صفحه 1:
صفحه 2:
بازیگران اصلی سیستم های مالی
دانشجو: محمدحسین ابویی مهریزی
پاییز ۱۴۰۳
4
سد دانشگاه آزاد اسلامی؛ واحد تهران مرکزی LT
صفحه 3:
فصل اول: مقدمه و کلیات بازارهای مالی
صفحه 4:
تاریخچه بورس در جهان
در قرن ۱۵ میلادی بازرگانان شهر بروژ در بلژیک. برای مبادلات تجاری خود در خانه
شخص بزرگزادهای به نام واندر بورس جمع میشدند. معاملات در خانه بورس بين
افراد انجام می گرفت که پس از مدتی گسترش زیادی پیدا کرد.
کلمه بورس از واژه فرانسوی مشتق شده است. اولین بورس رسمی در دهه ۱۵۰۰ در
آمستردام تاسیس شد. اما بورس های مشابه در جهان رواج داشتند و به نظر میرسد
که بازار سهام اولین بار در بورس های بنگلادش, فلورانس. ونیز و لیون شکل گرفت.
به مرور زمان نام بورس حالت جهانی پیدا کرد و هر بازاری که بر مبنای خرید و فروش
سهام در دنيا شكل مى كرفت با نام بورس خوانده میشد. بازار بورس در ابتدا محل
معامله محصولات کشاورزی مانند غلات بود ولی به مرور زمان و با پیشرفت بیشتر.
سهام شرکتها نیز وارد این بازارها شدند که به شکل امروزی در آمدند.
صفحه 5:
تاریخچه بورس در ایران
با توجه به فرایند مدرنسازی ایران در سال ۱۳۱۵ زمزمههای حضور بورس در ایران
به عنوان یک بازار مالی و سرمایه گذاری. شنیده شده بود. ران لوترفلد بلژیکی
توانست اساسنامه بورس را آماده کرده ولی با بروز وقایع سیاسی مهم مانند جنگ
جهانی. برکناری رضا شاه و سپس کودتای ۲۸ مرداد. تاسیس بورس به تاخیر افتاد.
نهایتا در سال ۱۳۴۵ تاسیس بورس توسط مجلس شورای ملی تصویب شد و به
وزارت اقتصاد ابلاغ گردید. در آخر بازار سرمایه در ۱۵ بهمن ۱۳۴۶ فعالیتش را بسه
طور رسمی با با پذیرش توسعه سهام بانک توسعه صنعتی و معدنی که در آن زمان
بزرگترین مجتمع واحد تولیدی و اقتصادی بودند به همراه سهام شرکت نفت پارس.
اوراق قرضه دولتی. اوراق قرضه عباس آباد و اسناد خزانه آغاز کرد.
صفحه 6:
تاریخچه بانکداری سرمایه گذاری در جهان
تاریخچه تشکیل این نهاد به اوایل قرن ۱٩ بر می گرددکه طی سال های
۰ - ۱۸۳۰ اوراق قرضه خارجی در لندن منتشر و سرمایه به سایر
کشورها از جمله آمریکا صادر شد. اولین پذبره نويسى رسمى در سال
۷۰ در آمریکا انجام شد و در سال ۱۸۷۹ از این نهاد مالی بسرای تامین
سرمایه لازم برای احداث اولین نیروگاه برق کمک گرفته شد. در اواینل
قرن ۲۰ فعالیت بانکداری سرمایه گذاری به شکل غیر رسمی رواج یافت و
پس از وقوع بحران مالی ۱۹۲۹ اینگونه نهاد ها پی در پی دچار رکود
شدند و طی قوانین مختلف فعالیت آنها از از نظام بانکی منفک شد و از
سال ۲۰۰۰ تاکنون فعالیت این نهادها به سرعت افزایش یافته است.
صفحه 7:
هدف بازارهای مالی
هدف بازارهای مالی در عالی ترین سطح. انتقال وجوه از دارندگان مازاد وجوه به
سرمایه پذیران و نیازمندان وجوه است. هرچه سرمایه در بازارهای مالی ۰ سريع
تر.کاراتر وبا هزینه کمتری حرکت کند. بازارهای مالی به هدف خود نزدیک تر می
شوند.یکی از ابتکارات بازارهای مالی برای تحقق این امر.ایجاد و توسعه واسطه های
مالی است که هریک به نحوی این امر را انجام می دهند.
بازارهای مالی را به طرق مختلف تقسیم بندی می کنند:
۱- بر حسب حق مالی: الف- بازارهای بدهی(اوراق قرضه) ب-بازار سهام
۳- برحسب سر رسید حق مالی: الف-بازار پول ب- بازار سرمایه
۳- نحوه فروش اوراق: الف- بازار اولیه ب- بازار انویه
۴- الف - بازار نقد ب- بازار ابزارهای مشتقه
۵- برحسب ساختار سازمانی : الف - بازار بورس ب - بازار خارج از بورس
صفحه 8:
وظایف نهادهای مالی
وظایف نهادهای مالی شامل تسهیل جریان سرمایه. مدبربت و کاهش ریسک. ارائشه
خدمات مشاوره مالی» نظارت و تنظیم بازارهای مالی و ایجاد نفقدینگی اسست. این
نهادها با جذب منابع مالی از افراد و نهادهای مختلسف و توزیسع آن بسه سسوی
کسبوکارها و پروژههای سرمابه گذاری. موجب تسهیل جریان نقدینگی در اقتصاد
میشوند و به رشد اقتصادی و توسعه پایدار کمک میکنند.
نهادهای مالی در بحرانهای اقتصادی نقش دوگانهای دارند؛ از یسک سو با
سیاستگذاریهای اشتباه ممکن است عامل بحران باشند و از سوی دیگر میتوانند
در مديريت و كاهش بحرانها مؤثر باشند.
صفحه 9:
نمادهای مالی را می توان به ۲ دسته کلی تر تقسیم کرد:
0 نهادهای مالی بازار سرمایه
نهادهای مالی در بازار سرمایه را می توان به 0 دسته تقسیم بندی کرد:
نهادهای خود
واسطه های بازار
سایر فعالین بازار سرمايه
© نهادهاى مالى بازار يول
مهمترين نهادهاى اين كروه شامل موارد زير است:
بانک مرکزی کشورها
بانک های تجاری و موسسات اعتباری غیر بانکی
شرکت های تامین سرمایه
صندوق های بازنشستگی
صفحه 10:
نهادهای مالی بازار سرمایه
0 نهادهای خودتنظیم گر
نهادهای اصلی زیر مجموعه اين دسته» شامل بورس کالا» بورس اوراق بهادار و بورس انرژی است
سپرده گذاری مرکزی و نهادهای سپرده گذاری و نگهداری دیگر
© واسطه های بازار
مسئولیت هایی مانند عرضه اولیه مدیریت خرید و فروش اوراق بهادار تنظیم عرضه و تفاضا و... برعهده
این نهادها است. این دسته از نهادهای مالی شامل موارد زیر می شود:
کارگزاران » معامله گران » مشاوران سرمایه گذاری » بازازگردان ؛ شرکت های سرمایه گذاری و
شرکت های مدیریت سبد سرمایه گذاری )سبد گردانی(
سایر فعالین بازار سرمایه
این بخش شامل موارد زیر است:
موسسه رتبه بندی خطر و اعتبار
پردازشگران حرفه ای اطلاعات یا فروشندگان حرفه ای اطلاعات ¢ 2
صفحه 11:
نهادهای مالی بازار پول
بانك مركزي کشورها
بانک مرکزی هر کشور وظیفه بانکداری» کارگزاری دولت» بانکداری و نظارت بر بانک های تجاری »
حفظ ثبات قيمتها» کنترل تورم» نرخ ارز » تقویت رشد اقتصادی و حفظ ثبات سیستم مالی و کنترل و
تنظیم عرضه پول» جاب يول و... را بر عهده دارد.
بانک های تجاری و موسسات اعتباری غیر بانکی
بانکهای تجاری و سرمایهگذاری از اصلیترین بازیگران بازارهای مالی هستند که نقش حیاتی در تأمین
نقدینگی و تسهیل معاملات ایفا میکنند.
©- شركت هاي تامين سرمايه
شركت هاى تامين سرمايه نيزء وظيفه اصلى اين شركت هاء تامين سرمايه شركت هاء عرضه هاى عمومى و
خسوصي» تمهد پذیره نویسی و... می باشد.
> صندوق های بازنشستگی
اين صندوقها به سرمایهگذاری در انواع داراییها مانند سهام. اوراق قرضه؛ oom 2
ابزارهای مالی میپردازند تا بازدهی مناسبی برای اعضای خود فراهم کنند.
یت
صفحه 12:
فصل دوم: انواع نهادهای مالی
صفحه 13:
ال ا ا ۳۹
انواع نهادهاي
مالي
a نهادهای اصلی بازار سرمایه در جهان
مب ۱
GA 3
لت
Service Providers Regulators Financial Institutions = Stock Exchange
| ؟ ا بزركترين بورسيوزى 2 بانكهاء ييممهاء 5-55 براي حفظ ثبات و شفافیت بازار کارگزاری هاء شرکتهای
Soe ۳1 بازنشستگی و سایر نها . سرمایه نهادهای ناظر و تنظيمكر حسابرسى و حقوقىء
نيويورى ۱/۷۵ مالی علاوه بر تأمين سرمايه د مائند كميسيون بورس و اوراق << شركتهلى رتبهبندى و ساير
Ai LSE ay بازار و سرماياكذارى بهادار ©5در ايالات متحدءو Wel glass
۰ بورس توکیو TSE مستقیم» از طریق ارانه خدمات . سازمان بورس و اوراق بهادار زیرساختها و خدمات لازم
5 و بورس شانگهای 552 مشاورهای و مدیریت داراییها ۸ در انگلستان فعالیت میکنند. برای فعالیت بازار سرمایه
wk به رونق بازار کمک میکنند. gt ی را فراهم میآورند.
۳ بر اجرای آنها نظارت میکنند.
صفحه 14:
a
(ata
GA
2
ات
۲
مقدمه و کنیا B نوعنودهاي
انواع نهادهاى مالى در ايران
در كشور ما نهادهاى مالى مختلفى در حال فعاليت هستندء از جمله:
-١ شركت سبردهكذارى مركزى
انکهای تجاری
۳- صندوقهای پوششی
۴- مشاوران سرمایه گذاری
۵- صندوقهای سرمایه گذاری
۶- موسسات رتبهبندی اعتباری
۷- شرکتهای کار گزاری
۸- شرکت پردازش اطلاعات مالی
-٩ شرکتهای تامین سرمایه
۰- شرکتهای بیمه eS
-١١ صندوقهاى بازنشستكى ~
صفحه 15:
انواع نهادهاي
و
بانکهای تجاری -۱
بانکها از نهادهای مهم فعال در اقتصاد یک کشور هستند. بانک واسطه مالی
معتبری است که بخش مهمی از فعالیتهای اقتصادی را به دوش میکشد. اين
نهاد وظایف متعددی مانند افتتاح حساب جاری» صدور دسته ALI aS
خدمات مالی مشاورهای» واسطهگری اعتباری و ... برعهده دارد. بانکهای تجاری,
سپردهها و وجوه نقد افراد را به امانت نگهداری میکنند تا درصورت نیاز از اين
وجوه برای دادن اعتبار یا وام به افراد استفاده کنند. قسمت بیشتر اين وجوه
که به آنها سپرده گفته میشود در پروژههای مختلف سرمایهگذاری يا به خرید
اوراق بهادار اختصاص داده میشود.
صفحه 16:
a
۳5
Gal
2
ات
۲
مقدمه وعلیت FB نع نوادهاي
مشاوران سرمایه گذاری -۲
مشاوران سرمایهگذاری» شخصیتهای حقوقی هستند که به افراد مختلف کمک
میکنند سرمایه خود را به سمت نمادهای مناسب هدایت کنند. اين افراد با
توجه به مجوزهایی که در اختیار دارند» اطلاعاتی در رابطه ب ات احتمالی
بازار در اختیار سرمایهگذاران میگذارند. برای اين کار قراردادی عقد میشود و
درصدی از سود حاصله به مشاوران تعلق میگیرد.
صفحه 17:
a
۳5
Gal
2
ات
۲
مقدمه وعلیت FB نع نوادهاي
۳- شرکتهای سرمایه گذاری
شرکتهای سرمایهگذاری نیز از نهادهای فعال در بازار هستند که توانایی
سرمایهگذاری در سهام» اوراق بهادار, واحدهای سرمایهگذاری صندوقهاء
موسسات یا صندوقهای سرمایهپذیر را در چارچوب قوانین و مقررات دارند.
معمولا موضوع اصلی فعالیت این شرکتها در اساسنامه آنها آمده است.
شرکتهای سپردهگذاری منابع مالی و پساندازهای خرد و کلان سرمایهگذاران را
جمعآوری و آنها را در مواردی که نام بردیم سرمایهگذاری میکنند و بخشی از
سود کسب شده را به عنوان کارمزد به خود اختصاص میدهند.
صفحه 18:
a
۳5
Gal
2
ات
۲
مقدمه وكلييت ۴۳ نع نوادهاي
صندوقهای سرمایهگذاری -۴
صندوقهای سرمایهگذاری نیز وجوه مشتریان خود را در حوزهمای مختلفی چون
سهام و حق تقدم سهام. پروژههای ساختمانی» طلاء ارزء انواع اوراق بهادار و..
سرمایهگذاری میکنند. حوزه سرمایهگذاری این صندوقها نیز در امیدنامه آنها
آورده میشود. افرادی که در اين صندوقها سرمایهگذاری میکنند در سود و
زیان حاصل از فعالیت صندوق به نسبت سرمایه خود. شریک میشوند.
صفحه 19:
a
۳5
Gal
2
ات
۲
مقدمه وكلييت ۴۳ نع نوادهاي
شرکت های کا رگزاری -۵
gloss ub کارگزاری که یکی دیگر از نهادهای مالی محسوب میشوند؛
واسطههای بازار سرمایه هستند که مهمترین وظیفهشان خرید و فروش سهام
و همچنین سایر اوراق پذیرفته شده در بورس است. کارگزاران» واسط بين
خریداران و فروشندگان هستند و به ازای ارائه خدمات مختلف بورسی مبلغی را
به عنوان کارمزد از سهامداران دریافت میکنند. اين نماد وظایف دیگری مانند
سبدگردانی» ارائه مشاوره در زمینه سرمایهگذاری» مدیریت نقدینگی» آموزش و
آشنا کردن سهامداران با قوانین و مقررات بازار سرمایه و... را نیز برعهده دارد.
صفحه 20:
a
۳5
Gal
2
ات
۲
مقدمه وكلييت ۴۳ نع نوادهاي
صندوقهای با نشستگی ع
مبالفی که در دوران اشتغال به طور ماهانه از حقوق افراد کم میشود در
صندوقی به نام صندوق بازنشستگی جمعآوری میشوند. هدف از جمعآوری اين
مبالغ و سرمایهگذاری آنها در کارهای مختلفی چون سرمایهگذاری در بورس و
اوراق بهادار این است که کارفرما بتواند از طریق آنها» مستمری دوران
بازنشستگی کارمندانش را پرداخت کند.
صفحه 21:
a
۳5
Gal
2
ات
۲
مقدمه وعلیت FB نع نوادهاي
شرکت های بیمه -۷
در سرتاسر جهان شرکتهای بیمه یکی از مهمترین نهادهای سرمایهگذاری
شناخته میشوند و در واقع سرمایهگذاری» قلب تپنده شرکتهای بیمه است.
این شرکتها قسمت عمده حق بیمه دریافتی از مشتریان خود را در بازار اوراق
بهادار سرمایهگذاری میکنند و تنها بخشی از آن را صرف جبران خسارتهای
ناشی از اتفاقات میکنند. گفتنی است که اگر سرمایهگذاری در بورس با یک
رویکرد صحیح و حسابشده صورت گیرد میتواند به عنوان یک منبع درآمد
مطمئن برای شرکتهای بیمه محسوب شود.
صفحه 22:
a
۳5
Gal
2
ات
۲
مقدمه وكلييت ۴۳ نع نوادهاي
شرکت های پردازش اطلاعات مالی A=
برای سرمایهگذاری لازم است که تصمیمها بر مبنای اطلاعاتی صحیح» جامع»
بهروز و به موقع باشد. بنابراین به یک منبع نیاز داریم تا اين اطلاعات را کسب
کنیم. برای این منظور شرکتهای پردازش اطلاعات مالی به وجود آمدند تا
دادهها و اطلاعاتی که بر تصمیمهای سرمایهگذاران» موثر است را جمعآوری و
پس از پردازش و طبقهبندی به آنها را ارائه کنند.
صفحه 23:
a
۳5
Gal
2
ات
۲
مقدمه وكلييت ۴۳ نع نوادهاي
موّسسات رتبهبندی اعتباری ٩-
از دیگر نهادهای مالی. موسسات رتبهبندی اعتباری است. کار اين موسسات
اندازهگیری | احتمالات است. یعنی احتمال اين که شرکت نتواند در آینده به
تمام یا بخشی از تعهدات خود عمل کند را اندازه میگيرند. با اين کار میزان
ریسک اعتباری شرکتها و بازدهی آنها را مشخص و سپس اعلام ميکنند.
اعلام رتبه اعتباری شرکتها نکته مهمی است که در تصمیمهای سرمایهگذاران,
اعتباردهندگان و قانونگذاران بسیار تاثیرگذار است.
صفحه 24:
a
۳5
Gal
2
ات
۲
مقدمه وكلييت ۴۳ نع نوادهاي
صندوقهای پوششی ریسک ۱۰2
صندوقهای پوشش ریسك یا هج فاند نوعی صندوق سرمایهگذاری است که با مشارکت
محدود سرمایهگذاران خصوصی, به مدیریت داراییها و سرمایهگذاری در بازارهای مالی
میپردازد. این صندوقها به دلیل استفاده از استراتژیهای پیچیده و ریسکپذیری بالاء
به عنوان گزینهای برای سرمایهگذاران ثروتمند و نهادی شناخته میشوند.
هج فاند ها توسط افراد متخصص و متبحری اداره میشوند که با جمعآوری سرمایه قشر
ها را در حوزههای سودآور سرمایهگذاری میکنند. عضویت در
نیاز به سرمایه اولیه قابل توجه دارده پس میتوان نتيجه گرفت که
مخاطب آن قّشر توانگر جامعه است. تمام این صندوقها از امرمهای مالی وام در
سرمایهگذاریهای خود استفاده میکنند و اين موضوع باعث میشود که ریسک و بازدهی
آنها بالا باشد. اي صندوقها مناسب افرادی است که روحیه ریسکپذیری دارند و
به دنبال بازدهی ره تن
صفحه 25:
الم |
مقدمه FB) cuts انواع تهادماي
شركت هاى سبردهكذارى مركزى 1١١-
«سمات» در گروه نهادهای اجرایی قرار میگیرد چرا که وظیفه اين نهاد, ثبت
اموری است که در بازار بورس رخ میدهد. در سیستم شرکت سپردهگذاری
مركزىء اوراق بهاداری که به نام سرمایهگذاران است و تمامی حقوق و
عایدیهای سهامداران مثل سود تقسیمی» سهام جایزه و... ثبت میشود.
<a شرکت سپردهگذاری مرک زی اوراق بهادار و تسویه وجوه با نام اختصاری
صفحه 26:
انواع نهادهاي
و
تفاوتها در سطح سرمایهگذاری و پیچیدگی بین بازیگران مختلف
مقایسه بازیگران مختلف از نظر میزان سرمایه و دانش فنی
معاملهگران فردی ۱ ۱
معمولاً با سرمایههای کوچک تر و دانش فنی کمتر وارد بازار میشوند. اين معاملهگران اغلب از پلتغرمهای
معاملاتی آنلاین استفاده میکنند که ابزارهای ساده و قابل فهمی را در اختیارشان قرار میدهد. با استفاده از
حسابهای آزمایشی و ابزارهای مدیریت ریسک» آنها میتوانند مهارتهای خود را تقویت کنند. با اين حال»
محدودیتهای سرمایه و دسترسی به اطلاعات پیشرفته؛ چالشهایی را برای اين گروه ایجاد میکند.
شرکتها و کسبوکارها
معمولاً دارای سرمایههای بزرگتر و دانش فنی بیشتری هستند. آنها از بازار فارکس برای مدیریت ریسکهای
ارزی و تثبیت هزینهها و درآمدها استفاده میکنند. به دلیل دسترسی به مشاوران مالی و ابزارهای پیشرفته» اين
گروه میتوانند تصمیمات آگاهانهتری بگیرند.
هج فاندها و صندوقهای ثروت ملی 1
با سرمایههای بسیار بزرگ و تیمهای متخصص مدیریت میشوند. آنها از استراتژیهای پیچیده و پیشرفته
مالی مانند آربیتراژ؛ معاملات آتی و اختیاری» و استفاده از اهرم برای کسب سود در شرایط مختلف بازار استفاده
میکنند. این نهادها به تحلیلهای فنی و بنیادی پیشرفته و مدلهای پیشبینی دسترسی دارند و میتوانند به
طور فعالانه در بازارها فعالیت کنند.
صفحه 27:
فصل سوم: میزان توسعه یافتگی بازار سرمایه
صفحه 28:
مقدمه و کلیات
3 : 8 5 590
ميزان توسعديافتكى بازار سرمايه جكونه سنجيده میشود؟
1-عمق بازار سرمايه:
عمق بازار سرمايه به نوعى اندازه بازار سرمايه نسبت به توليد ناخالص داخلى را
نشان میدهد.
2- کارایی بازار سرمایه:
کارایی بازار میزان نقدشوندگی سهام در بازار سرمایه را نمایندگی میکند.
3-دسترسی به بازار سرمایه:
دسترسی به بازار نیز میزان تنوع شرکتکنندگان در بازار سرمایه را نشان
میدهد.
صندوق بینالمللی پول سالانه شاخصهای توسعه بازار سرمایه کشورها را
محاسبه و منتشر میکند و در هر یک از زیر شاخههای توسعه بازار سرمایه از
صفر تا ۱۰۰ به کشورها امتیاز میدهد و نهایتا یک شاخص کلی نیز حاصل از سه
زیرشاخه معرفی شده ارائه میکند.
صفحه 29:
5 شاخص عمق بازار سرمایه؛ ایران هم رده کشورهای توسعه نیافته
a
pe ee
1 if “an
"4
صفحه 30:
شاخص کارایی بازار سرمایه؛ ایران بهتر از میانگین کشورهای آسیایی و جهان
ازار سرمایه ود
وس
عع
معام
= كر
3
ea خاورمنهواسیای .| کشورهای با
western MESS
al شاخص کارا
برای ایران و چند گروه متتخب از کشورها - ۲۰۱۹
0 11
a
۳
2
صفحه 31:
شاخص دسترسی به بازار سرمایه؛ ایران هم رده میانگین جهانی
اشاخص د سترسى يه يازار سرصايه
یرای ایران و چتد گروه منتخب از کشورها ۲۰۱۹ 2۷۰۲
دروي عشورهای
a
zs)
۳
۲
a
کصورهای در حصورهای با
حال توسعه و بازارهای توسعه یافته
Joao Cals ۳
صفحه 32:
سه مقایسه بازار سرمایه ایران با جهان
شاخص توسعه بازار سرمایه 5
7
Fe ea a es Te
5
seg “a
صفحه 33:
فصل چهارم: نظام های نظارتی در بازارهای مالی
صفحه 34:
بررسی نظام های نظارتی در با
به عبارت دیگر دو طیف و فکر متفاوت وجود دارد. یک طرف لیبرالیسم مطلق بر اساس نظرات
آدام اسمیت و دیگری سوسیالیسم بر مبنای دیدگاه کینز. یکی بر توانایی درونی نظام سرمایه
داری برای خروج از بحران ها و غلبه بر مشکلاتش تأکید دارد و دیگری اين موضسوع را بسدون
دخالت دولت در شئون اقتصاد ممکن نمیداند. در چگونگی برخورد با بحران های بازارهای مالی
نیز این دو طیف تفکر در تقابل هستند .
بنای سیستم نظارت بر بازار سرمایه در آمریکا به شکل گیری بحران (رکود ) بزرگ ۱۹۲۹
برمی گردد. یعنی بحران باعث شد وجود یک سیستم نظارتی به ضرورتی انکارناپسذیر تبسدیل
شود. دربحران مذکور عملاً هیچ کس نتوانست راهی برای جلوگیری از بحران با گسسترش آن
پیشنهاد کند و پس از بحران به این نتيجه رسیدند کسه علت بسه وجسود آمسدن بحران لجام
گسیختگی در بازارهای مالی بوده. درنتیجه بازار مالی نیازمند یک مقام تنظیم کننده یا رگلاتور
است. البته برای بانک ها سیستم نظار تی قدیمی تر و باسابقه تری وجود داشت.
صفحه 35:
اهداف چهار گانه تنظیم و نظارت بر بازارهای مالی:
۱- ایمنی و صحت موْسسات مالی
۲- کاهش ریسک سب
۳- کارایی و منصفانه بودن بازارها
۴- حمایت از مشتریان و سرمایه گذاران
مدل های تنظیم نظارت و همچنین رفتار این مدل ها چگونه است؟
یکی از عوامل اصلی برای اتخاذ مدل تنظیمی. درجه اهمیت هر یک از اهداف چهارگانه فسوق برای مقام
قانون گذار می باشد. عواملی همچون تکامل تاریخی. ساختار نظام مالی, ساختار سیاسی و سنتی و اندازه
کشور و بخش مالی موجب اتخاذ مدل های مختلف در نظام نظارتی کشورها شده است .
چهار مدل فوق به شرح ذیل می باشند:
-١ مدل نهادى (معروف به سيلو يا عمودى)
۲- مدل یکپارچه یا متحد
۳- مدل قله های دوقلو یا افقی
؟- مدل دو ركه يا مبتنى بر وظيفه
صفحه 36:
۱- مدل نهادی (معروف به سیلو یا عمودی)
نظارت در ایران بر اساس چنین مدلی می باشد سازمان بورس بربازار سرمایه و بانک مرکزی بر بازار پول و بیمه مرکزی بر بیمه
ها و نهادهای زیرمجموعه خود نظارت می کنند. به طور خلاصه در این مدل نهادهای ناظر مجزا برای بازارهای پول. سرمایه و
بیمه وجود دارد.
۲- مدل یکپارچه یا متحد
در این مدل یک نهاد ناظر واحد بر بازارهای مالی (بازار سرمایه. بیمه و پول) نظارت می کند . نهاد ناظر هم نظارت احتیاطی بسر
شرکت ها را انجام می دهد و هم بر رویه های اجرایی کسب و کار نظارت می نماید .
۳- مدل قله های دوقلو یا افقی
در این مدل, به منظور عدم بروز تضاد منافع بین اهداف ابتدایی که در بالا ذکر گردیسد. دو نهاد نظارتی مجزا مشسخص می
گردند. نهادی که نظارت احتباطی انجام می دهد و نهادی که بر روبه های اجرایی کسب و کار نظارت می نماید.
۴- مدل دو رگه یا مبتنی بر وظیفه
برخلاف مدل نهادی که بر وضعیت قانونی شرکت ها متمرکز است. این مدل بر فعالیت های هر شر کت متمرکز می باشد. بر اين
اساس, فعالیت شرکت است که تحت نظارت قرار می گیرد نه خود شرکت یا نهاد. نهادهای نظارتی متعددی وجود دارند که امور
نظارتی را به اجرا در می آورند و بنگاه های اقتصادی تحت نظارت ملزم به گزارش دهی به نهادهای جداگانه ای می باشند.
صفحه 37:
فصل پنجم: تغییرات بازارهای مالی و نتبجه گیری
صفحه 38:
ed تأمين مالى نوظهور يفيه
تامین مالی نوظهور: به فرآیند جذب سرمایه برای کسب وکارها و پروژههای جدید در بازارهای نوظهور اشاره دارد. اين
نوع تأمین مالی به ویژه برای استارتاپها و شرکتهای کوچک و متوسسط (5[۷1185) اهمیت دارد. زیسرا این کسبوکارها
اغلب با چالشهای مالی و دسترسی محدود به منابع سرمایه مواجه هستند.
ویژگیهای تأمین مالی نوظهور
۱- فرصت های رشد: بازارهای نوظهور معمولاً دارای پتانسیل رشد بالایی هستند.
۲- چالشهای old مالی: عدم شفافیت قانونی و زیرساختهای ضعیف و فرهنگ کارآفرینی.
۳- روش های نسوین تسامین مالی: اسستفاده از فناوریهای نسوین ماننسد فینتسک. جسذب سرمایه جمعی
(2۲۵۲۷0100) و ارزهای دبجیتال میتواند به تسهیل تأمین مالی در بازارهای نوظهور کمک کند. این روشها به
استار تاپها اجازه میدهد تا از طریق جذب سرمایه از عموم مردم یا استفاده از بلاکچین. منابع مالی مورد نیاز خود را تأمین
صفحه 39:
a
ze
۳
level
(all
5
isin © يفيه
بهطور عمده تحت تأثير بيشرفتهاى هوش مصنوعى (41) و فناورىهاى دیجیتال قرار دارد.بهعنوان یک تحول اساسی در
صنعت مالی شناخته میشود. اين نسل از بانکداری بر مبنای اسستفاده از دادههای کلان؛ یادگیری ماشین و اتوماسیون
طراحی شده است تا بتواند به نيازهاى متغير مشتریان پاسخ دهد و فرآیندهای بانکی را پهینهسازی کند.
ویژگیهای نسل پنجم بانکداری
۱- استفاده گسترده از هوش مصنوعی: تحلیل دادهها و تشخیص تقلب و خدمات مشتری
۲- اتوماسیون فر آیندها: پردازش خودکار درخواستهای وام و مدیریت ریسک.
۳- شخصیسازی خدمات: توصیههای مالی شخصی و تجربه کاربری بهتر.
۴- امنیت پیشرفته: استفاده از فناوریهای بیومتریک (مانند تشخیص چهره و اثر انگشت) برای احراز هویت کاربران.
صفحه 40:
a
ze
۳
level
(all
5
a
۴.
v
© تيه
@S> بانکداری در سایه (85009 600۷) يفيه
به مجموعهای از فعالیتهای مالی و واسطهگریهای غیربانکی اشاره دارد که بهطور غیررسمی و بسدون نظارت مسستقیم
نهادهای مالی سنتی عمل میکنند. این نوع بانکداری شامل مْسسات و نهادهایی است که خدمات مشابه بانکها را اراشسه
میدهند. اما تحت قوانین و مقررات بانکی قرار ندارند.
ویژگیها و عملکرد بانکداری در سایه
۱- نهادهای غیربانکی: شامل نهادهایی مانند صندوقهای سرمایه گذاری. شرکتهای بیمه. و موْسسات مالی غیرقانونی
است که به تأمين مالی و واسطهگری بین وامدهندگان و وامگیرندگان میپردازند. این نهادها معمولاً به دليل عدم نظارت.
قادر به ارائه نرخهای سود جذابتر هستند.
پذیر در برابر نوسانات بازار.
بر نظام بانکی: نظام بانکی ممکن است به دلیل رقابت با مژسسات غیررسمی. سیاسستهای اعتباری خسود را
تغییر دهند و اين امر منجر به افزايش ریسک در بانکهای دولتی و خصوصی شود .
صفحه 41:
[8) نتیجه گیری
eg تغاوت بازار سرمایه ایران با بازارهای
جهانی
-١ ساختار و تنوع نهادی: بازار سرمایه ایران در مقایسه با بازارهای بینالمللی دارای ساختار نهادی محدودتری اسست.
در ایران علاوه بر بورس اوراق بهادار تهران, بازارهایی مانند بورس کالاء بورس انرژی و فرابورس فعالیت میکنند. اما نقش و
حجم معاملات آنها در مقایسه با بورس اوراق بهادار بسیار کمتر است.
۳- کارایی و شفافیت: بازارهای بینالمللی در مقایسه با بازار سرمایه ایران از کارایی و شفافیت بیشتری برخوردارند. به
عنوان مثال. بورس تهران از لحاظ معیارهای جهانی دارای مشکلات اساسی است و نسبت به بازارهای معتبر دنیا عقبتر
است.
۳- حجم و عمق بازار: بازارهای سرمایه بینالمللی در مقایسه با بازار سرمایه ایران. حجم و عمق بازار بیشتری دارند. به
عنوان مثال. بازار سرمایه ایران از لحاظ عمق در ردیف کشورهای توسعهنيافته قرار دارد.
۴- تنوع ابزارهای مالی: در بازارهای بینالمللی, طیف گسترده تری از ابزارهای مالی مانند سهام. اوراق قرضه, مشستقات
و غیره مورد معامله قرار میگیرد. در حالی که در ایران تنوع ابزارهای مالی محدودتر است.
۴ ۵- نقش نهادهای مالی: در بازارهای جهانی. نهادهای مالی مانند بانکهاء بیمهها و صندوقهای سرمایهگذاری نقش
پررنگ تری در تأمین مالی و رونق بازار سرمایه دارند. در حالی که در ایران اين نهادها نقش کمتری ایفا میکنند.
صفحه 42:
پیشنهادات کاربردی
گسترش روابط بینالمللی با افزایش روابط با تهادهای بینالمللی و تلاش بسرای
جذب سرمایه گذاری خارجی و حضور در سمینارها و جلسات بینالمللی
توسعه و تنوعبخشی به نهادهای مالی با ایجاد انواغ مختلسف صندوقهای
سرمایه گذاری جدید و اقزایش تسوع صندوقهای تسأمین سرمایه و تأاسیس
مؤشسات رتبديتدق
بهبود نظارت و شفافیت با تقویت نقش سرمایهگذاران نهادى در ايجاد شفافيت
اطلاعاتی و افزایش نظارت بر بازر از طريق حضور سرمایگذاران نهادی و کمک به
انتشار اطلاعات و ایجاد تقارن اطلاعاتی
توسعه بازار صكوك و ديكر ابزار نوين تأمين مالى با اسستاندارد كردن داراييهابى
ميتواند در اين كونه فرايندها مورد استفاده قرار كيرد. تسهيل فرايند ارزيابى و
تأييد شرعى ساختار اوراق صکوک. استاندارد کردن فرایند انتشار و عرضه اوراق»
ایجاد یک بازار برای خرید و فروش اوراق و کمک به نقدشوندگی آن؛ و فرهنگ
سازی و اقدامهای تبلیغاتی مناسب.
۳
صفحه 43:
بازار سرمايه ايران در مقايسه با كشورهاى توسعه يافته
موسو با مره Mal Ae مها برهای تو 2 شناخت ابزارهای مالی توین در بازار سرمايه/ احمديور احمد.
5 1 ۱ ۲ سید ابزارهاى مالى نوين در بازار سره پور
توظهور/ محمد هادی صادق/ مجله مهندسی مالی و مدیریت
حسین خاکپور/ مجله بورس. شماره ۱۰۶۵
۵ لين خاكبور | مجله بورس. شماره 1 aes
طراحى ابزارهاى جديد نياز بازار سرمايه كشور: ابزارهاى جديد در
بازار سرمایه فرصت ها و چالشها/ اسلامی بیدگلی سعید/ مجله
بررسی تظام های نظارتی در بازارهای مالی | ۳ ۴
بازار و سرمایه. شماره ۴۳ و ۱۰۴۴
سيدمحمدجواد فرهانيان/ مجله اقتصادی 11۹- شماره
های ٩ و ۰1۰ آذر و دی ۰۱۳۹۴ صفحات ۱۳۶
pot alg های سرمایهآذاری در جهلن:و ۵ ۶ ابزارهای نوین در تأمین مالی اسلامی/ دریایی io Saw ge
۱۳۹۰۰۵۰۹ مقایسه آن با ایران | حسین مرزبان! مجله قتصادی ملکیان! مجله پیام بانک. شماره
و ۱۰, آذر و دی ۰۱۳۹۹ صفحات ٩ شماره های
۵ تا۳۰
صفحه 44:
9
با تشکر از توجه شما دوستان گرامی و استاد محترم
هه سم
بازيگران اصلي سيستم هاي مالي
دانشجو :محمدحسين ابويي مهريزي
پاييز 1403
دانشگاه آزاد اسالمي ،واحد تهران مركزي
فصل اول :مقدمه و کلیات بازارهاي مالي
کنندگی سرمایهگذار نهادی
سيستمتعدی
ریسک :نقش
اثر احساس سرمایهگذار بر
هايل مالي
افشایاصلي
بازيگران
مقدمه و کلیات
انواع نهادهاي مالي
توسعه بازار
سرمايه
مدیریت واقتصاد
دانشگاه قم،
مركزي
دانشکدهتهران
دانشگاه آزاد
نظام هاي نظارتي
نتیجه گیری
تاريخچه بورس در جهان
1
2
3
4
5
4
در قرن ۱۵میالدی بازرگانان شهر بروژ در بلژیک ،برای مبادالت تجاری خود در خانه
شخص بزرگزادهای به نام واندر بورس جمع میشدند .معامالت در خان--ه ب--ورس بین
افراد انجام می گرفت که پس از مدتی گسترش زیادی پیدا کرد.
کلمه بورس از واژه فرانسوي مشتق شده است .اولین بورس رسمی در ده--ه ۱۵۰۰در
آمستردام تاسیس شد .اما بورس های مشابه در جهان رواج داشتند و به نظر میرسد
که بازار سهام اولین بار در بورس های بنگالدش ،فلورانس ،ونیز و لیون شکل گرفت.
به مرور زمان نام بورس حالت جهانی پیدا کرد و هر بازاری که بر مبنای خرید و فروش
سهام در دنیا شکل میگرفت با نام بورس خوانده میشد .بازار ب--ورس در ابت--دا مح--ل
معامله محصوالت کشاورزی مانند غالت بود ولی به مرور زمان و با پیشرفت بیش---تر،
سهام شرکتها نیز وارد این بازارها شدند که به شکل امروزی درآمدند.
کنندگی سرمایهگذار نهادی
سيستمتعدی
ریسک :نقش
اثر احساس سرمایهگذار بر
هايل مالي
افشایاصلي
بازيگران
مقدمه و کلیات
انواع نهادهاي مالي
توسعه بازار
سرمايه
مدیریت واقتصاد
دانشگاه قم،
مركزي
دانشکدهتهران
دانشگاه آزاد
نظام هاي نظارتي
نتیجه گیری
تاريخچه بورس در ايران
1
2
3
4
5
5
با توجه به فرایند مدرنسازی ایران در سال ۱۳۱۵زمزمههای حضور بورس در ای--ران
به عنوان یک بازار مالی و سرمایه گذاری ،شنیده ش--ده ب--ود ،ران لوترفل--د بلژیکی
توانست اساسنامه بورس را آماده کرده ولي با بروز وقایع سیاسی مهم مانن--د جن--گ
جهاني ،برکناری رضا شاه و سپس کودتای ۲۸مرداد ،تاسیس بورس به ت--اخیر افت--اد.
نهایتا در سال ۱۳۴۵تاسیس بورس توسط مجلس ش--ورای ملی تص--ویب ش--د و ب--ه
وزارت اقتصاد ابالغ گردید .در آخر بازار سرمایه در 15بهمن 1346فعالیتش را ب----ه
طور رسمی با با پذیرش توسعه سهام بانک توسعه صنعتی و معدنی ک---ه در آن زمان
بزرگترین مجتمع واحد تولیدی و اقتصادی بودند به همراه سهام شرکت نفت پارس،
اوراق قرضه دولتی ،اوراق قرضه عباس آباد و اسناد خزانه آغاز کرد.
کنندگی سرمایهگذار نهادی
سيستمتعدی
ریسک :نقش
اثر احساس سرمایهگذار بر
هايل مالي
افشایاصلي
بازيگران
مقدمه و کلیات
انواع نهادهاي مالي
توسعه بازار
سرمايه
مدیریت واقتصاد
دانشگاه قم،
مركزي
دانشکدهتهران
دانشگاه آزاد
نظام هاي نظارتي
نتیجه گیری
تاريخچه بانكداري سرمايه گذاري در جهان
1
2
3
4
5
6
تاريخچه تشكيل اين نهاد به اوايل قرن 19بر مي گرددكه طي سال هاي
1830 – 1820اوراق قرضه خارجي در لندن منتشر و سرمايه ب----ه ساير
كشورها از جمله آمريكا صادر شد .اولين پذيره نويسي رس---مي در سال
1870درآمريكا انجام شد و در سال 1879از اين نهاد مالي ب--راي ت--امين
سرمايه الزم براي احداث اولين نيروگاه برق كمك گرفته ش--د .در اوايل
قرن 20فعاليت بانكداري سرمايه گذاري به شكل غير رسمي رواج يافت و
پس از وقوع بحران مالي 1929اينگونه نهاد ها پي در پي دچار ركود
شدند و طي قوانين مختلف فعاليت آنها از از نظام بانكي منفك ش--د و از
سال 2000تاكنون فعاليت اين نهادها به سرعت افزايش يافته است.
کنندگی سرمایهگذار نهادی
سيستمتعدی
ریسک :نقش
اثر احساس سرمایهگذار بر
هايل مالي
افشایاصلي
بازيگران
مقدمه و کلیات
انواع نهادهاي مالي
توسعه بازار
سرمايه
مدیریت واقتصاد
دانشگاه قم،
مركزي
دانشکدهتهران
دانشگاه آزاد
نظام هاي نظارتي
نتیجه گیری
هدف بازارهاي مالي
1
2
3
4
5
7
هدف بازارهاي مالي در عالي ترين سطح ،انتقال وجوه از دارندگان مازاد وج--وه ب--ه
سرمايه پذيران و نيازمندان وجوه است .هرچه سرمايه در بازارهاي مالي ،سريع
تر،كاراتر و با هزينه كمتري حركت كند ،بازارهاي مالي به هدف خود نزديك تر مي
شوند.يكي از ابتكارات بازارهاي مالي براي تحقق اين امر،ايجاد و توسعه واسطه هاي
مالي است كه هريك به نحوي اين امر را انجام مي دهند.
بازارهاي مالي را به طرق مختلف تقسيم بندي مي كنند:
-1بر حسب حق مالي :الف -بازارهاي بدهي(اوراق قرضه) ب-بازار سهام
-2برحسب سر رسيد حق مالي :الف-بازار پول ب -بازار سرمايه
-3نحوه فروش اوراق :الف -بازار اوليه ب -بازار ثانويه
-4الف – بازار نقد ب -بازار ابزارهاي مشتقه
-5برحسب ساختار سازماني :الف -بازار بورس ب -بازار خارج از بورس
کنندگی سرمایهگذار نهادی
سيستمتعدی
ریسک :نقش
اثر احساس سرمایهگذار بر
هايل مالي
افشایاصلي
بازيگران
مقدمه و کلیات
انواع نهادهاي مالي
توسعه بازار
سرمايه
مدیریت واقتصاد
دانشگاه قم،
مركزي
دانشکدهتهران
دانشگاه آزاد
نظام هاي نظارتي
نتیجه گیری
وظايف نهادهاي مالي
1
2
3
4
5
8
وظایف نهادهای مالی شامل تسهیل جریان سرمایه ،مدیریت و کاهش ریس--ک ،ارائ--ه
خدمات مشاوره مالی ،نظارت و تنظیم بازارهای مالی و ایجاد نق---دینگی اس---ت .این
نهادها با جذب من--ابع مالی از افراد و نهادهای مختل--ف و توزی--ع آن ب--ه س--وی
کسبوکارها و پروژههای سرمایهگذاری ،موجب تسهیل جریان نق---دینگی در اقتصاد
میشوند و به رشد اقتصادی و توسعه پایدار کمک میکنند.
نهادهای مالی در بحرانهای اقتصادی نقش دوگ---انهای دارن---د؛ از ی---ک س---و ،با
سیاستگذاریهای اشتباه ممکن است عامل بحران باشند و از سوی دیگر میتوانن--د
در مدیریت و کاهش بحرانها مؤثر باشند.
کنندگی سرمایهگذار نهادی
سيستمتعدی
ریسک :نقش
اثر احساس سرمایهگذار بر
هايل مالي
افشایاصلي
بازيگران
مقدمه و کلیات
انواع نهادهاي مالي
توسعه بازار
سرمايه
مدیریت واقتصاد
دانشگاه قم،
مركزي
دانشکدهتهران
دانشگاه آزاد
نظام هاي نظارتي
نتیجه گیری
نهادهای مالی را می توان به 2دسته کلی تر تقسیم کرد:
1
2
3
4
5
9
-1نهادهای مالی بازار سرمایه
نهادهای مالی در بازار سرمایه را می توان به 3دسته تقسیم بندی کرد:
نهادهای خود تنظیم گر
واسطه های بازار
سایر فعالین بازار سرمایه
-2نهادهای مالی بازار پول
مهمترین نهادهای این گروه شامل موارد زیر است:
بانک مرکزی کشورها
بانک های تجاری و موسسات اعتباری غیر بانکی
شرکت های تامین سرمایه
صندوق های بازنشستگی
و...
کنندگی سرمایهگذار نهادی
سيستمتعدی
ریسک :نقش
اثر احساس سرمایهگذار بر
هايل مالي
افشایاصلي
بازيگران
مقدمه و کلیات
انواع نهادهاي مالي
توسعه بازار
سرمايه
مدیریت واقتصاد
دانشگاه قم،
مركزي
دانشکدهتهران
دانشگاه آزاد
نظام هاي نظارتي
نتیجه گیری
نهادهای مالی بازار سرمايه
1
2
3
4
5
10
-1نهادهای خودتنظيم گر
نهادهای اصلی زیر مجموعه این دسته ،شامل بورس کاال ،بورس اوراق بهادار و بورس انرژی است.
سپرده گذاری مرکزی و نهادهای سپرده گذاری و نگهداری دیگر
-2واسطه های بازار
مسئولیت هایی مانند عرضه اولیه ،مدیریت خرید و فروش اوراق بهادار ،تنظیم عرضه و تقاضا و ...برعهده
این نهادها است .این دسته از نهادهای مالی شامل موارد زیر می شود:
کارگزاران ،معامله گران ،مشاوران سرمایه گذاری ،بازارگردان ،شرکت های سرمایه گذاری و
شرکت های مدیریت سبد سرمایه گذاری )سبد گردانی(
-3سایر فعالین بازار سرمایه
این بخش شامل موارد زیر است:
موسسه رتبه بندی خطر و اعتبار
پردازشگران حرفه ای اطالعات یا فروشندگان حرفه ای اطالعات
کنندگی سرمایهگذار نهادی
سيستمتعدی
ریسک :نقش
اثر احساس سرمایهگذار بر
هايل مالي
افشایاصلي
بازيگران
مقدمه و کلیات
انواع نهادهاي مالي
توسعه بازار
سرمايه
مدیریت واقتصاد
دانشگاه قم،
مركزي
دانشکدهتهران
دانشگاه آزاد
نظام هاي نظارتي
نتیجه گیری
نهادهای مالی بازار پول
1
2
3
4
5
-1بانك مركزي کشورها
بانک مرکزی هر کشور ،وظیفه بانکداری ،کارگزاری دولت ،بانکداری و نظارت بر بانک های تجاری ،
حفظ ثبات قیمتها ،کنترل تورم ،تثبيت نرخ ارز ،تقویت رشد اقتصادی و حفظ ثبات سیستم مالی و کنترل و
تنظیم عرضه پول ،چاپ پول و ...را بر عهده دارد.
-2بانک های تجاری و موسسات اعتباری غیر بانکی
بانکهای تجاری و سرمایهگذاری از اصلیترین بازیگران بازارهای مالی هستند که نقش حیاتی در تأمین
نقدینگی و تسهیل معامالت ایفا میکنند.
-3شرکت هاي تامين سرمايه
شرکت های تامین سرمایه نیز ،وظیفه اصلی این شرکت ها ،تامین سرمایه شرکت ها ،عرضه های عمومی و
خصوصی ،تعهد پذیره نویسی و ...می باشد.
-4صندوق های بازنشستگی
11
این صندوقها به سرمایهگذاری در انواع داراییها مانند سهام ،اوراق قرضه ،امالک و مستغالت ،و دیگر
ابزارهای مالی میپردازند تا بازدهی مناسبی برای اعضای خود فراهم کنند.
و...
فصل دوم :انواع نهادهاي مالي
کنندگی سرمایهگذار نهادی
سيستمتعدی
ریسک :نقش
اثر احساس سرمایهگذار بر
هايل مالي
افشایاصلي
بازيگران
مقدمه و کلیات
1
انواع نهادهاي
مالي
1
توسعه بازار
سرمايه
مدیریت واقتصاد
دانشگاه قم،
مركزي
دانشکدهتهران
دانشگاه آزاد
نظام هاي نظارتي
نتیجه گیری
نهادهای اصلی بازار سرمایه در جهان
2
3
4
2
3
4
5
13
Stock Exchange
بزرگترین بورسهای
جهان شامل بورس
نیویورک NYSE
،بورس لندنLSE
،بورس توکیو TSE
و بورس شانگهایSSE
هستند.
Financial Institutions
بانکها ،بیمهها ،صندوقهای
بازنشستگی و سایر نهادهای
مالی عالوه بر تأمین سرمایه و
نقدینگی بازار و سرمایهگذاری
مستقیم ،از طریق ارائه خدمات
مشاورهای و مدیریت داراییها
به رونق بازار کمک میکنند.
Regulators
براي حفظ ثبات و شفافیت بازار
سرمایه ،نهادهای ناظر و تنظیمگر
مانند کمیسیون بورس و اوراق
بهادار SECدر ایاالت متحده و
سازمان بورس و اوراق بهادار
FCAدر انگلستان فعالیت میکنند.
این نهادها قوانین الزم را وضع و
بر اجرای آنها نظارت میکنند.
Service Providers
کPPارگزاری هPPا ،شPPرکتهای
حسابرسPPPPPPPی و حقPPPPPPPوقی،
شرکتهای رتبهبندی و سایر
نهادهPPPPPPPPPای خPPPPPPPPPدماتی،
زیرساختها و خPPدمات الزم
برای فعPPالیت بPPازار سPPرمایه
را فراهم میآورند.
کنندگی سرمایهگذار نهادی
سيستمتعدی
ریسک :نقش
اثر احساس سرمایهگذار بر
هايل مالي
افشایاصلي
بازيگران
مقدمه و کلیات
انواع نهادهاي
مالي
توسعه بازار
سرمايه
مدیریت واقتصاد
دانشگاه قم،
مركزي
دانشکدهتهران
دانشگاه آزاد
نظام هاي نظارتي
نتیجه گیری
انواع نهادهای مالی در ايران
1
2
3
4
5
14
در کشور ما نهادهای مالی مختلفی در حال فعالیت هستند ،از جمله:
-1شرکت سپردهگذاری مرکزی
-2بانکهای تجاری
-3صندوقهای پوششی
-4مشاوران سرمایهگذاری
-5صندوقهای سرمایهگذاری
-6موسسات رتبهبندی اعتباری
-7شرکتهای کارگزاری
-8شرکت پردازش اطالعات مالی
-9شرکتهای تامین سرمایه
-10شرکتهای بیمه
-11صندوقهای بازنشستگی
کنندگی سرمایهگذار نهادی
سيستمتعدی
ریسک :نقش
اثر احساس سرمایهگذار بر
هايل مالي
افشایاصلي
بازيگران
مقدمه و کلیات
انواع نهادهاي
مالي
توسعه بازار
سرمايه
مدیریت واقتصاد
دانشگاه قم،
مركزي
دانشکدهتهران
دانشگاه آزاد
نظام هاي نظارتي
نتیجه گیری
بانکهای تجاری 1-
1
2
3
4
5
15
بانکها از نهادهای مهم فعال در اقتصاد یک کشور هستند .بان44ک واس44طه م44الی
معتبری است که بخش مهمی از فعالیتهای اقتصادی را به دوش میکشد .این
نه 44اد وظ 44ایف متع 44ددی مانن 44د افتت 44اح حس 44اب ج 44اری ،ص 44دور دس 44ته چ 44ک ،ارائ 44ه
خدمات مالی مشاورهای ،واسطهگری اعتباری و … برعهده دارد .بانکه44ای تج44اری،
سپردهها و وجوه نقد افراد را به امانت نگهداری میکنن44د ت44ا درص44ورت نی44از از این
وجوه برای دادن اعتبار یا وام ب44ه اف44راد اس44تفاده کنن44د .قس44مت بیش44تر این وج44وه
که به آنها سپرده گفته میشود در پروژههای مختلف سرمایهگذاری یا ب44ه خری44د
اوراق بهادار اختصاص داده میشود.
کنندگی سرمایهگذار نهادی
سيستمتعدی
ریسک :نقش
اثر احساس سرمایهگذار بر
هايل مالي
افشایاصلي
بازيگران
مقدمه و کلیات
انواع نهادهاي
مالي
توسعه بازار
سرمايه
مدیریت واقتصاد
دانشگاه قم،
مركزي
دانشکدهتهران
دانشگاه آزاد
نظام هاي نظارتي
نتیجه گیری
مشاوران سرمايه گذاري 2-
1
2
3
4
5
16
مشاوران سرمایهگذاری ،شخصیتهای حقوقی هستند که به افراد مختلف کمک
میکنن44د س44رمایه خ44ود را ب44ه س44مت نماده44ای مناس44ب ه44دایت کنن44د .این اف44راد ب44ا
توجه ب44ه مجوزه44ایی ک44ه در اختی44ار دارن44د ،اطالع44اتی در رابط44ه ب44ا تغی44یرات احتم44الی
ب44ازار در اختی44ار س44رمایهگذاران میگذارن44د .ب44رای این ک44ار ق44راردادی عق44د میش44ود و
درصدی از سود حاصله به مشاوران تعلق میگیرد.
کنندگی سرمایهگذار نهادی
سيستمتعدی
ریسک :نقش
اثر احساس سرمایهگذار بر
هايل مالي
افشایاصلي
بازيگران
مقدمه و کلیات
انواع نهادهاي
مالي
توسعه بازار
سرمايه
مدیریت واقتصاد
دانشگاه قم،
مركزي
دانشکدهتهران
دانشگاه آزاد
نظام هاي نظارتي
نتیجه گیری
-۳شرکتهای سرمایهگذاری
1
2
3
4
5
17
ش 44رکتهای س 44رمایهگذاری ن 44یز از نهاده 44ای فع 44ال در ب 44ازار هس 44تند ک 44ه توان 44ایی
س 44 4رمایهگذاری در س 44 4هام ،اوراق به 44 4ادار ،واح 44 4دهای س 44 4رمایهگذاری ص 44 4ندوقها،
مؤسس44ات ی44ا ص44ندوقهای س44رمایهپذیر را در چ44ارچوب ق44وانین و مق44ررات دارن44د.
معم44وال موض44وع اص44لی فع44الیت این ش44رکتها در اساس44نامه آنه44ا آم44ده اس44ت.
شرکتهای سپردهگذاری منابع مالی و پساندازهای خرد و کالن سرمایهگذاران را
جمعآوری و آنها را در م44واردی ک44ه ن44ام ب44ردیم س44رمایهگذاری میکنن44د و بخش44ی از
سود کسب شده را بهعنوان کارمزد به خود اختصاص میدهند.
کنندگی سرمایهگذار نهادی
سيستمتعدی
ریسک :نقش
اثر احساس سرمایهگذار بر
هايل مالي
افشایاصلي
بازيگران
مقدمه و کلیات
انواع نهادهاي
مالي
توسعه بازار
سرمايه
مدیریت واقتصاد
دانشگاه قم،
مركزي
دانشکدهتهران
دانشگاه آزاد
نظام هاي نظارتي
نتیجه گیری
صندوقهای سرمایهگذاری 4-
1
2
3
4
5
18
صندوقهای سرمایهگذاری نیز وجوه مشتریان خود را در حوزهه44ای مختلفی چ44ون
س44هام و ح44ق تق44دم س44هام ،پروژهه44ای س44اختمانی ،طال ،ارز ،ان44واع اوراق به44ادار و…
سرمایهگذاری میکنند .حوزه سرمایهگذاری این صندوقها نیز در امیدنام44ه آنه44ا
آورده میش 44ود .اف 44رادی ک 44ه در این ص 44ندوقها س 44رمایهگذاری میکنن44د در س 44ود و
زیان حاصل از فعالیت صندوق به نسبت سرمایه خود ،شریک میشوند.
کنندگی سرمایهگذار نهادی
سيستمتعدی
ریسک :نقش
اثر احساس سرمایهگذار بر
هايل مالي
افشایاصلي
بازيگران
مقدمه و کلیات
انواع نهادهاي
مالي
توسعه بازار
سرمايه
مدیریت واقتصاد
دانشگاه قم،
مركزي
دانشکدهتهران
دانشگاه آزاد
نظام هاي نظارتي
نتیجه گیری
شركت هاي كارگزاري 5-
1
2
3
4
5
19
ش 44 4رکتهای ک 44 4ارگزاری ک 44 4ه یکی دیگ 44 4ر از نهاده 44 4ای م 44 4الی محس 44 4وب میش 44 4وند؛
واسطههای بازار سرمایه هستند که مهمت44رین وظیفهش44ان خری44د و ف44روش س44هام
و همچ 44نین س 44ایر اوراق پذیرفت 44ه ش 44ده در ب 44ورس اس 44ت .ک 44ارگزاران ،واس 44ط بین
خریداران و فروشندگان هستند و به ازای ارائه خدمات مختلف بورس44ی مبلغی را
بهعنوان ک44ارمزد از س44هامداران دری44افت میکنن44د .این نه44اد وظ44ایف دیگ44ری مانن44د
سبدگردانی ،ارائه مشاوره در زمینه سرمایهگذاری ،م44دیریت نق44دینگی ،آم44وزش و
آشنا کردن سهامداران با قوانین و مقررات بازار سرمایه و… را نیز برعهده دارد.
کنندگی سرمایهگذار نهادی
سيستمتعدی
ریسک :نقش
اثر احساس سرمایهگذار بر
هايل مالي
افشایاصلي
بازيگران
مقدمه و کلیات
انواع نهادهاي
مالي
توسعه بازار
سرمايه
مدیریت واقتصاد
دانشگاه قم،
مركزي
دانشکدهتهران
دانشگاه آزاد
نظام هاي نظارتي
نتیجه گیری
صندوقهای بازنشستگی 6-
1
2
3
4
5
20
مب444الغی ک444ه در دوران اش444تغال ب444هط444ور ماهان444ه از حق444وق اف444راد کم میش444ود در
صندوقی به نام صندوق بازنشستگی جمعآوری میشوند .هدف از جمعآوری این
مب44الغ و س44رمایهگذاری آنه44ا در کاره44ای مختلفی چ44ون س44رمایهگذاری در ب44ورس و
اوراق به4444ادار این اس4444ت ک4444ه کارفرم4444ا بتوان4444د از طری4444ق آنه4444ا ،مس4444تمری دوران
بازنشستگی کارمندانش را پرداخت کند.
کنندگی سرمایهگذار نهادی
سيستمتعدی
ریسک :نقش
اثر احساس سرمایهگذار بر
هايل مالي
افشایاصلي
بازيگران
مقدمه و کلیات
انواع نهادهاي
مالي
توسعه بازار
سرمايه
مدیریت واقتصاد
دانشگاه قم،
مركزي
دانشکدهتهران
دانشگاه آزاد
نظام هاي نظارتي
نتیجه گیری
شركت هاي بيمه 7-
1
2
3
4
5
21
در سرتاس444ر جه444ان ش444رکتهای بیم444ه یکی از مهم444ترین نهاده444ای س444رمایهگذاری
شناخته میشوند و در واق44ع س44رمایهگذاری ،قلب تپن44ده ش44رکتهای بیم44ه اس44ت.
این شرکتها قسمت عمده حق بیم44ه دری44افتی از مش44تریان خ44ود را در ب44ازار اوراق
به44ادار س44رمایهگذاری میکنن44د و تنه44ا بخش44ی از آن را ص44رف ج44بران خس44ارتهای
ناشی از اتفاق44ات میکنن44د .گفت44نی اس44ت ک44ه اگ44ر س44رمایهگذاری در ب44ورس ب44ا ی44ک
رویک44رد ص44حیح و حسابش4ده ص44ورت گ44یرد ،میتوان4د ب44ه عن44وان ی44ک منب44ع درآم4د
مطمئن برای شرکتهای بیمه محسوب شود.
کنندگی سرمایهگذار نهادی
سيستمتعدی
ریسک :نقش
اثر احساس سرمایهگذار بر
هايل مالي
افشایاصلي
بازيگران
مقدمه و کلیات
انواع نهادهاي
مالي
توسعه بازار
سرمايه
مدیریت واقتصاد
دانشگاه قم،
مركزي
دانشکدهتهران
دانشگاه آزاد
نظام هاي نظارتي
نتیجه گیری
شركت هاي پردازش اطالعات مالی 8-
1
2
3
4
5
22
ب44رای س44رمایهگذاری الزم اس44ت ک44ه تص44میمها ب44ر مبن44ای اطالع44اتی ص44حیح ،ج44امع،
بهروز و به موقع باشد .بنابراین به یک منبع نیاز داریم ت44ا این اطالع44ات را کس44ب
ک44نیم .ب44رای این منظ44ور ش44رکتهای پ44ردازش اطالع44ات م44الی ب44ه وج44ود آمدن44د ت44ا
دادهه44ا و اطالع44اتی ک44ه ب44ر تص44میمهای س44رمایهگذاران ،م44ؤثر اس44ت را جمعآوری و
پس از پردازش و طبقهبندی به آنها را ارائه کنند.
کنندگی سرمایهگذار نهادی
سيستمتعدی
ریسک :نقش
اثر احساس سرمایهگذار بر
هايل مالي
افشایاصلي
بازيگران
مقدمه و کلیات
انواع نهادهاي
مالي
توسعه بازار
سرمايه
مدیریت واقتصاد
دانشگاه قم،
مركزي
دانشکدهتهران
دانشگاه آزاد
نظام هاي نظارتي
نتیجه گیری
مؤسسات رتبهبندی اعتباری 9-
1
2
3
4
5
23
از دیگ44ر نهاده44ای م44الی ،موسس44ات رتبهبن44دی اعتب44اری اس44ت .ک44ار این موسس44ات
ان44دازهگیری احتم44االت اس44ت .یع44نی احتم44ال این که ش44رکت نتوان44د در آین44ده ب44ه
تم44ام ی44ا بخش44ی از تعه44دات خ44ود عم44ل کن44د را ان44دازه میگیرن44د .ب44ا این ک44ار م44یزان
ریس44ک اعتب44اری ش44رکتها و ب44ازدهی آنه44ا را مش44خص و س44پس اعالم میکنن44د.
اعالم رتبه اعتباری شرکتها نکته مهمی است که در تصمیمهای س44رمایهگذاران،
اعتباردهندگان و قانونگذاران بسیار تاثیرگذار است.
کنندگی سرمایهگذار نهادی
سيستمتعدی
ریسک :نقش
اثر احساس سرمایهگذار بر
هايل مالي
افشایاصلي
بازيگران
مقدمه و کلیات
انواع نهادهاي
مالي
توسعه بازار
سرمايه
مدیریت واقتصاد
دانشگاه قم،
مركزي
دانشکدهتهران
دانشگاه آزاد
نظام هاي نظارتي
نتیجه گیری
صندوقهای پوششی ريسك 10-
1
2
3
4
5
24
صندوقهای پوشش ريسك يا هج فاند نوعی صندوق سرمایهگذاری اس44ت ک44ه ب44ا مش44ارکت
مح44دود س44رمایهگذاران خصوص44ی ،ب44ه م44دیریت داراییه44ا و س44رمایهگذاری در بازاره44ای م44الی
میپردازد .این ص44ندوقها ب44ه دلی44ل اس44تفاده از اس44تراتژیهای پیچی44ده و ریس4کپذیری ب44اال،
به عنوان گزینهای برای سرمایهگذاران ثروتمند و نهادی شناخته میشوند.
هج فاند ها توسط افراد متخصص و متبحری اداره میشوند ک44ه ب44ا جمعآوری س44رمایه قش44ر
ب 44االی جامع 44ه این داراییه 44ا را در حوزهه 44ای س 44ودآور س 44رمایهگذاری میکنن 44د .عض 44ویت در
صندوقهای پوششی نیاز به سرمایه اولیه قابل توجه دارد ،پس میت44وان نتیج44ه گ44رفت ک44ه
مخ444اطب آن قش444ر ت444وانگر جامع444ه اس444ت .تم444ام این ص444ندوقها از اهرمه444ای م444الی وام در
سرمایهگذاریهای خود استفاده میکنند و این موضوع باعث میشود که ریس44ک و ب4ازدهی
آنها باال باشد .این نوع صندوقها مناسب افرادی اس44ت ک44ه روحی44ه ریس4کپذیری دارن44د و
به دنبال بازدهی چشمگیر هستند.
کنندگی سرمایهگذار نهادی
سيستمتعدی
ریسک :نقش
اثر احساس سرمایهگذار بر
هايل مالي
افشایاصلي
بازيگران
مقدمه و کلیات
انواع نهادهاي
مالي
توسعه بازار
سرمايه
مدیریت واقتصاد
دانشگاه قم،
مركزي
دانشکدهتهران
دانشگاه آزاد
نظام هاي نظارتي
نتیجه گیری
شركت هاي سپردهگذاری مرکزی 11-
1
2
3
4
5
25
ش44 4رکت س44 4پردهگذاری مرک44 4زی اوراق به44 4ادار و تس44 4ویه وج44 4وه ب44 4ا ن44 4ام اختص44 4اری
«س44مات» در گ44روه نهاده44ای اج44رایی ق44رار میگ44یرد چ44را ک44ه وظیف44ه این نه44اد ،ثبت
ام44وری اس44ت ک44ه در ب44ازار ب44ورس رخ میده44د .در سیس44تم ش44رکت س44پردهگذاری
مرک4444زی ،اوراق به4444اداری ک4444ه ب4444ه ن4444ام س4444رمایهگذاران اس4444ت و تم4444امی حق4444وق و
عایدیهای سهامداران مثل سود تقسیمی ،سهام جایزه و… ثبت میشود.
کنندگی سرمایهگذار نهادی
سيستمتعدی
ریسک :نقش
اثر احساس سرمایهگذار بر
هايل مالي
افشایاصلي
بازيگران
مقدمه و کلیات
انواع نهادهاي
مالي
توسعه بازار
سرمايه
مدیریت واقتصاد
دانشگاه قم،
مركزي
دانشکدهتهران
دانشگاه آزاد
نظام هاي نظارتي
نتیجه گیری
تفاوتها در سطح سرمایهگذاری و پیچیدگی بین بازیگران مختلف
1
2
3
4
5
26
مقایسه بازیگران مختلف از نظر میزان سرمایه و دانش فنی
معاملهگران فردی
معم444وًال ب444ا س444رمایههای کوچک444تر و دانش ف444نی کم444تر وارد ب444ازار میش444وند .این مع444املهگران اغلب از پلتفرمه 44ای
مع44امالتی آنالین اس44تفاده میکنن44د ک44ه ابزاره44ای س44اده و قاب44ل فهمی را در اختیارش44ان ق44رار میده44د .ب44ا اس44تفاده از
حس44ابهای آزمایش44ی و ابزاره44ای م44دیریت ریس44ک ،آنه44ا میتوانن44د مهارته44ای خ44ود را تق44ویت کنن44د .ب44ا این ح44ال،
محدودیتهای سرمایه و دسترسی به اطالعات پیشرفته ،چالشهایی را برای این گروه ایجاد میکند.
شرکتها و کسبوکارها
معموًال دارای سرمایههای بزرگ44تر و دانش ف44نی بیش44تری هس44تند .آنه44ا از ب44ازار ف44ارکس ب44رای م44دیریت ریس4کهای
ارزی و تثبیت هزینهها و درآمدها استفاده میکنند .به دلیل دسترسی به مشاوران مالی و ابزارهای پیشرفته ،این
گروه میتوانند تصمیمات آگاهانهتری بگیرند.
هج فاندها و صندوقهای ثروت ملی
ب44ا س44رمایههای بس44یار ب44زرگ و تیمه44ای متخص44ص م44دیریت میش44وند .آنه44ا از اس44تراتژیهای پیچی44ده و پیش44رفته
مالی مانند آربیتراژ ،معامالت آتی و اختیاری ،و استفاده از اهرم برای کسب سود در شرایط مختل44ف ب44ازار اس44تفاده
میکنند .این نهادها به تحلیلهای فنی و بنی4ادی پیش4رفته و م4دلهای پیشبی4نی دسترس4ی دارن4د و میتوانن4د ب4ه
طور فعاالنه در بازارها فعالیت کنند.
فصل سوم :ميزان توسعه يافتگي بازار سرمايه
کنندگی سرمایهگذار نهادی
سيستمتعدی
ریسک :نقش
اثر احساس سرمایهگذار بر
هايل مالي
افشایاصلي
بازيگران
مقدمه و کلیات
انواع نهادهاي مالي
توسعه بازار
سرمايه
مدیریت واقتصاد
دانشگاه قم،
مركزي
دانشکدهتهران
دانشگاه آزاد
نظام هاي نظارتي
نتیجه گیری
میزان توسعهیافتگی بازار سرمایه چگونه سنجیده میشود؟
1
2
3
4
5
28
-1عمق بازار سرمایه:
عمق بازار سرمایه به نوعی اندازه بازار سرمایه نسبت به تولید ناخ44الص داخلی را
نشان میدهد.
-2کارایی بازار سرمایه:
کارایی بازار میزان نقدشوندگی سهام در بازار سرمایه را نمایندگی میکند.
-3دسترسی به بازار سرمایه:
دسترس 44ی ب 44ه ب 44ازار ن 44یز م 44یزان تن 44وع ش 44رکتکنندگان در ب 44ازار س 44رمایه را نش 44ان
میدهد.
ص44 4ندوق بینالمللی پ44 4ول س44 4االنه شاخصهای توس44 4عه ب44 4ازار س44 4رمایه کش44 4ورها را
محاسبه و منتش44ر میکن44د و در ه44ر ی44ک از زی44ر ش44اخههای توس44عه ب44ازار س44رمایه از
صفر تا ۱۰۰به کشورها امتیاز میدهد و نهایتا یک شاخص کلی نیز حاصل از سه
زیرشاخه معرفی شده ارائه میکند.
کنندگی سرمایهگذار نهادی
سيستمتعدی
ریسک :نقش
اثر احساس سرمایهگذار بر
هايل مالي
افشایاصلي
بازيگران
مقدمه و کلیات
1
2
3
4
5
انواع نهادهاي مالي
توسعه بازار
سرمايه
نظام هاي نظارتي
نتیجه گیری
شاخص عمق بازار سرمایه؛ ایران هم رده کشورهای توسعه نیافته
تعریف
نماد
نام
برابراست بالگاریتم طبیعی دارائیها
اندازه شرکت
نسبت کل بدهیها به کل دارایی ها
اهرم مالی
نسبت ارزش بازاری به دفتری ارزش حقوق صاحب سهام
فرصت رشد
نسبت کل سود خالص به کل دارایی ها
بازده دارایی
متغیردامی جهت کنترل اثرات سال و صنعت
29
مدیریت واقتصاد
دانشگاه قم،
مركزي
دانشکدهتهران
دانشگاه آزاد
دامی سال و صنعت
کنندگی سرمایهگذار نهادی
سيستمتعدی
ریسک :نقش
اثر احساس سرمایهگذار بر
هايل مالي
افشایاصلي
بازيگران
مقدمه و کلیات
1
2
3
4
5
انواع نهادهاي مالي
توسعه بازار
سرمايه
نظام هاي نظارتي
نتیجه گیری
شاخص کارایی بازار سرمایه؛ ایران بهتر از میانگین کشورهای آسیایی و جهان
تعریف
نماد
نام
برابراست بالگاریتم طبیعی دارائیها
اندازه شرکت
نسبت کل بدهیها به کل دارایی ها
اهرم مالی
نسبت ارزش بازاری به دفتری ارزش حقوق صاحب سهام
فرصت رشد
نسبت کل سود خالص به کل دارایی ها
بازده دارایی
متغیردامی جهت کنترل اثرات سال و صنعت
30
مدیریت واقتصاد
دانشگاه قم،
مركزي
دانشکدهتهران
دانشگاه آزاد
دامی سال و صنعت
کنندگی سرمایهگذار نهادی
سيستمتعدی
ریسک :نقش
اثر احساس سرمایهگذار بر
هايل مالي
افشایاصلي
بازيگران
مقدمه و کلیات
1
2
3
4
5
انواع نهادهاي مالي
توسعه بازار
سرمايه
نظام هاي نظارتي
نتیجه گیری
شاخص دسترسی به بازار سرمایه؛ ایران هم رده میانگین جهانی
تعریف
نماد
نام
برابراست بالگاریتم طبیعی دارائیها
اندازه شرکت
نسبت کل بدهیها به کل دارایی ها
اهرم مالی
نسبت ارزش بازاری به دفتری ارزش حقوق صاحب سهام
فرصت رشد
نسبت کل سود خالص به کل دارایی ها
بازده دارایی
متغیردامی جهت کنترل اثرات سال و صنعت
31
مدیریت واقتصاد
دانشگاه قم،
مركزي
دانشکدهتهران
دانشگاه آزاد
دامی سال و صنعت
کنندگی سرمایهگذار نهادی
سيستمتعدی
ریسک :نقش
اثر احساس سرمایهگذار بر
هايل مالي
افشایاصلي
بازيگران
مقدمه و کلیات
1
2
3
4
5
انواع نهادهاي مالي
توسعه بازار
سرمايه
نظام هاي نظارتي
نتیجه گیری
سه مقايسه بازار سرمايه ايران با جهان
تعریف
نماد
نام
برابراست بالگاریتم طبیعی دارائیها
اندازه شرکت
نسبت کل بدهیها به کل دارایی ها
اهرم مالی
نسبت ارزش بازاری به دفتری ارزش حقوق صاحب سهام
فرصت رشد
نسبت کل سود خالص به کل دارایی ها
بازده دارایی
متغیردامی جهت کنترل اثرات سال و صنعت
32
مدیریت واقتصاد
دانشگاه قم،
مركزي
دانشکدهتهران
دانشگاه آزاد
دامی سال و صنعت
فصل چهارم :نظام هاي نظارتي در بازارهاي مالي
کنندگی سرمایهگذار نهادی
سيستمتعدی
ریسک :نقش
اثر احساس سرمایهگذار بر
هايل مالي
افشایاصلي
بازيگران
مقدمه و کلیات
1
2
3
4
5
34
انواع نهادهاي مالي
توسعه بازار
سرمايه
مدیریت واقتصاد
دانشگاه قم،
مركزي
دانشکدهتهران
دانشگاه آزاد
نظام هاي نظارتي
نتیجه گیری
بررسی نظام های نظارتی در بازارهای مالی
به عبارت دیگر دو طیف و فکر متفاوت وجود دارد ،یک طرف لیبرالیسم مطلق بر اساس نظرات
آدام اسميت و دیگری سوسیالیسم بر مبناي ديدگاه كينز .یکی بر توانایی درونی نظام سرمایه
داری برای خروج از بحران ها و غلبه بر مشکالتش تأکید دارد و دیگری این موض--وع را ب--دون
دخالت دولت در شئون اقتصاد ممکن نمیداند .در چگونگی برخورد با بحران های بازارهای مالی
نیز این دو طیف تفکر در تقابل هستند .
بنای سیستم نظارت بر بازار سرمایه در آمریکا به شکل گیری بحران (رکود ) بزرگ 1929
برمی گردد ،یعنی بحران باعث شد وجود یک سیستم نظارتی به ضرورتی انکارناپ--ذیر تب--دیل
شود .دربحران مذکور عمًال هیچ کس نتوانست راهی برای جلوگیری از بحران یا گس---ترش آن
پیشنهاد کند و پس از بحران به این نتیجه رسیدند ک--ه علت ب--ه وج--ود آم--دن بحران لجام
گسیختگی در بازارهای مالی بوده ،درنتیجه بازار مالی نیازمند یک مقام تنظیم کننده یا رگالتور
است .البته برای بانک ها سیستم نظارتی قدیمی تر و باسابقه تری وجود داشت.
کنندگی سرمایهگذار نهادی
سيستمتعدی
ریسک :نقش
اثر احساس سرمایهگذار بر
هايل مالي
افشایاصلي
بازيگران
مقدمه و کلیات
1
2
3
4
5
35
انواع نهادهاي مالي
توسعه بازار
سرمايه
مدیریت واقتصاد
دانشگاه قم،
مركزي
دانشکدهتهران
دانشگاه آزاد
نظام هاي نظارتي
نتیجه گیری
اهداف چهارگانه تنظیم و نظارت بر بازارهای مالی:
-1ایمنی و صحت مؤسسات مالی
-2کاهش ریسک سیستمی
-3کارایی و منصفانه بودن بازارها
-4حمایت از مشتریان و سرمایه گذاران
مدل های تنظیم نظارت و همچنین رفتار این مدل ها چگونه است؟
یکی از عوامل اصلی برای اتخاذ مدل تنظیمی ،درجه اهمیت هر یک از اهداف چهارگانه ف--وق ب--رای مق--ام
قانون گذار می باشد .عواملی همچون تکامل تاریخی ،ساختار نظام مالی ،ساختار سیاسی و سنتی و ان--دازه
کشور و بخش مالی موجب اتخاذ مدل های مختلف در نظام نظارتی کشورها شده است .
چهار مدل فوق به شرح ذیل می باشند:
-1مدل نهادی (معروف به سیلو یا عمودی)
-2مدل یکپارچه یا متحد
-3مدل قله های دوقلو یا افقی
-4مدل دو رگه یا مبتنی بر وظیفه
کنندگی سرمایهگذار نهادی
سيستمتعدی
ریسک :نقش
اثر احساس سرمایهگذار بر
هايل مالي
افشایاصلي
بازيگران
مقدمه و کلیات
1
2
3
4
5
36
انواع نهادهاي مالي
توسعه بازار
سرمايه
مدیریت واقتصاد
دانشگاه قم،
مركزي
دانشکدهتهران
دانشگاه آزاد
نظام هاي نظارتي
نتیجه گیری
مدل هاي تنظیم و نظارت بر بازارهای مالی:
-1مدل نهادی (معروف به سیلو یا عمودی)
نظارت در ایران بر اساس چنین مدلی می باشد سازمان بورس بربازار سرمایه و بانک مرکزی بر بازار پول و بیمه مرکزی بر بیمه
ها و نهادهای زیرمجموعه خود نظارت می کنند .به طور خالصه در این مدل نهادهای ناظر مجزا برای بازارهای پول ،سرمایه و
بیمه وجود دارد.
-2مدل یکپارچه یا متحد
در این مدل یک نهاد ناظر واحد بر بازارهای مالی (بازار سرمایه ،بیمه و پول) نظارت می کند .نهاد ناظر هم نظارت احتیاطی ب--ر
شرکت ها را انجام می دهد و هم بر رویه های اجرایی کسب و کار نظارت می نماید .
-3مدل قله های دوقلو یا افقی
در این مدل ،به منظور عدم بروز تضاد منافع بین اهداف ابتدایی که در باال ذکر گردی--د ،دو نهاد نظ--ارتی مج--زا مش--خص می
گردند .نهادی که نظارت احتیاطی انجام می دهد و نهادی که بر رویه های اجرایی کسب و کار نظارت می نماید.
-4مدل دو رگه یا مبتنی بر وظیفه
برخالف مدل نهادی که بر وضعیت قانونی شرکت ها متمرکز است ،این مدل بر فعالیت های هر شرکت متمرکز می باشد .بر این
اساس ،فعالیت شرکت است که تحت نظارت قرار می گیرد نه خود شرکت یا نهاد .نهادهای نظارتی متعددی وجود دارند که امور
نظارتی را به اجرا در می آورند و بنگاه های اقتصادی تحت نظارت ملزم به گزارش دهی به نهادهای جداگانه ای می باشند.
فصل پنجم :تغييرات بازارهاي مالي و نتیجه گیری
کنندگی سرمایهگذار نهادی
سيستمتعدی
ریسک :نقش
اثر احساس سرمایهگذار بر
هايل مالي
افشایاصلي
بازيگران
مقدمه و کلیات
1
2
3
4
5
38
انواع نهادهاي مالي
توسعه بازار
سرمايه
مدیریت واقتصاد
دانشگاه قم،
مركزي
دانشکدهتهران
دانشگاه آزاد
نظام هاي نظارتي
نتیجه گیری
تأمین مالی نوظهور
تامين مالي نوظهور :به فرآیند جذب سرمایه برای کسبوکارها و پروژههای جدید در بازارهای نوظهور اش--اره دارد .این
نوع تأمین مالی به ویژه برای استارتاپها و شرکتهای کوچک و متوس--ط ( )SMEsاهمیت دارد ،زی--را این کسبوکارها
اغلب با چالشهای مالی و دسترسی محدود به منابع سرمایه مواجه هستند.
ویژگیهای تأمین مالی نوظهور
-1فرصت هاي رشد :بازارهای نوظهور معموًال دارای پتانسیل رشد باالیی هستند.
-2چالشهای تأمین مالی :عدم شفافیت قانونی و زیرساختهای ضعیف و فرهنگ کارآفرینی.
-3روش هاي ن--وين ت--امين مالی :اس---تفاده از فناوریهای ن---وین مانن---د فینت---ک ،ج---ذب سرمایه جمعی
( )Crowdfundingو ارزهای دیجیتال میتواند به تسهیل تأمین مالی در بازارهای نوظهور کمک کند .این روشها به
استارتاپها اجازه میدهد تا از طریق جذب سرمایه از عموم مردم یا استفاده از بالکچین ،منابع مالی مورد نیاز خود را تأمین
کنند.
کنندگی سرمایهگذار نهادی
سيستمتعدی
ریسک :نقش
اثر احساس سرمایهگذار بر
هايل مالي
افشایاصلي
بازيگران
مقدمه و کلیات
1
2
3
4
5
39
انواع نهادهاي مالي
توسعه بازار
سرمايه
مدیریت واقتصاد
دانشگاه قم،
مركزي
دانشکدهتهران
دانشگاه آزاد
نظام هاي نظارتي
نتیجه گیری
نسل پنجم بانکداری
بهطور عمده تحت تأثیر پیشرفتهای هوش مصنوعی ( )AIو فناوریهای دیجیتال قرار دارد ،بهعنوان یک تحول اساسی در
صنعت مالی شناخته میشود .این نسل از بانکداری بر مبنای اس--تفاده از دادههای کالن ،یادگیری ماش--ین و اتوماس--یون
طراحی شده است تا بتواند به نیازهای متغیر مشتریان پاسخ دهد و فرآیندهای بانکی را بهینهسازی کند.
ویژگیهای نسل پنجم بانکداری
-1استفاده گسترده از هوش مصنوعی :تحلیل دادهها و تشخيص تقلب و خدمات مشتری
-2اتوماسیون فرآیندها :پردازش خودکار درخواستهای وام و مديريت ريسك.
-3شخصیسازی خدمات :توصیههای مالی شخصی و تجربه کاربری بهتر.
-4امنیت پیشرفته :استفاده از فناوریهای بیومتریک (مانند تشخیص چهره و اثر انگشت) برای احراز هویت کاربران.
کنندگی سرمایهگذار نهادی
سيستمتعدی
ریسک :نقش
اثر احساس سرمایهگذار بر
هايل مالي
افشایاصلي
بازيگران
مقدمه و کلیات
1
2
3
4
5
40
انواع نهادهاي مالي
توسعه بازار
سرمايه
مدیریت واقتصاد
دانشگاه قم،
مركزي
دانشکدهتهران
دانشگاه آزاد
نظام هاي نظارتي
نتیجه گیری
بانکداری در سایه ()Shadow Banking
به مجموعهای از فعالیتهای مالی و واسطهگریهای غیربانکی اشاره دارد که بهط--ور غیررس--می و ب--دون نظ--ارت مس--تقیم
نهادهای مالی سنتی عمل میکنند .این نوع بانکداری شامل مؤسسات و نهادهایی است که خدمات مشابه بانکها را ارائ---ه
میدهند ،اما تحت قوانین و مقررات بانکی قرار ندارند.
ویژگیها و عملکرد بانکداری در سایه
-1نهادهای غیربانکی :شامل نهادهایی مانند صندوقهای سرمایهگذاری ،شرکتهای بیمه ،و مؤسسات مالی غیرقانونی
است که به تأمین مالی و واسطهگری بین وامدهندگان و وامگیرندگان میپردازند .این نهادها معموًال به دلیل ع--دم نظ--ارت،
قادر به ارائه نرخهای سود جذابتر هستند.
-2ریسکهای مرتبط :عدم شفافیت و ریسک اعتباری باال و آسيب پذير در برابر نوسانات بازار.
-3تأثیر بر نظام بانکی :نظام بانكي ممکن است به دلیل رقابت با مؤسسات غیررسمی ،سیاس--تهای اعتباری خ--ود را
تغییر دهند و اين امر منجر به افزایش ریسک در بانکهای دولتی و خصوصی شود .
کنندگی سرمایهگذار نهادی
سيستمتعدی
ریسک :نقش
اثر احساس سرمایهگذار بر
هايل مالي
افشایاصلي
بازيگران
مقدمه و کلیات
1
2
3
4
5
41
انواع نهادهاي مالي
توسعه بازار
سرمايه
مدیریت واقتصاد
دانشگاه قم،
مركزي
دانشکدهتهران
دانشگاه آزاد
نظام هاي نظارتي
نتیجه گیری
تفاوت بازار سرمایه ایران با بازارهای
جهانی
-1ساختار و تنوع نهادی :بازار سرمایه ایران در مقایسه با بازارهای بینالمللی دارای ساختار نهادی محدودتری اس--ت.
در ایران عالوه بر بورس اوراق بهادار تهران ،بازارهایی مانند بورس کاال ،بورس انرژی و فرابورس فعالیت میکنند ،اما نقش و
حجم معامالت آنها در مقایسه با بورس اوراق بهادار بسیار کمتر است.
-2کارایی و شفافیت :بازارهای بینالمللی در مقایسه با بازار سرمایه ایران از کارایی و شفافیت بیشتری برخوردارند .به
عنوان مثال ،بورس تهران از لحاظ معیارهای جهانی دارای مشکالت اساسی است و نسبت به بازارهای معتبر دنیا عقبتر
است.
-3حجم و عمق بازار :بازارهای سرمایه بینالمللی در مقایسه با بازار سرمایه ایران ،حجم و عمق بازار بیشتری دارند .به
عنوان مثال ،بازار سرمایه ایران از لحاظ عمق در ردیف کشورهای توسعهنیافته قرار دارد.
-4تنوع ابزارهای مالی :در بازارهای بینالمللی ،طیف گستردهتری از ابزارهای مالی مانند سهام ،اوراق قرضه ،مش--تقات
و غیره مورد معامله قرار میگیرد ،در حالی که در ایران تنوع ابزارهای مالی محدودتر است.
-5نقش نهادهای مالی :در بازارهای جهانی ،نهادهای مالی مانند بانکها ،بیمهها و ص----ندوقهای سرمایهگذاری نقش
پررنگتری در تأمین مالی و رونق بازار سرمایه دارند ،در حالی که در ایران این نهادها نقش کمتری ایفا میکنند.
کنندگی سرمایهگذار نهادی
سيستمتعدی
ریسک :نقش
اثر احساس سرمایهگذار بر
هايل مالي
افشایاصلي
بازيگران
مقدمه و کلیات
انواع نهادهاي مالي
توسعه بازار
سرمايه
مدیریت واقتصاد
دانشگاه قم،
مركزي
دانشکدهتهران
دانشگاه آزاد
نظام هاي نظارتي
نتیجه گیری
پیشنهادات کاربردی
1
2
گسترش روابط بینالمللی با افزایش روابط با نهادهای بینالمللی و تالش ب
جذب سرمایهگذاری خارجی و حضور در سمینارها و جلسات بینالمللی
رای
3
توس عه و تنوعبخش ی ب ه نهادهای مالی با ایجاد ان واع مختل ف ص ندوقهای
سرمایهگذاری جدی د و افزایش تن وع ص ندوقهای ت أمین سرمایه و تأس یس
مؤسسات رتبهبندی
5
بهبود نظارت و شفافیت با تقویت نقش سرمایهگذاران نهادی در ایجاد ش فافیت
اطالعاتی و افزایش نظارت بر بازار از طریق حضور سرمایهگذاران نهادی و کمک به
انتشار اطالعات و ایجاد تقارن اطالعاتی
4
42
توسعه بازار صکوک و دیگر ابزار نوین تأمین مالی با اس تاندارد کردن داراییهایی
که میتواند در این گونه فرایندها مورد استفاده قرار گیرد ،تسهیل فرایند ارزیابی و
تأیید شرعی ساختار اوراق صکوک ،استاندارد کردن فرایند انتشار و عرض ه اوراق،
ایجاد یک بازار برای خرید و فروش اوراق و کمک به نقدش وندگی آن ،و فرهن گ
سازی و اقدامهای تبلیغاتی مناسب.
کنندگی سرمایهگذار نهادی
سيستمتعدی
ریسک :نقش
اثر احساس سرمایهگذار بر
هايل مالي
افشایاصلي
بازيگران
مقدمه و کلیات
انواع نهادهاي مالي
توسعه بازار
سرمايه
مدیریت واقتصاد
دانشگاه قم،
مركزي
دانشکدهتهران
دانشگاه آزاد
منابع
نظام هاي نظارتي
منابع
1
2
3
4
5
43
بررسی بازار سرمایه ایران در مقایسه با کشورهای توسعه یافته و
نوظهور /محمد هادي صادق /مجله مهندسي مالي و مديريت
اوراق بهادار شماره ششم /بهار 19
1
بررسی نظام های نظارتی در بازارهای مالی /
سیدمحمدجواد فرهانیان /مجله اقتصادی -119شماره
های 9و ، 10آذر و دی ، 1394صفحات 136
3
4
5
6
بررسی عملكرد بانك هاي سرمايه گذاري در جهان و
مقايسه آن با ايران /حسين مرزبان /مجله قتصادي
شماره هاي 9و ، 10آذر و دي ، 1399صفحات
5تا 30
2
بررسی و شناخت ابزارهای مالی نوین در بازار سرمایه /احمدپور احمد،
حسین خاکپور /مجله بورس ،شماره 1 ، 65
طراحی ابزارهای جدید نیاز بازار سرمایه کشور :ابزارهای جدید در
بازار سرمایه فرصت ها و چالشها /اسالمی بیدگلی سعید /مجله
بازار و سرمایه ،شماره 43و 1 ، 44
ابزارهای نوین در تأمین مالی اسالمی /دریایی جواد ،ناصر
ملکیان /مجله پیام بانک ،شماره 1390 ، 509
با تشکر از توجه شما دوستان گرامي و استاد محترم