کنایه های مهم کتاب ادبیات فارسی یازدهم رشته های ادبیات ریاضی و تجربی تعداد صفحات 13

صفحه 1:
۱۵۸۸۱۱۱۱۱۱۱۱ ۱ ۱ ۵ a (haa 202802288828800 221120888882202 كنايه هاى مهم كتاب ادبيات فارسى يازدهم #اتدوين محمد فايق مجيدى تعريف كنايه: كنايه در لغت به معنى يوشيده سخن كفتن است و در اصطلاح سخنى است كه داراى دو معنى نزديك و دور باشد و اين دو معنى بايد لازم و ملزوم یکدیگر باشند؛پس گوینده آن جمله را چنان ترکیب کند و به کار برد که ذهن شنونده از معنی نزدیک به معنی دور منتقل گردد.مانند بیت زیر: #عابدانی که روی بر خلقند پشت بر قبله می کنند نماز ©روى بر خلق كردن و يشت بر قبله كردن هر دو كنايه از رياكارى و توجه بر مردم به جاى توجه به خداست. ] 50 80 8 8 1013 0 0 80 83 83 23 1 0 کع 8 11 15 13 13 13 1011 10 0 1 11 15 13 13 13 15 11 1 0 15 11 15 13 13 13 11 2 

صفحه 2:
۱۵۸۸۱۱۱۱۱۱۱۱ ۱ ۱ ۵ a ‎O OL!‏ 83 83 83 83 83 13 83 61 83 835 135 83 5 5 85 13 13 13 كذ كل 13 83 85 85 825 3 83 3 كل كل كذ كل 15 13 85 18 15 13 كر ‎59 ‏#جنين است رسم سراى درشت كهى يشت به زين و كهى زين به يشت ‏©كنايه از يكنواخت نبودن روزكار است. ‏#فلانى ريش سفيد است. ‏کنایه از با تجربه بودن است. ‏#نپندارم ای در خزان کشته جو ‏که گندم ستانی به وقت درو ‏کنایه از انتظار بیش از حد داشتن و غیر معقول بودن انتظار. #سرم به دنیی و عقبی فرو نمی آید ‏تبارک الّه از اين فتنه ها که در سر ماست ‏<کنایه از غرور و تکبر داشتن است. ‎] ‏0 60 0 0 13 13 0 20 20 23 83 23 13 15 3 كذ كل كل 83 33 83 85 13 2 23 25 23 83 23 3 كل كل كل كل كلا كذ كل 15 13 81 11 11 ‎١11‏ 

صفحه 3:
۱۵۸۸۱۱۱۱۱۱۱۱ ۱ ۱ ۵ a ‎O OL!‏ 83 83 83 83 83 13 83 61 83 835 135 83 5 5 85 13 13 13 كذ كل 13 83 85 85 825 3 83 3 كل كل كذ كل 15 13 85 18 15 13 كر ‏#دامن کشان: (با ناز و خرام) و غبار کالبد به هوا رفتن: (مردن و نابودشدن) در بیت: ‏دامن کشان که می‌رود امروز بر زمين ‏فردا غبار کالبدش بر هوا رود ‏#آب از سر گذشتن : کنایه ازاین که کار به منتهای درجه ی شدت رسیدو از حد گذشت. ‏#آب از سر چشمه گل آلود است :کنایه از اين که اصل و پایه کار خراب است. ‏#آب برآتش ریختن :کنایه از خاموش کردن فتنه و خشم. آب به غریال پیمانه کردن ؛کنایه از کار بیهوده کردن و رنج بی فایده بردن. ‏#آب از دیده راندن :کنایه از اشک ریختن. ‏0 60 0 0 13 13 0 20 20 23 83 23 13 15 3 كذ كل كل 83 33 83 85 13 2 23 25 23 83 23 3 كل كل كل كل كلا كذ كل 15 13 81 11 11 ‎١11‏ ‎59 ‎] 

صفحه 4:
۱۵۸۸۱۱۱۱۱۱۱۱ ۱ ۱ ۵ a ‎O OL!‏ 83 83 83 83 83 13 83 61 83 835 135 83 5 5 85 13 13 13 كذ كل 13 83 85 85 825 3 83 3 كل كل كذ كل 15 13 85 18 15 13 كر ‎ ‎CIO‏ در چیزی کردن :کنایه از تقلب و دغلى و نادرستى است ‎IM‏ در هاون سودن : كنايه از عمل لغو و بيهوده كردن است ‏#آب ریختن : آبرو ریختن .کسی را خفیف و بی اعتبار و بى عرّت گردانیدن. ‏#آب ها از آسیاب افتادن : کنایه از پایان یافتن کار و خاموش شدن سر و صداست در اطراف کاری. ‏#آسمان ریسمان بافتن : کنایه از سخن نامعقول و نامقبول است ‎BIO‏ پختن :کنایه از این که برای گرفتاری و ایجاد زحمت کی کار کنند: ‏آفتاب سر دیوار : کنایه از زوال عمر. ‏#آفتابی شدن : صاف بودن هوا .کنایه از ظاهر شدن امری. ‏# در بساط نداشتن :کنایه از بی چیزی و مفلسی. ‏50 80 8 8 1013 0 0 80 83 83 23 1 0 کع 8 11 15 13 13 13 1011 10 0 1 11 15 13 13 13 15 11 1 0 15 11 15 13 13 13 11 2 ‎59 ‎] 

صفحه 5:
۱۵۸۸۱۱۱۱۱۱۱۱ ۱ ۱ ۵ a #ابرو بالا انداختن :كنايه از بى اعتنايى و كبر فروشى #به باد دادن :از دست دادن و تلف كردن. #به بار آمدن : به حاصل آمدن . به نتیجه رسيدن. به جان آوردن : کنایه از آزار رسانیدن و کشتن. پنبه در گوش نهادن(پنبه در گوش کردن ) : کنایه از غفلت و بی خبری و سخن ناشنودن. #پنبه شدن : نرم , صاف و سفید شدن .کنایه از متفرّق و پریشان شدن #پنبه کردن : کنایه از پریشان و پراکنده ساختن- #پنجه درافکندن : کنایه از با کسی در افتادن . پنجه در پنجه کسی در انداختن , زور آزمایی کردن. #جگر گوشه : کنایه از فرزند . پاره ای از جگر. جوز بر گنبد انداختن : کنایه از کارهای عبث و بیهوده. 50 80 8 8 1013 0 0 80 83 83 23 1 0 کع 8 11 15 13 13 13 1011 10 0 1 11 15 13 13 13 15 11 1 0 15 11 15 13 13 13 11 2 ‎ah aaa heh ha Lad ihe he ha ded‏ له نآ نله نع هن نع هنن ‎] 

صفحه 6:
۱۵۸۸۱۱۱۱۱۱۱۱ ۱ ۱ ۵ 5 11 60 60 نع نع 13 13 0 نع 20 23 83 23 13 15 5 كل كل كط 13 33 33 15 13 21 نع نع نع نو 23 3 8ل كل كل كل كلا كذ كل 15 83 11 18 18 ‎١11‏ ‎OL!‏ 13 83 83 83 83 83 83 13 83 61 83 835 135 83 5 5 85 13 13 13 كذ كل 13 83 85 نع نع نع نع نا كل كل كذ كل 15 13 85 18 15 13 كر ‏©نظامى: ‏جو عاجز شدند اندران تاختن ‏وزان جوز بر كنبد انداختند ‏#چراغ چشم : کنایه از فرزند. ‏#چراغ سپهر : کنایه از آفتاب . ماه و ستار گان. ‏#چراغ سحر گهان : کنایه از آفتاب. ‏#چرب دستی : چابکی و جلدی و شیرین کاری و هنرمندی. #چرب زبانی :سخنان خوش و دل چسب و ملایم طبع گفتن : چاپلوسی وفریب. ‏#چرخ بلند : کنایه از آسمان و افلاک. ‏#چرخ بوقلمون :کنایه از روز گار که هر دم به رنگی است. ‎59 ‎] 

صفحه 7:
۱۵۸۸۱۱۱۱۱۱۱۱ ۱ ۱ ۵ a #چشم فرو بستن : چشم بر هم نهادن . کنایه از مردن باشد . صرفنظر کردن. ‎SED‏ نهاد : متواضع و فروتن. ‏#خرقه تهی کردن :کنایه از مردن. ‏#خط کشیدن : کنایه از ترک کردن و محو کردن ‏در پرده داشتن : پنهان و مخفی داشتن. ‏#در پرده گفتن : پوشیده و مخفی كفتن. ‏در پوستین مردم افتادن: کنایه از عیب جویی و غیبت کردن. #بى آشيان , خانه به دوش: کنایه از آواره و بیچاره و سر گردان #دست و دل باز : بخشنده ‏#ورور جادو. روده دراز : پر حرف ‏#برج زهرمار:آدم ترشرو و بد اخلاق ‏50 80 8 8 1013 0 0 80 83 83 23 1 0 کع 8 11 15 13 13 13 1011 10 0 1 11 15 13 13 13 15 11 1 0 15 11 15 13 13 13 11 2 ‎ah aaa heh ha Lad ihe he ha ded‏ له نآ نله نع هن نع هنن ‎] 

صفحه 8:
۱۵۸۸۱۱۱۱۱۱۱۱ ۱ ۱ ۵ a (haa 202802288828800 221120888882202 #خر رنك كن: آدم دغل وحقه باز ©نردبان دزدها: آدم قد بلند و لاغر #یکدنده: لجوج #هفت خط: متقلب و زرنگ باد دست: آدم ولخرج و مسرف #جرخ دولابى . جرخ كبود . خيمة بلند . کوژپشت ‏ گنبد لاجوردى: آسمان ©هزار ميخ: آسمان ير ستاره #۵پاپی شدن . پیله کردن: اصرار ورزيدن #گردن نهادن: اطاعت کردن #سر در مقابل کسی خم کردن : تسلیم شدن . سر در هر سوراخی کردن : فضول بودن ‎٠‏ ] 50 80 8 8 1013 0 0 80 83 83 23 1 0 کع 8 11 15 13 13 13 1011 10 0 1 11 15 13 13 13 15 11 1 0 15 11 15 13 13 13 11 2 

صفحه 9:
۱۵۸۸۱۱۱۱۱۱۱۱ ۱ ۱ ۵ a سر دماغ آمدن : سر حال شدن . سالم شدن ۰ سر را بالا نگه داشتن : متين و راست قامت و نترس بودن ۰ شرمنده نبودن ۰ سر راحت به بالین گذاشتن : آرامش خیال داشتن #سری توی سرها درآوردن : مشهور و معروف شدن شیر گش: شجاع #میرزا قلمدان: شخص باریک و لاغر مردنی #گل سر سبد:شخص برگزیده #دم بریده:شخص زرنگ و مکار و حیله گر #آیینه ی دق: شخص عبوس یک لب و هزار خنده: شخصی که بسپار خوشر فتار است. 50 80 8 8 1013 0 0 80 83 83 23 1 0 کع 8 11 15 13 13 13 1011 10 0 1 11 15 13 13 13 15 11 1 0 15 11 15 13 13 13 11 2 ‎ah aaa heh ha Lad ihe he ha ded‏ له نآ نله نع هن نع هنن ‎] 

صفحه 10:
۱۵۸۸۱۱۱۱۱۱۱۱ ۱ ۱ ۵ a از پا فتاده: کنایه از نهایت ناتوانی است. از پا فتادیم چو آمد غم هجران در درد بمرديم جو از دست دوا رفت ©كوته نظركنايه از انسان بيش يا بين و حسود است. هزین قصه هفت گنبد افلاک پر صداست کونه نظر ببین که سخن مختصر گرفت #نکته گرفتن: كنايه از عيب جويى كردن است. ‎Lib! Gi sa Bing‏ زنظم تو مى جكد حاسد جكونه نكته تواند بر آن كرفت #دامن کسی را گرفتن كنايه از: ۱-التماس‌کردن و متوسل‌شدن: مرا هر آینه روزی تمام کشته دست ارادت ۲-تظلم و دادخواهی‌کردن دست كير اين ينج روزم در حيات تا نكيرم در قيامت دامنت گرفته دامن قاتل به هر دو ۳-بازداشتن و منعكردن 50 80 8 8 1013 0 0 80 83 83 23 1 0 کع 8 11 15 13 13 13 1011 10 0 1 11 15 13 13 13 15 11 1 0 15 11 15 13 13 13 11 2 ‎ah aaa heh ha Lad ihe he ha ded‏ له نآ نله نع هن نع هنن ‎] 

صفحه 11:
۱۵۸۸۱۱۱۱۱۱۱۱ ۱ ۱ ۵ a سحر سرشک روانم پی خرابی داشت گزم نه خون جگر می‌گرفت دامن چشم ۴-دستگیری و کمک‌کردن شیخ گفتش زان همه قرآن دمی دامنش نگرفت یک آیت همی به نیم جو نمی ارزد و یا می گویند که به یک جو نمی ارزد. یا می گویند که به یک جو نمی خرم:کنایه از بی ارزش انگاشتن چیزی است. #گره به باد زدن: کنایه از کار بی بنیاد است. کار بی نتیجه. آن گونه که می گویند #گره به باد مزن گرچه بر مراد رود که اين سخن به مثل باد با سلیمان كفت #آب خضر: کنایه از آب حیات زندكى جاويدان ©كوشت تلخى كردن؛بدخلقى كردن ©بُزبيارى:بد شانسی ©بوست و استخوان شدن: بسيار لاغرشدن #گربه رقصاندن: بهانه تراشیدن 50 80 8 8 1013 0 0 80 83 83 23 1 0 کع 8 11 15 13 13 13 1011 10 0 1 11 15 13 13 13 15 11 1 0 15 11 15 13 13 13 11 2 ‎ah aaa heh ha Lad ihe he ha ded‏ له نآ نله نع هن نع هنن ‎] 

صفحه 12:
۱۵۸۸۱۱۱۱۱۱۱۱ ۱ ۱ ۵ a #سلسله جنباندن: به حرکت درآوردن و وادار ساختن #سنگرو یخ شدن: بی اعتبار شدن ©آسمان جل:بى جيز و فقير خون والا خون: بی خانمان #سیه دل: بی رحم آتش پای: بی قرار #غاز چراندن: بیکار بودن #مگس پراندن:بیکاری بیش از حد میک لا قبا: بینوا و تهیدست #روده دراز: پرحرف #کبکبه و دبدبه:تشريفات زياد #کاسه لیسی: تملّق و چاپلوسی #بخور بخواب: تنبل شاخ شونه کشیدن:تهدید کردن 50 80 8 8 1013 0 0 80 83 83 23 1 0 کع 8 11 15 13 13 13 1011 10 0 1 11 15 13 13 13 15 11 1 0 15 11 15 13 13 13 11 2 ‎ah aaa heh ha Lad ihe he ha ded‏ له نآ نله نع هن نع هنن ‎] 

صفحه 13:
BRARRAALRARARRARAVRRARAARARRARAAAARARRRRARRARAAAARAARAAAEAAg کج کر نع ک۶ ۶۲ ddd dd ddd ddd ddd ا ل ا م ا ل ا اا ‎po EAL e‏ اجه ۵۵ ۵۵ ۵ ۵ ۵ نا نا 0 0 3 15 5 5 515 5110:1510 155055 515151515150 5 5 ها ها 00 100 ها ها هط جا جا جا ها ها هه جا ج 5 

کنایه های مهم کتاب ادبیات فارسی یازدهم 🔴تدوین محمد فایق مجیدی تعریف کنایه: کنایه در لغت به معنی پوشیده سخن گفتن است و در اصطالح سخنی است که دارای دو معنی نزدیک و دور باشد و این دو معنی باید الزم و ملزوم یکدیگر باشند؛پس گوینده آن جمله را چنان ترکیب کند و به کار برد که ذهن شنونده از معنی نزدیک به معنی دور منتقل گردد.مانند بیت زیر: 🔶عابدانی که روی بر خلقند پشت بر قبله می کنند نماز 👈روی بر خلق کردن و پشت بر قبله کردن هر دو کنایه از ریاکاری و توجه بر مردم به جای توجه به خداست. 🔶چنین است رسم سرای درشت گهی پشت به زین و گهی زین به پشت 👈کنایه از یکنواخت نبودن روزگار است. 🔶فالنی ریش سفید است. 👈کنایه از با تجربه بودن است. 🔶نپندارم ای در خزان کشته جو که گندم ستانی به وقت درو کنایه از انتظار بیش از حد داشتن و غیر معقول بودن انتظار. 🔶سرم به دنیی و عقبی فرو نمی آید تبارک اهلل از این فتنه ها که در سر ماست 👈کنایه از غرور و تکبر داشتن است. 🔶دامنکشان( :با ناز و خرام) و غبار کالبد به هوا رفتن( :مردن و نابودشدن) در بیت: دامنکشان که میرود امروز بر زمین فردا غبار کالبدش بر هوا رود 🔶آب از سر گذشتن :کنایه ازاین که کار به منتهای درجه ی شدّت رسیدو از حد گذشت. 🔶آب از سر چشمه گل آلود است :کنایه از این که اصل و پایه کار خراب است. 🔶آب برآتش ریختن :کنایه از خاموش کردن فتنه و خشم. 🔶آب به غربال پیمانه کردن :کنایه از کار بیهوده کردن و رنج بی فایده بردن. 🔶آب از دیده راندن :کنایه از اشک ریختن. 🔶آب در چیزی کردن :کنایه از تقلّب و دغلی و نادرستی است . 🔶آب در هاون سودن :کنایه از عمل لغو و بیهوده کردن است . 🔶آب ریختن :آبرو ریختن .کسی را خفیف و بی اعتبار و بی عزّت گردانیدن. 🔶آب ها از آسیاب افتادن :کنایه از پایان یافتن کار و خاموش شدن سر و صداست در اطراف کاری. 🔶آسمان ریسمان بافتن :کنایه از سخن نامعقول و نامقبول است 🔶آش پختن :کنایه از این که برای گرفتاری و ایجاد زحمت کسی کار کنند. 🔶آفتاب سر دیوار :کنایه از زوال عمر. 🔶آفتابی شدن :صاف بودن هوا .کنایه از ظاهر شدن امری. 🔶آه در بساط نداشتن :کنایه از بی چیزی و مفلسی. 🔶ابرو باال انداختن :کنایه از بی اعتنایی و کبر فروشی 🔶به باد دادن :از دست دادن و تلف کردن. 🔶به بار آمدن :به حاصل آمدن ،به نتیجه رسیدن. 🔶به جان آوردن :کنایه از آزار رسانیدن و کشتن. 🔶پنبه در گوش نهادن(پنبه در گوش کردن ) :کنایه از غفلت و بی خبری و سخن ناشنودن. 🔶پنبه شدن :نرم ،صاف و سفید شدن .کنایه از متفرّق و پریشان شدن 🔶پنبه کردن :کنایه از پریشان و پراکنده ساختن. 🔶پنجه درافکندن :کنایه از با کسی در افتادن ،پنجه در پنجه کسی در انداختن ،زور آزمایی کردن. 🔶جگر گوشه :کنایه از فرزند ،پاره ای از جگر. 🔶جوز بر گنبد انداختن :کنایه از کارهای عبث و بیهوده. 🔹نظامی: چو عاجز شدند اندران تاختن وزان جوز بر گنبد انداختند 🔶چراغ چشم :کنایه از فرزند. 🔶چراغ سپهر :کنایه از آفتاب ،ماه و ستارگان. 🔶چراغ سحرگهان :کنایه از آفتاب. 🔶چرب دستی :چابکی و جلدی و شیرین کاری و هنرمندی. 🔶چرب زبانی :سخنان خوش و دل چسب و مالیم طبع گفتن ، چاپلوسی وفریب. 🔶چرخ بلند :کنایه از آسمان و افالک. 🔶چرخ بوقلمون :کنایه از روزگار که هر دم به رنگی است. 🔶چشم فرو بستن :چشم بر هم نهادن .کنایه از مردن باشد . صرفنظر کردن. 🔶خاکی نهاد :متواضع و فروتن. 🔶خرقه تهی کردن :کنایه از مردن. 🔶خط کشیدن :کنایه از ترک کردن و محو کردن 🔶در پرده داشتن :پنهان و مخفی داشتن. 🔶در پرده گفتن :پوشیده و مخفی گفتن. 🔶در پوستین مردم افتادن :کنایه از عیب جویی و غیبت کردن. 🔶بی آشیان ،خانه به دوش :کنایه از آواره و بیچاره و سرگردان 🔶دست و دل باز :بخشنده 🔶ورور جادو ،روده دراز :پر حرف 🔶برج زهرمار:آدم ترشـرو و بد اخـالق 🔶خر رنگ کن :آدم دغل و حقّه باز 🔶نردبان دزدها :آدم قد بلند و الغر 🔶یکدنده :لجوج 🔶هفت خـطّ :متقلب و زرنگ 🔶باد دست :آدم ولخرج و مسرف 🔶چرخ دوالبی ،چرخ کبود ،خیمۀ بلند ،کوژپشت ،گنبد الجوردی :آسمان 🔶هزار میخ :آسمان پر ستاره 🔶پاپی شدن ،پیله کردن :اصرار ورزیدن 🔶گردن نهادن :اطاعت کردن 🔶سر در مقابل کسی خم کردن :تسلیم شدن ، 🔶سر در هر سوراخی کردن :فضول بودن ، 🔶سر دماغ آمدن :سر حال شدن ،سالم شدن ، 🔶سر را باال نگه داشتن :متین و راست قامت و نترس بودن ، شرمنده نبودن ، 🔶سر راحت به بالین گذاشتن :آرامش خیال داشتن 🔶سری توی سرها درآوردن :مشهور و معروف شدن 🔶شیرکُش :شجاع 🔶میرزا قلمدان :شخص باریک و الغر مردنی 🔶گل سر سبد:شخص برگزیده 🔶دم بریده:شخص زرنگ و مکّار و حیله گر 🔶آیینه ی دق :شخص عبوس 🔶یک لب و هزار خنده :شخصی که بسیار خوشرفتار است. 🔶از پا فتاده :کنایه از نهایت ناتوانی است. 🔹از پا فتادیم چو آمد غم هجران در درد بمردیم چو از دست دوا رفت 🔶کوته نظرکنایه از انسان پیش پا بین و حسود است. 🔹زین قصه هفت گنبد افالک پر صداست کونه نظر ببین که سخن مختصر گرفت 🔶نکته گرفتن :کنایه از عیب جویی کردن است. 🔷حافظ چو آب لطف زنظم تو می چکد حاسد چگونه نکته تواند بر آن گرفت 🔶دامن کسی را گرفتن کنایه از: -۱التماسکردن و متوسلشدن: مرا هر آینه روزی تمام کشته ببینی گرفته دامن قاتل به هر دو دست ارادت -۲تظلم و دادخواهیکردن دست گیر این پنج روزم در حیات تا نگیرم در قیامت دامنت -۳بازداشتن و منعکردن سحر سرشک روانم پی خرابی داشت َگ َرم نه خون جگر میگرفت دامن چشم -۴دستگیری و کمککردن شیخ گفتش زان همه قرآن دمی دامنش نگرفت یک آیت همی 🔶به نیم جو نمی ارزد و یا می گویند که به یک جو نمی ارزد .یا می گویند که به یک جو نمی خرم:کنایه از بی ارزش انگاشتن چیزی است. 🔶گره به باد زدن :کنایه از کار بی بنیاد است .کار بی نتیجه .آن گونه که می گویند :آب در هاون کوفتن 🔷گره به باد مزن گرچه بر مراد رود که این سخن به مثل باد با سلیمان گفت 🔶آب خضر :کنایه از آب حیات ،زندگی جاویدان 🔶گوشت تلخی کردن؛بدخلقی کردن 🔶بُزبیاری:بد شانسی 🔶پوست و استخوان شدن :بسیار الغرشدن 🔶گربه رقصاندن :بهانه تراشیدن 🔶سلسله جنباندن :به حرکت درآوردن و وادار ساختن 🔶سنگرو یخ شدن :بی اعتبار شدن 🔶آسمان جل:بی چیز و فقیر 🔶آال خون واال خون :بی خانمان 🔶سیه دل :بی رحم 🔶آتش پای :بی قرار 🔶غاز چراندن :بیکار بودن 🔶مگس پراندن:بیکاری بیش از حد 🔶یک ال قبا :بینوا و تهیدست 🔶روده دراز :پرحرف 🔶زهر چشم گرفتن :ترساندن 🔶تن دادن :به ناگزیر تسلیـم شـدن 🔶کبکبه و دبدبه:تشریفات زیاد 🔶کاسه لیسی :تملّق و چاپلوسی 🔶بخور بخواب :تنبل 🔶شاخ شونه کشیدن:تهدید کردن 🔶قالب تهی کردن:جان سپردن از ترس 🔶آب کور ،نان کور:حق نشناس