فایلpdf امداد و سوانح جزوه دانشگاهی تعداد صفحات20

صفحه 1:


صفحه 2:
امداد و سوانج 

صفحه 3:
هیدرولوژی چرخه هیدرولوژی بارندگی رواناب تعریق نفوذ ابهای زیر زمیتی حوضه های آبریز فیزیوگرافیکی پارامتر های هیدرولوژیکی > > > > > > > > > > > 

صفحه 4:
< هیدرولوژی چیست ؟ > بر اساس آخرین مطالعات تا کنون ۵ میلیارد سال از عمر زمین می گذرد و شواهد نشان میدهد که آب از همان ابتدای تشکیل کره زمین نقش مهمی در تحول و قابل سکونت کردن آن به عنوان تنها سیاره قابل زیست داشته است . با تشکیل اقيانوسها و درياها و تشكيل بخار از روى أنها و ايجاد ابر و بارندگی و به طور کلی گردش آب در طبیعت و جاری شده آب در رودخانه ها و بازگشت مجدد آن به طروق مختلف به اقیانوسها , ابتدا زندگی اولیه با گياهان و جانداران پست آغاز شد و سپس گیاهان و حیوانات عالی به وجود آمدند . پیوسته زمین که از سنگهاک آذرین سرد شده تشکیل شده بود در اثر تماس با هوا و جو تحت تأثیر پدیده هوازدگی قرار گرفت و تغییرات همزمان آب , دما و یخبندان باعث تکه تکه شدن سنگها شده و جاری شدن آبها . آنها را جابه جا کرده و دشت های وسیعی را که دارای پوشش خاک بودند به وجود آوردند . اين ‎pues‏ جاک همراه با آب قایل دنستزنس نز طبرعتت:فحیط مناسبی,را براکبرشد گیاهان فراهم شد و محیط مناسب پرای زندگی بشر آماده و مهیا گردید . انسان های نخستین از آب تنها برای شرب استفاده می کردند و به تدریج با پیشرفت تمدن و گذشت زمان از آن برای گردش آسیاب ها , کشاورزی و حمل ونقل نیز استفاده کرد. 

صفحه 5:
همزمان با پیشرفت تمدنها استفاده از آب نیز شکل تازه ای به خودگرفت به طوری که در بسیاری از زمینه ها , از کشاورزی گرفته تا صنعت و از همه مهمتر تولید انرژی از آب استفاده می شود و امروزه دسترسی به آب کافی و با کیفیت مناسب در زمان ومكات متاستب عد تظوهى باشد و هر گونه کمیود آب‌را مانعی دجوت تمه پایدار می داند به همین دلیل هر ساله سرمایه های زیادی برای توسعه منابع آب و طرحهای مرتبط با آنه مثل سدسازی و احدات شبکه های آبیاری و زهکشی ؛ آبخیزداری . مهار سیل و تغذیه آبهای زیرزمینی انجام می دهند 

صفحه 6:
سیکل (چرخه) هیدرولوژک: > گردش آب در طبیعت که به آنه سیکل هیدرولوژی یا چرخه آب گفته می شود , عبارت استت ازسرکت و جابعائن آب در قستمعهای مححلف تحت تأثير بيرقى: متفاوتی از جمله نیروی جاذبه . نیروی ثقل . تغییرات فشار و انرژی خورشیدی می باشد . این چرخش در سه بخش مختلف کره زمین یعنی اتمسفر (هواسپهر) یا چون هیدروسفر یا آب سپهر , لیتوسفر یا سنگ سپهر صورت می گیرد . آب در داخل و بین این سه لایه در لایه ای به ضخامت ۱۶ کیلومتر صورت مى گیرد که ۱۵ کیلومتر آن در اتمسفر و تنها ۱ کیلومتر آن در داخل لیتوسفر قرار دارد . سیکل هیدرولوژی در واقع یک سیکل بدون ابتدا و انتها می باشد . بدین ترتیب که آب از سطح دریاها و خشکیها تبخیر شده وارد اتمسفر می گردد و سپس دوباره بخار آب وارد شده به جو طی فرآیندهای گوناگون به صورت تبخیر شده وارد اتمسفر می گردد و سپس دوباره بخار آب وارد شده به جو طی فرآیندهای گوناگون به صورت نزولات جوی يا بر سطح زمین و یا بر سطح دریاها و اقیانوسها فرو می ریزد . پس نزولات جوی ممکن است با سه حالت روبرو شود : 

صفحه 7:
۱- قبل از رسیدن به سطح زمین توسط شاخ و برگ گیاهان گرفته می شوند . (برگاب . باران گیرش) > ۲- در سطح زمین جاری می شوند . (روان اب) > ۲۳- در خاک نفوذ می کنند . ۶ مقداری از آب که در داخل خاک نفوذ می کند یا بر اثر تبخیر به هوا بر می گردد یا وارد منابع آب زیرزمینی می شود که سرانجام از طریق چشمه ها و یا تراوش به داخل رودخانه ها محدد ذر فطع خهین ظاهر می گردد ‎lS los cal, alas. gs‏ تبخیر و بازگشت مجدد به اتمسفر سیکل هیدرولوژی یا گردش آب در طبعیت را تکمیل می کند . در شکل نموداری از چرخه هیدرولوژی ‎no‏ باشد نقل و انتقالات آب در طبیعت را نشان می دهد. همانطور که نشان می دهد عناصر مهم گردش آب در طبیعت را بارندگی,رواناب ,تبخیر ؛تعرق, نفوذ و جریانهای زیرزمینی تشکیل می دهند. 

صفحه 8:
0 چپرخه آب ۳ ‏الح‎ ests ذخیره آب در اق ب در اقبانوس ها 

صفحه 9:
بارندگی: بارندگی مقدار آبی است که از سطح خشکی ها و دریاها تبخیر می شوند و در داخل جو بطور موقت بصورت بخار ذرات ذخیره می گردد . اين بخار آب موجود در جو طی فرآیندهای فیزیکی مختلف متراکم ( ( 0۱۱085۸۲۱0(۷)می شود و به شکل ابر در می آید که پس از اشباع شدن . قطرات آب با ذرات یخ تشکیل شده بصورت برف , باران , نگرگ و غیره که جمعاً نزولات جوی يا بارندگی گفته می ‏ شوند دوباره به زمین برمی گردند . بارندگی پدیده ای است که انسان کمتر در آن می تواند دخل و تصرف کند . 

صفحه 10:
۴ تبخیر: > تبخیر پدیده اک است که از هرگونه سطح مربوط مانند سطوح آزاد آب یا سطح مرطوب خاک و گیاه صورت مي كيرد . طى اين فرآيند آب مایع به بخار تبدیل می شود و مجدداً آب به جو زمین بر میگردد. از عوامل موْثر بر اين فرآیند می توان به دمای هوا , سرعت باد . تاببش خورشید اشاره کرد که هرچه میزان آن پیشتر باشد سرعت تبخیر نیز بیشتر است 

صفحه 11:
۶ رواناب: > در زمان بارش, میزانی از آب باریده شده جذب زمین می‌شود که با نام نفوذ شناخته شده‌است و مقداری دیگر جذب درختان و گياهان می‌شود که با نام برگاب شناخته شده‌است و مقدار باقی‌مانده از بارش به صورت روانایی در سطح زمین جاری می‌شود یا به سطح رودخانه‌ها و دریاها افزوده می‌گردد. ‎ol wal‏ باقی‌مانده یا تام تواناب سطحی: شتاخته می‌شتود. 

صفحه 12:
تعرق تعرق زمانی رخ می‌دهد که هر موجود زنده‌ای ‎Sly‏ پایین آوردن دمای اندام خود, آب را از روزنه‌های سطحی خارج می‌کند. به عبارتی شرایط محیطی (دما و رطونت اطراف) اباععة فى شود موجود:زتقه متذارت ادآن ذعيرة هنده کر اندام. خود را هت معايلديا تسن محيطى :در يماين:يا معط قرا ذهد با با عمل ‎jake‏ ‏و صرف انرژی, محيط اطراف خود را كمى مساعدتر كند. در كياهان عمدتا روزنه‌های خروج آب در قسمت تحتانی برگ‌ها قرار دارد و از طریق این روزنه‌ها تعرق صورت می‌گیرد. 

صفحه 13:
نفوذ نقوذ آب به داخل ‎SL‏ را تفوذ گویند: نفوة از یک نقطه به نقطه. دیگز بسیاز متفیر است. زیرا سرعت نفوذ آب در خاک بستگی به خصوصیات فیزیکی و شیمیائی خاک دارد < یکی از خصوصیات فیزیکی خاک, نفوذ آب به داخل خاک می‌باشد. نفوذ بر حسب تعریف عبارتست از وارد شدن آب از سطح زمین به داخل خاک. نفوذ یکی از مهم‌ترین پارامترهای خاک است. شرایط فیزیکی خاک مانند ساختمان خاک, بافت خاک رطوبت اولیه خاک و شرایط فیزیولوژیک خاک مانند خلل و فرج ایجاد توسط کرموا و... و همچنین کیفیت آب خاک و دمای آب در نفوذ آب در خاک تأثیر دارند. 

صفحه 14:
آبهای زیر زمینی به آب‌هایی گفته می‌شود که در لایه‌های آب‌دار و اشباع زیر زمین تجمع پیدا گزدهاتنت: ‎bad Lawl gil‏ حدود ۴ حزضد از تجفوعه آب‌هایی را که فطالانه در جرعة آب‌شناختی دخالت دارند. تشکیل مي‌دهد. با اين وجود حدود ۵۰ درصد جمعیت دنیا از نظر آب شرب متکی به همین آب‌های زیرزمینی هستند. آب زیرزمینی, آب موجود در زیر سطح زمین, منافذ خاک و شکستگی‌های سازه سنگی است. هنگامی که یک واحد سنگی يا یک رسوب غیر محکم (کانسار) آورد قابل توجهی از آب ایجاد کند. آبخوان نامیده می‌شود. عمقی که در آن منافذ خاک یا شکستگی‌ها و حفره‌های موجود در سنگ‌ها کاملاً از آب اشباع‌شده باشند, سطح ایستابی خوانده می‌شود. آب زیرزمینی از سطح تغذیه می‌شود؛ و ممکن است در سطح زمین نیز به صورت طبیعی در قالب چشمه‌ها و تراوشات طبیعی تخلیه شده و واحه‌ها یا تالاب‌هایی را به وجود آورد. آب‌های زیرزمینی, اغلب برای مصارف کشاورزی. شهری و صنعتی از طریق چاه برداشت می‌شوند. مطالعهٌ توزیع و حرکت آب‌های زیرزمینی آب‌زمین‌شناسی يا هیدرولوژی آب زیرزمینی نامیده می‌شود. 

صفحه 15:
مب آپخوان کم تراوا آبخوان 5-8 آبخوان کم تراوا 

صفحه 16:
حوضه های آب ریز حوضه آبزیر یک واژه هیدرولوژیگی است. وبه مساحتی اطلاق می‌فنود که رواثاب حاصل از بارندگی روی آن بطور طبیعی به یک نقطه ختم گردد. که اگر اين نقطه بر روک مرز حوضه‌ی آیریز باشد آنرا حوضه‌ی آبریز برون ریز و اگر داخل حوضه باشد, آنرا حوضه آبریز درون ریز گویند. از اينرو حوضدى آبريز مىتواند در مقياس كوجك بر روف شاخدهاف يك روذخائة اصلی که به آن زیر حوضه آبریز گفته می‌شود تعریف و یا در مقیاس بزرگ بر اساس فقطه: رقدحاته به خریا يا خزیاخه‌ها یا معانع آبق بزرگ نظبر خفرهایا باتلاق‌ها به عنوان حوضه آبریز اصلی تعریف گردد. مفهوم حوضه آبریز در مقیاس کوچک میتواند بر روی یک رودخانه تعریف شود. 

صفحه 17:
فیزیوگرافیکی از عوامل موثر در شکل گیری سیلاب می توان به مشخصات فیزیوگرافی حوضه ها اشاره نمود. در این مطالعات مشخصات فیزیوگرافی شامل مساحت. محیط شیب حوضه . طول آبراهه و شیب آبراهه اصلی از روی نقشه های رقومی ارتفاعی برای حوضه رودخانه سیمینه رود بدست آمده است؛ در برآورد مشخصات فیزیوگرافی از نرم افزار 5ا2۳استفاده گردیده است.در مطالعات هیدرولوژی. ابتدا دبی با دوره های بازگشت مختلف از روی ایستگاه های هیدرومتری برای کلیه زیرحوزه ها استخراج و سپس با مدلهای بارش-رواناب که ابزاری برای شبیه سازی هیدرولوژیک حوضه های آبریز هستند, هیدروگراف سیل ناشی از بارش استخراج می گردد. بمنظور مدل نمودن سیلاب حوضه سیمینه رود از مدل ۲66-۰۳۲۴5 استفاده شده است. پارامترهایی چون شماره منحنی و تلفات اولیه تدقیق شده و مدل نهایی بدست آمده است. عموماً در محل های مورد نظر جهت احداث سازه های هیدرولیکی, ایستگاه آب سنجی وجود نداشته و با تهیه مدل منطبق با شرایط حوضه. میزان سیلاب در محل ‎SLB‏ مورد نظر بدست آمده است. معمولا سیلاب ها از رگبار يا ذوب شدن برف حوضه يا آب شدن یخچال های حوضه بوقوع می ‎ition‏ در اين تحقیق سیلاب ناشی از رگیار مورد بررسی قرار گرفته است 

صفحه 18:
پارامتر های هیدرولوژیکی جریان پایه و شاخص مربوطه که متاثر از عوامل مورفومترک, زمین‌شناسی و هیدرواقلیمی است. همواره یکی از موضوعات مهم در هیدرولوژی بوده و اطلاع از میزان آن. نقش به‌سزایی در برنامه‌ریزی و مدیریت بهینه منابع آب دارد. در اين پژوهش با استفاده از داده‌های جریان روزانه رودخانه, جریان پایه و شاخص آن. از روش فیلتر رقومی برگشتی یک پارامتره. در ۱۸ ایستگاه آب‌سنجی حوضه خزری, استخراج شد. پارامترهای قیزیوگرافی محاسبه و عوامل هیدرولوژیکی, , اقلیمی و زمین‌شناسی در محیط گاتبرآورد شد. با استفاده از روش آزمون تحلیل عاملی از بین ۱۸ پارامتر موثر در شاخص جریان ‎uly‏ پنج عامل به‌عنوان عوامل مستقل انتخاب شدند. سپس روابط تحلیل منطقه‌ای به‌روش‌های رگرسیون خطی, توانی, نمایی و چندمتفیره در سطوح معنی‌داری کمتر از یک و پنج درصد به‌دست آمد. علاوه براین. به‌منظور مقایسه و ارزیایی صحت و کارآیی مدل‌های برآوردی» روش آنالیز باقی‌مانده‌ها نیز مورد استفاده قرار گرفت. از بین عامل‌های زمین‌شناسی مشخصاً سازندهای ‎sew‏ 

صفحه 19:
از بین عامل‌های زمین‌شناسی مشخصاً سازندهای سخت. از بین عوامل مورفومتری. پارامترهای متوسط ارتفاع و تراکم زهکشی حوضه و از جنبه قابلیت اراضی نیز عامل سطح جنگلی, در روش رگرسیون‌های چند متغیره به‌عنوان بهترین برآورد کننده شاخص جریان پایه رودخانه‌ها, تشخیص داده شدند. همچنین, با توحه به مدل‌های رگرسیون خطی, توانی و نمایی تک‌متفیره. پارامتر 0۹۰/0۵۰به‌عنوان موثرترین عامل هیدرولوژیکی در تخمین شاخص جریان پایه در منطقه تعیین شد. همراهی سازندهای سخت کربناته با نهشته‌های کواترنری و همچنین. سازندهای سخت غیرکربناته با عامل‌های مورفومتری و درصد پوشش جنگلی در مدل‌های به‌دست آمده. موید نقش کنترل‌کننده عامل زمین‌شناسی بر جریان پایه است. ‎T ۴ T‏ ۲ یب نمودار تغییرات پارامتر _ ررم هیدرولوژی ‎sou‏ ‏اس و اه ل ۳ دید ‎syle‏ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 20:


نام استاد نام :دکتر محیط آرا دانشجو:سید ابوالقاسم علوی نام رشته:امداد و سوانح باشگاه علمی کاربری حالل احمر مهر_ ()1401  هیدرولوژی چرخه هیدرولوژی بارندگی تبخیر رواناب تعریق نفوذ ابهای زیر زمینی حوضه های آبریز فیزیوگرافیکی پارامتر های هیدرولوژیکی  هیدرولوژی چیست ؟ بر اساس آخرین مطالعات تا کنون 5میلیارد سال از عمر زمین می گذرد و شواهد نشان میدهد که آب از همان ابتدای تشکیل کره زمین نقش مهمی در تحول و قابل سکونت کردن آن به عنوان تنها سیاره قابل زیست داشته است .با تشکیل اقیانوسها و دریاها و تشکیل بخار از روی آنها و ایجاد ابر و بارندگی و به طور کلی گردش آب در طبیعت و جاری شده آب در رودخانه ها و بازگشت مجدد آن به طروق مختلف به اقیانوسها ،ابتدا زندگی اولیه با گیاهان و جانداران پست آغاز شد و سپس گیاهان و حیوانات عالی به وجود آمدند . پیوسته زمین که از سنگهای آذرین سرد شده تشکیل شده بود در اثر تماس با هوا و جو تحت تأثیر پدیده هوازدگی قرار گرفت و تغییرات همزمان آب ،دما و یخبندان باعث تکه تکه شدن سنگها شده و جاری شدن آبها ،آنها را جابه جا کرده و دشت های وسیعی را که دارای پوشش خاک بودند به وجود آوردند .این پوشش خاکی همراه با آب قابل دسترس در طبیعت محیط مناسبی را برای رشد گیاهان فراهم شد و محیط مناسب برای زندگی بشر آماده و مهیا گردید .انسان های نخستین از آب تنها برای شرب استفاده می کردند و به تدریج با پیشرفت تمدن و گذشت زمان از آن برای گردش آسیاب ها ،کشاورزی و حمل ونقل نیز استفاده کرد. همزمان با پیشرفت تمدنها استفاده از آب نیز شکل تازه ای به خودگرفت به طوری که در بسیاری از زمینه ها ،از کشاورزی گرفته تا صنعت و از همه مهمتر تولید انرژی از آب استفاده می شود و امروزه دسترسی به آب کافی و با کیفیت مناسب در زمان و مکان مناسب مد نظر می باشد و هر گونه کمبود آب را مانعی در جهت توسعه پایدار می داند به همین دلیل هر ساله سرمایه های زیادی برای توسعه منابع آب و طرحهای مرتبط با آن مثل سدسازی و احداث شبکه های آبیاری و زهکشی ، آبخیزداری ،مهار سیل و تغذیه آبهای زیرزمینی انجام می دهند سیکل (چرخه) هیدرولوژی: گردش آب در طبیعت که به آن سیکل هیدرولوژی یا چرخه آب گفته می شود ، عبارت است از حرکت و جابجائی آب در قسمتهای مختلف تحت تأثیر نیروی متفاوتی از جمله نیروی جاذبه ،نیروی ثقل ،تغییرات فشار و انرژی خورشیدی می باشد .این چرخش در سه بخش مختلف کره زمین یعنی اتمسفر (هواسپهر) یا چون هیدروسفر یا آب سپهر ،لیتوسفر یا سنگ سپهر صورت می گیرد .آب در داخل و بین این سه الیه در الیه ای به ضخامت 16کیلومتر صورت می گیرد که 15کیلومتر آن در اتمسفر و تنها 1کیلومتر آن در داخل لیتوسفر قرار دارد .سیکل هیدرولوژی در واقع یک سیکل بدون ابتدا و انتها می باشد ،بدین ترتیب که آب از سطح دریاها و خشکیها تبخیر شده وارد اتمسفر می گردد و سپس دوباره بخار آب وارد شده به جو طی فرآیندهای گوناگون به صورت تبخیر شده وارد اتمسفر می گردد و سپس دوباره بخار آب وارد شده به جو طی فرآیندهای گوناگون به صورت نزوالت جوی یا بر سطح زمین و یا بر سطح دریاها و اقیانوسها فرو می ریزد .پس نزوالت جوی ممکن است با سه حالت روبرو شود :  -1قبل از رسیدن به سطح زمین توسط شاخ و برگ گیاهان گرفته می شوند . (برگاب ،باران گیرش) -2 در سطح زمین جاری می شوند ( .روان اب) -3 در خاک نفوذ می کنند . مقداری از آب که در داخل خاک نفوذ می کند یا بر اثر تبخیر به هوا بر می گردد یا وارد منابع آب زیرزمینی می شود که سرانجام از طریق چشمه ها و یا تراوش به داخل رودخانه ها مجدداً در سطح زمین ظاهر می گردد .در تمام این موارد آب با تبخیر و بازگشت مجدد به اتمسفر سیکل هیدرولوژی یا گردش آب در طبعیت را تکمیل می کند .در شکل نموداری از چرخه هیدرولوژی می باشد نقل و انتقاالت آب در طبیعت را نشان می دهد .همانطور که نشان می دهد عناصر مهم گردش آب در طبیعت را بارندگی،رواناب ،تبخیر ،تعرق ،نفوذ و جریانهای زیرزمینی تشکیل می دهند. بارندگی: بارندگی مقدار آبی است که از سطح خشکی ها و دریاها تبخیر می شوند و در داخل جو بطور موقت بصورت بخار ذرات ذخیره می گردد .این بخار آب موجود در جو طی فرآیندهای فیزیکی مختلف متراکم ( ) CONDESATIONمی شود و به شکل ابر در می آید که پس از اشباع شدن ،قطرات آب با ذرات یخ تشکیل شده بصورت برف ،باران ،تگرگ و غیره که جمعاً نزوالت جوی یا بارندگی گفته می شوند دوباره به زمین برمی گردند .بارندگی پدیده ای است که انسان کمتر در آن می تواند دخل و تصرف کند .  تبخیر: ‏ تبخیر پدیده ای است که از هرگونه سطح مربوط مانند سطوح آزاد آب یا سطح مرطوب خاک و گیاه صورت می گیرد .طی این فرآیند آب مایع به بخار تبدیل می شود و مجدداً آب به جو زمین بر میگردد. از عوامل مؤثر بر این فرآیند می توان به دمای هوا ،سرعت باد ، تابش خورشید اشاره کرد که هرچه میزان آن بیشتر باشد سرعت تبخیر نیز بیشتر است  رواناب: در زمان بارش ،میزانی از آب باریده شده جذب زمین میشود که با نام نفوذ شناخته شدهاست و مقداری دیگر جذب درختان و گیاهان میشود که با نام برگاب شناخته شدهاست و مقدار باقیمانده از بارش به صورت روانابی در سطح زمین جاری میشود یا به سطح رودخانهها و دریاها افزوده میگردد، این آب باقیمانده با نام رواناب سطحی شناخته میشود. تعرق تعرق زمانی رخ میدهد که هر موجود زندهای برای پایین آوردن دمای اندام خود، آب را از روزنههای سطحی خارج میکند .به عبارتی شرایط محیطی (دما و رطوبت اطراف) باعث میشود موجود زنده مقداری از آب ذخیره شده در اندام خود را جهت مقابله با تنش محیطی در تماس با محیط قرار دهد تا با عمل تبخیر و صرف انرژی ،محیط اطراف خود را کمی مساعدتر کند .در گیاهان عمدتا روزنههای خروج آب در قسمت تحتانی برگها قرار دارد و از طریق این روزنهها تعرق صورت میگیرد. نفوذ نفوذ آب به داخل خاک را نفوذ گویند .نفوذ از یک نقطه به نقطه دیگر بسیار متغیر است ،زیرا سرعت نفوذ آب در خاک بستگی به خصوصیات فیزیکی و شیمیائی خاک دارد. یکی از خصوصیات فیزیکی خاک ،نفوذ آب به داخل خاک میباشد .نفوذ بر حسب تعریف عبارتست از وارد شدن آب از سطح زمین به داخل خاک .نفوذ یکی از مهمترین پارامترهای خاک است .شرایط فیزیکی خاک مانند ساختمان خاک ،بافت خاک ،رطوبت اولیه خاک و شرایط فیزیولوژیک خاک مانند خلل و فرج ایجاد شده توسط کرمها و ...و همچنین کیفیت آب خاک و دمای آب در نفوذ آب در خاک تأثیر دارند. آبهای زیر زمینی به آبهایی گفته میشود که در الیههای آبدار و اشباع زیر زمین تجمع پیدا کردهاست .این آبها فقط حدود 4درصد از مجموعه آبهایی را که فعاالنه در چرخ ٔه آبشناختی دخالت دارند ،تشکیل میدهد .با این وجود حدود 50درصد جمعیت دنیا از نظر آب شرب متکی به همین آبهای زیرزمینی هستند. آب زیرزمینی ،آب موجود در زیر سطح زمین ،منافذ خاک و شکستگیهای سازه سنگی است .هنگامی که یک واحد سنگی یا یک رسوب غیر محکم (کانسار) آورد قابل توجهی از آب ایجاد کند ،آبخوان نامیده میشود .عمقی که در آن ،منافذ خاک یا شکستگیها و حفرههای موجود در سنگها کامال ً از آب اشباعشده باشند، سطح ایستابی خوانده میشود .آب زیرزمینی از سطح تغذیه میشود؛ و ممکن است در سطح زمین نیز به صورت طبیعی در قالب چشمهها و تراوشات طبیعی تخلیه شده و واحهها یا تاالبهایی را به وجود آورد .آبهای زیرزمینی ،اغلب برای مصارف کشاورزی ،شهری و صنعتی از طریق چاه برداشت میشوند .مطالع ٔه توزیع و حرکت آبهای زیرزمینی ،آبزمینشناسی یا هیدرولوژی آب زیرزمینی نامیده میشود. حوضه های آب ریز حوضه آبریز یک واژه هیدرولوژیکی است و به مساحتی اطالق میشود که رواناب حاصل از بارندگی روی آن بطور طبیعی به یک نقطه ختم گردد ،که اگر این نقطه بر روی مرز حوضهی آبریز باشد آنرا حوضهی آبریز برون ریز و اگر داخل حوضه باشد، آنرا حوضه آبریز درون ریز گویند. از اینرو حوضهی آبریز میتواند در مقیاس کوچک بر روی شاخههای یک رودخانه اصلی که به آن زیر حوضه آبریز گفته میشود تعریف و یا در مقیاس بزرگ بر اساس نقطه رودخانه به دریا یا دریاچهها یا منابع آبی بزرگ نظیر خورها یا باتالقها به عنوان حوضه آبریز اصلی تعریف گردد. مفهوم حوضه آبریز در مقیاس کوچک میتواند بر روی یک رودخانه تعریف شود. فیزیوگرافیکی از عوامل موثر در شکل گیری سیالب می توان به مشخصات فیزیوگرافی حوضه ها اشاره نمود ،در این مطالعات مشخصات فیزیوگرافی شامل مساحت ،محیط ،شیب حوضه ،طول آبراهه و شیب آبراهه اصلی از روی نقشه های رقومی ارتفاعی ‏demبرای حوضه رودخانه سیمینه رود بدست آمده است؛ در برآورد مشخصات فیزیوگرافی از نرم افزار arcgisاستفاده گردیده است.در مطالعات هیدرولوژی ،ابتدا دبی با دوره های بازگشت مختلف از روی ایستگاه های هیدرومتری برای کلیه زیرحوزه ها استخراج و سپس با مدلهای بارش-رواناب که ابزاری برای شبیه سازی هیدرولوژیک حوضه های آبریز هستند ،هیدروگراف سیل ناشی از بارش استخراج می گردد ،بمنظور مدل نمودن سیالب حوضه سیمینه رود از مدل hec-hms استفاده شده است ،پارامترهایی چون شماره منحنی و تلفات اولیه تدقیق شده و مدل نهایی بدست آمده است .عموماً در محل های مورد نظر جهت احداث سازه های هیدرولیکی ،ایستگاه آب سنجی وجود نداشته و با تهیه مدل منطبق با شرایط حوضه ،میزان سیالب در محل های مورد نظر بدست آمده است .معموال سیالب ها از رگبار یا ذوب شدن برف حوضه یا آب شدن یخچال های حوضه بوقوع می پیوندند ،در این تحقیق سیالب ناشی از رگبار مورد بررسی قرار گرفته است. پارامتر های هیدرولوژیکی جریان پایه و شاخص مربوطه که متاثر از عوامل مورفومتری ،زمینشناسی و هیدرواقلیمی است ،همواره یکی از موضوعات مهم در هیدرولوژی بوده و اطالع از میزان آن ،نقش بهسزایی در برنامهریزی و مدیریت بهینه منابع آب دارد .در این پژوهش با استفاده از دادههای جریان روزانه رودخانه ،جریان پایه و شاخص آن ،از روش فیلتر رقومی برگشتی یک پارامتره ،در 18ایستگاه آبسنجی حوضه خزری ،استخراج شد .پارامترهای فیزیوگرافی محاسبه و عوامل هیدرولوژیکی ،اقلیمی و زمینشناسی در محیط GISبرآورد شد .با استفاده از روش آزمون تحلیل عاملی از بین 18پارامتر مؤثر در شاخص جریان پایه ،پنج عامل بهعنوان عوامل مستقل انتخاب شدند .سپس روابط تحلیل منطقهای بهروشهای رگرسیون خطی ،توانی ،نمایی و چندمتغیره در سطوح معنیداری کمتر از یک و پنج درصد بهدست آمد .عالوه براین ،بهمنظور مقایسه و ارزیابی صحت و کارآیی مدلهای برآوردی ،روش آنالیز باقیماندهها نیز مورد استفاده قرار گرفت .از بین عاملهای زمینشناسی مشخصاً سازندهای سخت، از بین عاملهای زمینشناسی مشخصاً سازندهای سخت ،از بین عوامل مورفومتری ،پارامترهای متوسط ارتفاع و تراکم زهکشی حوضه و از جنبه قابلیت اراضی نیز عامل سطح جنگلی ،در روش رگرسیونهای چند متغیره بهعنوان بهترین برآورد کننده شاخص جریان پایه رودخانهها ،تشخیص داده شدند .همچنین ،با توجه به مدلهای رگرسیون خطی ،توانی و نمایی تکمتغیره ،پارامتر Q90/Q50بهعنوان موثرترین عامل هیدرولوژیکی در تخمین شاخص جریان پایه در منطقه تعیین شد. همراهی سازندهای سخت کربناته با نهشتههای کواترنری و همچنین ،سازندهای سخت غیرکربناته با عاملهای مورفومتری و درصد پوشش جنگلی در مدلهای بهدست آمده ،موید نقش کنترلکننده عامل زمینشناسی بر جریان پایه است. منابع: سایت هیدرولوژی مهندسی سنجش افرا اسیا خبرگإاری تسدیم ویکی پدیا دانشاب گاما