مدیریت ریسک نرخ بهره

صفحه 1:


صفحه 2:
مدیریت ریسک نرخ بهره Interest Rate Risk Mansgement ميرفيض فلاح شمس 

صفحه 3:
* احتمال وقوع زیان و کاهش ارزش سرمایه ناشی از نوسانات نامطلوب نرخ بهره در بازار را که سرمایه گذاران در اوراق با درآمد ثابت ممکن است متحمل شوند را ربسک نرخ بهره گویند. 

صفحه 4:
eed ‏ر تسح تر‎ نوسانات نرخ بهره در بازار هم بر ارزش دارایی های موسسات مالی و بانک ها و هم بر وضعیت درآمد آنها تاثیر گذار | . به احتمال نوسان نرخ بهره در بازار به شکلی که خلاف میل باشد ربسک نرخ بهره می گوبند. با توجه به تغییرات به وجود آمده در محیط رقابتی بانکها و تنوع محصولات و خدماتی که از طرف آنها رائه می گردد. اهمیت مدیریت ریسک نرخ بهره افزایش یافته است. علاوه بر مسئله فوق و بانکها. میزان دارایی ها و بدهی هایی که حساسیت بیشتری به نرخ بهره دارند افزايش یافته است. به عبارت دیگر می توان گفت ریسک نرخ بهره بسیار مهمتر از گذشته و مسائل مربوط به آن بسیار پیچیده تر شده است. 

صفحه 5:
#8 وس سس ريست فرق بهرة لا تغيير در نرخ سود مى تواند سودآورى يك بانك يا موسسه مالى را از طريق افزايش در هزينههاى تامين مالى و كاهش بازده ناشى از دارايى هاى سوداور. تحت تاثير قراردهد. لا بايد توجه داشت كه ريسك اعتبارى كرجه مهمترين ريسك بانكها مى باشد. اما ظهور ابزارهاى جديد يولى و مالی و سبب پررنگ تر شدن ریسک نرخ بهره در بانک های جهان شده است. پذیرفتن ریسک نرخ بهره بیش از اندازه توسط بانکها گرچه تهدیدی جدی برای درآمدها و ساختار سرمایه بانک محسوب مى شود اما استفاده معقول از این ریسک منبع مهمی برای سودآوری بانک محسوب می شود. 

صفحه 6:
مطالعات موردی زیان‌های ریخی بزرک ثاشی از ریسک نرخ پهره * بحران بانکداری انگلیس : در سال ۱۹۷۰ در انگلیس به دلیل اينکه در صنعت بانکداری دارایی های بلند مدت بوسیله بدهی های کوتاه مدت تامین مالی شده بودند. افزایش نرخ سود به بالاترین مقدار تاریخی , بحران بانکداری انگلیس رقم خورد و سود حالص بهره منفی و منحنی نرخ بهره معکوس شد و اکثر بانک ها زیان قابل توجهی را تجربه نمودند. * بحران بانک‌های تجاری آمریکا: در دسامبر ۱۹۹۹ به دلیل افزایش ۲ درصدی در نرخ سود. ارزش اقتصادی بانک‌های تجاری در آمریکا ۱,۵ درصد کاهش یافت . بحران بانک مینه‌پولیس در ایالت مینه‌سوتای آمریکا:. بانک مینه پولیس به- طورمعمول حجم زبادی از اوراق قرضه دولتی را خریداری می‌کرد. در سال ۱۹۹۰ هنگام خرید اوراق قرضه. مدیریت بانک کاهش نرخ‌های سود را پیش‌بینی کرده بود درحالی که با افزایش پیش‌بینی نشده نرخ‌های سود. قیمت اوراق قرضه به‌طور ناگهانی در مبادلات بازار کاهش یافت و موجب بروز ۵۰۰ میلیون دلار خسارت برای بانک گردید. 

صفحه 7:
اثرات ریسک فرخ بهره بر موسمات مالی و بانک ها * بطور کلی اثرات ریسک نرخ بهره در موسسات مالی و بانک ها به صورت زیر خواهد بود : ۱- اثر بر در آمدهای موسسه ۲- اثر بر ارزش دارایی ها و سرمایه موسسه ۳- اثر بر نقدینگی موسسه 

صفحه 8:
به‌طور کلی جربان‌های در آمدی بانک‌ها را می‌توان به دو دسته‌ی ۱)در آمدهای بهره‌ای و ۲)در آمدهای غیربهره‌ای تقسیم کرد. در آمدهای بهره‌ای عمدتً از تفاوت بین نرخ سود سپرده‌ها و نرخ سود تسهیلات حاصل می‌شود و د رآمدهاى غیربهره‌ای شامل انواع کارمزدها. در آمدهای ناشی از معاملات و سایر در آمدهای بانک است. هرچند در آمدهای غیربهره‌ای بانک‌ها در سال‌های اخیر رو به افزایش بوده‌است اما همچنان در آمد اصلی سیستم بانکی ناشی از تفاوت ن نرخ سود سپرده‌ها و نرخ سود تسهیلات است. بانک‌ها جهت پاسخ به تقاضای مشتریان و جامعه و اجرای راهبردهای کسب و کار. اقدام به اعطای تسهیلات. خرید اوراق بهادار و جذب سپرده‌ها با سررسیدها و نرخ های سود متفاوت می‌کنند. فعالیت‌های مذکور بانک‌ها را در معرض تغییرات نرخ سود قرار می‌دهد. بنابراین می‌توان تصور کرد که رصد مداوم آثار نرخ بهره بر سودآوری بانک از اهمیت فراوانی برخوردار است. اينكه تغییر نرخ بهره چگونه بر در آمد بهره ای بانک تاثیر می گذارد. بستگی به ساختار دارایی ها و بدهی های حساس و غیر خساس به نرخ بهره بستگی خواهد داشت. © Interest Income Wi a ee = —— 6 ‏تت‎ 222522725227222 22-53 

صفحه 9:
اثرات تغییر نرخ بهره بر خالص ارزش دارایی های بانک ها * به‌طورکلی بخش عمده دارایی ها و بدهی های بانک ها مشابه اوراق با در آمد ثابت بوده لذا تغییرات نرخ بهره بر تنزیل جریانات وجوه آتی آنها تاثیر گذار بوده و باعث تغییر در ارزش فعلی آنها خواهد شد. بنابراین با توجه به سر رسید دارایی ها و بدهی ها تاثیر تغییرات نرخ بهره بر خالص ارزش دارایی های بانک متفاوت خواهد بود. * در بانک ها با استفاده از تحلیل شکاف ديرش بين دارايى ها و بدهى ها مى توان تاثیر تغییر نرخ بهره در بازار را بر خالص ارزش دارایی های بانک ها اندازه گیری نمود. در بخش های بعدی بطور مفصل در خصوص این تکنیک توزیع داده خواهد شد. 

صفحه 10:
03 ثرات تفر رخ بره بر قدنکی بانک ها نوسا نات نرخ بهره به واسطه تغییرذر آمد موسسه با توجه به وضعیت داراپی‌ها و بدهی‌های حساس به نرخ بهره و تغییر خالس ارزش فعلی جربان‌های نقدی آتی دارایی ها و بدهی ها می تواند. تبهدید کننده نقدینگی موسسه یا بانک نيز گردد . لا بعنوان مثال وقتی بدهی های حساس به نرخ بهره بیشتر از دارایی های حساس به نرخ بهره باشد. با افزایش ‎TH‏ ‏بهره درآمد موسسه با بانک کاهش خواهد یافت و موسسه را می تواند با مشکل کمبود نقدینگی ناشی از کاهش در آمد مواجه سازد 

صفحه 11:
‎Sans wl‏ فاى نرج بهره در بانک ها ‏© مهمترين منابع ریسک نرخ بهره در بانک ها و موسسات اعتباری در پنج گروه زیر تقسیم بندی می شوند. این پنج گروه عبار تند از: ۱ - ریسک قیمت گذاری مجدد با ربسک عدم انطباق سر رسید ها ۲- ریسک منحنی بازده ۳- ریسک گستره ۴- ریسک مبنا یا پایه ای ۵- ربسک اختیار معامله ‎ 

صفحه 12:
ريسك عدم انطباق سر رسيد ها و يا ريسك قيمت كذارى مجدد * اين ريسك از اختلاف زمانى در سررسيد دارايى ها و بدهى با نرخهاى ثابت و قيم تكذارى مجدد دارايىها و بدهىهاى با نرخ شناور بانى ناشى مىشود. به عنوان مثال. وقتی یک بانک تسهیلات بلندمدت با نرخ ثابت را با سپرده‌های کوتاه تامین مالی می‌کند. افزایش در نرخ بهره باعث کاهش در در آمد آتی بانک خواهد شد. * رایج ترین ریسک نرخ بهره از اختلاف در سررسید سپرده ها و تسهیلات پرداختی می باشد. زیرا بانکها اغلب سپرده ها را به صورت کوتاه مدت جذب می نمایند و بدین ترتیب تجهیز منابع را انجام می دهند اما در اعطای تسهیلات. سررسید بلندمدت را در نظر گرفته و در تخصیص منابع ناچارند بازه های زمانی بلندمدت را لحاظ کنند. در اين بين اكر جنانجه نرخ سود سپرده ها افزایش یابد بانک با ریسک تأمین مالی مجدد مواجه می شود. 

صفحه 13:
* بانک ها و موسسات اعتباری و حتی بیمه ها داراى یک ویژگی مشترک هستند و آن کوتاه مدت بودن منابع تأمین مالی آنهاست ولی سرمایه گذاری آنها بلندمدت است یعنی عدم انطباق بین سررسید دارایی ها و بدهی های آنها وجود دارد. مثلاً بانک ها سپرده های کوتاه مدت جذب می کنند و در مقابل تسهیلات بلندمدت پرداخت می نمایند که در آمد بانک نیز از اين مابه التفاوت نرخ ها می باشد که به آن 506270 گویند. به عنوان مثال. فرض کنید بانک سپرده یکساله با نرخ ۲۰ جذب نموده و در مقابل وامی با نرخ ۲ پرداخت کرده است که ۸۲ به عنوان 506270 لحاظ می شود که این 01 تنها برای سال اول می باشد در سال دوم بانک مجبور می شود مجدداً سپرده جدید جذب کند تا جایگزین سپرده سال اول شود . حال اگر در سال دوم نرخ بهره اف یابد. هزینه های تامین مالی مجدد افزایش یافته در حالیکه در آمد آن ثابت است. و در نتیجه باعث کاهش در آمد و یا يش زیان بانک خواهد شد. 

صفحه 14:
* این ربسک. امکان وقوع زیان ناشی از تغییر منحنی بازده سرمایه گذاری در اوراق با درآمد ثابت و زیان ناشی از کاهش ارزش دارایی ها می باشد. * اگر منحنی بازده در بازار کند . موسسه در سطح نرخ یکسان ممکن است با کاهش یا افزايش ارزش سرمایه گذاری مواجه شود. * شکل منحنی بازده اوراق با در آمد ثابت به ساختار زمانی نرخ بهر در آمد ابت در بازار بستگی دارد. اگر ساختار زمانی نرخ بهره در اقتصاد یک كشور : نماید. باعث جابجایی و تغییر در منحنی بازده اوراق خواهد شد و از این بابت ممکن است موسسات مالی و بانک هایی که در اوراق با در آمد ثابت سرمایه گذاری نموده اند با زیان مواجه شوند. 

صفحه 15:
نمودار تغيير منحنى بازده اوراق با د رآمد ثابت» ناشی از تغیبر ساختار زمانی نوخ بهره قيمت اوراق نرخ تنزیل 

صفحه 16:
ساختار زمانی نرخ بهره به نمایش هندسی بازدهی اوراق قرضه (یا اوراق با د رآمد ثابت) دارای کیفیت اعتباری یکسان و با سررسید های متفاوت می گویند نرخ بهره سح د. مدت زمان تا سررسید بازدهی با سررسید اوراق قرضه (اوراق با در آمد ثابت) قابل مقایسه را اصطلاحاً «ساختار زمانی نرخ بهره می گویند». شیب منحنی بازده بصورت نرمال فزاینده و افزايش خواهد بود. یعنی با افزایش سررسید اوراق, نرخ بهره آنها نیز افزایش خواهد یافت. 

صفحه 17:


صفحه 18:
کج شدن يا پروانه ای میدن جابجایی موازی * جابجایی در منحنی بازده در بازار اوراق با در آمد ثابت یا اصطلاحاًتغییر در ساختار زمانی نرخ بهره هم بر در آمد بانک ها و هم بر خالص ارزش دارایی های بانک ها تاثیر گذار خواهد بود. * از طریق تحلیل شکاف در آمد (5ذ5 22 مد 13026) تاثیر تغییرات نرخ بهره بر در آمد ‎Sab‏ ‏سنجیده می شود. * از طریق تحلیل شکاف دیرش ( تاثیر تغیبرات نرخ بهره بر ارزش دارایی ها و بدهی های بانک سنجیده می شود. 

صفحه 19:
(Spread Risk) 6 J) * زیان ناشی از تغیبر در رتبه اعتباری اوراق با در آمد ثابت برای سرمایه گذار را ریسک گستره می نامند. * براساس رابطه برابری بین ریسک و بازده. نرخ بهره اوراق با در آمد ثابت در زمان انتشار بستگی به رتبه اعتباری آن خواهد داشت. حال اگر رتبه اعتباری یک ورقه در طی دوره تا سررسید آن کاهش یابد و به عبارتی وضعیت اعتباری آن بدتر شود. می بایست نرخ نیز متناسب با ریسک . افزايش يابد. ولی چون ذ ۰ گونه ای که نرخ بازده تا سر رسید این اوراق با افرایش ربسک اعتباری آن افزایش پابد. این اوراق ثابت می باشد. بايد قيمت اين اوراق كاهش يافته. به 

صفحه 20:
" رسک میت * ریسک مبنا ناشی از سرمایه گذاری در ابزارهای مشتقه نرخ بهره مثل قراردادآتی نرخ بهره . سوآپ نرخ بهره و .... می باشد. * ریسک مبنا در واقع زیان ناشی از اختلاف نرخ بهره آتی و نرخ بهره اسپات (نرخ بهره نقد) در پایان افق سرمایه گذاری است. 7 - 6 < ریسک مبنا 

صفحه 21:
" رسک میت * تغییر سطح عمومی نرخ‌های بهره در انواع مختلف ابزارهای مالی با مقادیر مختلف ریسک را ریسک پایه می‌گویند. به عنوان مثال هنگامی که اختلاف بین نرخ سود اوراق قرضه سه ماهه و نرخ سود پیشنهادی بانک تغییر کند. ریسک پایه‌ای به وجود می‌آید. 

صفحه 22:
ريسك اختيار معامله * اين ريسك زمانى بوجود مىآيد كه مشترى يك بانىء اختيار تغيير دادن میزان و زمان‌بندی جریان‌های نقدی دارایی. بدهی و اقلام غیر ترازنامه‌ای را داشته باشد. 

صفحه 23:
دید گاه های بررسی اثرات ریسک نرخ بهره لا تاثیرات ریسک نرخ سود را از ۳ دیدگاه مهم می‌توان بررسی نمود : ۱- دیدگاه در آمدی ۳- ديدكاه اقتصادی Embedded gains and losses) ils Wolo 9 ‏ديدكاه زيان‎ -1“ 

صفحه 24:
‎gl ata‏ ويس فرح بهرت ‏لا تغيير در درآمدهاء مهم‌ترین قسمت تحليل ريسك نرخ سود مى باشد. زيرا كاهش درآمدها و افزايش هزيندها ‎go‏ تواند. ثبات مالى يك بانک را تهدید کند. ديدكاه در آمدى. چگونگی تغییرات نرخ سود را بر درآمدهای تعهدی و گزارش شده بررسی می‌کند. برای مثال. کاهش در درآمد بانک بر اثر تغییرات در نرخ سود می‌تواند در آمد. نقدینگی و سرمایه بانک را کاهش دهد. این دیدگاه بر ریسکی متمرکز است که متوجه در آمدهای کوتاه مدت. به ویژه در آمدهای یک ساله و دوساله بانک است. ‎ ‎ ‎ 

صفحه 25:
دیدگاه اقتصادی ریسک نرخ بهره لا ديدكاه اقتصادی تاثیر تغییرات نرخ سود بر ارزش اقتصادی بانک را در نظر می‌گیرد. این دیدگاه. تغییر موقعیت دارایی- ها. بدهی‌ها و اقلام غیرترازنامه‌ای مرتبط با نرخ سود بانک را در مقابل تغییرات نرخ سود نشان می‌دهد. ارزش اقتصادی این اقلام مساوی است با ارزش فعلی جربان‌های نقدی آتی بانک. بر خلاف دیدگاه در آمدی. این دیدگاه ریسکی را که از تغییر اقلام بلندمدت متوجه بانک می‌شود. مد نظر قرار می- دهد. 

صفحه 26:
نهانی ریسک نرخ بهره" 7 از آنجا که بیشتر دارایی ها و بدهی های بانک ها بر اساس های تاریخی در دفاتر آنها ثبت شده اند. لذا امکان بروز سود و زیان نهانی وجود خواهد داشت. لاوقتى كه ارزش منصفانه دارایی ها (بدهی ها) در بازار بیشتر (کمتر) از ارزش دفترى ان باشد در اين صورت سود نهانى (صند© 4ع0لءطصمظ) وجود خواهد داشت. ولى زمانيكه ارزش منصفانه دارايى ها (بدهى ها) در بازار كمتر (بيشتر) از ارزش دفترى آن باشد در اين صورت زيان نهانى (1055 82500160) وجود خواهد داشت. لآاين سود و زيان ممكن است برات قبلى در نرخ بهره بدون ريسك باشد . يا ممكن است تغييرات در اسيرد اعتبارى مورد بیاز برای یک وام گیرنده يا برای خود بانک باشد. 

صفحه 27:
ختار زمانی نرخ بهره ۲ ‎a‏ تساختار زمانی بخ بهوه به تمایش هندسی راطه بین سر رسد آورای با در آمد ثابت و نرخ بهره (نرخ بازده ) گفته می شود. ‏آشکل ساختار زمانی نرخ بهره در هر کشور بستگی به سیاست های پولی آن خواهد داشت. و با تغیبر سباست های پولی و بانکی . تغییر رزيم های اقتصادی. شوك ها و بحران هاى بانكى مى تواند منجر به تغيير ساختار زمانى نرخ بهره در آن كشور كردد. ‏لا مهمترين نظريه هاى ساختار زمانى نرخ بهره عبارتند از : ‎-١‏ نظريه انتظارى نرخ بهره ‎-1١‏ نظريه رجحان نقدينكى ‏۳- نظریه بخش بندی بازار ‏۴- نظریه زیست گاه ارجح ‎(Preferred Habitat)‏ ‎ ‎ 

صفحه 28:
سس در اين نظريه در صورت عدم اطمینان نسبت به نرخ های بهره آتی» نرخ های بهره بلند مدت حاصل ضرب بین نرخ های کوتاه مدت اسپات و نرخ های کوتاه مدت آتی است. 0 براساس این نظریه اگر فرضت آربیتراژ در بازار وجود نداشته باشد باید بازده استراتژی های مختلف سرمایه گذاری در اوراق با درآمد ثابت در یکک افق زمانی مشخص. یکسان باشد. بنابر اككر افق سرمایه گذاری دو ساله باشد. در اين صورت بازدهی سرمایه گذاری در اوراق دو ساله باید با سرمایه گذاری در اوراق یک ساله و سپس سرمایه گذاری مجدد در اوراق یک ساله یکسان باشد. یعنی خواهیم داشت: (1+ »)?= (1+ (۳.01 +4 ۴ لا بنابر این نرخ آتی یکساله براساس نظریه انتظاری بصورت رابطه زیر در صورت عدم وجود فرصت آرییتراژ محاسبه می گردد: (1+ »)? 014+ (۴ 1f2 

صفحه 29:
کیتز اقتصاددان شهیر انگلیسی با قاطعیت دلایلی که برای توجیه ماهیت بهره براساس عوامل واقعی اقتصادی ارائه شده را مردود می‌شمارد و بهره را عامل پولی و پاداشی برای جدا شدن پس‌اندازکنندگان از نقدینگی خود برای مدتی مشخص " تلقی می‌کند. به نظر كينز هر مصرف‌کننده برای استفاده از د رآمد خود با دو نوع تصمیم‌گیری روبهرو می‌شود: ۱ تقسيم درآمد بين مصرف و پس‌انداز که تابع سطع درآمد افراد الست و ربطی به نرخ بهره ندارد. ۲ تضسیم پس‌انداز بین انواع اقلام دارایی‌های مالی و واتعی که در اين مورد شرخ بهره باعث می‌شود پس‌اندازکنندگان از نگاهداری دارایی‌های تقدی که دارای ارجحیت‌های متسخصی می‌باشتد صرق‌نظر کرده و توع دیکر دارایی‌ها را انتخا كتتد 

صفحه 30:
سا براساس رجحان نقدینگی ۰ اوراق کوتاه مدت به علت نزدیکک به نقد بودنشان بیش از اوراق درازمدت طالب و مشتری دارند. ‎O‏ بنابراین حتی اگر نرخ های آتی براساس روابط بین نرخ های بهره اسپات تعیین شوند.» رقمی معادل ریسکک عدم نقد شوندگی لازم خواهد بود تا سرمایه گذار منابع خود را برای مدتی طولائیتر حبس(یا سرمایه گذاری) نماید. بنابراین رابطه بین نرخ بهره آتی و اسپات براساس رجحان نقدینگی بصورت زیر خواهد بود: ‎ ‎(+n)? = A+ 01.01 + 1/2 + ‏1(يع‎ ‎ 

صفحه 31:
زار بخش بندی شده نظريه الا براساس اين نظريه هر يكك از بازارهاى كوتاه مدت . بلند مدت داراى خاص خود مى باشد و عرضه و تقاضا در هر بازار تعيين كننده نرخ بهره در آن بازار خواهد بود. در اين نظریه بازار بول و سرمايه كاملاً از يكديكر مجزا بوده و فعالان بازار بول در بازار سرمايه وارد نميشوند و بالعكس موسساتى كه در بازار سرمايه فعالند در بازار يول وارد نميشوند. بنابراين عرضه و تقاضا در بازار يول نرخهاى بازده را در اين بازار تعيبن و همجنين عرضه و تقاضا در بازار سرمايه بازده هاى بيش از يكك سال را تعيين مينمايد. ‎sibs‏ بول مهمترين عرضه كننده اوراق دولت و مهترين متقاضيان براى اوراق كوتاه مدت صندوق هاى مستمر و صندوق هاى مشترك بازار بول مى باشند. ‏الا در حاليكه در بازار سرمايه مهمترين عرضه كنندكان اوراق بنكاه هاى اقتصادى ‏اق شركت هاى سرمايه كذارى و صندوق هاى سرمايه ‎ ‎ ‎ ‏كذارى در بازار سرمايه مى باشند. ‎ 

صفحه 32:
‎٠‏ نظریه زيستكاه ارجح ‏لا نظریه زیستگاه ارجح (11311121 1”187760) بر اين فرض استوار است كه سرمایه گذاران در آوراق با درآمد ثابت سعی می کنند تا با منطبق نمودن سررسید دارایی ها با سر رسید بدهی هایشان وضعیت ریسک عدم انطباق سررسیدهای خود را به حداقل ممكن برسانند. بنابراين يكك سرمايه گذار زمانی حاضر به سرمايه كذارى در يكك اوراق بلند مدت تر خواهند بود كه بازده اضافى اين اوراق ؛ ريسكك عدم انطباق را جبران نمايد. ‏لا اكر اين نظريه درست باشدء اوراق قرضه اى با يكك سر رسيد مشخص تقاشاى كافى وجود نداشته باشد. براى جبران ريسكك اين اوراق بايد صرف ريسكك بيشترى را براى يذيرش سرمايه كذارى در اين اوراق به سرمايه گذاران پرداخت شود. براساس اين نظريه روابط بين نرخ اسبات و فوروارد بهره بصورت زير خواهد بود: ‎(1+ (۶ )1+ (۰01+ 172+ (۳ ‎ 

صفحه 33:
انواع فرخ بهوه . للا براساس يكك تقسيم بندىء انواع نرخ بهره به قرار زیر است: 1 نرخ بهره طبیعی؛ نرخ بهره طبیعی يا حقیقی؛ نرخ بهره بر اساس بازدهی سرمایه يا همان نرخ بهره بازار سرمایه است. نرخ بهره طبیعی معیار اندازه گیری افزایش خالص در بهره‌وری به خاطر استفاده از کالاهای سرمایه‌ای است؛ به‌طور مثال اگر استفاده از ماشین در کشاورزی موجب افزایش خالص تولید بهميزان ۱۰۰ تن گندم در سال شوده در این صورت؛ نرخ طبیعی بهره ۱۰۰ تن گندم در سال می‌شود. 2.نرخ بهره بازار؛ با نرخ جاری بهره که همان بهره سرمایه در کوتاه‌مدت یا نرخ بهره بازار پول است» بهره‌ای که باید برای استفاده از کالاهای سرمایه‌ای پرداخت شود؛ مقدار آن‌را عرضه و تقاضای کالای سرمایه‌ای تعیین مى كند. 3.نرخ بهره تعادل؛ زمانی که نرخ بهره طبیعی با نرخ بهره بازار مساوی شود ترخ بهره تعادل به‌وجود می‌آید. 4-نرخ بهره واقعی و نرخ بهره اسمی؛ نرخ بهره اسمی؛ نرخی است که در قرارداد میان وام‌دهنده و وام گیرنده تعبین می‌شود و بدهکار موظف است بدون توجه به سطح و روند قیمت. درصد مشخص شده را به طلب کار بپردازد؛ در حالی که در محاسبه نرخ بهره واقعی؛ تورم مورد توجه است. تورم از نرخ بهره رسمی کسر می‌شود و باقی‌مانده بهره واقعی است كه به حساب سپرده گذار واریز می‌شود. 

صفحه 34:
انواع فرخ بهره . لس در یک تقسیم بندی دیگر نرخ بهره به قرار زیر طبقه بندی می شود: ‎-١‏ نرخ بهره اسپات با نقد : نرخ بهره جاری است و مبنای تتزیل جریان وجوه اوراق و ارزشگذاری آن ها براساس نرخ بهره اسپات در بازار خواهد بود. ۲- نرخ بهره فوروارد یا نرخ بهره آتی : نرخ بهره ای است که برای یک قرارداد آتی » پرداخت بهره برای تسویه قرارداد براساس آن نرخ انجام می شود 

صفحه 35:
پیش بینی نرخ بهره آسایکی از کارکردهای مهم این مدل‌ها توانایی پیش‌بینی نرخ‌های سود برای دوره‌های آتی است. بانک براساس نرخ‌های پیش‌بینی شده تصمیمات لازم جهت جذب سپرده و اعطای تسهیلات را م ىكيرد. از این‌رو استفاده از بهترین مدل در پیش‌بینی نرخ سود می‌تواند بر سودآوری بانک تاثیرات عمده‌ای داشته باشد. مهم‌ترین و معروفترین مدل‌های پیش‌بینی نرخ سود. در ادامه بیان می‌شوند. ۱- مدل مرتون ‎(Merton)‏ ۲- مدل واسیچک ‎(Wasicek)‏ ۳- مدل کاکس - اینگرسل - راس ‎(Cox-Ingersoll-Ross)‏ (Hull- White) coly- Jle Joo-¥ 

صفحه 36:
این مدل جز اولین مدل‌های ریسک نرخ سود کوتاه مدت می‌باشد که در سال ۳ توسط رابرت مرتون معرفی شد. معادله ریاضی این مدل به صورت زیر می‌باشد: 1+ <210 + 0 + ۶ یک فرآیند وینر که جزء فرآیندهای تصادفی می‌باشد و 3 سرعت بازگشت به میانگین رء نشان می‌دهند. 

صفحه 37:
کچیساو,‎ لها مدل واسیچک در سال ۱۹۷۷ توسط اولدریچ واسیچک معرفی شد. این مدل از مدل‌های تک عاملی ریسک نرخ بهره می‌باشد که حرکات نرخ بهره را به عنوان يك عامل از ريسك بازار. تشریح می‌کند. این مدل از معادله دیفرانسیل تصادفی زیر پیروی می‌کند: : ‎dr, = a(b — r,)dt + odW,‏ یک فرآیند وینر تحت چارچوب مدل‌سازی ریسک خنثی برای عامل ریسک تصادفی بازار می‌باشد.0 نوسان نرخ بهره را تعیین می‌کند. ‏ سطح میانگین بلند مدت و 4 سرعت بازگشت به ميانكين را نشان می‌دهند. (:7- ظ)0 نشان دهنده تغییر مورد انتظار در نرخ سود در زمان 6 (عامل تغییر) می‌باشد. اين مدل تصادفی اغلب به‌منظور ارزشگذاری نرخ بهره آتی استفاده می‌شود. در غیاب شوک‌های بازار (0 2 1۷) در نتیجه ‏ < :7 و هنگامی که ۲ > 7 عامل تغییر مثبت می‌شود. که نشان دهنده افزایش نرخ بهره به سمت تعادل می‌باشد. 

صفحه 38:
- اینگرسل- راس آها این مدل همانتد مدل واسیچک جزء مدل‌های تک عاملی است و برای کوتاه مدت کاربرد دارد. این مدل در سال ۱۹۸۵ توسط کاکس,؛ اینگرسل و راس معرفی شد. مدل ریاضی 61 به صورت زیر می‌باشد: dr, = ۵) - 70 + ۳۶ نکته قابل توجه در این مدل این است که تمامی پارامترهای مدل 11۴) همانند مدل واسیچک می‌باشد. 

صفحه 39:
4 مدل هال- وایت فرض می کند که توزیع نرخ‌های کوتاه مدت از توزیع نرمال پیروی می‌کند و اينکه نرخ های کوتاه مدت در معرض باز گشت به میانگین قرار دارند. نوسان پذیری در این مدل هنگامی که نرخ های کوتاه مدت نزدیک صفر است. پایین می باشد. مدل هال- وایت شکل توسعه یافته مدل واسیچک و 18) می‌باشد. dr, = (9(t) — a(t)r(t))dt + caw (t) در این مدل 0 تابع قطعی از زمان می‌باشد به طوری که به 0 وابسته است. 0 هم سرعت بازگشت به میانگین می‌باشد 

صفحه 40:
چگونکی تخییرات نرخ بهره اهمیتی ندارد. در نظر مدیران بانک‌ها و سایرموسسات مالی. هدش ذ تیابی به سودی است که در حد دلخواه مطابق با شده باشد. به‌منظور دستیابی به چنین بر اجزایی از پرتفوی دارایی‌ها و بدهی‌های بانک تمرکز می‌کنند ات نرخ سود حساس هستند. در آمد بهره‌ای در هر دوره زمانی از اختلاف بهره دارایی‌ها و بدهی‌ها محاسبه می‌شود. تغییرات نرخ بهره ممکن است گاهی موافق و مخالف شرایط بانک باشد. در راستای رسیدن به سطح مناسب و معقولی از حاشیه سود خالص. بانک‌ها ناگزیرند به تجزیه و تحلیل موقعیت ریسک نرخ بهره که در آن قرار دارند. بپردازند. سپس به تغییر پرتفوی دارایی‌ها و بدهی‌های خود. متناسب با تغییرات نرخ بهره در جهت محدودکردن زیان ناشی از اين تغییرات اقدام نمایند.. 

صفحه 41:
حاشية بهرة خالص در هر دورة زمانی از تفاوت بهرة ناشی از دارایی‌ها و بدهی‌ها محاسبه می‌شود. تغییر در بهرة دریاقنی بابت هر یک از دارایی‌ها و بهرة پرداختی بابت هر یک از بدهی‌ها می‌تواند حاشية بهرة خالص را تقیبر دهد این تغبیرات به طور کلی سود بانک را کاهش یا افزایش خواهد داد. گاهی تغیبر نرخ بهره موافق با شرایط بانک است و در تهايت حاشية بهرة خالص را افزایش می‌دهد. و گاهی نیز مخالف شرایط بانک هستند. به متظورلیمی فاشتلن: سوذ در مقابل تقفبراش مخالف فرع رمرم مدبریت مر گوفاد سيق بهرة خالص " را تابت نکه دار ابتدا به بررسى جكونكى اندازه كيرى حاشية ببهرة خالص می‌پردازیم: ‎NIM‏ هزينة بهرة سپرده‌ها و سایر استقراضات - درآمد بهرة حاصل از وام‌ها وسرمایه گذاری‌ها NIM= ‏کل دارایی‌های مرآمد زا‎ درآمد بهرة ‎NS‏ از هزینه‌ها بهرة خالس پس از هزی ‎NIM=‏ ‏کل دارایی‌های درآمد زا ۱. Net Interest Margin: NIM 3 

صفحه 42:
ne ‏اندازه گیری ریسک نرخ بهره در بانک ها‎ ‏ذر نی رسیلنبه طخ مایب وسقیل از اش پیرا خلس بانک‌ها الب‎ ‏زرد نجل مرت یسک رخ ری که رآ رد رن سای‎ ‏موقعيت] ! سپس به تغيير بورتفوى دارابىها و بدهىهاى خود متناسب با تغيبرات نرخ یره در جهت‎ ‏محلو كردن زان ی از ان یرتم ند تجزيه و تحال موقعيت بنك ار لحاظا ريسك‎ ‏نرخ پهرهای که درآن قرار دارك مىتوأند از طريق روشهابى كه در ادامه به تشريح أنها مىبرداريم‎ ‏صورت كيرد‎ 

صفحه 43:
زه گیری ربسک نرخ بهره تکنیک های اندازه گیری ربسک نرخ بهره بستگی دارد به اينکه آیا مى خواهیم تاثیر تغییرات نرخ بهره را بر وضعیت در آمدی بسنجیم یا بر ارزش پرتفوی دارایی های بانک: 

صفحه 44:
۳ ۶ رویکرد تحلیل در آمد بهره ای در اندازه گیری ریسک نرخ بهره 21 تحلیل درآمد بهره‌ای یکی از مهم‌ترین و ضروری‌ترین رویکردها در بررسی ریسک نرخ سود بانک می‌باشد. تحلیل در آمد بهره ای برای سنجش اثر ات نرخ بهره بر درآمد بهره ای بانک به چهار روش زیر صورت می گیرد: شکاف دلاری یا تحلیل شکاف در آمد ۲- تحلیل شکاف زمانی یا تحلیل شکاف دیرش ۳- شبیه سازی در آمد بهره ای ۴- در آمد در معرض ریسک 

صفحه 45:
9 تحليل شکاف دلاری با تعلیل شکاف درآمدی ‎O‏ تحلیل شکاف به عنوان ساده‌ترین و رایج‌ترین ابزار اندازه‌گیری ریسک نرخ بهره. می باشد. در تحلیل شکاف دارایی‌ها و بدهی‌ها به دو دسته‌ی حساس و غیر حساس به نرخ سود تقسیم می‌شوند. اين ربندی بر اساس 7 بازده بهره (درمورد دارایی‌ها) و هزینه بهره (درمورد بدهی‌ها) تحت تاثیر سطح نرخ سود. انجام می‌شود. دارایی‌ها و بدهی‌های حساس به نرخ بهره در دوره- های زمانی مشخص (۰تا ۳۰ روز, ۳۱ ت۶۰ روز ۶۱ تا ‎٩۰‏ روز و ...) مجدداً قيمت- گذاری می‌شوند. تحلیل شکاف نشان‌دهنده عدم تعادل در بین دارایی‌ها و بدهی‌های حساس به نرخ بهره است و بر خالص درآمد بهره‌ای و حساسیت نرخ سود بانک تمرکز دارد. ‎Gis O‏ مثبت به عنوان عدم تعادلی است که در آن مقدار دارایی‌هایی که سررسید با قیمت‌گذاری مجدد می‌شوند از بدهی‌ها بیشتر است و در مقابل شکاف منفی نشان می‌دهد مقادیر بدهی‌هایی که سررسید می‌شوند و یا قیمت‌گذاری مجدد می شوند از دارایی‌ها بیشتر است. ‎ ‎ ‏ات ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 46:
در امد ‎٩‏ _ بانکی که بدهی های حساس به نرخ بهره آن بیشتر از دارایی های حساس به نرخ بهره باشد به عبارت دیگر بدهی های آن سریع تر از داراییها تکرار شود. «حساس به بدهی» خوانده می شود. در اين حالت با افزایش نرخ بهره ۰ بهره پرداختی به سپرده گذاران بیش از وجوه د ناشی از سرمایه گذاری در دارایی هاء افزایش یابد و در نتیجه در آمد بانک کاهش یابد. ‏* برعکس, چنانچه دارایی ها (وامها؛ حساس به نرخ بهره بیشتر از بدهی های حساس به نرخ بهره باشد. در اين صورت افزایش نرخ بهره در بازار می تواند منجربه افزا درآمد شود و در این وضعیت بانک «حساس به دارایی» نامیده خواهد شد. ‎ ‎ ‎ 

صفحه 47:
دارایی ها وبدهی های خود در مقابل تغییرات نوخ بهره بازار: در آمد خود را اقزایش دهند: کاهش حساسیت دارایی ها" خریداری اوراق بهاداربلندمدت. طولائی کردن دوره سررسیدها کاهش نرخ بهره در ازر افزایش حساسیت بدهی ها جذب سپرده های کوتاه مدت تر افزایش نرخ بهره در بازار | افزايش حساسيت دارابى ها | خربدارى اوراق بهادار كوتاه مدت. كوتاه كردن دوره سررسيد وام ها كاهش حساسيت بدهى ها جذب سيرده هاى بلندمدت تر 

صفحه 48:
سما مراحل تحليل شكاف د رآمد * كاماول: شناسايى دارايى ها و بدهى هاى حساس به نرخ بهره در ترازنامه بانى * كام دوم: محاسبه شكاف : GAP=RSA - RSL GAP ,=SA,—SL, = (sa, —> six T 7 ‏بدهی های حساس به نرخ بهره - دارایی های حساس به نرخ بهره < شکاف‎ گام سوم : تعیین میزان تغییر در در آمد. در صورت تغییر در نرخ بهره بازار AI =GAP* Ar 

صفحه 49:
© در اینجاء واژه حساسیت نشان دهنده دارایی ها یا بدهی هایی است که در طول دوره ) سررسیدشان به اتمام می رسد و در معرض قیمت گذاری مجدد قرار دارند. بنابراین برای مثال. جهت محاسبه شکاف ۶ ماهه. ابتدا باید تمام دارایی ها و بدهی های با نرخ ثابت که در ۶ ماه آینده سررسید آنها به اتمام می رسند و همچنین دارایی ها و بدهی های با نرخ متغیر که در ۶ ماه آینده قیمت گذاری مجدد می شوند. را تعیین نمود. ° Sensitive 

صفحه 50:
بق تحلیلتلکاف در آمد و دبرئ 2 First National Bank Assets Liabilities Reserves and cash items $5 million Checkable deposits $15 million Securities Money market deposit Less than 1 year $5 million accounts $5 million 1 to 2 years $5 million Savings deposits ‘$15 million Greater than 2 years $10 million CDs Residential mortgages Variable-rate ‘$10 million Variable-rate $10 million. Less than 1 year $15 million Fixed-rate (30-year) $10 million 1 to 2 years $5 million Commercial loans Greater than 2 years $5 million Less than 1 year $15 million Fed funds $5 million 1 to 2 years $10 million Borrowings Greater than 2 years $25 million Less than 1 year $10 million Physical capital ‘$5 million 1 to 2 years $5 million Greater than 2 years $5 million Bank capital $5 million ‘Total $100 million ‘Total $100 million 

صفحه 51:
تحلیل شکاف در آمد: تعبین اقلام حساس به نرخ بهره در تراز بانک فرست نشنال بانک دارایی ها * دارایی ها با سر رسید کمتر از یکسال * وامها و اواق قرضه رهنی با نرخ شناور * وامهای تجاری کوتاه مدت * حصه جاری وامهای رهنی بلند مدت (به مثال ۰ آن) بدهی ها سيرده هلى بازار يول ‎٩‏ کواهی ننپرده با نزخ شتاور ‏* گواهی سپرده کوتاه مدت ‏* اوراق فدرال ‏* استقراض کوتاه مدت ‏* درصدی از سپرده های جاری دارای چک (به مثال 1۱۰ آن) ‏درصدی از سپرده پس انداز (به مثال 1۲۰ آن) ‎ ‎ 

صفحه 52:
تحلیل شکاف در آمد : تعیین شکاف برای بانک فرست نشنال ‎SSL‏ Rate-Sensitive Assets = $5m+§ 10m +$15m + 20% x $20m = RSA=$32m Rate-Sensitive Liabilities= $5m+ $25m+ $5m+ $10m+ 10% x 15m+ 20%x $15m = RSL=$49.5m if rt 5% => AssetIncome =+5% x $32.0m =+$1.6m Liability Costs =+5% x $49.5m =+$ 2.5m Alncome= $1.6m—$ 2.5 =-$0.9m 

صفحه 53:
‘+ Money market deposit ‏که‎ ‎2 Short-term time ۳۹ | _ ae deposits government are sensitive [TT ‘+ Negotiable COs municipal securities. + Federal funds 4 Variable-rate som | ‏ممه‎ purchased mortgages = + Floating rate notes and 1 debentures ‏بشي‎ ‎‘+ Fixed-rate business ‏و‎ 2 2 ‏اهنا منووما ام‎ + Savings deposits Feed oom government ard = ‘= Long-teim time ‘+ Fored-rate mortgages 2 ‏صر جيه‎ 50% + Fixed-rate notes and 18 Other fivachrate assets, = 2 Equity capital GAP management helps banks manage their interest rate risk exposure. The larger the GAP, the greater the sk exposure. 

صفحه 54:
* اگر بدهی های حساس بهره بیشتر از دارایی های حساس به نرخ بهره باشد. در ‎Gil‏ ‏صورت با افزایش نرخ بهره. در آمد بانک کاهش خواهد یافت. و بالعکس با کاهش نرخ بهره: در آمد بانک افزایش می یابد. If RSL > RSA, r? results in: AIncome + If RSL > RSA, rJ results in: AIncome t اگر دارایی های حساس به نرخ بهره بیشتر از بدهی های حساس به نرخ بهره باشد. در اين صورت با افزايشٍ و يش نرخ بهره. درآمد بانک افزایش خواهد یافت. و بالعکس با کاهش نرخ بهره. در آمد بانک کاهش می یابد. 1] 18۸ < ‏مهمء‌ده نصا الیو ۲۱ ت۲8‎ If RSA > RSL, rJ results in: AIncome * اساساً تحلیل شکاف در آمد تمرکز کوتاه مدت بر ریسک نرخ بهره دارد و برای تمرکز بلند مدت بر ريسك نرخ بهره. مى بایست از تحلیل شکاف دیرش استفاده نمود. 

صفحه 55:
3 ales ‏شکاف تعدیل شده‎ ‏اپراد اصلی تحلیل شکاف درآمد یا قیمت گذاری مجدد این است که در‎ * _ ‏محاسبه شکاف برای یک مدت زمان معین مثلا ۶ ماهه . فقط دارایی ها و‎ ‏بدهی هایی که تا ۶ ماه دیگر سررسید می شوند را در محاسبه شکاف در آمد‎ لحاظ می کنند. در حالیکه ممکن است دراین عدت برخی از دارایی ها و بدهی ها زودتر سررسید آنها فرا برسد. اين مسأله باعث مى شود که محاسبه نرخ بهره بر در آمد بطور دقیق اندازه گیری نشود. یک راه حل برای حل این مسئله. استفاده از روش شکاف تعدیل شده بر پایه سررسید می باشد . یعنی در صورت وجود تغییر در نرخ بهره در بازار . اثر : بروی دارایی ها و بدهی های حساس به نرخ بهره تنها از تاریخ تاریخ قیمت گذاری مجدد) تا پایان دوره شکاف (معمولا یک سال) در نظر گرفته می شود. 

صفحه 56:
شکاف تعدیل شده ابه طور كلى ترء در سال جارى در صورت تغيير ترخ بهره در بازار به صورت زير خواهد بودة (رط- ‏ >( رقف + رج * ران + رط » رة» رال - رق ه آن رن استه درآمد حاصل از بهره پدست آمده در برد هر دارايى [ام حساس به ترخ كه ترخ ب در ايتجا 2 -1 مدت زمان بائيمائده تا سر رسيد دارايى مورد نظر كه به صورت كسرى از سال بيان مى شود. بتابراين درآمد حاصل از بهره براى يكك دارابى حساس به نرخ بهره به دو جزء تفسيم مى شود: (1) يكك جزء مشخص كه در بخش اول رابطه (10-1) نشان داده شدمء كه در آن بازده دارايى تا سررسيد هنوز ب نرخ ‎Hy‏ محاسيه مى شود و (00) يكك جزء امشخص كه به شرايط آتى نرخ هاى بهره بستكلى داشته و در بخش دوم رابط نشان عاده شده است. این جزء د رآمد بهره أى مربوط به وجوه حاصل از دارايى سررسيد شده است كه با نرخ جديد (در صورت تغيير در نرخ بهرء در بازار ) در دارابى مورد نطر سرمايه كذارى مجدد مى شود. بتابراين تغيير د رآمد بهره اى ناشى از تغيير نرخ بهره در بازار براى دارايى وام به جزء دوم عبارت مربوط مى شودة ‎Md, =5ax(1-p, As,‏ 

صفحه 57:
اگر بخواهیم تفییرات کلی درآمد بهره ای ناشی از ت ترخ بهره در بازار را در ارتباط با تعام ‏ دارایی حساس به ترخ بهره بیان کنیم. خواهیم داشت ( رم رنه وعیق- مه بدهی حساب به ترخ. ناشی از به طور مشابه تغییر در هزینه های بهره ع نرخ بهره در بازار را می توان به صورت تمود: ‎AIE, = SLy X Ar, X (1— Px)‏ ینابر بر این . تغییرات کلی هزینه های بهره در ارتباط ‎ole ga ML‏ به ترخ بهره. به صورت زیر بدست می ‎sas‏ ‎ME =S's/ xAr,xb-p,)‏ با فرض تفییرات یکسان نرخ بهره دارایی ها و بدهی ها (۷/,۷۶ لل > ‎(Ar, =A,‏ « تغییر درآمد بهره ای باتك به صورت زیر تخمین زده خواهد شد: ‎xAi‏ ديهز رمس ‎ANI =AI -AIE. {zs xd-p,)-DSL,‏ 7 7 

صفحه 58:
مفهوم ديرش لا قبل از شروع بحث مربوط به شكاف زمانى يا شكاف دبرشى. به تعريف ديرش و مفهوم آن مى يردازيم. ديرش به عنوان ميانكين موزون زمانى (برحسب سال) براى رسيدن به تمام جريانهاى نقدى يك ابزار مالى با درآمد ثابت تعریف می‌شود و در مفهوم کلی. متوسط طول عمر(تا سررسید) یک ابزار مالی را اندازه می‌گیرد. لا شکاف مبتنی بر دیرش. چگونگی مطابقت زمانی جریان‌های نقدی ورودی (ناشی از دارایی‌ها) و جریان‌های نقدی خروجی (ناشی از بدهی‌ها) را اندازه می‌گیرد. شکاف مبتنی بر دیرش معیاری است جهت ارزیابی حساسیت بانک به نرخ سود که چگونگی تغییرات بر ارزش بازار بدهی‌ها و دارایی‌های بانک را تحت تاثیرتغییرات بیان می‌نماید. 

صفحه 59:
ارزش بازار بدهی ها و دارایی ها تجزیه و تحلیل دیرش این است که یک مقیاس خطی از ریسک است. در ارزش اوراق در مقابل تغییرات نرخ بهره بصورت غیر خطی است و چنانچه تغییر در نرخ بهره بزرگ باشد. خطای تقریبی می تواند بزرگ باشد. در نتیجه بسیاری از بنگاه های مالی علاوه بر ديرش اقدام به محاسبه تحدب تيز مى تمايند. ولى براى تغيير ناجيز در نرخ بهره . استفاده از ديرش مى تواند تقريب خوبى براى تعیین تغییر در ارزش اوراق بهادار در مقابل تغییرات نرخ بهره ارائه دهد. 

صفحه 60:
5 ۰ خواص ديرش لادر خصوص ديرش قواعد زير صادق است: ‎-١‏ ديرش اوراق بدون كوين بهره برابر زمان تا سررسيد مى باشد. ۲- هرچه تعداد دفعات پرداخت بهره در اوراق قرضه بیشتر باشد. دیرش آن کوچکتر خواهد بود. ۳- هرچه نرخ بهره اوراق قرضه بالاتر باشد دیرش کمتر خواهد بود. ۴- هر چقدر زمان تا سررسید بیشتر باشد. دیرش بزرگتر خواهد بود. ه- هرجه ديرش افزايش يابد. ريسك قيمت اوراق قرضه نیز 

صفحه 61:
تحليل شكاف ديرش : ارزشكنارى اوراق با درآمد نابت p -w_CF M e (14 nt s+r)% ‏وین بهره در دوره ع.‎ 6 - بازدهی تا سر رسید اوراق یا نرخ بهره بازار اوراق - ارزش اسمی اوراق در سررسید 

صفحه 62:
فحوه محاسبه ديرش وراق با درآمد بت 1*05 ۱ &t*CR NM ‏اعسات‎ (+r) _Daen'* Gen = CR 7 2 tel * دیرش معیاری است که حساسیت قیمت اوراق قرضه به تغییرات نرخ بهره را نشان می دهد. مشابه بتا سهام در بورس اوراق بهادار است. بتا حساسیت قیمت سهم را در مقابل تغییرات در شاخص بورس (بازده بازار) نشان می دهد. 

صفحه 63:
با مشتق گرفتن از قیمت اوراق فرضه نسبت به نرخ بهره خواهیم داشت : كا ل ا ادام ‎dar)‏ 278+ )سه ‎eo‏ ‏ع اا ‎tcR‏ 4%[ صل ۴( +1 بس ‎dr‏ ‏ف ‎a .)1+ n=‏ 1 2 یا: ‎dP=-D.P. ar‏ )1+2 

صفحه 64:
بنابراین دیرش معیاری است که درصد تغییر در قیمت ورقه بهادار را به درصد تغییر در نرخ بهره در بازار نشان می دهد: AP Dp =| _P_ | = 4AvV = Ai ‏همه‎ 1 +3 

صفحه 65:
معيارهاى هاى اصلى ديرش معیارهای اصلی دیرش شامل موارد زیر می باشد: © ديرش مكالى © ديرش تعديل شده © ديرش موثر © ديرش نرخ كليدى Macaulay Duration ‘Modify Duration EtfectiveDuration Key Rate Duration 

صفحه 66:
محاسيد ديرش پرتفوی (سبد) اوراق ‎D >= 3 w,*D‏ ‎i=l‏ ‎Wy‏ = مقدار ريالى سرمايه كذارى در ورقه بهادار 1 ام به كل سرمایه گذاری انجام شده در اوراق ‎ops =D;‏ محاسبه شده برای ورقه بهادار أم ‎ 

صفحه 67:
= سس دیرش تعدیل شده سا اين دیرش نشان می‌دهد چگونه قیمت یک دارایی مالی به صورت درصدی از ‎Slat‏ نرخ سود تغییر می ‎AS‏ 6 دیرش مکالی-دیرش تعدیل شده همجنين ديرش تعديل شده در کشش قیمتی دارایی مالی جهت تعیین میزان تغییر قیمت دارایی مالی دراثر تغییر نرخ سود مورد استفاده قرار می گیرد: Ap D =- AR p. (+R) 

صفحه 68:
هر دو روش قبلی دیرش (مکالی و تعدیل شده ) بر این فرض متکی بود که همه جریان های نقدی تعهد شده تحقق خواهد یافت. در حالیکه این موضوع در مورد اوراق بهادار بدون اختیار مصداق دارد و در حصوص اوراق قرضه ای که دارای اختیار است صادة به عنوان مثال هنگامی که یکی از تسهیلات اعطا شده زودتر از موعد مقرر بازپرداخت مى كردد» گفته می‌شود که اعمال اختیار: دیرش ابزار مالی را تغيبر مىدهد. مفهوم ديرش موثر برای تخمین قیمت اوراق بهادار زمانی که اوراق دارای اختیار باشندء به کار می‌رود : Pi_-Pi+ Eff Dur = -———_—___ 2* po(Rs — R-) به گونه‌ای که در آن: ee ‎R =‏ نرخ بازار اولیه منهای کاهش در نرخ ‎abl bb EUR +‏ به اضافه افزايش در نرخ ‎ 

صفحه 69:
دیرش نرخ کلیدی چگونگی تغییر در ارزش یک ورقه قرضه یا پرتفوی اوراق قرضه را برای یک سررسید مشخص مثلاً ۳ ماهه ‏ ۶ ماهه و ... را در کل منحنی بازده نشان می دهد. وقتی که سایر سر رسید ها را ثابت نکه می داریم» دیرش نرخ کلیدی حساسیت قیمت اوراق قرضه را به ازای یک درصد تغییر در بازده در یک سر رسید خاص را اندازه گیری می کند. فرمول محاسبه آن بصورت زیر است: زر ‎Key Rate Duration = 252061 BG‏ T 539 S sla Sa ‏قیمت اوراق قرضه بعد از یک درصد کاهش بازده‎ :۳( ‏+ز۳: قیمت اوراق قرضه بعد از یک درصد افزایش بازده.‎ 0 قيمت جاری 

صفحه 70:
قاثير تغيير ترح بهره بر آرزش بانک آز طریق تحلیل شکاف دیرش شکاف دیرش دارایی ها و بدهی های بانک. تفاضل بین سررسید موثر دارایی ها و بدهی های بانک را نشان می دهد: پر ‎D..=<D..-‏ ‎G: “Assets ‘Liabilitie‏ ‎Assets‏ ‏* شکاف دیرش دارایی ها و بدهی های بانک. تفاضل بین سررسید موثر دارایی ها و بدهی های بانک را نشان می دهد: ‎Ar‏ ‏ت * ۲ -- 9۵۸۲۷۷ ‎Sar (+r)‏ ‎Ar‏ ‎ANW =- Deap * ———* Assets‏ (+r) 

صفحه 71:
0.09 0.02 0.08 070 0.05 on 914 0.09 270 032 001 91۵ كمه ,003 0.06 1 0.00 ,0.03 90 فده 103 مه 0 16 70 os 60, 07 ۳ 40 06 20 10 os 02 27 oo 03 13 a1 تم Reserves ond cosh ters Securitas less thon 1 yeor 102 yeors Greater than 2 years Residential morgage ‏و بل‎ Fixed-e (20yeer) Commercial loans leas thon 1 year 1402 yeors Groote than 2 years Physical copia ‘Average duration ‏امن‎ ‘Checkoble deposit ‘Money market depost accounts Sevings deposis cos ‏مه ماهلا‎ less thon | year V0 2 yeors Greater than 2 years Fed finde Borrowings less than | year 1102 yeors Groote than 2 years ‘Averoge durction Duration of First National Bank's Assets and Liabilities 

صفحه 72:
يرش همانطور که گفته شد. معادله اصلى تغيير در ارزش براساس تغيير در نرخ بهره بصورت زير است: dp =-DP _ dr )1 + ‏م‎ ‏به 118 تغيير نمايد. تاثير آن بر ارزش دارايى ها و بدهى ها‎ :/1١ ‏بنابر اين اكر نرخ بهره در بازار از‎ ‏بصورت زیر است:‎ AAssets = - 2.7* ‏تک‎ §100m = —$12.3m +0.) 0.05 ALiabilities=-1.03* *$95m = —$4.5m (1+ 0.1) ANW =—$12.3m- (-$4.5m) = —$7.8m 

صفحه 73:
* اكر ديرش دارايى هاى بانك بزركتر از ديرش بدهى ها باشد. در اين صورت با افزایش نرخ بهره در بازار 7 ‎٠‏ خالص ارزش بانى كاهش خواهد يافت. و بالعكس با كاهش نرخ يهره, ارزش بانك افزايش خواهد یافت" ‎If Dear > 0, or Dasee > ‏سم‎ , rf results in: ANet Worth ‏ل‎ ‎If Dear > 0, or Dasst >Duiabity , rY results in: ANet Worth T ‏*_ اگر دیرش دارایی های بانک کوچکتراز دیرش بدهی ها باشد. در اين صورت با افزایش نرخ بهره در بازار . خالص ارزش بانک افزایش خواهد یافت. و بالعکس با کاهش نرخ بهره. ارزش بانک کاهش خواهد یافت. ‎If Dear < 0, or Das <Diiabuy , rf results in; ANet Worth + ‎If Dear <0, or Dasse <Duiabiity ,r results in: ANet Worth | ‎ 

صفحه 74:
ايراد اصلى ديرش © همانطور كه در نمودار مشاهده گردید ديرش رابطه بين تغييرات نرخ بهره و © براى رفع اين اشكال از معيار ديككرى تحت عنوان تحدب استفاده خواهد شد. تغييرات قيمت را بصورت خطى نشان مى دهد. در حاليكه تابع قيمت اوراق بصورت غیر خطی و یک منحنی است. به همین دلیل دیرش برای زمانیکه تغییر نرخ بهره در بازار زیاد باشد» معیار مناسبی برای تقریب تغیبرات قیمت اوراق ناشی از تغییرات نرخ بهره نخواهد بود. 

صفحه 75:
دیرش بعنوان معبار خطی سنجش ریسک نرخ بهره اوراق © بنابر این براساس فرمول زیر می توانیم با استفاده از دیرش تاثیر تغیبرات نرخ بهره را بر قیمت اوراق قرضه بطور تقریبی بسنجیم : + 11۰۰ < و۴ 0 

صفحه 76:


صفحه 77:
تحدب نیز منند دیرش » حساسيت تغيير قيمت اوراق نسبت به تغيبر نرخ بهره مى باشد. با ین تفاوت که تحددب رب رابصورت خطی در نظر نمی گیرد. *_تحدب میانگین مجذوز زمانهای پرداخت اوراق در اوراق قرضه می باشد. فرمول محاسبه تحدب بصورت زیر است: ‎t.(t+1).C | N.(N+1).M‏ 2 1+7۳ 1+۴ ‎Po‏ *_تحدب در واقع حاصل مشتق مرتبه دوم قیمت اوراق قرضه نسبت به نرخ بهره می باشد: c= ore t.(t+1).C N.(N+1).M yee. Gan اگر طرفین معادله مشتق مرتبه دوم را در قیمت اوراق یعنی ۳0 تقسیم نماييم و سپس در 79 + 1) ضرب کم حاصل آن برايريا تحدب خوامد شد: 1 2 07# 6 روج 1 = C.0r?. Py. a+r 

صفحه 78:
تحدب اوراق با در آمد ثابت * تحدب در واقع مشتق دوم قیمت اوراق نسبت به نرخ بهره می باشد : 7 1 ‎Convexity = op ape OR’)‏ * درصورتيكه تغيير نرخ بهره زیاد باشد. محاسبه درصد تغییر قیمت اوراق با در آمد ثابت بصورت زیر است: dP [1 dP 1 052 aa, |_Etn0r ‏سح | م3‎ |, where P = bond price R= yield to maturity 

صفحه 79:
استفاذه ار ديرش و تحدب در تقويب قيمت اوراق © براى تقريب قيمت ناشى از تغيبر نرخ بهره» تحدب خطاى ديرش را برطرف مى سازد. بنابراين براى اندازه كيرى تاثير تغيير قيمت اوراق ناشى از تغيير نرخ بهره مى توان از فرمول زير استفاده نمود : 1 1 1 dP, = ~Dur. dr. Po. Gaya + goo" Poa ae va 

صفحه 80:
محاسبه تحدب ‎(ow) asx‏ اوراق تحدب نیز مانند دیرش دارای خاصیت جمع پذیری است . بنابراین تحدب یک پرتفوی اوراق با در آمد بصورت زیر محاسبه می شود: C, ۷0 ial ‎shade = Wy‏ ریالی سرمایه گذاری در ورقه بهادار 1 ام به كل سرمايه كذارى انجام شده در اوراق ‏زر) < تحدب محاسبه شده برای ورقه بهادار[ٌ ام ‎a ‎ 

صفحه 81:
تثیر تغیر رخ بهره بر آرزش بانک آز طریق تحلیل شکاف دیرش و تب * با استفاده از دیرش و تحدب تغییر در ارزش دارایی ها و بدهی ها ناشی از تغییر نرخ بهره بصورت زیر محاسبه می شود: هرن یل هروه ‎ar Aa ae‏ ۳ 04 = ۳ 2۳۸ مب 0 * بنابراین تغییر در خالص ارزش دارایی های موسسه ناشی از تغییر نرخ بهره دارایی ها و بدهی ها با استفاده از شکاف دیرش و تحدب بصورت زیر خواهد بود: ی - 0۵ - ۸۵۳۲۷۷ 

صفحه 82:
در آمد در معرض ریسک الا در اين رویکرد نیز تاثیر نرخ سود را بر روی درآمد بهره‌ای بررسی می‌کنیم. اگر ,1 را نرخ سود آتی درنظر بككيريم؛ در نتیجه تغیبرات درآمد بهره‌ای در زمان 1 + ] به صورت زیر بدست میآید: N ANIMegn = Yea ~ Desi) * ‏بالط‎ = Cum GaPesn*ARen i=1 ‏كه در حقيقت درآمد در معرض ريسك همان شكاف تجمعی ضربدر تغییرات‎ ‏نرخ های آتی می‌باشد.‎ Earning at Risk (EaR) 

صفحه 83:
لا مدل‌های شبیه سازی, جریان های نقدی مرتبط با سود کلیه دارایی‌ها و بدهی‌ها و اقلام غیرترازنامه ای موجود در پرتفوی موسسه را برای تخمین خالص د رآمد بهره‌ای طی یک دوره زمانی خاص پیش بینی می نماید. به دلیل انعطاف‌پذیری این مدل‌ها در آزمون سناریوهای مختلف. این مدل‌ها مهمترین ابزار مدیریت دارایی- بدهی محسوب می‌شوند. رایج ترین روش شییه‌سازی در مدیریت ریسکک نرخ سود؛ روش شبیه سازی مونت کارلو است که برای ایجاد سناریوهای مختلف برای نرخ‌های سود مختلف, به منظور پیش بینی ترازنامه و صورت سود و زیان و انجام اقدامات اصلاحی مورد استفاده قرار مى كيرد 

صفحه 84:
‎a ۳‏ اندازه‌گیری جریان‌های نقدی: روش جریان نقدی تنزیل ده ايستا ارزش ابزار مالى با در نظر كرفتن مقدار و زمان جريان نقدى خالص ايجاد شده در آیشده توسط ابن ابزارها تخمين زده مىشود؛ سيس ابن جريانهاى تقدى با نرخ تتزيل مناسبه تنزيل می‌گردند. اغلب به این روش تحلیل جریان نقدی تنزبل شده با تحلیل ارزش مالی كفته مىشود. ‏فرمول اصلی برای محاسبة ارزش فعلی یک ابزارملی به صورت زیر است: لم١‏ اج )0 65/۰0۲ ۳۷ ‏که 1) مقدار جریان نقدی تخمینی ایجاد شده و أ نرخ تنزیل آن است. نرخ تنزیل صورد استفاده برای هر جریان نقدی, نرخ بازده در دسترسی است که برای سرمایه‌گذاری این جریان‌های نقدى در موقعيتهاى با ريسك و دوره سرمابه‌گذاری مشابه. پرداخت می‌شود. ‏دقث در تخمين ارزش فعلى دارابىها و بدهىها براى ارزيابى ارزش فعلى كل مؤسسه به دقت در تخمين جربانهاى نقدى و نيز نرخهاى تنزيل مورد استفاده بستكى دارد. اين جريانهاى نقدى و نرخهاى بهره. نهتنيها برى سناريوسازي وضعيت فعلى: بلكه براى سناريوسازى در أينده و بلندمدت نیز باید تخمین زده شوند. ‎ 

صفحه 85:
تخمین جریان نقدی مؤسسات مالى و بانكها بايد جریان‌های نقدی کلیة ابزارهای مالی را به طور جدا گانه» . تغیبرات چریان‌های نقدی بسیاری از ابزارهای مالی‌ای که توسط برای هر ستاریو تخمین بزنت موسسه نگهداری می‌شوند به تغییرات نرخ بیره بستگی دارد و این موضوع که از نرخ بهرة مورد استفاده در سناریوی اول در دوره‌های بعدی استفاده شود قابل قبول نیست. مدلهای ۷۳۷ ‎kb‏ این مطالب را در نظر بگیرند که بهرة وام‌های با نرخ شناوره نرخ سپرده‌هاء پرداخت پیش از موعد وام‌های رهنی و نرخ کاهش سپرده‌های پایداره بسته به سناربوی نرخ بهره, تغیبر خواهند کرد. از این رو تا جایی که امکان دارد و وجود ‎eM‏ این امکان را می‌دهده مقسسه باید ارزش هر وام و سپرده را به طور جداگانه در نظر بگیرد و با استفاده از اطلاعاتی چون نرخ بهرة سررسید. وجود اختیار بازبرداخت پیش از موعد یا برداشت پیش از موعد) جریان‌های نقدی هر یک از این ابزارها را تخمين بزند. جریان‌های نقدی ممکن است در طی سناریوهای مختلف (برای یک ابزار مالی) به دو دلبل متفاوت باشد. 

صفحه 86:
تخمین جریان نقدی اول: اينکه میزان بازپرداخت وام‌ها و جمع آوری سپرده‌ها در سناریوهای مختلف متفاوت است؛ زیرا قرض گیرندگان و سپرده‌گذاران را تحت شرایط مختلف نرخ بهره تصمیمات متفاوتی اتخلا می‌کنند. این موضوع تحت عنوان رفتار مشتری در مقابل تغیبرات نرخ بهرهه با نشان دادن روابعط بين سناریوهای نرخ بهرهه نرخ‌های ‎ply Shy IL‏ و سپرده‌گذاری متفاوت؛ و در نتيجه تغيبر در اندازه و زمان جریان‌های نقدی بابت اصل و بهره بیان می‌شود. دوم: اينكه اندازة جریان نقدی بابت بهره در سناریوهای مختلف برای ابزار مالی با نسرخ بهرة شناور در هر دوره و برای هر سناریو متفاوت است؛ همان گونه که اصل این ابزارهای مالی نیز در دوره‌های مختلف با توجه به نرخ‌های بهرة مختلف مجدداً قيمتكذارى می‌شود. 

صفحه 87:
برآورد نرخ ننزیل مبتنی بر ریسک نرخ تنزیل برای تنزیل یک جریان نقدی باید نمایانگر بازده قابل حصول در بازار برای جریان تقدی با ریسک و سررسید مشابه باشد. دو روش مرسوم برای رسیدن به نرخ تتزیل یک ابزار صالی خاص وجود دارد. روش ساده‌تن: تنزیل هر چرپان تقدی اپین‌بینی هنده:با اسسفاده از ترخ :بازده ابزار مالی مشابه است؛ :در این مورد هر (ف) در معادله () مساوی بازده جاری بازارابزاری است که جریان‌های نقدی آن تنزیل می‌شوند. روش پیچیده‌تر و دقیق‌ترء استفاده از ترخ‌های تنزیل غیر ثابت بر اساس ابزارهای مالی بدون بیره یا سررسید مسایه برای جریان‌های تقدی مورد نظر است. در واقبع. تحلیلگر برای هر جریان. شین اونیک فرع ‎chip‏ هجو جوم جازج, ابطفامم: میب جوم اول تراغ باوده یعون ویسک که تمایانگر بازده اوراق خزانة بدون ریسک با سررسید مشایه است و یک صرف ایت که به‌متخلور جبران ریسک‌های نقدینگی, اعتباری و بازپرداخت به سرمایدکتار پرداخت می‌شود. م جيم دعر ۶ نرخ باژده مورد انتظار سرمایهگذار که در تنزیل جریان‌های نقدی مورد استفاده قرار عه جرع بازده بدون ریسک 4 صرف ريسك يايت ريسكى: كه سرمايه كذار تحمل م ىكند 

صفحه 88:
مدیریت ریسک نرخ بهره کنترل موثر ریسک نرخ سود مستلزم یک فرآیند جامع مدیریت ریسک می‌باشد که شناسایی به موقع: اندازه گیری؛ نظارت و کنترل ریسکک را تضمین کند. شکل این فرآیند ممکن است با توجه به اندازه و پیچید گی بانک متفاوت باشد. مدیریت موثر ریسکك نرخ سود در بردارنده چهار مولفه اصلی در مدیریت دارایی‌هاه بدهی‌ها و اقلام و ابزارهای غیر ترازنامه‌ای می‌باشد که عبارتند از :(۱) نظارت هیثت مدیره و مدیریت ارشد بر ريسكك نرخ بهره (۲) کفایت سياست‌ها و رویه‌های مدیریت ریسکک (۳) وظایف اندازه- گیری» نظارت و کنترل ریسک (۴) کنترل‌های داخلی. که در ادامه به تفضیل در خصوص هریکک بحث می‌شود. 

صفحه 89:
نظارت هیأت مدیره و مدیریت ارشد بر ریسک نرخ بهره هيئت مديره: لا هيأت مديره می‌بایست استراتژی‌ها و سیاست‌های متناسب با مدیریت ریسک نرخ بهره را تایید کند. قوائین موجود در دستورالعمل را باتوجه به سطح نرخ ریسکك قابل قبول برای بانک» تضمین کند و همچنین سیاست هایی را که منجر به شناسایی اکسپوژر ریسکک نرخ بهره می‌شود تایبد نماید. ‎op te ols O‏ می‌بایست اطلاعات منظم در رابطه با اکسپوژر ریسک نرخ بهره را از بانک‌ها دریافت کند و به طور متناوب عملکرد مدیریت ارشد را در زمینه نظارت و کنترل ریسک‌ها با توجه به سیاست‌های تایید شده مورد بازیینی قرار دهد. همچنین به طور متناوب سیاست‌های مهم ریسکک نرخ بهره و استراتژی های کلی کسب و کار را که بر اکسپوژر ریسک نرخ بهره بانک تاثیر می‌گذارد؛ مورد ارزیابی مجدد قرار دهد. ‎ ‎ 

صفحه 90:
نظارت هیأت مدیره و مدیریت ارشد بر ریسک فرخ بهره مدیریت ارشد : لا مدیریت ارشد می‌بایست ساختار کسب و کار بانک و سطح ریسک نرخ ب: منظور کنترل و محدود کردن این ریسک‌ها ایجاد می‌شود را تضمین کند. ‎O‏ سیاست گذاری در موارد زیر به عهده مدیریت است: ‏1 محدودیت‌های مناسب بر روى ريسكك ‏ه و رویه‌هایی که به ‎ ‏2 سیستم‌های کفایت و استانداردهای مدیریت ریسکك ‏3( استانداردهای ارزش گذاری موقعیت و اندازه گیری عملکرد ‏4) كزارشدهى مديريت ريسكك نرخ بهره جامع و فرآیند بازینی مدیریت ریسک نرخ بهره ‏5( کتترل داخلی مزثر ‏لا مدیریت می‌بایست از روند مديريت ريسكك نرخ بهره توسط کار کنان با استفاده از روش هاى علمی و با توجه به محدوده فعالیت‌های بانک اطمینان حاصل کند. ‎ 

صفحه 91:
کفایت سياست‌ها و رویه‌های مدیریت ریسک الا بانک‌ها می‌بایست سياست‌ها و رویه‌ها را متناسب با پیچید گی فعالیت هایشان تعریف کنند. در ۳ بانک‌ها باید ریسکک نرخ بهره مرتبط با فعالیت‌ها و محصولات جدید را شناسایی کنند. سا" پیشنهاداتی به منظور پذیرش محصولات و استراتژی های جدید: مانم با تدوین سياست‌ها و رویه‌ها دو مورد زیر می بایست در نظر گرفته شودبایدتعیین شوند: خطوط مسئولیت و جوابگویی ( هم برای اشخاص و هم برای کمیته) در بخش مدیریت ريسكك نرخ بهره مشخص شود. پارامترهای کمی شناسایی شده و سطح نرخ بهره قابل قبول برای بانک تعیین شود. همه سیاست‌های نرخ بهره باید به طور متناوب مورد بازیینی قرارگیرد و در صورت نیاز اصلاح شود تشريح استراتزى و محصولات رايج شناسایی منابع لازم جهت ايجاد مديريت ريسكك موثر فعاليت و محصول تحليل مسئوليت فعاليتهاى بيشنهادى مرتبط با شرايط مالى بانكك و سطوح سرمايه رویه هایی به منظور اندازه گیری؛ نظارت و كنترل ريسكك محصول و فعاليت پیشنهادی. 

صفحه 92:
وظایف اندازه‌گیری» نظارت و کنترل ریسک 0 ‏مديريت ريسكك نرخ بهره‎ ٠.1 ‎Wel OO‏ باید سیستمی به‌منظور جذب همه منابع ریسکک نرخ بهره (شامل قیمت گذاری مجدد؛ ‎Be et Oe eal So es en es‏ سیستم می‌بایست برای مدیران ریسک و مدیریت ارشد قابل فهم باشد. سیستم‌های اندازه گیری باید: ‏- تمام اصول ریسکک نرخ بهره مرتبط با دارایی و بدهی بانکک را ارزیابی کند. - از روش‌های اندازه گیری ریسک متناسب استفاده کنند. لا به رغم اين که بانک‌ها آزادند که از هر سیستم مدیریت استفاده کنند ولی انتظار می‌رود که تمام بانک‌ها از تحلیل شکاف برای ایجاد برنامه زمانی سررسید/ قیمت گذاری مجدد استفاده کنند که خود برنامه زمانی؛ دارایی‌ها و بدهی‌های حساس به نرخ بهره را به ظروف زمانی مطابق با سررسید (اكر دارای نرخ ثابت باشد) یا زمان باقی مانده تا قیمت گذاری مجدد بعدی (اگر دارای نرخ شناور باشد) تقسيم مى ‎AS‏ ‎Qa‏ بانككها بايد از سناريوهاى متعدد شامل اثر بالقوه در تغيير نرخ سود (يعنى ريسكك منحنى بازده و ریسک پایه ای) و همچنین تغییر در سطح کلی نرخ سود استفاده کنند. ‎ ‎ 

صفحه 93:
وظایف اندازه گیری» نظارت و کنترل ریسک ۲ محدودیت‌ها آسابانک باید حدود عملیاتی ایجاد کرده و اکسپوژر مرتبط با سیاست‌های داخلی را حفظ کند. آساحدود باید به پرتفوی» فعالیت‌ها يا کسب و کارها اختصاص یابد. ۳ آزمون بحران آسابانک‌ها باید آسیب پذیری شان را نسبت به زیان تحت شرایط بحرانی بازار اندازه بگیرند. آساسناریوهای بحران احتمالی شامل تغییر ناگهانی در سطح عمومی نرخ بهره. تغییر در نرخ‌های کلیدی ب منحنی بازده (ریسک منحنی بازده)؛ تغیبر در نوسان پذیری نرخ بازار مى باشد. مديريت و هيأت مديره باید به طور متناوب نتایج تست بحران را مورد بازیینی قرار دهند و برنامه‌ریزی اقتضایی مناسب را تضمین کد نظارت و گزارش دهی نرخ بهره آسابانک‌ها باید سیستم های اطلاعات کافی برای اندازه گیری» نظارت. کنترل و گزارش نرخ بهره داشته باشند. گزارش‌ها بايد به موقع جهت ارانه به هیئت مدیره و مدیریت ارشد آماده شوند. لساهيئت مديرهِ مىبايست كزارشات مفصل اكسبوثر ريسكك 0 بانک را مورد بازیینی قرار دهد. السابانكك بايد يكث سيستم اطلاعاتى به منظور ثبت شكاف قيمت كذارى مجدد/ سررسيد؛ د رآمدها و تخمين شبيهسازى ارزش اقتصادى و نتايج تست بحران ايجاد كند. بازار (ریسک پایه ای)؛ تغيير در 

صفحه 94:
کنترل های داخلی . ‎SLO‏ باید یک سیستم کنترل داخلی در فرآیند مدیریت ریسکک نرخ بهره داشته باشد. یک سیستم مزثر کنترل داخلی برای ریسکک نرخ بهره شامل: ‏1) یک محیط کنترل قوی ‏2 یک فرآیند کافی برای شناسایی و ارزیابی ریسکك ‏3) ایجاد فعالیت‌های کنترل مثل سياست‌هاه رویه‌ها ‏4) سیستم اطلاعاتی مناسب ‏سا اجزای پایه‌ای سیستم کنترل داخلی شامل بازیینی منظم و ارزیابی موثر سیستم فى باشد. ‎ 

صفحه 95:
با تشکر از بذل توجه شما 

1 مدیریت ریسک نرخ بهره ‏Interest Rate Risk Mansgement میرفیض فالح شمس 2  احتمال وقوع زیان و کاهش ارزش سرمایه ناشی از نوسانات نامطلوب نرخ بهره در بازار را که سرمایه گذاران در اوراق با درآمد ثابت ممکن است متحمل شوند را ریسک نرخ بهره گویند. 3  نوسانات نرخ بهره در بازار هم بر ارزش دارایی هاي موسسات مالی و بانک ها و هم بر وضعيت درآمد آنها تاثير گذار است .به احتمال نوسان نرخ بهره در بازار به شکلی که خالف ميل باشد ریسک نرخ بهره می گویند. با توجه به تغييرات به وجود آمده در محيط رقابتی بانکها و تنوع محصوالت و خدماتی که از طرف آنها ارائه می گردد ،اهميت مدیریت ریسک نرخ بهره افزایش یافته است .عالوه بر مسئله فوق و تغيير ساختار ترازنامه بانکها ،ميزان دارایی ها و بدهی هایی که حساسيت بيشتري به نرخ بهره دارند افزایش یافته است .به عبارت دیگر می توان گفت ریسک نرخ بهره بسيار مهمتر از گذشته و مسائل مربوط به آن بسيار پيچيده تر شده است. 4  تغيير در نرخ سود میتواند سودآوري یک بانک یا موسسه مالی را از طریق افزایش در هزینههاي تامين مالی و کاهش بازدهِ ناشی از دارایی هاي سودآور ،تحت تاثير قراردهد. باید توجه داشت که ریسک اعتباري گرچه مهمترین ریسک بانکها می باشد ،اما ظهور ابزارهاي جدید پولی و مالی و سبب پررنگ تر شدن ریسک نرخ بهره در بانک هاي جهان شده است .پذیرفتن ریسک نرخ بهره بيش از اندازه توسط بانکها گرچه تهدیدي جدي براي درآمدها و ساختار سرمایه بانک محسوب می شود ،اما استفاده معقول از این ریسک منبع مهمی براي سودآوري بانک محسوب می شود. 5 Interest Rate Curve بحران بانکداری انگلیس :در سال 1970در انگليس به دليل اینکه در صنعت بانکداري دارایی هاي بلند مدت بوسيله بدهی هاي کوتاه مدت تامين مالی شده بودند .افزایش نرخ سود به باالترین مقدار تاریخی ،بحران بانکداري انگليس رقم خورد و سود حالص بهره منفی و منحنی نرخ بهره معکوس شد و اکثر بانک ها زیان قابل توجهی را تجربه نمودند. بحران بانکهای تجاری آمريکا :در دسامبر 1999به دليل افزایش 2درصدي در نرخ سود ،ارزش اقتصادي بانکهاي تجاري در آمریکا 1.5درصد کاهش یافت . بحران بانک مینهپولیس در ايالت مینهسوتای آمريکا .:بانک مينه پوليس به- طورمعمول حجم زیادي از اوراق قرضه دولتی را خریداري میکرد ،در سال 1990 هنگام خرید اوراق قرضه ،مدیریت بانک کاهش نرخهاي سود را پيشبينی کرده بود درحالیکه با افزایش پيشبينی نشده نرخهاي سود ،قيمت اوراق قرضه بهطور ناگهانی در مبادالت بازار کاهش یافت و موجب بروز 500ميليون دالر خسارت براي بانک گردید. ‏6 ][1 اثرات ریسک نرخ بهره بر موسسات مالی و بانک ها بطور کلی اثرات ریسک نرخ بهره در موسسات مالی و بانک ها به صورت زیر خواهد بود : -1اثر بر درآمدهاي موسسه -2اثر بر ارزش دارایی ها و سرمایه موسسه -3اثر بر نقدینگی موسسه 7 اثرات تغییر نرخ بهره بر درآمد بانک ها بهطورکلی جریانهاي درآمدي بانکها را میتوان به دو دستهي )1درآمدهاي بهرهاي و )2درآمدهاي غيربهرهاي تقسيم کرد .درآمدهاي بهرهاي عمدتاً از تفاوت بين نرخ سود سپردهها و نرخ سود تسهيالت حاصل میشود و درآمدهاي غيربهرهاي شامل انواع کارمزدها ،درآمدهاي ناشی از معامالت و سایر درآمدهاي بانک است .هرچند درآمدهاي غيربهرهاي بانکها در سالهاي اخير رو به افزایش بودهاست اما همچنان درآمد اصلی سيستم بانکی ناشی از تفاوت بين نرخ سود سپردهها و نرخ سود تسهيالت است .بانکها جهت پاسخ به تقاضاي مشتریان و جامعه و اجراي راهبردهاي کسب و کار ،اقدام به اعطاي تسهيالت ،خرید اوراق بهادار و جذب سپردهها با سررسيدها و نرخ هاي سود متفاوت میکنند .فعاليتهاي مذکور بانکها را در معرض تغييرات نرخ سود قرار میدهد .بنابراین میتوان تصور کرد که رصد مداوم آثار نرخ بهره بر سودآوري بانک از اهميت فراوانی برخوردار است. اینکه تغيير نرخ بهره چگونه بر درآمد بهره اي بانک تاثير می گذارد ،بستگی به ساختار دارایی ها و بدهی هاي حساس و غير خساس به نرخ بهره بستگی خواهد داشت. 8 ‏ Interest Income اثرات تغییر نرخ بهره بر خالص ارزش دارایی های بانک ها بهطورکلی بخش عمده دارایی ها و بدهی هاي بانک ها مشابه اوراق با درآمد ثابت بوده لذا تغييرات نرخ بهره بر تنزیل جریانات وجوه آتی آنها تاثير گذار بوده و باعث تغيير در ارزش فعلی آنها خواهد شد .بنابراین با توجه به سر رسيد دارایی ها و بدهی ها تاثير تغييرات نرخ بهره بر خالص ارزش دارایی هاي بانک متفاوت خواهد بود. در بانک ها با استفاده از تحليل شکاف دیرش بين دارایی ها و بدهی ها می توان تاثير تغيير نرخ بهره در بازار را بر خالص ارزش دارایی هاي بانک ها اندازه گيري نمود .در بخش هاي بعدي بطور مفصل در خصوص این تکنيک توزیع داده خواهد شد. 9 اثرات تغییر نرخ بهره بر نقدینگی بانک ها نوسانات نرخ بهره به واسطه تغييردرآمد موسسه با توجه به وضعيت داراییها و بدهیهاي حساس به نرخ بهره و تغيير خالص ارزش فعلی جریانهاي نقدي آتی دارایی ها و بدهی ها می تواند ،تهدید کننده نقدینگی موسسه یا بانک نيز گردد . بعنوان مثال وقتی بدهی هاي حساس به نرخ بهره بيشتر از دارایی هاي حساس به نرخ بهره باشد ،با افزایش نرخ بهره درآمد موسسه یا بانک کاهش خواهد یافت و موسسه را می تواند با مشکل کمبود نقدینگی ناشی از کاهش درآمد مواجه سازد 10 منابع ریسک های نرخ بهره در بانک ها مهمترین منابع ریسک نرخ بهره در بانک ها و موسسات اعتباري در پنج گروه زیر تقسيم بندي می شوند .این پنج گروه عبارتند از: - 1ریسک قيمت گذاري مجدد یا ریسک عدم انطباق سر رسيد ها -2ریسک منحنی بازده -3ریسک گستره -4ریسک مبنا یا پایه اي -5ریسک اختيار معامله 11 ریسک عدم انطباق سر رسید ها و یا ریسک قیمت گذاری مجدد این ریسک از اختالف زمانی در سررسيد دارایی ها و بدهی با نرخهاي ثابت و قيمتگذاري مجدد داراییها و بدهیهاي با نرخ شناور بانک ناشی میشود .به عنوان مثال ،وقتی یک بانک تسهيالت بلندمدت با نرخ ثابت را با سپردههاي کوتاه تامين مالی میکند ،افزایش در نرخ بهره باعث کاهش در درآمد آتی بانک خواهد شد. رایج ترین ریسک نرخ بهره از اختالف در سررسيد سپرده ها و تسهيالت پرداختی می باشد .زیرا بانکها اغلب سپرده ها را به صورت کوتاه مدت جذب می نمایند و بدین ترتيب تجهيز منابع را انجام می دهند اما در اعطاي تسهيالت ،سررسيد بلندمدت را در نظر گرفته و در تخصيص منابع ناچارند بازه هاي زمانی بلندمدت را لحاظ کنند .در این بين اگر چنانچه نرخ سود سپرده ها افزایش یابد بانک با ریسک تأمين مالی مجدد مواجه می شود. 12 ریسک عدم انطباق سر رسید ها و یا ریسک قیمت گذاری مجدد بانک ها و موسسات اعتباري و حتی بيمه ها داراي یک ویژگی مشترک هستند و آن کوتاه مدت بودن منابع تأمين مالی آنهاست ولی سرمایه گذاري آنها بلندمدت است یعنی عدم انطباق بين سررسيد دارایی ها و بدهی هاي آنها وجود دارد .مثالً بانک ها سپرده هاي کوتاه مدت جذب می کنند و در مقابل تسهيالت بلندمدت پرداخت می نمایند که درآمد بانک نيز از این مابه التفاوت نرخ ها می باشد که به آن Speardگویند .به عنوان مثال ،فرض کنيد بانک سپرده یکساله با نرخ %20جذب نموده و در مقابل وامی با نرخ %22پرداخت کرده است که %2به عنوان Speardلحاظ می شود که این Speardتنها براي سال اول می باشد در سال دوم بانک مجبور می شود مجدداً سپرده جدید جذب کند تا جایگزین سپرده سال اول شود .حال اگر در سال دوم نرخ بهره افزایش یابد ،هزینه هاي تامين مالی مجدد افزایش یافته در حاليکه درآمد آن ثابت است .و در نتيجه باعث کاهش درآمد و یا افزایش زیان بانک خواهد شد. 13 ریسک منحنی بازده این ریسک ،امکان وقوع زیان ناشی از تغيير منحنی بازده سرمایه گذاري در اوراق با درآمد ثابت و زیان ناشی از کاهش ارزش دارایی ها می باشد. اگر منحنی بازده در بازار تغيير کند .موسسه در سطح نرخ یکسان ممکن است با کاهش یا افزایش ارزش سرمایه گذاري مواجه شود. شکل منحنی بازده اوراق با درآمد ثابت به ساختار زمانی نرخ بهر درآمد ثابت در بازار بستگی دارد .اگر ساختار زمانی نرخ بهره در اقتصاد یک کشور تغيير نماید ،باعث جابجایی و تغيير در منحنی بازده اوراق خواهد شد و از این بابت ممکن است موسسات مالی و بانک هایی که در اوراق با درآمد ثابت سرمایه گذاري نموده اند با زیان مواجه شوند. 14 نمودار تغییر منحنی بازده اوراق با درآمد ثابت ،ناشی از تغییر ساختار زمانی نرخ بهره 15 ساختار زمانی نرخ بهره به نمایش هندسی بازدهی اوراق قرضه (یا اوراق با درآمد ثابت) داراي کيفيت اعتباري یکسان و با سررسيد هاي متفاوت می گویند نرخ بهره مدت زمان تا سررسيد ارتباط بين بازدهی با سررسيد اوراق قرضه (اوراق با درآمد ثابت) قابل مقایسه را اصطالحاً « ساختار زمانی نرخ بهره می گویند» .شيب منحنی بازده بصورت نرمال فزاینده و افزایش خواهد بود .یعنی با افزایش سررسيد اوراق ،نرخ بهره آنها نيز افزایش خواهد یافت. . 16 برعكس 17 تخت يا مسطح نرمال كج شدن يا پروانه اي خميدن جابجايي موازي جابجایی در منحنی بازده در بازار اوراق با درآمد ثابت یا اصطالحاً تغيير در ساختار زمانی نرخ بهره هم بر درآمد بانک ها و هم بر خالص ارزش دارایی هاي بانک ها تاثير گذار خواهد بود. از طریق تحليل شکاف درآمد ( )Income Gap analysisتاثيرتغييرات نرخ بهره بر درآمد بانک سنجيده می شود. از طریق تحليل شکاف دیرش () تاثير تغييرات نرخ بهره بر ارزش دارایی ها و بدهی هاي بانک سنجيده می شود. 18 ریسک گستره ()Spread Risk زیان ناشی از تغيير در رتبه اعتباري اوراق با درآمد ثابت براي سرمایه گذار را ریسک گستره می نامند. براساس رابطه برابري بين ریسک و بازده ،نرخ بهره اوراق با درآمد ثابت در زمان انتشار بستگی به رتبه اعتباري آن خواهد داشت .حال اگر رتبه اعتباري یک ورقه در طی دوره تا سررسيد آن کاهش یابد و به عبارتی وضعيت اعتباري آن بدتر شود ،می بایست نرخ نيز متناسب با ریسک ،افزایش یابد. ولی چون نرخ این اوراق ثابت می باشد ،باید قيمت این اوراق کاهش یافته ،به گونه اي که نرخ بازده تا سر رسيد این اوراق با افرایش ریسک اعتباري آن افزایش یابد. 19 ریسک مبنا ریسک مبنا ناشی از سرمایه گذاري در ابزارهاي مشتقه نرخ بهره مثل قراردادآتی نرخ بهره ،سوآپ نرخ بهره و ....می باشد. ریسک مبنا در واقع زیان ناشی از اختالف نرخ بهره آتی و نرخ بهره اسپات (نرخ بهره نقد) در پایان افق سرمایه گذاري است. 20 ریسک مبنا تغيير سطح عمومی نرخهاي بهره در انواع مختلف ابزارهاي مالی با مقادیر مختلف ریسک را ریسک پایه میگویند .به عنوان مثال هنگامیکه اختالف بين نرخ سود اوراق قرضه سه ماهه و نرخ سود پيشنهادي بانک تغيير کند ،ریسک پایهاي به وجود میآید. 21 ریسک اختیار معامله این ریسک زمانی بوجود میآید که مشتري یک بانک ،اختيار تغيير دادن ميزان و زمانبندي جریانهاي نقدي دارایی ،بدهی و اقالم غيرترازنامهاي را داشته باشد. 22 دیدگاه های بررسی اثرات ریسک نرخ بهره تاثيرات ریسک نرخ سود را از 3دیدگاه مهم میتوان بررسی نمود : -1دیدگاه درآمدي -2دیدگاه اقتصادي -3دیدگاه زیان و درآمد نهانی)(Embedded gains and losses 23 دیدگاه درآمدی ریسک نرخ بهره تغيير در درآمدها ،مهمترین قسمت تحليل ریسک نرخ سود می باشد ،زیرا کاهش درآمدها و افزایش هزینهها میتواند، ثبات مالی یک بانک را تهدید کند .دیدگاه درآمدي، چگونگی تغييرات نرخ سود را بر درآمدهاي تعهدي و گزارش شده بررسی میکند .براي مثال ،کاهش در درآمد بانک بر اثر تغييرات در نرخ سود میتواند درآمد ،نقدینگی و سرمایه بانک را کاهش دهد .این دیدگاه بر ریسکی متمرکز است که متوجه درآمدهاي کوتاه مدت ،به ویژه درآمدهاي یک ساله و دوساله بانک است. 24 دیدگاه اقتصادی ریسک نرخ بهره دیدگاه اقتصادي تاثير تغييرات نرخ سود بر ارزش اقتصادي بانک را در نظر میگيرد .این دیدگاه ،تغيير موقعيت دارایی- ها ،بدهیها و اقالم غيرترازنامهاي مرتبط با نرخ سود بانک را در مقابل تغييرات نرخ سود نشان میدهد .ارزش اقتصادي این اقالم مساوي است با ارزش فعلی جریانهاي نقدي آتی بانک .بر خالف دیدگاه درآمدي ،این دیدگاه ریسکی را که از تغيير اقالم بلندمدت متوجه بانک میشود ،مد نظر قرار می- دهد. 25 دیدگاه هزینه های نهانی ریسک نرخ بهره از آنجا که بيشتر دارایی ها و بدهی هاي بانک ها بر اساس هزینه هاي تاریخی در دفاتر آنها ثبت شده اند ،لذا امکان بروز سود و زیان نهانی وجود خواهد داشت. وقتی که ارزش منصفانه دارایی ها (بدهی ها) در بازار بيشتر (کمتر) از ارزش دفتري آن باشد در این صورت سود نهانی ()Embedded Gain وجود خواهد داشت .ولی زمانيکه ارزش منصفانه دارایی ها (بدهی ها) در بازار کمتر (بيشتر) از ارزش دفتري آن باشد در این صورت زیان نهانی ( )Embedded lossوجود خواهد داشت. این سود و زیان ممکن است نتيجه تغييرات قبلی در نرخ بهره بدون ریسک باشد ،یا ممکن است نتيجه تغييرات در اسپرد اعتباري مورد نياز براي یک وام گيرنده یا براي خود بانک باشد. 26 نظریه های ساختار زمانی نرخ بهره ساختار زمانی نرخ بهره به نمایش هندسی رابطه بين سر رسيد اوراق با درآمد ثابت و نرخ بهره (نرخ بازده ) گفته می شود. شکل ساختار زمانی نرخ بهره در هر کشور بستگی به سياست هاي پولی آن خواهد داشت .و با تغيير سياست هاي پولی و بانکی ،تغيير رژیم هاي اقتصادي ،شوک ها و بحران هاي بانکی می تواند منجر به تغيير ساختار زمانی نرخ بهره در آن کشور گردد. مهمترین نظریه هاي ساختار زمانی نرخ بهره عبارتند از : -1نظریه انتظاري نرخ بهره -2نظریه رجحان نقدینگی -3نظریه بخش بندي بازار -4نظریه زیست گاه ارجح ()Preferred Habitat 27 نظریه انتظاری نرخ بهره ‏ 28 نظریه رجحان نقدینگی 29 نظریه رجحان نقدینگی براساس رجحان نقدينگی ،اوراق کوتاه مدت به علت نزديک به نقد بودنشان بیش از اوراق درازمدت طالب و مشتری دارند. بنابراين حتی اگر نرخ های آتی براساس روابط بین نرخ های بهره اسپات تعیین شوند،. رقمی معادل ريسک عدم نقد شوندگی الزم خواهد بود تا سرمايه گذار منابع خود را برای مدتی طوالنیتر حبس(يا سرمايه گذاری) نمايد .بنابراين رابطه بین نرخ بهره آتی و اسپات براساس رجحان نقدينگی بصورت زير خواهد بود: 30 نظریه بازار بخش بندی شده براساس اين نظريه هر يک از بازارهای کوتاه مدت .بلند مدت دارای مشتريان خاص خود می باشد و عرضه و تقاضا در هر بازار تعیین کننده نرخ بهره در آن بازار خواهد بود .در اين نظريه بازار پول و سرمايه کامالٌ از يکديگر مجزا بوده و فعاالن بازار پول در بازار سرمايه وارد نمیشوند و بالعکس موسساتی که در بازار سرمايه فعالند در بازار پول وارد نمیشوند .بنابراين عرضه و تقاضا در بازار پول نرخهای بازده را در اين بازار تعیین و همچنین عرضه و تقاضا در بازار سرمايه بازده های بیش از يک سال را تعیین مینمايد. در بازار پول مهمترين عرضه کننده اوراق دولت و مهترين متقاضیان برای اوراق کوتاه مدت صندوق های مستمر و صندوق های مشترک بازار پول می باشند. در حالیکه در بازار سرمايه مهمترين عرضه کنندگان اوراق بنگاه های اقتصادی و مهمترين متقاضیان اوراق شرکت های سرمايه گذاری و صندوق های سرمايه گذاری در بازار سرمايه می باشند. 31 نظریه زیستگاه ارجح 32 انواع نرخ بهره براساس يک تقسیم بندی ،انواع نرخ بهره به قرار زير است: .1نرخ بهره طبیعی؛ نرخ بهره طبیعی يا حقیقی ،نرخ بهره بر اساس بازدهی سرمايه يا همان نرخ بهره بازار سرمايه است .نرخ بهره طبیعی معیار اندازهگیری افزايش خالص در بهرهوری بهخاطر استفاده از کاالهای سرمايهای است؛ بهطور مثال اگر استفاده از ماشین در کشاورزی موجب افزايش خالص تولید بهمیزان 100تن گندم در سال شود ،در اين صورت ،نرخ طبیعی بهره 100تن گندم در سال میشود. .2نرخ بهره بازار؛ يا نرخ جاری بهره ،که همان بهره سرمايه در کوتاهمدت يا نرخ بهره بازار پول است ،بهرهای که بايد برای استفاده از کاالهای سرمايهای پرداخت شود؛ مقدار آنرا عرضه و تقاضای کاالی سرمايهای تعیین میکند. .3نرخ بهره تعادل؛ زمانیکه نرخ بهره طبیعی با نرخ بهره بازار مساوی شود ،نرخ بهره تعادل بهوجود میآيد. .4نرخ بهره واقعی و نرخ بهره اسمی؛ نرخ بهره اسمی ،نرخی است که در قرارداد میان وامدهنده و وامگیرنده تعیین میشود و بدهکار موظف است بدون توجه به سطح و روند قیمت ،درصد مشخص شده را به طلبکار بپردازد؛ در حالیکه در محاسبه نرخ بهره واقعی، تورّم مورد توجه است .تورّم از نرخ بهره رسمی کسر میشود و باقیمانده بهره واقعی است که به حساب سپردهگذار واريز میشود. 33 انواع نرخ بهره در يک تقسیم بندی ديگر ،نرخ بهره به قرار زير طبقه بندی می شود: -1نرخ بهره اسپات با نقد :نرخ بهره جاری است و مبنای تنزيل جريان وجوه اوراق و ارزشگذاری آن ها براساس نرخ بهره اسپات در بازار خواهد بود. -2نرخ بهره فوروارد يا نرخ بهره آتی :نرخ بهره ای است که برای يک قرارداد آتی ،پرداخت بهره برای تسويه قرارداد براساس آن نرخ انجام می شود. 34 مدل های پیش بینی نرخ بهره یکی از کارکردهاي مهم این مدلها توانایی پيشبينی نرخهاي سود براي دورههاي آتی است .بانک براساس نرخهاي پيشبينی شده تصميمات الزم جهت جذب سپرده و اعطاي تسهيالت را میگيرد .از اینرو استفاده از بهترین مدل در پيشبينی نرخ سود میتواند بر سودآوري بانک تاثيرات عمدهاي داشته باشد .مهمترین و معروفترین مدلهاي پيشبينی نرخ سود ،در ادامه بيان میشوند. -1مدل مرتون ()Merton -2مدل واسيچک ()Vasicek -3مدل کاکس – اینگرسل – راس ()Cox–Ingersoll–Ross -3مدل هال – وایت ()Hull- White 35 مدل مرتون ‏ Wtیک فرآیند وینر که جزء فرآیندهاي تصادفی میباشد و aسرعت بازگشت به ميانگين را ،نشان میدهند. 36 مدل واسیچک ‏ 37 مدل کاکس -اینگرسل -راس ‏ نکته قابل توجه در این مدل این است که تمامی پارامترهاي مدل CIRهمانند مدل واسيچک میباشد. 38 مدل هال -وایت ‏ 39 بهره ایمن کردن درآمد بهره ای بانک به ریسک نرخ در برخورد با ریسک نرخ بهره ،اصلیترین هدف ،ایمن کردن درآمد (حاشيه بهره خالص یا درآمد بهرهاي) از تاثيرات مخرب تغييرات نرخ بهره است .جهت و چگونگی تغييرات نرخ بهره اهميتی ندارد .در نظر مدیران بانکها و سایرموسسات مالی ،هدف دستيابی به سودي است که در حد دلخواه مطابق با نظر مدیران و برنامههاي از پيش تعيين شده باشد .بهمنظور دستيابی به چنين هدفی ،مدیران بر اجزایی از پرتفوي داراییها و بدهیهاي بانک تمرکز میکنند که نسبت به تغييرات نرخ سود حساس هستند. درآمد بهرهاي در هر دوره زمانی از اختالف بهره داراییها و بدهیها محاسبه میشود .تغييرات نرخ بهره ممکن است گاهی موافق و مخالف شرایط بانک باشد .در راستاي رسيدن به سطح مناسب و معقولی از حاشيه سود خالص، بانکها ناگزیرند به تجزیه و تحليل موقعيت ریسک نرخ بهره که در آن قرار دارند ،بپردازند .سپس به تغيير پرتفوي داراییها و بدهیهاي خود ،متناسب با تغييرات نرخ بهره در جهت محدودکردن زیان ناشی از این تغييرات اقدام نمایند.. 40 ایمن کردن درآمد بهره ای بانک به ریسک نرخ بهره 41 اندازه گیری ریسک نرخ بهره در بانک ها 42  تکنيک هاي اندازه گيري ریسک نرخ بهره بستگی دارد به اینکه آیا می خواهيم تاثير تغييرات نرخ بهره را بر وضعيت درآمدي بسنجيم یا بر ارزش پرتفوي دارایی هاي بانک: 43 رویکرد تحلیل درآمد بهره ای در اندازه گیری ریسک نرخ بهره تحليل درآمد بهرهاي یکی از مهمترین و ضروريترین رویکردها در بررسی ریسک نرخ سود بانک میباشد .تحليل درآمد بهره اي براي سنجش اثر تغييرات نرخ بهره بر درآمد بهره اي بانک به چهار روش زیر صورت می گيرد: -1تحليل شکاف دالري یا تحليل شکاف درآمد -2تحليل شکاف زمانی یا تحليل شکاف دیرش -3شبيه سازي درآمد بهره اي -4درآمد در معرض ریسک 44  تحليل شکاف به عنوان سادهترین و رایجترین ابزار اندازهگيري ریسک نرخ بهره ،می باشد .در تحليل شکاف داراییها و بدهیها به دو دستهي حساس و غير حساس به نرخ سود تقسيم میشوند .این تقسيمبندي بر اساس تغييرات بازده بهره (درمورد داراییها) و هزینه بهره (درمورد بدهیها) تحت تاثير سطح نرخ سود ،انجام میشود .داراییها و بدهیهاي حساس به نرخ بهره در دوره- هاي زمانی مشخص (0تا 30روز 31 ،تا 60روز 61 ،تا 90روز و )...مجدداً قيمت- گذاري میشوند .تحليل شکاف نشاندهنده عدم تعادل در بين داراییها و بدهیهاي حساس به نرخ بهره است و بر خالص درآمد بهرهاي و حساسيت نرخ سود بانک تمرکز دارد. شکاف مثبت به عنوان عدم تعادلی است که درآن مقدار داراییهایی که سررسيد یا قيمتگذاري مجدد میشوند از بدهیها بيشتر است و در مقابل شکاف منفی نشان میدهد مقادیر بدهیهایی که سررسيد میشوند و یا قيمتگذاري مجدد می شوند از داراییها بيشتر است. 45  بانکی که بدهی هاي حساس به نرخ بهره آن بيشتر از دارایی هاي حساس به نرخ بهره باشد به عبارت دیگر بدهی هاي آن سریع تر از دارایيها تکرار شود« ،حساس به بدهی» خوانده می شود .در این حالت با افزایش نرخ بهره ،بهره پرداختی به سپرده گذاران بيش از وجوه دریافتی ناشی از سرمایه گذاري در دارایی ها ،افزایش یابد و در نتيجه درآمد بانک کاهش یابد. برعکس ،چنانچه دارایی ها (وامها) حساس به نرخ بهره بيشتر از بدهی هاي حساس به نرخ بهره باشد ،در این صورت افزایش نرخ بهره در بازار می تواند منجربه افزایش درآمد شود و در این وضعيت بانک «حساس به دارایی» ناميده خواهد شد. 46  در صورت پيش بينی صحيح نرخ بهره بازار در آینده ،بانک می توانند با تغيير حساسيت دارایی ها و بدهی هاي خود در مقابل تغييرات نرخ بهره بازار ،درآمد خود را افزایش دهند: پيش بينی کاهش نرخ بهره در بازار افزایش نرخ بهره در بازار 47 هدف روش کاهش حساسيت دارایی ها خریداري اوراق بهادار بلندمدت ،طوالنی کردن دوره سررسيدها افزایش حساسيت بدهی ها افزایش حساسيت دارایی ها جذب سپرده هاي کوتاه مدت تر خریداري اوراق بهادار کوتاه مدت ،کوتاه کردن دوره سررسيد وام ها کاهش حساسيت بدهی ها جذب سپرده هاي بلندمدت تر  گام اول :شناسایی دارایی ها و بدهی هاي حساس به نرخ بهره در ترازنامه بانک ‏ گام دوم :محاسبه شکاف : ‏GAP  RSA - RSL بدهي هاي حساس به نرخ بهره -دارايي هاي حساس به نرخ بهره = شكاف ‏ گام سوم :تعيين ميزان تغيير در درآمد ،در صورت تغيير در نرخ بهره بازار ‏I  GAP * r 48  در اینجا ،واژه حساسيت نشان دهنده دارایی ها یا بدهی هایی است که در طول دوره tسررسيدشان به اتمام می رسد و در معرض قيمت گذاري مجدد قرار دارند .بنابراین براي مثال ،جهت محاسبه شکاف 6ماهه ،ابتدا باید تمام دارایی ها و بدهی هاي با نرخ ثابت که در 6ماه آینده سررسيد آنها به اتمام می رسند و همچنين دارایی ها و بدهی هاي با نرخ متغير که در 6ماه آینده قيمت گذاري مجدد می شوند ،را تعيين نمود. ‏ Sensitive 49 مدیریت ریسک نرخ بهره از طریق تحلیل شکاف درآمد و دیرش 50 تحلیل شكاف درآمد :تعيين اقالم حساس به نرخ بهره در ترازنامه بانک فرست نشنال بانک دارايي ها ‏ ‏ ‏ ‏ دارايي ها با سر رسيد كمتر از يكسال وامها و اوراق قرضه رهني با نرخ شناور وامهاي تجاري كوتاه مدت حصه جاري وامهاي رهني بلند مدت (به مثال %20آن) بدهي ها ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ 51 سپرده هاي بازار پول گواهي سپرده با نرخ شناور گواهي سپرده كوتاه مدت اوراق فدرال استقراض كوتاه مدت درصدي از سپرده هاي جاري داراي چك (به مثال %10آن) درصدي از سپرده پس انداز (به مثال %20آن)  تعيين شکاف براي بانک فرست نشنال بانک: تحلیل شكاف درآمد Rate-Sensitive Assets = $5m+ $ 10m + $15m + 20%  $20m = RSA= $32m Rate-Sensitive Liabilities= $5m+ $25m+ $5m+ $10m+ 10%  15m+ 20% $15m = RSL= $49.5m if r  5%  Asset Income = +5%  $32.0m = +$ 1.6m Liability Costs = +5%  $49.5m = +$ 2.5m ∆Income= $1.6m  $ 2.5 = $0.9m 52 53 تحلیل شكاف درآمد اگر بدهی هاي حساس به نرخ بهره بيشتر از دارایی هاي حساس به نرخ بهره باشد ،در این صورت با افزایش نرخ بهره ،درآمد بانک کاهش خواهد یافت .و بالعکس با کاهش نرخ بهره، درآمد بانک افزایش می یابد. ‏If RSL > RSA, r results in: ∆Income  ‏If RSL > RSA, r  results in: ∆Income  اگر دارایی هاي حساس به نرخ بهره بيشتر از بدهی هاي حساس به نرخ بهره باشد ،در این صورت با افزایش نرخ بهره ،درآمد بانک افزایش خواهد یافت .و بالعکس با کاهش نرخ بهره، درآمد بانک کاهش می یابد. ‏If RSA > RSL, r results in: ∆Income  ‏If RSA > RSL, r  results in: ∆Income  اساساً تحليل شکاف درآمد تمرکز کوتاه مدت بر ریسک نرخ بهره دارد و براي تمرکز بلند مدت بر ریسک نرخ بهره ،می بایست از تحليل شکاف دیرش استفاده نمود. 54 شکاف تعدیل شده ایراد اصلی تحليل شکاف درآمد یا قيمت گذاري مجدد این است که در محاسبه شکاف براي یک مدت زمان معين مثالً 6ماهه ،فقط دارایی ها و بدهی هایی که تا 6ماه دیگر سررسيد می شوند را در محاسبه شکاف درآمد لحاظ می کنند .در حاليکه ممکن است دراین مدت برخی از دارایی ها و بدهی ها زودتر سررسيد آنها فرا برسد .این مسأله باعث می شود که محاسبه اثر تغيير نرخ بهره بر درآمد بطور دقيق اندازه گيري نشود. یک راه حل براي حل این مسئله ،استفاده از روش شکاف تعدیل شده بر پایه سررسيد می باشد .یعنی در صورت وجود تغيير در نرخ بهره در بازار ، ،اثر این تغيير بروي دارایی ها و بدهی هاي حساس به نرخ بهره تنها از تاریخ سررسيد(یا تاریخ قيمت گذاري مجدد) تا پایان دوره شکاف (معموال یک سال) در نظر گرفته می شود. 55 شکاف تعدیل شده 56 شکاف تعدیل شده 57  قبل از شروع بحث مربوط به شکاف زمانی یا شکاف دیرشی ،به تعریف دیرش و مفهوم آن میپردازیم .دیرش به عنوان ميانگين موزون زمانی (برحسب سال) براي رسيدن به تمام جریانهاي نقدي یک ابزار مالی با درآمد ثابت تعریف میشود و در مفهوم کلی ،متوسط طول عمر(تا سررسيد) یک ابزار مالی را اندازه میگيرد. شکاف مبتنی بر دیرش ،چگونگی مطابقت زمانی جریانهاي نقدي ورودي (ناشی از داراییها) و جریانهاي نقدي خروجی (ناشی از بدهیها) را اندازه میگيرد .شکاف مبتنی بر دیرش معياري است جهت ارزیابی حساسيت بانک به نرخ سود که چگونگی تغييرات بر ارزش بازار بدهیها و داراییهاي بانک را تحت تاثيرتغييرات نرخ سود بيان مینماید. 58  تحليل شکاف دیرش( ،) Duration Gap Analysisبه ارزیابی ارزش خالص بانک بر اساس تغييرات نرخ بهره ،با تمرکز بر تغيير ارزش بازار بدهی ها و دارایی ها می پردازد. مشکل تجزیه و تحليل دیرش این است که یک مقياس خطی از ریسک است .در حاليکه تغيير ارزش اوراق در مقابل تغييرات نرخ بهره بصورت غير خطی است و چنانچه تغيير در نرخ بهره بزرگ باشد ،خطاي تقریبی می تواند بزرگ باشد .در نتيجه بسياري از بنگاه هاي مالی عالوه بر دیرش اقدام به محاسبه تحدب تيز می تمایند. ولی براي تغيير ناچيز در نرخ بهره ،استفاده از دیرش می تواند تقریب خوبی براي تعيين تغيير در ارزش اوراق بهادار در مقابل تغييرات نرخ بهره ارائه دهد. 59  در خصوص دیرش قواعد زیر صادق است: -1دیرش اوراق بدون کوپن بهره برابر زمان تا سررسيد می باشد. -2هرچه تعداد دفعات پرداخت بهره در اوراق قرضه بيشتر باشد، دیرش آن کوچکتر خواهد بود. -3هرچه نرخ بهره اوراق قرضه باالتر باشد دیرش کمتر خواهد بود. -4هر چقدر زمان تا سررسيد بيشتر باشد ،دیرش بزرگتر خواهد بود. 60 -5هرچه دیرش افزایش یابد ،ریسک قيمت اوراق قرضه نيز 7-61 ‏N ‏CFt ‏M ‏P   ‏ ‏t ‏N (1 ‏ )r ( 1 ‏ ‏r ) ‏t 1 = CFtکوپن بهره در دوره t = rبازدهی تا سر رسيد اوراق یا نرخ بهره بازار اوراق = Mارزش اسمی اوراق در سررسيد 61 7-62 ‏n ‏t * CFt ‏N .M ‏ ‏ ‏t ‏N ) (1  r )t 1 (1  r ‏P ‏n ‏t * CFt ‏N .M ‏ ‏ ‏t ‏N ) (1  r )t 1 (1  r ‏D ‏ ‏n ‏CFt ‏ ‏t (1 ‏ )r ‏t 1 دیرش معياري است که حساسيت قيمت اوراق قرضه به تغييرات نرخ بهره را نشان می دهد .مشابه بتا سهام در بورس اوراق بهادار است .بتا حساسيت قيمت سهم را در مقابل تغييرات در شاخص بورس (بازده بازار) نشان می دهد. 62 7-63 : با مشتق گرفتن از قيمت اوراق قرضه نسبت به نرخ بهره خواهيم داشت N CFt M P    t N (1  r) ( 1  r ) t 1  N  t.CFt dP M  -   t 1 N 1  dr (1  r) ( 1  r )  t 1  1 dP  . . (1  r)  D p dr dr dP  - D.P. (1  r) : بنابر این : یا 63 بنابراین دیرش معياري است که درصد تغيير در قيمت ورقه بهادار را به درصد تغيير در نرخ بهره در بازار نشان می دهد: ‏ ‏ % V ‏ ‏ ‏ i ‏ ‏ 64 ‏ P ‏ ‏P ‏D   ‏i ‏ ‏1+ i 7-65 معیارهای اصلی ديرش شامل موارد زير می باشد: ديرش مکالی ديرش تعديل شده ديرش موثر ديرش نرخ کلیدی 65 ‏Where: ‏Macaulay Duration ‏Modify Duration ‏Effective Duration ‏Key Rate Duration 7-66 ‏n ‏Dp   w i * D i ‏i 1 = wiمقدار ریالی سرمایه گذاري در ورقه بهادار i = Diدیرش محاسبه شده براي ورقه بهادار iام 66 ام به کل سرمایه گذاري انجام شده در اوراق ‏Where: دیرش تعدیل شده 67 دیرش موثر 68 دیرش نرخ کلیدی 69 7-70 شکاف دیرش دارایی ها و بدهی هاي بانک ،تفاضل بين سررسيد موثر دارایی ها و بدهی هاي بانک را نشان می دهد: شکاف دیرش دارایی ها و بدهی هاي بانک ،تفاضل بين سررسيد موثر دارایی ها و بدهی هاي بانک را نشان می دهد: ‏r ) (1  r * %NW  - D GAP ‏r * * Assets ) (1  r 70 ‏NW  - D GAP مثال تحلیل شکاف دیرش Duration of First National Bank's Assets and Liabilities 71 مثال تحلیل شکاف دیرش همانطور که گفته شد ،معادله اصلی تغيير در ارزش براساس تغيير در نرخ بهره بصورت زیر است: بنابر این اگر نرخ بهره در بازار از %10به %15تغيير نمايد ،تاثير آن بر ارزش دارايي ها و بدهي ها بصورت زير است: 0.05 * Assets  - 2.7 * $100m  $12.3m )(1  0.1 0.05 * $95m  $4.5m )(1  0.1 * Liabilities  - 1.03 ‏NW   $12.3m - (-$4.5m)  $7.8m تحلیل شكاف ديرش اگر دیرش دارایی هاي بانک بزرگتر از دیرش بدهی ها باشد ،در این صورت با افزایش نرخ بهره در بازار ،خالص ارزش بانک کاهش خواهد یافت .و بالعکس با کاهش نرخ بهره ،ارزش بانک افزایش خواهد یافت. ‏If DGAP > 0 , or DAsset > DLiability , r results in: ∆Net Worth  ‏If DGAP > 0 , or DAsset > DLiability , r  results in: ∆Net Worth  اگر دیرش دارایی هاي بانک کوچکتراز دیرش بدهی ها باشد ،در این صورت با افزایش نرخ بهره در بازار ،خالص ارزش بانک افزایش خواهد یافت .و بالعکس با کاهش نرخ بهره ،ارزش بانک کاهش خواهد یافت. ‏If DGAP < 0 , or DAsset < DLiability , r results in: ∆Net Worth  ‏If DGAP < 0 , or DAsset < DLiability , r  results in: ∆Net Worth  73 ایراد اصلی دیرش همانطور که در نمودار مشاهده گرديد ،ديرش رابطه بین تغییرات نرخ بهره و تغییرات قیمت را بصورت خطی نشان می دهد .در حالیکه تابع قیمت اوراق بصورت غیر خطی و يک منحنی است .به همین دلیل ديرش برای زمانیکه تغییر نرخ بهره در بازار زياد باشد ،معیار مناسبی برای تقريب تغییرات قیمت اوراق ناشی از تغییرات نرخ بهره نخواهد بود. برای رفع اين اشکال از معیار ديگری تحت عنوان تحدب استفاده خواهد شد. 74 دیرش بعنوان معیارخطی سنجش ریسک نرخ بهره اوراق ‏ 75 76 تحدب ‏ 77  تحدب در واقع مشتق دوم قيمت اوراق نسبت به نرخ بهره می باشد : 2 1 d P ‏Convexity  )  2 (dR 2 2 P dR درصورتيکه تغيير نرخ بهره زیاد باشد ،محاسبه درصد تغيير قيمت اوراق با درآمد ثابت بصورت زیر است: ‏dP  1 dP   1 d 2 P ‏Error 2  ‏  ‏dR     2 (dR )   ‏P  P dR   2 P dR ‏P ‏ ‏where P  bond price ‏R  yield to maturity 78 استفاده از دیرش و تحدب در تقریب قیمت اوراق ‏ 79 7-80 تحدب نيز مانند دیرش داراي خاصيت جمع پذیري است .بنابراین تحدب یک پرتفوي اوراق با درآمد ثابت بصورت زیر محاسبه می شود:: ‏n ‏Cp   w i * C i ‏i 1 = wiمقدار ریالی سرمایه گذاري در ورقه بهادار iام به کل سرمایه گذاري انجام شده در اوراق ‏Where: = Ciتحدب محاسبه شده براي ورقه بهادار iام 80 7-81 با استفاده از دیرش و تحدب تغيير در ارزش دارایی ها و بدهی ها ناشی از تغيير نرخ بهره بصورت زیر محاسبه می شود: بنابراین تغيير در خالص ارزش دارایی هاي موسسه ناشی از تغيير نرخ بهره دارایی ها و بدهی ها با استفاده از شکاف دیرش و تحدب بصورت زیر خواهد بود: ‏NW  A - L 81 درآمد در معرض ریسک 82 شبیه سازي /سناريوسازي مدلهاي شبيه سازي ،جريان هاي نقدي مرتبط با سود کليه داراييها و بدهيها و اقالم غيرترازنامه اي موجود در پرتفوي موسسه را براي تخمين خالص درآمد بهرهاي طي يک دوره زماني خاص پيش بيني مي نمايد .به دليل انعطافپذيري اين مدلها در آزمون سناريوهاي مختلف ،اين مدلها مهمترين ابزار مديريت دارايي -بدهي محسوب ميشوند .رايج ترين روش شبيهسازي در مديريت ريسک نرخ سود ،روش شبيه سازي مونت کارلو است که براي ايجاد سناريوهاي مختلف براي نرخهاي سود مختلف ،به منظور پيش بيني ترازنامه و صورت سود و زيان و انجام اقدامات اصالحي مورد استفاده قرار ميگيرد 83 84 تخمین جریان نقدی 85 تخمین جریان نقدی 86 برآورد نرخ تنزیل مبتنی بر ریسک 87 مدیریت ریسک نرخ بهره کنترل موثر ريسک نرخ سود مستلزم يک فرآيند جامع مدديريت ريسدک مدیباشدد کده شناسايی به موقع ،اندازهگیری ،نظارت و کنترل ريسک را تضمین کند .شکل اين فرآيند ممکن است با توجه به اندازه و پیچیدگی بانک متفاوت باشد .مديريت موثر ريسک نرخ سود در بردارنده چهار مولفه اصلی در مدديريت دارايیهدا ،بددهیها و اقدالم و ابزارهدای غیر ترازنامهای میباشد که عبارتندد از )1(:نظدارت هیتدت مدديره و مدديريت ارشدد بدر ريسک نرخ بهره ( )2کفايت سیاستها و رويههای مديريت ريسک ( )3وظايف انددازه- گیری ،نظدارت و کنتدرل ريسدک ( )4کنتدرلهدای داخلدی .کده در ادامده بده تفضدیل در خصوص هريک بحث میشود. 88 نظارت هیأت مديره و مديريت ارشد بر ريسک نرخ بهره هیئت مدیره: هیأت مديره میبايست استراتژیها و سیاستهای متناسب با مدديريت ريسدک ندرخ بهره را تايید کند .قوانین موجود در دستورالعمل را باتوجده بده سدطح ندرخ ريسدک قابل قبول برای بانک ،تضمین کند و همچنین سیاست هايی را که منجر به شناسدايی اکسپوژر ريسک نرخ بهره میشود تايید نمايد. هیأت مديره میبايست اطالعات منظم در رابطه با اکسپوژر ريسدک ندرخ بهدره را از بانکها دريافت کند و به طور متناوب عملکرد مديريت ارشد را در زمینه نظدارت و کنترل ريسکها با توجه به سیاستهای تايید شده ،مورد بازبینی قرار دهد .همچندین به طور متناوب سیاستهای مهم ريسک نرخ بهره و اسدتراتژی هدای کلدی کسدب و کار را که بر اکسپوژر ريسک نرخ بهره بانک تاثیر میگذارد ،مورد ارزيدابی مجددد قرار دهد. 89 نظارت هیأت مديره و مديريت ارشد بر ريسک نرخ بهره مدیریت ارشد : مديريت ارشد ميبايست ساختار کسبوکار بانک و سطح ريسک نرخ بهره و رويههاايي کاه باه منظور کنترل و محدودکردن اين ريسکها ايجاد ميشود را تضمين کند. سياستگذاري در موارد زير به عهده مديريت است: (1محدوديتهاي مناسب بر روي ريسک (2سيستمهاي کفايت و استانداردهاي مديريت ريسک (3استانداردهاي ارزشگذاري موقعيت و اندازه گيري عملکرد (4گزارشدهي مديريت ريسک نرخ بهره جامع و فرآيند بازبيني مديريت ريسک نرخ بهره (5کنترل داخلي مؤثر مديريت ميبايست از روند مديريت ريسک نرخ بهره توساط کارکناان باا اساتفاده از روشهااي علمي و با توجه به محدوده فعاليتهاي بانک اطمينان حاصل کند. 90 کفایت سیاستها و رویههای مدیریت ریسک ‏ .1 .2 ‏ ‏ ‏ .1 .2 .3 .4 91 بانکها میبايست سیاستها و رويهها را متناسب با پیچیدگی فعالیت هايشدان تعريدف کنندد .در تدوين سیاستها و رويهها دو مورد زير می بايست در نظر گرفته شودبايدتعیین شوند: خطوط مستولیت و جوابگدويی ( هدم بدرای اشدخاص و هدم بدرای کمیتده) در بخدش مدديريت ريسک نرخ بهره مشخص شود. پارامترهای کمی شناسايی شده و سطح نرخ بهره قابل قبول برای بانک تعیین شود. همه سیاستهای نرخ بهره بايد به طور متناوب مورد بازبینی قرارگیرد و در صورت نیاز اصالح شود. بانکها بايد ريسک نرخ بهره مرتبط با فعالیتها و محصوالت جديد را شناسايی کنند. پیشنهاداتی به منظور پذيرش محصوالت و استراتژی های جديد: تشريح استراتژی و محصوالت رايج شناسايی منابع الزم جهت ايجاد مديريت ريسک موثر فعالیت و محصول تحلیل مستولیت فعالیتهای پیشنهادی مرتبط با شرايط مالی بانک و سطوح سرمايه رويه هايی به منظور اندازهگیری ،نظارت و کنترل ريسک محصول و فعالیت پیشنهادی. وظايف اندازهگیري ،نظارت و کنترل ريسک .1مديريت ريسک نرخ بهره بانکها بايد سیستمی بهمنظور جذب همه منابع ريسک نرخ بهره (شامل قیمتگذاری مجدد، منحنی بازده ،اکسپوژر ريسک پايه ای و ريسک اختیارات) داشته باشند .همچنین مفروضات اساسی سیستم میبايست برای مديران ريسک و مديريت ارشد قابل فهم باشد .سیستمهای اندازهگیری بايد: تمام اصول ريسک نرخ بهره مرتبط با دارايی و بدهی بانک را ارزيابی کند. از روشهای اندازهگیری ريسک متناسب استفاده کنند. به رغم اين که بانکها آزادند که از هر سیستم مديريت استفاده کنند ولی انتظار میرود که تمام بانکها از تحلیل شکاف برای ايجاد برنامه زمانی سررسید /قیمتگذاری مجدد استفاده کنند که خود برنامه زمانی ،دارايیها و بدهیهای حساس به نرخ بهره را به ظروف زمانی مطابق با سررسید (اگر دارای نرخ ثابت باشد) يا زمان باقی مانده تا قیمتگذاری مجدد بعدی (اگر دارای نرخ شناور باشد) تقسیم میکند. بانکها بايد از سناريوهای متعدد شامل اثر بالقوه در تغییر نرخ سود (يعنی ريسک منحنی بازده و ريسک پايه ای) و همچنین تغییر در سطح کلی نرخ سود استفاده کنند. 92 وظايف اندازهگیري ،نظارت و کنترل ريسک .2محدوديتها ‏بانک بايد حدود عملیاتی ايجاد کرده و اکسپوژر مرتبط با سیاستهای داخلی را حفظ کند. ‏حدود بايد به پرتفوی ،فعالیتها يا کسب و کارها اختصاص يابد. .3آزمون بحران ‏بانکها بايد آسیبپذيری شان را نسبت به زيان تحت شرايط بحرانی بازار اندازه بگیرند. ‏سناريوهای بحران احتمالی شامل تغییر ناگهانی در سطح عمومی نرخ بهره ،تغییر در نرخهای کلیدی بازار (ريسک پايه ای) ،تغییر در شیب منحنی بازده (ريسک منحنی بازده) ،تغییر در نوسان پذيری نرخ بازار میباشد .مديريت و هیأت مديره بايد به طور متناوب نتايج تست بحران را مورد بازبینی قرار دهند و برنامهريزی اقتضايی مناسب را تضمین کنند. .4نظارت و گزارش دهی نرخ بهره ‏بانکها بايد سیستم های اطالعات کافی برای اندازهگیری ،نظارت ،کنترل و گزارش نرخ بهره داشته باشند.گزارشها بايد به موقع جهت ارائه به هیتت مديره و مديريت ارشد آماده شوند. ‏هیتت مديره میبايست گزارشات مفصل اکسپوژر ريسک نرخ بهره بانک را مورد بازبینی قرار دهد. ‏بانک بايد يک سیستم اطالعاتی به منظور ثبت شکاف قیمت گذاری مجدد /سررسید ،درآمدها و تخمین شبیهسازی ارزش اقتصادی و نتايج تست بحران ايجاد کند. 93 کنترل هاي داخلی بانک بايد يک سیستم کنترل داخلی در فرآيند مديريت ريسک نرخ بهره داشته باشد .يک سیستم مؤثر کنترل داخلی برای ريسک نرخ بهره شامل: (1يک محیط کنترل قوی (2يک فرآيند کافی برای شناسايی و ارزيابی ريسک (3ايجاد فعالیتهای کنترل مثل سیاستها ،رويهها (4سیستم اطالعاتی مناسب اجزای پايهای سیستم کنترل داخلی شامل بازبینی منظم و ارزيابی مؤثر سیستم می باشد. 94 با تشکر از بذل توجه شما 95