع شیء قانون اقامتگاه قانون کشور متبوع شخص قانون کشور مقر دادگاه قانون محل اجرای تعهد قانون محل تنظیم سند قانون محل وقوع جرم تعارض دادگاهها (صالحیت ها) تعارض قوانین با تعارض صالحیتها متفاوت است ابتدا تعارض صالحیت حل می شود بعد تعارض قانون تعارض صالحیت اوال :عامل خارجی پای کشوری دیگر را به میان کشیده ثانیا :صالحیت دادگاه دو یا چند کشور مطرح است (عامل خارجی باعث شده صالحیت دو یا چند کشور مطرح شود) ‏مثال :مالی در فرانسه واقع است /دعوا در ایران مطرح است ‏مثال :دو نفر انگلیسی راجع به مالی در نروژ در ایران طرح دعوی دارند رابطه تعارض قوانین و تعارض دادگاهها • نکته اول :تعارض دادگاه ها مقدم بر تعارض قوانین است اول باید صالحیت دادگاه احراز شود بعد دادگاه قانون صالح را طبق قوانین کشور خود مشخص می کند مثال دادگاه ایران صالحیت خود را احراز می کند سپس طبق قواعد مشخص می کند قانون کشورانگلیس حاکم بر موضوع است • نکته دوم :صالحیت دادگاه یک کشور الزاما صالحیت قانون آن را به همراه ندارد مثال :اگر زوجین انگلیسی مقیم ایران در احوال شخصیه اختالف داشته باشند دادگاه ایران خود را صالح میداند ولی قانون خود را صالح نمیداند بلکه قانون انگلیس را صالح میداند (قانون کشور متبوع) دادگاه انگلیس خود را صالح میداند ولی قانون خود را صالح نمیداند بلکه قانون ایران را صالح میداند (قانون اقامتگاه) وجوه اشتراک تعارض قوانین و تعارض دادگاهها • اول :شباهت در منابع( :منبع اخذ قانون) مثال ممکن است در کشوری مانند فرانسه رویه قضایی،هم منبع تعارض دادگاهها باشدهم منبع تعارض قوانین یا حقوق اسالمی //هم منبع تعارض قوانین است و هم منبع تعارض دادگاهها • دوم :شباهت در روش استدالل و مطالعه موضوعات مثال هم در تعارض قوانین از تقسیمات و قواعد حقوق داخلی ( مثل دسته های ارتباط /احوال شخصیه) استفاده می شود هم در تعارض دادگاهها هم از قواعد داخلی استفاده می شود مثال :قاعده صالحیت دادگاه محل خوانده که در داخل استفاده میشود در ح ب خ هم استفاده می شود • سوم :شباهت در ساختمان و تقسیمات حقوقی: • مثال موضوع /تفکیک مرحله ایجاد حق از مرحله اثرگذاری آن /هم در تعارض قوانین هست هم تعارض دادگاهها مثال :اگر زوجین خارجی برای طالق به دادگاه ایران مراجعه کنند باید دید دادگاه صالح است یا نه(مرحله اجرا) اگر این زوجین در کشور دیگر طالق گرفته اند و بخواهند در ایران اجرا کنند(مرحله اثرگذاری) • چهارم:استثنائات در اجرای قانون خارجی(مثل نظم عمومی ووو) هم در تعارض قوانین ممکن است باشد هم درتعارض داداهها وجوه افتراق تعارض قوانین و تعارض دادگاهها • اول :اختالف در ماهیت قواعد در تعارض قوانین قواعد شکلی است //مستقیما مساله را حل نمی کنند بلکه فقط قانون صالحیتدار را مشخص می کنند مثال :ماده 7ق م فقط گفته احوال شخصیه بیگانه طبق قانون کشو متبوع است(آن قانون چه گفته معلوم نیس) • در تعارض دادگاهها قواعد ماهوی(مادی) است /یعنی مستقیما گفته چه دادگاهی صالح است اگر قانون ایران دادگاه ایران را صالح بداند مساله حل شده است به عبارت دیگر قواعد تعارض قوانین دو جانبه است(قانون صالحیتدارممکن است قانون داخل باشد ممکن است قانون خارجی) قواعد تعارض دادگاهها یک جانبه است (فقط قانون خود را صالح میداند) ادامه وجوه اختالف • دوم :اختالف در خصلت قواعد قواعد تعارض قوانین :حقوقی هستند(در وضع آنها مصلحت حقوقی و منافع افراد مالک است) قواعد تعارض دادگاهها :سیاسی هستند (در وضع آنها مصلحت سیاسی و حامیت مالک است) در تعارض قوانین ////اصل بر تساوی افراد است در تعارض دادگاهها ///تساوی اصل نیست ...دادگاهها برای اتباع داخلی امتیازاتی قائل می شوند مثال طبق م 14و 15ق م فرانسه در هر دغوی که یکطرف فرانسوی است دادگاه فرانسه صالحیت رسیدگی دارد یا طبق ماده 218ق آد م ایران //اگر خواهان خارجی باشد خوانده ایرانی میتواند وجه الضمان(تامین مالی) طلب کند تأثیر متقابل تعارض قوانین و تعارض دادگاهها • اول :تأثیر تعارض دادگاهها بر تعارض قوانین :روشن است //طبیعی است چون اول تعارض دادگاههاست بعد تعارض قوانین دادگاه اول باید صالحیت خود را احراز کند حل تعارض دادگاهها مقدم بر حل تعارض قوانین است// اگر دادگاه کشوری صالحیتدار شد قواعد تعارض قوانین کشور خود را اعمال می کند مثال:در ترکه منقول ق ب خ فرانسه قانون اقامتگاه متوفی را اعمال میکند //قانون ایران قانون متبوع متوفی مثال در احوال شخصیه :قانون ایران = کشور متبوع ///قانون انگلیس = قانون اقامتگاه • دوم :تأثیر تعارض قوانین بر تعارض دادگاهها :غیرطبیعی //نادر( /تأثیر مؤخر بر مقدم) چون حل تعارض دادگاهها مقدم بر تعارض قوانین است اوال :این دو رابطه نزدیکی با هم دارند /و قاضی هر دو را توأما رسیدگی می کند (دعوی را من حیث المجموع در نظر میگیرد) و خواه ناخواه تعارض قوانین بر تعارض دادگاهها مؤثر است مثال مواردی که حاکمیت یا دیوانعالی تصمیم می گیرد که به دلیل تعارض قوانین صالحیت دادگاه خود را منتفی کند برخی اصطالحات • -1صالحیت قانونگذاری و صالحیت قضایی • -2قواعد حل تعارض و قواعد مادی • -3دسته های ارتباط • -4قوانین درون مرزی و قوانین برون مرزی • -5قوانین شخصی و قوانین عینی یا ذاتی -3قانون محل وقوع شیئ -2فانون اقامتگاه • -1قانون ملی -6 -4قانون محل تنظیم سند -5 //قانون حاکمیت اراده / قانون مجل وقوع عقد -7 //قانون مقر دادگاه صالحیت قانونگذاری و صالحیت قضایی 1- • صالحیت قانونگذاری :منظور تشخیص قانون صالح برای موضوع است(از بین چند قانون) • مثال اگر زن فرانسوی با مرد روسی در فرانسه ازدواج می کنند و برای اقامت به اکوادور می روند پس از مدتی با رضایت طرفین(طبق قانون اکوادور) طالق می گیرند و زن فرانسوی با مرد فرانسوی ازدواج می کند • قانون صالح برای طالق کدام قانون است //قانون فرانسه(قانون متبوع زن) // قانون روس (قانون متبوع شوهر) ///قانون اکوادور(اقامتگاه) • صالحیت قضایی :تشخیص دادگاهی که صالحیت رسیدگی دارد (دادگاه صالح) • قاضی قبل از شروع به رسیدگی باید صالحیت خود را احراز کند// • تعارض صالحیتها = تعارض داشتن صالحیت دادگاه دو یا چند کشور در رسیدگی به یک موضوع قواعد حل تعارض و قواعد مادی 2- • قواعد حل تعارض یا قواعد تعارض قوانین :قواعدی هستند که تنها به تعیین قانونی که باید به موضوع خاصی حکومت کند(قانون حاکم) اکتفا می کنند و مسئله را مستقیما حل نمی کنند • این قواعد ارجاعی بوده یعنی به قانون صالح ارجاع می دهد (جزء قوانین شکلی می باشند) • مثال :ماده 6قانون مدنی :احوال شخصیه اتباع ایران /طبق قانون ایران(قانون صالح = قانون ایران) • ماده 7قانون مدنی:احوال شخصیه اتباع بیگانه /طبق قانون متبوع خود(قانون صالح= قانون کشور متبوع) • ماده 968ق مدنی :تعهدات ناشی از عقود = طبق قانون محل وقوع عقد • قواعد مادی یا اساسی :قواعد و قوانینی که مستقیما مسئله را حل می کنند (ماهوی) ( /به ماهیت و اصل دعوی مربوط بوده مشکل راحل می کند) بدون آنکه به قانونی دیگر ارجاع دهد ( فقط به حقوق داخلی کشور مرتبط است ) • مثل قوانینی که شرایط نکاح و طالق و ارث را میگوید  -3دسته های ارتباط //توصیف • ضرورت ایجاد دسته های ارتباط: • اوال :مسائل بین الملل خصوصی خاص و زیاد است • ثانیا :قواعد کلی است //به همین دلیل مسائل متجانس را در دسته هایی قرار داده اند تا با قواعد قانون صالح معین شود • ارتباط = ارتباط دهنده مساله با قاعده و در نهایت قانون صالح • دسته های ارتباط مانند :دسته احوال شخصیه ،دسته اموال ،دسته قراردادها ،دسته اسناد .... • توصیف :تشخیص اینکه هر مساله ای در کدام دسته ارتباط قرار میگیرد را توصیف گویند • مثال اینکه ارث یا طالق جزء احوال شخصیه است توصیف می باشد • قاضی ابتدا مساله را توصیف می کند سپس قاعده اش را می یابد آنگاه قانون صالح را معین می کند توصیف • مسأله بر طبق آن قانون قاعده یابی تشخیص قانون صالح حکم • • • • • • • • قوانین درون مرزی و برون مرزی قوانین درون مرزی (محلی) :قوانینی که در سرزمین یک کشور نسبت به تمامی سکنه اعم از تبعه و بیگانه و تمامی اموالی که در کشور می باشد اجرا می شود این قوانین با حاکمیت کشور درارتباط است بهمین دلیل در برای رعایت حق حاکمیت، همه کشور و نسبت به همه اجرا می شود /// .در خارج از محدوده کشور اجرا نمی شود مانند :قوانین مالیلتی ،قوانین کیفری /قوانین مربوط به اموال غیرمنقول(مرتبط با حاکمیت ارضی) (م 8ق م و « م 966ق م :تصرف و مالکیت و سایر حقوق بر اشیای منقول یا غیرمنقول تابع قانون مملکتی خواهد بود که آن اشیاء در آن واقع است») در کشورهای فئودالیته اصل بر درون مرزی بودن قوانین است قوانین برون مرزی :قوانینی که در خارج از کشوری که برای آن وضع گردیده اجرا می شود مانند :قوانین احوال شخصیه ایران که نسبت به همه ایرانیها ،در هرجای دنیا باشند اجرا می شود/م 6ق م قوانین برون مرزی همراه با فرد از کشور بیون می رود /اما درون مرزی با خروج فرد از مرز قابل اجرا نیست قوانین شخصی و قوانین عینی یا ذاتی • قوانین شخصی :قوانین حاکم بر احوال شخصیه / ،قوانینی که موضوع آنها حقوق اشخاص است • بیشتر راجع به وضعیت و اهلیت فرد است //مانند قوانین راجع به نکاح ،صغر و کبرووو • معموال نسبت به تمامی اتباع دولت وضع کننده قانون اجرا می شود • قوانین عینی :قوانینی که به راجع به اموال ،معامالت و غیره //قوانین راجع به اعیان خارجی • نسبت به تمامی اموال و اعیان موجود در کشور قابل اجراست /مالک یا متصرف تبعه یا بیگانه باشد • خلط بین درون مرزی وعینی ///و برون مرزی و شخصی • تقسیم بر اساس ثلمرو شمول قانون = برون مرزی و درون مرزی • تقسیم بر اساس موضوع قانون = شخصی و عینی اصطالحاتی دیگر • قانون ملی :همان قانون کشور متبوع فرد است /مثال در ایران احوال شخصیه تابع قانون ملی فرد است • قانون اقامتگاه :قانون کشور محل اقامت فرد؛؛ • -1در برخی کشورها مانند انگلیس و آمریکا در احوال شخصیه قانون اقامتگاه اعمال می شود • -2در برخی مانند فرانسه قانون اولیه در احوال شخصیه قانون متبوع است و قانون ثانویه قانون اقامتگاه به این معنی که اگر قانون اولیه قابل اجرا نبود(مانند اختالف تابعیت در دعوی طالق و نسب) یا اولیه نداشتند (مانند آن که فرد بدون تابعیت باشد «آپاترید») //در این صورتها قانون اقامتگاه اجرا می شود • -3در برخی کشورها مانند ایران فقط قانون متبوع فرد اجرا می شود؛ اگر تابعیت نداشت قانون مقر(ایران) • قانون محل وقوع شیئ:م 966ق م :تصرف ومالکیت و سایر حقوق براشیای منقول یاغیرمنقول تابع قانون مملکتی خواهد بود که آن اشیاء در آن واقع است • • • • • اصطالحاتی دیگر قانون محل تنظیم سند :قانون کشوری که در آنجا سند تنظیم شده است (م 968ق م) قانون محل وقوع عقد ( :م )968 قانون حاکمیت اراده :قانونی که بر اساس اراده خود تعیین کرده و تعهدات قراردادی خود را تابع آن قرارداده اند(م 968ق م) (اگر متعاقدین خارجی باشند و صریحا یا ضمنا قانونی را معین کرده اند) قانون مقر دادگاه :قانون کشور متبوع دادگاه است نکته : 1قانون مقر و قانون درون مرزی غالبا برهم منطبق است ولی گاه دادگاه به قانون دیگررأی می دهد مثال اگر دعوی در مال غیرمنقول واقع در ایران باشد دادگاه به قانون خودش(درون مرزی) رأی می دهد امااگر در دادگاه ایران راجع بمالی که درفرانسه است طرح دعوی شود بقانون محل وقوع مال رأی میدهد «البته در قواعد صوری مانند ق آ د قانون مقر دادگاه عمل می شود» Click to add Title • نکته :2قانون مقر دادگاه قانون جانشین است :قانون مقردربسیاری موارد حکومت دارد ومقدم است بردیگر قوانین؛ زیرادر مواردی جانشین قانون اصلی می شود مانند وقتی که منع یاخأل قانونی درقانون اصلی باشد • یک :مانع مثل نظم عمومی یا تقلب :اگرقانون صالحیتداربا نظم عمومی کشورمخالف باشد اجرا نمی شود //مثال نکاح محارم در ایران • دو :نسب طفل معلوم نباشد؛ قانون متبوع ندارد //در احوال شخصیه = مقر • نسب با اینکه از احوال شخصیه است ولی اگراختالفی یا نامعلوم باشد درمورد آن قانون مقر دادگاه قانون اعمال میشود • سه :اگر تابعیت معلوم نباشد قانون مقر(در ایران) محمد فایق مجیدی @fayihg.majidi