پاورپوینت روانسنجی ويژه دانشجويان رشته روانشناسي واحد درسی دانشگاهی نسخه قابل ویرایش تعداد صفحات:188

پاورپوینت روانسنجی ويژه دانشجويان رشته روانشناسي واحد درسی دانشگاهی نسخه قابل ویرایش تعداد صفحات188:  :ارائه مطالب و نكات مهم درس ويژه دانشجويان رشته روانشناسي فهرست مطالب تاريخچه آزمونها :فصل اول • ويژگيهاي آزمونها :فصل دوم • اجرا و نمره گذاري آزمونها :فصل سوم • بيان نتايج آزمونها :فصل چهارم • طبقه بندي آزمونها :فصل پنجم • آزمونهاي هوش :فصل ششم • آزمونهاي استعداد :فصل هفتم • آزمونهاي شخصيت :فصل هشتم • فصل اول تاريخچه آزمونها• سابقه روان سنجي وآزمون سازي آزمون سازي درروانشناسي سابقه اي نسبتَا طوالني دارد .جيمز مك كين كتل(روانشناس آمريكايي) در سال ۱۸۹۰كلمه تست » « te (آزمون) را براي اولين بار اولين آزمون رواني را (كه به كار برد ،و آلفرد بينه نيز st .آزمون هوش بود) در سال ۱۹۰۵ارائه داد تاريخچه آزمون سازي گالتون در سال ١٨٨٤ويژگيهاي خاصي،از جمله دقت،توان عضالني و زمان واكنش را ان11دازه گ11يري مي كرد و با اس11تفاده از ج11دولهاي درص11دي مي توانست توانايي فرد را با گروه وي مقايس11ه كن11د .وي پيش11گام اس11تفاده از فنون آماري در تحليل ويژگيهاي فردي ،و توسعه آزمونهاي رواني است. تاريخچه آزمون سازي جيمز مك كين كت)ل ،با تهي 11ه آزمونهايي ك11ه توان11ايي ساده اي را ان11دازه گيري مي كردن11د ،ب11ه توس11عه آزم11ون سازي و همچ11نين ك11اربرد آسان و همگاني آزمونهاي رواني كمك كرد. عيب آزمونهاي كت111111ل ،رم (يا هنجار)وفقداننبود.بن111111ابراين ،با اج111111راي آزمونهاي وي ،محق11ق نمي توانس11ت در م11ورد وض11عيت آزم11ودني نسبت ب11ه گروه اش نظر دهد. تاريخچه آزمون سازي نخستين آزمون (به معناي امروزي آن) توسط بينه و سيمون تهيه و ارائه شد .اين آزمون ،هوش را اندازه مي گرفت و داراي رم(يا هنجار)ون بود.اين آزمون در سال ۱۹۰۵ارائه شد.آزمون مذكور ،تا كنون چندين بار تجربه شده است.معروف ترين فرم تجديد نظر شده به آزمون استنفرد- بينه مشهور است. فصل دوم ويژگيهاي آزمونها تعريف آزمون رواني آزمون رواني وسيله اي است كه موقعيتي را فراهم مي كند تا نمونه .اي از رفتار برانگيخته شود و مورد اندازه گيري قرار گيرد آزمون رواني ايجاد شرايط براي ظهور رفتار بروز نمونه اي از رفتار مورد اندازه گيري سنجيدن رفتارهاي ظاهر شده ويژگيهاي اصلي آزمون در شرايطي ميتوان گفت كه يك آزمون رواني داريم كه حداقل داراي سه ويژگي :زير باشد اعتبار۱- روايي۲- )با ظرافت تشخيص(حساسيت۳- ويژگيهاي اصلي آزمون اعتبار روايي حساسيت تعريف اعتبار(يا پايايي) ـ اگر آزموني را براي يك آزمودني چند بار اجرا كنيم ،نتايج نسبتَا يكسان و مشابهي به دست آيد اعتبار آزمون ،بيانگر پايداري و ثبات نتايج يك آزمون در اجراهاي متعدد - .است روشهاي اندازه گيري اعتبار يك آزمون ادعاي سازنده آزمون مبني بر اين كه آزمون وي داراي اعتب))ار اســت ، كافي نيست ،و الزم است با استفاده از روشهاي مورد توافق ،اعتبار آزم11ون محاسبه شود .روشهاي اندازه گيري و تعيين اعتبار آزمون عبارتند از: اجراي مجدد آزمون اجراي فرم موازي آزمون دو نيمه كردن ريچاردسون -ركود روشهاي برآورد اعتبار آزمون -١روش اجراي مجدد آزمون در روش اجراي مجدد آزمون به منظور اندازه گيري اعتبار آن ،آزمون را دو بار ،و با فاصله زماني ،اجرا مي كنيم.بين نتايج حاصل از دو بار اجرا ضريب همبستگي محاسبه مي كنيم ،كه آن مي نامند «.ضريب اعتبار» را .تفسير ضريب اعتبار به دست آمده ،بيانگر وجود يا عدم وجود اعتبار است :سؤال آيا در اجراي مجدد آزمون ٬ضريب اعتبار به ميزان ١به دست مي آيد؟ :پاسخ .خير :زيرا عوامل متعددي همچون تمرين،خستگي ،وضعيت عاطفي ،و شرايط آزمون بر روي نتايج آزمون در .حال اجراي مجدد تاثير مي گذارد مراحل اجرايي محاسبه اعتبار آزمون به :روش اجراي مجدد آزمون جديد را اجرا كنيد ۱- -۲پس از اجراي اول ،مجددَا(همان ساعت ،همان روز يا چند روز بعد)همان آزمون را اجرا كنيد. بين نمرات اجراي اول آزمون و اجراي دوم آزمون ،ضريب همبستگي ۳- .محاسبه كنيد .ضريب همبستگي را براي ارزشيابي اعتبار آزمون تفسير كنيد ۴- روشهاي برآورد اعتبار آزمون -۲روش اجراي فرم موازي در روش فرم م)وازي ،ضريب همبس 11تگي بين نت 11ايج حاص 11ل از اج 11راي آزمون جديد و آزموني كه از نظر درجه دشواري ،ضريب تش111خيص ،و محتواي دروني شبيه آن است ،مالك تعيين ميزان اعتبار آزم111ون تلقي مي شود. مراحل اجراي محاسبه اعتبار آزمون به :روش فرم موازي .فرم موازي آزمون جديد را بيابيد ۱- آزمون جديد و فرم موازي آن را بر روي يك گروه آزمودني اجرا ۲- .كنيد بين نمرات آزمون جديد و فرم موازي آن ضريب همبستگي محاسبه ۳- .كنيد ضريب همبستگي به دست آمده را براي ارزشيابي اعتبار آزمون جديد ۴- .تفسير كنيد روشهاي برآورد اعتبار آزمون -۳روش دو نيمه كردن روش دو نيمه كردن بر اساس ضريب همبستگي بين نمره اي كه آزمودني ها در دو نيمه از يك آزمون به دست مي آورند ،محاسبه مي شود .مثَال نمره آزمودني در سوالهاي فرد ونمره وي در سوالهاي زوج آزمون. :سوال چرا روش دو نيمه كردن به روش فرد -زوج مشهور است؟ :پاسخ زيرا به طور معمول ،در محاسبه اعتبار آزمون از طريق دو نيمه كردن ، پرسشهاي فرد در يك نيمه ،و پرسشهاي زوج در نيمه ديگر قرار مي گيرند. ضريب همبستگي بين نمره هاي آزمون ها در دو نيمه ،معيار مناسبي براي برآورد اعتبار آزمون است. فرمول اسپيرمن -براون پس از محاسبه ضريب همبستگي بين نمرات آزمودنيها در دو نيمه آزمون ،اعتبار نيمي از آزمون محاسبه شده است. اعتبار كل آزمون از طريق فرمول اسپيرمن – براون محاسبه مي شود: مراحل اجرايي محاسبه اعتبار آزمون به :روش دو نيمه كردن .آزمون را اجرا كنيد ۱- نمره هاي آزمودنيها را در هر يك از دو نيمه آزمون(مثال در پرسشهاي ۲- .فرد و پرسشهاي زوج) محاسبه كنيد ضريب همبستگي بين نمره هاي آزمودنيها را در دو نيمه آزمون ۳- .محاسبه كنيد ضريب همبستگي به دست آمده را در فرمول اسپيرمن -براون قرار دهيد ۴- .و ضريب همبستگي كل آزمون را محاسبه كنيد -٥ضريب همبستگي به دست آمده را براي ارزشيابي اعتبار آزمون تفسير .كنيد روشهاي برآورد اعتبار آزمون -۴روش كودر -ريچاردسون فرمولدر محاسبه اعتبار آزمون به روش كودر -ريچاردسون از :استفاده مي شود ريچاردسون-فرمول كودر  n  x r n  x 1  2 n  1 ns    ويژگيهاي اصلي آزمون اعتبار از چهار آزمون زير كه بر روي ۳۰نفر اجرا شده اند ،كدام آزمون داراي اعتبار بيشتري است؟ = 92A. ضريب اعتبار آزمون ضريب اعتبار آزمون = B 75. ضريب اعتبار آزمون = C 65. ضريب اعتبار آزمون = D 05. :پاسخ چون ضريب اعتبار آزمون .دارايAاعتبار بيشتري است ‏A بيش از ساير آزمونهاست ،بنابراين آزمون ويژگي اصلي آزمون تعريف روايي منظور از روايي اين است كه آزمون آن چه را كه براي اندازه گيري آن ساخته شده است ،اندازه بگيرد .مثال اگر آزمون براي اندازه .گيري هوش ساخته شده است ،فقط هوش را اندازه بگيرد ويژگي اصلي آزمون روايي اگر آزموني براي اندازه گيري هوش ساخته شده است ،ولي افراد درونگرا نمره بيشتري از آن به دست مي آورند ،اين آزمون براي اندازه گيري هوش ،روا نيست. روايي ظاهري روايي محتوا انواع روايي روايي پيش بين روايي همزمان روايي سازه انواع روايي روايي ظاهري در روايي ظاهري ،ميزان انطباق صورت ظاهر پرسشها با موضوع مورد .آزمون بررسي مي شود انواع روايي روايي ظاهري در روايي ظاهري به اين پرسش پاسخ داده مي شود كه آيا پرسشها از لحاظ ظاهري با موضوعي كه آزمون براي اندازه گيري آن ساخته شده است ،انطباق دارد؟ انواع روايي روايي ظاهري در مجموعه پرسشهاي آزمون ويژه داوطلبان خلباني ،پرسش زير داراي :روايي نيست پرتقال فروشي ۱۰۰كيلو پرتقال را از قرار كيلويي ۳۰۰تومان خريد و .كيلويي ۳۵۰تومان فروخت.مقدار سود پرتقال فروش را حساب كنيد انواع روايي روايي ظاهري در مجموعه پرسشهاي آزمون ويژه داوطلبان خلباني ،پرسش زي111ر داراي روايي ظاهري است: اگر هواپيمايي با سرعت ۹۵۰كيلوم11تر در ساعت پ11رواز كن11د ،فاص11له بين تهران و بندر عباس را ك11ه ح11دود ۱۲۵۰كيلوم11تر اس11ت در چ11ه م11دتي طي ميكند؟ انواع روايي روايي محتوا آزموني داراي روايي محتواست كه پرسشهاي آزمون كليه هدفهاي .آزمون را مورد اندازه گيري قرار دهند انواع روايي روايي محتوا -مثال محتواي كتاب روانسنجي بر اساس ۵۰هدف تنظيم شده است .بنابراين اگر آزم1111وني ب1111راي تع1111يين م1111يزان پيشرفت تحص1111يلي دانشجو در درس روانسنجي ساخته شود كه در آن به ازاي هر هدف يك پرسش تهي11ه ش11ده باشد ،اين آزمون داراي روايي محتواست. انواع روايي روايي پيش بين براي تعيين روايي پيش بين آزمون ،بين نتايج حاصل از اجراي آزمون و نمره اي كه بعدَا به دست مي آيد ،ضريب همبستگي محاسبه مي شود و بر اساس ضريب همبستگي به دست آمده ، .درباره روايي آزمون جديد ،حكم داده مي شود انواع روايي روايي پيش بين -مثال اگر فرض شده است آزمون جديد ،استعداد پيشرفت تحصيلي را مي سنجد ،مي توان اين آزمون را در مهر ماه اجرا كرد و سپس بين نتايج به دست آمده و معدل تحصيلي آزمودنيها (كه در تير ماه سال .بعد به دست مي آيد) ضريب همبستگي محاسبه كرد انواع روايي روايي همزمان مي توان بين نتايج حاصل از اجراي آزمون جديد و آزموني كه داراي روايي است و همزمان با اجراي آزمون جديد ،اجرا مي شود ،ضريب همبستگي محاسبه كرد ،و آن را براي تعــيين روايي آزمون جديد ،تعبير و تفسير كرد. انواع روايي روايي همرمان -مثال براي تعيين روايي آزمون جديد كه مدعي اندازه گيري هوش است ،اين آزمون همزمان با آزمون هوش استنفرد -بينه اجرا مي شود؛ و بين نتايج به دست آمده از هر دو آزمون ،ضريب همبستگي محاسبه مي شود .ضريب همبستگي به دست آمده نشان .دهنده ميزان روايي آزمون هوش جديد است انواع روايي روايي سازه • در صورتي كه نمره هاي حاصل از اجراي آزمون به مفــاهيم يا سازه هاي نظريه اي كه بر اساس آن آزمون ساخته شــده است ٬مربوط باشد ٬آزمون مورد نظر داراي روايي سازه است . انواع روايي روايي سازه -مثال • اگر بر اساس نظريه هاي اضطراب ٬پرسشنامه اي در زمينــه انــدازه گــيري اضــطراب ســاخته شــود ٬اين پرسشــنامه در صورتي داراي روايي سازه است كه نمــرات حاصــل از آن به سازه هاي مورد اشاره در نظريه هاي مربوط بــه اضــطراب ارتباط داشته باشد. ويژگي آزمون خوب اگر نتايج حاصل از اجراي آزمون بر روي يك گروه بزرگ را به محور مختصات منتقل كنيم؛ هر چه قدر منحني حاصل به منحني طبيعي .آزمون بيشتر استحساسيتنزديك باشد ، ويژگي هاي اصلي آزمون حساسيت يا ظرافت تشخيص افراد در ويژگي هاي مختلف ،تفاوت دارنــد ،و يــك آزمــون خــوب بايــد بتواند اين تفاوت ها را تميز دهد .هــر چــه قــدر كــه آزمــون توانــايي بيشتري براي تميز تفاوت هاي شخصـي داشـته باشـد ،از حساسيت بيشتري برخوردار است.. ويژگيهاي اصلي آزمون حساسيت آزموني حساس است كه بتواند كوچكترين تفاوت بين دو فرد را تميز .دهد ويژگيهاي اصلي آزمون حساسيت هر چه قدر آزمون حساسيت بيشتري داشته باشد ،بهتر مي تواند .توانايي هاي فرد را ،نسبت به هم ،تميز دهد ويژگيهاي اصلي آزمون حساسيت از دو آزمون Aو B،با توجه به نمراتي كه آزمودنيها به دست آورده اند ،كدام آزمون حساستر است؟ ‏n نتايج آزمون A تعداد ۱۰۰ نمره ۰ ۱ ‏n تعداد نتايج آزمون B ۱۰۰ نمره ۰ ۱ پاسخ . آزمون ‏A .زيرا تفاوت ميان آزمودنيها را دقيقتر نشان داده است رابطه وسعت رفتار و حساسيت آزمون هر اندازه وسعت رفتارهايي كه يك آزمون مي تواند اندازه بگيرد ، .بيشتر باشد ،به همان اندازه حساسيت اين آزمون كمتر خواهد بود رابطه وسعت رفتار و حساسيت آزمون هر اندازه پديده مورد اندازه گيري محدودتر .باشد،حساسيت آزمون بهتر خواهد بود رابطه حساسيت آزمون و قدرت تشخيص سواالت .حساسيت آزمون به قدرت تشخيص سواالت آن آزمون بستگي دارد فصل سوم اجرا و نمره گذاري آزمونها ويژگيهاي فرعي آزمون آزمون خوب ،عالوه بر داشتن روايي ،اعتبار و حساسيت ،بايد از ويژگيهاي ديگري به شرح زير :برخوردار باشد ۱- .آزمون بايد به سهولت قابل اجرا باشد۱- ۲- آزمون بايد داراي دستورالعمل نوشته شده اي براي اجرا باشد۲- ۳- .آزمون بايد داراي كليد و روش تصحيح و نمره گذاري پاسخها باشد ۳- ۴- آزمون بايد معياري را براي مقايسه و ارزشيابي نتيجه هر آزمود ني ۴- .ارائه دهد اجراي دستورالعمل آزمون مهمترين نكته در جريان اجراي آزمون ،اجراي دقيق قواعد و توصيه .هاي دستورالعمل آزمون است عوامل موثر بر اجراي آزمون دو عامل در فرايند اجراي آزمون بر عملكرد آزمودني اثر مي گذارد. :اين دو عامل عبارتند از خستگي تمرين شرايط اجراي آزمون مدت اجرا در مورد اين كه مدت اجراي آزمون چه قدر بايد باشد ،قاعده اي .كلي وجود ندارد شرايط اجراي آزمون موقع اجرا موقع اجراي آزمون ،زماني است كه آزمودني از جنبه جسماني و .رواني آماده اجراي آزمون باشد :سوال وظيفه آزماينده در جريان اجراي آزمون چيست؟ :پاسخ وظيفه آزماينده در جريان اجراي آزمون اين است كه .دستورالعمل آزمون را به دقت اجرا كند نقش پرسشهاي تمريني در ابتداي برخي آزمونها نمونه اي از پرسشها داده شده است .آزمودنيهــا با دادن پاسخ به اين پرسشها ،با شيوه اجراي آزمون آشــنا مي شوند. :سوال براي آشنا شدن آزمودني با شيوه اجراي آزمون ،چه اقدامي الزم است؟ :پاسخ براي آشنا شدن آزمودني با شيوه اجراي آزمون ،الزم است تعدادي .پرسش تمريني به ابتداي آزمون اضافه شود سهولت نمره گذاري در صورتي كه پرسشهاي آزمون ،پاسخ قطعَا درست يا غلط داشته باشند ،نمره گذاري به سهولت انجام مي نمره گذاري گيرد.اين نوع نمره گذاري آزمون را ، عيني گويند. نمره گذاري عيني آزمون. مثال پرسشهايي كه به صورت چند گزينه اي تنظيم شده اند ،مانند: چهار گزينه اي يا پرسشهاي صحيح -غلط ،و يا پرسشهايي كه پاسخ آنها يك كلمه يا عبارت است ، آزمونهايي با نمره گذاري عيني ناميده مي شوند. :پرسش آيا پرسش زير به صورت عيني نمره گذاري مي شود؟ پايتخت ايران كدام شهر است؟ :پاسخ پرسش » پايتخت ايران كدام شهر است؟ «به صورت عيني نمره گذاري مي شود ،زيرا يك پاسخ قطعَا درست دارد و » .آن « شهر تهران است ويژگيهاي آزمون ويژگيهاي اصلي ويژگيهاي فرعي سهولت اجرا اعتبار روايي داشتن دستورالعمل حساسيت داشتن كليد تصحيح شيوه نمره گذاري داشتن معيار مقايسه نتايج فصل چهارم بيان نتايج آزمونها در بيان نتايج آزمونها نمي توان بر اساس نمره اي كه فرد از اجراي توانايي يا ويژگي او را ارزيابي )نمره خام(آزمون به دست مي آورد .كرد نمره خام چيست؟ نمره خام نمره اي است كه فرد از اجراي آزمون خود به دست مي آورد .اين نمره مثََال بيــانگر تعــداد پاســخهاي صــحيحي اســت كــه آزمودنيها به پرسشهاي آزمون داده است. تعريف هنجار (نورم) هنجار يا نورم عبارتست از ميانگينهايي كه از اجراي آزمون در .گروه هاي بزرگ به دست مي آيد هنجار (نورم) هنجارهاي رشد ذهني در هنجارهاي رشد ذهني ،رابطه نمره اي كه فرد از آزمون به ،و سن فرد مالك )سن عقلي(دست مي آورد ارزيابي توانايي ذهني او قرار مي گيرد. سن عقلي چيست؟ سن عقلي يعني توانايي آزمودني در پاسخ گفتن به پرسشهايي كه .اكثر همساالن وي به آن پاسخ درست داده اند :مثال سن عقلي .مثال وقتي يك كودك ۱۰ساله حداكثر مي تواند به پرسشهاي كودكان ۸ساله پاسخ دهد ،سن عقلي او ۸ ،سال است (هر چند كه سن تقويمي او ۱۰سال است) سن تقويمي ) ،بيانگر مدتسن عقليسن تقويمي فرد (در مقايسه با مفهوم زماني است كه از تولد فرد مي گذرد .سن تقويمي را بر اساس .شناسنامه تعيين مي كنند فرمول بهره هوشي ‏M.A ‏I.Q  ‏100 ‏C.A =بهره هوش I.Q =سن عقلي مثال ‏M.A =سن تقويمي C.A بهره هوشي .مثال اگر سن عقلي و سن تقويمي كودكي برابر باشد ،بهره هوشي او چه قدر است؟ :پاسخ بهره هوشي. مثال اگر سن عقلي و سن تقويمي كودكي برابر باشد ،بهره هوشي او بر اساس فرمول ‏M.A ‏I.Q  ‏100 ‏C.A .معادل عدد ۱۰۰به دست مي آيد بيان نتايج آزمون ها استفاده از شاخصهاي آماري براي بيان نتايج آزمون ها ،مي توان از شاخص هاي آماري :ميانگين و .انحراف استاندارد استفاده كرد بيان نتايج آزمون ها استفاده از ميانگين و انحراف استاندارد با استفاده از شاخص آماري ميانگين و انحراف استاندارد .مي توان جايگاه آزمودني را در گروه تعيين كرد بيان نتايج آزمون ها كاربرد شاخصهاي آماري شاخص هاي آماري ،مانند ميانگين و انحراف استاندارد ،امكان مقايسه .آزمودني را نسبت به گروه مورد آزمايش فراهم مي كند بيان نتايج آزمون ها نمره هاي استاندارد با در دست داشتن ميانگين و انحراف استاندارد گروه ، هر آزمودني محاسبه مي شود. استاندارد نمره(يا نمره ) Z نمره استاندارد نمره اي است كه بر اساس نمره خامآزمودني نمره استاندارد يا نمره ، Z و ميانگين و انحراف استاندارد گروه محاسبه مي شود و به منظور مقايسه آزمودني با ساير افراد گروه مورد استفاده قرار مي گيرد. نمره استاندارد- كاربرد بر اساس نمره استاندارد آزمودني در آزمونهاي مختلف ،مي توان .آزمودني را با خودش مقايسه كرد نمرات استاندارد- كاربرد براي پاسخ دادن به اين پرسش كه آزمودني در رياضي با استعدادتر و يا در استعداد هنري ،موفقتر است ،از نمره استعداد وي در دو ، .آزمون استعداد رياضي و هنري استفاده مي كنيم :مثال نمره استاندارد .محاسبه ،نمره آزمودني را از ميانگينفرمولبراي محاسبه نمره استاندارد ٬طبق .گروه كسر مي كنيم و به انحراف استاندارد گروه تقسيم مي كنيم :فرمول نمره استاندارد -فرمول ‏x x ‏z ‏s =نمره استاندارد Z نمره آزمودني=X = ميانگين گروه x =انحراف استاندارد گروه S محاسبه نمره استاندارد .مثال نمره آزمودني در آزمون استعداد رياضي ۳۵است .در صورتي كه ميانگين گروه ۳۵و انحراف استاندارد آن ۱۵باشد ،نمره استاندارد آزمودني چه قدر است؟ :پاسخ  :پاسخ نمره استاندارد آزمودني ، :طبق فرمول زيرصفر است =Z 35 35 ‏0 15 نمره استاندارد- مثال نمره بيژن در امتحانات فيزيك ۱۵است .در صورتي كه ميانگين كالس ۱۲ و انحراف استاندارد ۳ ،باشد ،نمره استاندارد بيژن در امتحانات .فيزيك را مشخص كنيد :پاسخ نمره استاندارد .مثال نمره استاندارد دانش آموزي كه در درس فيزيك ۱۵گرفته است؛ و ميانگين و انحراف استاندارد نمرات كالسي به ترتيب ۱۲و ۳باشد ، .طبق فرمول زير ،يك ( )۱است =۱ ‏Z= ۱۵ - ۱۲ ۳ كاربرد نمره استاندارد- مثال ۱ نمره استاندارد آزمودني در آزمون استعداد رياضي -۱و در آزمون استعداد هنري ،صفراست .بنابراين ،آزمودني در آزمون استعداد هنري .موفقتر از آزمون استعداد رياضي عمل كرده است :مثال ۲ كاربرد نمره استاندارد. مثال ۲ نمرات استاندارد آزمودني در آزمون استعداد رياضي و آزمون استعداد هنري ،صفر( )۰است .بنابراين ،اين آزمودني در استعداد رياضي به همان .اندازه موفق است كه در استعداد هنري بيان نتايج آزمون ها نيمرخ رواني نيمرخ رواني ،نموداري است كه به واسطه آن نتايج آزمون .به صورت تصويري بيان مي شود :مثال نيمرخ رواني. نمودار زير ،نوعي نيمرخ رواني است :مثال ۲ مثال ۱ نيمرخ رواني. مثال ۲ نيمرخ رواني زير ،بيانگر مقايسه سه آزمودني در اجراي آزمون هوش .استنفرد -بينه است :مثال۳ نيمرخ رواني. مثال ۳ نيمرخ رواني زير ،بيانگر مقايسه سه آزمودني در اجراي آزمون هوش .استنفرد -بينه است :مثال ۴ نيمرخ رواني .مثال ۴ نيمرخ رواني فوق -كه به نيمرخ ستاره اي مشهور است- بيانگر مقايسه سه آزمودني در اجراي آزمون استنفرد -بينه .است نيمرخ رواني. مثال ۴ نيمرخ رواني زير -كه به نيمرخ ستاره اي مشهور است -بيانگر .مقايسه سه آزمودني در اجراي آزمون استنفرد -بينه است فصل پنجم طبقه بندي آزمونها طبقه بندي آزمونها مالك هاي طبقه بندي آزمونها :آزمون ها بر اساس مالك هاي مختلف طبقه بندي مي شوند طبقه بندي آزمونه ا از نظر روش اجرا -۱ طبقه بندي آزمونها از نظر ويژگي هاي بيروني ۲- طبقه بندي آزمونها از نظر استفاده از كالم ۳- طبقه بندي آزمونها از نظر دقت ساخت ۴- طبقه بندي آزمونها از نظر موضوع مورد مطالعه ۵- طبقه بندي آزمونها از نظر روش اجرا :آزمونها را مي توان به دو روش اجرا كرد فردي ۱- گروهي ۲- طبقه بندي آزمون ها از نظر روش اجرا آزمونهاي فردي آزمونهاي فردي آزمونهايي هستند كه درهر نوبت بر روي يك .آزمودني قابل اجرا است :مثال طبقه بندي آزمونها از نظر روش اجرا آزمونهاي فردي -مثال آزمون استنفرد -بينه و آزمون مكعبها به صورت فردي اجرا .مي شوند طبقه بندي آزمونها از نظر روش اجرا آزمونهاي گروهي آزمونهاي گروهي آزمونهايي هستند كه در هر نوبت و به .طور هم زمان مي توان بر روي بيش از يك آزمودني اجرا كرد :مثال طبقه بندي آزمونها از نظر روش اجرا آزمونهاي گروهي .مثال پرسشنامه چند جنبه اي شخصيتي ام.ام.پي.آي ؛ و پرسشنامه ۱۶ عاملي كتل ،نمونه آزمونهايي هستند كه به صورت گروهي اجرا .مي شوند مزيت آزمونهاي گروهي مزيت آزمونهاي گروهي نسبت به آزمونهاي فردي ،صرفه جويي در زمان است .زيرا آزمون را مي توان در يك زمان بر روي تعداد زيادي از آزمودنيها اجرا كرد. طبقه بندي آزمونها از نظر ويژگيهاي بيروني :آزمون ها از نظر ويژگيهاي بيروني به دو گروه تقسيم مي شوند آزمون هاي مدادي -كاغذي ۱- آزمون هاي عملي(يا ابزاري) ۲- طبقه بندي آزمونها از نظر ويژگيهاي بيروني -۱آزمونهاي مداد -كاغذي در اين نوع آزمونها ،آزمودني به پرسشهاي آزمون به صورت .كتبي پاسخ مي دهد :مثال آزمونهاي مداد -كاغذي .مثال اكثر آزمونهاي پيشرفت تحصــيلي ،ماننــد آزمونهــايي كــه در امتحانــات پايان نيمسال تحصيلي با آنها روبرو مي شويد ،از نــوع آزمــون هــاي مداد -كاغذي هستند. طبقه بندي آزمونها از نظر ويژگيهاي بيروني -۲آزمونهاي عملي (يا ابزاري) در اين نوع آزمونها ،پرسشها به گونه اي مطرح شده اند ،كه .آزمودني معموال بايد با استفاده از ابزار خاصي به آنها پاسخ گويد :مثال آزمونهاي عملي(يا ابزاري). مثال در آزمون هوشي وكسلر ،تعدادي تصوير به آزمودني داده مي شود تا آنها را به گونه اي در كنار هم قرار دهد تا بيانگر يك واقعه .معني دار (مثال بيان يك داستان) باشد طبقه بندي آزمونها از نظر استفاده از كالم آزمونها بر حسب آن كه در ارائه پاسخ به پرسشهاي آن ،نياز به اداي كلمات از سوي آزمودني دارد (بيان شفاهي يا گفتاري) و يا :نياز به كالم ندارد ،به دو گروه تقسيم مي شوند آزمونهاي كالمي ۱- آزمونهاي غير كالمي ۲- طبقه بندي آزمون ها از نظر استفاده از كالم -۱آزمون هاي كالمي آزمونهاي كالمي آزمونهايي هستند كه آزمودني به منظور .پاسخ دادن به پرسشهاي آن ملزم به استفاده از كالم است :مثال آزمون هاي كالمي .مثال بخشي از آزمون استنفرد -بينه به صورت كالمي اجرا مي شود ، به اين صورت كه آزمايشگر پرسشي را به صورت شفاهي مي پرسد ،و آزمودني به آن پرسش با استفاده از كالم پاسخ مي گويد( .همانند امتحانات شفاهي دانش آموزان) طبقه بندي آزمون ها از نظر استفاده از كالم -۲آزمون هاي غير كالمي آزمونهاي غير كالمي آزمونهايي هستند كه آزمودني براي پاسخ گفتن به پرسشهاي آن از كالم استفاده نمي كند ،و معموال به صورت نوشتاري و يا ابزاري به آنها پاسخ مي گويد. طبقه بندي آزمونها از نظر دقت ساخت :آزمونها از نظر دقت ساخت به دو گروه تقسيم مي شوند آزمونهاي معلم ساخته ۱- آزمونهاي استاندارد شده ۲- دسته بندي آزمونها از نظر دقت ساخت -۱آزمونهاي معلم ساخته آن دسته از آزمونهايي كه معموال توسط مدرسان ،در مقاطع مختلف تحصيلي ،و به منظور اندازه گيري پيشرفت تحصيلي دانش آموزان و دانشجويان تهيه مي شوند ،به آزمونهاي معلم ساخته مشهوراند. طبقه بندي آزمونها از نظر دقت ساخت -۲آزمونهاي استاندارد شده آزمونهاي استاندارد شده داراي ويژگيهاي زير هستند: - داراي نورم (هنجار) هستند در گروههاي بسيار بزرگ اجرا مي شوند آزمودني با گروه بزرگ خود مقايسه مي شود طي مراحل ويژه اي استاندارد شده اند تفاوت آزمونهاي معلم ساخته و آزمونهاي استاندارد شده آزمونهاي استاندارد شده در مقايسه با آزمونهاي معلم :ويژگيهاي زير هستند هدف ها و محتواي بسيار كلي را اندازه مي گيرند ۱- داراي هنجار (نورم) هستند ۲- ساخته داراي طبقه بندي آزمونها از نظر موضوع مورد مطالعه آزمونها از نظر موضوع مطالعه به سه گروه تقسيم :مي شوند آزمونهاي استعداد ۱- آزمونهاي ياد گيري ۲- آزمونهاي شخصيت ۳- طبقه بندي آزمونها از نظر موضوع مورد مطالعه آزمونهاي استعداد آزمونهاي استعداد به منظور اندازه گيري استعداد افراد ،مانند: هوش ،استعداد فني ،استعداد رياضي ،استعداد مهارت انگشتان ، استعداد در به كار گيري ابزار ،به كار برده مي شود. آزمونهاي يادگيري. تعريف آزمونهاي يادگيري آزمونهايي هستند كه معلومات اكتسابي و پيشرفت آزمودني را در يك يا چند زمينه خاص اندازه گيري .مي كنند انواع آزمونهاي يادگيري انواع آزمونهاي يادگيري :آزمونهاي يادگيري به دو دسته تقسيم مي شوند • آزمونهاي معلومات• 1- آزمونهاي مهارت• 2- طبقه بندي آزمونها از نظر موضوع مورد مطالعه آزمونهاي شخصيت آزمونهاي شخصيت آزمونهايي هستند كه شخصيت فرد را از .جنبه هاي مختلف اندازه گيري مي كنند طبقه بندي آزمونها از نظر كاركرد :آزمونها از نظر كاركرد به دو گروه تقسيم مي شود آزمونهاي كارايي ۱- آزمونهاي شخصيت ۲- فصل ششم آزمونهاي هوش آزمونهاي هوش معيارهاي تهيه آزمونهاي هوش :آزمونها بر اساس سه معيار تهيه مي شوند تعريف هوش ۱- معيارهاي عيني ۲- تحليل عاملي ۳- بيان نتايج آزمون هاي هوش :نتايج اجراي آزمون هاي هوش به چهار روش بيان مي شود سن عقلي ۱- ضريب هوش ۲- رتبه هاي درصدي ۳- نمره هاي استاندارد شده ۴- آزمونهاي هوش ويژگيهاي آزمون هوشي وكسلر كودكان :آزمون هوشي وكسلر كودكان • .به دو قسمت:كالمي و غير كالمي تقسيم مي شود • - از دوازده آزمون فرعي تشكيل شده است• - نمره خام آزمودني ٬به كمك يك جدول ٬به نمره • - استاندارد تبديل مي شود • بخشهاي كالمي آزمون هوشي وكسلر كودكان :بخشهاي كالمي آزمون هوشي وكسلر كودكان عبارتند از اطالعات عمومي - ادراك عمومي - محاسبه عددي - تشابهات - لغات - حافظه عددي - بخشهاي غيركالمي آزمون هوشي وكسلر كودكان :بخشهاي غيركالمي آزمون هوش وكسلر كودكان عبارتند از تكميل تصاوير - تنظيم تصاوير - مكعبها - الحاق قطعات - رمز نويسي - مازها - آزمونهاي غير كالمي – فردي هوش. نمونه :تعدادي از آزمونهاي هوش غير كالمي و فردي عبارتند از آزمون آدمك گودايناف - مازها يا البيرنت هاي پرتئوس - آزمون مكعبهاي رنگي - آزمون آدمك گودايناف براي اجراي اين آزمون از كودك خواسته مي شود كه شكل يك آدمك را .رسم كند نمره گذاري نمره گذاري آزمون آدمك گودايناف .در نمره گذاري شكل آدمك،كشيدن اجزا اهميت دارد نه زيبايي شكل به هر جزء كشيده شده – طبق دستورالعمل نمره گذاري – يك امتياز .تعلق مي گيرد ماز يا البيرنت پرتئوس اين آزمون از مجموعه اي ماز كاغذي تشــكيل شــده اســت .طبــق دســتور العمل ،به هنگام كشيدن خطي كه نقطه ورود را به نقطه خروج وصــل مي كند ،نبايد به عقب باز گشت و يا به قسمت بن بست وارد شد. ويژگيهاي آزمون مكعبهاي رنگي .ويژه كودكان ۵تا ۱۵ساله است - .از ۱۱مكعب رنگي و ۱۷تصوير تشكيل شده است - .روي هر تصوير زمان الزم براي پاسخ گويي ثبت شده است - امتيازهايي كه فرد از آزمون مي آورد به بهره هوشي تبديل - .مي شود آزمون هوش بزرگساالن مقياس هوشي وكسلر (بزرگساالن) :آزمون هوشي وكسلر بزرگساالن از يازده قسمت تشكيل شده است اطالعات عمومي ۱- جور كردن قطعات ۹- ادراك عمومي ۲- رمز نويسي ۱۰- حافظه آني اعداد ۳- لغات ۱۱- محاسبه عددي ۴- تشابهات ۵- تنظيم تصاوير ۶- تكميل تصاوير ۷- مكعبها ۸- آزمونهاي هوش بزرگساالن نمونه آزمونهاي گروهي نمونه آزمون هاي هوشي بزرگساالن كه به صورت گروهي قابل :اجرا هستند عبارتند از آزمون آلفا - آزمون بتا - عوامل هوش اسپيرمن با استفاده از روش تحليل عاملي به دو عامل در هوش :دست يافت -۱عامل عمومي )عامل (g -۲عامل اختصاصي )عامل (s عامل عمومي هوش )عامل (g عامل عمومي هوش عاملي است كه در كليه آزمونهاي .هوش وجود دارد عامل اختصاصي هوش )عامل (s عامل اختصاصي هوش ،عاملي است كه در هر آزمون به طور اختصاصي وجود دارد .وجود عامل اختصاصي از .عدم وجود همبستگي كامل بين آزمونها معلوم مي شود عوامل تشكيل دهنده هوش از ديدگاه ترستون :طبق نظريه ترستون ،هوش از هفت عامل تشكيل مي شود استعداد كالمي ۱- استعداد عددي ۲- استدالل ۳- تجسم فضايي ۴- سيالي كالم ۵- سرعت ادراك ۶- حافظه ۷- فصل هفتم آزمونهاي استعداد آزمونهاي دقت ۱- انواع آزمونهاي استعداد آزمونهاي خط زني حروف يا عالئم - آزمونهاي طبقه بندي - آزمونهاي زمان واكنش - آزمونهاي حافظه ۲- آزمونهاي استعداد مكانيكي ۳- آزمونهاي استعداد تجسم فضايي ۴- آزمون سوله - آزمونهاي سنجش هماهنگي حركات ۵- آزمون سنجش هماهنگي دودست - آزمون سنجش مهارت انگشتها - معرفي آزمونهاي دقت آزمون خط زني حروف يا عالئم در اين نوع آزمون ،آزمودني ملزم است از مجموعه عالئم ارائه شده ،عالمت خاصي را – با زدن خط بر روي آن – مشخص .كند نمونه آزمون خط زني نمونه آزمون خط زني در تصوير زير،شكلهاي شيوه محاسبه دقت آزمودني را پيدا كنيد و :برروي آن ضربدر بزنيد شيوه محاسبه دقت آزمون كل عالئم درست خط خورده كل عالئمي كه بايد خط مي خورد دقت = آزمونهاي استعداد مكانيكي يكي از انواع آزمونهاي استعداد مكانيكي ،آزمون استعداد .مكانيكي مينه سوتا است :ويژگيهاي آزمون ويژگيهاي آزمون استعداد مكانيكي مينه سوتا داراي دو فرم موازي AA -و .BBاست .هر فرم داراي ٦٤سؤال است - نمونه پرسش - نمونه پرسش آزمون استعداد مكانيكي مينه سوتا آزمونهاي استعداد تجسم فضايي يكي از انواع آزمونهاي استعداد تجسم فضايي ،آزمون سوله .است ويژگيهاي آزمون ويژگيهاي آزمون استعداد تجسم فضايي سوله از ۳۰قطعه به اشكال دايره و ستاره و مربع در ابعاد مختلف - .تشكيل شده است .يك صفحه كه براي هر قطعه ،جايگاهي پيش بيني شده است - آزمودني بايد هر قطعه را در جايگاه خود در صفحه قرار - .دهد عوامل تغيير دهنده ساخت استعدادها مهمترين عواملي كه ساخت استعدادها را تغيير مي دهند :عبارتند از سن ۱- تعليم و تربيت ۲- تمرين ۳- جنس ۴- فصل هشتم آزمونهاي شخصيت طبقه بندي آزمونهاي شخصيت آزمونهاي آزمونهاي جامعه سنجي فرافكن آزمونهاي روانسنجي پرسشنامه ها آزمونهاي عيني آزمون هاي شخصيت پرسشنامه ها پرسشنامه هاي شخصيت ممكن است عالئق ،نگرشها ،و يا .مجموعه اي از صفات شخصيت را اندازه گيري كنند :نمونه نمونه پرسشنامه هاي شخصيت پرسشنامه چند جنبه اي ام.ام.پي .آي ۱- پرسشنامه برن رويتر ۲- پرسشنامه ۱۶عاملي كتل ۳- پرسشنامه اضطراب كتل ۴- پرسشنامه گيل فورد -زيمرمن ۵- پرسشنامه هاي سازگاري ( مانند :پرسشنامه كرنل و ۶- پرسشنامه بل) پرسشنامه چند جنبه اي M.M.P.I .مشهورترين پرسشنامه شخصيتي است - .از ۵۵۰پرسش تشكيل شده است - :صحيح> -آزمودني با انتخاب يكي از گزينه هاي < ، >به پرسشها پاسخ مي گويد <.نمي دانم> و < غلط صفات مختلف شخصيت را اندازه مي گيرد ،از جمله- : افسردگي ،هيستري ،ويژگيهاي مردانه – زنانه ،عدم تعادل .رواني ،هيپوكتدري ،تعامل اجتماعي ،پارانويا ،اسكيزوفرني پرسشنامه برن رويتر .مشتمل بر ۱۲۵پرسش است - .پرسشنامه اي چند جنبه اي است - :جنبه هاي مورد اندازه گيري عبارتند از - تمايل به نوروتيك بودن درون گرايي – برون گرايي تسلط يا تسليم در روابط شخصي اعتماد به نفس اجتماعي بودن پرسشنامه ۱۶عاملي كتل داراي دو فرم Aو .Bاستفرم A -به صورت گروهي و فرم Bبه صورت فردي .اجرا مي شود اين پرسشنامه براي پيش بيني :موقعيت تحصيلي ،سازگاري - .شغلي ،تشخيص يا پيشرفت روان درماني به كار مي رود پرسشنامه اضطراب كتل .قابليت اجرا به صورت گروهي دارد - .پرسشنامه عيني است و با كليد تصحيح مي شود - .حاوي ۴۰پرسش است - .در موارد تشخيص به كار مي رود - .دو نوع اضطراب :آشكار و نهان را اندازه مي گيرد - پرسشنامه گيلفورد -زيمرمن پرسشنامه اي چند جنبه اي است و ۱۰ويژگي را اندازه - .گيري مي كند .حاوي ۳۰۰پرسش است - .نوع پرسشها و شيوه نمره گذاري ،عيني است - پرسشنامه هاي سازگاري .ميزان نا بهنجاري فرد را ارزشيابي مي كند - براي تشخيص افرادي كه اختالل شخصيت دارند به كار مي - .رود آزمونهاي عيني شخصيت :مشهورترين آزمونهاي عيني شخصيت عبارتند از مازها يا البيرنت هاي پرتئوس - آزمون ترسيم در آيينه - آزمونهاي فرافكن شخصيت :مشهورترين آزمونهاي فرانكن شخصيت عبارتند از آزمون رور شاخ ۱- آزمون اندريافت موضوع (معروف به آزمون تي.اي.تي) ۲- آزمون دهكده هانري آرتوس ۳- آزمون تداعي كلمات يونگ ۴- آزمون تكميل جمالت ۵- آزمون نا كامي روزنزوايگ (كودكان) ۶- آزمون رورشاخ آزموني فرافكن است - از ۱۰كارت تشكيل شده است - در هر كارت لكه اي جوهر وجود دارد - كارت سياه -سفيد ،و ۵كارت رنگي است - ۵ اجراي آزمون به صورت انفرادي است - تصاوير آزمون رور شاخ تصاوير آزمون رورشاخ آزمون اندريافت موضوع )(T.A.T آزموني فرافكن است - براي بررسي و شناسايي نيازها و تمايالت افراد به كار مي رود - از ۳۰كارت مصور و يك كارت سفيد تشكيل شده است - نمونه عيني ندارد - نمونه تصاوير نمونه تصوير T.A. ‏T آزمون دهكده هانري آرتوس آزموني فرافكن است - از ۱۷۷قطعه تشكيل شده است - آزمودني به كمك قطعات يك دهكده مي سازد - فرض براين است كه ساخت شخصيت فرد در ساختمان دهكده ساخته شده - منعكس مي شود آزمون تداعي كلمات يونگ آزموني فرافكن است - آزمودني با شنيدن كلمات آزمايشگر ،كلمه اي را بر زبان مي آورد - فرض آزمون :وقتي كلمه اي موجب تداعي كلمه اي بشود و اين - كلمه براي آزمودني بار عاطفي داشته باشد ،آزمودني به طور ناخود آگاه سعي مي كند آن كلمه را با كلمه اي كه بار عاطفي ندارد جايگزين كند آزمون تكميل جمالت آزموني فرافكن است - ازمجموعه اي جمله ناتمام تشكيل شده است - آزمودني ،جمله ناتمام را با عبارت خود ،تكميل مي كند - آزمون ناكامي رونزوايگ آزموني فرافكن است - ويژه كودكان است - از ۲۴تصوير تشكيل شده است - در هر تصوير بخشي از مكالمه بين دو نفر نوشته شده است و آزمودني - بايد پاسخ فرد مقابل را بنويسد نمونه پرسش نمونه تصويرآزمون ناكامي روزنزوايگ آزمونهاي جامعه سنجي آزمون جامعه سنجي وسيله اي است كه به كمك آن مي توان افراد محبوب ،مطرود ،منزوي ،گروههاي فرعي و به طور .كلي روابط موجود بين اعضا گروه را مورد مطالعه قرار داد  :مشخصات منبع كتاب :روان سنجي • تاليف :حمزه گنجي • انتشارات :دانشگاه پيام نور • دهگالن مجیدی فایق محمد واین پایان نیست آغاز تغییر بنیادین در یادگیری شماست 18 محمد فایق مجیدی 19 دهگالن مجیدی فایق محمد 20 دهگالن مجیدی فایق محمد end