صفحه 1:
pe ae ere
صفحه 2:
صفحه 3:
صفحه 4:
باه ددم دول
SBA a
فرزندان قانون : بررسى كرليشهلى برری زان در رن ماصا هی و
تاليف ميلاة صالحي.
هدان :یه ۱6۰۳
AA Nps Ai) VE
رسه - اتتشارات داعي
ممم ۱۱۷
صفحه 5:
تقدیم به.
ا الل ل
شيران روز و مجاهدان شب
حضرت فاطمه ام 00010001
صفحه 6:
صفحه 7:
مقدمه تویسنده
ابر ساس جديدترين يافته مركز آمار اران از حفتمين سرشمارى عمومى نفوس و مسكن در
سال 198 جمعيت كل كشور. به حفتاد و نه ميليون و تهصد و بيست و شش هزار و
دويست و هفتاد تفر علام شد. بر اساس برتامه اول توسعه كه در سال 11 تصويب و
هدف كذارى شد مد نظر بود كه اعمال سياست تعدیل مولد از ۶,۴ مولود زنده به تا آمده
درطی دورن لو باروری یک زن (سال ۱۳۶۵)به ناد در سال ۱۳۹۰و کاهش نرخ رشد
طبیعی جمعیت از ۳/۲ به ۲۳ درصد در همین مدت با توجه به ساختمان فعلى بسيار جوان
جمعيت وويزكيهاى زيستى و فرهتكى جامعه امكانيذير خواهد بود
أز اين رو كاهش بارورى عمومى زنان نا حد © توزاد و ترخ رشسد طییعی ۲/۳ درصسد در
سال۱۳۹۰مهمترین هدفهای درزمدت سياست تحديد مواليد كشور خواهد بود و متتاسب با
اين هدفهاء كاهش ترخ رشد طبيعى جمعيت به ۲۸ درصد درنتهای این نامه و بای
نامه تسعه بعدی. از طریق ثگذریآگاهانه و برامه‌ریزی شده بر متقی بروری به عون
عمده‌ترین هدف جمعیتی یامه در نظر رفته شده است.
به متظور نيل به اين هدف. وزارت بهداشت. درمان و آموزش بزشكي به عتوان مجرى این
اسياست موظف است با همه توان و امكانات خود. به طورمتوسط 1٠6 درصد از زنان و مادران
واقع در مقاطع سنى بالقوه بارورى را طى سالهاى 101/7068 تحت يوشسش برقامه تنظييم
خانواده قرار دهد. ا از توليديك ميليون مولود ناخواسته در طول اين برنامه جلوكيرى شود.
بر اساس اولين سرشمارى تفوس و مسكن يس از برئامة سند اولتوسعه که در سال ۱۳۷۵
انجام شد جمعیت کشور بهعدد شصت مییون و نجاه و نج هزار و جهارصد و هشتاد و
هشت رسید. و در سال-۱۳۹ به نون مقصد هدف گذاری نامه ال توسعه مین یاوری
کل بر انساس آمار ثبتاحول به ۱۵۱ ناد و بر ساس آمار سازمان ملل متحد به 1 نوزاد
رسید که کاهش ترخ بروری در سا ۱۳۹۰ به عدد ۰/۲ در مقا سه با به ترخ ا ستاتدارد يعنى
صفحه 8:
ne
در همه شهرها و روستاها مشهود است و این روندچالش های جمعیتی, فرهنگی ۶
اجتماعى. اقتصادى. و سياسى . امنيتى در بى خواهد داشت.
در بیشتر کشورهای اوای رخ بروری کل از حدجایگزین. ۶ يايين آمده و به تبع
آن اين روند تداوم يافته است و در آسيا نيز همین ترتيب رخ داده لست
هرم سنى جمعيت ايران در دهه اول اتقلاب مثلثى شكل وبا قاعده اى وسيع بود بعد
از اعمال سياست تحديد مواليد قعده هرم جمع شد. دحال حاضر در سنیی ۲۵ تا ۳۵ سال
متورم اسست و قاعده هرم در حال جمع شسدن اسستدیعنی از یک جمعیت جوا واد یک
جمعیت میانسال می شسویم و گر این رون له پیداکنه پس از سسی مسال کشوری
سالخورده خواهيم داشت و جمعيت سالخوره ها در ین افزایش پیدامی ند
جمعيت شناسان نيز روند جمعيتى ابران را در مرز هشدار اعلام و تأكيد كردند در صورت عدم
قشر سالمند مواجه خواهيم شد و ممكن ابست ما تيزيا رخداد
«پیری جمعیت » روبرو شويم.
رشد جمعیت. با اف
رشد لاه جمعیت در ایان طی۷ دوره سرشماری نشان می دهد که رشد جمعیت بعد
از لاب و دهه شست. به شدت افزايش بيدا كرده و بعد ازآن از دهه هفتاد تا دهه اول
قرن جهاردهم با اجراى سيااست هاى توسعه اى از جمله اثستغال ol آموزش عالى و
.كاهش بيدا كرده اسست و أكر تعداد فرزتدان والدين كمتر از اين مقدار باشد جمعيت
جايكرين تمى شود و هر جه اين رقم كم شود. تعداد كل فرزندان زوجين كم مى شود ؛ تعداد
متوسط فرزندان در دهه شصت ١ 1 فرزند و دهه هشستاد ۰ ۳۸ فرزئد ودر جال pele
رقمي1/1 ست كه لين كاهش جمعيت در ثر کاهش بروریایجادشده است.
درحال حاضر رشد جمعیت ۷۱ درصد است و هتوز متفى نيست. اما گر اروری با روند
فعلی ادامه بيدا كرده و ثايت يمائد. تا سال +177 جمعيت ما به مرز صد میلیوی تفر رسید و
از آن سال به بعد جمعيت روند كاهنده بيدا كرده و فرخ رشد يه صقر مى رسد. مشكل
اساسی, كم شدن كودكان زير 18 سال و افزليش تعداد سالمندان استء يه طورى که درآ
سال جمعيت فعال كشور كه بين 15 تا +7 سال را تشكيل مى دهند و از ده ۶۰ به سی ۳
نسالكى رسيده اند سالخورده شده و بیش از ۳۰ درد جمعیت را تشکیل خواهند داد
مینگین ستی جمعیت کشور در سال۸۰ ۲/۸ به ۳۲ سال_در ,۱6۰ رسیده که نشان از
پیتر شدن جمیعت کشور است ؛ در صورت امه ین رود باروری تا ۲۰ سال آیند ۳۰ درصد
جمعیت كشور را سالمندان تشكيل مى ذهند و نيروى فعال اقتصادى . اجتمای, فرهنگی و
سياسى خوبى در كشور نخواهيم داشت
صفحه 9:
در حال حاضر 112 جمعيت ايان سالخوره بوده و حدود 2۱۸ زیر 1۵ سا و حدود 1٩ درصد
درباه سنی 3۱۵ سال هستند ولى به مرور زمن این رود در حال تغیر است. اصطلاحی
تحت عنون پنجرهجمعیتی ار همین امراطلاق می گردد و حاکی از آن اسست که در دهه
جارى نسسيت جمعيت در سن كار و فعاليت. به بالاترين ميزان در تاريخ جمعيتى كشور
خواهد رسید و 5 شورهايى كه درصد به شتر جمعية شان بين 15 تا +7 سا با شد جمعیتی
أنست كه بيشسترين تيروى alld ا دارند و در مرحله شسكوفايى قرار اوقد و گر ین رود
سن در الكو اشستغال قام قرار كيرتد. بلائرين بازده اقتصادى را خوهند داشست pS)
۳۳
أكر ما بتونيم از اين دوران به نحو احسسن استفاده كنيم و با بكاركيرى اين اراد در الكوى
اشتغال تام يعنى اشتغالى كه بازدهى دا شته ب شد: مى تواتد به جهت كثرت نيروى انساتى
يك ينجره جمعيتى براى ايانيان محسوب شود . اكر ما بتوانيم بخش صنعتمان را تقويت
كنيم. و توسعه بخش خدمات نيز در اختيار صنعت باشسد واز اين جمعيتي كه در سن
افعاليت هستتد به نحو احسن بهره بردارى كنيمبه رشد و شكوفايى اقتصادى خواهيم رسيدا
جنانجه در كشورهاى آسياى جنوب ششرقى از اين فرصت استفاده كردند و رشد اقتصادى بالا را
به دست آوره اد
با عنايت به مطالب مطروحه و اهميت أن در شرايط فعلى کشوربهنظر می رسد پرداخت
بدان و طرح موضوعات يزوهشى حول آن ضرورت داشته و قابليت برداخت عامى دارد.
نگرش کتاب مسستقل در اين زمينه اهميت بسيارى دارد زيرا قانون جوانى جمعيت و
اتمكين به فرزند أورى يكى أز مهمترين قوانين در حوزه سلامت جمعيت و توسعه بايدار
است. اين قانون به منظور كتترل رشد جمعيت و بهبود سطح سلامت جمعيت ندوين شده
است. بتابولين. بررسى تكرش عمومى زنان به اين قانون و تاثير آن بر فرزق أورى و سلامت
جمعيت بسيار مهم است.
همجنين. بريسى وفضعيت اقتصادى. اجتماعى و تحصيلات مردم در اين زميته فيز
ماد می‌تانند تثیر بسیاری بر روینگرش و عملکرد مدم در قبال قانون
جوانی جمعیت و تمکی به رزندوری داشسته باشسند. رای مثال. وصعیت اقتصادی و
اجتماعی زا می‌تواند تثر بسیاری بر روی دصمیم گیری آها در خصوص داشتی فرزد
دشته ssh
بناراین. به رشستهتحرر داودن کتاب مستقلی در ان زمینهمی‌تواند به دولت و
سازمنهایمروطه کمک کند تا رنمه‌هایمناسبی را بای اجرایقنونجونی جمعیت و
صفحه 10:
8
تمکین بهفزدآوریندوین کند و بهود سطح سلامت جمعیت را تضمین كنتد. همجنين.
این تحتیق می‌توند به مردم کمک کند تا درک بهتری از اهميت لين قانون ببيدا كذ و
بهترین تصمیم را در خصوص داشتن فرزند بكيرند.
تحتیقات در زمينه كرش عمومى زنان به قانون جوانى جمعيت و تمكين به فرزند أورى.
مىتوائد به عنوان يك موضوع مهم در زميته سياس تكذارى و برنامةريزى جمعيتى در
كشورها مورد بررسى قرار كيرد. در لين كتاب. مىتوان به بررسى وضعيت اقتصادى. اجتماعى
و تحصيلاتى افراد برداخت و تكرش آنها به قانون جوانى جمعيت و تمكين به فرزند آور را
بررسى کرد
حمچنین, نیج اين كتاب مىتوائد يه عتوان يك متبع اطلاعاتى براى مراجع قضايى و
قانونكقاران نيز مورد استفاده قرار كيرد. به عنوان متال. كر نتايج شان دهد كه قانون جواتى
جمعيت و تمكين به فرزند آورى در بين افراد با وضعيت تدصيلى يابين؛ تكرش منقى 3
می‌توان اقامتی را ری افزایش آگاهی و آموزش این فاد در اين زمينه انجام داد.
تیر ماه ۱۴۰۳ - میلاد صالحی
صفحه 11:
فبر ست مطالب
مقدمه تويسندة.
قصل اول:تاريخجة. سياس تيفحى كزل جمیت
بنامه اول توسعه و اهداف جمعیق.
قانون تنظيم خانواده و جمعيت.
نامه دوم توسعه و سیاستهای جمعيق.
برام سوم توسعه و كتتزل بارورى
سياستهاى جمعيق برنامه جهارم توسعه.
امه پجم توسعه و جهت گبری جمعیی دولت
قانون اصلاح قواتين تنظيم خانواده و جمعيت .
نامه ششم توسعه و رويكرد جمعيتى دولت.
کرد دولت در قنونحمایت از خانواده و CA
قصل دوم:نظريه هاى جمعيق
Gear clea.)
۱-۱ رويكرد مواقق افزايش جمعيت.
1-1. ديذكاه مخالف فزایش جمعیت:
Ay ۳-۱ لبات جمعيت.
۰۱ نظرية تناسب جمعيت:
؟. نظره‌های باوری
eT تبن جامعهشناخی رفتار اوری
1-7 تبيين اقتصادى رفتار بارورى (نظرية هزبنهها و منافع فرزتدان)
۳-۳ تبيين اقتصادى. جامعهشتاشى رفتار بارورى.
۳۲ نظرية جهارجوب عرضه وتقاضا و هزيندهاى فزن أورق.
Gary جريان ثروت بين سل
صفحه 12:
he ca Od
5-1-1 نظرية oka جدی 9
5-1. تبن فرهنگ رت باروری (نظرة آرزش‌های فاادی)
3-1. تبيين اجتماى- فرهتق رفتار بارور.
er نظرية تق (pie Ss) pion
هدنر Uap sci
acide Ter
gts. Ft باق فرهق ونوساری.
std gee cms ۲ بروی(فزووز-جامعهشناخی)
۲ تب جمعيتشناخقى رفتار بارورى (نظرية كذار جمعیت شناخت)
AT تين تهادى رقتا بارورى.
4-1. تبيين روانشناختى رفتار بارورى (تتورى مبادله)
٠٠-1 تبيين الهياق رفتار بارورى (نظرية الهيات وبزه شدة)
۱۲ تبيين فمنيستقى رفتاربارورى (نظرية برابرى جنسيقو).
۱۲-۲ تین هنجاری.فرهنگ Sib J
1-1-1 نظرية توانن (رسانهها تباط جم
۱۳-7 نظرية ير قوى. فوهدق.
1-17 رفتار بأرورى وارتباط آن با
1-1-1 بابك اقتصادى و رقت بارورى.
۳۲ تحصيلات ووفار بارويك.
OLS Fu اقتصادى:
فصل سوم:مبنای روش شنامی
۱ روش تحقیق.
۲ جامعهآمار"
۲.حجم نمونه
؟. واحد تحلبل.
هروش نمونهگری.
عبر گردآوری دادح
۷ بای وروی ابر گراوری دادما
۸ بر تجزه و تحليل داددها
٩ تعاریف نظری و عملی مفاهیم
٩ تحصیلات
۲ وضعیت اقتصادی
٩ وضعیت اجتمای.
4 نگرش به قانون جواق جمعيت.
۸.٩ تمکین بهفرزدآوری میتی بر قانن جوا Se
cle aid) ner Jad توصیلی و استنباطى).
١ .يافتدهاى توصيفى.
۳
0
8
n
w
7
vA
0
a
0
3
w
4
a
3
or
or
ot
ov
8
صفحه 13:
the cond
۲ تین و تسیر ای ابا »
؟نتايج تحليل ae جندكائه تكرش به قانون جواق جمعيت. w
؟.نتايج تحليل ركرسيون جندكانه تمكين به فرزندآورى مبتنى بر قانون جوانى جمعيت ... 38
تيج كبرق" 7
۷ alas
صفحه 14:
Vas kh’ aVasg هو لس
Soro PER
فصن اول 2
تاریخچة سیاستگذاریهای
کنترل جمعیت
صفحه 15:
فصل اولنتاريخجة سياستكذارىهاى كنترل جمعيت / 18
طبقات حاكم هيعكاه نسيت به جمعيتى كه برآن حكومت مى كردتد بى تفاوت تبوددائد.
جمعيت زياد دربخش عمدداى از تاريخ كذشستة بشسر. عموما به عنوان منشا و عامل
تعيينكنندة اقتدار ملى و توان نظامى و اقتتصادى براى دولتها مطرح بود. به همین لح
توجهبه جمعیت شتر از زاوية اهداف تقويت قدرت نظامى و مشاركت در ثبات سیاسی و
كسب درآمدهاى مالياتى بود و غالبا جمعيت زياد بر جمعيت كم ترجيح داده می‌شد.
اين بردائت از جمعيت تا اواخر قرن هجدهم و اوايل قرن نوزدهم همجنان راي بود. بینش
عركاتتيليستى متداول در ارويا در قرن هفدهم و حجدهم فرض م كرد كه قدرت و ثروت يك
دولت درارتباط با يزركى جمعيت آن تعيين مى شود و با افزايش جمعيت. قدرت و ثروت أن
نيز افزليش مويابد. تحتتأئير اين برنائست بود كه دولتهاى اروبايى با رقابت براى توسعة.
فتوحات و مستعمره سازى سرزمينهاى دورء سياست تحديد مهاجرتها از خارج به داخل و
ديدكاه تشويق مواليد را ذر داخل دتبال مى كردتد(مكنيكول'. 1854: 6). با اين حال بعد از
وقوع انقلاب صنعتى در ارويا به تدريج اعتقاد به ربطة مستقيم ميام حجم جمعيت و قدرت.
نظامى اهميت ناتوى يافت و تفوق تكنولوزيكى و اقتصادى اهميت بيشترى بيدا كيد
ما مانی که ساختر و هرم سنی جمعیت کشورهایاوایی به سمت پیری جمعیت پیش
رفت. دید گاههای جمعیتی بر دیگر اهمیت وجود جمعیت جوان را دریافت و مباحتی از
أقبيل ينجره جمعيتى و ...وا مطرح ساخت.
درواقع مهمترين سرمايه هر كشور. سرمايه انسانى آن كشور محسوب مى شود. جمعیت
جوان يك كشور در ساختار امتيت و قدرت آن كشور تأثير مهمى دارد. اين مسئله به اندازداي
براي دولتها اهميت دار كه با استفاده ازازارهاي قانونى درصدد مداخله در ساختار
جمعيت در جهت افزليش يا كاهش أن براي نيل به جمعيت مطلوب هستند. در واقع هر
دولتى با توجه به شسرايط و امكاناتى كه دارد. دراي برغى اهداف جمعيتى موباشدكه در
جهت رسيدن به آن سياستهاي جمعيتى مختلفى را اتخاذ میناد
صفحه 16:
12 / فرزندان قانون
بنابراين امروزه بنسيارى از کشورهای جهان درب رشد و افزیش جمعیت کشور خود
.بوددائد. جرا كه مقولة جمعيت از موضوعات حائز اهميت و تأثيركذار براى اعتلا و توسعة هر
کشوری است. زینو بای افزليش سرانه توليد داخلى. رشد و توسعة اقتصادى در بين
كشسورهاى جهان و ليجاد امنيت در مرزها و دفاع از موجوديت خود و ديكر عوامل دخيل.
دولتمردان و برنامعريزن ا ترقيب كرده كه سياستكذارىهاى مناسبى جهت بهيود رود رشد
جمعيت كشور ارائه نمايتد. سياستهاى جمعيتى كه ازسوى دولتها اتخاذ دف
مجموعهاى از كليات و رايزنى ها و تصميمات تدوين یفته جمعیتی اسست که حدود
فعاليتهاى دولت را در ارتباط با مسائل جمعيتى مشخص و تبيين م كند. اين سياستهاى
دولت تنها براى كنترل رشد جمعيت القتباس نشده بلكه مجموعه بزرگی از سادل جمعیتی را
شامل مى شود. هدف اساسى اين سياستها محافظت از تعادل يوياى ساختار كلى جمعيت
اس اين خطمشی‌ها زمانى در كنسترة كل كشور لازم الاجرا و نظام قوانين و مقررات كشور را
شامل می‌شود که ضمن فرهم سازیمنالع عمومی,عملکر دولت را در قالب سيا ستهاى
قانون‌گذاری کشورسامندهی می‌کن(غمامی و عزیزی, ۱۳۱۸۱۳۹۲
همجنين از آنجیی که یکی از مناهیم نو ظهور در دبیاتعلمی. | صطلاحایدآل اوری
است. سياست كذارانى كه در مود کاهش بروری نراد بر یال بروری به عون پنجره‌ای
از فرصتها و توجیه تلاش برای بستن شکاف بین ایدهالهای باروری و رفتاربروری تأکید
میکند. در اين راستا. ايان در سالهاي اخير در جهت تلاش براي افزايش مواليد. در تاريخ
را تن ايد oe dbs
قانون امتيازات و محدودیت‌هایی در جهت افزایش جمعیت کشور برايزوجین ایجاد شدء
است و این مر هزینه‌هیی رب بودجة دولت تحمیل کرده است. اين قضيه اتكيزءاى بای
پزوهش حانسر ایجادکده است تا با موری بر تاریخچة مسیاستگتاری‌ها در این حوزه و
رويكردهاى علمى موجود در دو حوزة جمعيتى و باوری. ب یا ثرگذری سسیاست‌ها از
طريق بريسى تكرش هاى افراد به قانون جوانى جمعيت و تمكين به فرزندآورى ببرداد.
همجنين اين بزوهش به بررسى رابطة متغيرهاى زمينهاى همجون تحصيلات. وضعيت
اقتصادی و اجتماعى با نكرش به قانون جوانى جعيت و تمكين به فرزندآورى برداخته se
افزايش يا كاهش نامناسب جمعيت ييامدهاي جبران نايذيري براي جامعه خواهد داشت و
حتى نسلهاي بعدي را فيز دركير خواهد كرد. هرجند كه امر فرزندأوري از امور خصوصي
مح نسوب مى شود اما براي رسيدن به اهداف جمعيتى مداخله حداقلى دولت نيز لازم ا ست.
بناياين دولتها در راستاى اهداف و مسئوليتهاى خود, به سياس كذارىها. lags
صفحه 17:
فصل او ل:تاريخجة سیاستگذاریهای کنترل جمعیت / ۱۷
و قاتون كذارىهايى در حوزههای مختلف و از آن جمله مسائل جمعیتیروی آورد‌اند که
مختصر مربوطترین برنامههایدولت بان در مورد موضسوع موردپررسسی پژوهش مرور
مىشسود. در إين مبحث به دليل عدم قسرورت. از مرور تاريخجة كنترل جمعيت و مباحث
wont در جهان و همجتين در قيل از انقلاب جمهورى اسلامى ايران خوددارى شده است.
.١ برنامه اول توسعه و اهداف جمعیتی
.رويكرد غالب در سالهاي آغازین نلاب اسلامی ۱۳۵۷ موفقت با افایش جمعیت بود که
عمدتا ریشه در رویکردهایفرهنگی و دینینسیت به تشکیل خانوده و فوندآوريداشت. بر
عبناي جنين رويكردي, برنام هابى كنترل مواليد يس از انقلاب. از سوي برخى دست اتدركاران
lade Jas تعطيل شد. وقوع جنك در سال 108 شرايط روات و اجتماعى خاصى وا ذر
اكشور يديد آورد و سبب تقويت هرجه بيشستر اتكيزةها و تسهيلات براي تشكيل خانواده و
افزايش باروري شد. تحت جنين شرايطى. ميزان باروري كل در سال 1٠10 به بیش از شش
gly ah هر زن و رشد سالنه جمعیت طی سالهای ۱۳2۵ تا ۱۳۹۵ به طور حبرت‌آوري به
حدود چهاردرصد فایش یافت(مظفری منصورباد و کوه پیش‌دم. 0۱۳۹۳
بایان جنگ تحمیلی و انشا نیج سرشماري جمعیت سال ۱۳۹۵ را يايد طليعه اقدام
دولت برايکنترل رشد اتفجاری جمعیت در سالهای پس از نلاب دانست. از سال ۱۳۹۷ به
بمن به موسوم جمعیت به تون یک «مسخله و مشکل» نگویسته مد و گران‌هاي
عمومى در زميته ييامدهاي رشد بورويه جمعيت به شكلهاي متعدة ماتند سمينارها و
كتفراتس هاي علمى و وسايل ارتباط جمعى به ويزه برنامه هاي راديو و تلويزيون مطرح.
(lan ange
امه aa dl فصل مربوط به جمعيت در كشور خطوط كلى و سيست‌هاي کلی
را سياست تحديد مواليد بيان مىكند. ب توجه به اين سياست: اعمال سیاست تعدیل مولید
WE مولود زنده به دنيا آمده در طى دوران بالقود باروري يك زن ( سال 1365) به 4 توزاد در
سال 1390و کاهش نرخ رشد طبيعى جمعيت از 32 به 23 درصد در همین مدت. با توجه
به ساختمان فعلی بسیارجوان جمعیت و ويژگی‌هاي زیستی و فرهنگیجامعه امكانيذير
خواهد بود. از لين رو مهمترين هدف دراز مدت سياست تحديد مواليد در كشور در سال 1390
كاهش باروري عمومى زنان تا حد جهار توزاد و ذرخ رشد طبیعی .2 درصد بودامشهدى و
فريادي. 144 0/4.
صفحه 18:
۸ 1 فرندانقانون
در سطج سياستهاي ارایی نیز وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی مکلف گودید
از تولد يك ميليون توزاد ناخواسته جلوكيري نمايد. به اين صورت که به طور ميانكن 24
درصد از زان و مدران واقع در سسنين بالقوه باروري را در بين سالهاي 1372:1368 تحت
.يوثسش برنامه تنظيم خانواده و جمعيت قرار دهد. در راستاي اجراي سياستهاي تحدید
عواليد. اولويت با تواحى جغرافيايى و اقشار اجتماعى بود كه از باروري ناخواسته و غالب در
حد بيولوزيك زيانهاي اقتصادي و اجتماعى و فرحتكى برشتري ديده بودند. در راستاي نيل
ابه اين اهداف در قانون برنامه ول تو سعه لازم دادسسته شده است که سطح سود و دانش
آعمومى در سطح كشورارتقا ابد و به خصوص تلاش شود تا دختران از لين أموزش بهردمند
كردتد(همان).
۲ قانون تنظيم خانواده و جمعيت
این قنون كه در تاریخ ۱۳۷۲/۰۲/۲۲ به تصویب رسسید. وین و مهمترين قانون در زمینه
کنترلمولید است که پس از نلاب به تصویب رسید. دراین نون براي نخستینبار جهت
كاهش فرزندآوري به سوي ايجاد يك سيا ست #شويقى كام برد شته شده و سيا ستهاي
تشسویتیاجتماعی و فهنگی و اقتصادي را بیان میکند.به موجب ماه یک قانون مذکور
كليه امتيازاتى كه در سابر قوانين براساس تعداد فرزندان يا عائك بيشربيني و وضع شددائد.
در مورد فرزندان جهارم و فرزندانى كه بس از ككذشست يك سال از تصويب اين قانون متولد
مىشوتد قابل محاسبه و اعمال تخواهد يود لازم به ذكر انست كه اين حكم در بسياري از
مصوبات ذيكر دولت تكرار شده است(سلطانيان و قديرى. +-14: 66).
. برنامه دوم توسعه و سياستهاى جمعيتى
قانون جمعيتى برنامه دوم توسعه تاكيد فراواني به افزايش سطح اكاهيهاي عمومى افراد
جامعه در خصوص جمعيت داشت و نيز به دنبال أكاهى زنان به ويزه در سنين بالقوه ياروري
در رابطه با مزيت هاي ييشكيري أز بارداري بود. برنامه دوم توسسعه در ارتياط با اهداق
جمعيتى به جنيه آموزشى تاكيد داشت و معتقد بود كه يايد سطح ذانش عمومى در زمینه
obi و مشكلات نائسى از رثسد بى رويه جمعيت ارتقا يبد و براي نيل به اين هدف از لبؤار
رساته و صدا و سيما و از طريق تبليغات در قالب برنامههاي مختلف كمك مىكيرد. قانون
.مذكور به ييشكيري از بارداري از طريق متون درسى دانشكاهى تاكيد دارد و به دتبال لين امر
أنست تا در سطوح متوسطه نيز مسائل جمعيتى آموزش داده شود مطابق اين قاتون در
راستاي سياست تحديد مواليد در كور بايد در سطح كشور و به خصوص در مناطق محروم و
صفحه 19:
فصل اول:تاريخجة سياستكذارىهاى كنترل جمعيت / 15
ارو ستاها و در ميان الآشار آ سيب يذير جامعه. و سايل به شكيري از بارداري تأمين و تعميم
كردد. همجنين بيمارستانها و درماتكامها و مراكز بهداشستى بايد به طور مسستمر خدمات
بيشسگيري از بارداري ارائه دهتد. همجنين در ين قانون در جهت تحديد مواليد بايد براي
استفاده از جديدترين روشهاي بءشكيري از بارداري كسب دانش شود و مطالعات سترده
صورت كيرد. اين قانون به دتبال اهداف جمعيتى خود. كليه قوانين و امتيازاتي كه به موجب
این سابق به خانواددهاي يرجمعيت داده شده بود را لقو كرد(همان. 6).
۴ بنامه سوم توسعه و كنترل بارورى
أهداف جمعيتى برتامه سوم توسعه تيزبه دنبال همان سياستهاي تحديد مواليد سايق
ميا شد و به دنبال استمرار جنين سيا ستحايى در يى كم J Bony oss gah an
هجده سال و پيشگيري از حاملگ‌هايناخواسته و حضور نان در مرصه‌هاي اجتماعى و
توناسازي آثان در فرايند توسعه كشور يود. در اين راستا أموزش و برورش را مكلف مىنمايد
براي سسياسست تحديد مواليد آموزش هاي لازم را در سسطوح مناسب يه افراد القا كند.
عصوبههاى جمعيتى برنامه سوم توسعه از وزارت فرهنك و ارشاد اسلامى و رسانه عمومى و
صدا و سيما مخواهد نا در جهت سيا سنت تنظيم خانواده تلاش كتد و در خصوص کنترل
جمعيت از معتمدين جامعه از جمله روحانيون و معلمان مىخواهد تا مردم را يه بسعت
استفاده از روشهاي مطمئن بيشكيري أ بارداري تشويق تمايند. همجنين بخش خصوصي
و تعاونی خيريه را در راستاي ذادن خدمات بهداشت باروري و تنظيم خاتواده به كمى
می‌طید
از دیگراهداف جمعیتی بزامه سوم توسسعه. ap روسستایین با ایجد امکانات
بهداشتى و درمانى براي اقامت در روستاها مرياشد و سعى دارد از رشد بیرویه شهرنشینی
جلوگيريکند. از ووري‌هاي این مصوبه توجه بهمنابع و کنات در سياستهاي جمعیتی
ع باشده جر كه براي اولين بار به عبارت ايجاد تعادل بين منابع و ميزان رشد جمعیت اشاره
شده است(سلطانيان و غديرى. 216.٠ 98).
3 سياستهاى جمعيتى برنامه جهارم توسعه
در أواخر دهه 80 دوياره سياستهاي تضويق مواليد روي كار آمد از جمله در اين ستد به
اتقويت نهاد خانواده و به خصوص جايكاه زنان در خانواده تاكيد شسده ست. همچنین به
جايكاه اجتماعى زنان و و استيقاي حقوق آنان توجه دارد. علاوه بر اين به هويت ملى جوانان
با توجه به آرمانهاي لتقلاب اسلامى توجه مىكند و نيز بيان مىدارد كه يايد محيط مناسب
صفحه 20:
si gaia rr
جهت رشد فكري و علمی جوانان ايجاد كردد و دقدغههاي اقتصادي آنان ازجمله شقل و
تشكيل خانواذه و تأمين مسكن مناسب برطرف كردد. اكرجه صراحتا به افزايش مواليذ اشاره
نشده ست اما در نتيجه جنين تمهيداتى وبا وجود لين محردها و اتكيزدها. تشكيل خانواده
.)00 و اتدواج آسان. افزايش مواليد نيز در بى خواهد آمد(همان.
برنامه بنجم توسعه و جهت كيرى جمعيتى دولت .*
در اين قانون و نيز قوانين سوم و جهارم برنامه توسعه به طور خاص اشارداي به كاهش يا
أفزايش مواليد نشده است. در قانون برنامه بنجم توسعه به فرهتك ايرتى:اسلامى تاكيد شده
باشند وبر alah thd Sid ست و بيان مىكند مراكز مشساوره ازدواج بايد مبتتى بر
Attn ag y تسهيل ازدواج جوانان و تحكيم بيان خانواده تاكيد تمايند(سلطانيان
قانون اصلاح قوانين تنظيم خانواده و جمعيت .1/
لين قانون كه در ریخ ۱۳۹۲/۹۳/۰ به تصویب رسیده ست. كليه محدويتهايى كه در قانون
تنظیم خانود.
فرزندان يرأي والدين شاغل يا فرزندان آنان وضع شده بود را لقوكرد. امتيازاتى كه ير ا ساس
تعداد فرزندان یا له پیش بینی‌شسده درمورد فرزند جهارم و فرزتدان بعدى به موجب قانون
تظيم خانواده و جمعيت سال 1372حذف شده بود دوياره به جريان افتاد ويه خاتوادنها
تبعيضاتى كه در قانون قبلى ايجاد شده يود را تا حدودي تعديل تمود. به opi داده شد. اين
موجب اين قانون مرخصى بارداري و زايمان كاركران زن براي فرزتدان جهارم و فرزندان بعدى.
از مرخصى استحقاقى موجود و آنى كاركر كسر تخواهد شد و حق بيمه فرزندان براي فرزقدان
جهارم به بعد نيز اعمال كرديد.
اين قانون به دولت اختيار داده است تا مرخصی زليمان مادران را تا 3 ماه افزايش دهد و
و جمعيت سال 1272 ونيز در ساير قوآنين كتترل جمعيت ذر رابطه با تعداد
ابه همسران آنان مرخصى اجباري (تشويقي) به مدت دو هفته اختصاص داده است. لين
قاتون به مادراتى كه سن id نان به 9 ماهگی ترسیده ست نيز تسري مريايد. يه موجب
اين قانون دولت مىتوائد هر بنج سال يكبار. بانوجه به سرشماريهاي عمومى نفوس. تركيب
جمعيتى و شاخصهاي سياسى. امنيتى. اقتصادي و اجتماعى به برقراري امتيازات يا ايجاد
محدوديتها براساس تعداد فرزتدان اقدام تمايدمشهدى و فريادي. 2094 ۸۲
4 برنامه ششم توسعه و رويكرد جمعيتى دولت
در این برنامه به ميته سازي جهت افزايش ترخ باروري به حداقل 1/8 فرزند به ازأي هر زن
تاكيد شده است كه إين صسسئله در برنامههاي قبلى مورد توجه نبود و صياستى برخلاف
صفحه 21:
قصل اول:تاريخجة سیاستگذاریهای کنترل جمعیت / ۲۱
افزايش مواليد دنبال م شد. از اهداف مهم اين قانون ترويج فرهنگ ازدواج آسان و فرزقد
آوري و تربيت فرزند و اعطاي تسهيلات و امكانات جهت ترويج ازدواج مىباشد.
ین برنامه در ارقباط با جمعيت تاكيد دارد كه در قالب يودجه سنواتى به زوجين.
امكاناتى جهت ساخت و ساز مسكن ويا اجاره مسكن داده شود. البته مطابق اين قانون
زُوجين ذاراي فرزند در اولويت هستند. همجنين ارائه خدمات جهت الزايش سلامت و درمان
تاباروري و حمايت و توسعه بيمه سلامت و بيمه تكميلى براي مادران باردار نا يايان دووان
شبرخواگی و دادن سه روز مرخصى تشويقى برأي كليه مردان شافل در قواي سه كاته.
بخش هاي دولتى و عمومى غيردولتى و تامين خوابكاه براي دانشسجويان متاهل و خصوصا
داري فرزند از ديكر امنتيزات اين قانون مى باشد. قانون مذكور وزارت تعاون كار و رفاة
اجتماعى را مكلف مىكتد تا جهت تحكيم بتيان خاتواده براي زثان خانددار كه حداقل داراي
سه فرزند هستند. بيمه اجتماعى در نظر كيرد (إسلطانيان و غديرى. ho 12(
٩ رویکرد دولت در قنون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت
از جمله اقدامات دولت ايوان براي اقزايش جمعيت: بيشسنهاد طرح حمایت از خانود و
جونی جمعيت مىباشد. اين طرح در تاريخ 6! آبان 1400 مورذ تصويب واقع شد. اين قانون
مجموعا دراى 17 ماده مرب شد كه در آن در بعاد مختلف رلهبردهايى جهت تشويق زوجين
به فرزندآورى در نظر كرفته ثسده ست ين ابعاد ثسامل تتسهيلات ازدواج. درمان زوجين
اور و پیشگیری از نااوری. حمایتهای دوا ارداری و سیردهی. تسهیلاتبه ی
داشستن هر فرزند حمايتها و مشسوق‌های خاناد‌هایدرای فزند و بیش از سه فزندبه
تفکیک. حمایت از مادران شاغل و قير شاغل. 5 سهيلات اعطايى به عموم مادران. حمايت از
مادران داذ شجو و طلبه در زمينههاى آموزشي اقة صادى. اجتماعي. شقلى: م.سكن. خودرو.
بدا
درمان و ...میباشد(انون حمایت از خانله و جوانی جمعیت, (0A Nie
با مرور تاريخجة سياس كذارى دولت در امور جمعيتى در مويابيم كه سیاستهای
اتقلذ شده در دوهای مقتلفهمتفاوت بوده است. از سیاست تشويق بهفزدآوریبه
تدريج سيا ستهاى كاهش بارورى در پیش گرفته شده و در نهایت بر سب پاایم حاکم
به سسمت ترفیب بهفزندآوری گایده ست ذر مباحث بعدى ادبيات نظرى مربوط به
جمعيت و بارورى مرور مشود
صفحه 22:
ال
صفحه 23:
فصل دوم:نظریه های جمعیتی ۲۴۳
در لين فصل از کتاب.تظریات مطرح در ارتباط با موضوع مور برسی مطلعه حاه در قالب
دو دسسته از نظريات مرور م شوذ يكى نظريات مطرح در مورد حجم جمعيت و دیگری
نظريات مرتبط با بارورى.
gu جمعيتى
در مود زشد جمعیت نظریه‌هایمتقاوتن مطرحشندد ست وز كدام از يدك gat
توجه به ييامدهاى آن به موضوع تكريستهائد. لين ديدكاهها و نكرشها را مرتوان در جهار
كروه موافقان رشد و زدیا جمعيت. مخالفان رشد جمعيت. هواداران جمعيت ثابت و تناسب
جمعيت تقسیمبندی نمود (طاعت,۶:۱۳۹۰)
Se a asst
هواداران رشسد و ازدياد جمعيت يا «نتاليستهاء بر اين باورند كه فزونى و رقسد سريع
انه تنها در تواناييها و قدرت تظامى و اعهمى بازى كرده بلكه
مشکلات اقحصادی و گرفتاری به وجودتمی‌آورد عد‌ای از محتقان و سیاستگذاران با رشد
#صادی کشور
جمعیت مخالفتینداشسته و حتی نگرش کمی به میحث جمعیت دانه با پفشساری بر
شاخص‌های کمی که متبط به دورن پیشامدرن است. فزونى و ازدياد جمعيت را الزامى و
رشسد فزاینة آن gga tye de ge ۵:۱۳۹۲). از طرفدرن لد اد جمه.
جامعه شناساتی از قبيل «اكوست کنت» «امیل دوهایم» و «آرسن دومون» مون lal
كرد. «دوركهايم» در رسالة تقسيم كار اجتماعى. با تأكيد بر اقزايش حجم و تراكم جمعيت
معتقد است که رشد جمعيت تقسيم كار اجتماعى بيشترى را فراهم كرده و اين تقسيم كار
ابه توبة خود. سرجشمه و مبداء ايجاد تكامل در مظاهر مختلف زتدكى مىكردد. «تميل» از
مقلدان مكتب سوداگری در كتابى تحت عنوان ملاحظاتى دريارة هلنده ازدياة جمعیت را
منشأ ثروت دانسته است. از مشهورترين اقتصاددانان طرفدار رتسد جمعيت موتوان «زان
اكرمن» سوئدى. «فراتسوا بروه اقتصاددان فرانسوى و *والت روستوه نويسندة معروف كتاب
صفحه 24:
۴ قرزندان قانون
عماج هد اقضادی دوز مک نم رد مرک موه مهد ات کم و
مواد غذابى ب تعاملات واثرات متقابل. رشد و فزونى يكديكر را سبب مى شوند. به اعتقاد
اين كروه ازانديشسمندان, رشسد جمعيت محركى در تحول و فعاليت و تفحص اتسارها برا
توسعه و استقادة صحيح (OV APA alba lye
1-١ ديدكاد مالف افزايش جععيت
مخالفت ب الزايش بيش از حد جمعيت از كنشته تابه ان بيشيتداى طولاتى و قديمى
داشته است. از كذشته كارشناسان و أكاهان حوزههاى اجتماعى و اقتصادى و فيلسوفان به
مخالقت با ازدياد بيش ازحد جمعيت برخواستداند. «افلاطون» جمعيت ايددآل براى شهرها را
۰ نفر دادسته كه در جهت نيل به جمعيت متعادل و استفادة يهيته از امكانات هويا شد.
در سال 114 ميلادى «مالتوس» از مخالقان جدى افزايش جمعیت. در کتابی با عون
dal bys nde جمعيت و تأثير آن در بي
منابع طبیعیپداخت. وی با اسستفاده از قانون clay نزولى و همجنين رشد صعودى
جمعیت در قابل نسیت حسابیمواد غایی. عم تعادل و توزن جمعیت و وسایل معاش را
موجب تنش و آشفتگی میداد eal aig تشديد لقزيش جمعیت را هدیدی باب با
استفاده از بمب هيدروزنى تعبير كرده و توصيه میکند که گر یک صدم هزینه نظامی صرف
مهار تادوولد شود. فتايج ارتشمتدى به ثمر خواهد آورد(اطاعت. +174 17). مكتب مخالفان
افزايش جمعیت را «مالتوسیانیسم» مىنامتد. به عقيده مالتوس. بين تمايلات طبيعى نوع
pte يعتى قانون جمعيت و تعايل طبيعى فرآوردههاى كشاورزى؛ يعتى قانون معيضت»
خلآيى وجود ذارد. بر طيق اين قانون. جمعيت به ميزان ثابتى هر 5؟ سال يا تصاعد هندسی
آفزیش بیدا میکند در صورتی که محصولات کشاورزی بر ینای تصاعد حسابی رشد
مىيابد. به عقيده او, تناسب جمعيت به موادغفايى. يس از دو قرن به 138 در BUN hy
مىرسد. برلى امتناع از فقر بايد به محدود كردن ارادى مواليد از طريق ازدواج ديرهتكام و
خويشتندارى جتنسى قبل ازدواج مبادرت كرد. عالتوس بر اين باور است كه از طريق مهار
جمعيت. جامعداى مرفه و به دور از فقر واتهيدستى به وجود خواهد آمد(فولادی ۱۳۹۲
or
رقت جامعه: بهوجودزابطه بزن جمعیت پز
eae oT
جمعيت, اعم از رشد ويا كاستى جمعيت را سبب اتحلال oll pad aca نظریه یات
نظام اجتماعى تلقى مىكند. ا جمله موافقان ثيات جمعيت. استوارت ميل يود. لين نظريه
هر نوع فزونى جمعيت را غير معقول دانسسته و بر اين عقيده ست بايد منابع از امكانات
صفحه 25:
فصل دومنظریه های جمعیتی /۲۵
موجود به بهترين روش بای بهتر ساختن زندگی اف موجود جامعه استفادهکن؛ لین
هر جامعهاى. بايد متناسب با امكاقات و بسترهاى مناسب توليد و بهرةجويس از طبيعت وبا
one tee سيا ست واحد ترخ افزايش جمعيت را در بيش كرفته تا به اهداف مورد
نظر خود در يك يازة زماتى معين دست يابدافولادى. 1747: 57). به مقيده موافقان لين
نظريه: ثبات جمعيت از جواتب كوناكون و به خصوص از نظراقتصادی مزیت‌های فان
داد. جراكه در صورتى به هر يك از افراد جامعه سهم بيشترى از زمين و سرمايه خواهد رسيد
كه جمعيت يك جامعه افزليش نيافته. بطبع نتايج ناخو شايند در قانون يازده تزولى به وجود
نخواهد آمد (موسوى و باقرى. 1041: (OA
۶-۱ نظرية تناسب جمعيت
جمعيت متنا سب جمعيتى | ست كه در زمان ظهور خطر و تهاجم بيكائكان بتواند از قلمرو و
موجودیت خوددفاع کندیعنی جمعیت آن قدر کم تشد که قابلیت محافظت از سرزمين
غود را نداشته ويا آن قدر زياد نباشد که دولت نتونسته از عهده تق ضاها و احتياجات آنان
برآيد و در نتيجه در زمان ظهور محدوديتها نارضايتى هايى را به وجود آورنداموسوى و
le 1041 01. اين نظريه تيز برغلاف سه نظريه قبل. نه به طور يكسره مخالف بى قيد
افزايش. كاهش ويا ثبات جمعيت: بلكه قائل به وجود شرليط. كنجايشهاء قدرت و al
جامعه و جمعيت موجود آن و سياست جمعيتى متاسب با آن را فرارفتن است. برطبق اين
تكرش. تمىتوان به طور مطلق افزايش. يا كاهش و حتى اثبات جمعيت را سودمند ويا
.زيازيار عنوان كرد جراكه ممكن اسست در يك برهه از زمان و در يك شرايط ويؤه از جامعه.
رشد جمعيت سودبخش و تنزل آن زيانآور ويا برمكس ويا ثبات أن بيشتهاد شود جمعیت
متناسب. جمعیتی است كه به يهترين شكل: تيل به اهداف خاص ماتنده آسايش و بهزيستى
انسانهاء افزليش ثروت جامعه. اشتغال در سنين كار. طول عمر و سلامتى و.... را لمكا يذير
سازد. درنتيجه خلق بهترين توازن ممكن بين منابع و تعداد جمعيت. جمعيت متناسب
میباشد(وادی 0۲۱۳۹۲
]. نظريه هاى بارورى
یکی از مقاهيم توظهور در ادبيات علمى. مقهوم ايددال بارورى | ست. سيا ست كتاراقى كه در
مورد كاهش بارورى نكراناتد بر ايددكل بارورى به عنوان ينجرماى از فرصتها و توجيه تلاش
براى بستن شكاف بين ايددالرهاى بارورى و رفتاربارورى بافشارى مىكنند. بتاراين با توجه
به اهميت موضوع بارورى و ايددالهاى بارورى و اهميت أن هر برنامهريزىهاى كشوي
نظريههاى متقاوتى در رابطه با بارورى ارائه شسده اسست که هر كدام بر يكى از جنبه‌های
صفحه 26:
+ / فرزدانقنون
تأتيركفار بر سطح بارورى تأكيد كردداتد. با توجه به اينكه متغيرهاى و عوامل بسيارى بر
رفتار بارورى تأثيركذار ستند. بتابراين دانشسمندان يسيارى از حوزدهاى مختلف به برسي
موضوع برداختداد. در زير به شيوداى تكذرا مدهاى تبيينى مختلف در خصوص باروری مرور
می‌گردد.
1-7 سين جامعه شناختى رقتار بارورى
جامعه شنا سان بر اين باورند كه هر اندازه شورها در سير تو سعه اق صادى و اجتماعی
بيشستر حركت كنتد وكام به بيش نهتد. بيشتر انكيزةها و سليقههاى فردى الست كه
رفتارهاى بارورى را تحت تأثير قرار مىدهد. برمكس در جوامع توسعه نيافته و عقب افتاده
بیشتر سیستم کلی حاکم بر جامعه. نهادها و مترات است كه به بارورى جهت می‌دهد.
بحث در مورد عوامل افكيزشسى محور اصلى اكثر ديدكاههابى اسست كه از طریق مدل‌های
جامعه شناختى در تبيين يديده بارورى كوشيدهائد. زبرا بارورى واقعيتى صرفاً یزیکی نیست.
بلكه يديدهاى مبتنى بر ذهنيات و تفكرات فردى است. در هر كتش انساتى که معطوف به
يك هدف واقعى باثد. اتكيزش فرد رای مهمترین نش است و در اع انكيزش فضای
مناسب اجاد علاقه در فرد و در نهايت رفمايت او را نسبت به اتجام يك عمل ايجاد مرتمايد
در كشورهاى در حال توسعه عوامل انكيزشى به دو صورت در ميزان بارورى مؤثرند. ازيك سو
به خاطر وجود ميزانهاى بالاى مرك و مير اطفال. والدين سعي مىكنتد به متظور ادام
حيات خانواده فرزندان بيشترى به دنياآورند. جنين لكيزداى بعدها حتى با افزليش خدمات
بهداشتى و كاهش سطح مرك و مير اطفال نه تنها تغيير نمىيابد بلكه رفتار بارورى با همان
شدت قبلى ادامه مىيابد. از سوبى ديكر به خاطر لتكيزههايى در موود برترى جد سمى ISS
پسر و منالع اقتصادی فرزئدان. باز هم يارورى در سطح بالايى قرار م ىكيرد. جنين
اتكيز:هايى توسط مذاهب موجود در اين كشورها نيز تشديد مىكردد.
در تبيين جامعه شناختى كاهش بى سابقه بارورى در كشورهاى بيشرفته صنعتى تيز به
تغيير كاركرد خانواده و فرزندان در جامعه شهری- صنعتی | شاره شده است. ير لين ٠ ساس
استدلال مىشود كه شهرنضينى صنعتى با مجموعهاى از تقسيم كار در همه بخش‌های
زندكى و همجنين ميزانهاى بالايى از تحرك اجتماعى و مكانى همراه بوده است. اين امر يه
طور اجتناب نايذيرى متجر به رشد دنياكرايى و عق لكرايى و كاهش نفوذ نيروهاى سنتى شده
است. یکی از عنصر اساسی این شبو نگرش بهزندگی شهری بر ين اصل استوار است که
خانواده كاركردهاى خود را به ساير تهادهاى تخ ص صی جامعه وگذر میکند. رین از یک
طرف فرزندان از حالت توليدكنتده سرمايه در اقتعصاد خانواده بيرون مىروتد و از طرف ديكر
صفحه 27:
فصل دوم ننظريه هاى جمعيتى / ۲۷
به صورت مانعى در راه متساركت فعال در سازمانهاى وسيعترى درم يند كه ياداشهاى
إندكى در جامعه شهرى از اين طريق بدست مىآيد. برداشت مسلط در این دیدگاه اي است
كه وقتى مردم د بازار و جامعه شهرى دخالت داشته باشند. تنظيم خانواده عموميت خواهد
ايافت و بعد خانواده در جهت کاهش تداوم می‌ابد(حسینی, ۱۳۸۲ 67:00).
فريدمن' در مدل خود متغيرهاى مؤثر بر بارورى را به دو دسته واسط و زميتداى تقسسيم
میکند. متقیرهای واسط مثل هتجارهاى اجتمامى در مورد يعد خانواده و لتكيزءهاء بين
يارورى و متقيرهاى تاثيركقار بيشسين قرار مىكيرند. إين متغيرهاى مياته. بى واسسطه بر
.بارورى اثر مىكارد و ساير متغيرها. از طريق تركيبى از آنها عمل م كنند. آنها مى توانتد
به متغيرهاى بارورى كنترلى و طبيعى تقسيميندى شوند. متغيرهاى بارورى طبيعى مثل
.تايارورى بعد از زليمان بر اوری ار می‌گاد و ثر آنها در عدم اسستفاده عمدى از وسایل
كنترل بارورى مشخص مى شود. سقط و استفاده وسایل جلوگیری متغيرهاى كنترل بارورى
هستند كه هم براى كنترل بارورى و هم براى فاصلهكذارى بين مواليد استفاده مشود.
اتكيزه براى محدود كردن بعد خانواد. هنجارهاى اجتماعى در مورد اكيز ها و متفیرهای
واسط. دانش افراد درباره كنترل بارورى و سود مورد نظر آنها از اين امر. متفيرهاى واسط.
محسوب مى شوند. اين متفيرهاى زمينهاى شامل مواردى ماتند ويزكهاى جمعيتشناختى
زوجين. ويزكئهاى اجتماعى و اقتصادى زوجين: ويزكيهاى نهادهاى اجتمامى و منطقه و
در نهايت عوامل فرحتكى مرتبط به هر جزء از نظام بارورى مىياشد. در حالى كه بحث از
تعیین كننده هاى بارورى. كاهى محدود به ارتباط مستقيم بين متغيرهاى اجتماعي.
اقتصادى و فرهنكى تهاب و بارورى م شود افزايش توجه به نظام مداخله كر بين متفيرهاى
اجتماعي. اقتصسادی و باروری,امر اسساسی در تحقرقات مربوط به بروری جهانی
است(فریدسن, ۷۱:۸۷
علاوه بر يی. در لگویجامعه شناختی بر اهمیت عواملفرهنگی در تحولات بروری هم
تأكيد مئ شود. جامعه شنا سان بر اين بأورتد كه تبييت بديده بارورى بايد در دو سطح خرد و
كلان صسورت بذيرد. در كاه كلان ذكراته. عوامل مؤثر بر اروری. فرهنگ جامعه و عوامل
محيطى (اجتماعى. اقتصادى. سيا سى و مذهبى) هستند. اين عوامل جهت و میزان حرکت
بارورى درجامعه را تعيين مىكتند. اما در سطح خرد. بد شتر كرايشهاء ذكرشهاء اتكيزدها و
سسليقههاى زنان اسست كه حركت اصلى بارورى را تعيين مىكند تا محیط اجتماعی و
Freedman
صفحه 28:
on lai ۸
فرهتكى(أشقته تهراتى. 17: 18). تظرية تعارض نقش تيز از جملة نظريات جامعهشناختى
است که از سوی ارت مرتن انه شده است و می‌تاند در تضیج و تببین گوشه‌ای زد
کاهش یاروری روشنگر باشد.
0-1 تين اقتصادى رفتار ارورى (تظرية هزبتهها ومنافع فرزندان).
مدلهاى اقتصادى بارورى در چند ده گشسته بارادليم تبييتى الب در مطالعات باروري
.بودداتد. در اين نظريهها. استدلال مى شود كه تصميمكيرى در مورد اندازة خانواده تحت تأثير
و ضعیت اقة صادى خانوار قرار داد. 5 صميم كيرند كان توليدمثل عاملانى ه.ستند كه از لح
اقتصادى عقلانى عمل مىكتند وبا توجه به عوامل اقتصسادى رفتار باروريشان را تتظيم
مىكنةداحسينى. 71717 14). نظرية هزينهها و منافع فرزندان از جمله نظرياتى انست كه از
رويكرد اقتصادى صرف به تبيين رفتار بارورى برداخته اسست. در ايتجا ما ديكر نظريات اين
حوزه را به دليل دخيل دادن متغيرهاى اجتماعى در سطوح تحليلى خود. در دستذ تبین‌های
اقتصادى- اجتماعى رفتار بارورى جاى دادهليم.
نظرية حزيتهها و متافع فرزندان از سوى ليب شتاين مطرح كرديد. او استدلال مىكتد كه
منقعت و هزينة فرزندان عواملى هس تند كه بر تصسميمكيرى والدين در مود ايدد/هاى
باروروشان ودرتهايت شسمار فرزتدان تأثير م ىكتارند. والدين سبك سكين م‌کند وبه
ارزيابى هزيندها و مخارج فرزندان مربردازند. جناجه منافع دا شتن بجه بيش تر از هزيندها يا
مخارج فرزندان باشد. تكرش والدين متبت خواهد بود و تصميم به داشستن بجه خواهند
كرفت. بتابرلين: لهبنثستاين بر فرايند تصسميم كيرى عقلايى زوجين در مورد داشتن فزند با
توجه به منافع و هزينههاى فرزندان تأكيد مىكتد. او سه نوع منقعت و دو توع هزينه وا ذر
عورد فرزئدان مطرح See
الف) منفعت فرزندان؛ بدطور كلى فرزندان در سه زميته مى توانند مدشاء سود و متفعت بای
والدين خود باشستد تخست. فرزند به عنوان كالابى كه متواتد منيع لذت براى والدين
باشسد(كالاى مصسرفى). دوم: فرزند بدعنوان نيروىكارى كه می‌تون از آن بهطور مجانی در
فعاليتهاى كشاورزى و دامدارى ا ستفاده تمود و سوم. تأمين و تكهدارى والدين در سنین
کهولت یا وضعیت‌های دیگر مق بيمارى يا از كار افتادكى.
اب) هزيندى فرزندان: كه خود به دو توع هزيتههاى مستقيم و سیم مى شود.
با تولد بجه والدين بايد در مواردى جون؛ تعليم وتربيت و آموزش فرزتدان و نيز تكهدارى و
عراقبت از لنها تا زمانى كه به مرحلدى منقعت اقتصادى برسند, بهطور مسستقیم هزین
نمایند. هزنههای غیرمستقیم یز مربوط به فرصت‌هایی است که مادر به خاطر نگهدری
صفحه 29:
فصل دوم نظریه های جمعیتی /۲۹
طقل خويش أ دست خواهد داد. ليبنشتاين ااستدلال مىكند كه جناتجه منافع اقتصادى
فرزندان بيششتر از هزينهحاى دو كانه مذكوريا شد. زوجين اتكيزدى دا شتن فرزندان بيشترى
را در سر می‌پرورنند. اب ان باوراست كه در يك جامعه رفتارهاى بارورى ناشسى ازيك
رفتار اقتصادى عقلايى است(حسيتى.88:1716).
7-7 ين افتصادى - جامعه شتاختى رفار بارور
فرض لين تثوري بر اين ست كه براي بررسى باروري و ابظه بین رشسد جمعیت و رشسد
اقدصادي می‌باست از طریق هماهنگی و بامهريزي اجتماعی و سیسی که خودموجبات
توسعه اقتصادي را فراهم مىآورد وارد شد. در كل اين تنوري بیان می کند كه براي مطالعه
رفتار مناسب باروريء يايد از يك جارجوب فكري از زمان تكدشته و به كاركيري مفاعيم اصلى
علومى ماتند جامعه شناسى. جمعيت شناسى و اقتصاد توأمأ استفاده كرد لذا تثوري مناسب
جهت تببين باروري. بايد تركيبى از مجموع علوم اجتماعى باشدارشيدي. 1078 4).
۱-۳-۲ نظرية جهارجوب عرضه و تقاضا و هزينههاى فرزئدا ورى
abd gabe! كران اق صادى بارورى است كه تلاش تمود تا با بيوند عوامل اقتصادى و
اجتماعى و ارائدى مدلى با جارجوب فكرى وسسيعت نظرية جام ترى براى تبيين تحولات
بارورى ارائه دهد. در مدل استرلين. كه به نظريدى عرضه و تقاضا و هزيندهاى تنظيم بارورى
يا بدطور خلا صه جارجوب عرضه و تقا ضا شهرت يافته ا ست. بديددى بارورى در قالب اسه
عامل تعيي نكنتددى بلافصل عرضهى فرزند. تقائضا براى فرزتد و هزيندهاى تنظيم بارورى
llama) و اجتماعى). تببين شده است. استرلين در جارجوب نظرية عرضه و تقاضا
استدلال مىكند كه سطح بارورى در يك جامعه به وسيلدى انتخابهاى صورتكرفته توس
زوجين در زميتههاى فرهتكى و خانوادكى شان صورت مىكيرد. والدين سعى مىكنند تعادلى
ميان قابليت عرضهى فرزند. توان فيزيكى زا و ولد زنان. تقاضا براى بجه و شسمار كودكان
J oa 2a مید(ویکس, ۱۳۸۵ APP
تنوري | ستلیی داي متغیر وب سته نهایی هنم فزند متولد شده زندداي كه يك زوج
در طول زتدكى مشسترك زناشسويى خود هدنیا می‌آرند مرباشد و اين متغير تحت تأثير
عواملى ale تقاضا براي فرزند. ظرفيت توليد فرزند و هزيته هاي تنظيم خانواد»(موائع و
مخارج كنترل مواليد) است. هركاه ظرفيت توليد كمتر از تقاضا باشد. به معناي آن است كه
محدوديتى براي توليد فرزند اخسافى وجود ندارد. لذ والدين براي توليد فرزند اضسافى دارئي
اتكيزه مى شوند. هركاه ظرفيت توليد بيشتر از ظرفيت تقاضا باشد. در ally والدين دجار
صفحه 30:
۳۰ فزدن sl
محدوديت مى شسوند. لا جهت جلگيري اتود فد ناخواسسته انگیزدر شسده و از
روشهاي پيشگيري استفادهخوهند کرد
استرلییمعتقد است كه آرزوها و اميال نيز بر روي رفتار باروري موثر مى باشد به اعتقاد
وي اكر آرزوها زيدتر از درامد باشد. شخص عملاً فقير است و نمى تواند فرزند ييشتري داشته
باشسد. كر آرزوها oul و درآمد بالا باشسد. درأمد مىتواند در ميزان بالا رفتن باروري موثر
uly aol فقط ميزان درآمد خانواده تنها عامل نيست كه بر ميزان باروري تأثير مىكفارد.
بلكه ميزان آرزوها يا استاتداردهاي مورد انتظار زندكى ويا فسسبت بين عامل درامد و لين
عامل اسست كه بر ميزان باروري تأثير مى كذارد. از طرفى ديكر زوجهاي جوان آرزوها را از
والدين شان و بعد از اين كه جو اقتصادي اطراف خود را ديدند, بد ست مى آورند. ززوها تقش
عهمى را در تصميمات باروري ايفا مىكند. اين تفكر از ذسلى به ذسل ديكر انتقال مىيابد و
او اين را «تأثير انعكاسى نسلهاء مى نامد(اديبى سده و همكاران. :079٠ 84).
أو برخلاف ساير اقتصادداتان تنوكلاسيكء تلاش كرد تا با وارد كردن متغير ماع و
مخارج كنتول مواليد در مدل خود صبغداى جامعه شناختى تيز به آن بدهد. بر همین اساس
م ىكويد وقتى هزينههاى تنظيم بارورى بالا باشسد هيجكونه كنترل عمدى بر بارورى اعمال
نخواهد شد. در نتيجه. بعد خانور يزركتر از بعد مطلوب و ايددال خانوار خواهد شد. كنترل
عمدى بارورى تنها در شرايطى صورت م ى كيرد كه هزينههاى تنظيم بارورى نسبتأ بايين و
بعد خانوار مطلوب و مورد انتظار رار با تقاضا برلى فرزتدان باشد. در واقع. استرلين نشان
داد كه جككونه نوسازى م تواند از طريق تركيبى از نيروهاى عرضه. تقاضا و هزيتههاى تنظيم
باروری فاهایبروری را شکل دهد(حسینی, ۳۹۰: ۱۳
1-5-1 نظرية جريان ثروت بين نسلى
کالدول در قالب نظرية جريان ثروت بين نسلى به تلقيق رويكرد هاى اقتصادى و
جامعهشناختى به منظور تبيين بارورى برداخته است. اين نظرية بر تغيير مقدار وجهت
جريان ثروت بين نسلى از فرزندان به والدين كه در فرايتد تغيير ثسيودهاي توليد از شكلى
خانگی به شسکلی صسنعتی رخ می‌دهد به عون تيروي مر بر کاهش باروري تاکید
دارد(كالدول. 1187: در تيازى و همكاران. ۱۳۹۵ ۸۳ ین نگاه کوش شسی برايترکیب
رويکدهاياقتصادي و جامعهشناختی نسبت بهبروي است. در این دیدگاهعلل کاهش
اباروري» جريان ثروت از نسلهاي سالمندتر به كودكان و علت اين امر ظهور و جایگزینی تفکر
خانواده هدستهاي و كم اولاد به جاي خانواده #سترده | ست. زيرا در جوامع مدرن هزيتههاي
فرزندان بسسيار ازايش يافته و با افزليش جنين هزيتههايى بعد خانوار كاهش مريابد. به
صفحه 31:
فصل دومنظریه های جمعیتی /۳۱
بيان ديكر در جومع سنتی جريان ثروت از سوي فرزندان زياد و باروري بالاست. لما در جومع
cate به سبب عموميت يافتن آموزش و ممنوعيت | شتغال فرزندان. مناقع كمتري از
سوي فرزندان به والدين انتقال مريابد. به ويزه آنكه وابسستكى والدين به فرزندان در سنين
بيري به سبب وجود مقررات تأمين جتماعىء بيمه بازنشستكى و نظاير آن کمتر می‌شود
(موحد و تورجياتفر. ۱۰۷ کله‌لند و ویلسون. ۱۸۷ در تیازی و همکاران:۳۹۵: ۸۵
در واقع نظرية جريان ثروت بين تسلى كالدول (151/4) بر بين مبنا شسکل گفته اسست که
نسل‌های گذشته.به دلیل استفاده از تروی کار کوکان در سیستم سنتی معیشتی خود از
داشتن فرزندان زد سود مى بردند. اما با مستعتى شدن جوامع و انتقال از سيستم توليد
سنتى به سرماي دارى. به دليل بالا رفتن هزينه فرزندان و معكوس شدن جريان ثروت بين
سلى. دا شتن فرزند امرى نامطلوب تلقى می شود و به همین دلیلفزدآوری کاهش یافت
(VT) dpa 007 AVA Spall ene معتقد ا ست در شرايطى كه فرزند مهمترين منيع
آمنیت اقتعسادی اسست. بروری با یکی از ويزكى هاى جامعه خواهد بود. از طرف ديكر به
محش اينکه جریا روت برعکس شود و فزدن به یک مانع اقتصادی تیدیل شوند. اوری
کاهش می‌ادلکاس و میر.۰:۱۳۸۱). همچنین كالدول و ديكران (0991 به سه عامل در
alt بارورى توجه كردند كه اين عوامل عبارتند از سطح مرك ومير كودكان. ميزان ثبت تام
زان در مدارس و مناسسب بودن برنامه ها تنظيم خانواده(همان: 79). به طور كلى كالدول
ينج مكانيزم كاهش نيروى كار بلقوة فرزندان. Bu هزيندهاى آموزشى فرزندان, افزايش
اهميت سرمايه كذارى براى فرزندان. تغيير فرهنكى و تو سعة ارزشهاى طبقة مياتى غرب در
زمينة خانوادء هسستهاى فرزندمحور ally کاهش میزن بروریمی‌دند(حمسینی, ۱۳۹۰
0
۳-۲-۷ نظرية اقتصاد جديد خانوار
بانفوذترين تبيين براي مطالعه رابطة شرايط اقتصادي و اجتماعى و رفتار باروري را بكر
:015 مطرح كرده اسست. ازنظر او كودكان نيز همانتد سای لها از نظر يدر و مادر اراي
مى شوند. يكى أزارزش هايى كه والدين قصد دارند در حد بالايى از آن برخوردار باشند. Sete
كردن ثروت آسست. به نظر مى سد والدينى كه خواستار ثروت بيشستري هستند. والدين
تحصيلکرد‌اي که رنه شسغلیآها ال و هزنه فرصت‌هایشان نیز ید است و همچنین
والدينى كه به دليل برخورداري از درآمد بيشتر, دسترسى سانتري به ابزارهاي كنترل باروري
دارند. خواستار فرزندان كمتري هستند و متقايلاً والدين كم درآمد. داراي مشاغل يا
صفحه 32:
10 / فرزندان قانون
افاقد امكان دسسترسى به روش هاي كنترل باروري در عمل فرزتدان بيشستري خواهند
داشت (فريدمن. 1114 در نيازى و همکارا, 140۱۳۹۵
كرى بكر ير لين باورا ست كه رفتار بارورى خانولدمها متأئر از فتار اق صادى آی‌ها ست.
در تثورى بكر فرزند يه عنوان كالاى ه صصرفى در نظر كرفته مى شوتد كه 2 صاحب آن م ستلزم
صرف بول و زمان از مسوی والدین اسست. بر معتقد است همانطور كه خانواددها دربارة
كزينش يك كالا تصميم م‌گیرند. در مود داشستی فرزد بیشستر یز به یجد توعیتعادل
lie در مورد ترجیحات و سليقههاى خود و تسمار فرزندان غود اقدام می‌کنند(حسینی,
۰:۸۷ 0۱). بر اساس رويكرد جديد اقتصاد خانه. در بيشستر كشورها ثروت و جايكاه
اجتماعى از كالاهاى كمياب اقتصادى و اجتمامى دستئد. بابراين براى كسب ثروت ممكن
است. محدود تكه داشتن شسمار افراد خاتواده نياز باضد. بيشتر كساتى كه به خاطر ثروت
خانوادة خود را كوجك نكه مىدارند, زماتى كه به هدف خود مى رسند. يا دوران بارورى خود را
سبرى كرددائد ويا راحتى دا شتن خانولدة كوجك را ترجيح مىدهند و صميم م ىكيرند كه
دیگر چهدر نشوند(ویکس, ۱۳۸۵ APO
0-1 تسن فرهتكي رقناربارورى (تظرية ارزش ها فرامادي).
اين تثورى بر تغيير عقا يد ارزش ها و نكرش ها و تأثير آن ها بر بارورى تأكيد دارتد.
ايتكلهارت معتقد است كه در جوامع جديد ارزش هاى فرامادى. اولويت بيدا كردم اند
قراماديون به فعاليتهاى مفيد و جالب اجتماعي. احترام از سوى ديكران. بودن يا دوستان و
فعاليتهاى سركرمكننده و حركت به سوى جامعداى كه ارزش اتديشه در آن بيش از يول
باشد. تأكيد مى ورزند. تنورى ارزش هلى فرامادى. همان جيزى اسست كه ون دى كا از آن به
عنوان تغييرات تكرشى و فرهنكى ياد مىكند. ون دى كا و لستاق در توضيح انتقال جمعيتى
اثانويه كه در كشورهاى بيشسرفته اتفاق مى افتد و طى آن باروري به كمتر از حد جانشسیتی
كاهش يافته اسست. مى تكويند: تغييرات بارورى در نتيجه تغييرات ارزشسى اين جوامع به
سمت ارزش‌هایی مثل فردگرایی. سكولارد سم و بست مدرن سم. آزادى وا ستقلال فردى و
عدمپذیرش قدرت خارجی يا الاتی و مذهبی حادت شسده اسست. در واقع. ريشه تأثير
تحولات ارزش در تغييرات يارورى به توری‌هاینگرشی و فرهنگ که در دهه‌های قبل مطرح
گردید بر مى كردد كه علت ارائه ين تنورى ضسعفهايى بود كه در تنوری‌های اقتصادی
مشاهده كرديد.
آنها معتقدئد كه هر جند عوامل افة صادى ممكن | ست در قبيين تقاوتهاى بارورى فر
منطقهاى مؤثر باشد ولى توجه به ليدءها. تكرشها و فرهنك هر جمعيتى در مطالعه بارورى
صفحه 33:
فصل دومنظریه های جمعیتی / ۳۳
فسرورى است. كلدلتد و ویلسون و رواد لستاق معتقدند که گوهای مختلف بهواسطه
ارزش هاى فرهتكى. در رفتار بارورى با يكديكر تفاوت دارند. همل در ماه ای با عتوای رنه
تنوریفرهنگ براى جمعيتشناسى» مىكويد؛ فرهنك مى توائد تبيين كند كه جرا فر يا
جوامعى كه به ظاهر از نظر اقتصادى در شرايط يكنسان به مسر مربرند. ولى از نظر آداب و
رسوم و زيان متفاوتقد. در زمينههاى دموكرافيك. متقاوت عمل مى كنند. همجتين. تثورى
ارزشهاى فرامادى كه توسط ليتكلهارت در دهه +115 بيان كرديده است نيز يه تأثير ارزش هار
عقايد و جرخش زندكى در رفتر اسان اعان در (ینگهرت. ۱۳۷۲
۵-۴ بين اجتعاعى - فوهتكى رار بارورى
نظريهبردازان فرهنكى بر اين باورند كه بخش عمدداى از تغييرات فرهتكى كه در جوامع رغ
می‌دهد. در نتیجه اشاعه و نووریفرهنگی است. لته این قبیل تووری‌ها ممکن است.
تکنولوژی و با گرش رفتریبشد.براساس این تنوریفرهنگ كم يجدأورى از خانوارهاى با
فرهنك بالاتر به خانوارهاى ديكر كسترش مويابد. در واقع كم فرزند داشستن به عنوان يك
ارزش اجتماعى در بين برخى خانوارهاى مرفه مطرح مى شود و سيس از طريق ها به
خانوارهاى ساير اقشار جامعه منتقل مى شود. آدها عقيده دارند اشاعه يك توآورى نيازبه.
اين تفكر دارد كه مردم بدائند كه خود براى زندك شان 3 صميم بكيرند. 3 سلط و كتتول كامل
هم امور بر عهدهخودشان است(ویکس! ۳۵۸08۸
از تنوری‌هایاجتماعی و فهنگی یاروری مىتوان به تنوری ارام اجتماعی. غییر و
پاسخ. اشاعه و عتب اتادگیفرهنگی و توگرایی اشارهکرد. ان دسته از تثورىها عوامل
رونی» هنجارهای نگرشسی.فرهنگی و اجتماعی را علت عمده توساناتبارری در جومع
مختلف محسوب كرده وبا استفاده از اين مفاهيم سعى در تبيين بارورى زنان دارقد
1-3-1 نظرية ارتقاء اجتماعى (منزلت اجتماعى).
در اين تثورى متفكران و اندي شمندان ميزان بارورى هر خانوار و جامعه را متنى بر جايكاه و
منزلت والدين ويا ساكنان آن جامعه مىدانتد. خانواده با توجه به بيشرفت و ترقى حاصل
شده در جامعه و موقعيتى كه به عنوان يك ء ضو دارا ست. به فرزندآورى مىاندشد. اكنون
كر أوردن فرزتد باعث حركت صعودى خانواده شنود. آن را ادلمه م دهد. ولى اكر فرزنداورى را
مانع بيشرفت و توسعه و موقعيت اجتماعى خود بداند. آن را به طرق مختلف كنترل م ىكند
الرشسيدى . 118:). آريسن دومونت از طفداران اين نظريه اعتقاد داشت كه دائستن فرزقد
صفحه 34:
۴ فرزندانقانون
ازتباط تزديكى با منزلت اجتماعى والدين دارد. به عبارت ديكر. اكر در جامعهاى داشستن فرزقد
بیشتر ارتقه مت اجتمامی را سیب شود (هماند جوامعمیتنی بر کشاوزی) خاتوادمها
ترجیج می‌دهند فزدبیشستری داشستهبافسند(حیمینزاد ۸۳:۱۳۷۲). او معتقد بو که
داشتن فرزندکمت.هایی است که زوجین برای شرفت يايد ببردازند و جناتجه يجدها مانع
پیشرفت فردی و خانوادگی شوند.تعدادشان مخدودمی‌شود(ویکسی, 0۱۰۱۳۸۵
۲-۵-۲ نظرية تغييرات و واکنشها
اين تنوري در سال 1877 توسط كيتكزلي ديويس به عنوان يك مقدمه ونه به عنوان يك راه
حل براي مسئله انتقال جمعيت مطرح شد. توجه ديويس به علل رشسد جمعيت. بر اساس
فرضياتي است که او نها را به عنوان علل اصلي رشد جمعيت مىدائد. او يك سوال در تتوري
خود مطرح ميكند و أن اين ست كه جكونه كاهش مرك و مير منتهي به كاهش باروري
مي شود؟ براي باسخ به اين سوال ديويس اين سوال را مطرح كرد كه به هنكام كاحش مرق
و مير جه اتفاقي مي افتد؟ يا سخ اين | ست که شتر يجدها تا بن؟ ساقي باقي ميعائند در
حالي كه فشسار يزركي بر خانواده ورد كرده و افراد يري رهابي از اين فشار مجبور به
سازماتدهي دوياه زندكي شان مي شوقد. ابن واكنش مردم نسبت به تغبير جمعيتي ميياشد
و واكتشهاي آنها بر حسب هدفهاي فردي است نه اهداف ملي و به ندرت آنجه كه دولت
ميخواهد ge ltl
بر پایه اين تئوری کاهش میزان باروری در کشسورهای غربی پاسخی به کاهش میزان
مرك و مير ا ست. از اين رو مردم ساكن در اروپای غربی با | ستفاده از و سایل پیشگیری و
یروج در مسنین لت در جهت تحدید lad خانداخویش عمل کرد کم جمعیت
در مناطق روستايى كه متأثر از هبود اوضاع بهدا شتى و در نتيجه كاهش مرك ومي اطفال و
مزع رد مولي بود رامت عند fyi oil oy stay his ena ALAN
مناطق شسهری رو آورند و بدون تغییر در الگوی باروری خود آن را به مناطق شسهری نیز
مترش دهندايى هتدا. 214 009.
۲ج نظریةاشاعه
اين ديد كاه تأكيد دارد كه تأثير و تفوذ زمينه اجتماعى و فرهتكى رفتار باروري را در نظر
بگیرد و بر عوملی كه در ليجاد و تغيير اين ارزشسها و نظامهاي هويتى مهماند. تأكيد كند.
رتك بريمر زمينهها و ارنشهاي فرحتكى را محرك رفتار باروري و كارتر نيز فرهنك را زمينه و
صفحه 35:
فصل دوم‌تظره های جمعیتی ۳۵
جارجوب اتخاذ تصميمات عقلاتى كتشكر درمورد رفتار باروري ميداتد (مرداتى و خاتى..
در نيازى و همكاران. 199: 17). در جارجوب اين نظريه. ب توأورى رفتارى تغيير إيددها و
ديناميك اجتماعى اشاعه رفتارها و اطلامات جديد تأكيد م شود. در قالب نوأورى رفتارى,
نوآورى ها در اعمال آكاهانه كنترل بارورى مورد توجه قرار م ىكيرد و اين جارجوب. كاش
بارورى را فتيجه كسترش و اشاعه تكنيكها و تكنولوزىهاى جديد كتترل مواليد مىداد.
این چارچوب همچنین بر واس ستكى متقايل افراد و تعامل اجتماعى آنها تأكيد ذارذ و
ايذكه تغييرات در كاهى abil usa las» ديكران را تحت تأثير قرار مودهد. بدطور
كلى نظريدى اشاعه به تبيين جكوذكى كسترش مفهوم كنترل مواليد در جهان میدز بر
يايه لين نظريه. در كش ورهايى كه بارورى كاهش يافته اسست. ايستارها و اعمالى كه به
محدوديت بارورى منجر مى شود. ابتدا توسط كروتهابى از جمعيت شهرى كه موالقت
الروتمتدتر و تحصيلكردهتائد اقتباس مى شود و در طول زمان به كروههاى مياتى با متزلت
بابينتر و مناطق رو ستايى #سترش مريابد. در اين نظريه بر نقش رهبران فكرى شيكدهاى
اجتماعى و ارتباطات بين همسران در اشاعة ايددهاى جديد نيز تأكيد ميشود (كلهلتد و
(PF AY pay
۴-۵-۲ نظرية عقبافتادكى فرهنكى و نوسازى
lel last JS Se AS ot فرهذكى بارورى ا ست و ای این است
كه نوسازى فيزيكى محيط و بازسازى اقتصادى. اجتماعى و فرهنكى در جامعدهاى ot
ن بارورى را تغيير دهد و باعت شسود روحية آيندهنكرى و كرايش به
زندكى كه خمراه با آنسايش و شادکامیباشسد. در آهان مردم جامعه جارى كردد. بتابراين
مىتوائد تا دای
مقصود اين تثورى اين ست كه بيشرفت و توسعه و تكنولوزى بر زندكى مردم حتى در
زميتههاى عاطفى و ارزشى تأثير مى كذارد و مرتوائد تغبيراتى در ارتباط با كاهش ine
عواليد به وجود بياوردارشيدى. *171: 4). در اين ديدكاه معتقدتد كه فرآيند توسازى. تغيير
جهت روانشناختى از te aS احساس خودكتترلى امور. از جمله كنترل اتدازه خانواده را
موجب شده | نستالوكاس و مين 070:15 به عقيده طفداران اين نظريه نو سازى محيط.
يك نوع شيوه زندكى فكرى به وجود مىآورد كه سرنو شتكرايى و خانواده كرايى را : خمعيف
م كند و یند‌گری و آمال و آروی سیدن به يك زتدكى مرفهترئ راأذر انسسان.
م ىكند. يديده نوكرابى عبارت ١ ست از نظام ارزشها و رفتارها كه در جوامع كنوني. #سترش
ال ما
صفحه 36:
si ls ۳۶
فراوان يافته است. نوكرايى به نام يك سازه بازدارنده موجب كاهش آرزوى فرزندزايى است که
در نتيجه از ميزان بارورى كم م ىكتد. بتابراين. هر قدر ميزان توكرايى والدين افزايش يايد
احتمالکاهش آرمان و آزویآان رای داشستن فرزن بيشستر: ید می‌شسود و در
نوگرایی جایبچهدر شدی و با بچه بسیار اشتن را مى كيرد و به دنبال آن بارورى كاهش
ae
نظريهبردازان نوسازى معتقدند كه گر حدف تعیین عوامل مؤثر بر يارورى باشد. مطالعات
بايد در بركيرنده آن دسته از خصايص شخصیتی فد باشسد که جزنی از نوسازی را شکل
مودهد. .به علاود. آثان طى مطالعات بسسيارى نتيجه م ىكيرند كه آن دسسته از رد که
تحصيلات و سواد بيتسترى دارند. از وسايل ارنباط جمعى بيتسترى برغوردارفد و در
ذاراى خصوصيات يك فرد مدرن هستنند. به علاوه. كرايشهاء طرز تلقىهاء ارزشيها و
رفتارهايى كه فرد در مدرسسه مىآموزد با تجارب بعدى زندكى او در تعامل بوده. در مجموع.
گرایش كلى براى داشستن بارورى كمتر را ليجاد م كند. ارتباط و تجارب افراد با نهادهاى
جديد در حقيقت تأثيرقابل ملاحظهاى بر توكواى آنها دارد. اين تجارب تأثير آثسكار خود را
از طريق نو ساختن كرليشها و ارزشها بر افراد اعمال میکند (FA AS
tt ed FY رار بارورى (فيزولوزيكى - جامعاشناختي).
كينكزلى ديويس و جوديت بليك الكوبى را ارائه كردداند كه دربركيرندة متغيرهاى مؤثر بر
بارورى اسست. إين مدل به مدل متفيرهاي بيتابينى معروف انست. عوامل مورد بحث در لين
مدل به اين دليل بينابين خوانده م شود كه حتجارهاي اجتماعى و ساير عوامل موثر بر
اباروري تنها و تتها از طريق آن ها عمل م كدند. ديويس و يليك بين بخش فيزيولوزي و
جامعهتسناختى باروري تلفيقى صورت داددائد. هر كدام از متغيرهاي بينابين به اين اعتبار
متغير قلمداد شده است كه مىتواند به تحوي عمل كند كه سطح باروري را كم يا زياد تمايد.
هر چند ممکن ست يك جامعه داراي ارزش هاي مربوط به باروري زياد مانند عموميت
ازدواج در سنين بايين و غيره در بعضى از متفيرها باشد ولى ممكن امت به خاطر ازش‌هاي
عربوط به باروري كم در ساير متغيرها مانند كاربرد وسايل جلوكيري از حاملكى. باروري اش
در سطح بايين يا متوسط باشد. بناراين امكان دارد كه دو جامعه عليرقم ارزشهاى مختلف
در تمام ويا اقلب متغيرهاى بينابين. داراي باروري هم سطح باشند(حسینی, ۵۷۵1:۱۳۸۱.
در یی سده و همکاران ۰۱۳۹۰
متغیرهایاجتماعی- زیست‌شناختی که دیویس و بليك در ارتباط با بارورى شناسايى
sf athe ain سن در اولين ازدواج. تجرد قطعى. تعداد سالهای lyst خودداری اردی
صفحه 37:
فصل دوم‌تظریه های جمعیتی ۳۷۱
و فیرادی.فراواتیآمیزش جنسی.باروری با نابارور:به کار بدن با نبردیوسایلجلوگیری
Slate و سقط جنينليونكارتا. 1947: '). با وجود لين كمى كردن و تحليل ارتباط ین
متغیرهایفوق و بروری مشکل است. رای نسپیل کمی کرد فاوتهای بروری از یک
جامعه به جامعة ديكر را عمدتأ ناشى از نسبت زتان ازدواج كردم تقذیه با شیر ماد استفاده
از وسايل جلوكيرى از حاملكى و سقط چنین می‌داند(لوکاس و میر. 00۳۰:۱۳۸۱
۷-۴ بين جععيت شناختى رفار ارورى (نظرية كنار جمعيتشناغتي).
اين نظربه براى نخسستين بار در مسال 1974 توسسط وارن تاميسون ارائه شسد. نظريدهاى
ساختاری يا اتتخاب عقلانى با نظرية كذار جمعيتشناختى يديد آمدند. اينداي كه علويرقم
اذهابى كه از آن شد. هنوز مرجع اصلى برای تیینگذار اروری است. سالهابحت از
كاهش بارورى تحت سلطهى نظريهى كذار جمعيت شناختى بود. شنه. كذار جمعيتشناختى
را فرايغد نوسازى رفتار توليدمثل در جمعيتهاى انسانى مردائد كه طی دومرحله کاهش
مرك ومير و سبس كنترل بارورى صورت مىكيرد. بر اساس اين نظريه. جوامع توسازى راز
يك ريم بيشامدرن مرك ومير و يارورى بالا به يك ريم يسامدرني كه در آن هر دو بايين
هستند تجربه مىكتند. جامعترين موضوع نظرية كذار لين است كه توسازی اقتصادی
فرزندآورى جوامع را طوری تقيير ميد هد كه تعداذ زياد كودكان ديكر براى والدين مزيتى
نخواهد داشت. بنابرلين. كاهش بارور توعى تطابق عقلانى با تغبير در شرايط اقتصادى
عینی است. در اين نظربه كه در طول جند دهه بارادايم غالب در جمعيت شناسي بود. كاهش
بارورى هتكامى رخ مدهد كه فرليتدى از نوسازى در ثر ستعتى شدن. شسپونشسینی,
تحصيلات. آزادى زنان و توسعه اقتصادى اجتماعى آغاز مى شود. صنعتى شدن و شهرنشيتي
یک شسیوهی زندگیایجا میکند كه داشستن تعداد زياذ فرزند را نامطلوب ميس اود.
صنعتى شدن همجتين از طريق كاهش مرك ومير, تعداد فرزندائى را كه زنده مىماتند افزايش
ln مالى مواجه مى شسوند زيرا از طرقى برورش
فرزتدان هزينههلى سنكينى بر آنها تحميل مىكند و لز طرف ذيكر. مناقع فرزتدان كاهش
مويابد. در تتيجه. انكيزدى آنها براى داشتن فرزند بيشترء مسست مىشود. اين محدودیت‌ها
باعث می‌شود تا دی ب کر تنظیم خانوده و کاهش بعد خانورباتند(حسيني, ۱۳۹۰
on
می‌دهد: در تتیجه. ولدین با محدودیت
Bongaars
صفحه 38:
فرزندان قاتون
۸-۲ تین تاد Sab
مک نيكل و كرين هال معتقدند كه در تبيين رفتارهاى بارورى بايد يه مجموعه عوامل
نهادواى كه در شسكلكيرى رفتارهاى بارورى مؤثرند توجه كرد. تحليل تهادى بارورى تمركز
اصسلى خود را يربرقارى بيوند میا اف تهادى و رفتاربارورى و به بيان ديكر بيوتد ميان
س‌طوج خر و كلان رفتر بارورى قرار م دهد. مك نيكل كاعش بارورى را بيشستر مار از
ابط اقتصادى. اجتماعى و فرهتكى حاكم بر جامعه میداد و بر اين باور ا ست كه بارورى
نا حدى در معرض سياستهاى مستقيم دولت قراردارد. علاوه بو سیاستهای مستقیم
دولت. عوامل ديكرى نيز از جمله مدرنيزاسيون و رضد اقتصادى در انتقال بارورى و كاش
آن مؤثرن. تابراينء تغيير شكل اقتصادى خانواده بهيود
در خانواده و اقتصاد و تغييرات عمده فرهتكى در کاهش باروریتثیر گذاند(حسینی, ۱۳۸۶
or
رفت وضعيت و موقعیت زنان
بريايه این دیگا. من صر به قر يودن ياقت تهادى حاكم بر هر جامعه موجب مى شود
تا واكنش جمعيت شسناختى آن جامعه به تقييرات شرايط سياسي. اقتصادى و اجتماعى
منحصر به فد اشسد.اهمیت ویژه etl نهادى در مراحل كذار بارورى به گنای اسست که
ممكن ست ديك جامعه. بافت تهادى عامل اصلى انتقال زودرس جمعيتى أن باشده
درحالى كه در جامعهاى ديكر به رقم برنامه هاى ننظيم در جهت حمايت از تسريع قرآيفد
نتقال جمعیتی, لت تهادیبه صسورت مانعی در يرابر آن مقاومت كند ويا آن را به تأخير
نازد(میاسی شوازی و عسكرى تدوشن. ۲۲۱۳۸۴
1-1 بين روانشناختى رفتار بارورى (تتورى مبادق).
تنورى مبادله سرجشمه فکری‌اش در سود انگاری فلسفی و رونشناختیقار داد این نری
رفتار ب شرى را حاصل منافع شخصی در نظرمیگیر. در این نظريه. lal گرد اجتماعی را
فقط بهخاطر نیع شخصی شان شکل مىدهند. اساسىترين بيش فرضهاى نظريه مبادله اين
انست كه كرودها صرفً مجموعداى از افراد هستند كه بيشبينى و اتبيين رفتار آنها بر اساس
مطالعه اكيز هايشان صورت مى كيرد و افراد به وسيله نفع شخصى برانكيخته مى شوتده
يعنى افولا محاسبه كران عقلاتى در مورد سود و هزينه هستند (ملتقت. 151: A
همجنين. از ديد كاه اين مكتب اتسان ها هموارة در زتدكى خود با ذيكران در ارتباط.
متقبل همستتد و سعى مىكنند كه در اين ارتباط باى خود نقعى به دنست آورند و هركونه.
ارتباط با ديكران حكم نوعى مباذله ست تظريه مبادله اجتماعى سعى دارد نشان دهد كه
رفتار بر حسب ياذاش هايى كه دري فت كرده و هزيته هاب كه به همراه م آود. تيبر
صفحه 39:
فصل دومنظریه های جمعیتی / ۳۱
مىكند. رفتارهاى مورد نظر در ايتجاء رفتارهايى است که بين دو شخص تعامل كتنده وجود
دارند و هر دو ثفر آنها ياداشها و هزيتههاى نائسى از اين تعامل را برلى انجام يا عدم انجام
يك كنشى محاسبه مىكتداحسيثى. 143: 01).
۱-۴ تین لیات فا ارورى (نظري الهبات ويزه ده
در رويكرد مبتنى بر الهيات ويزه رفتار جمعيت شناختی تحت بررسى. بارورى بالاتر كرودهاى
مذهبى. تقريبأ به طور ثابت. مىتواند ناشى از أموزدهاى مذهبى در زمينه برسش هاى مربوط
ew باشد. بتابرين» براى متال. بارورى بالاثر كاتوليكها در آمريكا ناشسى از أموزدهاى
کلیسا در زمينه ممتوعيت استفاده از وسايل جلوكيرى از حاملكى مصتوعى است. ان نرب
ابر اين عقيده است که مذهب فی‌نفسه مهم است و اثر آن ير بارورى از طريق دكترينتهاى
ويه كليسا يا ايدنولوزى هاى مذهبی در مورد كنترل مواليد و هنجارهاى مرتبط با اندز
خانواده است (حسينى. 21741 ۱۳)
از دیدگاه اسلام هم ردان عاملی براى افزايش رضايت خاطر آنان و در نتيجه تحكيم
پیوند زاشسویی هستند.اسلام گذشسته از یدوریازش‌ها و متلع دنیوی فزدن بای
والدين. مانند اينكه آنها موجب انس بدر و مادر و خارج شسدن آنها از sla یر و
ياور يدر و مادر و يادكارهاى آنان بس از مرك ايشان خواهند بود. بر رزش‌های معنوی و
أخروى فرزنذان تأكيد بسيار نموده است؛ از جمله مرتوان به احاديثى اشاره كرد كه بر پاداش
اخروی تولی متل. باداش اخروی صسبر بر دشسوارىهاى تربيت فرزند و باداشهابى كه در
نتيجه كارهاى نيك فرزند براى يدر و مادر منظور مىكردد. تأكيد دارند. وجود فرزئد باعث
می‌شود كه زن و مرد يه حدى از أكدشت برسند. أنهايى كه تا ديروز غرورشان اجازه نمىداد زير
بار حرف ذيكرى بروند. امروز به خاطر فرزندشان يكديكر را مريخشند و از خطاى يكديكر
جشميوشى مىكنتد نا آسايش و امنيت فرزند را فراهم کند(کشاورز و همكاران. 17417: .)١16
11-7 تين فمنيستى رفثار بارورى (نظرية برايرى جنسيتي).
مكدونالد در قالب نظريدى برلبرى جنسيتى به تحليل نهادى بارورى در كشورهاى با بارورى
بسیار این يرداخته است. يايه و اساس اين نظربه. كتفراتس بين المللى جمعيت و توسعة.
قاهره درسال 1996 أست كه بر مسئلة جنسيت بهعنوان محور بحث جمعيت و توسعه تأكيد
كرد. نتيجة لين كتفرانس اين بود که سطوح بات بابری جنسیتی. بای دستیبی کشورهای
كمتر توسعه يافته به يارورى بايينثر ضسروری است. مک‌دونلد در مخالفت با اين بيانيه.
اظهار دا شت كه بارورى خيلى بابين 5 شورهاى به شرفتة صنعتى نا شى از ناهماهتكى بين
سطوح بالاى برابرى جتسيتى در درون نهادهاى اجتماعى فرد محور و تداوم ee ala
صفحه 40:
os ola ۴۰
در درون تهادى اجتماعى خانواده محور است. بر همين اساس استدلال م كتد كه برا
اجتناب از بارورى خيلى يايين سسطوح بالاتر يرابرى جنسسيتى در درون تهادهاى اجتماعي
خانواده محور ضرورى ١ ست. بنابراينء از يك طرف در 5 شورهاى كمتر تو سعديافته. سطوح
بالاتر بابرى جنسيتى در تهادهاى اجتماعى متجر يه بارورى بايينتر مى شود و از طرف ديكر
در كشورهاى بيشتر توسعه يافته. جهتككيرى مجدد نهادهاى اجتماعي به سمت سطوح
بالاثر بابرى جنسيتى از بارورى خيلى بايين جلوكيرى م كتد. به اين ترتيب. مىدتوان كفت
كه بحث انساسى اين نظريه ناهماهتكى بين تهادهاى اجتماعى در زميته ری جنسیتی
است. به این معنی که عدم هماهنگی و ناسازگاری میان سطح بای بابری جنسیتی در
نهادهاى اجتماعى فردمحور و تداوم نابرابرى جنسسيتى در درون تجادهاى اجتماعى خانواده
محورموجب شده است نا زتآن نتوانند تركيبى از كار و يجه را واد زندكشان كنتد از اين رو
زنان تاكزيند زادوولد خود را كنترل كنند و لين موجب شسده امست تا بارورى در كشورهاى
توسعهيافتة صنعتى به زير سطح جايكزينى كاهش يابدأحسينى. 21812 (WF
3-۲ بين هنجارى - فرهتكى رقتار بازورى
رويكرد رايج در مطالعات كذار بارورى ميتنى بر لين فرض |ساسی | ست كه تصمیمگیری در
آمورد شمار فرزندان به طور كلى شخصى است و در جارجوب تصميم كير هاى خاتوار صورت
م ىكيرد. كلالتد و ويلسون يا استناذ به ارتباط فسعيف بين ساختار اقتصادى و بارورى در
سطح خرد يا كلان و ارتباط قوىتر بارورى با فرهنك و تحصصيلات به اين باور بسيدند كه
اتبيينهاى هنجارى: فرهنكى در مقايسه با تبيينهاى انتخاب عقلانى. توفضيح يجترى اراثه
۱-۱۲-۲ نظرية توازن (رسانهماى ارتباط جمعى).
براى جندين دهه داتشمندان علوم اجتماعى ير نقوة رساتدها در مورد اينكه جكونه اقراذ رفتار
و هويت خود را مى سازند علاقهمند يوددائدياير و اكسين'. ln (UAV RF ارب
جمعى ممكن است بر رفتار مصرفكنتدكان نه به طور مستقيم با افزايش سطح دانش. بلكه
با اصلاح اطلاعات قلط تأثيركذار باشد. به عنوان مثال يك دانستان راديوبى ممكن انست
اطلاعات جديدى را در مورد مزاياى بهداشتى و خطرات ناشى از روشهاى ييشكيرى يزشك
فراهم كتد. همجنين ممكن است از طريق شناسايى مصرفكنندكان بر تكرش أنها تأئيركذار
باثسد. در واقع رسانههاى ارتباط جمعى مىتوانتد يه سادكى از طريق تماس بر نگرش‌ه و
صفحه 41:
فصل دومنظریه های جمعیتی / ۳۱
رفتار افراد تأكيركذار باشسند و ايددكلهاى فرزتدأورى زتان را تحت تأثير قزر دهند. به عون
مثال برنامدهاى تلويزيونى كه امستفاده از روشهاى بيشكيرى را به تمايش مىكتارفد ويا
خانودههایهسته‌ای کوچک را به تصوير مىكشند(زاجونس!. 1870 ).
نظرية توازن عنوان م كند كه افراد براى كاهش تعارض و اختلاف بين تكرش هلى خود
و بيامهاى رساتداى. تلاش مىكنتد. بازيكران سيتما و تلويزيون و شخصيتهلى أن غنرثر
ود وبتری سسیک‌های زتذكى وتصمي م كيرى را نسسيت به بينشدكان خود يه ويؤ در
5 شورهاى فقير و مناطق رو ستایی اه صویر م5 شند(تونتو Mol ۴۵), تسین و
احترام بازيكران از سوى هوادرای و بیندگان به ان دلیل است که آها را ال اعتماد در
نظر م ىككيرد. ير ساس نظرية توازن و ساير نظريههاى هتجارى: قسناختى, تغيير تكرش
زمانى است كه منيع اطلاعات جديد قابل اعتماد ينداشته شوتد. شخصيتهاى رساتداى
ممكن ست أثرات عميقى بر بينندكان غود sity atl به ويزه كر بينندكان تكرشهاى
خود را متقاد يا فكرش و رفتار آنها بداتند. بنابراين ممكن انست بيتندكان تكرش خود را
براى همترازى بهتر با نكرش و رفتار آنها تغيير دهدند. ير همين اساس ميتوان كفت
رساتدهاى ارتباط جمعى مي توانند از دو جنية خاص بر رفتار تشكيل خانواده مؤثر ياشندة
یکی ثرگذاری بر نگرش‌ها و ترجیحات مربوط به انداره خانواده و ديكرى تصميمكيرى در
عورد اجراى لين ترجيحات(بارير و اكسين. 9-5 1020
۲-۱۲-۲ ری تأثبر قومى- فرهنكى
در رويكرد تأثير قومى فرهتكى. در قالب ارزشها و حتجارهاى خرده فرهدكى رفتارهلى بارورى
گرودهای قومی تبیین می‌شود و معتقدند هر گروه قومی به خاطر ارزشهای فرهتگی خاص
غود. رفتارهاى بارورى متفاوتى را تجرهمی‌کند. در فهنگ بعضسی گرودهای قومی ممکن
langle coal يزرك و بر حجم ارزش ولایی دا
کنترل موالید در میان آنها ممنوع شده باشد. گرایش زیادی به ترجیج فرزند پسر بر دختر
وجود ad bb اند صمیمگیری‌های بارورى ا ستقلال كمترى دا شته با شند ويا در
رفتارهاى بارورى فسان به شسدت تقديركا باتستد. بتابرلين: انتظار م رود افراد متلق به یک
گروه قومى. علىرغم ويزكىهاى اقتصادى اجتماعى متقاوت رفتارها. ايددالها و تمايلات
sls يكساتى را تجربه كنند. در اين فرضيه كه از آن يا عنوان فرضيدى خرده فرهذكى يا
ياشسند. يا اينكه روشهاى معينى از
مرحم
ام
صفحه 42:
oi gla ۲
تایات هنجارى تيز ياد مىكنند بر تأكيرات خرده Sing ها در رفتارهاى بارورى كرود هاى
قومى تأكيد مي شود. ذر واقع مطابق اين فرضيه رفتارهاى بارورى كروءهاى قومى بازتاب
اهميت و نقوذ یرت فرهنگی مشترک آن‌هاست(حسینی و بگی, ۷:۳۹
۱۳-۲ رار بارورى وارنباط آن یاه اقتسادى» اجتماعى و تحصيلات.
كرجه با تكاهى به نظريات ارائه شسده در ارقياط با كاهش و يا افزيش بارورى متوان
متقيرهاى اقتصادى و اجتماعى بسيارى را استخراج كرد و نحوة برهمکنشی آنها را مود
بررسى قرر دا اما با توجه به موضوع مورد برسى بؤوحش حاضر در زير به اتباط بايكا
اقتتصادى. وضعيت اجتماعى و تحصيلات به طور خاص با رفتار بارورى زان بر اساس
نظریات و مطالعات برداخته Spt
1-187 بايكاه اقتصادى و رفقار بارورى
يايكاه اقتصادى در ارتباط با رفتار بارورى را مىرثوان از دو جنبه مورد بررسى قرار داد. يك يعد
مىتوائد يايكاه اقتصادى خانواده را شسامل شود و بعد ديكر يايكاه
استقلال آنها درون خانوادء. كرجه در صفحات قبل اتواع تبيينهاى اقتصادى در ارتباط با
رفتار بارورى مرور كرديد اما ذر اينجا با توجه به lanl بروهش. مرورى تأكيدى بر نظرى
دایم که احتمال م رود در بعد رابطة يايكاه اقتصادى بهتر ميتواتد تبي نكنندة رفتار باروري
جامعة مورد بررسى با توجه به مطالعات تجربى صورت كرفته باشد.
اقتصادى خود زنان و
بر ساس ديدكاه اقتصاد خرف رفتار بارورى زنان با توجه به افزليش ارزش وقت lag
تعیین مىشود. بر حمين اساس خانوااءها ترجيح مى دهند كه فرزندان كمتر يا كيقيت بيشتر
داشته باشتد(فلوپ؛ ۷:۳۷ منظور از زد با یفیت نیز بچه‌ای سالم است که خوب
اتح صیل میکند و سایر صوصیات خوب را داد همچنین کر معتقد | ست الزیش دام
باعث تغيبر در كشش تعداد فرزندان و كيفيت فرزندان م شود. اما تغيير در كششش تتعداد
بيشتو ست. بابولين ثروتمتدان تعداد فرزندان كمتر با كيفيت بالا و فقرا فرزندان بيقستريا
ايينترى دارند(همان). بر ساس مالعات تجربی صورتكرفته در يران كه يعضا
متفاوتبود. بهطور كلى مىتوان ككفت مسطح بارورى زثان شساغل كمتر از زنان غير
شاغل بوده است(رضوئزاده و ييكاني. 1094: 58).
۳۲ وضعیت اجتماعی و رت باروری
Fulop
صفحه 43:
فصل دوم‌تظریه های جمعیتی ۳۳۸
بر اساس تظرية منزات اجتماعى: خانواده با توجهبهپرشرفت و ترقی حاصل شده در جامعه
و موقعیتی که به عنوانيك عضصو درا است یه فزدآری می‌ندیشد. حال كر آوردن فرزقد
al حركات صعودى خانواده شود آن را امه مىدهد ولى أكر فرزنداورى را مائع بيشرفت و
توسعه و موقعيت اجتماعى خانواده بدائد آن را به طرق مختلف كثار م ىكذارد(كاظميور و
همکارن ۱:۱ ريسن دومونت از طرفداران اين نظريه اعتقاد دائست که داشستن فرزقة
ارتباط تزديكى با منزلت اجتماعى والدين دارد. به عبارت ديك أكر در جامعهاى داثستن فرزقد
به شتر. ارتقاء منزلت اجتماعى را سبب شود(هماتند جوامع ميتنى بر 5شاورزى) خانواددها
ترجیج می‌دهندفزدبیشستری داشستهبافسند(حیمینزاد ۸۳:۱۳۳۳). او معتقد بو که
داشتن فرزند كمترء بهابى است كه زوجين براى ب شرفت يايد ببردزند و جنانجه يجدها مانع
پیشرفت فردى و خانواذكى شوتد. تعداد شان محدود مى Ne NAD Siig لين نظريه
جزو تببيهاى اجتماعى- فرهتكى رفتار بارورى به شمار مىآيد و كرجه در قسمت مربوط به
آن تظريات بيان شده. در اينجا با توجه به ايتكه يكى از متیرهای موضسوع مود بورسسی
يزوهش وضصعيت اجتماعى و رابطة آن با ذكرش به قانون جوانى جمعيت و تمكين به
فرزتدآورى استء مورد تأكيد قرار كرفته است.
أز نقطه نظر رويكود منزلت اجتماعى مىتوان فرض كرفت كه رفتار بارورى با توجه به
أرزشى كه جامعه به حدود و ثغور آن مىبذ شد. متوائد متغير با شد. به عنوان مثال كر در
جامعداى تعداد فرزقد بيشتر موجب تحسين و اخترام خانواده باشد اراد تایل برشتری به
فرزندآورى دارند و يرعكس, به لين صورت که چنانچه بر زشی داشتن فرزئد بيشتر در جامعه
منقی باشد. نگرش تسسبت به آن منقى بوده و در نتيجه خانولامها تمايل به كوجك شدن
۲۰۱۳۰۲ تحصيلات و رفتار بارورى
مايتين و جورزا (1458) در رابطة ميان تحصيلات و رفتار يارورى سه جنبه ا از هم تفكيى
(Hens تحصيلات يهعنوان منبع آكاهى و شناخت !) تحصيلات بهعنوان عامل تقيير
دهندة تكرشها !) تحصيلات بدعنوان وسيلهاى براى بيشرفت اقتصادى و اجتماعى.
)١ تحصيلات بدعتوان منبع أكاهى و شسناخت: أكاهى و شسناخت مستقيمترين نتيجه
سودآموزی و تح صیلات ست.آموزش می‌توادبه شناخت بهتر از روش‌های پیشگیری از
حاملگي چگونگی اسستفاه از نها و نع فهم کننة آن یر بگار(کل‌ند
Martin & ares
صفحه 44:
oi lis FF
در وقع آگاهی و شناخت در اتباط ندیکی با باروری قزر م‌گیرد ون ON حسینی,
درك زنن از وقعیت‌های اصلی تلیدمل انسان است. عدم آگاهی و شناخت نان دبا
ساختار و قابليتهاى فيزيولوزيك آنها استفادة موفقيتآميز از وسايل بي شكيرى از
حاملكى را تحتتاثير قرار ميدهد. سواناموزى و كسب تحصسيلات يا افزايش اكاهى و
شسناخت نان از مسائل بهداشستى. زمينه را براى بذيرش بهتر و مؤلرتر يرنامههاى تنظيم
خانواده فراهم مىكند. تجربة سسولذآموزى و تحصيل همجنين قابليت زنان ا را تعامل با
i از خدمات از جمله تنظيم خانواده lial shane نهادهاى مدرن و توانايى
6۸1880 می‌دهد(مارتن و جوز
؟) تحصيلات بدعنوان عامل تغيير دهتدة تكرشها: سواد و تحصيلات باعث تحولات قردى و
دكركونى در ايددآلها و نكرشهاى شسخصى مىكردد وبا كسترش افق ديد افد به ماوراى
مرزهاى سسنتى جامعه. آدها را به ارزيابى دوباره لز ارزش فرزندان و نقش زن در جامعه وادار
مىسازد. تحصيلات برلى افرادى كه از آن و تتايج آن برخوردار مىكردند دنيايى فراهم silos
اكه به كرايشهاى سنتى آنها شكل جديدى مىدهد و فرصتهاى تازتاى برلى به كار بردن
كرايشهاى جديد در اختيار آرها م ىكذارد. تحصيلات همجنين مىتواند به تقييرات اساسى
در توقعات و انتظارات والدين. زير سؤال بردن باورهاى سستتى و ساختارهاى قدرت ودر
انهايت ا ستقلال بيشتر ونان و قدرت جانزنى آنها درت صميمكيرىهاى بارورى منجر شود.
زنآن تحصيل كرده. به ويزه در جوامعى كه قشريندى جنسيتى وجسود دارد. از قدرت
تصميمكيرى بيش ترى در مقادسه با زانى كه بى سواد ه.ستند برخوردارند. الیش استقلال
زتانی که مسسئولیت بيشكيرى لز حاملكى را به عهده مىكيرند نقش اتعيين كتخدماى در
تونايى زنان برى كنترل تعداد و فاصلهكذارى بين فرزندان خواهد داشت. زان تحصیل کرد
pane رويكرد تقديركراياته كمترى تسبت به زندكى دارند و تسلط آنها بر رفتار توليدمئرشان
بيشرتر اسست. جناتجه رفتار توليد مثل را بدعنوان يك هتجار در نظر بكيريم: سواد محركى
قطعى در انتقال از ارنش ستتى به يك نظام ارزشى است كسه در آن فرزندآورى يك سرنوشت
nel) ge Al J در حسینی۱۳۹۰: ۰
۳) تحصیلاتب‌منوان وسیلای بای پیشرفت اقتصادی و اجتمامی: تحصیلاتتنتها
موجب افایش توناییهای شناختی و تغییات نگرشی در فد و انودد | می‌شود لک
با شودن فرست‌های اقتصادی زمیناتحرك اجتماعی را راهم می سازد. در بیش‌ترجومع
گواهینمه‌های تحصیلی معیر اصلی ورو هبار رسمی اشستفال و طبقه‌ندی اراد در
سل سهمرائب شغلى است.زنن تح صیل کرد و بى سواد > سيرهاى كار متفاوتى را دتبال
صفحه 45:
فصل دومنظریه های جمعیتی / ۳۵
خواهند کرد تحصیلات رسمی با شودن قرصت‌های اقدضادی په‌طور هستقیم در ارتباط با
میزان مشارکت نیروی كار قبل و بعد ازدواج قرار مىكيرد. تأثير وضعيت اقتصادى - اجتماعى
بسر بسارورى عامسل ديكرى است كه همبستكى منفى تحصيلات با بارورى را تبيين مىكند.
زنانی که از تحصیلات بالاتری برخوردرنددرآمد خانوادگی بیشتر و در نتيجه از استانداردهاى
زندگی بلتریبرخودند. و تمایل درد در منطق شهری زدگی کنند(ماتین و جوز 88۵
۸ افزایش سطح توقعات از زندگی و دف استاناردهایزندگی لت و در نهایتانتظار
افزايش سطح سواد و تحصيلات فرزندان بر تصسميمكيرى افاد براى داثستن خانوادداى
كوجكتر تأثير مىكذارد زيرا والدين با تأكيد بر كيفيت فرزندان تلاش خواهتد تمود تا متابع
بیش‌نری بای هر بچه اختصاص دهند. در واقع. تأثير تحصيلات بر يارورى غيرصستقيم به
سیب تقييراتى ست كه در زمينههاى شناختی. گرشی و قتصادی اجتماعی اراد و
غاتواددها و ازآن طريق تعيينكنتدءهاى بلافصل موجب مىشود. با اين وجود تبايد
فراموش كرد كه اين تأثيرات كاملا زميتهاى و در مناطق مخلف دنيا ير حسب زمان. درجه
توسعه يافتكى جوامع ونيز تحت تأثير شرايط فرهتكى و به ويه موقعيت زان در ساختار
سنتى خويش اوندى متقاوت a بنابولين. انتظار مورود در جوامع جند قومى و جند
فرهتكى. تأثير تحصيلات بر تعيينكننددهاى بلافصل و بارورى به شيودهاى متقساوتى تمود
و بو یا ند ۰۳:۰۳ در حسینی۳۹۰ ۰
صفحه 46:
صفحه 47:
قصل سوم:آمرتوصیفی و ستنباطی/ ۴۷
در اين فصل با توجه به موضوع مورد يزوهش يعنى بروسى ذكرش به قانون جوانى جمعيت و
تمکین بهفزدآوری. روش‌شناسی مربوطه جهت پیشبر بررسی و تحليل داددها به بحث
گذاشته می‌شود. در وقع روش سنگ‌بنای هر کار علمی است. دستیابیبه هدفهای علم یا
شناغت ميسر تخواهد بود مكر زمانى که با روش شناسى درست صورت يذيرد. دكارت روش را
راهى مىداند كه به منظور دسستيابى به حقيقت در علوم بايد بيمود. در عرف دانش. روش را
مجموعه تسيودها و تدابيرى دانستهاند كه بای شناخت حقیقت و برنری از فزش به کار
برده می شود و مجموعه قواعدى را دربرم كيرد كه هنكام بررسى و بزوهش واقعيات بايد به
کار برده شسوند تا نمی راز مجهولات بهمعلوماتراهبری نمایند(ساروخنی. ۱۳۸۸ AF
بان در این فصل مینی روش شناسی پژوهش حاضر شامل روش تحقيق.جامعهآمری:
حجم تمون. روش نمونگیری. ابزار كرداورى داددهاء روايى و يايايى ابزار تحليل و حمجنين
تعاريف نظرى و عمليائى متغيرهاى مفروض بزوهش ارائه موشود.
اروش تحقيق
ژوهش حاضر در چارچوب روش شناسی كمى و و از نوع تحقيقات بيمايشى مى باشد.
تحتیق پیمایشی روشی است براى بدست أوردن اطلاعاتى ys ديدكاهها. باورها؛ نظرات.
رفتارها. اتكيزءها ياه شد صات كروهى از اء ضاى يك جامعه. اين روش و سيله خوبى che
سنجش نگرش‌ها و جهت‌گیری‌ها است. ویژگ‌های بر پیمایش عباتند از شیوا گردآوری
داهها و روش ancl Jala پیمایش مجموعه ساختمند ی منظمی از دادهاسست که
ماتریس متفیر بر حسسب دادهایموردی نامیدهمی‌شسود. بدین معنا که اطلعاتی دبا
متقيرها يا خصوصيات يكسان. حداقل دو مورد و معمولا بيش از ين. جمعآورى مىكنيم و
ابه يك ماتريس دادمها م رسيم. به عبارت ديكر صقت يا ويزكى هر موود را برخسب هر
متغير كرذاورى مىكنيم و بأ كنار هم كذاشتن اين اطلاعات به بك مجموعة ساختمتد از
داده‌هامی‌رسسیم( دی ای دواس, ۱۳۱۳۸۸ و ).در این روش برای گردآوریدادهها از
گرودهای معینی از فاد خواسته می‌شودبه تعدادی پرسش مشخص که بای همه افراد
صفحه 48:
8" / فرزندان قانون
یکسان است. يا سخ دهند. اين يا سخها مجموعه اطلاعات تحتقيق را شكيل م دهتدابيكن
043
۲ جامعه آماری
جامعه آمارى يزوهش دربركيرندة كلية زتان متأهل شسهر تهران مىياشد كه بر الساس
سرشماری نقوس و مسکن سال ۱۳۹۵ 148461 نقر توسط درك ملى آمار يران PS
شده است. دامنة سنى زفان از ها سال تا 80 سال را شامل شده و بتابرلين با توجه يه سنجش
تكرش بة“قانون جواتى جمعيت که مانعی جهت ورو نان در سسنین تبروری به مدخل
بزوهش وارد تمىكند اين افراد را یز دریمیگید.همچنین با توجه به روتد رشد جمعيت.
در زمان اجراى يزوهش كه هفت سال با زمان اجراى سرشمارى فاصله دارد. افزايش جمعيت
مى تواند در تعميم فتايح الركذار باشسد كه براى رفع اين مسسئله از واريانس تمونه اولیه
استقاده شد ذر تمونه اوليه ١ نقر كتجاتذه شد و سيس با توجه به نتايج تحلیل در سلح
غطلى © درصد و فاصله اطمينان ۹۵ درصد و همجنين واريانس متغير مورد مطالعه. حجم
انمونه همان نسيت برآورد كيديد.
۳.حجم نموه
حجم تمونهمقتضسی یه دوعامل کلیدی پسستگی در:درجه دقت مود نظر رای تمونه و
ميزان تغيير در جمعيت بر حسب خصوصیات اصلیموردمطله(دی ای دواس: 01۸3۳۸۸
در وقع بای تعیین حجم تمون. حجم مطلق یک نموه مهم اسست نه تسبت آن به حجم
جمعيت. در هر تلاشسى براى تعميم تتايج تمونه به جمعيت لازم اسسته هربايا جيزى
تصمیمگیری شود که در صطلاحفنی سح طمیننتامیده می‌شود.معنای eel alo
اين اسست كه تا جه حد و به جه ميزان مايل باشسيم كه يارامتر جمعيتى به درنستى از
آماردهاى نموتهاى برآورد می‌شود(بیکر, ۱۳۹۰ ۴0۱)
تابر سطورپیش. برا تعيين حجم نموته در اين يزوحش ابتدا از فرمول كوكران با توجه
به جمعيت آمارى كزارش شده در سرشمارى تفوس و مسكن سال 1748 براى جامعه هدف
مطالعه. استفده شد كه حجم تمونه 46 تفر به دست آمد. سيس به منظور كاهش خطا يا
توجه به فا سلهزمتی سرشماری و اجرای پژوهش. از طريق واريانس متغير مورد بررسى در
جامعه هدف در سطح خطای ۵ درصد.به رود حجم نموت پرداخته شد که نتیجه بر با
rar شد
صفحه 49:
فصل سوم: ما توصیفی و استتباطی/ ۴٩
x(05 x05) | مار
Ray ay” CHOHT ODI) + BATS xT xOs
ها حجم نمونه
حجم جامعهآماری
ضريب اطمينان (باير با غ01
«: نسیت افرادى ست كه داراى صفت مورد مطلعه هستند
9: نسيت أفرادى ست كه فاقد صقت مورد مطلعه هستند
: اشتباه مجاز (معمولا rd
روش دوم
سوت ی
«احجم نمونه
متدر متیر رمال با سطح اطمینان 5.8 درصد (VAP)
»: واريانس متغير مورد مطالعه در تمونه اوليه (6/8).
؟. واحد تعلیل
واحد تحليل. واحدى است كه اطلاعات از آن كرذأورى مى شود و خصوصيات آن را توصيف
می کنیم. غالبا در تحقیقپیمایشی واحد تحلیل فرد است. در وقع واحد تحیل,واحد اصلی
ست که مورد مطالعه و تحليل قرار مىكيرد. مشسخص كردن واحد تحليل از دو لحاظ حائز
اهمیت است. نخست این که آگاهی tala ممکن واحدهای تحلیل. به تدوین مسائل
تحتیقی جالب و سودمندتر و همچنین روشن ساختن دامنه انواع داددهاى مربوط كمك
میکند. دوم لين كه كر در مورد واحد تحديل خاصى نتوانيم اطلاعات گرداوری كنيم
مىتوانيم با حفظ جهت تكيرى كلى در مورد م ساله تحقيق. واحد تحليل را جنان تغيير دهيم
كه داددهايى درباره آن وجود داشسته باشد. با توجه به اينكه در اين يزوهش در جستجوى
سنجش نكرش زنان متأهل شهر تهران نسيت به قانون جوائى جمعيت هستيم و ویژگی‌های
ين قشسر از جامعه را از طريق ببمايش از نك تك اين افراد. مورد توصسيف و بروسى قوار
می‌دهیم. بنابراين واحد تحليل فرد مرباشد.
صفحه 50:
+3 / فرزندان قانون
.روش تمونهكيرى
هدف alg نموته كيري عيارت است از انتخاب مجموعهاي از عنصرهاي جمعيت به gr
كه توصيف آن عنصرها. يارامترهاي كل جمعيت كه اين عنصر از ميان آدها انتخاب شده
| ست را به درستى دشان دهد. نموتهكيري احتمالى امكان د ستيابي به اين هدف را
م ىكند و روشهايى براي برآورد درجة موفقيت احتمالى به دست می‌دهدیبی ۴۴۲:۱۳۸۷)
تمونه حاصل كسب اطلاعات فقط در مورد تعدادى از اعضای جمعیت hye ga ut
با درجات مختلقى از دقت, بازتاب جمعيتى با شد كه تمونه از آن بركرقته شده | ستادى لى
دواس, ۱۳۸۸ ۶۷. در این پژوهش با توجه به ايتكه حجم جامعة آمارى كسسترده و يراكندة
است. از روش نمونهكيرى خوشهاى جندمرحلهاى استفاده شده است. در لين تكنيكه كسب
تمونة تهايى متضمن اتتخاب جند تمونه مختلف است و به كوتداى اتجام مى شود که هزین
كردآورى دلددها به حداقل بر سد(همان. ص 6). به اين ترنيب در يؤوهش حا ضر نيز مراحل
زير جهت كسب تمونة نهايى طى كرديد
أ درمرط تخست تقشه شه زتهران و
۲ محله بركزيده شد
*. در مرحلة دوم هر كدام از محلدها كه مجموعاً ۴۴ محله را شامل می‌شد. به ARS
اتقسيم كرديد و سيس از ميان بلوكهاى هر محله. ؛ يلوك انتخاب كرديد.
۳. در مرح سوم. فهرست خانوارهاى هر بلوك منتخب تهيه شد و سيس يا بررسى وضعيت
خاتوارها ازجهت تأهل و وضعيت زناشوبى و همجئين مشخص تمودن واحدهاى خالى از
سكت فهرست خانوارهاى داراى تأهل تهيه كرديد و در هر بلوك يك غلنواربه صويت
تصادفى انتخاب كيديد
منطقديتدى آن تهيه كرديد وأزميان هر منطته
*. در مرحلة جهارم فهرست افراد واجد تسرايط هر خانوار منتخب تهيه شد و سيس از فرد
واجد شرايط. داددهاى لازم كردأورى شد.
لازم به ذكر است تعداد تمونهها از طریق روش مذکور ۳۹۶ به دسست آمد كه با توجه
محدوديت زمان و د شوارى مراجعه مجدد. جندين مورد نموتههاى غيرقايل د سترس احتمالى
كتجانده شد كه در مرحله اجرا موارد غيرقايل د سترس بيش از آئجه بيشربينى مى شد يودفد
و بتاباين از طريق جايكزينى با نموتههاى مجاور در همان سطح 8 نقر تسطيح تكرديد.
صفحه 51:
قصل سوم: آمار توصيفى و ستنباطی/ ۵۱
۶ ابزار رد آوری داده‌ه
از آجایی که پرسشنامهبرکارردتین تکنیک گردوریدادههایپیمایش است. لذا در لين
پژوهش از تکنیک پرسشنامه استفاده شده است. ساختن پرست‌نامه دای چهاروجه است:
انتخاب فلمروها و مواردى كه درب آنها پرسسش مي‌کنيم. سساختن پرسش‌های واقعی,
رزیابی پرسسش‌ها و طرحریزی پرسسش‌های مناسسب (دی ای دواسء ۱۳۸۸ وقتی بای
گردوریداده‌ها از يرسشنامه استفاذه م كتيم مراجعه مجدد به ياسخكويان و يرسي
اطلاعات اضافى كه بعدا بى مىيريم مورد نياز است. يسيار دشوار است. بتابراين براى تضمين
Sal برسشهاى مربوط مطرح شوند. تفكر بيشابيش دربارهة اطلاعات مقتضى حائز اهميت
| ساسى | ست(همان). ينابراين در اين يزوهش أز ير سشرنامه محقق ساخته يهره كرفته شده
ست وبا توجه به اطلاعات مقتقسي. سؤالات و كويههاى شامل و جامع در يوسشرتامه
گنجاندهشده است.
۷ پابیی و روایی ابزار کرد آوری دادهها
بايايى (قابليت اعتماد) عبارت است از اينكه در كاربرد يك روش برای یک موضوع خاص. هر
بار نتايج يكسانى به دست آيدانبى. 1047 1). يه عبارت ديكر سنجشى داراى يايايى اسنت
كه در صورت الكرار آن در مواقع ديكر به تتايج يكاسان برسد. أكر مردم در مواقع مكرر به يك
پرسش پاسخ یکسانیبدهند. آنپرسش داراى يايايى ااست. بجترين ره خلق معرف هاى
برخوردارازيايايى. استفاده از معرفهای چندگوی‌ای اتا(دی ای دواس, ۱۳۸۸ ۶۷ و )
بناباين براى بالابردن يايايى يرسشرنامه اين پژوهش در سنجش مفاهیم وضعیت اجتماعی,
وضعیت اقتصادى. نكرش به قانون جواتى جمعيت. از كويههاى مختلفى استقاده شده انست.
در بررسى يايايي. همسازى باسخ فرد به يك كويه در مقايسه با ساير كويدهاى شاخص مورد
بررسى قرار كرفت. شاخص بايايى كل مقياس. آمارداى ual به نام الفاى كرونباغ! ao oS
آن ازء ١15 متغير است. هرجه الفا بيشتر باشد يايايى مقياس بيشتر خواهد بود. طبق قامدة
تجربی لا دست كم بايد 9/» باشد تا يتوان شاخص را داواي بايايى به شما آورد. اتازة انق
یی نک تک گویهها بستگی دارد. با توجه به محاسبه قريب آلقا بای شاخص‌های
اصلی پزوهش که تتیج در جدول (۰۳) رنه شده ست مىتوان كقت كه شاخصهاى مذكور
از قابليت اعتماد بالايى برغوردار هستفد.
صفحه 52:
oi glass ۲
جدول ۲۳. ضریب پابایی شاخص‌های پژوهش.
11 ا
tN gy
TER
Te a آنتری
oer
در واقع قايليت اعتماذ سنجش‌ها مسئلهمهمی در تحقیق اجتماعی انست اما قابلیت
اعتماد کامل هم ضمين نمىكند كه سنجدهاى ما آنجه كه فكر مىكنيم مى ستجد را مود
سنج قرار دهند. ينابراين مسئله روابى (اعتيار) مطرح مىشود. اعتبار اشاره به لين نكت
دارد كه يك ستجه تجربى تا جه حد معناى واقعن متهوم مورد بررسي را متعكس
م ىكنديى. 191 774:-7100). به عبارت ديكر ستجه معتبرسنجه‌ای است که همان چیزی
را يسنجد كه مورد نظر ماست. فى الواقع اعتبار يا فقدان اعتبار به خود ستجه مربوط تمىكردد.
بلكه به le oT a سسنجش موصوع مور بروسی برم ىكردد. ممكن است از سطع
تحصيلات براى سنجش يايكاه اجتمامى استقادة كنيم. در اينجا مسئله لين فيست كه
.تحصيلات را به طور متاسب ستجيدهايم يا نه. بلكه مسئله در لينجاست كه سطح تحصيلاء
سنجه مناسبیبرای سنجش پایگاه جتماعی هست با نه(دوس, ۳۸۸: ۶۳ متا سه نوم
مختلف دارد شامل اعتبار معيار. اعتبار محتوا و اعتبار سسازم(همان. ص ۶۳ و 6۴ بای
بررسى اعتبار سسنج هاى بزوهش از اعتبار محتوا براى ذكرش به قانون جوانى جمعيت
| ستفاده شد و متن قانون جوانى جمعيت ملاك عمل قرار كرفت و اعتبار معيار براى سنجه
يايكا اقتصادى ملاك واقع شد و با توجه به ستجدهاى موجود در برسثرنامههاى استاندارد
همجون يرسشنامه قدرتتما (01040. كويههاى سنجش يايكاه اقتصادى توسط محقق طراحى
كرديد. همجنين جهت ستجش اعتبار ستجههاى و ضعيت اجتماعى از اعتبار سازة استفاده
A ابزرتجزیه و تحليل داددها
براى تجزيه و تحليل داده هاى بزوهش بسسته به روش تحقيق و نوع دلددها از روش ها و
ابزارهاى تحليلى متفاوتى بهره كرفته مى شود. در اين يزوهش با توجه به اينكه روش تحقيق
كمى و بيمايشى است و همجنين ابزار كرداورى دادمها يرسشرنامه است. از مر 27ععج
صفحه 53:
قصل سوم: آمار توصیفی و استنباطی/ ۵۳
براى تجزيه و تحليل داددها استقاده شده است.داده‌ه با استقاده از نر افزار مذكور در دو
سطح توصيفى و استنباطى مورد تجزيه و تحليل قرار كرفتهاند
٩ تعاريف نظرى و عملى مفاهيم
در اين يزوهش سه متغير يعتى وضعيت تحصيلات. وضعيت اقتصادى و وضعيت اجتماعى
lps متغير صستقل ودو متغير ذكرش به قانون جواتى جمعيت و تمكين به فرزندآورى
به عنوان متفیروبسته در نظر كرقته شدداند كه به ترتيب تعاريف تظرى و عملى آنها راث
1-٩ تحميلات
اتعريف نظرى؛ تحاصيلات يك دورة رسمى آموزشى | ست كه توسط تهادهاى آموزشى مان
منارس و دانشكادها به منظور آموزش و ياد داذن طراحى مى شود و دارایدرجات مختلفی
(بتداییراهنميی. متوسطه.دنشگاهی)میباشد(مکز مر بای ۱۳۹۵
تعريف عملياتى: در سنجش سطح تح سیلات. مدرک تحصیلی افراد مورد مطالعه ملاك قرار
گرفتهاست و از طرق ین پرسش که سح تحضیلات شفا چیست؟ ستجش
soy A
تعريف نظرى: وضعيت اقتصادى عبارت است از توانايى Lashes ul ly lle 9 هزینههای
زندكى و برخوردارى از امكانات رفاهي. آمورشى و غيره.
تعريف عملياتى: اين مفهوم از طريق ١ كويه به علاوه سطح درآمدی خانوده سنجش شدء
است که درجدول (۳۳) ان
صفحه 54:
۴ فرندن قنون
یج
جدول ۲۳. گویههای سنجش وضعیت اقتصادی
tease
سبق
SE el pay SS eae gall pS agi مان قدرت ۲"
اقوام و فاميل در كدام يك از سطوح زير قرار م كيريد؟
!. كر مردم جامعه را از لحاظ اقتصادى به طبقات زير تقسسيم كتقد.
oe
خاتواده خود را در كدام طيقه جاى ميدهيد؟. ين
۲ خاتواده شما لز لحاظ مواجهه با هزينههاى بيشربيتى تشده زتدكى مثل
هزينههاى ناشى از خرابى وسايل متزل. هزيتههاى درماتى و... جه ميزان AP
Soe ll
فكر مكنيد اكر يجددار بشسيد. يه جه ميزان توانايى تأمين هزینههای 5
آنها را خواهید داشت؟ ترتیبی
در خرید و سایل منزل از قبيل يخجال. تلويزيون و ... تا جه ميزان قدرت ۶
ents Sayfa tba
Tp OF ESSAI
انتخاب نوع خودرو جقدرارزيابى مىكنيد؟.
آرامش خاطر خود ر| تنا از بعد اق صادى در برغورد با ب شامدهايى 5
هزينهبردار هستند مثل از كار افتادن اتفاقى لباسشوبى و نيز أن به تعمير ترقييى
ويا تعويض آن جه ميزان ارزيابى مىكتيد؟.
GE See a Ly a چه ميزان 7
۳3 واه شما چقدر است؟ lala ala hen
۳-٩ وضعیت اجتاعی
تعریف نظری: نزات اجتماعی, به جایگاهفرد در میان یک گروه یا یک خاناده در درون
جامعه كفته م شود. به بيان ديكر. موقعیتی که یک فرد ی خانواده با ازجاع به استانداردهاى
صفحه 55:
فصل سوم:آمار توصینی و استنباطی/ ۵۵
میانگین رایع درباره ويزكىهاى فرهنكى. درآمد مؤثر دارئيهاى مادى و مشاركت در فعاليت
های گروهی و اجتماعیبه دست می‌آوردکون, ۱۳۹۲ 0۷٩
تعریف عملياتى: اين مفهوم از طريق ۵ گویه که در جدول(۳۳) ان شسده اسست. مورد
سنجش قرار كرفته است.
جدول ۳:۲. گویههای سنجش وشعیت اجتماعی
كويدها a
یی
.١ فكر مىكتيد ميزان احترامى كه اطرافيانتان براى شما قائل هستنفه ٠
و er
ee خود رادر جامعه جقدر ارزيايى SSS
۳ در موقهيت هاى مختلف 5 جه ميزن از <هايت اطراقيان برخوردار
ترتیبی
sadly
۴ نان اجتمامی حلوانه خود در Gal ie alm eb aie
5-5 به حال جقدر بيش أومده به خاطر سطح اجتماض خاتواده غود
أحساس خجالت كنيد؟ «
ee تكوش به قانون جوانى ۴-٩
تعريف نظرى: نگرش به برداشست‌ها و طرز تلقی‌های فد تسیت به یک پدیده با شسیء و
رويداد خاص اطلاقمی‌شسود قانون جوائى جمعيت به مجموعه مصوبههاى دولت در طرح
حمایت از gl و جانی جمعیت مورخ ۱۳/۸/۲۴ شسامل راهبردهایی جهت تقويق
زوجين به فرزندأورى اطلاق مى شود. نابراين نكرش به قانون جوانی جمعیت عبارت است از
طرزئلقىها و برداشتها نسبت به مصوبدهاى دولت در طرح فوقالذكر.
تعريف عملياتى: تكرش به قاتون جواتى جمعيت يا ٠١ كويه که در جدول (۴۰۳) اه شسدء
sl ad Bln است: مور
صفحه 56:
ع3 / فرزندان قانون
جدول :6: كويههاى سنجش تكرش نسبت به قانون جوانى جمعيت.
bass
به نظر مياد اعطاى وام 1٠+ ميليونى به زوجين IS Oe میرن
ازدواج جوانان تأذير مقبت داشته باشد.
San i a aie a
استخدامبه اه متاهل شدن.افزیش ۲ درصد امتیز در استخدام در قبال تريب
متاهل شدن. متواند جوانان جوباى كاررا نسبت به ازدواج ترفيب كتد.
دولتمردان بر لين باورند كه با دلان تسجبيلاتى مثل الیش SHAVE
gee > يوشش بيمداى مادران اردا دادن سيد تغذيه و بسته
يهداشستى رليكان به مادران و غيرد. مادان ON ns Sige in Uae
۳ ینور به ظر میا که آز طريق درمان تاتواتى بجهأوردن زوج هايى كه
tay syed شوند. متوان به یش فرزندأورى و در نتيجه افزايش تتبی
جمعيت كمك كرد
فرزندان متولد سال »٠15و بعد ازآن توانسته برا مادران تسيت به بجعدار توتيي.
دن رقيت ليجاد كند
بالاتريه ترتيب از 1١ +3 ميليون تومان با تنفس شش ماهه تسهیلات . تتبی
قرض الحسته ig شما تلاش مىكنيد فرزند بيشترى بياوريد.
۲ مواققيد كه فروش بدون توبت و بدون قرعه كشسى خودروى ST
قیمت کارخانه پس أل تولد فرزيد جوم .يه رسدرجه ماديا ce YU»
تومان سهيلات قرض الح سته براى ولد فزد دوم با تفس شش ماهه. ۳
عادران را يه بجدار شدن سوق مي دهد.
8 يسسيارى از مادان از ترس ايذكه دو قلو يا جند قلو به دنيا بياورتد و
lane زندكيشان بالا برود. از بجددار شدن يرهيز مىكنتد.
oe
صفحه 57:
فصل سوم:آمار توصیفی و ستنباطی/ ۵۷
۲ خیل‌ه کر می‌کنند اگربه مرن و پدران از تسهیلاتی
مثل تامین زمین با واحد مسکونی به قیمت تمام شده با ۲ سال تنس
و ۸ سال قسط یندی داد می‌شود. به شرط آنکهفزد سوم به دنا
oa
بیاورند آا ادا بهآوردن
موم می‌کنند
به طورکلی يا تسم مولق این هسستید که نظر در و عادرها بای
داشتن فرزتد سوم و بدشتر. مىتوائد از تسهيلاتى كه دولت براى آها در تتیبی
نظ كرفته متأئر شود.
0-1 تمكين به فرزتدآورى ميتنى بر فانون جوانى Se
تعريف نظری: تمکین به فزدآوری مبتتی بر قتونجوانی جمعیت به معتى اقدام عملى
نسبت يه يجددار شدن و فرزندآورى برحسب مشوقهاى قانون جوانى جمعيت مرباشد.
تعريف عملياتى: oo مفهوم از طريق اين سؤال كه: تسهيلات دولت ثا جه ميزان بر قصد شما
.براى بجهدار شدن الركذار بوده است؟. مورد سنجش قرار كرفته است.
صفحه 58:
مهرد
OTK E
فصل چپارم
(یافته های توصیفی و استنباطی)
هی
BO من
0 ا 0
ents
3-2
9 ae
صفحه 59:
فصل جهارم: يافته هاى توصيفى و استتباطى/ 31
در اين فصل از كتاب. يافته ها توصيقى و ااستنباطى مرور فده و سپس به تیین و
درتهايت نتيجهككيرى خواهيم برداخت. ميتنى بر نتايج حا صله ب شنهاداتى نيز ارائه خواهيم
کرد
|.بافههایتوصیفی
در اين بخش خلا صداى از ياقتههاى توصيفى يزوهش ارائه شده است كه شامل يافتههاى
مربوط یه متغیرهای زمینه‌ای و متقیرهای اصسلی پژوهش می‌باشسد. متغیرهای زمی‌ای
وهش. سن. تحصسيلات. ميزان مطالعه. لشستغال. تعداد فرزندان. ميزان درآمد ماهياته و
ميزان درآمد ماهياته هه سران افراد مورد مطالعه. وضعيت اقة صادى و وضعيت اجتماعى را
درومیگرفت. در ميان متغيرهاى زمينهاى سه متقير تحصيلات. وضعيت اقتصادى و
وضعيت اجتماعى به عنوان سه متغير Jib بر تكرش ذسیت به قانون جوانى جمعيت و
تمكين به فرزندأورى فرض شد. متغيرهاى | صلى يزوهش ذكرش به قانون جوانى جمعيت و
تمكين به فرزندأورى بود. در اينجا به صورت خلاصه يافتدهاى أمارى مربوط به اين متغيرها
مور شده است.
oto تمونه‌های پژوهش از ۱٩ نا ۵۲ سسال متیر بود از ۳۸ زن متاهل مورد
مطالعه. ٠ مورد با ۱۸ درد کمتر از ۱۰ سا داشتند و ری دات‌های ستی ۰ sls Pots
۳۱ نا سال. 41 تا 0 سال و +8 تا 20 سال. لين مقدار به ترتيب: ٠7 با 13/1 درصف 144 با
۸۸ درصد. 115 با 74/8 درصد و١1 تقر با 7/4 درصد_بود. مياتكين سنى افراذ مود مطالعه.
۸ مياته 11 سال و نما و اتحراف معيار به ترثيب 4 و 1/147 بود.
تحصيلات: از مجموع ۳۸۹ نفرمشارکت کننده در ان پژوهش, تعدا ۱۲ قرب ۳۸ درسد.
ذاراى سطح تحصيلى دييلم. 1١1 نفر يا 11 ذرصد. داراى سطح تحصيلى قوق دييلم. .72 نقر
با ۱۷/۷درصد. دای مدرک لیسانس, ۱4 نقر با ۳۹۵ درصد. دای مدرک فوق لیسانس و 9۸
تفر نز که ۱۵۸ درصد از حجم نموه را شامل شده. از مدرک تحصیلی دکترا و ار بخوردر
يودند. بيتستر أفراد مورد مطالعه از سطح تحصيلى فوق ليساتس برخوردار يوده و سطع
تحصيلى دييلم, كمترين مقدار را دربرمى كرفت.
صفحه 60:
+5 / فرزندان قانون
ميزان مطالعه: از مجموع 044 ثفر. ١ ثقريا فرصد 3/7 از مطح ch lane كم
برخورداربودند. اين مقدار باى سطوح كم نا خيلى زياد به ترنيب 44 تقر ا 7178 درصد 17
WAL OTe HA درصد و20 نقريا 198 فرصد يود
اشستفال: تعداد اقاد ساغل نموثههاى مورد مطالعه 1٠1 تقر از مجموع 24 تقر يود
اتغداد غيرشاغلين نيز 744 نقر با 14/7 درصد را شامل می‌شد
eae as oe جموع ۱۳۱ تقر AY AL تقر يا 14 درضده دای داد ماهانه
كمتر از١! ميليون, 47 تفر يا ۲۳/۸ درصسد درای دام مااه ماب ۱۰ ۲ میلیون و۳
تفر با ۲۸ درد حجم فد فساغل, از ay dpb cle ogi le a
ميائكين درامدى اين افراد 114117 ميليون بود.
مين درامد ماهانه همسرن كمترين سطح درامد ١ ميليون و بيشترين آن 1٠١ ميليون
ap ميانكين. میانه. مد و ارف معیار به زنب رقم ۱۷۱۲۵۳۲ ..
1/2178 يود از 44 als ope Nef aS Lae Tt loge VA age دافستند و
ین فراتی که ۱۳/۷ درصد ip JF شام می‌شد. از سح درمدی
Yee ميليون برخورداربودند. سطح درأمدى بيش از ١ ميليون با كمترين فراواتي ۲۳ نقر
با ۹ درصد. را دررمگرفت.
PAL gh ais نفرمشارکتکننده در پژوهشء ۴۲ نرب ۵/۷ درصد دون فزد
۸۳ مور با
۳- نف با ۲۷/۸ درصسد تک فرن. ۱۱۲ غر با ۲۹/۲ درصسد دارایدوفزند ۱۷۰ تقر يا نا
درصد و بيشترين ميزان فراوآنى دارأ سه فرزند. “77 نفربا 1 درصد داراى جهار فرزفد و 4 نفر
فيز با حجم ١ درصد و كمترين ميزان فراوائى دارا © فرزند يودند. ميائكين. ميانه و مد تعداد
فرزتدان افراد مورد مطالعه به ترقيب ۲.۲۰۸ و ۳ بود.
وضعیت اقتصادی: ۸3 نقر از اعصای تمونه با ۱۷ درصد حجم نموه دای طبقه
اقتصادی خیلی پیب 9۸ نر با ۱۷۷ درصد داراى طبقه اقتصادى بابين. WAU DM
درصد داراى طبقه اقتصادى يابين بوده و طبقات با و بات به ترتیب ۸۱ تفر با ۳ درصد و
١ تفريا 19/8 درصد را در خود جاى مىدااتد. ميائكين تمره كسب شده افرلد از پاسخ به
an Pie laa
وضعیت اجتمامی: از مجموع حجم نمونه ۸۳ تفر با ۲۱/۷ درصد وضعیت اجتماعی خود
را خيلى بايين كزارش كرده بودند. مقدار عضويت براى سطوح اجتماعى يابين. متوسط؛ بلا و
بات بهترتیب. ۲۳ تقريا 7 درصد فراانی, ۱۳۳ نر با ٩۳/۲ درصد فراونی 1 تفريا 15/9
صفحه 61:
فصل جهارم: يافته هاى توصيفى و استتباط/ ا
دوم وه تقرا 1۳ دزمند بد. سسماح اجتمامیپایین و متوسط ه تنیب کمتین و
بيشترين مقدار فرواتى را در خود جاى م دادند.
ذكرش به قائون جوانى جمعيت: از 44 مورد مشاركت كننده در اين مطالعه. 26 تفريا
۸ درصد داراینگرش خیلی متفی, 417 ثقريا 11/7 درصد حجم تمونه داراى تكرش منقى.
MEA Lg درصد و بيشترين ميان قراواتى داراى تكرشى خنقى. 17 تقر يا 1۸/۸ درصد
دای تگرش مذبت و 4٩ نقر با ۱/۸ درصد دای نگرش خیلی مقبت به قنون جوا
جمعيت بودند. مياتكين تعرات کسب شده فا در سنجش تگرش بهقتون جونی جمعیت
از مجموع ۵۰ نمر. ۲۸۸۵ ود. امه ترا از ۱ ۲۷ متفر بوده و میاه ومد ین نمات
۳۰ بود. تحراف معيار تمرات تيز ۷۱۸ هدس آمد
اتمكين به فرزتداورى: 158 نفر از al ge aa ۳۸ درد از کل ۳۸۶ نقر
مشارکتیفت در مطالعه. از نظر ميزان تمكين به فرزدآورى از سطح بايينى برغوردار بودن
177 تفريا 48:0 درصد در سطح متوسط قراداشتند و۸۵ فرتیز با ۱۷۸ درد از Bla
تين iy a yaa aM pcg AT Gis کفرین وب شین تفه کب
شسده به تئیب ۱۷ و ۲۳ بود.نحراف معیر مات ۲/۸۹ و alae ميانه و نما فيز به
ترتیب ۱۸1۷ وها بود
۲ تین و تقسير ياقتدهاى استنباطى
در يخش آمار استتباطى در قصل il ke رابطه متغيرهاى زميتهاى با ذكرش به قانون
جوانی جغعیت و تمکین تنسبت به فرزناأورئ غورد برزنسى قرار كرفت وسهس فرفسياد
يزوهش به آزمون كناشته شد. در اين بخش به تقكيك نتايج خلاصهوار مرور شده و سپس
به تببين برداختهايم.
رابطه سن با تكرش به قانون جواتى جمعيت؛ تكرش به قانون جوائى جمعيت يرحب
سن تفاوقى لز لحاظ آمارى تداشست و تتيجة أزمون هميستكى نيز معنادار ode ap
مىتوان كقت متقير سن از لحاظ الركذارى بر نكرش سيت به قانون جوانى جمعيت در بين
افراد مورد مطالعه متغير بى تأثيرى می‌باشسد و نمئتوان تكرش به قانون جواتى جمعيت را
پرصنب سن obs dg
رابطه سن با تمكين نسسبت به فرزندأورى؛ نتيجة آزمون اين دو متغير معنادار نود و
Isa oa نمكين تسبت به فرزندآورى وأ برحسب سن توضيح دا
رابطه ا شتفال با نكرش به قانون جواتى جمعيت: نتيجة آزمون همبستكى اين دو متغير
ال ماد
line بود اما شدت Gand la بود. اين امر نشان می‌دهد که وضعیت از
صفحه 62:
۲ فزندن تنون
مقدارى از تغييرات كرش به قانون جواتى جمعيت را توسيح دهد به كونهاى كه در ميان
i غيرضافل تكرش متبت نسبت به متفى بيشتر بود. رای كه ذكرش منفى در ميان
فد شساغل بیشستر بو اين يافته در واقع تأييدى بر نظرية هزيتهها و متاقع فرزئدان
اليينشتاين موباشد. ليبتشتاين استدلال مىكند كه منقعت و هزينة فرزندان عواملى هستنة
كه بر تصميم كيرى والذين در مورد ايدالرهاى بارورى شسان ودر تهايت شمار فزندان il
م ىكارند. والدين سيك سكين مىكنند و به زنب نها و مخارج silos ash
جناجه مناقع دائستن بجه بيشتر از هزينهها يا مخارج فرزندان باشسد. تكرش والدين مثبت
خواهد يود واتصميم به داشستن يجه خواهتد گرفت. نارای ليبن تاين بر قرايتة
تصمیم گیری عقلایی زوجین در مورد داشتن فرزند با توجه به منافع و هزينههاى فرزندان
تأكيد مىكنداحسينى. 1747: 10). در واقع قاد غيرشاقل به دليل منفعت اقتصادى حاصل
از مشوقهایاقتصادی قنون جوتی جمعيت ديدكاك مثيتترى تنسيت يه آن يرز نعود
كرجه همه اقراد فيرشاقل را شامل تشده ست لما احتمال ايتكه ديدكاه ساير ارد فيرشافل
اكه تكرش منفى يه قانو جواقى جمعيت داشته يوخند ناشى از يايكاه لقتصادى خانوادكى بالا
بوده بش زا است. چا كه در بخش ارتباط يايكاه اقتصادى با تكرش به قانون جواتى
جمعيت خواهيم ديد كه رابطه اين دو متغير معنادار مرباشد. افراد شاغل با توجه به لينكه
ald oe را بيشرتر از مزاياى آن ميندارتد. داراى تكرش منقىترى به قاتون جواتئ
جمعيت بودداتد. همجنين اين افراد تسبت به افراد فيرشافل از وقت كمترى براى بجددارى
برخوردارند و اين امر نيز مىتواند تا حدود زيادى توضيحدهتدة تفاوت نكرشى ميان اين قشر
sly
JE aa, تمكين تسبت به فرزندأورى: نتيجة آزمون همبستكى ين دو متغير
معنادار يود به كوتهاى كه فرزنذقورى در ميان اقراد غيرشاقل بسيار ب شتر از اقراد غير شاقل
بوده امست. اين امر همجنان كه در بالا عنوان شد بياتكر اين اسست كه فزدآوری بای اراد
تاغل هزيتهبردارتر از افراد غيرشاغل بوده و افراد غيرقساغل زمان بیشتری بری چه‌داری و
فرزنديرورى در اختيار دارند و همجنين از حيت روانشناختى مىتوان كقت كه افراد غيرشافل
نياز عاطقى بيشسترى براى بجه آوردن احساس مىكنند. در حالى كه اقراد شساغل به علت
ارتباط كارىاى كه دارند. م توان كفت كه کمترچنین نیازی را کمتر حس می‌کنند. از حیت
جامعهشناختى مىتوان كقت كه در جوامع مدرن خانواده كاركردهاى خود را به ساير تهادهاى
تخصصى جامعه واكار مىكتد. ياباين از يك طرف ih از حالت توليدكتنده سرماية در
اقتصاد خاتواده بيرون م روتد و از طرف دیگر به صورت مانعی در ره مسارکت فعال در
صفحه 63:
فصل جهارم: يافته هاى توصيفى و استنباطی/ ۶۳
سازمنهای وسیع‌تریدرمی‌آین كه باداشهاى زندكى در جامعه شهرى از لين طريق به
دست مىآيد. يرداشت مسلط در لين ديدكاه اين است كه وقتى مردم د بازار و جامعه شهرى
دخالت داشته باشسند. تنظيم خانواده عموميت خواهد يافت و بعد خانواده در جهت کاهش
تداوممیید(حمینی, ۱۳۸۲ 200)
رابطه ميزان مطالعه با تكرش به قانون جوانى جمعيت: نتيجة آزمون همبستكى ميان دو
متغير مذكور معنادار نبو بنابراين متوان 'دقت نوع نگرش به قانون جونی جمعيت را
نمی‌تون با میزان مطالعه توضيح داد.
رابطه ميزان مطالعه با تمكين نسسيت به فرزئدآورى: نتيجة مون همبسستكى ميان دو
متغير ييائكر وجود يك رابطه معنادار و مستقيم بود. به ان معنا که تمکین نسسیت به
فرزندأورى در ميان افرادى كه ميزان مطالعه به شترى دا شته. بالاتر يوده است. دليل لين امر
را می‌تون بر یک بنین روانشناختی تبیین نمد. به این صورت که فاد زمتی وقت خود را
به مطالعه اختصاص می‌دهند که فراعت بیشتری در زتدكى روزمره دا شته باشند و زمتی که
أوقات قرافت افراد با تفريح و سركرمىهاى دو ستاته و جمعى سبرى ذ شود اراد دنبای
به سركرمى خواهند برداخت, يكى از سرگرمیهای فاد مخصوصا زنان در اوقات فرافت.
مطالعه ست و يتابراين مئرتوان نتيجه كرفت كه فرافت بيشتر و تنهابي. مرتوائد دو فاكتور
مهم براى تبيين رابطه ميزان مطالعه و تمكين نسيت به فرزندآورى باشد. بدين كونه كه اقراد
در قراقت خويش در صورتى كه امكان وقتكتراتى با دوسستان و اطرافيان را كمتر ذاشته
ale at بيشسترى وا تجربه نموده و به اين ترتيب به مطالعه ويا يجددار شسدن رو
می‌آوند
انبيين افتههاى استتباطى در خصوص فرضيات بزو
فرنسيه اول: تكرش به قانون جواني جمعيت و تمكين به فرزنذآورى برحسب تحصيلات
متفاوت است.
)١ ربله تحدصيلات با تكرش به قانون جوانى جمعيت؛ نتيجة آزمون همبستگی میان این دو
متغير معنادار نبود. بنابراين نمىتوان نوع نگرش زنان متاهل به قانون جونی جمعیت را
برحسب تحصيلانشان توضيح داد.
7) رابطه تحصيلات با تمكين نسبت به فرزنذآورى: نتيجة همبستكى ميان اين دو متغير
معنادار و مثبت و ضعيف بود. به لين معنا كه با فزايش سطح تحصيلات. تمكين نسبت به
فرزنداورى الزايش يافته و برعكس. يعنى با كاهش سطح تحصيلات. تمكين نسيت به
فرزندآوری نیز اهش داشسته است. این ام تا حدودی از لحاظ تنوريكى متناقض مىتمايد.
صفحه 64:
ost gla / 26
اما بايد تكاهى به بافتار جامعه مورد بررسى يعنى شهر تهران بيتدازيم و سيس به تبين بين
يافته بيردازيم. در واقع تهران شسهرى يرجمعيت اسست و داراى يك جامعه مدرن با بافتار
فرهتكى متفاوت مىباشد. در شهرهاى مدرن به خصوص با اقتصاد سرمايه دارى ليبراليستى,
فوذكرايى در نهايت درجه خود قرار دارد و جنائجه به نتيجة حاصل از آزمون رابطه ميزان
مطالعه با تمكين به فرزتداورى و تبيين آن بازكرديم. درخواهيم يافت كه اين دو يافته با هم
در هماهتگی هستند و ينابر توضيح بيشين در اين خصوص و فردگرایی مورد بحث در این
ile می‌توان دریافت که تحصیلات تیز به توب خود بر سطح فردگرایی برساختة تمدن مدرن
مىاقزايد و اين امر سیب می‌شود كه يسيارى از عواطف انساتى زيرجرخدتدههاى تمدن مدرن
له شود و بسيارى لز زان براى كاهش تنش ناشى از فردكرابى مدرن به ويؤه نان با تحصیلات
بالاتر كه نسيت به افراد ا تحصيلات كمتر. تجربة بيشترى ol al به بجهاورى روى
مى ةورتد. بنابرلين اين يافته با بحث مارتين و جورز (1553) در خصوص تحصسيلات و رقتار
بارؤرى تاهم سو ا ست. مارتين و جورز از تعدصيلات به عنوان منبع أكاهى و شنات تسبت
ابه عوامل بيش كيرى از باردارى و ... اشاره داند لما بايد توجه داشت كه اين صاحبتظران در
سال 1993 جنين نظرى را مطرح نموده ودر آن زمان مطمننً آشنابى با وسايل بيش كيرى از
حاملكى به نسبت امروز نبوده اسست. در جامعه امروزى تهران در واقع جه زنان تحصيل كرده و
جه زنآن با تصيلات ياييوتر با توجه به <ضور گستردهرسان‌ها و منبع آگاهی و شناخت
دیگری که در سعلح جامعه وجود درد تم‌توان پروسه تحصیل را صرفاً منيع شناغت و
آگاهی قلمداد مود و همچنیی در جامعه‌ایمنند هایگرچه اراد از تحصسيلات متفاوتى
بروردارند اما درصد بى سواد در اين جامعه يسيار يايين ا ست و همجنان كه داددها ذشان
دادء از سطح تحصيلى ديبلم به بايين در ميان نموتههاى مورد مطالعه وجود تدائت. بتابراين
نظرية مارنين و جورز در خصوص تحصيلات و رفتار بارورى در جامعه مورد بررسى يزوهش
حافمر از اعتبار ساقط است.
فرفسية دوم؛ تكرش زنن به قانون جو جمعيت و تمكين به فرزنأورى برحسب وضصعيت
اقتملدیمتفاوت آست.
ty Sil gal ond de اون جوایجمعیت: نیج آمون همیستگی میا
دو متفر مبت و معا ما شعیف بود اين ام يافك لين ست كه تكرش نسيت به او
جونی جمعیت در يت لت لدو peop oul ie eats ade gM
برعکس.دلیل ان مر می‌تواد تشسی از یک نوع تاش تنورکی و رفتری در کنش‌های
فد باشد. ه وی که طبقات بااى جامعه تن همه که درد یت ایا(
صفحه 65:
فصل جهارم: ياقته هاى توصيفى و استتباطى/ ع
توجه به شدت همبستگی) گرچه تصورمی‌کنند. قنون جوانی جمعیت می‌تواند تتش مولری
در ازايش بارورى و رشد جمعيت داشته باشد اما همجنان كه در رابطه لين فاكتور يعنى
وضعيت اقتصادی با تمکین نسيت به فرزنآورى خولهيم ديد رفتار لين كروه متتلقض بوذه
است. این ام به ین دليل است كه قانون جواتى جمعيت طيفهاى مختلف را دربر كيرد
و نكرش به آن عموميتر ا ست. در حالى كه تمکین به فردآوری رتار شخاصی فرد در قبال
gli مدنظر دارد. به كوتهاى كه اگر شخصی با وضعیا اقتصادى بالا برسيده شود که
قانون جواتى جمعيت تا جه ميزان مرتواند بر فرزندأورى و رشد جمعيت تأثير داشته باشد؟
ممكن ا ست يا سخ دهد كه تأثير فراواتى خواهد دا شت ما گر از او sa شود كه تا چه
ميزان احتمال دارد رفتار بارورى شما برحسب متسوقهاى فرزندآورى منجر به بجهدار شدن
شود؟ ايد ياسخ خيلى كم باشد. بنابراين همجنان كه در قسمت یات‌های توصیفی و
| ستنباطى يزوهش ه شاهده نموديم درصد خا صى از اراد جتين يا سؤهايى ارائه نمودداتد.
بنابراين همجنان كه بيان كرديد اين يافته هيج تباينى با يافتدهاى مربوط به رابطه اشستفال
و نگرش به قنینجونی جمعیت و تمکین بهفرزندوریندرد و می‌توند بر اسساس نوم
نگرش طبقات بالا نسبت به افراد طبقات يايين تتبيين شود. به اين صورت كه طبقات بالا فكر
مىكنند كه احتمال زيادى دارد اقرلد طبقات يايين به نسبت مشسوقهاى اقتصادى قانون
جواتى جمعيت نسسبت به فرزندأورى ترغيب شوند. همجنان كه دولتمردان فكر مىكنتد و
رین درصد بيشسترى از این اراد كرش متبتى نسسبت به قانون جوانى جمعیت لباز
داشتهاتد. اما در طرف مقابل افراد طبقات بابين. جناتجه در خود ترقيبى نبيتند. تكرش متفى
أعلام تموده و احتمال اينكه براى افراد طبقات بالا ترقيب كتنده ياشد را تيز منتقى میداد
جز در مواردى كه خود افراد مايل به قرزندآورى برخسب تسهيلات دولتى باشد. به اين
ترئيب درضواهيم يافت كه بيجيدكى رابطه وضعيت اقتصادى در جامعه مورد بررسى با قانون
جوانى جمعيت ناشى از يك تصور طبقاتى در مین فاد هر طبقه نسبت به رقتار طبقه مقابل
ناشی شده است.
۲) ربطه وضعیت اقتصادی با تمکین نسبت به فزندآوری: نتيجة آزمون همبستكى ميان
اين دو متغير معنادار نبود. به این معا که نمی‌تان تغیبراتمربوط به رفتربروری و
تمكين به فرزندآورى ميتنى بر قانون جوانى جمعيت را برد سب و ضعیت اقصادی تو یج
داد. اين يافته در واقع با نتيجة رايطه اشستفال با تمكين به فرزئآورى هيج متافاتى ندارد.
جرا كه اشتغال در واقع مربوط به خود زان میباشد و درگیری زان در فعاليتهاى اقتصادى
را مشخص مىكند اما وصعیت اقتصادی مربوط به سطح رفاه اقتصادى خاتواده انست و
صفحه 66:
+6 / فرزندان قاتون
بنابراين دو مقوله متفاوت هستند. فردى ممكن ست سطح رفاه اقتصادى خاتوادماش بالا
باشد و خوذ فرد شاقل نباشد به اين ترتيب يا توجه به توضيحات ارائه شذه در قسمت رابطه
اثستغال با تكرش به قانون جوانى جمعيت و تمكين به فرزندآورى. به فرزند آورى روى بياويد
و تكرش مثبتى به قانون جواتى جمعيت داشته باششد. درحالى كه اقرادى هم با سطح رفاه
اقتصادی خانادگی الا که خود یز ساغل هسستند. وقت كافى براى بجه آوردن و يروش
فرزتد تداشته باشند و برعكس. يعنى اقرادى با سطح رفاء اقتصادى بابين و غبرشافل ممكن
ست به دليل احساس تياز عاطفى و زمان بيشتر براي فرزتديرورى به فرزند آورى روى بياورفد
اما در مقابل افرلد همان طبقه اقتصادى اما شافل حتى على رقم درآمد بابين. مزاياى شقل را
بر مزاياى بجددارى ترجيح دهتد و همجنين احساس نياز كمترى نيز به بجهدار داشته باشتد.
بنابراين مىتوان نتيجه كرفت كه در جامعه مدرن فرايند توليد نسل با ييجيدكن فراوات
همره گشته است و نمی‌تان بر مبناى تنورهاى كلا سيك ويا صرفأ بر مبناى يك نظربه.
به تبيين برداخت.
فرضیه سوم: نگرش به قانون جوانى جمعيت و تمكين به فرزتدآورى برحسب وضعيت
اجتماعى متقاوت است.
۲ رابطه وضعیت اجتماعی با نگرش عمومی زنان به قانون جوانى جمعيت: نتيجة أزمون
همیستگی میاندو line Sa te به این معنا که وضعیت اجتماعی بای
تفمیاتمربوط بهنگرش نسبت به gl جوتي جفعیت (lel ig lt gh
امر و عدم تطايق با يافته مربوط به وفسعيت اقتصادى در واقع لين ست كه وضعيت
اجتماعى تا حدود زيادى از معاشسرتها. روابط. امنيت و احترام ناشسى م شود و در این
ژوهش ومعیت اقتصادی در یک سطح جداگنه از وضعیت اجتماعی سنجش شده است و
در سنجش وصعیت اقتصادى صرف به بررسى وضعيت قرد از لحاظ ملی در جنب‌های مختلف
زندكى برداخته شد اما براى سنجش وقسعيت اجتماعى ملاك اقتصادى نبوده و اعتبار
اجتماعى فرد را مدنظر قرار داددايم. در واقع هرجند كه جامعه مورد بررسى با يولى شسدن در
همه سطوح مواجه شده است و كالايى شدن و منطق بازار يه تمام حوزءهاى زندكى شر
رخنه كرده استء اما همجنان تقاوتهايى ميان وضعيت اقتصادى با وضعيت اجتماعى قابل
شاهده | ست. ممکن است فردی از حاظ اقصادی در سطح بالا جلى دا شته با شد اما
الحاظ اجتماعى فاقد اعتباز ياشد ودر ميان مردم جايكاهى نداشته باشد. در حالى كه افرادى
تيز وجود دارند كه به لحاظ اقتصادى جايكاه الابى نداند لما از لحاظ اجتماعى قابل تحسين
صفحه 67:
فصل جهارم: يافته های توصیفی و استنباطی/ ۷
و دای اعتبار هستند بناراين اين يافته منافاتى با يافته مربوط به وضعيت اقتصادى و
رابطه آن با كرش به قانون جوانى جمعيت ندارد.
۲) رابطه وضعيت اجتماعى با تمكين ذسيت به فرزنأورى؛ نتيجة آزمون همبستکی اين دو
متغير حاكى از وجو يك ارتباط معناذار و معكوس در ميان آنها بود. به اين معنا كه هرجه
وضعيت اجتماعى فرد بالاثر بوده. تمكين يايين ترى تسبت به فرزندآورى داشته و برعكس.
یعتی با كاهعش سط اجتماعى زنان متأهل. تمكين آنها نسسیت به فرزند أورى بالاثر رفت
ca در اينجا مشخص است كه بجددار شدن داراى يك ليماز احترام كونه در جامعه امست. به
اين معنا كه هرجه فرد بايكاه اجتماعى بالايى در جامعه ذا
يا شدء نياز يه خريد اعتيار به
واسطه بجددار شدن تداشته و لذ لز تمكين باييترى نسبت به فرزندآورى برخوردار بود در
عوض زننی كه از يايكاه اجتماعى باييتى در جامعه برخوردار يودداند براى بالابردن اعتبار و
أرزش اجتماعى خود به فرزندأورى روى least بنابراين مىتوان نتيجه كرفت كه يك نياز
.بيشينى لازم ست تا فرد و براى تمكين نسيت به فرزندآورى مبتنى بر قانون جوائى جمعيت
ترغيب كند وبه لين ترتيب فرذ يا يك نشان دو هدف را مورد اصابت قوار ميدهد. بر اساس
تظرية منزلت اجتماعى. خانواده با توجه به ييشرفت و ترقى حاصل شده در جامعه و
موقعیتی که بهعنوان يك عضو داا است یه فزدآوری م‌ندیشد. حال أكر أوردن فرزقد
باعت حرکات صعودی خانوده شود آن را ادامه مدهد ولى كر فرزنداأورى را مائع بيشرفت و
توسعه و موقعيت اجتماعى خانواده بدائد آن را به طرق مختلف كثار م ىكذا (كاظميور و
همكاران. 7017 ).ريسن دومونت از طرفداران إين نظريه اعتقاد دائست كه داشستی ph
ارتباط تزديكى با منزلت اجتماعى والدين دارد. به عبارت ديك اكر در جامعهاى دائستن فرزقد
متزلت اجتماعى را سبب شود(همائند جوامع مبتنى بر 5شاورزى). خانواددها
ترجیج مى دهند فرزتد بيشترى داشته با شتدزرحيمينؤد. ۳۷۲ ۸۳ بر اي ساس از Ahi
نظر رويكرد متزلت اجتماعى مىتوان فرض كرفت كه رفتار بارورى با توجه به ارزقسى كه
جامعه به حدود و لغور آن مربخشد. متواتد متغير باشد. به عنوان مثال كر در جامعداى
تعداد فرزند بيشتر موجب تحسين و احترام خانواده باشد. افراد تمايل بيشترى به فرزندآورى
دارند و يرمكس, به اين صورت كه جنائجه بار ارزشسى دائستن فرزند بيثستر در جامعهمتفی
باشدء تكرش نسيت به آن منقى بوده و در نتيجه خانوادها تمايل به كوجك شدن دارند.
"؟.نتايج تحليل ركرسيون جندكانه كرش به قانون جوانى جمعيت
در اجراى محاسبات ركرسونى براى ذكرش به قانون جواتى جمعيت. دو متغيرى كه رابطه.
معتادار با آن داشتند. وارد معادله شدند ورین با توجه به سطح معنادارى متفيرها و
صفحه 68:
88 / فرزندان قانون
اسطح سنجش. متغير شاغل بودن به عنوان يك متغير بى أثر و غيرضرورى در معاده درنظر
كرفته شد. به كونهاى كه با حذف اين متغيرء تغييرى در مقدار ضريب تعيين تعدیل شده و
ريب هم ستكى جندكاته م شاهده ذشد. نارای با توجه به مقدار يتا به د ست آمده براى
متغير وضعيت اقة صادى به عنوان يك متغير ييشربين در تغييرات مربوط به نكرش سيت
به قاتون جوانى جمعيت شناخته شد. إين متغير يه تنهابى به ميزان 4/7 درصد از تییرات
آمربوط به تكرش نسبت به قانون جوانى جمعيت را توفسيح م دهد. با فزايش هر واحد در
وضعت اجتماعى زنان. ذكرش به قانون جوانى جمعيت ٠/197 واحد افزايش مريايد.
؟.نتايج تحليل ركرسيون جندكانه تمكين به فرزندآورى مبتنی بر قانون جوانی جمعیت.
براى اجراى محاسبات ركيسيونى جندكاته تمكين نسبت به فرزندآورى. متفيرهايى را كه
آزمون همبستگی معناداری با تمکیی نسیت به tl gis وارد معادلة شدند. در
اجرای محاسیات رگرسیونیتمکین نسیت به فرزندآورى. تنها متغير ونصعيت اجتماضى به
عنوان يك متغير قمرورى با توجه به سطح سنجش شناخته شد و مقدار يتاى آن تشاتدهنده
این بو که متقیری مناسب جهت پیش‌بینیتغییرات نگرشی زنن نسبت بهقنون جونی
جمعیت به مقدر ۲۸ درصد در جامعه هد پژوهش میب شد. به گو‌ای با فایش هر وحد
بای وضعیت اجتماعى زفان. مقدار تمكين آنها ذسبت به فرزند أورى مبتنى بر قانون جواتى
جمعیت ۰۸ واحدکاهش ملد و برمکس.
نیج گیری
اين بزوهش در واقع با هدف بررسى تكرش عمومى زنان متأهل نسسبت به قانون جواتى
جمعيت و تمكين يه فرزندأورى در شهر تهرن به انجام رسد. يافتدهاى بزوهش حاكى از آن
بود كه أكثريت افراد مورد مطالعه تكرشسى بيتابينى و مياته ننسبت به قانون جوانى جمعيت
داشتند و در مياته دو طيف مثبت و منفى قرار مىكرقتتد. درصد لين اراد 6/6" درصد کل
عجم تمونه بود. اما ذكرشرهاى منقى در ميان زنان بيشتر از تكرش هاى مثبت بود و نسبت
۳ درصد به 1/1 درصد را تشسكيل مىداد. إين وفضعيت تكرشى با توجه به سه متغير
وضعيت اق صادى. اجتماعى و سطح تح صیلات اراد مورد آزمون قرار كرفت و دربافتيم كه
ورميان gh sl all gaily ta Las oa قدرت توسنیمدهندگن درپیش‌بینی
تغیبرات نگرشی زنان نسبت به قانون جوانى جمعيت بود و وضعيت اجتماعى نيز تمكين
نسبت به فرزندأورى را تا حدود اندكى بيشربينى منمود. در بررسى ميزان تمكين نسبت به
فرزندآورى مبتنى بر قانون جواتى جمعيت. هماهنكى تسبى با سطوح تكرشى قابل م شاهده
صفحه 69:
قصل جهارم: يافته هاى توصيقى و استنباط/ 24
بود به كونداى كه درصد ag ميانه طيف يعنى اقرادى كه در حد متوسط فرزنأورئ بر
ساس قانون جوانى جمعيت قرار داش تند, بيشتر ادو طيف كم و زياد يود. همجنين
هماهنگ با سطوح تكرشى اما نه كاملا هماهنك افرادى كه تمكين به فرزندآورى باييتى
ی را تشکیل میداد در
حقیقت بر اساس نتایج پژوهش می‌نوان گفت نگرش عمومی زنان نسبت به قانون جوانی
داشتند نسبت به افرادى كه تمكين بالايى داششتند. درصد.
جمعيت در حد متوسط رو به بايين برأورد مى شود و جنائجه الركذارى قانون جوانى جمعيت
در رشسد جمعيت آتى را برحسسب نگرش فعلی زان كه در اين يزوهش مورد مطالعه قرار
گرفتند در نظر بكيريم. روتد رشسد جمعيت در سالهاى آقى تحول جتداتى را تجريه تخواهد.
كرد جرا كه نتايج اين يز
اقتصادى توضيح داد و وضعيت اقتصادى تيز در ا
روهش تشان داد كه نميتوان رفتار بارورى صرفا را برحسب وضعيت
يزوهش رابطه معتادار و م ستقيمى با
نگرش تسبت بهقنییجونی جمعیت دشست نه معکوس: در صسووتی میتی گفت که
وضسعیت اقتصادی می‌وند در نگرش متبت افراد به قانونى جمعيت و در نتيجه تمكين به
فرزندآورى و به تبع آن رشد جمعيت بينجا مد كه اين رابطه يك رابطه معتادار, قوى و
معكوس باشد. يعنى با لزایش سطح اقتصادى خانولده. شاهد كرش منقى به قانون جواتى
جمعیت باشیم و برعکس به صورتی كه در طيقات اقتصادى بايين جامعه. تكرش مثبتترى
ابه قانون جوانى جمعيت را شاهد باشيم. در صورتى كه در اين بزوهش نتيجة حاكى از وجود
sine dl Sy فصعيف و مستقيم ميان وضعيت اقتصادى با تكرش نسبت به قانون
ssi Sana le opt glade galas als ody ays cae Gye
رشد جمعيت را به صورت جشمكيرى اقزايش دهد. ييجيدكى جوامع مدرن دشان داده است
که یهار شنسی ور رها داي متزق شير توج هناگی فد نت
دادن وا از قدرتتببینآن‌ها کاسسته شسده اسست.بنااین بیسستی به دنال عومل
تعيينكنتده ديكرى كه در حال حاضر رفتارها و نكر شهلى بارورى را شكل مىبخشند, كشت
و بر اساس يك شناخت واقعبيناته أ جامعه موجود تسبت به ga lll statin
صفحه 70:
۱
لو ۵ 0 لو ی
صفحه 71:
کتاینمه ۱۷۱
منابع فارسی
أشقته تهراقى. امير (1381). جمعيت شناسى و تحليل جستارفاى جمعيقى. تهران. كستره.
oat (WPT) any wl فرهتك در جامعه ييشسرفته مصنعتى. ترجمه: مريم وتر
اتهران: انتشارات كوير.
اكتبي. رزيتا PAS كاهش يارورى در اران و عوامل اقتصادى: اجتماعى و فرهتكى مؤثر
بر آن با تأكيد بر نقش تنظيم خانواده بين سالهای 1515 (مطلعه موردی: شهر اصنهان).
يايأن نامه كارشناسى أرششد جامعه شناسن. داتشكاه اصقهان.
أديبى سده. مهدى.. سياهيوش, السحق ارجمند. درويش زاده. زهرا (1740). برريسى ميزان
افزايش بارورى و عوامل مؤثر بر آن در ميان طليفة كيد ساكن انديعشك. مجلة مطالعات
توسعة اجتماعی این. سل ۴. شمارة Ad) yao
اطاعت. جوا (۱۳۹۰. جمعیت و توس يايدار در ايران. فصسلنامة علمى يزوهشسى رقا
اجتماعى. سال .1١ شمارة !4 . صص ۳۷
بيكر. ترز ال (110). نحوه انجام تحقيقات اجتمامى. ترجمة Sign ايبى. تهران: نشر تى.
بی. رل ۰۱۳۹۷ روش‌هایتحقیق در علوم اجتماعى (جلد أول). ترجمة رضا فاضل. تهران:
انتشارات سمت.
حسینی, حانم(۸۱۳۸۹ دآمدی بر جمعیت شناسی اقدصادي اجتماعی و تنظیم خاتوائه:
ويراست اول. جاب سوم. همدان. انتشارات دانشكاه بو على سينا.
WAS) gil agen > جمعيت شنا سى اق صادي اجتمامى و تنظيم خانؤاده. ويراصت
دوم جاب جهارم. همدان. انتشارات داتشكاه بو على سينا.
حسينى. حائم و بلال FN) CB استقلال زنان و كنشهاى بارورى در ميان زنان كرد شهر
عهاباد زن ذرتوسعه وسياست, دوره ٠١ شمرة ۰۳ صص ۵۷:۷۸
دلاور. على ile (PAD) نظرى و عملى يزوهش در علوم انسانى واجتمامي. تهران؛ رشد.
صفحه 72:
۲ فرزندان قنون
ات اجتمامی. ترجمة هوشنگ تایبی:تهران:نشر
دواسء دی ای (0۳۸۸ ييمايش در
نی
رفیع بو فرامرز (07785. كند وكاوها و بنداشته هاء تهران.
رشيدى. ابراهيم (115). بررسى عوامل اقتصادى- اجتماعى: فرهنكى و جمعيتى مؤثر بر
بارورى در شهر دهاقان. فصلئامه علمى و يزوهشى جمعيت: ya I bad A Jl 14
رضسویزد. ند.پیکنی, تکتم (۱۳۹۶).مروری بر مطالعات اجتمامی تنظیم خانود و
كاهش بارورى در bled Lig dual lil صص 39:00.
سلطانيان. شپرزد.غدیری ماهرو Fen) ویکرد قنینیارن بهموضوع افژیش جمعیت
با تأكيد ير قانون حمايت از خاتولاه و جوانى جمعيت. Heigl کارسناسی ارشد حقوق.
داقشكاه شهيد يهشتى.
عباسی‌شوازی, محمدجلال.. عمکری‌ندوشم, عباس ( ۱۳۸۴ تغييرات خانولاه و كاهش
بارورى در اری:مطالعه موردی استان یز امه علوم اجتمامی شماره ۸۳۵ صص ۵-۷۵
عمامی, سیدمحمنمهدی. و عزیزی. حسین. (۳۹۳). بایسته های تفیبر سیاست های
تعنینی جمعیتی جمهوری اسسلامی ایا مطالعات زاهبردى زنان (كتاب ol دور ۱۷
شمارا JF صص ۱۵۶۱۷
فولادی محمد(۱۳۹۲). رکاوی و ند نها و سیست‌های جمعیتی با تأکد بر سياست
جمعیتی اخیر یرای معرفت فرهتكى اجتعامى. سال ؟ .شمارة ؟. صص ۱۷۳۱۸۵
08 طرح جوقى جمد يك و مات از
خانواده (مطابق اصل 15 قانون اساسى). مصوب مجلس شوزى اسلامس جمپوری /سلامی.
ob!
كشاورن حميد. حقيقتيان. منصورء توسلى be dae ct OPA sss lbs ير
فاصله بین ازدواج و فرندآوری(مطالعهمودی: alia ob 7-85 ساله شهر اصفهان),
جامعه تناس كاربردى. سال 6*: شمارا ۷ صس ۱۳۵۱۱
كوشن. بروس (07741. درإمدى برجامعه ناسي. ترجمة غلامعياس توسلى. تهران: انتشارات
Lage
asa Gilbey ele J cular opid
لوکاس. دیوید و i (NA) al مطالعات جمعیتی, ترجما حسین محمودیان
تهران. دانشكاه هرن
موسوى. ميرنجف, باقرى كشكولى. على lay (INN) تحليل جمعيت در رزامهريزى
شهرى و منطقداى. تهران اتتشارات WJ کت
صفحه 73:
كتابنامه / 800
ملتفت. حسین ((۱۳۸). بررسی یامد اشتفال بای زنان شاغل و زد نها انامه
کارشناسی اد جامعه‌ناسی, دانتگاه شیر
ملفری منصورآباد حمید. کاوه پيشقدم.محمدکاظم (۱۳۹۳). سیاستگذاری دولت در
زمينة كنترل جمعيت در نظام حقوق بشر و نظام حقوقى ايرل. بايازنامة كارتسناسى ارد
Ras ite آزاد اسلامى واحد مرودشت.
مشهدي. على؛ فريادي. مسعود(0179. تأئير سياست تقنينى بر ترخ رشد جمعيت در اران
تشریهمطالعات جنسیت و خانواده. شاد ۰4 صص ٩۱۶۷
عركز آمار يوان (۱۳۹۵) بر سی و تحلیل ویژگی‌های جمعیتی ک شور وا ستان‌ه ی ساس
سرتماری عمومس تقوس و مسکن 1۳۹۵
نيازى. محسن.. تورنجربور. فاطمه. نوروزى. ميلاد (148): فراتحليل عوامل اجتماعى مؤثر
بر بارورى ذر ايان. فصلنامة بنامه ريزى رقاه و توسعة اجتماعى د رايرآن. سال ۰۷ شماا ۰۳۱
صص ۱۱۸۵
ويكس. جان (010. جمعيت: مقدمداى بر مقاهيم و موضوعات: slime tl Lan
اتهران. مؤسسه عالى آموزش و بزؤهش مديريت و برنامهريزى.
English References
Bongaarts,j (1983). Fertility, Behavior and Biology Academic Press, ne
- Behende, Asha (1988). Principles studies. Himalaya, publishing house, Bombay.
كال ب and, W.G Axinn (2004), New ideas and Fert Limitation: The Role
‘of Mass Media. Journal of Mariage and Family, 66-1180 1200,
Cleland, J and C.son (1987). "Demand Theories ofthe Ferty Tra
سس« 5:30.
> همه J. (1978). & theory of fer: from high plateau to destabilization
Population and Development Review. &: 52-578
~ Chen, Rand 5. P Morgan (1991) «Recent trends in the Timing of Fist Births in
the United States, Demography.
+ Barbe
tion, An
صفحه 74:
ost glia ۴
Fulop, Marcel (1977). The Empiical Evidence from the Fertity Demand
Functions: A Review of the Literature. The American Economist Vol 21, No 1.
- Freedman, Ronald (1987). Fertily Determints fn the Worl Fetty. Survey Et
4 »
Cleland, Joh & ChisScot, London Claredon press. PP 771-772.
Hashemi, A (2008) «Family Planning Program Effects in Rua res, gina
Polyectnic Institute and State Universi Department of Economics Blacksburg.
Kezemipour Sh lis AVishkaelS (2012). Soil Factors Affecting Fry inthe
Family (Case Stuy: Marie Students of Islamic Azad Universi, North Tehran
Banc). Socilogea studies of ran, Summer, §: 57 ~75
Marin, .¢ and F. Juarez (1985). The Impact of Women's Education on Fertity
In Latin America: Searching for Explanations. Intemational Family Planing
Perspectives Volume 21, Number 2PP. 52 - 80.
Mehicol, 6. (1999). Population Weights in Intemational Order. Population and
Development Review 25(3).
Nomaguci, Kei (2003) «Determinants of Having a Fist and Second Child among
Japanese Maried Women in Recent Cohorss, Dissertation Submited 19 the
Faculty of the Graduate schoo! ofthe Unversity of Manand at college Parkin
arial flment of the requirements forthe degree of doctor of Phiosophy.
Thorton, A (2001). "The developmental paradigm, Reading History Sideways,
and
family Change. Demography, 38, 449-466.
Weeks , John, R. (1998). population an in tematonal to concept and Issue
ماه wads
worth,
Zojonce, RB (1968). The Atitudnal Effects of mere Exposure. Joyal of
‘personality and socal psychology, (0) 1-2
فرزندان قانون
"بررسیگرایش های باروری زنان در ایران معاصر"
تهیه و تألیف:
میالد صالحی
سرشناسه
:
صالحی ،میالد۱۳۶۸ ،آبان-
عنوان و نام
:
فرزندان قانون :بررسی گرايشهای باروری زنان در ايران معاصر/تهیه و
تالیف میالد صالحی.
پديدآور
مشخصات نشر
:
همدان :داعیه.۱۴۰۳ ،
مشخصات
:
۷۴ص:.مصور(رنگی)،جدول(رنگی).
ظاهری
شابک
:
978-622-8446-61-5
فهرست نويسی
:
فیپا
يادداشت
:
کتابنامه.
عنوان ديگر
:
بررسی گرايشهای باروری زنان در ايران معاصر.
موضوع
:
باروری انسان --ايران --نمونهپژوهی
Fertility, Human -- Iran -- Case studies
موضوع
:
ايران --جمعیت --سیاست دولت --نمونهپژوهی
Iran -- Population -- Government policy -- Case studies
رده بندی کنگره
:
۳ HB۳۶۳۶/۴آ/
رده بندی ديويی
:
۳۰۴/۶۰۹۵۵
کتابشناسی ملی
:
۹۷۱۵۲۴۵
نام کتاب :فرزندان قانون
نام نويسنده :میالد صالحی
ناشر :انتشارات داعیه
شمارگان ۵۰۰ :جلد
نوبت چاپ :اول ۱۴۰۳ -
شابک ۹۷۸-۶۲۲-۸۴۴۶-۶۱-۵ :
چاپ :فاطر
قیمت ۱۰۰۰۰۰ :تومان
آدرس ،تلفن و سامانه الکترونیک :همدان – بلوار زينبیه – کوچه مدرسه – انتشارات داعیه
۰۸۱۳۴۲۲۶۰۰۵
۰۹۱۸۷۱۲۰۱۲۷
تقدیم به
سررشمهررهربانش یبوبحه سرررببب
یبادببوبرشرر د،بببا درب
شیشانبروزبوباج هدانبشبب ب
حضش،بف طهربامبالبنین"سالمباهللبعلین "
ب
مقدمه نویسنده
شبا س سبجدیدتشینبی فترباشکزبآا ربایشانبازبهفتهینب سش شه ریبعه ایب ف سبوبا سکنبدرب
سرر ب1395ب جهعیتبکلبکهرر ربب ربهفت دبوب ربایلی نبوب ن رردبوب یسررتبوبشرر
بهزاربوب
دویسررتبوبهفت دب فشباعالمبشرردببب شباسر سب ش ارباو بت سررعربکربدربسر ب1368بت ر یببوب
هدفبگذاریبشدببادب ظشب دبکرباعه بسی ستبتعدیلبا الیدبازب۶.۴با ل دبز دهب ربد ی بآادهب
دربطیبدورانب لق هب روریبیکبزنب( س ب)۱۳۶۵ب رب ۴زادبدرب س ب۱۳۹۰بوبک ه
ب شخبر شدب
طبیعیبجهعیتبازب۳.۲ب رب۲.۳بدرصدبدربههینباد،ب بت جرب ربس خته نبفعلیب سی ربج انب
جهعیتبوویژگین یبزیستیبوبفشهنگیبج اعربااک نپذیشبخ اهدب د .ب
بازباینبروبک ه
ب روریبعه ایبز نبت بحدب۴ب زادبوب شخبرشرررردبطبیعیب۲.۳بدرصرررردبدرب
س ۱۳۹۰بانهتشینبهدفن یبدرازاد،ب سی ستبتحدیدبا الیدبک ه ربخ اهدب دبوباتن سبب ب
اینبهدفن ببک ه
ب شخبرشررردبطبیعیبجهعیتب رب۲.۹بدرصررردبدرا تن یباینب ش اربوبا تدایب
ش اربت سعرب عدیببازبطشیقباثشگذاریبآگ ه ربوب ش ارریزیب شدهب شباتغیشب روریب ربعن انب
عهدهتشینبهدفبجهعیتیباین ش اربدرب ظشبگشفتربشدهباست .ب
ب ربانظ رب یلب رباینبهدفببوزار،ب نداشررتببدرا نبوبآا زپبپزشررکیب ربعن انباجشیباینب
سی ستبا ظفباستب بههربت انبوبااک ،بخ دبب ربط رات سطب۲۴بدرصدبازبز نبوبا درانب
واقعبدرباق طعبسرررنیب لق هب روریبرابطیبسررر لن یب۱۳۷۲-۶۸بتحتبپ شررر
خ
ادهبقشاربدهدببت بازبت لیدیکبایلی نبا ل دب خ اسررتربدربط
ب ش اربتنظی ب
باینب ش اربجل گیشیبش ر د.بب
شباس سباولینبسششه ریب ف سبوباسکنبپسبازب ش اربسندباو بت سعربکرببدربس ب1375بب
ا ج مب شدببجهعیتبک ه رب ربعددب ش
تبایلی نبوبپنج هبوبپنجبهزاربوبمن ر صدبوبه هت دبوب
ه هتبر سید.بوبدرب س 1390ب ربعن انباق
دبهدفبگذاریب ش ارباو بت سعرببایزانب روریب
کلب شباس ر سبآا ربثبتباح ا ب رب1.41ب زادبوب شباس ر سبآا ربسرر زا نباللباتحدب رب1.6ب زادب
ر سیدبکربک ه
ب شخب روریبدرب س ب1390ب ربعددب0.2بدرباق ی سرب ب رب شخبا ست داردبیعنیب
حب■
۰/۶ب دربههربشررنشه بوبروسررت ه باهررن دباسررتبوباینبرو دبم ل
اجته عیبباقت
به یبجهعیتیببفشهنگیببب
دیببوبسی سیببباانیتیبدربپیبخ اهدبداشت .ب
ببببب درب یهررتشبکهرر ره یباروپ ییب شخب روریبکلبازبحدبج یگزینببب۰/۶بپ یینبآادهبوب ربتبعب
آنباینبرو دبتداومبی فترباستبوبدربآسی ب یزبههینبتشتیببرخبدادهباستب .ب
بببببهشمب سنیبجهعیتبایشانبدربدهرباو با قالبباثلثیب شکلبوب بق عدهبایبو سیعب دبب عدب
ازباعه ب سی ستبتحدیدبا الیدبق عدهبهشمبجهعب شدببدرح بح ضشبدرب سنینب25بت ب35ب س ب
ات رمباسرررتبوبق عدهبهشمبدربح بجهعبشررردنباسرررتییعنیبازبیکبجهعیتبج انبواردبیکب
جهعیتبای سررر بایبشررر ی بوباگشباینبرو دبادااربپیدابکندببپسبازبسررریبسررر بکهررر ریب
س لخ ردهبخ اهی بداشتبوبجهعیتبس لخ ردهبه بدربایشانبافزای
بپیدابایبکندب.ب ب
جهعیتبشن س نب یزبرو دبجهعیتیبایشانبرابدرباشزبههدارباعالمبوبتأکیدبکشد دبدربص ر،بعدمب
رشرردبجهعیتبب بافزای
بقهررشبسرر لهندبا اجربخ اهی بشرردبوباهکنباسررتبا ب یزب برخدادب
«پیشیبجهعیتب»برو شوبش ی ب .ب
بببببرشدب س ال ربجهعیتبدربایشانبطی۷بدورهب سششه ریب ه نبایبدهدبکربرشدبجهعیتب عدب
ازبا قالببوبدهربش ر ررتبب ربشررد،بافزای
بپیدابکشدهبوب عدبازبآنبازبدهربهفت دببت بدهرباو ب
قشنبمن رده بب باجشایبسرری سررتبه یبت سررعربایبازبجهلرباشررتغ بز نببآا زپبع لیبوب
...ک ه
بپیدابکشدهباسررررتبوباگشبتعدادبفشز دانبوالدینبکهتشبازباینباقدارب شرررردببجهعیتب
ج یگزینب هیبش دبوبهشبمرباینبرق بک بش دببتعدادبکلبفشز دانبزوجینبک بایبش دبیبتعدادب
ات سررطبفشز دانبدربدهربشرر ررتببب7بفشز دبوبدهربههررت دبببب3.1بفشز دبوبدربح بح ضررشببب
رقهی1.6باستبکرباینبک ه
بجهعیتبدرباثشبک ه
ب روریبایج دبشدهباستب.ب ب
دربح بح ضررشبرشرردبجهعیتب۰.۶۱ب درصرردباسررتبوبهن زبانفیب یسررتبباا باگشب روریب برو دب
فعلیبادااربپیدابکشدهبوبث تب ه دببت بس ب۱۴۲۰بجهعیتبا ب رباشزبصدبایلی نب فشبرسیدهبوب
ازبآنبسرر ب رب عدبجهعیتبرو دبک هندهبپیدابکشدهبوب شخبرشرردب ربصررفشبایبرسررد.باهررکلب
ا س سیببک ب شدنبک دک نبزیشب۱۵ب س بوبافزای
بتعدادب س لهندانبا ستبب ربط ریبکربدربآنب
س بجهعیتبفع بک ه ربکرب ینب15بت ب60ب س برابت هکیلبایبدهندبوبازبدهرب۶۰ب رب سنب30ب
سرر لگیبرسرریدهبا دببسرر لخ ردهبشرردهبوب ی
بازب۳۰بدرصرردبجهعیتبرابتهررکیلبخ اهندبدادببب
ای گینبسنیبجهعیتبکه ربدربس 80بباز20.8ب رب32ب س ببدربس 1400برسیدهبکرب ه نبازب
پیشتشبشدنبجهیعتبکه رباستبیبدربص ر،باداارباینبرو دب روریبت ب20ب س بآیندهب30بدرصدب
جهعیتبکه ربرابس لهندانبتهکیلبایبدهندبوب یشویبفع باقت
سی سیبخ یبدربکه رب خ اهی بداشت .ب
دیببباجته عیببفشهنگیبوب
دربح بح ضشب11٪بجهعیتبایشانب س لخ ردهب دهبوبحدودب۱۸ب٪بزیشب۱۵ب س بوبحدودب69بدر صدب
درب زهبسنیب15ت 60بب س به ستندبولیب رباشوربزا نباینبرو دبدربح بتغییشبا ستبباصطالحیب
تحتبعن انب"بپنجشهبجهعیتیب" شبههینبااشباطالقبایبگشددبوبح کیبازبآنباسرررتبکربدربدهرب
ج ریب سررربتبجهعیتبدربسرررنبک ربوبفع لیتبب رب التشینبایزانبدربت ریخبجهعیتیبکهررر رب
خ اهدبر سیدبوبک ه ره ییبکربدر صدب ی هتشبجهعیت ه نب ینب15بت ب60ب س ب شدبجهعیتیب
اسررتبکرب یهررتشینب یشویبفع لیتبرابدار دبوبدرباشحلربشررک ف ییبقشاربدار دبوباگشباینبگشوهب
سرررنیبدربالگ یباشرررتغ بت مبقشاربگیش دبب التشینب بزدهباقت ررر دیبرابخ اهندبداشرررتب(دالوربب
.)1385ب ب
اگشبا ب ت ا ی بازباینبدورانب رب ح باحسرررنباسرررتف دهبکنی بوب ب ک رگیشیباینبافشادبدربالگ یب
ا شتغ بت مبیعنیبا شتغ لیبکرب زدهیبدا شترب شدیبایبت ا دب ربجنتبکثش،ب یشویبا س یب
یکبپنجشهبجهعیتیب شایبایشا ی نباحس ر ببش ر دب.باگشبا ب ت ا ی ب خ
کنی ببوبت سررعرب خ
بصررنعته نبرابتق یتب
بخدا ،ب یزبدرباختی ربصررنعتب شرردببوازباینبجهعیتیبکربدربسررنب
فع لیتبهستندب رب ح باحسنب نشهب شداریبکنی ب ربرشدبوبشک ف ییباقت
دیبخ اهی برسیدیب
من چربدربکه ره یبآسی یبجن ببششقیبازباینبفشصتباستف دهبکشد دبوبرشدباقت
دیب البراب
ربدستبآوردهبا د .ب
بعن یتب رباط لبباطشوحربوباههیتبآنبدربشررشایطبفعلیبکهرر رب رب ظشبایبرسرردبپشداختب
دانبوبطشحبا ض ع ،بپژوههیبح
بآنبضشور،بداشتربوبق لیتبپشداختبع ایبدارد .ب
ببببب گ رپبکت بباسرررتقلب درباینبزاینرباههیتب سررری ریبداردببزیشابق
نبج ا یبجهعیتبوب
ت هکینب ربفشز دبآوریبیکیبازبانهتشینبق ا ینبدربح زهبسررررالاتبجهعیتبوبت سررررعربپ یدارب
ا ست.باینبق
نب ربانظ ربکنتش بر شدبجهعیتبوب نب دب سطحب سالاتبجهعیتبتدوینب شدهب
اسررت.ب ن شاینبب شرسرریب گشپبعه ایبز نب رباینبق
نبوبت ثیشبآنب شبفشز دآوریبوبسررالاتب
جهعیتب سی ربان باست .ب
ببببب ههچنینبب شرسررریبوضرررعیتباقت ررر دیبباجته عیبوبتح ررریال،باشدمبدرباینبزاینرب یزب
اههیتبدارد.باینبا اردبایت ا ندبت ثیشب سرری ریب شبرویب گشپبوبعهلکشدباشدمبدربقب بق
نب
ج ا یبجهعیتبوبتهکینب ربفشز دآوریبداشرررترب شرررند.ب شایباث ببوضرررعیتباقت ررر دیبوب
اجته عیبز نببایت ا دبت ثیشب سی ریب شبرویبت
هی بگیشیبآنه بدربخ
صبدا شتنبفشز دب
داشترب شد .ب
ببببب ن شاینبب ربرشررررتربتحشیشبدراوردنبکت بباسررررتقلیبدرباینبزاینربایت ا دب ربدولتبوب
س ر زا نه یباش طربکهکبکندبت ب ش اره یبان سرربیبراب شایباجشایبق
نبج ا یبجهعیتبوب
يب■
تهکینب ربفشز دآوریبتدوینبکنندبوب نب دب سطحب سالاتبجهعیتبرابت ضهینبکنند.بههچنینبب
اینبتحقیقبای ت ا دب رباشدمبک هکبک ندب ت بدرکب نتشیبازباهه یتباینب ق
نتشینبت هی برابدربخ
نبپ یدابکن ندبوب
صبداشتنبفشز دب گیش د.بببببب ب
ببببب تحقیق ،بدربزاینرب گشپبعه ایبز نب ربق
نبج ا یبجهعیتبوبتهکینب ربفشز دبآوربیبب
ایت ا دب ربعن انبیکبا ضررر هبان بدربزاینربسررری سرررتگذاریبوب ش ارریزیبجهعیتیبدرب
که ره با ردب شرسیبقشاربگیشد.بدرباینبکت بببایت انب رب شرسیبوضعیتباقت
وبتح رریالتیبافشادبپشداختبوب گشپبآ ن ب ربق
دیبباجته عیب
نبج ا یبجهعیتبوبتهکینب ربفشز دبآوریبراب
شرسیبکشد .ب
بببببههچنینبب ت یجباینبکت ببایت ا دب ربعن انبیکبانبعباطالع تیب شایباشاجعبقضررر ییبوب
ق
گذارانب یزبا ردبا ستف دهبقشاربگیشد.ب ربعن انباث بباگشب ت یجب ه نبدهدبکربق
جهعیتبوبتهکینب ربفشز دبآوریبدرب ینبافشادب بو ضعیتبتح
ایت انباقداا تیبراب شایبافزای
نبج ا یب
یلیبپ یینبب گشپبانفیبداردبب
بآگ هیبوبآا زپباینبافشادبدرباینبزاینربا ج مبداد .ب
ب
تیشبا هب۱۴۰۳ب–بایالدبص لحی
فهرست مطالب
مقدمه نویسنده11.....................................................................................................
فصل اول:تاریخچۀ سیاستگذاریهای ر
کنتل جمعیت
.1برنامه اول توسعه و اهداف جمعیت 17 ............................................................
.2قانون تنظیم خانواده و جمعیت 18 .................................................................
.3برنامه دوم توسعه و سیاستهای جمعیت 18 ....................................................
.4برنامه سوم توسعه و کنتل باروری 19 .............................................................
.5سیاستهای جمعیت برنامه چهارم توسعه 19 ....................................................
.6برنامه پنجم توسعه و جهتگتی جمعیت دولت 20 ............................................
.7قانون اصالح قوانی تنظیم خانواده و جمعیت 20 ...............................................
.8برنامه ششم توسعه و رویکرد جمعیت دولت 20 .................................................
.9رویکرد دولت در قانون حمایت از خانواده و جوان جمعیت 21 ..............................
فصل دوم:نظریه های جمعی رت
مقدمه 23 ....................................................................................................
.1نظریههای جمعیت 23 .................................................................................
.1-1رویکرد موافق افزایش جمعیت 23 ...........................................................
.2-1دیدگاه مخالف افزایش جمعیت 24 ..........................................................
.3-1نظریۀ ثبات جمعیت24 ........................................................................
.4-1نظریۀ تناسب جمعیت 25 .....................................................................
.2نظریههای باروری 25 ..................................................................................
.1-2تبیی جامعهشناخت رفتار باروری 26 .......................................................
.2-2تبیی اقتصادی رفتار باروری (نظریۀ هزینهها و منافع فرزندان) 28 ...................
.3-2تبیی اقتصادی -جامعهشناخت رفتار باروری 29 ..........................................
.1-3-2نظریۀ چهارچوب عرضه و تقاضا و هزینههای فرزندآوری29 ...................................
.2-3-2نظریۀ جریان ثروت بی نسیل 30 .....................................................................
بببببببفنشستباط لب
.3-2-2نظریۀ اقتصاد جدید خانوار 31 .......................................................................
.4-2تبیی فرهنگ رفتار باروری (نظریۀ ارزشهای فرامادی) 32 .............................
.5-2تبیی اجتمایع -فرهنگ رفتار باروری 33 ....................................................
.1-5-2نظریۀ ارتقاء اجتمایع (متلت اجتمایع) 33 ........................................................
.2-5-2نظریۀ تغیتات و واکنشها 34 .........................................................................
.3-5-2نظریۀ اشاعه34 ..........................................................................................
.4-5-2نظریۀ عقبافتادگ فرهنگ و نوسازی 35 ...........................................................
.6-2تبیی بینابیت رفتار باروری (فتیولوزیگ -جامعهشناخت) 36 ...........................
.7-2تبیی جمعیتشناخت رفتار باروری (نظریۀ گذار جمعیتشناخت)37 ...............
.8-2تبیی نهادی رفتار باروری 38 ..................................................................
.9-2تبیی روانشناخت رفتار باروری (تئوری مبادله) 38 .......................................
.10-2تبیی الهیان رفتار باروری (نظریۀ الهیات ویژه شده) 39 ...............................
.11-2تبیی فمنیست رفتار باروری (نظریۀ برابری جنسیت) 39 ..............................
.12-2تبیی هنجاری -فرهنگ رفتار باروری 40 ..................................................
.1-12-2نظریۀ توازن (رسانههای ارتباط جمیع) 40 .......................................................
.2-12-2نظریۀ تأثت قویم -فرهنگ 41 ........................................................................
.13-2رفتار باروری و ارتباط آن با پایگاه اقتصادی ،اجتمایع و تحصیالت 42 ............
.1-13-2پایگاه اقتصادی و رفتار باروری 42 ..................................................................
.3-13-2تحصیالت و رفتار باروری 43 ........................................................................
فصل سوم:مبنای روش شنایس
.1روش تحقیق 47 .........................................................................................
.2جامعه آماری 48 ........................................................................................
.3حجم نمونه 48 ...........................................................................................
.4واحد تحلیل49 ..........................................................................................
.5روش نمونهگتی50 .....................................................................................
.6ابزار گردآوری دادهها51 ...............................................................................
.7پایان و روان ابزار گردآوری دادهها 51 ..............................................................
.8ابزار تجزیه و تحلیل دادهها 52 .......................................................................
.9تعاریف نظری و عمیل مفاهیم 53 ...................................................................
.1-9تحصیالت 53 ....................................................................................
.2-9وضعیت اقتصادی 53 ..........................................................................
.3-9وضعیت اجتمایع 54 ...........................................................................
.4-9نگرش به قانون جوان جمعیت 55 ..........................................................
.5-9تمکی به فرزندآوری مبتت بر قانون جوان جمعیت 57 .................................
فصل چهارم(:یافته های توصیف و استنبایط)
.1یافتههای توصیف 59 ...................................................................................
فنشستباط لب
م
.2تبیی و تفست یافتههای استنبایط 61 ..............................................................
.3نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نگرش به قانون جوان جمعیت 67 ............................
.4نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه تمکی به فرزندآوری مبتت بر قانون جوان جمعیت 68 ...
.5نتیجهگتی68 ............................................................................................
کتابنامه 70 ..............................................................................................
فصل اول
تاریخچۀ سیاستگذاریهای
کنترل جمعیت
ف لباو :ت ریخچۀبسی ستگذاربیه یبکنتش بجهعیتب/بب۱۵
ب
ب
ب
ب
ب
اقدار ب
طبق ،بح ک بهیچ گ هب سرررربتب ربجهعیتیبکرب شبآنبحک اتبایکشد دبب ی تف و،ب ب دها د.ب
جهعیتبزی دبدرب خ
بعهدهایبازبت ریخبگذشررررتۀب هررررشببعه ا ب ربعن انبانهررررأبوبع الب
تعیینکنندۀباقتداربالیبوبت انب ظ ایبوباقت ررر دیب شایبدولته باطشحب د.ب ربههینبلح ظب
ت جرب ربجهعیتب ی هتشبازبزاویۀباهدافبتق یتبقدر،ب ظ ایبوبا ه رکتبدربثب ،ب سی سیبوب
کسببدرآاده یبا لی تیب دبوبغ لب بجهعیتبزی دب شبجهعیتبک بتشجیحبدادهبایشد.ب ب
اینب شداشررتبازبجهعیتبت باواخشبقشنبهجده بوباوایلبقشنب زده بههچن نبرایجب د.ب ین
ب
اشک تیلیستیباتداو بدرباروپ بدربقشنبهفده بوبهجده بفشضبایکشدبکربقدر،بوبثشو،بیکب
دولتبدربارتب طب ب زرگیبجهعیتبآنبتعیینبای ش دبوب بافزای
یزبافزای
بجهعیتببقدر،بوبثشو،بآنب
بایی د.بتحتتأثیشباینب شداشررتب دبکربدولته یباروپ ییب برق تب شایبت سررعۀب
فت ح ،بوباستعهشهبس زیبسشزاینه یبدورببسی ستبتحدیدبان جش،ه بازبخ رجب ربداخلبوب
دیدگ هبتهرررر یقبا الیدبرابدربداخلبد ب بایکبشد د(اکنیک
1بب:۱۹۹۹ب.)۳۴ب باینبح ب عدبازب
وق هبا قالببصنعتیبدرباروپ ب ربتدریجباعتق دب ربرا طۀبا ستقی بای مبحج بجهعیتبوبقدر،ب
ظ ایباههیتبث
یبی فتبوبتف قبتکن ل ژیکیبوباقت
دیباههیتب یهتشیبپیدابکشد.ب ب
اا بزا یبکرب س خت ربوبهشمب سنیبجهعیتبک ه ره یباروپ ییب رب سهتبپیشیبجهعیتبپی
ب
رفتببد ید گ ه ه یبجهعیتیب ربدیگشباهه یتبوج دبجهع یتبج انبرابدر ی فتبوبا ب حثیبازب
قبیلبپنجشهبجهعیتیبوب...براباطشحبس خت.ب ب
بببببدرواقعبان تشینب سشا یربهشبک ه ربب سشا یربا س یبآنبک ه رباح س ببای ش د.بجهعیتب
ج انبیکبکه ربدربس خت رباانیتبوبقدر،بآنبکه ربتأثیشبانهیبدارد.باینباسئلرب ربا دازهايب
شايبدولت ه باههیتبداردبکرب باسررررتف دهبازبا زاره يبق
جهعیتبدربجنتبافزای
بی بک ه
یبدرصررررددباداخلربدربسرررر خت رب
بآنب شايب یلب ربجهعیتباطل ببهسررررتند.بدربواقعبهشب
دولتیب بت جرب ربشرررشایطبوبااک تیبکربداردببدارايب شخیباهدافبجهعیتیبای شررردکربدرب
جنتبرسیدنب ربآنبسی سته يبجهعیتیباختلفیبراباتخ ذبای ه ید .ب
1 . McNicollب
دانبق
۱۶ب/بفشز ِ
نب
ببببب ن شاینبااشوزهب سرری ریبازبکهرر ره یبجن نبدربپیبرشرردبوبافزای
بجهعیتبکهرر ربخ دب
دها دببمشابکرباق لۀبجهعیتبازبا ض ع ،بح ئزباههیتبوبتأثیشگذارب شایباعتالبوبت سعۀبهشب
که ر ریباسررت.بازباینش وب شایبافزای
بسررشا ربت لیدبداخلیببرشرردبوبت سررعۀباقت ر دیبدرب ینب
کهرررر ره یبجن نبوبایج دباانیتبدرباشزه بوبدف هبازبا ج دیتبخ دبوبدیگشبع اال بدخیلبب
دولتاشدانبوب ش ارریزانبرابتشغیببکشدهبکربسی ستگذاریه یبان سبیبجنتب نب دبرو دبرشدب
جهعیتبکهررر ربارائرب ه یند.بسررری سرررته یبجهعیتیبکربازبسررر یبدولته باتخ ذبشررردهبب
اجه عرایبازبکل ی ،بوبرایز ی ه بوبت ررررهی ه ،ب تدوینب ی ف تربجهعیتیباسررررتب کرب حدودب
فع لیته یب دولتبرابدربارتب طب باس ئلبجهعیتیباهخصبوبتبیینبایکند.باینبسی سته یب
دولتبتنن ب شایبکنتش برشدبجهعیتباقتب سب هدهب لکرباجه عرب زرگیبازباس ئلبجهعیتیبراب
ش البای ش د.بهدفباس سیباینبسی سته باح فظتبازبتع د بپ ی یبس خت ربکلیبجهعیتب
است.باینبخطاهیه بزا یبدربگستشۀبکلبکه ربالزماالجشابوب ظ مبق ا ینبوباقشرا،بکه رببراب
ش البای ش دبکرب ضهنبفشاه س زیبان فعبعه ایببعهلکشدبدولتبرابدربق لبب سی سته یب
ق
نگذاریبکه ربس ا دهیبایکند(غه ایبوبعزیزیبب:۱۳۹۳ب.)۱۳۱ب ب
بببببههچنینبازبآ ج ییبکربیکیبازباف هی ب بظن ربدرباد ی ،بعلهیببا صطالحبایدهآ ب روریب
است.بسی ستگذارا یبکربدربا ردبک ه
ب روریب گشانا دب شبایدهآ ب روریب ربعن انبپنجشهایب
ازبفش صته بوبت جیربتالپب شایب ستنب شک فب ینبایدهآ ه یب روریبوبرفت رب روریبتأکیدب
ایکنند.بدرباینبرا ست بببایشانبدرب س ه يباخیشبدربجنتبتالپب شايبافزای
24بآ نب1400بق
ق
نبحه یتبازبخ
با الیدببدربت ریخب
ادهبوبج ا یبجهعیتبراب ربت رر یببگذاشررتبکربدرباینب
نبااتی زا،بوباحدودیته ییبدربجنتبافزای
بجهعیتبکهرر رب شايبزوجینبایج دبشرردهب
اسررتبوباینبااشبهزینره ییبراب شب دجۀبدولتبتحهیلبکشدهباسررت.باینبقضرریربا گیزهایب شایب
پزوه
بح ضررشبایج دبکشدهباسررتبت ب باشوریب شبت ریخچۀبسرری سررتگذاریه بدرباینبح زهبوب
رویکشده یبعلهیبا ج دبدربدوبح زۀبجهعیتیبوب روریبب ربایزانباثشگذاریبسررری سرررته بازب
طشیقب شرسرررریب گشپ ه یبافشادب رب ق
ههچنینباینبپژوه
اقت
افزای
ب رب شرسررریبرا طۀباتغیشه یبزاینرایبههچ نبتح ررریال،ببوضرررعیتب
دیبوباجته عیب ب گشپب ربق
بی بک ه
نبج ا یبجهع یتبوبتهکینب ربفشز دآوریب پشدازد.ب
نبج ا یبجعیتبوبتهکینب ربفشز دآوریبپشداخترباست.ب ب
ب ان سررببجهعیتبپی اده يبجبشان پذیشيب شايبج اعربخ اهدبداشررتبوب
حتیب سرررله يب عديبراب یزبدرگیشبخ اهدبکشد.بهشمندبکربااشبفشز دآوريبازباا ربخ ررر صررریب
اح س ببای ش دباا ب شايب ر سیدنب رباهدافبجهعیتیباداخلربحداقلیبدولتب یزبالزمبا ست.ب
ن یشاینبدولته بدربراست یباهدافبوباسئ لیته یبخ دبب ربسی ستگذاریه بب ش ارریزیه ب
ف لباو :ت ریخچۀبسی ستگذاربیه یبکنتش بجهعیتب/بب۱۷
ب
وبق
ن گذاری ه ییبدربح زه ه یباختلفبوبازبآنبجهلرباسرررر ئلبجهعیتیبرویبآوردها دبکرب
اخت ررررشاباش طتشینب ش اره یبدولتبایشانبدربا ردبا ضرررر هبا ردب شرسرررریبپژوه
باشورب
ای شرررر د.بدرباینبابح ب ربدلیلبعدمبضررررشور،ببازباشوربت ریخچۀبکنتش بجهعیتبوباب ح ب
روریبدربجن نبوبههچنینبدربقبلبازبا قالببجهن ریباسالایبایشانبخ دداریبشدهباست.ب ب
.1برنامه اول توسعه و اهداف جمعیتی
رویکشدبغ لببدربسرر ه يبآغ زینبا قالبباسررالایب1357ببا افقتب بافزای
عهدت بریهربدربرویکشده یبفشهنگیبو دینیب سبتب ربتهکیلبخ
بجهعیتب دبکرب
ادهبوبفشز دآوربيبداشت.ب شب
ابن يبمنینبرویکشديبب ش اره ییبکنتش با الیدبپسبازبا قالببباز س يب شخیبدستا درک رانب
ربدالیلباختلفبتعطیلبشد.بوق هبجنگبدربس ب1359بششایطبروا یبوباجته عیبخ صیبرابدرب
کهر ر پدیدبآوردبوبسرربببتق یتبهشمرب یهررتشبا گیزهه بوبتسررنیال،ب شايبتهررکیلبخ
افزای
ب روريب شد.بتحتبمنین ششایطیببایزانب روريبکلبدرب س ب1365ب رب ی
ادهبوب
بازب ش
ب
فشز دب شايبهشبزنبوبرشدب س ال ربجهعیتبطیب س ه یب1355بت ب 1365ب ربط ربحیش،آوريب رب
حدودبمن ربدرصدبافزای
بی فت(اظفشیبان
رآ دبوبک وهبپی
قدمبب:1393ب.)75ب ب
بببببپ ی نبجنگبتحهیلیبوبا ت ه رب ت یجب سش شه ريبجهعیتب س ب1365براب یدبطلیعرباقدامب
دولتب شايبکنتش برشدبا فج ریبجهعیتبدربس ه یبپسبازبا قالببدا ست.بازبس ب1367ب رب
عدبب ربا ضرر هبجهعیتب ربعن انبیکب»اسررئلربوباهررکل«ب گشیسررتربایشرردبوب گشا یه يب
عه ایبدربزاینربپی اده يبرشررردب یرویربجهعیتب ربشرررکله يباتعددبا ندبسرررهین ره بوب
کنفشا س ه يبعلهی بوبوسرررر یل بارت ب ط بجهعی ب ر بویژه ب ش ار ه يبرادی بوبتل یزی ن باطشحب
ایشد(هه ن) .ب
ببببب ش ارباو بت سعربدربف
لباش طب ربجهعیتبدربک ه ربخط طبکلیبوب سی سته يبکلیب
رابسی ستبتحدیدبا الیدب ی نبایکند.ب بت جرب رباینبسی ستبباعه بسی ستبتعدیلبا الیدب
ازب6.4ب ا ل دبز دهب ربد ی بآادهبدربطیبدورانب لق هب روريبیکبزنب( س ب)1365ب رب4ب زادبدرب
س ب1390وبک ه
ب شخبر شدبطبیعیبجهعیتبازب3.2ب رب2.3بدر صدبدربههینباد،بب بت جرب
ربس ر خته نبفعلیب سرری ربج انبجهعیتبوبویژگیه يبزیسررتیبوبفشهنگیبج اعربااک نپذیشب
خ اهدب د.بازباینبروبان تشینبهدفبدرازباد،بسی ستبتحدیدبا الیدبدربکه ربدربس ب1390ب
که
ب روريبعه ایبز نبت بحدبمن رب زادبوب شخبرشرردبطبیعیب2.3بدرصرردب د(اهررندیبوب
فشی دیبب:1394ب .)78ب
نب
دانبق
۱۸ب/بفشز ِ
بببببدربسطحبسی سته يباجشاییب یزبوزار،ب نداشتبوبدرا نبوبآا زپبپزشکیباکلفبگشدیدب
ازبت لدبیکبایلی نب زادب خ اسرررتربجل گیشيب ه ید.ب رباینبصررر ر،بکرب ربط ربای گنب24ب
درصرردبازبز نبوبا درانبواقعبدربسررنینب لق هب روريبرابدرب ینبس ر ه يبب1372-1368بتحتب
پ شرر
ب ش اربتنظی بخ
ادهبوبجهعیتبقشاربدهد.بدربراسررت يباجشايبسرری سررته يبتحدیدب
ا الیدبباول یتب ب احیبجغشافی ییبوباقه ر رباجته عیب دبکربازب روريب خ اسررتربوبغ لب بدرب
حدب ی ل ژیکبزی ن ه يباقت
رباینباهدافبدربق
ديبوباجته عیبوبفشهنگیب ی هتشيبدیدهب د د.بدربرا ست يب یلب
نب ش ارباو بت سعربالزمبدا سترب شدهبا ستبکرب سطحب س ادبوبدا
عه ایبدرب سطحبک ه ربارتق بی دبوب ربخ
ب
صبتالپب ش دبت بدختشانبازباینبآا زپب نشهاندب
گشد د(هه ن).ب ب
.2قانون تنظیم خانواده و جمعیت
اینبق
نبکربدربت ریخب1372/02/26ب ربت رررر یببرسرررریدبباولینبوبانهتشینبق
کنتش با الیدباستبکربپسبازبا قالبب ربت
که
یببرسید.بدرباینبق
نبدربزاینرب
نب شايب خستینب ربجنتب
بفشز دآوريب رب س يبایج دبیکب سی ستبت ه یقیبگ مب شدا شترب شدهبوب سی سته يب
تهررر یقیباجته عیبوبفشهنگیبوباقت ررر ديبراب ی نبایکند.ب ربا جببا دهبیکبق
کلیربااتی زاتیبکربدربس یشبق ا ینب شاس سبتعدادبفشز دانبی بع ئلربپی
نباذک رب
ینیبوبوضعبشدها دبب
دربا ردبفشز دانبمن رمبوبفشز دا یبکربپسبازبگذشررتبیکبسرر بازبت رر یبباینبق
نبات لدب
ای شرر دبق لباح سرربربوباعه ب خ اهدب د.بالزمب ربذکشباسررتبکرباینبحک بدرب سرری ريبازب
ا
،بدیگشبدولتبتکشاربشدهباست(سلط ی نبوبغدیشیبب:1400ب .)54ب
.3برنامه دوم توسعه و سیاستهای جمعیتی
ق
نبجهعیتیب ش اربدومبت سررعربت کیدبفشاوا یب ربافزای
ج اعربدربخ
بسررطحبآگ هیه يبعه ایبافشادب
صبجهعیتبداشتبوب یزب ربد ب بآگ هیبز نب ربویژهبدربسنینب لق هب روريب
دربرا طرب بازیت ه يبپیهررررگیشيبازب رداريب د.ب ش اربدومبت سررررعربدربارتب طب باهدافب
جهعیتیب ربجنبربآا زشرریبت کیدبداشررتبوباعتقدب دبکرب یدبسررطحبدا
بعه ایبدربزاینرب
زی نبوباهررکال،ب شرریبازبرشرردب یبرویربجهعیتبارتق بی دبوب شايب یلب رباینبهدفبازبا زارب
رس ر ربوبصرردابوبسرریه بوبازبطشیقبتبلیغ ،بدربق لبب ش اره يباختلفبکهکبایگیشد.بق
نب
اذک رب ربپی هگیشيبازب رداريبازبطشیقبات نبدرسیبدا هگ هیبت کیدبداردبوب ربد ب باینبااشب
اسررتبت بدربسررط حبات سررطرب یزباسرر ئلبجهعیتیبآا زپبدادهبشرر د.باط قباینبق
راست يبسی ستبتحدیدبا الیدبدربکه رب یدبدربسطحبکه ربوب ربخ
نبدرب
صبدربان طقباحشومبوب
ف لباو :ت ریخچۀبسی ستگذاربیه یبکنتش بجهعیتب/بب۱۹
ب
رو ست ه بوبدربای نباق ه ربآ سیببپذیشبج اعرببو س یلبپی هگیشيبازب رداريبتأاینبوبتعهی ب
گشدد.بههچنینب یه رسرررت نه بوبدرا گ هه بوباشاکزب نداشرررتیب یدب ربط رباسرررتهشبخدا ،ب
پیهررررگیشيبازب رداريبارائربدهند.بههچنینبدرباینبق
نبدربجنتبتحدیدبا الیدب یدب شايب
ا ستف دهبازبجدیدتشینبروپه يبپی هگیشيبازب رداريبک سببدا
ب ش دبوباط لع ،بگ ستشدهب
ص ر،ب گیشد.باینبق
نب ربد ب باهدافبجهعیتیبخ دببکلیربق ا ینبوبااتی زاتیبکرب ربا جبب
ق ا ینبس قب ربخ
ادهه يبپشجهعیتبدادهبشدهب دبرابلغ بکشد(هه نبب .)56ب
.4برنامه سوم توسعه و کنترل باروری
اهدافبجهعیتیب ش اربس ر مبت سررعرب یزب ربد ب بهه نبسرری سررته يبتحدیدبا الیدبس ر قب
ای شدبوب ربد ب با ستهشاربمنینب سی سته ییبدربپیبک بکشدنب رداريب سنینبپ یینتشبازب
هجدهبس ر بوبپیهررگیشيبازبح الگیه يب خ اسررتربوبحض ر ربز نبدربعشصررره يباجته عیبوب
ت ا س زيبآ نبدربفشایندبت سعربک ه رب د.بدرباینبرا ست بآا زپبوبپشورپبراباکلفبای ه یدب
شايبسرررری سررررتبتحدیدبا الیدبآا زپ ه يبالزمبرابدربسررررط حبان سرررربب ربافشادبالق بکند.ب
ا
ر ه یبجهعیتیب ش اربس مبت سعربازبوزار،بفشهنگبوبارش دباسالایبوبرس ربعه ایبوب
صدابوب سیه بایخ اهدبت بدربجنتب سی ستبتنظی بخ
ادهبتالپبکندبوبدربخ
صبکنتش ب
جهعیتبازباعتهدینبج اعربازبجهلربروح ی نبوباعله نبایخ اهدبت باشدمبراب ربسررررهتب
ا ستف دهبازبروپه يباطهئنبپی هگیشيبازب رداريبت ه یقب ه یند.بههچنینب خ
وبتع و یبوبخیشیربرابدربراسرررت يبدادنبخدا ،ب نداشرررتب روريبوبتنظی بخ
بخ
صیب
ادهب ربکهکب
ایطلبد.ب ب
بببببازبدیگشباهدافبجهعیتیب ش اربسررر مبت سرررعرببتهررر یقبروسرررت یی نب بایج دبااک ،ب
ندا شتیبوبدرا یب شايباق اتبدربرو ست ه بای شدبوب سعیبداردبازبرشدب یرویرب شنش هینیب
جل گیشيبکند.بازب آوريه يباینبا
ربت جرب ربان عبوبااک ،بدربسی سته يبجهعیتیب
ای شدیبمشابکرب شايباولینب رب ربعب ر،بایج دبتع د ب ینبان عبوبایزانبرشدبجهعیتباش رهب
شدهباست(سلط ی نبوبغدیشیبب:1400ب .)58ب
.5سیاستهای جمعیتی برنامه چهارم توسعه
درباواخشبدهرب80بدو رهبسرری سررته يبتهرر یقبا الیدبرويبک ربآادببازبجهلربدرباینبسررندب رب
تق یتب ن دبخ
ادهب وب ربخ ررر صبج یگ هبز نبدربخ
ادهبت کیدبشررردهباسرررت.بههچنینب رب
ج یگ هباجته عیبز نبوبوباستیف يبحق قبآ نبت جربدارد.بعالوهب شباینب ربه یتبالیبج ا نب
بت جرب ربآرا نه يبا قالببا سالایبت جربایکندبوب یزب ی نبایداردبکرب یدباحیطبان سبب
دانبق
۲۰ب/بفشز ِ
نب
جنتبرشرردبفکشيبوبعلهیبج ا نبایج دبگشددبوبدغدغره يباقت رر ديبآ نبازبجهلربشررغلبوب
تهکیلبخ
ادهبوبتأاینباسکنبان سبب شطشفبگشدد.باگشمربصشاحت ب ربافزای
با الیدباش رهب
هدهباستباا بدرب تیجربمنینبتهنیداتیبوب بوج دباینباحشكه بوبا گیزهه ببتهکیلبخ
وبازدواجبآس نببافزای
ادهب
با الیدب یزبدربپیبخ اهدبآاد(هه نبب .)60ب
.6برنامه پنجم توسعه و جهتگیری جمعیتی دولت
درباینبق
افزای
نبوب یزبق ا ینبسرر مبوبمن رمب ش اربت سررعرب ربط ربخ صباشرر رهايب ربک ه
با الیدب هدهباست.بدربق
بی ب
نب ش اربپنج بت سعرب ربفشهنگبایشا ی-اسالایبت کیدبشدهب
اسررتبوب ی نبایکندباشاکزباه ر ورهبازدواجب یدبابتنیب شبفشهنگبایشا ی-اسررالایب شررندبوب شب
ادهبت کیدب ه یند(سلط ی نبوبغدیشیبب:1400ب .)61ب
تسنیلبازدواجبج ا نبوبتحکی ب ی نبخ
.7قانون اصالح قوانین تنظیم خانواده و جمعیت
اینبق
نبکربدربت ریخب1392/03/20ب ربت
تنظی بخ
یببرسیدهباستببکلیرباحدویته ییبکربدربق
نب
ادهبوبجهعیتب س ب1372بوب یزبدرب س یشبق ا ینبکنتش بجهعیتبدربرا طرب بتعدادب
فشز دانب شايبوالدینب ش غلبی بفشز دانبآ نبو ضعب شدهب دبرابلغ کشد.بااتی زاتیبکرب شبا س سب
تعدادبفشز دانبی بع ئلربپی
تنظی بخ
ادهبوبجهعیتبسرر ب1372حذفبشرردهب دببدو رهب ربجشی نبافت دبوب ربخ
دادهبشد.باینبق
ا جبباینبق
ازباشخ
ب ینیشررردهبدرا ردبفشز دبمن رمبوبفشز دانب عدیب ربا جببق
نبتبعیض تیبکربدربق
نب
ادهه ب
نبقبلیبایج دبشدهب دبرابت بحدوديبتعدیلب ه د.ب رب
نباشخ یب رداريبوبزایه نبک رگشانبزنب شايبفشز دانبمن رمبوبفشز دانب عدیبب
یبا ستحق قیبا ج دبوبآتیبک رگشبک سشب خ اهدب شدبوبحقب یهربفشز دانب شايبفشز دانب
من رمب رب عدب یزباعه بگشدید .ب
ببببباینبق
نب ربدولتباختی ربدادهباستبت باشخ یبزایه نبا درانبرابت ب3با هبافزای
بدهدبوب
ربههسررشانبآ نباشخ رریباجب ربيب(تهرر یقی)ب رباد،بدوبهفترباخت رر صبدادهباسررت.باینب
ق
نب ربا درا یبکرب سنبفشز دبآ نب رب9با هگیب ش سیدهبا ستب یزبت سشيبایی د.ب ربا جبب
اینبق
نبدولتبایت ا دبهشبپنجبس بیکب ربب ت جرب ربسششه ريه يبعه ایب ف سببتشکیبب
جهعیتیبوبش خصه يبسی سیبباانیتیبباقت
ديبوباجته عیب رب شقشاريبااتی زا،بی بایج دب
احدودیته ب شاس سبتعدادبفشز دانباقدامب ه ید(اهندیبوبفشی دیبب:1394ب .)82ب
.8برنامه ششم توسعه و رویکرد جمعیتی دولت
درباینب ش ارب ربزاینرسرررر زيبجنتبافزای
ب شخب روريب ربحداقلب۲.۵بفشز دب ربازايبهشبزنب
ت کیدبشرردهباسررتبکرباینباسررئلربدرب ش اره يبقبلیبا ردبت جرب ب دبوبسرری سررتیب شخالفب
ف لباو :ت ریخچۀبسی ستگذاربیه یبکنتش بجهعیتب/بب۲۱
ب
افزای
با الیدبد ب بایشرررد.بازباهدافبان باینبق
نبتشویجبفشهنگبازدواجبآسررر نبوبفشز دب
آوريبوبتش یتبفشز دبوباعط يبتسنیال،بوبااک ،بجنتبتشویجبازدواجبای شد .ب
ببببباینب ش اربدربارت ب طب بجهع یتب ت ک یدبداردب کربدرب ق لبب د جربسررررن اتیب ربزوجینبب
ااک تیبجنتبس ر ختبوبس ر زباسررکنبوبی باج رهباسررکنبدادهبش ر د.بالبترباط قباینبق
زوجینبدارايبفشز دبدرباول یتبه ستند.بههچنینبارائربخدا ،بجنتبافزای
نب
بسالاتبوبدرا نب
روريبوبحه یتبوبت سررعرب یهربسررالاتبوب یهربتکهیلیب شايبا درانب رداربت بپ ی نبدورانب
شرریشخ ارگیبوبدادنبسررربروزباشخ رریبتهرر یقیب شايبکلیرباشدانبشرر غلبدربق ايبسررربگ ربب
خ
ه يبدولتیبوبعه ایبغیشدولتیبوبت اینبخ ا گ هب شايبدا هررج ی نبات هلبوبخ ر ص ر ب
دارايبفشز دبازبدیگشباات ی زا،باینب ق
نبای شررررد.ب ق
اجته عیببراباکلفبای کندبت بجنتبتحکی ب نی نبخ
نب اذک ربوزار،بت ع ونبب ک ربوبرف هب
ادهب شايبز نبخ رداربکربحداقلبدارايب
سربفشز دبهستندبب یهرباجته عیبدرب ظشب گیشد(سلط ی نبوبغدیشیبب:1400ب .)65-64ب
.9رویکرد دولت در قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت
ازبجه لربا قدا ا ،بدو لتبایشانب شايبافزای
بجهع یتببپیهررررن ن دبطشحبح ه یتبازب خ
ج ا یبجهعیتبای شد.باینبطشحبدربت ریخب24بآ نب1400با ردبت
ادهبوب
یببواقعبشد.باینبق
نب
اجه ع بدارایب73با دهبای شدبکربدربآنبدربا ع دباختلفبراهبشده ییبجنتبت ه یقبزوجینب
ربفشز دآوریبدرب ظشبگشفتربشرردهباسررت.باینبا ع دبشرر البتسررنیال،بازدواجببدرا نبزوجینب
روربوبپیهرررگیشیبازب
روریببحه یته یبدورانب رداریبوبشررریشدهیببتسرررنیال،ب ربازایب
داشررتنبهشبفشز دببحه یته بوباهرر قه یبخ
ادهه یبدارایبفشز دبوب ی
بازبسررربفشز دب رب
تفکیکببحه یتبازبا درانب ش غلبوبغیش ش غلببت سنیال،باعط ییب ربعه مبا درانببحه یتبازب
ا درانبدا هج بوبطلبربدربزاینره یبآا ز شیبباقت
نداشتبوبدرا نبوب...بای شد(ق
نبحه یتبازبخ
دیبباجته عیبب شغلیببا سکنببخ دروبب
ادهبوبج ا یبجهعیتبب:1400ب.)45-1ب ب
ببببب باشوربت ریخچۀبسرری سررتگذاریبدولتبدرباا ربجهعیتیبدربایی ی بکربسرری سررته یب
اتخ ذبشرردهبدربدورهه یباختلفبباتف و،ب دهباسررت.بازبسرری سررتبتهرر یقب ربفشز دآوریب رب
تدریجب سی ست ه یبک ه
ب روریبدربپی
بگشفترب شدهبوبدرب ن یتب شبح سببپ رادای بح ک ب
ربسررررهتبتشغیبب ربفشز دآوریبگشاییدهباسررررت.بدرباب ح ب عدیباد ی ،ب ظشیباش طب رب
جهعیتبوب روریباشوربایش د .ب
بب
فصل دوم
نظریه های جمعیتی
ف لبدوم :ظشیربه یبجهعیتی ۲۳ /
ب
ب
ب
ب
مقدمه
درباینبف لبازبکت ببب ظشی ،باطشحبدربارتب طب با ض هبا ردب شرسیباط لعربح ضشببدربق لبب
دوبدسررررتربازب ظشی ،باشوربایشرررر دیبیکیب ظشی ،باطشحبدربا ردبحج بجهعیتبوبدیگشیب
ظشی ،باشتبطب ب روری .ب
بب
.1نظریههای جمعیتی
دربا ردبرشرردبجهعیتب ظشیره یباتف وتیباطشحبشرردهباسررتبوبهشبکدامبازبدیدگ هبخ صریب ب
ت جرب ربپی اده یبآنب ربا ضرر هب گشیسررترا د.باینبدیدگ هه بوب گشپه برابایت انبدربمن رب
گشوهبا افق نبرشدبوبازدی دبجهعیتبباخ لف نبرشدبجهعیتببه ادارانبجهعیتبث تبوبتن سبب
جهعیتبتقسی ندیب ه دب(اط عتبب:۱۳۹۰ب .)۱۶ب
.1-1رویکرد موافق افزایش جمعیت
ه ادارانبرشررردبوبازدی دبجهعیتبی ب« ت لیسرررته » ب شباینب ور دبکربفزو یبوبرشررردبسرررشیعب
جهعیتبب ربتنن بدربت ا ییه بوبقدر،ب ظ ایبوباقت
ا هکال،باقت
دیبک ه رب ق
بانهیب زیبکشدهب لکرب
دیبوبگشفت ریب ربوج دب هیآورد.بعدهایبازباحقق نبوب سی ستگذارانب برشدب
جهعیتباخ لفتیب داشررررتربوبحتیب گشپبکهیب ربابح بجهعیتبدار دبب بپ فهرررر ریب شب
ش ر خصه یبکهیبکرباشتبطب ربدورانبپیه ر ادرنباسررتببفزو یبوبازدی دبجهعیتبرابالزاایبوب
رشرررردبفزای ندۀ بآنبرابا جر بایدا ند(ف الدیب ب:۱۳۹۲ب .)۵۱بازبطش فداران بازد ی دبجهع یتب رب
ج اعر شن س یبازبقبیلب«اگ ستبکنت»بب«اایلبدورکن ی »بوبب«آرسنبدوا ن»بایت انبا ش رهب
کشد.ب«دورکن ی »ب دربرسرر لۀبتقسرری بک رباجته عیبب بتأکیدب شبافزای
بحج بوبتشاک بجهعیتب
اعتقدبا ستبکربرشدبجهعیتبتق سی بک رباجته عیب ی هتشیبرابفشاه بکشدهبوباینبتق سی بک رب
رب
ۀبخ دببسررشمهررهربوبابداءبایج دبتک البدرباظ هشباختلفبز دگیبایگشدد.ب«تهپل» بازب
اقلدانباکتببسرررر داگشیبدربکت یبتحتبعن انباالحظ تیبدر رۀبهلند» بازدی دبجهعیتبراب
انهررأبثشو،بدا سررترباسررت.بازباهررن رتشینباقت ر ددا نبطشفداربرشرردبجهعیتبایت انب«ژانب
اکشان»ب س ئدیبب«فشا س ابپشو»باقت
ددانبفشا س یبوب«والتبروست »ب یسندۀباعشوفبکت بب
دانبق
۲۴ب/بفشز ِ
ادارجبرشدباقت
نب
دیبدربکه ربآاشیک ب مب شد.ب«ا رکسبدوبایشا »باعتقدباستبکربجهعیتبوب
ا ادبغذاییب بتع اال،بوباثشا،باتق لببرشرردبوبفزو یبیکدیگشبرابسرربببایشرر د.ب رباعتق دب
اینبگشوهبازبا دیهررهندانببرشرردبجهعیتباحشکیبدربتح
بوبفع لیتبوبتفحصبا س ر نه ب شایب
ت سعربوباستف دۀبصحیحبازبان عب لق هباست(اط عتبب:1390ب .)16ب
.2-1دیدگاه مخالف افزایش جمعیت
اخ لفتب بافزای
بازبحدبجهعیتبازبگذشرررتربت ب رباالنبپیهرررینرایبط ال یبوبقدیهیب
بی
داشتربا ست.بازبگذشتربک رشن س نبوبآگ ه نبح زهه یباجته عیبوباقت
اخ لفتب بازدی دب ی
دیبوبفیل س ف نب رب
بازحدبجهعیتب شخ ا سترا د.ب«افالط ن»بجهعیتبایدهآ ب شایب شنشه براب
۵۰۴۰ب فشبدا ستربکربدربجنتب یلب ربجهعیتباتع د بوبا ستف دۀب نینربازبااک ،بای شد.ب
دربسرررر ب ۱۷۹۸بایالدیب« ا لت س» بازبا خ ل ف نب جدیبافزای
بجهع یتببدربک ت یب بعن انب
«تحقیقبدر رۀباصررلبجهعیتبوبتأثیشبآنبدربپیهررشفتبج اعر»ب ربوج دبرا طرب ینبجهعیتب ب
ان عبطبیعیبپشداخت.بویب باسرررتف دهبازبق
نبرا دا نب زولیبوبههچنینبرشررردبصرررع دیب
جهعیتبدربق لب سبتبح س یبا ادبغذاییببعدمبتع د بوبت ازنبجهعیتبوبو س یلباع پبراب
ا جببتن
بوبآشررفتگیبایدا د.ب« شتشا دبراسررل»ببتهرردیدبافزای
بجهعیتبرابتندیدیب شا شب ب
استف دهبازب هببهیدروژ یبتعبیشبکشدهبوبت صیربایکندبکرباگشبیکبصدمبهزینرب ظ ایبصشفب
ان ربزادوولدبشرر دبب ت یجبارزشررهندیب ربثهشبخ اهدبآورد(اط عتبب:1390ب.)17باکتبباخ لف نب
افزای
بجهعیتبراب«ا لت سرری یس ر »بای اند.ب ربعقیدهبا لت سبب ینبته یال،بطبیعیب هب
هرررشیبیعنیبق
نبجهعیتبوبته یلبطبیعیبفشآوردهه یبکهررر ورزییبیعنیبق
خألییبوج دبدارد.ب شبطبقباینبق
افزای
نببجهعیتب ربایزانبث تیبهشب۲۵ب س ب بت
نباعیهرررتبب
عدبهند سیب
بپیدابایکندببدربصرر رتیبکرباح رر ال،بکهرر ورزیب شبابن یبت رر عدبحسرر یبرشرردب
ای ی د.ب ربعقیدهباوببتن سررررببجهعیتب ربا ادغذاییببپسبازبدوبقشنب رب۲۵۶بدرب شا شب۹ب لغب
ای رسررررد.ب شایبااتن هبازبفقشب یدب رباحدودبکشدنبارادیبا الیدبازبطشیقبازدواجبدیشهنگ مبوب
خ یهررتنداریبجنسرریبقبلبازدواجباب در،بکشد.با لت سب شباینب ورباسررتبکربازبطشیقبان رب
جهعیتببج اعرایباشفربوب ربدوربازبفقشبوبتنیدسررررتیب ربوج دبخ اهدبآاد(ف الدیب ب:۱۳۹۲ب
.)۵۲ب
.3-1نظریۀ ثبات جمعیت
ظشیربثب ،بجهعیتببتغییشبا دازهبجهعیتبباع بازبرشدبوبی بک ستیبجهعیتبراب سبببا حال ب
ظ مباجته عیبتلقیبایکند.بازبجهلربا افق نبثب ،بجهعیتبباسرررت ار،بایلب د.باینب ظشیرب
هشب هبفزو یبجهعیتبرابغیشباعق
بدا سررررتربوب شباینبعقیدهباسررررتب یدبان عبازبااک ،ب
ف لبدوم :ظشیربه یبجهعیتی ۲۵ /
ا ج دب رب نتشینبروپب شایب نتشبسرر ختنبز دگیبافشادبا ج دبج اعرباسررتف دهبکندیب ن شاینب
هشبج اعرایبب یدباتن سبب بااک ،بوب ستشه یبان سببت لیدبوب نشهج ییبازبطبیعتبوب ب
ش ارریزیب صحیحبب سی ستبواحدب شخبافزای
بجهعیتبرابدربپی
بگشفتربت ب رباهدافبا ردب
ظشبخ دبدربیکب زۀبزا یباعینبدسررررتبی د(ف الدیب ب:۱۳۹۲ب.)۵۲ب ربعق یدهبا افق نباینب
ظشیرببثب ،بجهعیتبازبج ا ببگ
گ نبوب ربخ ررر صبازب ظشباقت ررر دیبازیته یبفشاوا یب
دارد.بمشاکربدربص رتیب ربهشبیکبازبافشادبج اعربسن ب یهتشیبازبزاینبوبسشا یربخ اهدبرسیدب
کربجهعیتبیکبج اعربافزای
ب ی فتربب طبعب ت یجب خ ش یندبدربق
نب زدهب زولیب ربوج دب
خ اهدبآادب(ا س یبوب قشیبب:۱۳۹۱ب .)۶۹ب
.4-1نظریۀ تناسب جمعیت
جهعیتباتن سببجهعیتیبا ستبکربدربزا نبظن ربخطشبوبتن ج ب یگ گ نب ت ا دبازبقلهشوبوب
ا ج دیتبخ دبدف هبکندبیعنیبجهعیتبآنبقدربک ب ب شررردبکربق لیتباح فظتبازبسرررشزاینب
خ دبراب دا شتربوبی بآنبقدربزی دب ب شدبکربدولتب ت ا ستربازبعندهبتق ض ه بوباحتی ج ،بآ نب
شآیدبوبدرب تیجربدربزا نبظن رباحدودیت ه ب رضرررر یتی ه ییبراب ربوج دبآور د(ا سرررر یبوب
قشیبب:۱۳۹۱ب.)۷۱باینب ظشیرب یزب شخالفبسررررب ظشیربقبلبب رب ربط ربیکسرررشهباخ لفب یبقیدب
افزای
ببک ه
بوبی بثب ،بجهعیتبب لکربق ئلب ربوج دب ششایطببگنج ی
ه ببقدر،بوبت ا ییب
ج اعربوبجهعیتبا ج دبآنبوبسی ستبجهعیتیبان سبب بآنبرابفشاگشفتنباست.ب شطبقباینب
گشپبب هیت انب ربط رباطلقبافزای
بب ی ب ک ه
بوبحتیبث ب ،بجهع یتبرا بسرررر دا ندبوب ی ب
زی ن ربعن انبکشدیبمشاکرباهکنباسررتبدربیکب شهربازبزا نبوبدربیکبشررشایطبویژهبازبج اعربب
رشدبجهعیتب س د خ
بوبتنز بآنبزی نآوربوبی ب شعکسبوبی بثب ،بآنبپیهنن دبش د.بجهعیتب
اتن سبببجهعیتیباستبکرب رب نتشینبشکلبب یلب رباهدافبخ صبا ندیبآس ی
ا س نه ببافزای
بثشو،بج اعربباشتغ بدربسنینبک رببط
بوب نزیستیب
بعهشبوبسالاتیبوب....برابااک نپذیشب
سرررر زد.بدر تیجربخلقب نتشینبت ازنباهکنب ینبان عبوبتعدادبجهعیتببجهعیتباتن سرررربب
ای شد(ف الدیبب:1392ب .)53ب
.2نظریههای باروری
یکیبازباف هی ب ظن ربدرباد ی ،بعلهیببافن مبایدهآ ب روریبا ست.ب سی ستگذارا یبکربدرب
ا ردبک ه
ب روریب گشانا دب شبایدهآ ب روریب ربعن انبپنجشهایبازبفشصررته بوبت جیربتالپب
شایب ستنبشک فب ینبایدهآ ه یب روریبوبرفت رب روریبپ فه ریبایکنند.ب ن شاینب بت جرب
رباههیتبا ضرررر هب روریبوبایدهآ ه یب روریبوباههیتبآنبدرب ش ارریزی ه یبکهرررر ربب
ظشیر ه یباتف وتیبدربرا طرب ب روریبارائربشرررردهباسررررتبکربهشبکدامب شبیکیبازبجنبر ه یب
دانبق
۲۶ب/بفشز ِ
نب
تأثیشگذارب شبسرررطحب روریبتأکیدبکشدها د.ب بت جرب رباینکرباتغیشه یبوبع االب سررری ریب شب
رفت رب روریبتأثیشگذاربهسررتندبب ن شاینبدا ه رهندانب سرری ریبازبح زهه یباختلفب رب شرس ریب
ا ض هبپشداخترا د.بدربزیشب ربشی هایبگذراباد ه یبتبیینیباختلفبدربخ
صب روریباشورب
ایگشدد.ب ب
.1-2تبیین جامعهشناختی رفتار باروری
ببج اعر شن س نب شباینب ور دبکربهشبا دازهبک ه ره بدربا سیشبت سعرباقت
یهرررتشبحشکتبکنندبوبگ مب ربپی
دیبوباجته عیب
ب نندبب یهرررتشبا گیزهه بوبسرررلیقره یبفشدیباسرررتبکرب
رفت ره یب روریبرابتحتبتأثیشبقشاربایدهد.ب شعکسبدربج ااعبت سرررعرب ی فتربوبعقببافت دهب
یهررتشبسرریسررت بکلیبح ک ب شبج اعربب ن ده بوباقشرا،باسررتبکرب رب روریبجنتبایدهد.ب
ح بدربا ردبع االبا گیزشررریباح رباصرررلیباکثشبدیدگ هه ییباسرررتبکربازبطشیقباد ه یب
ج اعرشن ختیبدربتبیینبپدیدهب روریبک شیدها دببزیشاب روریبواقعیتیبصشف بفیزیکیب یستبب
لکربپدیدهایبابتنیب شبذهنی ،بوبتفکشا،بفشدیباسررت.بدربهشبکن
یکبهدفبواقعیب شرردببا گیزپبفشدبدارایبانهتشینب ق
با سرر یبکرباعط فب رب
باسررتبوبدربواقعبا گیزپبفضرر یب
ان سببایج دبعالقربدربفشدبوبدرب ن یتبرض یتباوبراب سبتب ربا ج مبیکبعهلبایج دبای ه ید.ب
دربکه ره یبدربح بت سعربع االبا گیزشیب ربدوبص ر،بدربایزانب روریباؤثش د.بازبیکبس ب
ربخ طشبوج دبایزان ه یب الیباشگبوبایشباطف ببوالدینبسررررعیبایکنندب ربانظ رباداارب
حی ،بخ
ادهبفشز دانب یهررتشیب ربد ی بآور د.بمنینبا گیزهایب عده بحتیب بافزای
نداشتیبوبک ه
بخدا ،ب
بسطحباشگبوبایشباطف ب ربتنن بتغییشب هیی دب لکربرفت رب روریب بهه نب
شد،بقبلیبادااربایی د.بازب س ییبدیگشب ربخ طشبا گیزهه ییبدربا ردب شتشیبجن سیبفشز دانب
پسررررشبوبا ن فعباقت رررر دیبفشز دانبب زبه ب روریبدربسررررطحب الیی بقشاربایگیشد.بمنینب
ا گیزهه ییبت سطباذاهببا ج دبدرباینبکه ره ب یزبتهدیدبایگشدد .ب
بببببدربتبیینبج اعر شن ختیبک ه
تغییشبک رکشدبخ
ب یب س قرب روریبدربک ه ره یبپی هشفترب صنعتیب یزب رب
ادهبوبفشز دانبدربج اعرب شنشی-ب صنعتیبا ش رهب شدهبا ست.ب شباینبا س سب
اسررتدال بایشرر دبکربشررنش هررینیبصررنعتیب باجه عرایبازبتقسرری بک ربدربههرب خ
ه یب
ز دگیبوبههچنینبایزانه یب الییبازبتحشکباجته عیبوباک یبههشاهب دهبا ست.باینبااشب رب
ط رباجتن بب پذیشیبانجشب ربرشدبد ی گشاییبوبعقلگشاییبوبک ه
ب ف ذب یشوه یبسنتیبشدهب
ا ست.بیکیبازب عن صشبا س سیباینب شی هب گشپب ربز دگیب شنشیب شباینبا صلبا ست اربا ستبکرب
خ
ادهبک رکشده یبخ دبراب رب س یشب ن ده یبتخ
یبج اعربواگذاربایکند.ب ن شاینبازبیکب
طشفبفشز دانبازبح لتبت لیدکنندهبسررشا یربدرباقت رر دبخ
ادهب یشونبایرو دبوبازبطشفبدیگشب
ف لبدوم :ظشیربه یبجهعیتی ۲۷ /
ربصرر ر،با عیبدربراهباهرر رکتبفع بدربسرر زا نه یبوسرریعتشیبدرایآیندبکربپ داپه یب
ز دگیبدربج اعرب شنشیبازباینبطشیقب د ستبایآید.ب شدا شتبا سلطبدرباینبدیدگ هباینبا ستب
کربوقتیباشدمبدرب زاربوبج اعربشنشیبدخ لتبداشترب شندببتنظی بخ
ی فتبوب عدبخ
ادهبدربجنتبک ه
ادهبعه ایتبخ اهدب
بتداومبایی د(حسینیبب:1386ب.)56-55ب ب
بببببفشیدان1ب درباد بخ دباتغیشه یباؤثشب شب روریبراب ربدوبد ستربوا سطبوبزاینرایبتق سی ب
ای کند.باتغیشه یبواسررررطباثلبهنج ره یباجته عیبدربا ردب عدبخ
ادهبوبا گیزه ه بب ینب
روریبوباتغیشه یبت ثیشگذاربپیهررررینبقشاربایگیش د.باینباتغیشه یبای ربب یبواسررررطرب شب
روریباثشبایگذاردبوبسررر یشباتغیشه ببازبطشیقبتشکیبیبازبآنه بعهلبایکنند.بآنه بایت ا ندب
رباتغیشه یب روریبکنتشلیبوبطبیعیبتقسررری ندیبشررر د.باتغیشه یب روریبطبیعیباثلب
روریب عدبازبزایه نب شب روریباثشبایگذاردبوباثشبآنه بدربعدمباسرررتف دهبعهدیبازبوسررر یلب
کنتش ب روریباهخصبای ش د.بسقطبوباستف دهبوس یلبجل گیشیبباتغیشه یبکنتش ب روریب
هسررتندبکربه ب شایبکنتش ب روریبوبه ب شایبف صررلرگذاریب ینبا الیدباسررتف دهبایشرر د.ب
ا گیزهب شایبا حدودبکشدنب عدب خ
واسررطببدا
ا دهببهن ج ره یباجت ه عیبدربا ردبا گیزه ه بوباتغیشه یب
بافشادبدر رهبکنتش ب روریبوبس ر دبا ردب ظشبآنه بازباینبااشبباتغیشه یبواسررطب
احس ببای ش د.باینباتغیشه یبزاینرایبش البا اردیبا ندبویژگیه یبجهعیت شن ختیب
زوجینببویژگیه یباجته عیبوباقت رر دیبزوجینببویژگیه یب ن ده یباجته عیبوبانطقربوب
درب ن یتبع االبفشهنگیباشتبطب ربهشبجزءبازب ظ مب روریبای شررررد.بدربح لیبکرب ح بازب
تعیینبکن نده ه یب روریبب گ هیبا حدودب ربارت ب طباسررررتقی ب ینباتغیش ه یباجت ه عیبب
اقت
دیبوبفشهنگیب ن ییبوب روریبایش د.بافزای
بت جرب رب ظ مباداخلرگشب ینباتغیشه یب
اجت ه عیبباقت رررر دیبوب روریببااشباسرررر سرررریبدربتحقی ق ،باش طب رب روریبج ن یب
است(فشیدانبب:1987ب.)774ب ب
بببببعالوهب شباینببدربالگ یبج اعر شن ختیب شباههیتبع االبفشهنگیبدربتح ال،ب روریبه ب
تأکیدبای ش د.بج اعر شن س نب شباینب ور دبکربتبیینبپدیدهب روریب یدبدربدوب سطحبخشدبوب
کالنبصرررر ر،بپذیشد.بدرب گ هبکالنبب گشا رببع االباؤثشب شب روریببفشهنگبج اعربوبع االب
احیطیب(اجته عیبباقت
دیبب سی سیبوباذهبی)به ستند.باینبع االبجنتبوبایزانبحشکتب
روریبدرج اعربرابتعیینبایکنندبباا بدرب سطحبخشدبب ی هتشبگشای
ه بب گشپه ببا گیزهه بوب
سررررلیقر ه یبز نباسررررتبکربحشکتباصررررلیب روریبرابتعیینبایکندبت باحیطباجته عیبوب
. Freedman
1
دانبق
۲۸ب/بفشز ِ
نب
فشهنگی(آشررفتربتنشا یبب:1381ب.)99ب ظشیۀبتع رضب ق
ب یزبازبجهلۀب ظشی ،بج اعرشررن ختیب
استبکربازبس یبرا ش،باشتنبارائربشدهباستبوبایت ا دبدربت ضیحبوبتبیینبگ شرایبازبپدیدۀب
که
ب روریبروشنگشب شد .ب
.2-2تبیین اقتصادی رفتار باروری (نظریۀ هزینهها و منافع فرزندان)
اد ه یباقت ررر دیب روریبدربمندبدهربگذشرررتربپ رادای بتبیینیبغ لببدرباط لع ،ب روریب
دها د.بدرباینب ظشیره بباستدال بای ش دبکربت هی گیشیبدربا ردبا دازۀبخ
و ضعیتباقت
دیبخ
اربقشاربدارد.بت
ادهبتحتبتأثیشب
هی گیش دگ نبت لیداثلبع اال یبه ستندبکربازبلح ظب
اقت ررر دیبعقال یبعهلبایکنندبوب بت جرب ربع االباقت ررر دیبرفت رب روریهررر نبرابتنظی ب
ایکنن ر رد(حسینیبب:1386ب.)94ب ظشیۀبهزینره بوبان فعبفشز دانبازبجهلرب ظشی تیباستبکربازب
رویکشدباقت رر دیبصرربشفب ربتبیینبرفت رب روریبپشداخترباسررت.بدرباینج با بدیگشب ظشی ،باینب
ح زهبراب ربدلیلبدخیلبدادنباتغیشه یباجته عیبدربسط حبتحلیلیبخ دببدربدستۀبتبیینه یب
اقت
دی-باجته عیبرفت رب روریبج یبدادهای .ب
ببببب ظشیۀبهزینره بوبان فعبفشز دانبازب س یبلیبن هت ینباطشحبگشدید.باوبا ستدال بایکندبکرب
انفعتبوبهزینۀبفشز دانبع االیبهسررررتندبکرب شبت ررررهی گیشیبوالدینبدربا ردبایدهآ ه یب
روریش ر نبوبدرب ن یتبشرره ربفشز دانبتأثیشبایگذار د.بوالدینبسرربکبسررنگینبایکنندبوب رب
ارزی یبهزینره بوباخ رجبفشز دانبایپشداز د.بمن مربان فعبدا شتنب چرب ی
تشبازبهزینره بی ب
اخ رجبفشز دانب شررردبب گشپبوالدینباثبتبخ اهدب دبوبت رررهی ب ربداشرررتنب چربخ اهندب
گشفت.ب ن شاینببلیبنهررت ینب شبفشایندبت ررهی گیشیبعقالییبزوجینبدربا ردبداشررتنبفشز دب ب
ت جرب ربان فعبوبهزینره یبفشز دانبتأکیدبایکند.باوبسررررب هبانفعتبوبدوب هبهزینربرابدرب
ا ردبفشز دانباطشحبایکند :ب
الف)بانفعتبفشز دان:ب رط ربکلیبفشز دانبدرب سربزاینربایت ا ندبان ه ءب س دبوبانفعتب شایب
والدینبخ دب شررررند:ب خسررررتببفشز دب ربعن انبک الییبکربایت ا دبانبعبلذ،ب شایبوالدینب
شررررد(ک الیبا ررررشفی).بدومببفشز دب رعن انب یشویک ریبکربایت انبازبآنب رط رباج یبدرب
فع لیت ه یبک ه ورزیبوبدااداریبا ستف دهب ه دبوب س مببتأاینبوب گنداریبوالدینبدرب سنینب
کن لتبی بوضعیته یبدیگشباثلب یه ریبی بازبک ربافت دگی .ب
ب)بهزینریبفشز دان:بکربخ دب ربدوب هبهزینره یبا ستقی بوبغیشا ستقی ببتق سی بای ش د.ب
بت لدب چربوالدینب ی دبدربا اردیبم نیبتعلی بوتش یتبوبآا زپبفشز دانبوب یزب گنداریبوب
اشاقبتبازبآنه بت بزا یبکرب رباشحلریبانفعتباقت ررر دیب شسرررندبب ربط رباسرررتقی بهزینرب
ه یند.بهزینره یبغیشاسررتقی ب یزباش طب ربفشصررته ییباسررتبکربا درب ربخ طشب گنداریب
ف لبدوم :ظشیربه یبجهعیتی ۲۹ /
طفلبخ ی
فشز دانب ی
بازبدسررتبخ اهدبداد.بلیبنهررت ینباسررتدال بایکندبکربمن چربان فعباقت رر دیب
تشبازبهزینره یبدوبگ رباذک رب شدببزوجینبا گیزهیبدا شتنبفشز دانب ی
تشیب
رابدربسررشبای پشورا ند.باوب شباینب ورباسررتبکربدربیکبج اعربرفت ره یب روریب شرریبازبیکب
رفت رباقت
دیبعقالییباست(حسینیب .)۹۵:۱۳۸۶ب
.3-2تبیین اقتصادی -جامعهشناختی رفتار باروری
فشضباینبتئ ريب شباینباسرررتبکرب شايب شرسررریب روريبوبرا طرب ینبرشررردبجهعیتبوبرشررردب
اقت
ديبای ی ستبازبطشیقبهه هنگیبوب ش ارریزيباجته عیبوب سی سیبکربخ دبا جب ،ب
ت سعرباقت
ديبرابفشاه بایآوردببواردب شد.بدربکلباینبتئ ريب ی نبایبکندبکرب شايباط لعرب
رفت ربان سبب روريبب یدبازبیکبم رم ببفکشيبازبزا نبگذشتربوب ربک رگیشيباف هی باصلیب
عل ایبا ندبج اعربشن سیببجهعیتبشن سیبوباقت
دبت أا باستف دهبکشدببلذابتئ ريبان سبب
جنتبتبیینب روريبب یدبتشکیبیبازباجه هبعل مباجته عیب شد(رشیديبب:1379ب .)4ب
.1-3-2نظریۀ چهارچوب عرضه و تقاضا و هزینههای فرزندآوری
ا ستشلینببازبتحلیل گشانباقت
دیب روریبا ستبکربتالپب ه دبت ب بپی دبع االباقت
دیبوب
اجته عیبوبارائریبادلیب بم رم ببفکشیبوسرررریعتشبب ظشیۀبج اعتشیب شایبتبیینبتح ال،ب
روریبارائربدهد.بدرباد باستشلینببکرب رب ظشیریبعشضربوبتق ض بوبهزینره یبتنظی ب روریب
ی ب رط ربخال صربم رم ببعش ضربوبتق ض ب شنش،بی فتربا ستببپدیدهیب روریبدربق لبب سرب
ع البتعیینکنندهیب الف ررلبعشضررریبفشز دببتق ضرر ب شایبفشز دبوبهزینره یبتنظی ب روریب
(ا لیببج سه یبوباجته عی)ببتبیینب شدهبا ست.با ستشلینبدربم رم بب ظشیۀبعش ضربوبتق ض ب
استدال بایکندبکربسطحب روریبدربیکبج اعرب ربوسیلریبا تخ به یبص ر،گشفتربت سطب
زوجینبدربزاینره یبفشهنگیبوبخ
ادگی ش نبص ر،بایگیشد.بوالدینبسعیبایکنندبتع دلیب
ای نبق لیتبعشضررریبفشز دببت انبفیزیکیبزادبوبولدبز نببتق ضرر ب شایب چربوبشرره ربک دک نب
ز دهیبایدهآ ب شقشارب ه یند(ویکسبب:۱۳۸۵ب .)۴۴۳ب
ببببب تئ ريبا ستشلینبدارايباتغیشبوا سترب ن ییب رب مبفشز دبات لدب شدهبز دهايبکربیکبزوجب
دربط
بز دگیباهرررتشكبز شررر ییبخ دب ربد ی بایآور دببای شررردبوباینباتغیشبتحتبتأثیشب
ع االیبا ندبت ق ضرررر ب شايبفشز دببظشفیتبت لیدبفشز دبوبهزینر ه يبتنظی بخ
اده(ا ا عبوب
اخ رجبکنتش با الید)با ست.بهشگ هبظشفیتبت لیدبکهتشبازبتق ض ب شدبب رباعن يبآنبا ستبکرب
احدودیتیب شايبت لیدبفشز دباضررر فیبوج دب دارد.بلذابوالدینب شايبت لیدبفشز دباضررر فیبدارايب
ا گیزهبایبشرر د.بهشگ هبظشفیتبت لیدب یهررتشبازبظشفیتبتق ضرر ب شرردببدربواقعبوالدینبدم رب
دانبق
۳۰ب/بفشز ِ
نب
احدودیتبایشرررر دببلذابجنتبجل گیشيبازبت لدبفشز دانب خ اسررررترببا گیزهداربشرررردهبوبازب
روپه يبپیهگیشيباستف دهبخ اهندبکشد .ب
ببببباستشلینباعتقدباستبکربآرزوه بوباای ب یزب شبرويبرفت رب روريبا ثشبایب شدب رباعتق دب
ويباگشبآرزوه بزی دتشبازبدرآادب شدببشخصبعهالبفقیشباستبوب هیبت ا دبفشز دب یهتشيبداشترب
شررررد.باگشبآرزوه بپ یینبوبدرآادب الب شرررردببدرآادبایت ا دبدربایزانب البرفتنب روريبا ثشب
شد.ب ن شاینبفقطبایزانبدرآادبخ
ادهبتنن بع الب یستبکرب شبایزانب روريبتأثیشبایگذاردبب
لکربایزانبآرزوه بی باسررررت دارده يبا ردبا تظ ربز دگیبوبی ب سرررربتب ینبع البدرآادبوباینب
ع الباسررررتبکرب شبایزانب روريبتأثیشبای گذارد.بازبطشفیبدیگشبزوج ه يبج انبآرزوه برابازب
والدین ش نبوب عدبازباینبکربج باقت
انهیبرابدربت
ديباطشافبخ دبرابدید دبب د ستبایآور د.بآرزوه ب ق
ب
هیه ،ب روريبایف بایکند.باینبتفکشبازب سلیب رب سلبدیگشبا تق بایی دبوب
اوباینبراب«تأثیشبا عک سیب سله »بایب اد(ادیبیبسدهبوبههک رانبب:1390ب .)88ب
ببببباوب شخالفبسررر یشباقت ررر ددا نب ئ کالسررریکببتالپبکشدبت ب بواردبکشدنباتغیشبا ا عبوب
اخ رجبکنتش با الیدبدرباد بخ دب صبغرایبج اعر شن ختیب یزب ربآنب دهد.ب شبههینبا س سب
ایگ یدبوقتیبهزینره یبتنظی ب روریب الب شررردببهیچگ ربکنتش بعهدیب شب روریباعه ب
خ اهدبشررد.بدرب تیجربب عدبخ
ارب زرگتشبازب عدباطل ببوبایدهآ بخ
اربخ اهدبشررد.بکنتش ب
عهدیب روریبتنن بدربشررشایطیبص ر ر،بایگیشدبکربهزینره یبتنظی ب روریب سرربت بپ یینبوب
عدبخ
ارباطل ببوبا ردبا تظ رب شا شب بتق ضر ب شایبفشز دانب شررد.بدربواقعبباسررتشلینب هر نب
دادبکربمگ رب س زیبایت ا دبازبطشیقبتشکیبیبازب یشوه یبعشضرببتق ض بوبهزینره یبتنظی ب
روریبرفت ره یب روریبرابشکلبدهد(حسینیبب:۱۳۹۰ب .)۱۲۹ب
.2-3-2نظریۀ جریان ثروت بین نسلی
ک لدو بدرب ق لبب ظش یۀ بجش ی نبثشو ،ب ینب سررررلیب ربتلفیقبرویکشد ه یباقت رررر دیبوب
ج اعر شرررن ختیب ربانظ ربتبیینب روریبپشداخترباسرررت.باینب ظشیۀب شبتغییشباقداربوبجنتب
جشی نبثشو،ب ینب سررلیبازبفشز دانب ربوالدینبکربدربفشایندبتغییشبشرری هه يبت لیدبازبشررکلیب
خ گیب ربشررررکلیبصررررنعتیبرخبای د هدب ربعن انب یشويباؤثشب شب ک ه
ب روريب تأک یدب
دابرد( ک لدو بب۱۹۸۲ببدرب ی زیبوبهه ک رانبب:۱۳۹۵ب.)۸۴باینب گ هبک شررررهرررریب شايبتشک یبب
رویکشده يباقت ر ديبوبج اعرشررن ختیب سرربتب رب روريباسررت.بدرباینبدیدگ هبعللبک ه
ب
روريببجشی نبثشو،بازب سله يبس لهندتشب ربک دک نبوبعلتباینبااشبظن ربوبج یگزینیبتفکشب
خ
ادهبه سترايبوبک باوالدب ربج يبخ
ادهبگ ستشدهبا ست.بزیشابدربج ااعبادرنبهزینره يب
بی فتربوب بافزای
بای ی د.ب رب
فشز دانب سرررری ربافزای
بمنینبهزینر ه ییب عدبخ
اربک ه
ف لبدوم :ظشیربه یبجهعیتی ۳۱ /
ی نبدیگشبدربج ااعبسنتیبجشی نبثشو،بازبس يبفشز دانبزی دبوب روريب الست.باا بدربج ااعب
ت سعر ی فترب رب سبببعه ایتبی فتنبآا زپبوباهن عیتبا شتغ بفشز دانببان فعبکهتشيبازب
س ر يبفشز دانب ربوالدینبا تق بایی د.ب ربویژهبآ کربوا سررتگیبوالدینب ربفشز دانبدربسررنینب
پیشيب ربسرربببوج دباقشرا،بتأاینبجته عیبب یهرب ز هررسررتگیبوب ظ یشبآنبکهتشبایشرر دب
(ا حدبوبت رجی فشبب2007یبکلرلندبوبویلس نبب1987یبدرب ی زیبوبههک رانبب:1395ب .)85ب
دربواقعب ظشیۀبجشی نبثشو،ب ینب سرررلیبک لدو ب()1978ب شباینبابن بشرررکلبگشفترباسرررتبکرب
سله یبگذشتربب ربدلیلباس تف دهبازب یشویبک ربک دک نبدربسیست بسنتیباعیهتیبخ دببازب
داشررتنبفشز دانبزی دبس ر دبای شد دبباا ب بصررنعتیبشرردنبج ااعبوبا تق بازبسرریسررت بت لیدب
سررنتیب ربسررشا یر داریبب ربدلیلب البرفتنبهزینربفشز دانبوباعک سبشرردنبجشی نبثشو،ب ینب
سلیببدا شتنبفشز دبااشیب اطل ببتلقیبای ش دبوب ربههینبدلیلبفشز دآوریبک ه
بی فترب
ا ست(ک لدو بب:1978ب.)556بک لدو ب()1976باعتقدبا ستبدرب ششایطیبکربفشز دبانهتشینبانبعب
اانیتباقت ررر دیباسرررتبب روریب البیکیبازبویژگی ه یبج اعربخ اهدب د.بازبطشفبدیگشب رب
احضباینکربجشی نبثشو،ب شعکسبش دبوبفشز دانب ربیکبا عباقت
دیبتبدیلبش دبب روریب
که
بایی د(ل ک سبوبایشبب:1381ب.)90بههچنینبک لدو بوبدیگشانب()1992ب ربسررربع البدرب
که
ب روریبت جربکشد دبکرباینبع االبعب رتندبازب سطحباشگوایشبک دک نببایزانبثبتب مب
ز نبدربادارسبوبان سرررربب دنب ش اره یبتنظی بخ
پنجباک یزمبک ه
ب یشویبک رب لق ۀبفشز دانببافزای
اده(هه ن:ب.)39ب ربط ربکلیبک لدو ب
بهزینره یبآا زشررریبفشز دانببافزای
ب
اههیتب سشا یرگذاریب شایبفشز دانببتغییشبفشهنگیبوبت سعۀبارزپه یبطبقۀبای یبغشببدرب
زاینۀبخ
ادهبهسررررترایبفشز داح ربراب ع بک ه
بایزانب روریبایدا د(حسررررینیبب:1390ب
.)127ب
.3-2-2نظریۀ اقتصاد جدید خانوار
ف ذتشینبتبیینب شايباط لعربرا طۀبشررررشایطباقت رررر ديبوباجته عیبوبرفت رب روري راب کشب
()۱۹۶۰باطشحبکشدهباسررت.بازب ظشباوبک دک نب یزبهه ندبس ر یشبک اله بازب ظشبپدربوبا دربارزی یب
ایش د.بیکیبازبارزپه ییبکربوالدینبق دبدار دبدربحدب الییبازبآنب شخ ردارب شندبب یهینرب
کشدنبثشو،باسررت.ب رب ظشبای رسرردبوالدینیبکربخ اسررت ربثشو،ب یهررتشيبهسررتندببوالدینب
تح رریلکشدهايبکربرتبربشررغلیبآ ن ب البوبهزینربفشصررته یهرر نب یزبزی دباسررتبوبههچنینب
والدینیبکرب ربدلیلب شخ رداريبازبدرآادب ی هتشببد ستشسیبآ س تشيب ربا زابره يبکنتش ب روريب
دار دببخ اسررت ربفشز دانبکهتشيبهسررتندبوباتق البوالدینبک بدرآادببدارايباهرر غلبپ یینبوب
دانبق
۳۲ب/بفشز ِ
نب
ف قدباا ک نبدسررررتشسرررریب ربروپ ه يبکنتش ب روريبدربع هلبفشز دانب یهررررتشيبخ اه ندب
داشت(فشیدانبب1944یبدرب ی زیبوبههک رانبب:1395ب .)85ب
بببببگشیب كشب شباینب وربا ستبكربرفت رب روریبخ
دربتئ ریب کشبفشز دب ربعن انبك الیبا
صرررشفبپ
گزین
ادهه باتأثشبازبرفت رباقت
شفیبدرب ظشبگشفتربای ش دبكربت
دیبآنه ست.ب
حببآنبا ستلزمب
بوبزا نبازبسررر یبوالدینباسرررت.ب كشباعتقدباسرررتبهه ط ربكربخ
ادهه بدر رۀب
بیكبك البت رررهی بایگیش دببدربا ردبداشرررتنبفشز دب یهرررتشب یزب ربایج دب عیبتع د ب
عقالییبدربا ردبتشجیح ،بوبسررلیقره یبخ دبوبشرره ربفشز دانبخ دباقدامبایكنند(حسررینیبب
:1386ب50ب.)51-ب شباسررر سبرویکشدبجدیدباقت ررر دبخ رببدرب یهرررتشبکهررر ره بثشو،بوبج یگ هب
اجته عیبازبک اله یبکهی بباقت
دیبوباجته عیبه ستند.ب ن شاینب شایبک سببثشو،باهکنب
اسررتبباحدودب گربداشررتنبشرره ربافشادبخ
خ
ادهب ی زب شررد.ب یهررتشبکس ر یبکرب ربخ طشبثشو،ب
ادۀبخ دبرابک مکب گربایدار دببزا یبکرب ربهدفبخ دبایرسندببی بدورانب روریبخ دبراب
سپشیبکشدها دبوبی براحتیبدا شتنبخ
ادۀبک مکبرابتشجیحبایدهندبوبت
هی بایگیش دبکرب
دیگشب چردارب ه د(ویکسبب:1385ب .)247ب
.4-2تبیین فرهنگی رفتار باروری (نظریۀ ارزشهای فرامادی)
اینبتئ ریب شبتغییشبع ق یدب بارزپ ه بوب گشپ ه بوب تأثیش بآن ه ب ش ب روریب تأک یدبدار د.ب
اینگل ن ر ،باعت قدباسررررتب کربدربج ااعب جد یدبارزپ ه یبفشا ا دیبباول یتبپ یدابکشده ا د.ب
فبشاا دی نب ربفع لیت ه یبافیدبوبج لبباجته عیبباحتشامبازبس یبدیگشانبب دنب بدوست نبوب
فع لیته یبسررشگشمکنندهبوبحشکتب ربسرر یبج اعرایبکربارزپبا دیهررربدربآنب ی
بازبپ
ب
شرردببتأکیدبایورز د.بتئ ریبارزپ ه یبفشاا دیببهه نبمیزیباسررتبکربونبدیبک بازبآنب رب
عن انبتغییشا،ب گششیبوبفشهنگیبی دبایکند.بونبدیبک بوبلست قبدربت ضیحبا تق بجهعیتیب
ث
یربکربدربکهرر ره یبپیهررشفترباتف قبای افتدبوبطیبآنب روریب ربکهتشبازبحدبج هررینیب
که
بی فترباسررررتببای گ یند:بتغییشا،ب روریبدرب تیجربتغییشا،بارزشرررریباینبج ااعب رب
سهتبارزپ ه ییباثلبفشدگشاییبب سک الری س بوبپ ستبادر ی س ببآزادیبوبا ستقال بفشدیبوب
عدمبپذیشپبقدر،بخ رجیبی باخالقیبوباذهبیبح دثبشرررردهباسررررت.بدربواقعببریهررررربتأثیشب
تح ال،بارزپبدربتغییشا،ب روریب ربتئ ریه یب گششیبوبفشهنگبکربدربدهره یبقبلباطشحب
گشدیدبب شبای گشددبکربعلتبارائرباینبتئ ریبضررررعف ه ییب دبکربدربتئ ری ه یباقت رررر دیب
اه هدهبگشدید .ب
بببببآنه باعتقد دبکربهشبمندبع االباقت
دیباهکنبا ستبدربتبیینبتف و،ه یب روریبدرب
انطقرایباؤثشب شدببولیبت جرب ربایدهه بب گشپه بوبفشهنگبهشبجهعیتیبدرباط لعرب روریب
ف لبدوم :ظشیربه یبجهعیتی ۳۳ /
ضررشوریباسررت.بکلرلندبوبویلسر نبوبرو لدبلسررت قباعتقد دبکربگشوه ه یباختلفب ربواسررطرب
ارزپ ه یبفشهنگیببدربرفت رب روریب بیکدیگشبتف و،بدار د.بههلبدرباق لر ایب بعن انب«ارائرب
تئ ریبفشهنگب شایبجهعیتشررن سرری» بایگ ید:بفشهنگبای ت ا دبتبیینبکندبکربمشابافشادبی ب
ج ااعیبکرب ربظ هشبازب ظشباقت رر دیبدربشررشایطبیکسرر نب ربسررشبای ش دببولیبازب ظشبآداببوب
رسررر مبوبز نباتف وتندببدربزاینره یبدا گشافیکبباتف و،بعهلبای کنند.بههچنینببتئ ریب
ارزپه یبفشاا دیبکربت سطباینگلن ر،بدربدهرب1990ب ی نبگشدیدهبا ستب یزب ربتأثیشبارزپه بب
عق یدبوبمشخ
بز دگیبدربرفت ربا س نباذع نبداردب(اینگلن ر،بب .)1:1373ب
.5-2تبیین اجتماعی -فرهنگی رفتار باروری
ظشیرپشدازانبفشهنگیب شباینب ور دبکرب خ
بعهدهایبازبتغییشا،بفشهنگیبکربدربج ااعبرخب
ایدهدببدرب تیجرباشرر عربوب آوریبفشهنگیباسررت.بالبتربباینبقبیلب آوریه باهکنباسررتبب
تکن ل ژیبوبی ب گشپبرفت ریب شد.ب شا س سباینبتئ ریبفشهنگبک ب چرآوریبازبخ
فشهنگب التشب ربخ
اره یبدیگشبگسرررتشپبایی د.بدربواقعبک بفشز دبداشرررتنب ربعن انبیکب
ارزپباجته عیبدرب ینب شخیبخ
خ
اره یب ب
اره یباشفرباطشحبایشرررر دبوبسررررپسبازبطشیقبآن ه ب رب
اره یبس ر یشباقه ر ربج اعربانتقلبایش ر د.بآنه بعقیدهبدار دباش ر عربیکب آوریب ی زب رب
اینبتفکشبداردبکرباشدمب دا ندبکربخ دب شایبز دگی ه نبت
هی ب گیش د.بت سلطبوبکنتش بک الب
ههۀباا رب شبعندهبخ دش نباست(ویکس1بب:۱۹۹۸ب .)۱۲۵ب
بببببازبتئ ری ه یباجت ه عیبوبفشهنگیب روریبایت انب ربتئ ریبارت ق ءباجت ه عیببتغییشبوب
پ سررخبباشرر عربوبعقببافت دگیبفشهنگیبوب گبشاییباشرر رهبکشد.باینبدسررتربازبتئ ریه بع االب
روا یببهنج ره یب گششرررریببفشهنگیبوباجته عیبرابعلتبعهدهب سرررر ،ب روریبدربج ااعب
اختلفباحس ببکشدهبوب باستف دهبازباینباف هی بسعیبدربتبیینب روریبز نبدار د .ب
.1-5-2نظریۀ ارتقاء اجتماعی (منزلت اجتماعی)
درباینبتئ ریب اتفکشانبوبا دی ههندانبایزانب روریبهشبخ
انزلتبوالدینبوبی بس ر کن نبآنبج اعربای دا ند.بخ
اربوبج اعربرابابتنیب شبج یگ هبوب
ادهب بت جرب ربپیهررشفتبوبتشقیبح صررلب
شدهبدربج اعربوبا قعیتیبکرب ربعن انبیکبع ض بدارا ستبب ربفشز دآوریبایا دی هد.باکن نب
اگشبآوردنبفشز دب ع بحشکتبصع دیبخ
ادهبش دببآنبرابادااربای دهدببولیباگشبفشز دآوریبراب
ا عبپیهشفتبوبت سعربوبا قعیتباجته عیبخ دب دا دبببآنبراب ربطشقباختلفبکنتش بایکندب
(رشرریدیببب:1379ب.)4بآرسررنبدوا تبازبطشفدارانباینب ظشیرباعتق دبداشررتبکربداشررتنبفشز دب
. Weeks
1
دانبق
۳۴ب/بفشز ِ
نب
ارتب طب زدیکیب بانزلتباجته عیبوالدینبدارد.ب ربعب ر،بدیگشبباگشبدربج اعرایبداشررتنبفشز دب
ی هتشببارتق ءبانزلتباجته عیبراب سببب ش دب(هه ندبج ااعبابتنیب شبک ه ورزی)ببخ
ادهه ب
تشجیحبایدهندبفشز دب یهرررتشیبداشرررترب شرررند(رحیهی ژادبب:1373ب.)83ب اوباعتقدب دبکرب
دا شتنبفشز دبکهتشبب ن ییبا ستبکربزوجینب شایبپی هشفتب یدب پشداز دبوبمن چرب چره با عب
پیهشفتبفشدیبوبخ
ادگیبش دببتعدادش نباحدودبایش د(ویکسبب:1385ب.)110ب
.2-5-2نظریۀ تغییرات و واکنشها
اينبتئ ريبدرب س ب1963بت سطبكينگزليبدي يسب ربعن انبيكباقداربوب رب ربعن انبيكبراهب
حلب شايباسررئلربا تق بجهعيتباطشحبشررد.بت جربدي يسب ربعللبرشرردبجهعيتب شباس ر سب
فشضي تيباستبكرباوبآ ن براب ربعن انبعللباصليبرشدبجهعيتبایدا د.باوبيكبس ا بدربتئ ريب
خ دباطشحباي كندبوبآنباينباسررررتبكربمگ ربك ه
باشگبوبايشبانتنيب ربك ه
ايبش د؟ب شايبپ سخب رباينبس ا ببدي يسباينبس ا براباطشبحبکشدبكرب ربهنگ مبك ه
ب روريب
باشگب
وبايشبمرباتف قيبايبافتد؟بپ سخباينبا ستبكرب ي هتشب چره بت ب زرگ س ليب قيبايا ندبدرب
ح ليب كربفهرررر رب زرگيب شب خ
ادهبواردبكشدهبوبافشادب شايبر ه ييبازباينبفهرررر رباجب رب رب
س زا دهيبدو رهبز دگي ش نباي ش د.باينبواكن
وبواكن
باشدمب سبتب ربتغييشبجهعيتيباي شدب
ه يبآنه ب شبحسببهدفه يبفشديباستب رباهدافباليبوب رب در،بآ چربكربدولتب
ايخ اهدباتف قبايافتد .ب
ببببب شبپ یرباینبتئ ریبک ه
بایزانب روریبدربکهررر ره یبغش یبپ سرررخیب ربک ه
اشگبوبایشبا ست.بازباینبروباشدمب س کنبدرباروپ یبغش یب با ستف دهبازبو س یلبپی
یزبازدواجبدربسرررنینب التشبدربجنتبتحدیدبا ع دبخ
ادۀبخ ی
بایزانب
گیشیبوب
بعهلبکشد د.بتشاک بجهعیتب
دربان طقبرو ست ییبکرباتأثشبازب نب دباو ض هب ندا شتیبوبدرب تیجربک ه
باشگوایشباطف بوب
شخبرشرردبا الیدب دبب ع بشرردبکرباضرر فۀبجهعیتبان طقبروسررت ییب شایبی فتنبشررغلب رب
ان طقبشررررنشیبروبآور دبوب دونبتغییشبدربالگ یب روریبخ دببآنبراب ربان طقبشررررنشیب یزب
گستشپبدهند( یبهند1بب:1988ب .)139ب
.3-5-2نظریۀ اشاعه
اینبد ید گ هب تأک یدبداردب کرب تأثیشبوب ف ذبزای نرباجت ه عیبوبفشهنگیبرف ت رب روريبرابدرب ظشب
گیشدبوب شبع االیبکربدربایج دبوبتغییشباینبارزشررررن بوب ظ مه يبه یتیبان ا دببتأکیدبکند.ب
فشا کب شیهشبزایننن بوبارزشرن يبفشهنگیبراباحشكبرفت رب روريبوبک رتشب یزبفشهنگبرابزاینربوب
. Behende
1
ف لبدوم :ظشیربه یبجهعیتی ۳۵ /
م رم بباتخ ذبت
هیه ،بعقال یبکن هگشبدرا ردبرفت رب روريبایدا دب(اشدا یبوبخ یبب2009بب
درب ی زیبوبههک رانبب:1395ب.)86بدربم رم بباینب ظشیربب شب آوریبرفت ریبتغییشبایده ه بوب
دین ایکباجته عیباشرر عربرفت ره بوباطالع ،بجدیدبتأکیدبایشرر د.بدربق لبب آوریبرفت ریبب
ب
آوری ه بدرباعه بآ گ ه ربکنتش ب روریبا ردبت جربقشاربایگیشدبوباینبم رم بببک ه
روریبراب تیجربگستشپبوباش عربتکنیکه بوبتکن ل ژیه یبجدیدبکنتش با الیدبایدا د .ب
ببببباینبم رم ببههچنینب شبوا سررررتگیباتق لبافشادبوبتع الباجته عیبآنه بتأکیدبداردبوب
این کربتغییشا،بدربآ گ هیبوبرف ت ره یب شخیبافشادببدیگشانبرابت حتب تأثیشبقشارباید هد.ب رط رب
کلیب ظشیریباشرر عرب ربتبیینبمگ گیبگسررتشپبافن مبکنتش با الیدبدربجن نبایپبشدازد.ب شب
پ یرباینب ظشیرببدربکهررر ره ییبکرب روریبک ه
بی فترباسرررتببایسرررت ره بوباعه لیبکرب رب
احدودیتب روریبانجشبایبشررر دببا تدابت سرررطبگشوهه ییبازبجهعیتشرررنشیبکربا افقتشبب
ثشوتهندتشبوبتح رریلکشدهتشا دباقتب سبایشرر دبوبدربط
بزا نب ربگشوهه یبای یب بانزلتب
پ یینتشبوبان طقبرو ست ییبگ ستشپبایی د.بدرباینب ظشیرب شب ق
برهبشانبفکشیب شبکره یب
اجته عیبوبارتب ط ،ب ینبههسرررشانبدرباشررر عۀبایدهه یبجدیدب یزبتأکیدبایشررر دب(کلرلندبوب
ویلس ن1بب:۱۹۸۷ب.)۲۳ب ب
.4-5-2نظریۀ عقبافتادگی فرهنگی و نوسازی
تئ ریب گشاییببیکیبدیگشبازبتئ ریه یباجته عی-بفشهنگیب روریبا ستبوبگ ی یباینبا ستب
کرب س زیبفیزیکیباحیطبوب زس زیباقت
گ نب
دیبباجته عیبوبفشهنگیبدربج اعره یبگ
ایت ا دبت با دازهایبایزانب روریبرابتغییشبدهدبوب ع بشررر دبروحیۀبآینده گشیبوبگشای
ز دگیبکربههشاهب بآسرر ی
ب رب
بوبشرر دک ایب شرردببدرباذه نباشدمبج اعربج ریبگشدد.ب ن شاینب
اق رر دباینبتئ ریباینباسررتبکربپیهررشفتبوبت سررعربوبتکن ل ژیب شبز دگیباشدمبحتیبدرب
زاینر ه یبع طفیبوبارزشرررریبتأثیشبای گذاردبوبایت ا دبتغییشاتیبدربارتب طب بک ه
بایزانب
ا الیدب ربوج دب ی ورد(رشرریدیبب:1379ب.)4بدرباینبدیدگ هباعتقد دبکربفشآیندب س ر زیببتغییشب
جنتبروا هن ختیبازبتقدیشگشاییب رباحس سبخ دکنتشلیباا رببازبجهلربکنتش با دازهبخ
ا جبب شدهبا ست(ل ک سبوبایشبب:1381ب.)37ب ربعقیدهبطشفدارانباینب ظشیربب
یکب هب شی هبز دگیبفکشیب ربوج دبایآوردبکرب سش
شتگشاییبوبخ
ادهبراب
س زیباحیطب
ادهگشاییبرابت ضعیفب
ای کندبوبآینده گشیبوبآا بوبآرزویبرسرررریدنب ربیکبز دگیباشفرتشیبرابدربا سرررر نبتق یتب
ایکند.بپدیدهب گشاییبعب ر،با ستبازب ظ مبارزپ ه بوبرفت ره بکربدربج ااعبکن یببگ ستشپب
. Cleland & Wilson
1
دانبق
۳۶ب/بفشز ِ
نب
فشاوانبی فترباست.ب گشاییب رب مبیکبس زهب زدار دهبا جببک ه
بآرزویبفشبز دزاییباستبکرب
درب تی جربازبایزانب روریبک بای کند.ب ن شاینببهشبقدربایزانب گشاییبوا لدینبافزای
احته بک ه
بی دبب
بآرا نبوبآرزویبآ نب شایبداشرررتنبفشز دب یهرررتشببزی دبایشررر دبوبدربحقیقتب
گشاییبج یب چر داربشرردنبوبی ب چرب سرری ربداشررتنبرابایگیشدبوب ربد ب بآنب روریبک ه
ب
ایی د .ب
ببببب ظشیرپشدازانب س زیباعتقد دبکرباگشبهدفبتعیینبع االباؤثشب شب روریب شدبباط لع ،ب
یدبدرب شگیش دهبآنبدسررتربازبخ ر یصبشررخ رریتیبفشدب شرردبکربجزئیبازب س ر زیبرابشررکلب
ایدهد.بب ربعالوهببآ نبطیباط لع ،ب سرررری ریب تیجربایگیش دبکربآنبدسررررتربازبافشادبکرب
تح رریال،بوبس ر ادب یهررتشیبدار دببازبوس ر یلبارتب طبجهعیب یهررتشیب شخ ردار دبوبدرب تیجرب
دارایبخ ررر صررری ،بیکبفشدبادرنبهسرررتنند.ب ربعالوهببگشای
ه ببطشزبتلقیه ببارزپه بوب
رفت ره ییبکربفشدبدربادرسررررربایآا زدبب بتج ربب عدیبز دگیباوبدربتع الب دهببدرباجه هب
گشای
بکلیب شایبداشررررتنب روریبکهتشبرابایج دبایکند.بارتب طبوبتج رببافشادب ب ن ده یب
جدیدبدربحقیقتبتأثیشبق لباالحظر ایب شب گشاییبآنه بدارد.باینبتج رببتأثیشبآشررک ربخ دبراب
ازبطشیقب بس ختنبگشای
ه بوبارزپه ب شبافشادباعه بایکندب(اکت ییبب:1384ب.)61
.6-2تبیین بینابینی رفتار باروری (فیزیولوزیکی -جامعهشناختی)
کینگزلیبدی یسبوبج د یتب ل یکبالگ ییبرابارا ئربکشدها دب کربدر شگیش دۀباتغیشه یباؤثشب شب
روریباسررت.باینباد ب رباد باتغیشه يب ین ینیباعشوفباسررت.بع االبا ردب ح بدرباینب
اد ب رباینبدلیلب ین ینبخ ا دهبایشرررر دبکربهنج ره يباجته عیبوبسرررر یشبع االبا ثشب شب
روريبتن ن بوبتن ن بازبطشیقبآن ه بع هلبای کن ند.بدی یسبوب ل یکب ینب خ
بفیزی ل ژيبوب
ج اعرشررن ختیب روريبتلفیقیبصرر ر،بدادها د.بهشبکدامبازباتغیشه يب ین ینب رباینباعتب رب
اتغیشبقلهدادبشدهباستبکربایت ا دب رب ح يبعهلبکندبکربسطحب روريبرابک بی بزی دب ه ید.ب
هشبمندباهکنباسررررتبیکب ج ا عربدارايبارزپ ه يباش طب رب روريبزی دبا ندبعه ا یتب
ازدواجبدربسنینبپ یینبوبغیشهبدرب عضیبازباتغیشه ب شدبولیباهکنباستب ربخ طشبارزپه يب
اش طب رب روريبک بدربسرر یشباتغیشه با ندبک ر شدبوسرر یلبجل گیشيبازبح الگیبب رورياپب
دربسطحبپ یینبی بات سطب شد.ب ن شاینبااک نبداردبکربدوبج اعربعلیشغ بارزپه یباختلفب
دربته مبوبی باغلبباتغیشه یب ین ینببدارايب روريبه بسطحب شند(حسینیبب:1381ب57-56بب
دربادیبیبسدهبوبههک رانبب:1390ب .)90ب
ببببباتغیشه یباجته عی-بزیسررتشررن ختیبکربدی یسبوب لیكبدربارتب طب ب روریبشررن سر ییب
کشد دببعب رتندباز:ب سنبدرباولینبازدواجببتجشدبقطعیببتعدادب س ه یبازدواجببخ دداریبارادیب
ف لبدوم :ظشیربه یبجهعیتی ۳۷ /
وبغیشارادیببفشاوا یبآایزپبجنسیبب روریبی ب
ازبح الگیبوبسرررقطبجنین(
گ رتز1بب:1983ب.)2
روریبب ربک رب شدنبی ب بشدنبوس یلبجل گیشیب
بوج دباینبکهیبکشدنبوبتحلیلبارتب طب ینب
اتغیشه یبف قبوب روریباهررکلباسررت.ب شایبتسررنیلبکهیبکشدنببتف و،ه یب روریبازبیکب
ج اعرب ربج اعۀبدیگشبرابعهدت ب شیبازب سبتبز نبازدواجبکشدهببتغذیرب بشیشبا دربباستف دهب
ازبوس یلبجل گیشیبازبح الگیبوبسقطبجنینبایدا د(ل ک سبوبایشبب:1381ب .)72-70ب
.7-2تبیین جمعیتشناختی رفتار باروری (نظریۀ گذار جمعیتشناختی)
اینب ظشیرب شایب خسرررتینب ربدربسررر ب۱۹۲۹بت سرررطبوارنبت اپسررر ن ارائربشرررد.ب ظشیره یب
سرر خت ریبی با تخ ببعقال یب ب ظشیۀبگذاربجهعیتشررن ختیبپدیدبآاد دببایدهایبکربعلیرغ ب
ا تق ده ییبکربازبآنبشرردببهن زباشجعباصررلیب شایبتبیینبگذارب روریباسررت.بس ر ه ب ح بازب
که
ب روریبتحتبسلطریب ظشیریبگذاربجهعیت شن ختیب د.بشنرببگذاربجهعیت شن ختیب
رابفشایندب سرر زیبرفت ربت لیداثلبدربجهعیته یبا سرر یبایدا دبکربطیبدوباشحلربک ه
ب
اشگوایشبوب سپسبکنتش ب روریب ص ر،بایگیشد.ب شبا س سباینب ظشیرببج ااعب س زیبرابازب
یکبرژی بپیهررر ادرنباشگوایشبوب روریب الب ربیکبرژی بپسررر ادر یبکربدربآنبهشبدوبپ یینب
هسررتندبتجش ربایکنند.بج اعتشینبا ضرر هب ظشیۀبگذارباینباسررتبکرب سرر زیباقت رر دیب
فشز دآوریبج ااعبرابط ریبتغییشبای د هدب کربت عدادبز ی دبک د ک نبدیگشب شایبوا لدین بازیتیب
خ اهدبداشررت.ب ن شاینببک ه
ب روریب عیبتط قبعقال یب بتغییشبدربشررشایطباقت رر دیب
عینیباست.بدرباینب ظشیربکربدربط
بمندبدهربپ رادای بغ لببدربجهعیت شن سیب دببک ه
ب
روریبهنگ ایبرخبایدهدبکربفشایندیبازب سررر زیبدرباثشبصرررنعتیبشررردنببشرررنش هرررینیبب
تح یال،ببآزادیبز نبوبت سعرباقت
دیباجته عیبآغ زبای ش د.بصنعتی شدنبوبشنش هینیب
یکبشرررری هیبز دگیبای ج دبای ک ندب کربداشررررتنبت عدادبز ی دبفشز دبراب اطل ببایسرررر زد.ب
صنعتی شدنبههچنینبازبطشیقبک ه
باشگوایشببتعدادبفشز دا یبرابکربز دهبایا ندبافزای
ب
ای د هد.بدرب تی جرببوا لدینب با حدود یت ه یب ا لیبا ا جربایشرررر دبزیشابازبطشفیبپشورپب
فشز دانبهزینره یبسررررنگینیب شبآنه بتحهیلبایکندبوبازبطشفبدیگشببان فعبفشز دانبک ه
ب
ایی د.بدرب تیجرببا گیزهیبآنه ب شایبداشتنبفشز دب ی
تشببسستبایش د.باینباحدودیته ب
ادهبوبک ه
ارب ی فتند(حسررینیبب:۱۳۹۰ب
ع بایشرر دبت بوالدینب ربفکشبتنظی بخ
.)۱۲۱ب
ب
. Bongaarts
1
ب عدبخ
دانبق
۳۸ب/بفشز ِ
نب
.8-2تبیین نهادی رفتار باروری
اکب ی کلبوبگشینب ه باعت قد دب کربدربتبیینبرف ت ره یب روریب یدب رباجه عربع ا الب
ن دیایبکربدربشررررکل گیشیبرفت ره یب روریباؤثش دبت جربکشد.بتحلیلب ن دیب روریبتهشکزب
اصررررلیبخ دبراب شب شقشاریبپی دبای نب فتب ن دیبوبرفت رب روریبوب رب ی نبدیگشبپی دبای نب
سرررط حبخشدبوبکالنبرفت رب روریبقشاربایدهد.باکب یکلبک ه
ششایطباقت
ب روریبراب یهرررتشباتأثشبازب
دیبباجته عیبوبفشهنگیبح ک ب شبج اعربایدا دبوب شباینب وربا ستبکرب روریب
ت بحدیبدرباعشضبسرری سررته یباسررتقی بدولتبقشاربدارد.بعالوهب شبسرری سررته یباسررتقی ب
دولتببع االب دیگشیب یزبازبجهلربادر یزاسرری نبوبرشرردباقت ر دیبدربا تق ب روریبوبک ه
آنباؤثش د.ب ن شاینببتغییشبشکلباقت
دربخ
ادهبوباقت
دیبخ
ب
ادهبب نب دبوبپیهشفتبوضعیتبوبا قعیتبز نب
دبوبتغییشا،بعهدهبفشهنگیبدربک ه
ب روریبتأثیشبگذار د(حسینیبب:۱۳۸۶ب
.)۱۰۳ب ب
ببببب شبپ یرباینبدیدگ هببانح
ت بواکن
شب ربفشدب دنب فتب ن دیبح ک ب شبهشبج اعربا جببای ش دب
بجهعیتشررن ختیبآنبج اعرب ربتغییشا،بشررشایطبسرری سرریبباقت رر دیبوباجته عیب
انح ررشب ربفشدب شررد.باههیتبویژهب فتب ن دیبدرباشاحلبگذارب روربیب ربگ رایباسررتبکرب
اهکنباسرررتبدربیکبج اعربب فتب ن دیبع الباصرررلیبا تق بزودرسبجهعیتیبآنب شررردیب
درح لیبکربدربج اعرایبدیگشب ربرغ ب ش ار ه یبتنظی بدربجنتبحه یتبازبتسررررشیعبفشآیندب
ا تق بجهعیتیبب فتب ن دیب ربصرررر ر،با عیبدرب شا شبآنباق واتبکندبوبی بآنبراب ربتأخیشب
ا دازد(عب سیبش ازیبوبعسکشیب دوشنبب:۱۳۸۴ب .)۳۲ب
.9-2تبیین روانشناختی رفتار باروری (تئوری مبادله)
تئ ریباب دلربسشمههربفکشیاپبدربس دبا گ ریبفلسفیبوبروانشن ختیبقشاربدارد.باینب ظشیرب
رفت رب هشیبرابح صلبان فعب شخ
یبدرب ظشبای گیشد.بدرباینب ظشیرببافشادببگشوهباجته عیببراب
فقطب ربخ طشب فعبشخ ی ش نبشکلبایدهند.باس سیتشینبپی
استبکربگشوهه بصشف باجه عرایبازبافشادبهستندبکربپی
فشضه یب ظشیرباب دلرباینب
ینیبوبتبیینبرفت ربآنه ب شباس سب
اط لعربا گیزه ه یهر نبصر ر،بای گیشدبوبافشادب ربوسرریلرب فعبشررخ رریب شا گیختربایشر دیب
یعنیبافبشادباح سبرگشانبعقال یبدربا ردبس دبوبهزینربهستندب(التفتبب:1381ب .)23ب
بببببههچنینببازبد ید گ هباینباک تببا سرررر ن ه بهه ارهبدربز دگیبخ دب بدیگشانبدربارت ب طب
اتق لبهسررتندبوبسررعیبایکنندبکربدرباینبارتب طب شایبخ دب فعیب ربدسررتبآور دبوبهشگ رب
ارتب طب بدیگشانبحک ب عیباب دلرباسررت.ب ظشیرباب دلرباجته عیبسررعیبداردب هرر نبدهدبکرب
رف ت رب شبحسرررربب پ داپ ه ییب کربدر ی فتبکشدهبوبهزی نر ه ییب کرب ربههشاهبایآوردببتغییشب
ف لبدوم :ظشیربه یبجهعیتی ۳۹ /
ایکند.برفت ره یبا ردب ظشبب درباینج ببرفت ره ییبا ستبکرب ینبدوب شخصبتع البکنندهبوج دب
دار دبوبهشبدوب فشبآ ن بپ داپه بوبهزینره یب شررریبازباینبتع البراب شایبا ج مبی بعدمبا ج مب
یکبکنهیباح سبربایکنند(حسینیببب:1386ب.)51
.10-2تبیین الهیاتی رفتار باروری (نظریۀ الهیات ویژه شده)
دربرویکشدبابتنیب شبالنی ،بویژهبرفت ربجهعیتشرن ختیبتحتب شرسریبب روریب التشبگشوهه یب
اذهبیببتقشیب ب ربط ربث تببایت ا دب شیبازبآا زهه یباذهبیبدربزاینربپش س
ه یباش طب
رب چرزاییب شرد.ب ن شاینبب شایباث بب روریب التشبک ت لیکه بدربآاشیک ب شریبازبآا زهه یب
کلیس بدربزاینرباهن عیتباستف دهبازبوس یلبجل گیشیبازبح الگیبا ن عیباست.باینب ظشیرب
شباینبعقیدهباسررتبکرباذهببفی فسررربان باسررتبوباثشبآنب شب روریبازبطشیقبدکتشینه یب
ویژهبکلیسرررر بی بایدئ ل ژی ه یباذهبیبدربا ردبکنتش با ال یدبوبهن ج ره یباشتبطب با دازهب
خ
ادهباستب(حسینیبب:1386ب .)113ب
بببببازبدیدگ هباسررالمبه بفشز دانبع الیب شایبافزای
برضرر یتبخ طشبآ نبوبدرب تیجربتحکی ب
پی دبز شررر ییبهسرررتند.باسرررالمبگذشرررتربازبی دآوریبارزپ ه بوبان فعبد ی یبفشز دانب شایب
والدینببا ندباینکربآن ه با جببا سبپدربوبا دربوبخ رجبشرررردنبآن ه بازبتنن ییا دبوبی ربوب
ی وربپدربوبا دربوبی دگ ره یبآ نبپسبازباشگبایهرررر نبخ اهندب دبب شبارزپ ه یباعن یبوب
اخشویبفشز دانبتأکیدب سی رب ه دهباستیبازبجهلربایت انب رباح دیثیباش رهبکشدبکرب شبپ داپب
اخشویبت لیدباثلببپ داپباخشویبصرررربشب شبدشرررر اریه یبتش یتبفشز دبوبپ داپه ییبکربدرب
تی جرب ک ره یب یکبفشز دب شایب پدربوب ا دربانظ ربایگشددبب تأک یدبدار د.بوج دبفشز دب ع ب
ایش دبکربزنبوباشدب ربحدیبازبگذشتب شسندببآ ن ییبکربت بدیشوزبغشورش نباج زهب هیدادبزیشب
ربحشفبدیگشیب شو دببااشوزب ربخ طشبفشز دشرررر نبیکدیگشبرابای خهررررندبوبازبخط یبیکدیگشب
مه پ شیبایکنندبت بآس ی
بوباانیتبفشز دبرابفشاه بکنند(که ورزبوبههک رانبب:1392ب.)118
.11-2تبیین فمنیستی رفتار باروری (نظریۀ برابری جنسیتی)
اکدو لدبدربق لبب ظشیر یب شا شیبجنسرریتیب ربتحلیلب ن دیب روریبدربکهر ره یب ب روریب
سی ربپ یینبپشداخترباست.بپ یربوباس سباینب ظشیرببکنفشا سب ینبالهللیبجهعیتبوبت سعۀب
ق هشهبدرس ب۱۹۹۴باستبکرب شبا سئلۀبجن سیتب رعن انباح رب ح بجهعیتبوبت سعربتأکیدب
کشد.ب تیجۀباینبکنفشا سباینب دبکربسط حب التشب شا شیبجنسیتیبب شایبدستی یبکه ره یب
کهتشبت سرررعربی فترب رب روریبپ یینتشبضرررشوریباسرررت.باکدو لدبدرباخ لفتب باینب ی یرب
اظن ربدا شتبکرب روریبخیلیبپ یینبک ه ره یبپی هشفتۀب صنعتیب شیبازب هه هنگیب ینب
سط حب الیب شا شیبجنسیتیبدربدرونب ن ده یباجته عیبفشدباح ربوبتداومب شا شیبجنسیتیب
دانبق
۴۰ب/بفشز ِ
نب
دربدرونب ن دیباجته عیبخ
ادهباح رباسرررت.ب شبههینباسررر سباسرررتدال بایکندبکرب شایب
اجتن ببازب روریبخیلیبپ یینبسررررط حب التشب شا شیبجنسرررریتیبدربدرونب ن ده یباجته عیب
خ
ادهباح رب ضشوریبا ست.ب ن شاینببازبیکبطشفبدربک ه ره یبکهتشبت سعری فتربب سط حب
التشب شا شیبجنسیتیبدرب ن ده یباجته عیبانجشب رب روریبپ یینتشبای ش دبوبازبطشفبدیگشبب
تشبت سررعربی فترببجنتگیشیباجددب ن ده یباجته عیب ربسررهتبسررط حب
دربکهرر ره یب ی
التشب شا شیبجنسرریتیبازب روریبخیلیبپ یینبجل گیشیبایکند.ب رباینبتشتیبببایت انبگفتب
کرب ح باسرر سرریباینب ظشیرب هه هنگیب ینب ن ده یباجته عیبدربزاینرب شا شیبجنسرریتیب
اسررت.ب رباینباعنیبکربعدمبهه هنگیبوب سرر زگ ریبای نبسررطحب الیب شا شیبجنسرریتیبدرب
ن ده یباجته عیبفشداح ربوبتداومب شا شیبجنسرررریتیبدربدرونب ن ده یباجته عیبخ
ادهب
اح ربا جببشدهباستبت بز نب ت ا ندبتشکیبیبازبک ربوب چربرابواردبز دگیش نبکنند.بازباینبروب
ز نب گزیش دبزادوولدبخ دبرابکنتش بکنندبوباینبا جببشرردهباسررتبت ب روریبدربکهرر ره یب
ت سعری فتۀبصنعتیب ربزیشبسطحبج یگزینیبک ه
بی د(حسینیبب:۱۳۸۶ب .)۱۰۴ب
.12-2تبیین هنجاری -فرهنگی رفتار باروری
رویکشدبرایجبدرباط لع ،بگذارب روریبابتنیب شباینبفشضبا س سیبا ستبکربت
هی گیشیبدرب
ا ردبشه ربفشز دانب ربط ربکلیبشخ یباستبوبدربم رم ببت هی گیشیه یبخ
اربص ر،ب
ایگیشد.بکلرلندبوبویلس ر نب باسررتن دب ربارتب طبضررعیفب ینبس ر خت رباقت ر دیبوب روریبدرب
سرررطحبخشدبی بکالنبوبارتب طبق یتشب روریب بفشهنکبوبتح ررریال،ب رباینب وربرسرررید دبکرب
تبیینه یبهنج ری-بفشهنگیبدرباق یسرررب بتبیینه یبا تخ ببعقال یببت ضرریحب نتشیبارائرب
ایدهند .ب
.1-12-2نظریۀ توازن (رسانههای ارتباط جمعی)
شایبمندینبدهربدا ههندانبعل مباجته عیب شب ف ذبرس ره بدربا ردباینکربمگ ربافشادبرفت رب
وبه یتبخ دبرابای س ز دببعالقراندب دها د( ر شبوباک سین1بب:۲۰۰۴ب.)۱۱۸۷بر س ره یبارتب طب
جهعیباهکنبا ستب شبرفت ربا شفکنندگ نب رب ربط ربا ستقی ب بافزای
ب سطحبدا
بب لکرب
باصررالحباطالع ،بغلطبتأثیشگذارب شررد.ب ربعن انباث بیکبداسررت نبرادی ییباهکنباسررتب
اطالع ،بجدیدیبرابدربا ردبازای یب ندا شتیبوبخطشا،ب شیبازبروپه یبپی هگیشیبپزشکیب
بتأثیشگذارب
ب
فشاه بکندببههچنینباهکنباستبازبطشیقبشن س ییبا شفکنندگ نب شب گشپبآنه
شررد.بدربواقعبرسرر ره یبارتب طبجهعیبایت ا ندب ربسرر دگیبازبطشیقبته سب شب گشپه بوب
. Barber & Axinn
1
ف لبدوم :ظشیربه یبجهعیتی ۴۱ /
رفت ربافشادبتأثیشگذارب شررررندبوبایدهآ ه یبفشز دآوریبز نبرابتحت تأثیشبقشاربدهند.ب ربعن انب
اث ب ش اره یبتل یزی یبکرباسرررتف دهبازبروپه یبپیهرررگیشیبراب رب ه ی
خ
دهه یبهسترایبک مکبراب ربت
بایگذار دبوبی ب
یشبایکهند(زاج س1بب:۱۹۶۸ب.)۹ب ب
ببببب ظشیۀبت ازنبعن انبای کندبکربافشادب شایبک ه
بتع رضبوباختالفب ینب گشپ ه یبخ دب
وبپی مه یبر س رایببتالپبایکنند.ب زیگشانب سینه بوبتل یزی نبوب شخ
یته یبآنببغنیتشب
دنببوب شتشیبسرررربکه یبز دگیبوبت ررررهی گیشیبراب سرررربتب رب ینندگ نبخ دب ربویژهبدرب
ک ه ره یبفقیشبوبان طقبرو ست ییبراب ربت
یشبایک هند(ت ر ت ن2بب:۲۰۰۱ب.)۴۵۲بتح سینبوب
احتشامب زیگشانبازبسرر یبه ادارانبوب ینندگ نب رباینبدلیلباسررتبکربآنه برابق لباعته دبدرب
ظشبایگیش د.ب شباسررر سب ظشیۀبت ازنبوبسررر یشب ظشیره یبهنج ری-بشرررن ختیببتغییشب گشپب
زا یباسررتبکربانبعباطالع ،بجدیدبق لباعته دبپنداشررتربش ر د.بشررخ رریته یبرس ر رایب
اهکنباسررتباثشا،بعهیقیب شب ینندگ نبخ دبداشررترب شررندبب ربویبژهباگشب ینندگ نب گشپه یب
خ دبراباتضررر دب ب گشپبوبرفت ربآنه ب دا ند.ب ن شاینباهکنباسرررتب ینندگ نب گشپبخ دبراب
شایبه تشازیب نتشب ب گشپبوبرف ت ربآن ه بتغییشبده ند.ب شبههینباسرررر سبایت انبگ فتب
رسرر ره یبارتب طبجهعیبایت ا ندبازبدوبجنبۀبخ صب شبرفت ربتهررکیلبخ
یکیباثشگذاریب شب گشپ ه بوبتشجیح ،باش طب ربا دارهبخ
ادهباؤثشب شررندیب
ادهبوبدیگشیبت ررررهی گیشیبدرب
ا ردباجشایباینبتشجیح (،ر شبوباکسینبب:۲۰۰۴ب )۱۱۸۷ب
.2-12-2نظریۀ تأثیر قومی -فرهنگی
دربرویکشدبتأثیشبق ایبفشهنگیببدربق لببارزپه بوبهنج ره یبخشدهبفشهنگیبرفت ره یب روریب
گشوهه یبق ایبتبیینبایشرر دبوباعتقد دبهشبگشوهبق ایب ربخ طشبارزپه یبفشهنگیبخ صب
خ دببرفت ره یب روریباتف وتیبرابتجش ربایکند.بدربفشهنگب عضرررریبگشوهه یبق ایباهکنب
ادهه یب زرگبوبپشبحج بارزپبواالییبداشررترب شررندببی باینکربروپه یباعینیبازب
اسررتبخ
کنتش با الیدبدربای نبآنه باهن هبشرردهب شرردببگشای
وج دبدا شترب شدببز نبدرت
بزی دیب ربتشجیحبفشز دبپسررشب شبدختشب
هی گیشیه یب روریبا ستقال بکهتشیبدا شترب شندبوبی بدرب
رفت ره یب روریشرر نب ربشررد،بتقدیشگشاب شررند.ب ن شاینببا تظ ربایرودبافشادباتعلقب ربیکب
گشوهبق ایببعلیرغ بویژگی ه یباقت رررر دیباجته عیباتف و،برفت ره ببایدهآ ه بوبته یال،ب
فشز دآوریبیک س یبرابتجش ربکنند.بدرباینبفشضیربکربازبآنب بعن انبفشضیریبخشدهبفشهنگیبی ب
1
. Zajonce
. Thornton
2
ب
دانبق
۴۲ب/بفشز ِ
نب
تأثیشا،بهنج ریب یزبی دبایکنندب شبتأثیشا،بخشدهبفشهنگ ه بدربرفت ره یب روریبگشوه ه یب
ق ایبتأکیدبایشررر د.بدربواقعباط قباینبفشضررریربرفت ره یب روریبگشوهه یبق ایب زت بب
اههیتبوب ف ذبایشاثبفشهنگیباهتشکبآنه ست(حسینیبوب گیبب:۱۳۹۱ب.)۶۲ب ب
.13-2رفتار باروری و ارتباط آن با پایگاه اقتصادی ،اجتماعی و تحصیالت
گش مرب ب گ هیب رب ظش ی ،بارا ئربشرررردهبدربارت ب طب ب ک ه
بوب ی بافزای
ب روریبایت انب
اتغیشه یباقت ر دیبوباجته عیب سرری ریبراباسررتخشاجبکشدبوب ح ۀب شه کنهرریبآنه برابا ردب
شرسرریبقشاربدادباا ب بت جرب ربا ضرر هبا ردب شرسرریبپژوه
بح ضررشبدربزیشب ربارتب طبپ یگ هب
اقت ررر دیببوضرررعیتباجته عیبوبتح ررریال،ب ربط ربخ صب برفت رب روریبز نب شباسررر سب
ظشی ،بوباط لع ،بپشداختربایش د .ب
.1-13-2پایگاه اقتصادی و رفتار باروری
پ یگ هباقت
دیبدربارتب طب برفت رب روریبرابایت انبازبدوبجنبربا ردب شرسیبقشاربداد.بیکب عدب
ای ت ا دبپ یگ هباقت رر دیبخ
اسررتقال بآنه بدرونبخ
ادهبرابشرر البشرر دبوب عدبدیگشبپ یگ هباقت رر دیبخ دبز نبوب
اده.باگشمربدربصررفح ،بقبلبا اهبتبیینه یباقت ر دیبدربارتب طب ب
رفت رب روریباشوربگشدیدبباا بدرباینج ب بت جرب رباهدافبپژوه
داری بکرباحته بایرودبدرب عدبرا طۀبپ یگ هباقت
بباشوریبتأکیدیب شب ظشیب
دیب نتشبایت ا دبتبیینکنندۀبرفت رب روریب
ج اعۀبا ردب شرسیب بت جرب رباط لع ،بتجش یبص ر،بگشفترب شد .ب
ببببب شباسرررر سبدیدگ هباقت رررر دبخشدببرفت رب روریبز نب بت جرب ربافزای
تعیینبایش د.ب شبههینباس سبخ
داشررترب شررند(فل
تح
ادهه بتشجیحبایدهندبکربفشز دانبکهتشب بکیفیتب یهتشب
1بب:1977ب.)7بانظ ربازبفشز دب بکیفیتب یزب چرایبسرر ل باسررتبکربخ بب
یلبای کندبوب س یشبخ
ع بتغییشبدربکهرر
بارزپبوقتبآنه ب
صی ،بخ ببرابدارد.بههچنینب کشباعتقدبا ستبافزای
بدرآادب
بتعدادبفشز دانبوبکیفیتبفشز دانبایشرر دبباا بتغییشبدربکهرر
بتعدادب
یهررتشباسررت.ب ن شاینبثشوتهندانبتعدادبفشز دانبکهتشب بکیفیتب البوبفقشابفشز دانب یهررتشب ب
کیفیتبپ یینتشیبدار د(هه ن).ب شباسرر سباط لع ،بتجش یبصرر ر،گشفتربدربایشانبکرب عضرر ب
ت یجباتف و،ب دهبب ربط ربکلیبایت انبگفتبسرررطحب روریبز نبشررر غلبکهتشبازبز نبغیشب
ش غلب دهباست(رض یزادهبوبپیک یبب:1394ب .)59ب
ببببب.۲-۱۳-۲بوضعیتباجته عیبوبرفت رب روری ب
. Fulop
1
ف لبدوم :ظشیربه یبجهعیتی ۴۳ /
شبا س سب ظشیۀبانزلتباجته عیببخ
ادهب بت جرب ربپي هشفتبوبتشقیبح صلب شدهبدربج اعرب
وبا قعيتیبکرب ربعن انبیكبعض ر بداراباسررتب ربفشز دآوریبایا دیهررد.بح باگشبآوردنبفشز دب
ع بحشک ،بصع دیبخ
ادهبش دببآنبرابادااربایدهدبولیباگشبفشز دآوریبرابا عبپيهشفتبوب
ت سررررعربوبا قعي تباجته عیبخ
ادهب دا دببآنبراب ربطشقباختلفبکن ربای گذارد(ک ظ پ ربوب
ههک رانبب:2012ب.)61بآرسررنبدوا تبازبطشفدارانباینب ظشیرباعتق دبداشررتبکربداشررتنبفشز دب
ارتب طب زدیکیب بانزلتباجته عیبوالدینبدارد.ب ربعب ر،بدیگشبباگشبدربج اعرایبداشررتنبفشز دب
ی هتشببارتق ءبانزلتباجته عیبراب سببب ش د(هه ندبج ااعبابتنیب شبک ه ورزی)ببخ
ادهه ب
تشجیحبایدهندبفشز دب یهرررتشیبداشرررترب شرررند(رحیهی ژادبب:۱۳۷۳ب.)۸۳ب اوباعتقدب دبکرب
دا شتنبفشز دبکهتشبب ن ییبا ستبکربزوجینب شایبپی هشفتب یدب پشداز دبوبمن چرب چره با عب
پی هشفتبفشدیبوبخ
ادگیب ش دببتعداد ش نباحدودبای ش د(ویکسبب:۱۳۸۵ب.)۱۱۰باینب ظشیرب
جزوبتبیینه یباجته عی-بفشهنگیبرفت رب روریب رب شه ربایآیدبوبگشمربدربق سهتباش طب رب
آنب ظشی ،ب ی نبشررردهببدرباینج ب بت جرب رباینکربیکیبازباتغیشه یبا ضررر هبا ردب شرسررریب
پژوه
نبج ا یبجهع یتبوبتهکینب رب
بوضررررع یتباجت ه عیبوبرا طۀبآنب ب گشپب رب ق
فشز دآوریباستببا ردبتأکیدبقشاربگشفترباست.ب ب
بببببازب ق طرب ظشبرویکشدبانزلتباجت ه عیبایت انبفشضبگشفتب کربرف ت رب روریب بت جرب رب
ارز شیبکربج اعرب ربحدودبوبثغ ربآنبای خ هدببایت ا دباتغیشب شد.ب ربعن انباث باگشبدرب
ج اعرایبتعدادبفشز دب ی هتشبا جببتح سینبوباحتشامبخ
ادهب شدببافشادبته یلب ی هتشیب رب
فشز دآوریبدار دبوب شعکسبب رباینبص ر،بکربمن چرب ربارزشیبداشتنبفشز دب یهتشبدربج اعرب
انفیب شرردبب گشپب سرربتب ربآنبانفیب دهبوبدرب تیجربخ
ادهه بته یلب ربک مکبشرردنب
دار د.بببببب ب
.3-13-2تحصیالت و رفتار باروری
ا رتینبوبج رز1ب()1995بدربرا طۀبای نبتح رریال،بوبرفت رب روریبسررربجنبربرابازبه بتفکیکب
کشدها د:ب)1بتح رریال،ب رعن انبانبعبآگ هیبوبشررن ختب)2بتح رریال،ب رعن انبع البتغییشب
دهندۀب گشپه ب)3بتح یال،ب رعن انبوسیلرایب شایبپیهشفتباقت
دیبوباجته عی .ب
)1بتح ررریال،ب رعن انبانبعبآگ هیبوبشرررن خت:بآگ هیبوبشرررن ختباسرررتقی تشینب تیجرب
یال،با ست.بآا زپبایت ا دب رب شن ختب نتشبازبروپه یبپی
س ادآا زیبوبتح
گیشیبازب
ح الگیببمگ گیباسررررتف دهبازبآن ه بوبان فعبفشاه بکنندۀبآنبتأثیشب گذارد(کلرلندبب2002ببدرب
. Martin & Juarez
1
دانبق
۴۴ب/بفشز ِ
نب
ح سینیبب:1390ب.)99بدربواقعبآگ هیبوب شن ختبدربارتب طب زدیکیب ب روریبقشاربایگیشدبوبآنب
دركبز نبازبواقعیته یباصررلیبت لیداثلبا س ر نباسررت.بعدمبآگ هیبوبشررن ختبز نبدر رۀب
سرررر خت ربوبق لیته یبفیزی ل ژیکبآنه باسررررتف دۀبا فقیتآایزبازبوسرررر یلبپی
گیشیبازب
ح الگیبرابتحتتأثیشبقشاربایدهد.بسرررر ادآا زیبوبکسررررببتح رررریال،ب بافزای
بآگ هیبوب
شرررن ختبز نبازباسررر ئلب نداشرررتیببزاینربراب شایبپذیشپب نتشبوباؤثشتشب ش اره یبتنظی ب
ادهبفشاه بایکند.بتجش ۀبسرر ادآا زیبوبتح رریلبههچنینبق لیتبز نبراب شایبتع الب ب
خ
ن د ه ی ب ادرنبوبت ا یی ب نشها ندی بازبداا نرای بازب خد ا ،بازبجه لر بتنظی ب خ
ادهبافزای
ب
ایدهد(ا رتینبوبج رزبب:1995ب.)۶۸ب
)2بتح یال،ب رعن انبع البتغییشبدهندۀب گشپه :ب س ادبوبتح یال،ب ع بتح ال،بفشدیبوب
دگشگ یبدربایدهآ ه بوب گشپه یبشررخ رریبایگشددبوب بگسررتشپبافقبدیدبافشادب ربا ورایب
اشزه یبسرررنتیبج اعرببآنه براب ربارزی یبدو رهبازبارزپبفشز دانبوب ق
بزنبدربج اعربوادارب
ایس زد.بتح یال،ب شایبافشادیبکربازبآنبوب ت یجبآنب شخ رداربایگشد دبد ی ییبفشاه بایآوردب
کرب ربگشای
گشای
ه یبسررنتیبآنه بشررکلبجدیدیبایدهدبوبفشصررته یبت زهایب شایب ربک رب شدنب
ه یبجدیدبدرباختی ربآنه بایگذارد.بتح یال،بههچنینبایت ا دب ربتغییشا،باس سیب
دربت قع ،بوبا تظ را،بوالدینببزیشبسرررؤا ب شدنب وره یبسرررنتیبوبسررر خت ره یبقدر،بوبدرب
ن یتبا ستقال ب ی
تشبز نبوبقدر،بم رز یبآنه بدربت
هی گیشیه یب روریبانجشب ش د.ب
ز نبتح رریلبکشدهبب ربویژهبدربج ااعیبکررررررربقهررش ندیبجنسرریتیبوجرررررر دبداردببازبقدر،ب
هی گیشیب ی
ت
تشیبدرباق ی سرب بز یبکرب ی س ادبه ستندب شخ ردار د.بافزای
ز یب کر باسررررئ ل یتبپی
گیشیبازب ح الگی براب ر بع ندهبایگیش دب ق
با ستقال ب
بتعیینبکنندهای بدرب
ت ا ییبز نب شایبکنتش بتعدادبوبف صلرگذاریب ینبفشز دانبخ اهدبدا شت.بز نبتح
یلبکشدهب
اعه البرویکشدبتقدیشگشای ربکهتشیب سبتب ربز دگیبدار دبوبتسلطبآنه ب شبرفت ربت لیداثلش نب
ی
تشباسرررت.بمن چربرفت ربت لیدباثلبراب رعن انبیکبهنج ربدرب ظشب گیشی ببسررر ادباحشکیب
قطعیبدربا تق بازبارزپبسنتیب ربیکب ظ مبارزشیباستبکرررربدربآنبفشز دآوریبیکبسش شتب
ق لبکنتش بتلقیبایش دب(کلرلندب2002ببدربحسینیب:1390ب .)100ب
)3بتح رریال،ب رعن انبوسرریلرایب شایبپیهررشفتباقت رر دیبوباجته عی:بتح رریال،ب رتنن ب
ا جببافزای
بت ا ییه یبشن ختیبوبتغییشا،ب گششیبدربافشادبوبخ ر
بگ ه دنبفش صته یباقت
ادهه ر بایش دبب لکرب
دیبزاینۀبتحشكباجته عیبرابفشاه بای س زد.بدرب ی
تشبج ااعب
گ اهین اره یبتح ررریلیباعی رباصرررلیبورودب رب زاربرسرررهیباشرررتغ بوبطبقر ندیبافشادبدرب
سل سراشاتبب شغلیبا ست.بز نبتح
یلبکشدهبوب ی س ادبا سیشه یبک ریباتف وتیبرابد ب ب
ف لبدوم :ظشیربه یبجهعیتی ۴۵ /
خ اهندبکشد.بتح
یال،بر سهیب بگ ه دنبفش صته یباقت
دیب رط ربا ستقی بدربارتب طب ب
ایزانباه رکتب یشویبک ربقبلبوب عدبازدواجبقشاربایگیشد.بتأثیشبوضعیتباقت
دیب-باجته عیب
رررشب رر روریبع ارررلبدیگشیباستبکربههبستگیبانفیبتح یال،ب ب روریبرابتبیینبایکند.ب
ز یبکربازبتح یال،ب ر التشیب شخ ردار دبدرآادبخ
ادگیب ی
تشبوبدرب تیجربازباست دارده یب
ز دگیب التشیب شخ ردار د.بوبته یلبدار دبدربان طقب شنشیبز دگیبکنند(ا رتینبوبج وزبب:1995ب
.)۶۸بافزای
افزای
بسررطحبت قع ،بازبز دگیبوبهدفباسررت دارده یبز دگیب التشبوبدرب ن یتبا تظ رب
بسررطحبسرر ادبوبتح رریال،بفشز دانب شبت ررهی گیشیبافشادب بشایبداشررتنبخ
ادهایب
ک مکتشبترأثیشبایگذاردببزیشابوالدینب بتأکیدب شبکیفیتبفشز دانبتالپبخ اهندب ه دبت بان عب
ی
تشیب شایبهشب چرباخت ر صبدهند.بدربواقعببتأثیشبتح رریال،ب شب روریبغیشاسررتقی ب رب
سرربببتغییشاتیباسررتبکررررررربدربزاینره یبشررن ختیبب گششرریبوباقت ر دیباجته عیبافشادبوب
خ
ادهه بوبازبآنبطشیقبتعیینکنندههررررررر یب الف ررلبا جببایشرر د.ب باینبوج دبب ب یدب
فشاا پبکشدبکرباینبتأثیشا،بک االبزاینرایبوبدربان طقباختلفبد ی ب شبحسررررببزا نببدرجرب
ت سررعربی فتگیبج ااعبوب یزبتحتبتأثیشبشررشایطبفشهنگیبوب ربویژهبا قعیتبز نبدربسرر خت رب
سررررنتیبخ یهرررر و دیباتف و،باسررررت.ب ن شاینببا تظ ربایرودبدربج ااعبمندبق ایبوبمندب
فشهنگیببتأثیشبتح یال،ب شبتعیینکنندهه یب الف لبوب روریب ربشی هه یباتفررر وتیب ه دب
وب شوزبپیدابکند(کلرلندب2002ببدربحسینیب:1390ب .)100ب
فصل سوم
مبنای روش شناسی
ف لبس م:بآا ربت صیفیبوباستنب طی/ب۴۷
ب
ب
ب
ب
اقدار ب
درباینبف لب بت جرب ربا ض هبا ردبپژوه
بیعنیب شرسیب گشپب ربق
نبج ا یبجهعیتبوب
تهکینب ربفشز دآوریببروپشررن سرریباش طربجنتبپیهرربشدب شرسرریبوبتحلیلبدادهه ب رب ح ب
گذاشتربای ش د.بدربواقعبروپبسنگ ن یبهشبک ربعلهیبا ست.بدستی یب ربهدفه یبعل بی ب
شن ختبایسشب خ اهدب دبباگشبزا یبکرب بروپشن سیبدرستبص ر،بپذیشد.بدک ر،بروپبراب
راهیبای دا دبکرب ربانظ ربدسرررتی یب ربحقیقتبدربعل مب یدبپیه د.بدربعشفبدا
ببروپبراب
اجه عربشرری هه بوبتدا یشیبدا سررترا دبکرب شایبشررن ختبحقیقتبوب شکن ریبازبلغزپب ربک رب
شدهبای ش دبوباجه عربق اعدیبرابدر شایگیشدبکربهنگ مب شر سیبوبپژوه
بواقعی ،ب یدب رب
ک رب شدهبشررر دبت بآدایبرابازباجن ال،ب رباعل ا ،براهبشیب ه یند(سررر روخ یبب:۱۳۸۸ب.)۲۴ب
ن شاینبدرباینبف لبابن یبروپ شن سیبپژوه
بح ضشب ش البروپبتحقیقببج اعربآا ریبب
حج ب ه رببروپب ه رگیشیببا زاربگشدآوریبدادهه ببرواییبوبپ ی ییببا زاربتحلیلبوبههچنینب
تع ریفب ظشیبوبعهلی تیباتغیشه یبافشوضبپژوه
بارائربایش د .ب
.1روش تحقیق
پژوه
بح ضررشبدربم رم ببروپبشررن سرریبکهیبوبوبازب هبتحقیق ،بپیه یهرریبایب شررد.ب
تحقیقبپیه یهرریبروشرریباسررتب شایب دسررتآوردنباطالع تیبدر رهبدیدگ هه بب وره بب ظشا،بب
رفت ره ببا گیزهه بی با هخ
سررنج
،بگشوهیبازباع ض یبیکبج اعر.بباینبروپبو سیلربخ یب شایب
ب گشپه بوبجنتگیشبیه باسررت.بویژگیه یب رزبپیه ی
داده ه بوبروپبتحلیلبآن ه .بپیه ی
بعب رتندبازبشرری ۀبگشدآوریب
باجه عربسرررر ختهندبی بانظهیبازبداده ه سررررتبکرب
ا تشیسباتغیشب شبحسررررببدادهه یبا ردیب ایدهبایشرررر د.ب دینباعن بکرباطالع تیبدر رۀب
اتغیشه بی بخ
صی ،بیک س نببحداقلبدوبا ردبوباعه الب ی
بازباینببجهعآوریبایکنی بوب
ربیکبا تشیسبدادهه بایرسررری .ب ربعب ر،بدیگشبصرررفتبی بویژگیبهشبا ردبراب شبحسرررببهشب
اتغیشبگشدآوریبایکنی بوب بکن ربه بگذاشرررتنباینباطالع ،ب رب کباجه عۀبسررر ختهندبازب
داده ه بایرسرررری (بدیبایبدواسبب:1388ب 13بوب.)14بدرباینبروپب شایبگشدآوریبداده ه بازب
گشوهه یباعینیبازبافشادبخ اسررتربایشرر دب ربتعدادیبپشسرر
باهررخصبکرب شایبههربافشادب
دانبق
۴۸ب/بفشز ِ
نب
یک س نبا ستببپ سخبدهندبباینبپ سخه باجه عرباطالع ،بتحقیقبرابت هکیلبایدهند( یکشبب
:1390ب.)196ب ب
.2جامعه آماری
ج اعربآا ریبپژوه
بدر شگیش دۀبکلیۀبز نباتأهلبشررررنشبتنشانبای شرررردبکرب شباسرررر سب
سررششرره ریب ف سبوباسررکنبسر ب۱۳۹۵بب2348947ب فشبت سررطبدرگ هبالیبآا ربایشانبگزارپب
شدهباست.بداانۀبسنیبز نبازب18بس بت ب55بس برابش البشدهبوب ن شاینب بت جرب ربسنج
گشپب ربق
پژوه
نبج ا یبجهعیتبکربا عیبجنتبورودبز نبدربسررررنینب
ب
روریب ربادخلب
بواردب هیکندبباینبافشادبراب یزبدر شایگیشد.بههچنینب بت جرب ربرو دبرشررردبجهعیتبب
دربزا نباجشایبپژوه
بکربهفتبس ب بزا نباجشایبسششه ریبف صلربداردببافزای
بجهعیتب
ای ت ا دبدربتعهی ب ت یجباثشگذارب شرررردبکرب شایبرفعباینباسررررئلربازبواری سب ه رباولیرب
ا ستف دهب شد.بدرب ه رباولیرب20ب فشبگنج دهب شدبوب سپسب بت جرب رب ت یجبتحلیلبدرب سطحب
خط یب5بدرصرردبوبف صررلرباطهین نب95بدرصرردبوبههچنینبواری سباتغیشبا ردباط لعرببحج ب
ه ربهه نب سبتب شآوردبگشدید .ب
.3حجم نمونه
حج ب ه رباقتضرررریبیربدوبع البکلیدیب سررررتگیبدارد:بدرجربدقتبا ردب ظشب شایب ه ربوب
ایزانبتغییشبدربجهعیتب شبح سببخ
صی ،باصلیبا ردباط لر(دیبایبدواسبب:۱۳۸۸ب.)۷۸ب
دربواقعب شایبتعیینبحج ب ه رببحج باطلقبیکب ه ربان باسرررتب رب سررربتبآنب ربحج ب
جهع یت.بدربهشبتالشرررریب شایبتعهی ب ت یجب ه رب ربجهع یتبالزمباسررررتببدر رۀبمیزیب
ت هی گیشیبش دبکربدرباصطالحبفنیبسطحباطهین نب ایدهبای ش د.باعن یبسطحباطهین نب
اینبا سررررتبکربت بمربحدبوب ربمربایزانبا یلب شرررری بکربپ رااتشبجهعیتیب ربدرسررررتیبازب
آا رهه یب ه رایب شآوردبایش د( یکشبب:۱۳۹۰ب.)۲۷۱ب ب
ببببب ن شبسط ربپی
بب شایبتعیینبحج ب ه ربدرباینبپژوه
با تدابازبفشا
بک کشانب بت جرب
ربجهعیتبآا ریبگزارپب شدهبدرب سش شه ریب ف سبوبا سکنب س ب۱۳۹۵ب شایبج اعربهدفب
اط لعرببا ستفدهب شدبکربحج ب ه رب۳۸۴ب فشب ربد ستبآاد.ب سپسب ربانظ ربک ه
ت جرب ربف صلربزا یب سش شه ریبوباجشایبپژوه
بخط ب ب
ببازبطشیقبواری سباتغیشبا ردب شر سیبدرب
ج اعربهدفبدربسررطحبخط یب۵بدرصرردبب رب شآوردبحج ب ه ربپشداختربشرردبکرب تیجرب شا شب ب
۳۸۴بشد .ب
روپب خست :ب
ف لبس م:بآا ربت صیفیبوباستنب طی/ب۴۹
𝑞𝑝 × 𝑁𝑡 2
)(2348947 × 3.8416) × (0.5 × 0.5
=
= 384.1
2
2
)(2348947 × 0.0025) + (3.8416 × (0.5 × 0.5
𝑞𝑝 𝑡 𝑁𝑑 +
=𝑛
:nبحج ب ه ر ب
:Nبحج بج اعربآا ری ب
:tبضشیبباطهین نب( شا شب ب )۱.۹۶ب
:pب سبتبافشادیباستبکربدارایبصفتبا ردباط لعربهستند .ب
:qب سبتبافشادیباستبکربف قدبصفتبا ردباط لعربهستند .ب
:dباشتب هباج زب(اعه الب )۰.۰۵ب
ب
روپبدوم :ب
2
2
𝜎× 𝑍
3.8416 × 0.50
=
= 384
2
𝑑
0.0025
:nبحج ب ه ر ب
=𝑛
:zباقدارباتغیشب شا ب بسطحباطهین نب۹۵بدرصدب( )۱.۹۶ب
𝛔:بواری سباتغیشبا ردباط لعربدرب ه رباولیرب( )۰.۵۰ب
:dباشتب هباج زب(اعه الب )۰.۰۵ب
ب
.4واحد تحلیل
واحدبتحلیلببواحدیبا ستبکرباطالع ،بازبآنبگشدآوریبای ش دبوبخ
صی ،بآنبرابت صیفب
ایبکنی .بغ لب بدربتحقیقبپیه یهیبواحدبتحلیلبفشدباست.بدربواقعبواحدبتحلیلببواحدباصلیب
اسرررتبکربا ردباط لعربوبتحلیلبقشاربایگیشد.باهرررخصبکشدنبواحدبتحلیلبازبدوبلح ظبح ئزب
اههیتباسرررت.ب خسرررتباینبکربآگ هیبازبداانرباهکنبواحده یبتحلیلبب ربتدوینباسررر ئلب
تحقیقیبج لببوبسرر داندتشبوبههچنینبروشررنبسرر ختنبداانربا اهبدادهه یباش طبکهکب
ای ک ند.بدومباینب کرباگشبدربا ردبوا حدبتحل یلب خ صرررریب ت ا ی باطال ع ،بگشدآوریبکنی ب
ایت ا ی ب بحفظبجنتبگیشبیبکلیبدربا ردبا س لربتحقیقببواحدبتحلیلبرابمن نبتغییشبدهی ب
کربدادهه ییبدر رهبآنبوج دبداشررترب شررد.ب بت جرب رباینکربدرباینبپژوه
سنج
ب گشپبز نباتأهلبشنشبتنشانب سبتب ربق
اینبقهرررشبازبج اعربرابازبطشیقبپیه ی
نبج ا یبجهعیتبه ستی بوبویژگیه یب
بازبتکبتکباینبافشادببا ردبت صررریفبوب شرسررریبقشارب
ایدهی بب ن شاینبواحدبتحلیلبفشدبای شد .ب
ب
بدربجسررتج یب
دانبق
۵۰ب/بفشز ِ
نب
.5روش نمونهگیری
هدفب ن يیب ه رگيشيبعب ر،باسررتبازبا تخ بباجه عرايبازبعن ررشه يبجهعيتب رب ح يب
کربت صرريفبآنبعن ررشه ببپ رااتشه يبکلبجهعيتبکرباينبعن ررشبازباي نبآنه با تخ ببشرردهب
ا ستبراب ربدر ستیب ه نبدهد.ب ه رگيشيباحته لیبااک نبد ستي یب رباينبهدفبراب ي هتشب
ایکندبوبروپه يیب شايب شآوردبدرجۀبا فقيتباحته لیب ربدستبایدهد( بیبب:۱۳۸۷ب.)۴۴۲ب
ه ربح صلبک سبباطالع ،بفقطبدربا ردبتعدادیبازباع ض یبجهعیتبا ست.ب ه ربایت ا دب
بدرج ،باختلفیبازبدقتبب زت ببجهعیتیب شدبکرب ه ربازبآنب شگشفترب شدهبا ست(دیبایب
دواسبب:۱۳۸۸ب.) ۶۷بدرباینبپژوه
ب بت جرب رباینکربحج بج اعۀبآا ریبگسرررتشدهبوبپشاکندهب
ا ستببازبروپب ه رگیشیبخ شرایبمنداشحلرایبا ستف دهب شدهبا ست.بدرباینبتکنیکببک سبب
ه ۀب ن ییبات ضهنبا تخ ببمندب ه رباختلفبا ستبوب ربگ رایبا ج مبای ش دبکربهزینرب
گشدآوریبدادهه ب ربحداقلب ش سد(هه نببصب.)۷۴ب رباینبتشتیببدربپژوه
بح ضشب یزباشاحلب
زیشبجنتبکسبب ه ۀب ن ییبطیبگشدید :ب
.۱بدرباشحلۀب خستب قهربشنشبتنشانبوب قهربانطقر ندیبآنبتنیربگشدیدبوبازبای نبهشبانطقرب
۲باحلرب شگزیدهبشد .ب
ب.۲بدرباشحلۀبدومببهشبکدامبازباحلره بکرباجه ع ب۴۴باحلربرابش ر البایشرردبب رب ل که ییب
تقسی بگشدیدبوبسپسبازبای نب ل که یبهشباحلربب۹ب ل کبا تخ ببگشدید .ب
.۳بدرباشحلۀبس مببفنشستبخ
خ
اره بازبجنتبتأهلبوبوضررعیتبز شرر ییبوبههچنینباهررخصب ه دنبواحده یبخ لیبازب
سررررکنرببفنشسررررتبخ
ت
اره یبهشب ل کبانتخببتنیربشدبوبسپسب ب شرسیبوضعیتب
اره یبدارایبتأهلبتنیربگشدیدبوبدربهشب ل کبیکبخ
ارب ربصرررر ر،ب
دفیبا تخ ببگشدید.ب ب
.۴بدرباشحلۀبمن رمبفنشسررتبافشادبواجدبشررشایطبهشبخ
اربانتخببتنیربشرردبوبسررپسبازبفشدب
واجدبششایطببدادهه یبالزمبگشدآوریبشد .ب
بببببالزمب ربذکشباسررررتبتعدادب ه ره بازبطشیقبروپباذک رب۳۹۶ب ربدسررررتبآادبکرب بت جرب
احدودیتبزا نبوبد ش اریباشاجعرباجددببمندینبا ردب ه ره یبغیشق لبد ستشسباحته لیب
گنج دهب شدبکربدرباشحلرباجشابا اردبغیشق لبد ستشسب ی
بازبآ چربپی
ینیبای شدبب د دب
وب ن شاینبازبطشیقبج یگزینیب ب ه ره یباج وربدربهه نبسطحب۳۸۴ب فشبتسطیحبگشدید.ببب ب
ف لبس م:بآا ربت صیفیبوباستنب طی/ب۵۱
.6ابزار گردآوری دادهها
ازبآ ج ییبکربپشسررهررن اربپشک ر شدتشینبتکنیکبگشدآوریبدادهه یبپیه ی
پژوه
بازبتکنیکبپشسهن ارباستف دهبشدهباست.بس ختنبپشس
ا تخ ببقلهشوه بوبا اردیبکربدر رۀبآنه بپشسررر
ارزی یبپشسرررر
ه بوبطشحشیزیبپشسرررر
باسررتببلذابدرباینب
اربدارایبمن ربوجرباست:ب
بایکنی ببسررر ختنبپشسررر
ه یبواقعیبب
ه یبان سرررربب(دیبایبدواسبب.)۱۳۸۸بوقتیب شایب
گشدآوریبدادهه بازبپشسررهررن ارباسررتف دهبایکنی باشاجعرباجددب ربپ سررخگ ی نبوبپشسرریدنب
اطالع ،باض فیبکرب عدابپیبای شی با ردب ی زباستبب سی ربدش ارباست.ب ن شاینب شایبتضهینب
اینکربپشس
ه یباش طباطشحبش دببتفکشبپیه پی
ا س سیبا ست(هه ن).ب ن شاینبدرباینبپژوه
بدر رهۀباطالع ،باقتضیبح ئزباههیتب
بازبپش س
ارباحقق س خترب نشهبگشفترب شدهب
اسررتبوب بت جرب رباطالع ،باقتضرریببسررؤاال،بوبگ یره یبشرر البوبج اعبدربپشسرر
ارب
گنج دهبشدهباست .ب
.7پایایی و روایی ابزار گردآوری دادهها
پ ی ییب(ق لیتباعته د)بعب ر،با ستبازباینکربدربک ر شدبیکبروپب شایبیکبا ض هبخ صببهشب
رب ت یجبیکس یب ربدستبآید( َبیبب:۱۳۹۲ب.)۳۲۸ب ربعب ر،بدیگشبسنجهیبدارایبپ ی ییباستب
کربدرب ص ر،بتکشاربآنبدربا اقعبدیگشب رب ت یجبیک س نب ش سد.باگشباشدمبدربا اقعباکشرب ربیکب
پشسرر
ببپ سررخبیکس ر یب دهندببآنبپشسرر
بدارایبپ ی ییباسررت.ب نتشینبراهبخلقباعشفه یب
شخ رداربازبپ ی ییببا ستف دهبازباعشفه یبمندگ یرایبا ست(دیبایبدواسبب:۱۳۸۸ب۶۲بوب.)۶۳ب
ن شاینب شایب ال شدنبپ ی ییبپشس
وضعیتباقت
دیبب گشپب ربق
ارباینبپژوه
بدربسنج
باف هی بوضعیتباجته عیبب
نبج ا یبجهعیتببازبگ یره یباختلفیباستف دهبشدهباست.ب
درب شرسیبپ ی ییببههس زیبپ سخبفشدب ربیکبگ یربدرباق یسرب بس یشبگ یره یبش خصبا ردب
شر سیبقشاربگشفت.ب ش خصبپ ی ییبکلباقی سببآا رهایبا ستب رب مبآلف یبکشو ب خ1بکربداانرب
آنبازب۰بت ب۱باتغیشباست.بهشمربآلف ب يهتشب شدبپ ي يیباقي سب يهتشبخ اهدب د.بطبقبق عدۀب
تجش یبآلف بدستبک ب يدب۰/۷۰ب شدبت ب ت انبش خصبرابدارايبپ ي يیب ربشه ربآورد.با دازۀبآلف ب
ربپ ي يیبتکبتکبگ ير ه ب سررتگیبدارد.ب بت جرب رباح سرربربضررشیببآلف ب شایبشرر خصه یب
اصلیبپژوه
بکرب ت یجبدربجدو ب()۱-۳بارائربشدهباستبایت انبگفتبکربش خصه یباذک رب
ازبق لیتباعته دب الییب شخ رداربهستند .ب
ب
1 . Cronbach's Alphaب
نب
دانبق
۵۲ب/بفشز ِ
جدو ب.۱-۳بضشیببپ ی ییبش خصه یبپژوه
ش خص ب
وضعیتباقت
دی ب
وضعیتباجته عی
گشپ ب ررر بقرر
ن ب ج ا یب
جهعیت ب
.ب
تعدادبگ یره ب
ضشیببآلف یبکشو ب خ ب
۹ب
۰.۸۰۲ب
۵ب
۰.۷۵۸ب
۱۰ب
۰.۷۳۴ب
ب
بببببدربواقعبق لیتباعته دبسررنج
ه باسررئلربانهیبدربتحقیقباجته عیباسررتباا بق لیتب
اعته دبک البه بت ضهینب هیکندبکرب سنجره یبا بآ چربکربفکشبایکنی بای سنجدبرابا ردب
سرنج
بقشاربدهند.ب ن شاینباسرئلربرواییب(اعتب ر)باطشحبایشر د.باعتب رباشر رهب رباینب کترب
داردب کرب یکبسررررن جربتجش یب ت ب مرب حدباع ن یبواقعیبافن مبا ردب شرسرررریبرابانعکسب
ایکند( َبیبب:۱۳۹۲ب.)۳۳۵-۳۲۸ب ربعب ر،بدیگشبسنجرباعتبشبسنجرایباستبکربهه نبمیزیب
راب سنجدبکربا ردب ظشبا ست.بفیال اقعباعتب ربی بفقدانباعتب رب ربخ دبسنجرباش طب هیگشددبب
لکرب ربک ر شدبآنب شایبسرررنج
تح رریال،ب شایبسررنج
با ضررر هبا ردب شرسررریب شایگشدد.باهکنباسرررتبازبسرررطحب
بپ یگ هباجته عیباسررتف دهبکنی ببدرباینج باسررئلرباینب یسررتبکرب
تح یال،براب ربط ربان سببسنجیدهای بی ب ربب لکرباسئلربدرباینج ستبکربسطحبتح یال،ب
سنجربان سبیب شایبسنج
بپ یگ هباجته عیبهستبی ب ر(دواسبب:۱۳۸۸ب.)۶۳باعتب ربسرب هب
اختلفبداردبشرررر الباعتب رباعی ربباعتب رباحت ابوباعتب ربسرررر زه(هه نببصب۶۳بوب.)۶۴ب شایب
شرسرررریباعتب ربسررررنجر ه یبپژوه
ا ستف دهب شدبوباتنبق
پ یگ هباقت
بازباعتب رباحت اب شایب گشپب ربق
نبج ا یبجهعیتب
نبج ا یبجهعیتباالکبعهلبقشاربگشفتبوباعتب رباعی رب شایب سنجرب
دیباالکبواقعبشدبوب بت جرب ربسنجره یبا ج دبدربپشس
ههچ نبپشسهن اربقدر ،ه ب()۱۳۹۲ببگ یره یبسنج
گشدید.بههچنینبجنتب سنج
بپ یگ هباقت
اره یباست داردب
دیبت سطباحققبطشاحیب
باعتب رب سنجره یبو ضعیتباجته عیبازباعتب رب س زهبا ستف دهب
شد.بب ب
.8ابزار تجزیه و تحلیل دادهها
شایبتجز یربوبتحل یلبداده ه یبپژوه
ب سرررر ترب ربروپبتحقیقبوب هبداده ه بازبروپ ه بوب
ا زاره یبتحلیلیباتف وتیب نشهبگشفتربای ش د.بدرباینبپژوه
کهیبوبپیه یهیباستبوبههچنینبا زاربگشدآوریبدادهه بپشس
ب بت جرب رباینکربروپبتحقیقب
ارباستببازب شمافزاربspss27ب
ف لبس م:بآا ربت صیفیبوباستنب طی/ب۵۳
شایبتجزیربوبتحلیلبدادهه باسررتف دهبشرردهباسررت.بدادهه ب باسررتف دهبازب شمافزارباذک ربدربدوب
سطحبت صیفیبوباستنب طیبا ردبتجزیربوبتحلیلبقشاربگشفترا د .ب
.9تعاریف نظری و عملی مفاهیم
درباینبپژوه
بسرباتغیشبیعنیبوضعیتبتح یال،ببوضعیتباقت
ربعن انباتغیشباسررتقلبوبدوباتغیشب گشپب ربق
دیبوبوضعیتباجته عیب
نبج ا یبجهعیتبوبتهکینب ربفشز دآوریب
ربعن انباتغیشبوا ستربدرب ظشبگشفترب شدها دبکرب ربتشتیببتع ریفب ظشیبوبعهلیبآنه بارائرب
شدهباست .ب
.1-9تحصیالت
تعشیفب ظشی:بتح
یال،بیکبدورۀبر سهیبآا ز شیبا ستبکربت سطب ن ده یبآا ز شیبا ندب
ادارسبوبدا هررگ هه ب ربانظ ربآا زپبوبی دبدادنبطشاحیبایشرر دبوبدارایبدرج ،باختلفیب
(ا تداییببراهنه ییببات سطرببدا هگ هی)بای شد(اشکزبآا ربایشانبب .)۱۳۹۵ب
تعشیفبعهلی تی:بدرب سنج
ب سطحبتح
گشفترباستبوبازبطشیقباینبپشس
یال،ببادرکبتح
یلیبافشادبا ردباط لعرباالکبقشارب
بکربسطحبتح یال،بشه بمیست؟بسنج
بشدهباست .ب
.2-9وضعیت اقتصادی
تعشیفب ظشی:بوضعیتباقت
دیبعب ر،باستبازبت ا ییبا لیب شایبتأاینب ی زه بوبهزینره یب
ز دگیبوب شخ رداریبازبااک ،برف هیببآا زشیبوبغیشه.ب ب
تعشیفبعهلی تی:باینبافن مبازبطشیقب۹بگ یرب ربعالوهبسررطحبدرآادیبخ
استبکربدربجدو ب()۲-۳بارائربشدهباست .ب
ب
ب
ب
ب
ب
ب
ب
ب
ب
ب
ادهبسررنج
بشرردهب
دانبق
۵۴ب/بفشز ِ
نب
ب
جدو ب.۲-۳بگ یره یبسنج
بوضعیتباقت
دی ب
سرررررررطرررحب
گ یره ب
سنج
.۱بایزانبقدر،بخ
ادهبشه بدربتأاینبهزینره یبز دگیبمقدرباست؟ ب
.۲بفکشبای کنیدبخ
ادهبشررره بازبلح ظبدرآادبوبوضرررعیتبشرررغلیبدربای نب
اق امبوبف ایلبدربکدامبیکبازبسط حبزیشبقشاربایگیشید؟ ب
.۳باگشباشدمبج اعربرابازبلح ظباقت رررر دیب ربطبق ،بزیشبتقسرررری بکنندبب
خ
ادهبخ دبرابدربکدامبطبقربج یبایدهید؟ ب
.۴بخ
ادهب شه بازبلح ظبا اجنرب بهزینره یبپی
ب
تشتیبی ب
تشتیبی ب
تشتیبی ب
ینیب هدهبز دگیباثلب
هزینره یب شیبازبخشا یبو س یلبانز ببهزینره یبدرا یبوب...بمربایزانب تشتیبی ب
ا عط فبا لیبدارد؟ ب
.۵بفکشبایکنیدباگشب چردارب هررریدبب ربمربایزانبت ا ییبتأاینبهزینره یب
آنه برابخ اهیدبداشت؟ ب
.۶بدربخشیدبو س یلبانز بازبقبیلبیخچ ببتل یزی نبوب...بت بمربایزانبقدر،ب
ا تخ ببدارید؟ ب
.۷باگشب خ اهیدبیکبخ درویبشررررخ رررریب خشیدبایزانبت ا ییبخ دبرابدرب
ا تخ بب هبخ دروبمقدربارزی یبایکنید؟ ب
.۸بآراا
بخ طشبخ دبرابتنن بازب عدباقت
تشتیبی ب
تشتیبی ب
تشتیبی ب
دیبدرب شخ ردب بپی ه اده ییبکرب
هزینر شداربهستندباثلبازبک ربافت دنباتف قیبلب سه ییبوب ی زبآنب ربتعهیشب تشتیبی ب
وبی بتع یضبآنبمربایزانبارزی یبایکنید؟ ب
.۹بت بمربایزانب گشانبآیندهبشغلیبوبا لیبخ دبوبخ
.۱۰بایزانبدرآادبا هی ربخ
ادهت نبهستید؟ب◙ ب
ادهبشه بمقدرباست؟ ب
تشتیبی ب
تشتیبی ب
ب
.3-9وضعیت اجتماعی
تعشیفب ظشی:بانزلتباجت ه عیبب رب ج ی گ هبفشدبدربا ی نب یکبگشوهب ی ب یکب خ
ج اعربگفتربایش د.ب رب ی نبدیگشببا قعیتیبکربیکبفشدبی بخ
ادهبدربدرونب
ادهب بارج هب رباست دارده یب
ف لبس م:بآا ربت صیفیبوباستنب طی/ب۵۵
ای گینبرایجبدر رهبویژگیه یبفشهنگیببدرآادباؤثشببداراییه یبا دیبوبا ه رکتبدربفع لیت
ه یبگشوهیبوباجته عیب ربدستبایآورد(ک ئنبب:۱۳۹۲ب .)۱۷۹ب
تعشیفبعهلی تی:باینبافن مبازبطشیقب۵بگ یربکربدربجدو ب()۳-۳بارائربشرررردهباسررررتببا ردب
سنج
بقشاربگشفترباست .ب
جدو ب.۳-۳بگ یره یبسنج
بوضعیتباجته عی ب
سرررررررطرررحب
گ یره ب
سنج
.۱بفکشبایکنیدبایزانباحتشاایبکرباطشافی ت نب شایبشرررره بق ئلبهسررررتندبب
مقدرباست؟ ب
.۲بایزانبعز،ب فسبخ دبرابدربج اعربمقدربارزی یبایکنید؟ ب
دهاید؟ ب
. ۵بت ب ربح بمقدربپی
ادهبخ دبدربج اعربرابمربایزانبارزی یبایکنید؟ ب
باوادهب ربخ طشبسررررطحباجته عیبخ
تشتیبی ب
تشتیبی ب
.۳بدربا قع یت ه یباختلفب ت ب مربایزانبازبح ه یتباطشاف ی نب شخ ردارب
.۴بشأنباجته عیبخ
ب
ادهبخ دبب
احس سبخج لتبکنید؟ب◙ ب
تشتیبی ب
تشتیبی ب
تشتیبی ب
ب
.4-9نگرش به قانون جوانی جمعیت
تعشیفب ظشی:ب گشپب رب شداشرررته بوبطشزبتلقیه یبافشادب سررربتب ربیکبپدیدهبی بشررریءبوب
رویدادبخ صباطالقبایشررر د.بق
حه یتبازبخ
نبج ا یبجهعیتب رباجه عربا ررر ره یبدولتبدربطشحب
ادهبوبج ا یبجهعیتبا رخب ۱۴۰۰/۸/۲۴بشرررر البراهبشده ییبجنتبتهرررر یقب
زوجینب ربفشز دآوریباطالقبای ش د.ب ن شاینب گشپب ربق
طشزتلقیه بوب شداشته ب سبتب ربا
تعشیفبعهلی تی:ب گشپب ربق
استببا ردبسنج
ب
ب
ب
ب
ب
نبج ا یبجهعیتبعب ر،با ستبازب
ره یبدولتبدربطشحبف قالذکش .ب
نبج ا یبجهعیتب ب۱۰بگ یربکربدربجدو ب()۴-۳بارائربشرررردهب
بواقعبشدهباست .ب
دانبق
۵۶ب/بفشز ِ
نب
ب
جدو ب.۴-۳بگ یره یبسنج
ب گشپب سبتب ربق
نبج ا یبجهعیت ب
سرررررررطرررحب
گ یره ب
سنج
.۱ب رب ظشبای دباعط یبوامب۲۰۰بایلی یب ربزوجینبج انبت ا سررترب شبایزانب
ازدواجبج ا نبتأثیشباثبتبداشترب شد .ب
.۲ب ق
ن گذارانباعت قد دب باات ی زاتیبا ثلبافزای
ا ستخدامب ربازاءباتأهلب شدنببافزای
تشتیبی ب
با حدودهبسررررنیبدرب
ب۲بدرصدبااتی زبدربا ستخدامبدربقب ب تشتیبی ب
ات هلبشدنببایت ا دبج ا نبج ی یبک ربراب سبتب ربازدواجبتشغیببکند .ب
.۳بدولتاشدانب شباینب ور دبکرب بدادنبتسنیالتیباثلبافزای
حقبع ئلراندیببپ شرر
ب۷.۵ب شا شیب
ب یهرایبا درانب ردارببدادنبسرربدبتغذیربوب سررترب
نداشررررتیبرای گ نب رب ا درانبوبغیشهبب ا درانبت ه یلبپ یدابایکن ندب چردارب
تشتیبی ب
ش د .ب
.۴باینط رب رب ظشبا ی دب کربازبطشیقبدرا نب ت ا یب چرآوردنبزوج ه ییب کرب
هیت ا ندب چردارب ش دببایت انب ربافزای
بفشز دآوریبوبدرب تیجربافزای
ب تشتیبی ب
جهعیتبکهکبکشد .ب
.۵با گ ربپشداختب۱بایلی نب الع ضبجنتبسررررشا یر گذاریبدرب رسب رب مب
فشز دانبات لدبس بب۱۴۰۰وب عدبازبآنبت ا سترب شایبا درانب سبتب رب چردارب تشتیبی ب
شدنبرغبتبایج دبکند .ب
.۶بق
ن گذارانبفکشبای کنندباگشب ربشرررره ب شایبت لدبفشز دباو بت بپنج بوب
التشب ربتشتیببازبب۱۰بت بب۵۰بایلی نبت ا نب بتنفسب ش
با هربت سنیال،ب تشتیبی ب
قشضبالحسنرب پشداز دببشه بتالپبایکنیدبفشز دب یهتشیب ی ورید .ب
.۷با افقیدبکربفشوپب دونب
تبوب دونبقشعربکهرررریبخ درویبایشا یب رب
قی هتب ک رخ ربپسبازبت لدبفشز دبدومب رب عدب رب ا درانبوب ی ب ۲۰بایلی نب
ت ا نبت سنیال،بقشضالح سنرب شایبت لدبفشز دبدومبب بتنفسب ش
با هربب
تشتیبی ب
ا درانبراب رب چرداربشدنبس قبایدهد.ب ب
.۸ب سرررری ریبازبا درانبازبتشسباینکربدوبقل بی بمندبقل ب ربد ی ب ی ور دبوب
هزینره یبز دگیه نب الب شودببازب چرداربشدنبپشهیزبایکنند .ب
تشتیبی ب
ب
ف لبس م:بآا ربت صیفیبوباستنب طی/ب۵۷
.۹بخیلیه بفکشبایکنندباگشب ربا درانبوبپدرانبخ
ادهه ب گ یندبت سنیالتیب
اثلببت اینبزاینبی بواحدبا سک یب ربقیهتبته مب شدهب بب۲ب س بتنفسب
وبب۸بسرر بقسررطب ندیبدادهبایشرر دبب ربشررشطبآنکربفشز دبسرر مب ربد ی ب
تشتیبی ب
ی ور دببآنه باقدامب ربآوردنب چربس مبایکنند .ب
. ۱۰ب ربط ربکلیبآی بشرررره با افقباینبهسررررتیدبکرب ظشبپدربوبا دره ب شایب
دا شتنبفشز دب س مبوب ی هتشببایت ا دبازبت سنیالتیبکربدولتب شایبآنه بدرب تشتیبی ب
ظشبگشفترباتأثشبش د .ب
ب
.5-9تمکین به فرزندآوری مبتنی بر قانون جوانی جمعیت
تعشیفب ظشی:بتهکینب ربفشز دآوریبابتنیب شب ق
نبج ا یبجهع یتب رباعنیبا قدامبعهلیب
سبتب رب چرداربشدنبوبفشز دآوریب شحسبباه قه یبق
نبج ا یبجهعیتبای شد.ب ب
تعشیفبعهلی تی:باینبافن مبازبطشیقباینبسؤا بکر:بتسنیال،بدولتبت بمربایزانب شبق دبشه ب
شایب چرداربشدنباثشگذارب دهباست؟ببا ردبسنج
ب
بقشاربگشفترباست .ب
فصل چهارم
(یافته های توصیفی و استنباطی)
ف لبمن رم:بی فتربه یبت صیفیبوباستنب طی/ب۵۹
ب
ب
ب
ب
اقدار ب
درباینبف ررلبازبکت بببی فتربه یبت صرریفیبوباسررتنب طیباشوربشرردهبوبسررپسب ربتبیینبوب
در ن یتب تیجرگیشیبخ اهی بپشداخت.بابتنیب شب ت یجبح صلربپی هنن داتیب یزبارائربخ اهی ب
کشد .ب
.1یافتههای توصیفی
درباینب خ
بخال صرایبازبی فتره یبت صیفیبپژوه
بارائرب شدهبا ستبکرب ش البی فتره یب
اش طب رباتغیشه یبزاینرایبوباتغیشه یباصررررلیبپژوه
پژوه
بای شررررد.باتغیشه یبزاینرایب
ببسرررنببتح ررریال،ببایزانباط لعربباشرررتغ ببتعدادبفشز دانببایزانبدرآادبا هی ربوب
ایزانبدرآادبا هی ربهه سشانبافشادبا ردباط لعرببو ضعیتباقت
دیبوبو ضعیتباجته عیبراب
در شایگشفت.بدربای نباتغیشه یبزاینرایبسررررباتغیشبتح ررریال،ببوضرررعیتباقت ررر دیبوب
و ضعیتباجته عیب ربعن انب سرباتغیشبتأثیشگذارب شب گشپب سبتب ربق
نبج ا یبجهعیتبوب
ب گشپب ربق
نبج ا یبجهعیتبوب
تهکینب ربفشز دآوریبفشضب شد.باتغیشه یبا صلیبپژوه
تهکینب ربفشز دآوریب د.بدرباینج ب رب ص ر،بخال صربی فتره یبآا ریباش طب رباینباتغیشه ب
اشوربشدهباست .ب
بببببسررررن:بسررررنب ه ره یبپژوه
بازب19بت ب52بسرررر باتغیشب د.بازب384بزنباتأهلبا ردب
اط لعربب7با ردب ب1.8بدرصدببکهتشبازب20ب س بداشتندبوب شایبداانره یبسنیب20بت ب30ب س بب
31بت ب40ب س بب41بت ب50ب س بوب50بت ب52ب س بباینباقدارب ربتشتیب:ب102ب ب26.6بدرصدبب149ب ب
38.8بدرصدبب115ب ب29.9بدرصدبوب11ب فشب ب2.9بدرصدبب د.بای گینب سنیبافشادبا ردباط لعرب
36.6ببای رب36بس بوب ه بوبا حشافباعی رب ربتشتیبب29بوب7.882ب د.ببب ب
بببببتح یال:،بازباجه هب384ب فشباه رکتبکنندهبدرباینبپژوه
ببتعداب12ب فشب ب3.1بدرصدبب
دارایبسطحبتح یلیبدیپل بب106ب فشب ب27.6بدرصدببدارایبسطحبتح یلیبف قبدیپل بب68ب فشب
ب17.7درصدببدارایبادرکبلیس سبب140ب فشب ب36.5بدرصدببدارایبادرکبف قبلیس سبوب58ب
فشب یزبکرب15.1ب درصدبازبحج ب ه ربراب ش الب شدهببازبادرکبتح
یلیبدکتشابوب التشب شخ ردارب
د د.ب یهررتشبافشادبا ردباط لعربازبسررطحبتح رریلیبف قبلیسرر سب شخ ردارب دهبوبسررطحب
تح یلیبدیپل ببکهتشینباقداربرابدر شایگشفت .ب
دانبق
۶۰ب/بفشز ِ
نب
بببببایزانباط لعر:بازباجه هب384ب فشبب20ب فشب بدرصررردب5.2بازبسرررطحباط لعرایبخیلیبک ب
شخ ردارب د د.باینباقدارب شایب سط حبک بت بخیلیبزی دب ربتشتیبب84ب فشب ب21.9بدر صدبب163ب
فشب ب42.4بدرصدبب56ب فشب ب14.6بدرصدبوب61ب فشب ب15.9بدرصدب د .ب
ببببباشررررتغ :بتعدادبافشادبشرررر غلب ه ره یبا ردباط لعرب136ب فشبازباجه هب384ب فشب د.ب
تغدادبغیشش غلینب یزب248ب فشب ب64.6بدرصدبرابش البایشد .ب
بببببایزانبدرآادبا ه ر:بازباجه هب136ب فشبشرر غلبب87ب فشب ب64بدرصرردببدارایبدرآادبا ه رب
کهتشبازب10بایلی نبب46ب فشب ب33.8بدرصرررردببدارایبدرآادبا ه ربا ینب10بت ب20بایلی نبوب3ب
فشب ب2.2ب درصرررردبحج بافشادبشرررر غلببازبدرآادبا ه رب ی
بازب20بایلی نب شخ ردارب د د.ب
ای گینبدرآادیباینبافشادب10944117بایلی نب د .ب
بببببایزانبدرآادبا ه ربههسررش:بکهتشینبسررطحبدرآادب1بایلی نبوب یهررتشینبآنب120بایلی نب
د.با ی گینببا ی ربب ادبوبا حشافباع ی رب ربتشت یببارق مب17125260بب15000000بب 12000000بوب
17410693ب د.بازب384با ردب78با ردب ب20.3بدرصرررردببکهتشبازب10بایلی نبدرآادبداشررررتندبوب
283با ردب ب یهتشینبفشاوا یبکرب73.7بدرصدبازبکلب ه ربرابش البای شدببازبسطحبدرآادیب
10بت ب20بایلی نب شخ ردارب د د.بسررطحبدرآادیب ی
بازب20بایلی نب بکهتشینبفشاوا یب23ب فشب
ب6.0بدرصدببرابدر شایگشفت .ب
بببببتعدادبفشز دان:بازب384ب فشباهرر رکتکنندهبدربپژوه
بب22ب فشب ب5.7بدرصرردب دونبفشز دبب
103ب فشب ب26.8بدرصرررردبتکبفشز دبب112ب فشب ب29.2بدرصرررردبدارایبدوبفشز دبب120ب فشب ب31.3ب
درصدبوب ی هتشینبایبزانبفشاوا یبدارایب سربفشز دبب23ب فشب ب6بدرصدبدارایبمن ربفشز دبوب4ب فشب
یزب بحج ب1بدرصدبوبکهتشینبایزانبفشاوا یبدارایب5بفشز دب د د.بای گینببای ربوبادبتعدادب
فشز دانبافشادبا ردباط لعرب ربتشتیبب2.08بب2بوب3ب د .ب
ببببوضرررعیتباقت ررر دی:ب86ب فشبازباعضررر یب ه رب ب22.4بدرصررردبحج ب ه ربدارایبطبقرب
اقت رر دیبخیلیبپ یینبب68ب فشب ب17.7بدرصرردبدارایبطبقرباقت رر دیبپ یینبب88ب فشب ب22.9ب
درصدبدارایبطبقرباقت
دیبپ یینب دهبوبطبق ،ب البوب التشب ربتشتیبب81ب فشب ب21.1بدرصدبوب
61ب فشب ب15.9بدرصرردبرابدربخ دبج یبایداد د.بای گینب هشهبکسررببشرردهبافشادبازبپ سررخب رب
گ یره ب26.80ب د .ب
بببببو ضعیتباجته عی:بازباجه هبحج ب ه رب83ب فشب ب21.6بدر صدبو ضعیتباجته عیبخ دب
رابخیلیبپ یینبگزارپبکشدهب د د.باقداربعض یتب شایبسط حباجته عیبپ یینببات سطبب البوب
التشب ربتشتیببب23ب فشب ب6بدرصررردبفشاوا یبب123ب فشب ب43.2بدرصررردبفشاوا یبب62ب فشب ب16.2ب
ف لبمن رم:بی فتربه یبت صیفیبوباستنب طی/ب۶۱
درصررردبوب50ب فشب ب13ب درصررردب د.بسرررطحباجته عیبپ یینبوبات سرررطب ربتشتیببکهتشینبوب
یهتشینباقداربفشاوا یبرابدربخ دبج یبایداد د .ب
ببببب گشپب ربق
نبج ا یبجهعیت:بازب384با ردباهررر رکتبکنندهبدرباینباط لعربب84ب فشب ب
21.9بدرصرردبدارایب گشپبخیلیبانفیبب47ب فشب ب12.2بدرصرردبحج ب ه ربدارایب گشپبانفیبب
132ب فشب ب34.4ب در صدبوب ی هتشینبای نبفشاوا یبدارایب گش شیبخنثیبب72ب فشب ب18.8بدر صدب
دارایب گشپباث بتبوب 49ب فشب ب 12.8ب درصرررردبدارایب گشپبخیلیباث بتب رب ق
جهعیتب د د.بای گینب هشا،بک سبب شدهبافشادبدرب سنج
ب گشپب ربق
نبج ا یب
نبج ا یبجهعیتب
ازباجه هب50ب هشهبب28.45ب د.بداانرب هشا،بازب16بت ب37باتغیشب دهبوبای ربوبادباینب هشا،ب
30ب د.با حشافباعی رب هشا،ب یزب4.718ب ربدستبآاد .ب
بببببتهکینب ربفشز دآوری:ب 132ب فشبازبافشادبا ردبا ط ل عرب ب 34.4بدرصرررردبازب کلب 384ب فشب
اهر رکت ی فتربدرباط لعرببازب ظشبایزانبتهکینب ربفشز دآوریبازبسررطحبپ یینیب شخ ردارب د دبب
167ب فشب ب43.5بدرصرردبدربسررطحبات سررطبقشاربداشررتندبوب85ب فشب یزب ب22.1بدرصرردبازبلح ظب
تهکینب سبتب ربفشز دآوریبب هشهب الییبک سببکشدهب د د.بکهتشینبوب ی هتشینب هشهبک سبب
شرررردهب ربتشت یبب 12بوب23ب د.با حشافباع ی رب هشا،ب 2.809بوبا ی گینببا ی ربوب ه ب یزب رب
تشتیبب17بب18بوب18ب د .ب
.2تبیین و تفسیر یافتههای استنباطی
درب خ
بآا رباسرررتنب طیبدربف رررلبمن رببا تدابرا طرباتغیشه یبزاینرایب ب گشپب ربق
نب
ج ا یبجهعیتبوبتهکینب سرربتب ربفشز دآوریبا ردب شرسرریبقشاربگشفتبوبسررپسبفشضرری ،ب
پژوه
ب ربآزا نبگذاشتربشد.ببدرباینب خ
ب ربتفکیکب ت یجبخالصروارباشوربشدهبوبسپسب
ربتبیینبپشداخترای .ب
بببببرا طربسررنب ب گشپب ربق
نبج ا یبجهعیت:ب گشپب ربق
نبج ا یبجهعیتب شحسرربب
سرررنبتف وتیبازبلح ظبآا ریب داشرررتبوب تیجۀبآزا نبههبسرررتگیب یزباعن دارب ب د.ب ن شاینب
ای ت انبگفتباتغیشب سنبازبلح ظباثشگذاریب شب گشپب سبتب ربق
نبج ا یبجهعیتبدرب ینب
افشادبا ردباط لعرباتغیشب ی تأثیشیبای شرررردبوب هیت انب گشپب ربق
نبج ا یبجهعیتبراب
شحسببسنبت ضیحبداد .ب
ببببب را طربسرررنب بتهکینب سررربتب ربفشز دآوری:ب تیجۀبآزا نباینبدوباتغیشباعن دارب ب دبوب
ن شاینب هیت انبتهکینب سبتب ربفشز دآوریبراب شحسببسنبت ضیحبداد .ب
بببببرا طربا شتغ ب ب گشپب ربق
نبج ا یبجهعیت:ب تیجۀبآزا نبههب ستگیباینبدوباتغیشب
اعن دارب دباا ب شد،برا طرب ضعیفب د.باینبااشب ه نبایدهدبکربو ضعیتبا شتغ بایت ا دب
دانبق
۶۲ب/بفشز ِ
نب
اقداریبازبتغییشا،ب گشپب ربق
نبج ا یبجهعیتبرابت ضرررریحبدهد.ب ربگ رایبکربدربای نب
افشادبغیشش ر غلب گشپباثبتب سرربتبب ربانفیب یهررتشب دببدربح لیبکرب گشپبانفیبدربای نب
افشادبشرررر غلب یهررررتشب د.باینب ی ف تربدربواقعب تأی یدیب شب ظش یۀبهزی نر ه بوبا ن فعبفشز دانب
لیبن هت ینبای شد.بلیبن هت ینبا ستدال بایکندبکربانفعتبوبهزینۀبفشز دانبع االیبه ستندب
کرب شبت ررهی گیشیبوالدینبدربا ردبایدهآ ه یب روریشرر نبوبدرب ن یتبشرره ربفشز دانبتأثیشب
ایگذار د.بوالدینبسرربکبسررنگینبایکنندبوب ربارزی یبهزینره بوباخ رجبفشز دانبایپشداز د.ب
من مربان فعبداشرررتنب چرب ی
تشبازبهزینره بی باخ رجبفشز دانب شررردبب گشپبوالدینباثبتب
خ ا هدب دبوبت ررررهی ب ربداشررررتنب چربخ اه ندبگش فت.ب ن شاینببلیبنهرررر ت ینب شبفشای ندب
ت رررهی گیشیبعقالییبزوجینبدربا ردبداشرررتنبفشز دب بت جرب ربان فعبوبهزینره یبفشز دانب
تأکیدبایکند(ح سینیبب:1386ب.)95بدربواقعبافشادبغیش ش غلب ربدلیلبانفعتباقت
ازباهرر قه یباقت رر دیبق
دیبح صلب
نبج ا یبجهعیتبدیدگ هباثبتتشیب سرربتب ربآنبا شازب ه دهبب
گشمربههربافشادبغیشش غلبراب ش الب هدهبا ستباا باحته باینکربدیدگ هب س یشبافشادبغیشش غلب
کرب گشپبانفیب ربق
بج ا یبجهعیتبدا شترب د دبب شیبازبپ یگ هباقت
دهب شررردببزی دباسرررتببمشابکربدرب خ
دیبخ
ادگیب الب
بارتب طبپ یگ هباقت ررر دیب ب گشپب ربق
نبج ا یب
جهعیتبخ اهی بدیدبکربرا طرباینبدوباتغیشباعن داربای شررد.بافشادبشر غلب بت جرب رباینکرب
هزینربفشز دآوریبراب ی
تشبازبازای یبآنبایپندار دببدارایب گشپبانفیتشیب ربق
نبج ا یب
جهعیتب دها د.بههچنینباینبافشادب سرربتب ربافشادبغیششر غلبازبوقتبکهتشیب شایب چرداریب
شخ ردار دبوباینبااشب یزبایت ا دبت بحدودبزی دیبت ضیحدهندۀبتف و،ب گششیبای نباینبق هشب
شد .ب
بببببرا طرباشرررتغ ب بتهکینب سررربتب ربفشز دآوری:ب تیجۀبآزا نبههبسرررتگیباینبدوباتغیشب
اعن دارب دبب ربگ رایبکربفشز دآوریبدربای نبافشادبغیش ش غلب سی رب ی هتشبازبافشادبغیش ش غلب
دهباسررت.باینبااشبههچن نبکربدرب البعن انبشرردب ی گشباینباسررتبکربفشز دآوریب شایبافشادب
شرر غلبهزینر بشدارتشبازبافشادبغیششرر غلب دهبوبافشادبغیششرر غلبزا نب یهررتشیب شایب چرداریبوب
فشز دپشوریبدرباختی ربدار دبوبههچنینبازبحیتبروا هن ختیبایت انبگفتبکربافشادبغیشش غلب
ی زبع طفیب یهرررتشیب شایب چربآوردنباحسررر سبایکنندببدربح لیبکربافشادبشررر غلب ربعلتب
ارتب طبک ریایبکربدار دببایت انبگفتبکربکهتشبمنینب ی زیبرابکهتشبحسبایکنند.بازبحیتب
ج اعرشن ختیبایت انبگفتبکربدربج ااعبادرنبخ
تخ
ادهبک رکشده یبخ دبراب ربس یشب ن ده یب
یبج اعربواگذاربایکند.ب ن شاینبازبیکبطشفبفشز دانبازبح لتبت لیدکنندهب سشا یربدرب
اقت ررر دبخ
ادهب یشونبایرو دبوبازبطشفبدیگشب ربصررر ر،با عیبدربراهباهررر رکتبفع بدرب
ف لبمن رم:بی فتربه یبت صیفیبوباستنب طی/ب۶۳
سررر زا نه یبوسررریعتشیبدرایآیندبکربپ داپه یبز دگیبدربج اعربشرررنشیبازباینبطشیقب رب
دستبای آید.ب شداشتباسلطبدرباینبدیدگ هباینباستبکربوقتیباشدمبدرب زاربوبج اعربشنشیب
دخ لتبداشررترب شررندببتنظی بخ
ادهبعه ایتبخ اهدبی فتبوب عدبخ
ادهبدربجنتبک ه
ب
تداومبایی د(حسینیبب:1386ب .)56-55ب
نبج ا یبجهعیت:ب تیجۀبآزا نبههبستگیبای نبدوب
ببببب را طربایزانباط لعرب ب گشپب ربق
اتغیشب اذک رباع ن دارب ب د.ب ن شاینبایت انبگ فتب هب گشپب رب ق
نبج ا یبجهع یتبراب
هیت انب بایزانباط لعربت ضیحبداد.ب ب
بببببرا طربایزانباط لعرب بتهکینب سررربتب ربفشز دآوری:ب تیجۀبآزا نبههبسرررتگیبای نبدوب
اتغیشب ی گشبوج دبیکبرا طرباعن داربوباسررررتقی ب د.ب رباینباعن بکربتهکینب سرررربتب رب
فشز دآوریبدربای نبافشادیبکربایزانباط لعرب ی هتشیبدا شتربب التشب دهبا ست.بدلیلباینبااشب
رابایت انب شبیکب نی نبروا هررن ختیبتبیینب ه د.ب رباینبص ر ر،بکربافشادبزا یبوقتبخ دبراب
رباط لعرباخت
صبای دهندبکربفشاغتب ی هتشیبدربز دگیبروزاشهبدا شترب شندبوبزا یبکرب
اوق ،بفشاغتبافشادب بتفشیحبوب سشگشایه یبدو ست ربوبجهعیب سپشیب ه دببافشادبدربتنن ییب
ربسررشگشایبخ اهندبپشداختببیکیبازبسررشگشایه یبافشادباخ رر صرر بز نبدرباوق ،بفشاغتبب
اط لعربا ستبوب ن شاینبایت انب تیجربگشفتبکربفشاغتب ی هتشبوبتنن ییببایت ا دبدوبف کت رب
ان ب شایبتبیینبرا طربایزانباط لعربوبتهکینب سبتب ربفشز دآوریب شد.ب دینبگ ربکربافشادب
بدربصررر رتیبکربااک نبوقتگذرا یب بدوسرررت نبوباطشافی نبرابکهتشبداشرررترب
دربفشاغتبخ ی
شرررندببتنن ییب یهرررتشیبرابتجش رب ه دهبوب رباینبتشتیبب رباط لعربوبی ب چرداربشررردنبرویب
ایآور د .ب
ببببتبیینبی فتره یباستنب طیبدربخ
فشضررریرباو :ب گشپب ربق
صبفشضی ،بپژوه
یب ب
نبج ا یبجهعیتبوبتهکینب ربفشز دآوریب شحسرررببتح ررریال،ب
اتف و،باست .ب
)1برا طربتح
یال،ب ب گشپب ربق
نبج ا یبجهعیت:ب تیجۀبآزا نبههب ستگیبای نباینبدوب
اتغیشباع ن دارب ب د.ب ن شاینب هیت انب هب گشپبز نبا ت هلب رب ق
نبج ا یبجهع یتبراب
شحسببتح یالته نبت ضیحبداد .ب
) ۲برا طربتح رریال،ب بتهکینب سرربتب ربفشز دآوری:ب تیجۀبههبسررتگیبای نباینبدوباتغیشب
اعن داربوباثبتبوبضعیفب د.ب رباینباعن بکرب بافزای
فشز دآوریبافزای
بی فتربوب شعکسببیعنیب بک ه
فشز دآوریب یزبک ه
بسطحبتح یال،ببتهکینب سبتب رب
بسرررطحبتح ررریال،ببتهکینب سررربتب رب
بداشررترباسررت.باینبااشبت بحدودیبازبلح ظبتئ ریکیباتن قضبای ه یدبب
دانبق
۶۴ب/بفشز ِ
نب
اا ب یدب گ هیب رب فت ربج اعربا ردب شر سیبیعنیب شنشبتنشانب یندازی بوب سپسب ربتبینباینب
ی فترب پشدازی .بدربواقعبتنشانبشررررنشیبپشجهعیتباسررررتبوبدارایبیکبج اعربادرنب ب فت رب
فشهنگیباتف و،بای شد.بدربشنشه یبادرنب ربخ
صب باقت
دبسشا یرداریبلیبشالیستیبب
فشدگشاییبدرب ن یتبدرجربخ دبقشاربداردبوبم ن چرب رب تی جۀب ح صررررلبازبآزا نبرا طربایزانب
اط لعرب بتهکینب ربفشز دآوریبوبتبیینبآنب زگشدی ببدرخ اهی بی فتبکرباینبدوبی فترب به ب
دربهه هنگیبهسرتندبوب ن شبت ضریحبپیهرینبدرباینبخ ر صبوبفشدگشاییبا ردب ح بدرباینب
اق ببایت انبدری فتبکربتح یال،ب یزب رب
ۀبخ دب شبسطحبفشدگشاییب شس ختۀبتهدنبادربنب
ایافزایدبوباینبااشبسبببای ش دبکرب سی ریبازبع اطفبا س یبزیشمشخد دهه یبتهدنبادرنب
لربش دبوب سی ریبازبز نب شایبک ه
بتن
ب شیبازبفشدگشاییبادرنب ربویژهبز نب بتح یال،ب
التشبکرب سبتب ربافشادب بتح یال،بکهتشببتجش ۀب یهتشیبدرباینبااشبدار دبب رب چرآوریبرویب
ایآور د.ب ن شاینباینبی فترب ب ح با رتینبوبج رزب()۱۹۹۵بدربخ ررر صبتح ررریال،بوبرفت رب
روریب هه س با ست.با رتینبوبج رزبازبتح
ربع االبپی
یال،ب ربعن انبانبعبآگ هیبوب شن ختب سبتب
گیشیبازب رداریبوب...باش رهبدار دباا ب یدبت جربداشتبکرباینبص حب ظشانبدرب
س ب۱۹۹۵بمنینب ظشیبراباطشحب ه دهبوبدربآنبزا نباطهئن بآشن ییب بوس یلبپی
گیشیبازب
ح الگیب رب سبتبااشوزب ب دهباست.بدربج اعربااشوزیبتنشانبدربواقعبمربز نبتح یلکشدهبوب
مربز نب بتح
یال،بپ یینتشب بت جرب ربح ض ربگ ستشدهبر س ره بوبان عبآگ هیبوب شن ختب
دیگشیبکربدربسررطحبج اعربوج دبداردبب هیت انبپشوسررربتح رریلبرابصررشف بانبعبشررن ختبوب
آگ هیبقلهدادب ه دبوبههچنینبدربج اعرایبا ندبتنشانبگشمربافشادبازبتح رررریال،باتف وتیب
شخ ردار دبباا بدر صدب ی س ادبدرباینبج اعرب سی ربپ یینبا ستبوبههچن نبکربدادهه ب ه نب
دادببازبسطحبتح یلیبدیپل ب ربپ یینبدربای نب ه ره یبا ردباط لعربوج دب داشت.ب ن شاینب
ظشیۀبا رتینبوبج رزبدربخ ر صبتح رریال،بوبرفت رب روریبدربج اعربا ردب شرسرریبپژوه
ب
ح ضشبازباعتب ربس قطباست .ب
فشضرریۀبدوم:ب گشپبز نب ربق
اقت
نبج ا یبجهعیتبوبتهکینب ربفشز دآوریب شحسررببوضررعیتب
دیباتف و،باست .ب
)۱برا طرب وضعیتباقت
دیب ب گشپب ربق
نبج ا یبجهعیت:ب تیجۀبآزا نبههبستگیبای نب
دوباتغیشباثبتبوباعن دارباا بضعیفب د.باینبااشب ی گشباینباستبکرب گشپب سبتب ربق
نب
ج ا یبجهعیتبدربطبق ،باقت رررر دیب الیبج اعربباثبتتشبازبطبق ،بپ یینب دهباسررررتبوب
شعکس.بدلیلباینبااشبایت ا د ب شرررریبازبیکب هبتن قضبتئ ریکیبوبرفت ریبدربکن
ه یب
افشادب شررردبب ربگ رایبکربطبق ،ب الیبج اعربالبترب ربههرب لکربدرصررردبپ یینیبازبآنه ب( ب
ف لبمن رم:بی فتربه یبت صیفیبوباستنب طی/ب۶۵
ت جرب ربشد،بههبستگی)بگشمربت
دربافزای
ربایکنندببق
نبج ا یبجهعیتبایت ا دب ق
ب روریبوبرشرردبجهعیتبداشررترب شرردباا بههچن نبکربدربرا طرباینبف کت ربیعنیب
و ضعیتباقت
دیب بتهکینب سبتب ربفشز دآوریبخ اهی بدیدببرفت رباینبگشوهباتن قضب دهب
اسرت.باینبااشب رباینبدلیلباسرتبکربق
نبج ا یبجهعیتبطیفه یباختلفبرابدر شایگیشدب
وب گشپب ربآنبعه ایتشبا ستببدربح لیبکربتهکینب ربفشز دآوریبرفت رب شخ
فشز دآوریبراباد ظشبداردبب ربگ رایبکرباگشب شخ
ق
باؤثشیب
یب بو ضعی باقت
یبفشدبدربقب ب
دیب البپشسیدهب ش دبکرب
نبج ا یبجهعیتبت بمربایزانبایت ا دب شبفشز دآوریبوبر شدبجهعیتبتأثیشبدا شترب شد؟ب
اهکنبا ستبپ سخبدهدبکربتأثیشبفشاوا یبخ اهدبدا شتباا باگشبازباوبپش سیدهب ش دبکربت بمرب
ایزانباحته بداردبرفت رب روریبشرره ب شحسرربباه ر قه یبفشز دآوریبانجشب رب چرداربشرردنب
ش ر د؟بش ر یدبپ سررخبخیلیبک ب شررد.ب ن شاینبههچن نبکربدربقسررهتبی فتره یبت صرریفیبوب
با ه هدهب ه دی بدر صدبخ صیبازبافشادبمنینبپ سخه ییبارائرب ه دها د.ب
ا ستنب طیبپژوه
ن شاینبههچن نبکرب ی نبگشدیدباینبی فتربهیچبتب ینیب بی فتره یباش طب ربرا طرباشررتغ ب
وب گشپب ربق
نبج ا یبجهع یتبوبتهکینب ربفشز دآوریب داردبوبایت ا دب شباسرررر سب هب
گشپبطبق ،ب الب سبتب ربافشادبطبق ،بپ یینبتبیینبش د.ب رباینبص ر،بکربطبق ،ب البفکشب
ایکنندبکرباحته بزی دیبداردبافشادبطبق ،بپ یینب رب سررربتباهررر قه یباقت ررر دیبق
نب
ج ا یبجهعیتب سررربتب ربفشز دآوریبتشغیببشررر دببههچن نبکربدولتهشدانبفکشبایکنندبوب
ن شاینبدرصرررردب یهررررتشیبازباینبافشادب گشپباثبتیب سرررربتب ربق
نبج ا یبجهعیتبا شازب
داشترا دبباا بدربطشفباق لبافشادبطبق ،بپ یینببمن چربدربخ دبتشغیبیب بینندبب گشپبانفیب
اعالمب ه دهبوباحته باینکرب شایبافشادبطبق ،ب البتشغیببکنندهب شرردبراب یزبانتفیبایدا ندبب
جزبدربا اردیبکربخ دبافشادبا یلب ربفشز دآوریب شحسرررببتسرررنیال،بدولتیب شرررند.ب رباینب
تشتیببدرخ اهی بی فتبکربپیچیدگیبرا طربوضعیتباقت
ج ا یبجهعیتب شیبازبیکبت
دیبدربج اعربا ردب شرسیب بق
نب
ربطبق تیبدربای نبافشادبهشبطبقرب سبتب ربرفت ربطبقرباق لب
شیبشدهباست .ب
) ۲برا طربوضررعیتباقت ر دیب بتهکینب سرربتب ربفشز دآوری:ب تیجۀبآزا نبههبسررتگیبای نب
اینبدوباتغیشباع ن دارب ب د.ب رباینباع ن ب کرب هیت انبتغییشا،باش طب ربرف ت رب روریبوب
تهکینب ربفشز دآوریبابتنیب شبق
نبج ا یبجهعیتبراب شح سببو ضعیتباقت
دیبت ضیحب
داد.باینبی فتربدربواقعب ب تیجۀبرا طرباشررررتغ ب بتهکینب ربفشز دآوریبهیچبان ف تیب داردبب
مشابکرباشتغ بدربواقعباش طب ربخ دبز نبای شدبوبدرگیشیبز نبدربفع لیته یباقت
راباهررخصبای کندباا بوضررعیتباقت ر دیباش طب ربسررطحبرف هباقت ر دیبخ
دیب
ادهباسررتبوب
دانبق
۶۶ب/بفشز ِ
نب
ن شاینبدوباق لرباتف و،بهسررتند.بفشدیباهکنباسررتبسررطحبرف هباقت ر دیبخ
ادهاپب الب
شدبوبخ دبفشدبش غلب ب شدبب رباینبتشتیبب بت جرب ربت ضیح ،بارائربشدهبدربقسهتبرا طرب
ا شررتغ ب ب گشپب ربق
وب گشپباثبتیب ربق
اقت ررر دیبخ
نبج ا یبجهعیتبوبتهکینب ربفشز دآوریبب ربفشز دآوریبرویب ی وردب
نبج ا یبجهعیتبداشررترب شرردببدرح لیبکربافشادیبه ب بسررطحبرف هب
ادگیب البکربخ دب یزبشررر غلبهسرررتندببوقتبک فیب شایب چربآوردنبوبپشورپب
فشز دب داشترب شندبوب شعکس.بیعنیبافشادیب بسطحبرف هباقت
دیبپ یینبوبغیشش غلباهکنب
ا ستب ربدلیلباح س سب ی زبع طفیبوبزا نب ی هتشب شایبفشز دپشوریب ربفشز دآوریبرویب ی ور دب
اا بدرباق لبافشادبهه نبطبقرباقت
دیباا بش غلبحتیبعلیرغ بدرآادبپ یینببازای یبشغلبراب
شبازای یب چرداریبتشجیحبدهندبوبههچنینباحس سب ی زبکهتشیب یزب رب چرداربداشترب شند.ب
ن شاینبای ت انب تیجربگشفتبکربدربج اعربادرنبفشایندبت لیدب سررررلب بپیچیدگیبفشاوا یب
ههشاهبگ هتربا ستبوب هیت انب شبابن یبتئ ریه یبکال سیکبوبی ب صشف ب شبابن یبیکب ظشیرب
ربتبیینبپشداخت .ب
فشضررریربسررر م:ب گشپب ربق
نبج ا یبجهعیتبوبتهکینب ربفشز دآوریب شحسرررببوضرررعیتب
اجته عیباتف و،باست .ب
) ۱برا طربوضررررعیتباجته عیب ب گشپبعه ایبز نب ربق
نبج ا یبجهعیت:ب تیجۀبآزا نب
ههبسررررتگیبای نبدوباتغیشباذک رباعن دارب ب د.ب رباینباعن بکربوضررررعیتباجته عیب شایب
تغییشا،باش طب رب گشپب سرربتب ربق
نبج ا یبجهعیتبت ضرریحبدهندهب یسررت.بدلیلباینب
ااشبوبعدمبتط قب بی فترباش طب ربوضرررعیتباقت ررر دیبدربواقعباینباسرررتبکربوضرررعیتب
اجته عیبت بحدودبزی دیبازباع شرررش،ه ببروا طبباانیتبوباحتشامب شررریبایشررر دبوبدرباینب
پژوه
دربسنج
بوضعیتباقت
بوضعیتباقت
دیبدربیکبسطحبجداگ ربازبوضعیتباجته عیبسنج
بشدهباستبوب
دیبصشف ب رب شرسیبوضعیتبفشدبازبلح ظبا لیبدربجنبره یباختلفب
ز دگیبپشداختربشررردباا ب شایبسرررنج
بوضرررعیتباجته عیباالکباقت ررر دیب ب دهبوباعتب رب
اجته عیبفشدبراباد ظشبقشاربدادهای .بدربواقعبهشمندبکربج اعربا ردب شرسرریب بپ لیبشرردنبدرب
ههرب سط حبا اجرب شدهبا ستبوبک الییب شدنبوبانطقب زارب ربته مبح زهه یبز دگیب هشیب
رخنربکشدهباستبباا بههچن نبتف و،ه ییبای نبوضعیتباقت
ا ه هدهبا ست.باهکنبا ستبفشدیبازبلح ظباقت
دیب بوضعیتباجته عیبق لب
دیبدرب سطحب البج یبدا شترب شدباا بازب
لح ظباجته عیبف قدباعتب رب شدبوبدربای نباشدمبج یگ هیب دا شترب شدببدربح لیبکربافشادیب
یزبوج دبدار دبکرب ربلح ظباقت
دیبج یگ هب الییب دار دباا بازبلح ظباجته عیبق لبتح سینب
ف لبمن رم:بی فتربه یبت صیفیبوباستنب طی/ب۶۷
وبدارایباعتب ربهسررتند.ب ن شاینباینبی فتربان ف تیب بی فترباش طب ربوضررعیتباقت رر دیبوب
را طربآنب ب گشپب ربق
نبج ا یبجهعیتب دارد .ب
) ۲برا طربو ضعیتباجته عیب بتهکینب سبتب ربفشز دآوری:ب تیجۀبآزا نبههب ستکیباینبدوب
اتغیشبح کیبازبوج بیکبارتب طباعن داربوباعک سبدربای نبآن ه ب د.ب رباینباعن بکربهشمرب
وضررعیتباجته عیبفشدب التشب دهببتهکینبپ یینتشیب سرربتب ربفشز دآوریبداشررتربوب شعکس.ب
یعنیب بک ه
بسررررطباجته عیبز نباتأهلببتهکینبآنه ب سرررربتب ربفشز دآوریب التشبرفترب
است.بدرباینج باهخصباستبکرب چرداربشدنبدارایبیکبایه ژباحتشامگ ربدربج اعرباست.ب رب
اینباعن بکربهشمربفشدبپ یگ هباجته عیب الییبدربج اعربدا شترب شدبب ی زب ربخشیدباعتب رب رب
وا سطرب چردارب شدنب دا شتربوبلذابازبتهکینبپ یینتشیب سبتب ربفشز دآوریب شخ ردارب دهببدرب
ع ضبز یبکربازبپ یگ هباجته عیبپ یینیبدربج اعرب شخ ردارب دها دب شایب ال شدنباعتب ربوب
ارزپباجته عیبخ دب ربفشز دآوریبرویبآوردها د.ب ن شاینبایت انب تیجربگشفتبکربیکب ی زب
پیهینیبالزمباستبت بفشدبراب شایبتهکینب سبتب ربفشز دآوریبابتنیب شبق
نبج ا یبجهعیتب
تشغیببکندبوب رباینبتشتیببفشدب بیکب ه نبدوبهدفبرابا ردبا ص تبقشاربایدهد.بب شبا س سب
ظشیۀبانزلتباجته عیببخ
ادهب بت جرب ربپيهررررشفتبوبتشقیبح صررررلبشرررردهبدربج اعربوب
ا قعيتیبکرب ربعن انبیكبعضررر بداراباسرررتب ربفشز دآوریبایا دیهرررد.بح باگشبآوردنبفشز دب
ع بحشک ،بصع دیبخ
ادهبش دببآنبرابادااربایدهدبولیباگشبفشز دآوریبرابا عبپيهشفتبوب
ت سررررعربوبا قعيتباجته عیبخ
ادهب دا دببآنبراب ربطشقباختلفبکن ربای گذارد(ک ظ پ ربوب
ههک رانبب:2012ب.)61بآرسررنبدوا تبازبطشفدارانباینب ظشیرباعتق دبداشررتبکربداشررتنبفشز دب
ارتب طب زدیکیب بانزلتباجته عیبوالدینبدارد.ب ربعب ر،بدیگشبباگشبدربج اعرایبداشررتنبفشز دب
ی هتشببارتق ءبانزلتباجته عیبراب سببب ش د(هه ندبج ااعبابتنیب شبک ه ورزی)ببخ
ادهه ب
تشجیحبایدهندبفشز دب ی هتشیبدا شترب شند(رحیهی ژادبب:1373ب.)83ب شباینبا س سبازب قطرب
ظشبرویکشدبانزلتباجت ه عیبایت انبفشضبگشفتب کربرف ت رب روریب بت جرب ربارزشرررریب کرب
ج اعرب ربحدودبوبثغ ربآنبای خهرردببایت ا دباتغیشب شررد.ب ربعن انباث باگشبدربج اعرایب
تعدادبفشز دب یهتشبا جببتحسینبوباحتشامبخ
ادهب شدببافشادبته یلب یهتشیب ربفشز دآوریب
دار دبوب شعکسبب رباینبصرر ر،بکربمن چرب ربارزشرریبداشررتنبفشز دب یهررتشبدربج اعربانفیب
شدبب گشپب سبتب ربآنبانفیب دهبوبدرب تیجربخ
ادهه بته یلب ربک مکبشدنبدار د .ب
.3نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نگرش به قانون جوانی جمعیت
درباجشایباح سرررب ،برگشسررر یب شایب گشپب ربق
نبج ا یبجهعیتببدوباتغیشیبکربرا طرب
اعن دارب بآنبداشررتندببواردباع دلربشررد دبوب ن شاینب بت جرب ربسررطحباعن داریباتغیشه بوب
دانبق
۶۸ب/بفشز ِ
سطحب سنج
نب
بباتغیشب ش غلب دنب ربعن انبیکباتغیشب یباثشبوبغیش ضشوریبدرباع دلربدر ظشب
گشفترب شد.ب ربگ رایبکرب بحذفباینباتغیشببتغییشیبدرباقدارب ضشیببتعیینبتعدیلب شدهبوب
ضشیببههب ستگیبمندگ ربا ه هدهب هد.ب ن شاینب بت جرب رباقدارب ت ب ربد ستبآادهب شایب
اتغیشبو ضعیتباقت
ربق
دیب ربعن انبیکباتغیشبپی
ینبدربتغییشا،باش طب رب گشپب سبتب
نبج ا یبجهعیتب شن خترب شد.باینباتغیشب ربتنن ییب ربایبزانب4.2بدر صدبازبتغییشا،ب
اش طب رب گشپب سرربتب ربق
نبج ا یبجهعیتبرابت ضرریحبایدهد.ب بافزای
وضعتباجته عیبز نبب گشپب ربق
نبج ا یبجهعیتب0.197بواحدبافزای
بهشبواحدبدرب
بایی د.ب ب
.4نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه تمکین به فرزندآوری مبتنی بر قانون جوانی جمعیت
شایباجشایباح سرررب ،برگشسررری یبمندگ ربتهکینب سررربتب ربفشز دآوریبباتغیشه ییبرابکرب
آزا نبههبسررتگیباعن داریب بتهکینب سرربتب ربفشز دآوریبداشررتندببواردباع دلربشررد د.بدرب
اجشایباح سررب ،برگشسرری یبتهکینب سرربتب ربفشز دآوریببتنن باتغیشبوضررعیتباجته عیب رب
عن انبیکباتغیشبضشوریب بت جرب ربسطحبسنج
اینب دبکرباتغیشیبان سررببجنتبپی
بشن ختربشدبوباقدارب ت یبآنب ه دهندهب
ینیبتغییشا،ب گششرریبز نب سرربتب ربق
نبج ا یب
بای شد.ب ربگ رایب بافزای
بهشبوحدب
شایبو ضعیتباجته عیبز نبباقداربتهکینبآنه ب سبتب ربفشز دآوریبابتنیب شبق
نبج ا یب
جهعیتب رباقدارب2.1بدرصدبدربج اعربهدفبپژوه
جهعیتب-0.098بواحدبک ه
بایی دبوب شعکس.ب ب
.5نتیجهگیری
اینبپژوه
بدربواقعب بهدفب شرسرررریب گشپبعه ایبز نباتأهلب سرررربتب ربق
جهعیتبوبتهکینب ربفشز دآوریبدرب شنشبتنشانب ربا ج مبر سد.بی فتره یبپژوه
دبکرباکثشیتبافبشادبا ردباط لعرب گششرریب ین ینیبوبای رب سرربتب ربق
نبج ا یب
بح کیبازبآنب
نبج ا یبجهعیتب
داشررتندبوبدربای ربدوبطیفباثبتبوبانفیبقشاربایگشفتند.بدرصرردباینبافشادب34.4بدرصرردبکلب
حج ب ه رب د.باا ب گشپه یبانفیبدربای نبز نب یهررتشبازب گشپه یباثبتب دبوب سرربتب
34.1بدرصرردب رب31.6بدرصرردبرابتهررکیلبایداد.باینبوضررعیتب گششرریب بت جرب ربسرررباتغیشب
و ضعیتباقت
دیبباجته عیبوب سطحبتح
یال،بافشادبا ردبآزا نبقشاربگشفتبوبدری فتی بکرب
دربای نباینبسررررباتغیشببوضرررعیتباقت ررر دیبدارایبقدر،بت ضررریحدهندگیبدربپی
تغییشا،ب گششرریبز نب سرربتب ربق
نبج ا یبجهعیتب دبوبوضررعیتباجته عیب یزبتهکینب
سبتب ربفشز دآوریبرابت بحدودبا دکیبپی
فشز دآوریبابتنیب شبق
ینیب
ینیبای ه د.بدرب شرسیبایزانبتهکینب سبتب رب
نبج ا یبجهعیتببهه هنگیب سبیب ب سط حب گش شیبق لبا ه هدهب
ف لبمن رم:بی فتربه یبت صیفیبوباستنب طی/ب۶۹
د.ب ربگ ر ایبکربدرصرررردبافشادبای ربطیفبیعنیبافشادیبکربدربحدبات سررررطبفشز دآوریب شب
اسرررر سبق
نبج ا یبجهعیتبقشاربداشررررتندبب یهررررتشبازبدوبطیفبک بوبزی دب د.بههچنینب
هه هنگب بسرررط حب گششررریباا ب ربک االبهه هنگبافشادیبکربتهکینب ربفشز دآوریبپ یینیب
داشررتندب سرربتب ربافشادیبکربتهکینب الییبداشررتندببدرصرردب یهررتشیبرابتهررکیلبایداد.بدرب
حقیقتب شباسررر سب ت یجبپژوه
بایت انبگفتب گشپبعه ایبز نب سررربتب ربق
نبج ا یب
جهعیتبدربحدبات سطبروب ربپ یینب شآوردبای ش دبوبمن چرباثشگذاریبق
نبج ا یبجهعیتب
دربرشرررردبجهعیتبآتیبراب شحسرررربب گشپبفعلیبز یبکربدرباینبپژوه
با ردباط لعربقشارب
گشفتندبدرب ظشب گیشی ببرو دبرشررردبجهعیتبدربسررر ه یبآتیبتح
کشدببمشابکرب ت یجباینبپژوه
اقت
ب ه نبدادبکرب هیت انبرفت رب روریبصشف براب شحسببوضعیتب
دیبت ضیحبدادبوبو ضعیتباقت
گشپب سررربتب ربق
بمندا یبرابتجش رب خ اهدب
دیب یزبدرباینبپژوه
برا طرباعن داربوبا ستقیهیب ب
نبج ا یبجهعیتبداشرررتب رباعک س.بدربصررر رتیبایت انبگفتبکرب
وضررعیتباقت رر دیبایت ا دبدرب گشپباثبتبافشادب ربق
یبجهعیتبوبدرب تیجربتهکینب رب
فشز دآوریبوب ربتبعبآنبرشرررردبجهع یتب ین ج ادب کرباینبرا طرب یکبرا طرباع ن دارببق یبوب
اعک سب شد.بیعنیب بافزای
ب سطحباقت
دیبخ
ادهبب ش هدب گشپبانفیب ربق
جهعیتب شی بوب شعکسب ربص رتیبکربدربطیق ،باقت
ربق
نبج ا یب
دیبپ یینبج اعربب گشپباثبتتشیب
نبج ا یبجهعیتبرابش هدب شی .بدربص رتیبکربدرباینبپژوه
ب تیجۀبح کیبازبوج دب
یکبرا طرباعن دارببضررعیفبوباسررتقی بای نبوضررعیتباقت رر دیب ب گشپب سرربتب ربق
ج ا یبجهعیتب د.ب ن شاینبا هیتباقت رر دیباهرر قه یبق
رشدبجهعیتبراب رب ص ر،بم ه گیشیبافزای
نب
نبج ا یبجهعیتب هیت ا دب
بدهد.بپیچیدگیبج ااعبادرنب ه نبدادهبا ستب
کربتئ ریه یبسرررنتیبدربرا طرب بپدیدهه یبادرنبقدر،بت ضررریحدهندگیبخ دبرابازبدسرررتب
دادها دبوبی بازبقدر،بتبیینبآنه بک سرررتربشررردهباسرررت.ب ن شاینب یسرررتیب ربد ب بع االب
تعیینکنندهبدیگشیبکربدربح بح ضشبرفت ره بوب گشپه یب روریبرابشکلبای خهندببگهتب
وب شباس سبیکبشن ختبواقع ین ربازبج اعربا ج دب سبتب رب ش ارریزیباقدامب ه د .ب
ب
کتابنامه
کت ن ارب۷۱ /
ب
ب
ب
ب
منابع فارسی
-بآشفتربتنشا یبباایشب(.)1381بجهعیتشن سیبوبتحلیلبجست ره یبجهعیتیببتنشانببگستشه .ب
-باینگلن ر،ببرو لدب( .)1373تح
بفشهنگیبدربج اعربپیهرررشفتربصرررنعتیببتشجهر:باشی بوتشبب
تنشان:با ته را،بک یش .ب
باکت ییببرزیت (.)1384بک هشبآنب بتأکیدب شب ق
ب روریبدربایشانبوبع االباقت
بتنظی بخ
دی-باجته عیبوبفشهنگیباؤثشب
ادهب ینب س ه یب65-75ب(اط لعربا ردی:ب شنشبا صفن ن)بب
پ ی نب اربک رشن سیبارشدبج اعربشن سیببدا هگ هباصفن ن .ب
بادیبیبسرردهبباندی.ببسرری هپ پبباسررحقبارجهند.ببدرویافزای
زادهببزهشاب(.)۱۳۹۰ب شرسرریبایزانب
ب روریبوبع االباؤثشب شبآنبدربای نبط یفۀبکشدبسررر کنبا دیههرررکبباجلۀباط لع ،ب
ت سعۀباجته عیبایشانببس ب۴ببشه رۀب۱ببصصب .۹۸-۸۱ب
باط عتببج ادب(.)1390بجهعیتبوبت سررعۀبپ یداربدربایشانببف ررلن اۀبعلهیب_بپژوههرریبرف هباجته عیببس ب11بببشه رۀب42بببصصب.36-7
ب یکشببتشزبا ب(.)۱۳۹۰ب ح هبا ج مبتحقیق ،باجته عی.بتشجهۀبه شنگب یبیببتنشان:ب هشب ی .بب َبیببار ب(.)۱۳۹۲بروپه یبتحقیقبدربعل مباجته عیب(جلدباو ).بتشجهۀبرض بف ضلببتنشان:با ته را،بسهت .ب
بح سینیب ح ت ب()1386ببدرآادیب شبجهعیتب شن سی اقتویشاست او ب م
بس مببههدانببا ته را،بدا هگ هب بعلیبسین .ب
بح سینیب ح ت ب( .)1390جهعیتب شن سی اقتدومب م
دي اجته عی و تنظی خ
ادهبب
دي اجته عی و تنظی خ
ادهب ویشا ست
بمن رمببههدانببا ته را،بدا هگ هب بعلیبسین .ب
-بحسینیببح ت بوب ال ب گیب(.)۱۳۹۱باستقال بز نبوبکن
ه یب روریبدربای نبز نبکشدبشنشب
ان دببزنبدربت سعربوبسی ستببدورهب۱۰ببشه رۀب۳ببصصب.۵۷-۷۸
-بدالورببعلیب(.)1385باب یب ظشیبوبعهلیبپژوه
بدربعل مبا س یبوباجته عیببتنشان:برشد .ب
دانبق
۷۲ب/بفشز ِ
نب
-بدواسببدیبایب(.)۱۳۸۸بپیه ی
بدربتحقیق ،باجته عی.بتشجهۀبه شنگب یبیببتنشان:ب هشب
ی.
برفیعبپ ربببفشااشز ب(.)1389بکندبوبک وه بوبپنداشتربه ببتنشان .ببرشرریدیببا شاهی ب(.)1379ب شرسرریبع االباقت ر دی-باجته عی-بفشهنگیبوبجهعیتیباؤثشب شبروریبدربشنشبده ق نببف لن اربعلهیبوبپژوههیبجهعیتببس ب8ببشه رۀب33ببصصب .21-4ب
-برضرررر یزادهبب دا.ببپی ک یببتکت ب(.)1394باشوریب شبا ط ل ع ،باجت ه عیبتنظی ب خ
ادهبوب
ب روریبدربایشانببراهبشدبفشهنگببشه رۀب30ببصصب.65-35ب
که
ب سلط ی نببشنشزاد.ببغدیشیببا هشوب(.)۱۴۰۰برویکشدبتقنینیبایشانب ربا ض هبافزایبتأکیدب شبق
نبحه یتبازبخ
بجهعیتب
ادهبوبج ا یبجهعیتببپ ی ن اۀبک رشررن سرریبارشرردبحق قبب
دا هگ هبشنیدب نهتی.
-بعب سریشر ازیبباحهدجال ب.بعسرکشی دوشرنببعب سب(ب.)۱۳۸۴بتغییشا،بخ
ادهبوبک ه
ب
روریبدربایشان:باط لعربا ردیباست نبیزدبب اربعل مباجته عیببشه رهب۲۵ببصصب .۲۵-۷۵ب
بغه ایببسرریداحهداندیببوبعزیزیببحسررین.ب(.)۱۳۹۳ب یسررتربه یبتغییشبسرری سررتبه یبتقنینیبجهعیتیبجهن ریباسررررالایبایشان.با ط ل ع ،براهبشدیبز نب(ک ت ببز ن)ببدورهب۱۷بب
شه رۀب۶۶ببصصب .۱۵۶-۱۱۷ب
بف الدیبباحهدب(.)1392ب زک ویبوب قدب ظشیره بوبسی سته یبجهعیتیب بتأکیدب شبسی ستبجهعیتیباخیشبایشانبباعشفتبفشهنگیباجته عیببس ب4ببشه رهب2ببصصب .172-145ب
ب قخ
نبح ه یتبازب خ
ادهبوبج ا یبجهع یتب(.)۱۴۰۰بطشحبج ا یبجهع یتبوبح ه یتبازب
ادهب(اط قبا صلب۸۵بق
نبا س سی)ببا
بباجلسب ش رایبا سالایبجهن ریبا سالایب
ایشان.ب ب
-بک ه ورزببحهید.ببحقیقتی نببان
ر.ببت سلیبدین یببخدیجرب(.)۱۳۹۲ب شر سیبع االباؤثشب شب
ف صررلرب ینبازدواجبوبفشز دآوریب(اط لعربا ردی:بز نباتأهلب۲۰-۴۹بسرر لربشررنشباصررفن ن)بب
ج اعربشن سیبک ر شدیببس ب24ببشه رۀب2ببصصب.126-111
بک ئنبب شوسب(.)۱۳۹۲بدرآادیب شج اعر شن سی.بتشجهۀبغالمعب سبت سلیببتنشان:با ت ه را،بسیه .
بل ک سببدی یدبوبپ و بایشب(.)1381بدرآادیب شباط لع ،بجهعیتیببتشجهۀبحسینباحه دی نببتنشانببدا هگ هبتنشان .ب
با سرر یببایش جفبب قشیبکهررک لیببعلیب(.)1391بروپه یبتحلیلبجهعیتبدرب ش ارریزیبشنشیبوبانطقرایببتنشانبا ته را،بآرادبکت ب .ب
کت ن ارب۷۳ /
بالتفتببحسررین ( .)1381شرسرریبپی ادباشررتغ ب شایبز نبشرر غلبوبفشز دبآنه ببپ ی ن اربک رشن سیبارشدبج اعرشن سیببدا هگ هبشیشاز .ب
-باظفشیبان ر رآ دببحهید.بببک وهبپی
قدمبباحهدک ظ ب(.)1393بسری سرتگذاریبدولتبدرب
زاینۀبکنتش بجهعیتبدرب ظ مبحق قب هررشبوب ظ مبحق قیبایشانببپ ی ن اۀبک رشررن سرریبارشرردب
حق قببدا هگ هبآزادباسالایبواحدباشودشت .ب
-باهنديببعلییبفشی ديبباسع د(.)1394بتأثیشبسی ستبتقنینیب شب شبخبرشدبجهعیتبدربایشانبب
هشیرباط لع ،بجنسیتبوبخ
ادهببشه رهب4ببصصب.۹۱-۶۷
باشکزبآا ربایشانب(.)۱۳۹۵ب شر سیبوبتحلیلبویژگیه یبجهعیتیبک ه ربوبا ست نه ب شبا س سبسششه ریبعه ایب ف سبوباسکنب .۱۳۹۵ب
ب ی زیبباحسن.ببت ر جیپ رببف طهر.بب روزیببایالدب(.)1395بفشاتحلیلبع االباجته عیباؤثشبشب روریبدربایشانببف لن اۀب ش ارریزیبرف هبوبت سعۀباجته عیبدربایشانبب س ب7بب شه رۀب29بب
صصب .118-69ب
بویكسببج نب(.)1385بجهعیتبباقدارایب شباف هی بوبا ضرررر ع ،ببتشجهۀبالنربایشزاییببتنشانبباؤسسربع لیبآا زپبوبپژوه
بادیشیتبوب ش ارریزی .ب
English References
- Bongaarts, j (1983). Fertility, Behavior and Biology. Academic Press, Inc.
- Behende. Asha (1988). Principles studies. Himalaya, publishing house, Bombay.
- Barber, J.S and, W.G Axinn (2004). New Ideas and Fertility Limitation: The Role
of Mass Media. Journal of Marriage and Family, 66:1180 -1200.
- Cleland, J and C.Wilson (1987). "Demand Theories of the Fertility Transation, An
Iconoclastic View. Population studies, 41: 5-30.
- Caldwell, J. (1978). A theory of fertility: from high plateau to destabilization.
Development Review. 4: 553–578.
Population and
- Chen, R. and S. P Morgan (1991) «Recent trends in the Timing of First Births in
the United States», Demography.
نب
دانبق
ِ بفشز/ب۷۴
- Fulop, Marcel (1977). The Empirical Evidence from the Fertility Demand
Functions: A Review of the Literature. The American Economist, Vol. 21, No. 1.
- Freedman, Ronald (1987). Fertiliy Determints hn the World Fertiity. Survey Edit
ed
by
Cleland, John & ChrisScott, London Claredon press. PP 771-772.
- Hashemi, A (2009) «Family Planning Program Effects in Rural Iran», Virginia
Polytechnic Institute and State University,Department of Economics Blacksburg.
- Kazemipour Sh, Idrisi A,Vishkaei S (2012). Social Factors Affecting Fertility in the
Family (Case Study: Married Students of Islamic Azad University, North Tehran
Branch). Sociological studies of Iran, Summer, 5: 57 – 75
- Martin, T.C and F. Juarez (1995). The Impact of Women’s Education on Fertilty
in Latin America: Searching for Explanations. International Family Planning
Perspectives, Volume 21, Number 2,PP. 52 – 80.
- McNicoll, G. (1999). Population Weights in International Order. Population and
Development Review 25(3).
- Nomaguchi, Kei (2003) «Determinants of Having a First and Second Child among
Japanese Married Women in Recent Cohorts», Dissertation Submitted to the
Faculty of the Graduate school of the University of Maryland at college Park in
partial fulfillment of the requirements for the degree of doctor of Philosophy.
- Thornton, A (2001). "The developmental paradigm, Reading History Sideways,
and
family Change. Demography, 38, 449-466.
- Weeks , John, R. (1998). population an in ternational to concept and Issue.
california,
wads
worth.
- Zajonce, R.B (1968). The Attitudinal Effects of mere Exposure. Jornal of
personality and social psychology, (9): 1-2
