انواع ریسک ها در صنعت بانکداری و مدیریت ریسک بانک ها

صفحه 1:
oo در طول حیات بشری ذخیره سازی آنچه مازاد بر مصرف انسان ها بوده هميشه وجود داشته است. آنسان هميشه از آینده خود نگران است. آیشده ای که شاید گاهی وقت ها ممكن است هركز به وقوع نبيوندد. 3 براى اينكه بتوانيم ريسك هاى مترتب بر بانك را توضيح دهيم. ابتدأ بيدا يول و بانك را توضيح مى دهيم. پیدایش پول و بانک: اكر به تاريخجه بيدايش پول برگرديم پول در طول حیات شود از مراحل مختلف عبور نموده است و در هر دوره به اشکال گوناگون ظهور و بروز کرده است؛ از پول کالایی گرفته تا پولالکترونیک. هر چند در منشور حمورابی ششمین پادشاه ببل قوانین و مقرراتی در ارتباط با ‎ply‏ دادن و پذیرش سپرده بیان شده است اما پیدایش بانک را باید به دوران انتقال نظام اقتصادی از مبادله پایاپای به دوران اقتصاد پولی نسبت داد. در این زمان است که بانک جایگاه خود را در برای تسهیل مبادلات در نظام اقتصادی باز نمود. واژه بانک ممکن است از واژه بانک در زبان آلمانی به معنای شرکت و یا از واژه بانکو در زبان ایتالیای به معنای دکه که محل کسب صرافان در ایتالیا بسوده اخذ شده باشد. با مطالعهتاریخ می تون نشانه های از وجود معاملات بانکی در امپراطوری های قدیم بایل, چین, ایران, ونان و روم دست یافت. اما طبق مدارک اولین بانک مدرن به شکل امروزی در جنوای ایتالیا در سال ۶ میلادی پا به عرصه وجود گذاشت. تعریف بانک: طبق تعریف بانک یک نهاد مالی است که در بازار پول به فعصالیت می پردازد و به عنوان عامل سپرده پذیر و وام دهنده وجوه مالی در اقتصاد می باشد. 

صفحه 2:
در برخی از کشورها همانند ژاپن و آلمان بانک ها مجوز شرکت داری را دارند. اما در آمریکا از اين كار منع شده اند. کارکردهای بانک: برای بانک ها دو کارکرد اساسی تعریف شده است: ‏ ۱- سیستم پرداخت» ۲- واسطه گری مالی [ا . سیستم پرداخت در اين كاركرد بانك ها با خلق بزارهای لازم قدرت انتقال وجوه در نظام مالی را فراهم می آورند. یعنی در قالب حساب هاى پس انداز و دیداری به مشتریان خدمات آرائه می نماید. ۲ واسطه گری مالی در آين نقش بانك ها با توجه به تابع مطلوبیت افراد جامعه سپرده های کوتاه مدت. میان مدت و بلند مدت آنها را قبول نموده و امکان انتقال آنها به متقاضیان این سپرده ها را فراهم می نمایند و از این طریق کارکرد واسطه گری مالی را فراهم می نمایند. عمده خدمات بانکی: ‎)١‏ خلق و انتشار چک های بانکی به عنوان وسیله پرداخت. ال وجوه از طرّق مختلف( تلكراف. تلفن, تلفن, اینترنت و ....) hy ۶ اعطای خدمات اعتبارات اسنادی, ضمانت نامه های ارزی ۷ مبادلات ارزی ۸ پذیره نویسی اوراق بهادار به خصوص اوراق قرضه و خدمات دیگر کارکردهای اقتصادی بانک ها ‎)١‏ انتشار بول در قالب جك هاى بانکی ۲) مبادلات وجوه در اتاق باياياى ۳) واسطه اعتباری (دریافت وجوه و دادن وام) ۴) بهیود کیفیت اعتباری ( ایجاد پرتفوی منابع و مصارف و در نتیجه کاهش رشک) ۵) توسعه سررسید مقررات بانكى: 

صفحه 3:
این مقررات چگونگی ورود و خروج به اين صتعت را مشخص می تماید و عمدتا از سوی کمیته بال( بازل) تعیین می گردد. همانند ریسک عملیاتی بانک» کف‌ایت سرمایه و غیره. انواع بانک ها بانک داری خرد ۲ بانکداری کسب و کار ۳ بانک داری شرکتی ۴) بانک داری خصوصی ۵ بانک سرمایه گذاری ۶ بانک مرکزی الف) بانک داری خرد: در این نوع از بانک داری. بانک به ارائه خدمات به اشخاص حقیقی و شرکت های کوچک می پرداز. از ناع بانک های خرد می توان به موارد زیر اشارهنمود ۱ بانک های تجاری: که وظیفه سپرده پذیری و اعطای وام را دارند ۲ بانک های جمعیتی:( 1۵0165 ‎(Community‏ ‏به فعالیت های بانکی در محدوده جغرافیای معین می پردازند. ۳ بانک های توسعه جمعيتى: (2136126 29657610 ‎Community‏ ‎(Bank‏ ‏اين بانک ها برای توسعه کسب و کارهای کوچک فعالیت می پردازند. ‎Postal Saving Bank :_ 2. ju! 2 cle SbF‏ این بانک ها عملیات سپرده پذیری را از طريق بست انجام مى دهند. ۵ بانک های خصوصى ‏ قعلطة8 ‎Parivat‏ ‏برا ثروت مندان مديريت يول و سرمايه را انجام مى دهند. ۶ بانک های فرا منطقه ای: ۳165 0۴50۲6 اين نوع از بانک ها در مناطقی که دارای مزیت خاص به ویژه مزیت مالیانی باشند. تشکیل گردیده و آنگاه در دیگر مناطق خود را توسعه می دهند. ‎Saving BankS:jls) 4 cle SL‏ هدف اولیه اين بانک ها دسترسی عموم مردم به خدمات سپرده ای بوده. ولی در حال حاضر به اعطای وام خدمات بیمه ای و پرداخت وجوه وام به بنگاه های کوچک می پردازد. ‎ 

صفحه 4:
۸) بانک های اخلافی: ‎Ethical BankS‏ اين بانى قبل از انجام فعالیت های سرمایه گذاری, با تجزيه و تحليل عمليات مورد نياز مشستريانش» سرمایه گذاری ها را بر اساس مسئوليت اجتماعى طبقه بندى مى نمايد. ‎)٩‏ بانک های اسلامی: ‏این بانک ها بر اساس موازین شرعی دین مبین اسلام از جمله حرام دانستن نرخ بهره به فعالیت می پردازند. ‏پس از بیان نوع بانک در جهان که در قسمت قیل آنها را مورد بررسی قرار دادیم ابتدً به بیان تعریفی از ریسک پرداخته و آنگاه ريسك هاى كه بانك ها را تحت تاثیر قرار می دهند و نحوه محاسبه آنها خواهیم پرداخت. بايد توجه داشت كه كليه مؤسسات و بنكاه هاى اقتصادى بدون توجه به نوع فعالیت و هدفی که دنبال می‌کنند. خود را همواره در مصرض ریسک قرار می‌دهند. بتابراین می‌توان گفت که: «ریسک جزء ذات کلیه فعالیت‌های اقتصادی است» ینابراین احتمال به صفر رساندن میزان ریسک در فعالیت‌های مالی نیز بسیار اندک است. بر اين اساس یک نهاد مالی در راستای کار خود ناگزیر اسنت که ویسک را بيذ يزد: بنابراين: مطلوب ترین روش کاهش پیامدهای نامطلوب ریسک. استفاده از مدیریت ریسک در کلیه عملیات بانک می باشد. موفقيت يك نهاد مالى در كرو طراحى و اعمال بهينه مديريت ریسک در آن نهاد خواهد بود. عدیریت ریسک:بز: شنانتای: ‎gS pene LenS cay pled os yg taal‏ ‎ ‎ ‏مطلوب ترین روش کاهش پیامدهای تامطلوب ریسک, استفاده از مدیریت زیسک در کلیهمواحل می باشده موفقیت یک نهاد مالى در كرو طراحى و اعمال بهينه مديريت ریسک در آن نهاد خواهد بود. وهد بو 

صفحه 5:
مدیریت ریسک بر شناسایی, اندزهگیری و کنسترل انواع ریسک ها متمرکسز “0 فرآیند تصمیم گیری در مدیرب می توان مدیریت ریسک ها در یانک را بر اساس عوامل زیر تعیین می گردد: از آنجابى که ریسک دارای سطوح متفاوتی می باشد. در نتيجه نمى توانیم در کلیه سطوح از ریسک روش های یگانه ای جهت برخورد با آن داشته باشیم. بنابر این می بایست ابتداً شناختی از استراتزی های گوناگون مقابله با درجات مختلف ریسک را داشته باشیم: ۱ سن ار تقسیم پندی الواغ ويساقة ما آوررا مور سم طمعده اس دیاین سه طبقه عبارتند از ریسک اعتبارى ريسك بازار و ريسك نقدینگی. ابتدً تعریفی از این ریسک ها ارائه نموده و آنگاه انواع مدل های که می توانند اين كونه ريسك ها رأ مورد سنجش قرار دهند. مطرح و مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد. ریسک اعتباری؛ ۱ ریسکی است که. بر اساس آن قرض کننده وجوه قادر به پرداخت اصل و فرع وام و یا بدهی خود طبق شرایط مندرج در قرارداد نمی باشن به عبارت دیگر مطابق این ریسک. بازپرداخت ها یا با تأخیر انجام شده و یا اصلاً وصول نمی‌شوند. این آمر موجب ایجاد مشکلاتی در گردش وجوه نقد بانک ها می‌شود. سه نوع مهم ریسک اعتباری عبارتند از ریسک شخصی يا مصرف کننده ‎Sigh Bly‏ ریسک کشوری yoo ريسك عملیاتی: عبارتست از زیان مورد انتظار (یا غیر منتظره) ناشی از خطاهای انسانی. تقلب. بروز اشکال در روش های انجام کارء ضعف فن آوری و یا عوامل بیرونی. عوامل فوق باعث ایجاد زیان برای بانک و یا بنگاه اقتصادی مورد نظر می گردد. كه اين زيان در شكل زیر نشان داده شده است. ‎oe 1#‏ لو د ناه یمیت ‎apg‏ سو رح وي 

صفحه 6:
تا رویدادهای جهانی را شامل شود ۷ ریسک فرآیند: این ريسك شامل اشتباه در كنسترل اشكال رويهها. تفكيك نامناسب وظايف و ضعف در كنترلهاى داخلى ‎Coal‏ [] ريسك افراد: اين ريسك ناشى از رفتار غير قانونى افراد. كلاه بردارى و کوناهی در عکس‌العمل آنها می‌باشد. طبق آخرین نظرسنجی انجام شده از بانک‌ها مهم ترین عامل زیان عملیاتی در صنعت بانک داری نقص کنترل‌های داخلی و فرآیندهای انجام کار است. رویکرد شاخص پایه‌ی: اين رویکرد به عنوان ساده‌ترین و پرکاربردترین روش اندازه‌گیری پوشش سرمایهای ریسک عملیاتی, ذخیره سرمایه‌ای صورد نیاز برای پوشش ریسک عملیاتی را بر پایه درصدی از درآمد ناخالص سالیانه مثبت بانک تعریف می‌نماید اجرای این روش برای مقبله با ریسک‌های عملیاتی در بانک‌های کوچک با فعالیت‌های تجاری ساده مناسب است. اما کمیته بسال استفاده از این روش را در بانک‌هایی که قعالیت بین‌المللی دارند. توصیه نمی‌نماید. عملياتى ريسك يوشش براى نياز مورد سرمايهاى ذخيره- 107200001010 -001 ا است داشته مثبت ناخالص درآمد بانک گذشته ساله سه دوره طی که سال‌هایی تعداد- لا «ع3کم گذشته سال سه در مثبت ناخالص درآمد-00)2103 ال کمیثه توسط شده تعیین پاية ذرصد: 0۳-1590 درآمدهاى ناخالص به عنوان شاخص ارزیابی ریسک عملیاتی: 1 کمیته بال در دستورالعمل سال ۲۰۰۱ خود. بر اساس داده‌های جمع‌آوری شده از بانک‌هایی که روش‌هایی را برای تعیین و تخصیص میزان سرمایه لحاظ تموده بودند. به طور مینگین حداقل سرمایه لازم برای رویارویی بسا ریسک‌های عملیاتی در بانک‌ها را حدود ۲۰ درصد سرمایه برآورد نمود. بر این اساس اين کمیته پارامتر 0 را به گونهایی تعیین نمود که سرمایه لازم برای مقابله با ریسک‌های عملیاتی در بانک‌ها ۲۰.حداقل سرمایه قانونی باشد. 

صفحه 7:
ین بیج درل ۷۰۰1 با اقتراس حم مومدموره ‎ceo pepe Dll‏ برآوردهای خود افزود و مقدار حداقل سرمایهبرای پوشش ریسک‌های عملیاتی را 1۱۲و پارامتر 6 را بین ۱۷ تا ۲۰ درصد برآورد نمود. در حال حاضر طبسق آخرین دستورالعمل این کمیته در سال ۲۰۰۳ مقداراين بارامتر 18 يسرأورد شده است. هر چند انتظار مىرود در آيتده مقدار این پارامتر مجدد ارزیابی و برآورد گردد. رویکرد استاندارد ‎The Standardized Approach).‏ به طور اساسی تحوه به كاركيرى رويكرد استاندارد شده هماتند رويكرفا شاخص پایه‌ای است. يا اين تقاوت که عملیات بانكى را به هشت طبقه به شرح جدول پاور بعد تقسیم و برای هر طبقه ضریب پیهای خاصی تعریف می‌نماید. عملیاتی ریسک پوشش برای نیاز مور ای سرمایه ذخیره 00000003ه <0]10][0][0 108 --(]1030]1][](0۵0 ممم بانک فعالیت طبقات از یک هر برای معین سال یک در سالیانه ناخالص درآمد- oo ‏پیوست جدول طبق بال كميته توسط شده تعيين بايه ضريب-[]‎ (compliance risk) ‏ریسک تطبیق‎ طبق تعریف این ریسک از عدم تطابق و ثبات رویه در رعایت و انجام قوانین و مقررات پولی. مالی و بانکی اعم از قوانین داخلی بانک و قوانین خارجی (استاندارهای مالی. قوانین بانک مرکزی. سیاست های پولی مالی بانک مرکزی؛ قوانين حاكميت | راهبرد شركتى و ..) و نوع عملكرد و 'رعايت" اين قوانين توسط بانك مى باشد. علم فعالیت درست در واحد تطبیق سیب آسیب بنه حسن ضبه رت باننک می شود. ریسک یزار ریسک بازار ناشی از تفییرات غیر متعارف موجود در قیمت های بازار می باشد. اين نوع ریسک در گروه ریسک های پر مخاطره قرار مىكيرد. که در آن تفیسیرات قیمت های بازاره منجر به سود و یا زیان می‌شود. اين نوع ریسک نه تنها در اثشر تغییرات در قیمت های بازار بلکه در نتيجه واکنش و اقدامات معامله گرانی ایجاد می‌شود. که در جهت ریسک پذیری و یا رهایی از ریسک تلاش می‌کنند. ریسک بازار از تغیبرات در قیمت سرمایهه کالا:پول و ارز تشأت می گیرد: بنابراین مهم ترین اجزاء تشکیل دهنده ریسک بازار عبارتشد از: ریسک سرمايه. ريسك كالاء ریسک نرخ بهره و ریسک نرخ ارز 

صفحه 8:
ريسك نرخ از ریسک نرخ ارز حاصل تفاوت هاى موجود بين قيمت ارز رايج يك كشور و ساير ارزها مى باشد و در اثر نوسانات نابرابر نرخ هاى آرز ايجاد م شود. ریسک نقدینگی: یکی از مهم ثرين ريسك هاى بازار مالى. ریسک کمبود نقدینگی بسرای ایضای تعهدات مالی است. این ریسک بیان گر آن است. که بنگاه برای پرداخت بسدهی هاى خود در زمان سررسيد از منابع نقدى يا دارابى قابل فروش كوتاه مدت کافی افهره امك تباشدن ‎cal‏ نقدینگی در یک موسه مالی باغت افزانش درجه اهمیت آن در موسسد مالی می گردد. قرآیند بحران نقدینگی: تسميمات مديزيت در رابطه بااعديريت زيسك: اكرجه استقرار مديريت ريسك هزينه بر مى باشد. ولى اداره كسردن ريسك از كاهش زيان هاى احتمالى ناشى از ريسك مى توائد بر ارزش بنكاه اقتصادى ريق slides بطورکلی ری اه کردنریسک دوگزیشه پیش روی شبرکت ها است كله ‎Pa‏ ‎-١‏ كاهش ريسك از طریق اجتناب از آن تا حد ممکن. ‏در اين راه كارء بانک ها و بنگاه ها از طريق عدم ورود در فعاليت هاى با ريسك بالا و معاملات ريسكى و سرمايه كذارى عايدات حاصله بانك. در دارايى هاى بدون ريسك سعى در كاهش ريسك دارند. ۲- کاهش ریسک در سطح یکسانی از سرمایه اقتصادی از طریق مدیریت ریسک. ساختار سرمایه و بودجه بندی سرمایه ای. ‏راه کار دوم: مدیریت ریسک ‏در این راه کار بانک ها و یا بنگاه ها برای مدیریت ریسک از ۳ روش می توانند. استفاده نمايند: 

صفحه 9:
۱- تعیین حد کفایت سرمایه برای پوشش ریسک ‏ , ۲- انتخاب بهینه پروژه ها بر اساس میزان تأثیرگذاری آنه بر ریسک کلی ۳- استفاده از ابزرهای مدیریت ریسک نوع ریسک موثر بر سرمایه اقتصادی بانک ها اهداف مدیریت ریسک اعتباری: [] بطور کلی مهم ترین اهداف مدیریت ریسک اعتباری بشرح زیر می باشد: ‎-١‏ تدوين سياست هاى مديريت پرتفوی آعتباری ۲- بررسى عملكرد جارى و فرآيند اعطاى وام ۳- بررسی کیفیت پرتقوی اعتباری ۴- مشخص نمودن پرتفوهای اعتباری با عملکرد ضعیف ۵- ندوین سیاست های مدیریت ریسک اعتباری ۶- طبقه بندی دارایی ها ۷- تهیه فرآیند تجزیه و تحلیل اعتبر ۱- تدوین سیاست های مدیریت پرتفوی: یکی از مکانیزم های کنترل ریسک در مدیریت ريسك اعتبارى؛ تدوین سیاست ها و قوانین مرتبط با پرتفوی اعتباری است. در مدیریت پرتفوی اعتباری بايد مشخص شود که چه نوع اعتباراتی و با چه محدودیت های به مشتریان اعطا شود و وزن هر یک از اعتبارات در تركيب برتفوى چگونه باشد. ناظرین بانک ها (بنگاه ها) همواره می‌بایستی توجه خاصی نسبت به سیاست های قانونی که توسط هیأت مدیره وضع می‌شود. داشته باشند. سیاست‌های مدیریت پرتفوی اعتباری: مهم ترین سیاست هایی که هیأت مدیره بانک در زمینه مدیریت پرتشوی اعتباری باید به آنها توجه نماید. عبارتند از ۱- اعمال محدودیت بر وام های باز پرداخت نشده ۲- محدودیت هاى جغرافيايى ۲ میزان تنوع پرتفوی ۳- توزيع وام ها از طریق طبقه بندی انواع وام ۵- سررسید وام ها 

صفحه 10:
ریسک نرخ بهره چیست: امکان ضرر ناشی از تغییرات نامساعد در ارزش دارایی ها و بدهی های حساس به نرخ بهره در نتيجه تغيير نرخ بهره 5 امکان و میزان خطر تغییرآرزش دارایی ها یا بدهی ها (یا خالص آنها یسنی آرزش حقوق صاحبان سهام) ناشی از تغییر سطح مطلق نرخ های بهره حاشیه (أسبريد) بين دو نرخ (تنزيل جريان وجوه آتى دارابى ها و بدهى ها). شکل منحنی بازده یا هر رابطه دیگر مربوط به نرخ بهره اجزا تشکیل دهنده ریسک نرخ بهره الف: ريسك قيمت كذارى مجدد انهه ريسك يايه. چ: ریسک ناشی از اختیار ایتد به تعریف هر یک از این ریسک ها و چگونگی ایجادآنها می پردازيم: الف: ریسک تطبیق جریانات ورودی و خروجی( قیمت گذاری مجدد) زمان بندی سررسیدهای دریافتی و پرداختی جریان های نقدی ثابت از نظسر مقدار ریالی تعیین شده) بانک, تاثیر مستقیمی بر ارزش (قیمت بازاری) این جریان ها دارد. باید توجه داشت که هر چه مدت زمان دریافت یک جریان نقدی ثابت بلندمدت تر باشد. تاثیرپذیری آن از نوسان نرخ بهره و بالطبع ریسک نرخ بهره آن بیشتر خواهد بود. بنابراين اكر سررسید جریان های نقدی ورودی و خروجی بانک ها بسا هم به طور نسبی در تعادل و هم زمان نياشند و همدیگر را پوشش ندهند. نوسانات نسرخ بهره تلاطم بيشترى در ارزش حال اين جريانات بوجود می آورد و در نتیجه قیمت يا ارزش بازاری آن متفاوت خواهد شد. ب: ريسك بايه: نرخ بهره دریافتی دارایی ها و پرداختی بدهی ها ارتباط کامل و بهيضه ای وجود نداشته باشد. اين ريسك ايجاد مى گردد. به عنوان مثال اگر دارایی ها تابع یک شاخص نرخ بهره و بدهی ها تابع شاخص نرخ بهره دیگر باشند. ریسک پایه شکل مى كيرد چ- زیسک ناشن از اختیا اين ريسك هنكامى ايجاد مى كرد كه طرفين وام كيرنده و وام دهنده به زمان سررسیدهای قرارداد خود پای بند نباشند و از اختیارات قرارداده شده در قرارداد خود بخواهند زودتر از سررسید استفاده نمایند. به عنوان مثال: سپرده گنار پنچ ساله بخواهد زودتر از موعد قرارداد. سپرده خود را دریافت نماید 

صفحه 11:
ما ایتداًکلیه ستجه:های ریسک را فورد:بززنی اجمالی فرارمی دهیم‌و آنگداه به تحلیل سنجه های سنجه های حساسیت می پردازیم. برای محاسبه ريسك سررسيد از سنجه های حساسیت که در اين ارتباط به وجود آمده اند. استفاده می نمائیم: سنجه های حساسیت: اين كروه از سنجه ها میزان حساسیت متفسیر وایسته را در ازای تفییر, متفسیر ل نشان می دهد. از این سنجه ها می توان به دیرش, تحدب و ضریب بتاً آشاره نمود. دیرش: ‎Duration‏ ‏این سنجه ریسک در سال ۱۹۳۸ توسط فردریک مکالی اراشه گردیند. دیبرش معيارى است كه ميزان حساسيت اوراق قرضه و يا دارايى هاى با نرخ بازده ثابت رأ ادريوابر تغييرات نرخ بهره به:ما نشان مى 'دهد. ين سنجه يك معيار ارزيابى ريسك اوراق بهادار با دريافتى ثابت است. به عبارتی سنجه ريسك ديرش معيارى مناسب براى سنجش ويزكى هاى زمانى در مقايسه با معیار سررسید می باشد. برای درک بهتر ديرش ابتدأ بهتر است. دقتى داشته باشيم به رابطه بين قيمت اوراق بهادار با دريافتى ثابت و تغييرات نرخ باید دانست که ارزش اوراق بهادار با دریافتی ثابت رابطه عکس دارد با تفییرات نرخ بهره بازار به عبارتى با افزايش نرخ بهره. ارزش إين اوراق کاهش و با کاهش نرخ بهره ارزش اين اوراق افزايش مى يابد. مى توانيم قيمت يك برك اوراق قرضه را به صورت زير محاسبه كنيم: قرضه اوراق قبمت- 9( + 0]000]190013 0000-1 با توجه به رابطه قوق با بيان نمود ‎4S‏ الف) اگر نرخ بهره بازار از نرخ بهره اوراق بیشتر باشد. در نتیجه ارزش اوراق با دریافتی ثابت کاهش پیدا می کند و در نتیجه این اوراق را می بايست به قيمت كمترى(19156013126) از ارزش اسمی به فروش رسانيد. 

صفحه 12:
ب) اگر ترخ بهره بازار از نرخ بهره اورای کستر باشد. در نتیجه ارزش اوراق با دریافتی قابت افزایش پیدا می کند و در نتیجه این اوراق را می بایست به قیمت رى(81©13311112) از ارزش اسمى به زان از آنجا که در اوراق قرضه اصل وام پرداختی در زمان سررسید در گردد.می توانیم رزش خانی ار را به صورت زير بان دريم قرضه اوراق قیمت-[]0(8] + 00)1] +[]2800]1-10]100 ۳ ارزش اسمی اوراق قرضه ‎C‏ کوپن های دریافتی ۳ اكر از قيمت نسبت به نوخ بهره. مشتق اول بگیریم آنگاه 0300+0-3([] +1) 00[][]-0 +00 1002] + 100801]-0 <0][]10][][0 +0400(]+0200)1] 1+]0(۵۵)1+0(۵ +0 -۵ +0۵00( +1) 0-1000 م مه فرمول فوق تفییرات قیمت اوراق را با توجه به تغییرات نرخ بهره بازار نشان این رابطه از معکوس بودن ارزش اوراق با نرخ بهره بزار حکایت می کند, که اين موضوع همان عامل ايجاد كننده ريسك براى أوراق بهاداربادريافت ثابت مى در نتيجه سنجه ديرش با ارائه شاخصى براى دوره بازيافت جريان هاى نقدى. ريسك تغيير قيمت أوراق قرضه را در قبال نوسان نرخ بهره اندازه كيرى مى نمايد. بايد توجه داشت كه از مفروضات این سنجه ریسک. خطی بودن رابطه بین نرخ بهره و قیمت اوراق با درامد ثابت امست. اگر بخواهیم شبیه نازی پین دیرش و نایز حباحت:متالی داشته باشنیم: بهتر اسبت بگوئيم که دیرش به روش دوره بازگشت سرنایه که یه تام جریانات نقند آینده توجه داشته باشد شبیه | تعریف دیرش: دیرش یک نقطه از زما سرمايه كذارى مى شود دقيقًداراى ارزش فعلى برابر ساير جريان هاى نقسدى در ينده مى باشد. است که در آن نقطه جريان هاى نقدى كه مجدداً 

صفحه 13:
به عبارت دیگر دیرش معیاری است که در آن زان بندی, سررسید كليه جريانات نقدی ورودی و خروجی بر اساس سهم هر بخش از جریان تنزیل شده. از کل ارزش حال جریان های نقدی موزون می شود به بیان دیگر, دیرش میانگین موزون زمآن جریانات نقدى تنزيل شده مى باشد. با ذكر يك مثال ابتدا ديرش را از ديدكاه ميانكين وزنى مورد بحث و تجزيه و تحليل قرار مى دهيم: فرض كنيد ما جهار نوع از اوراق بهادار به همراه جريانات نقد آنها به شرح صفحه بعد در اختیار دار اكر به جريانات نقد اين جهار نوع اوراق قرضه نكاهى بيندازيم و اكر ارزش بول را در نظر نكيريم و فقط زمان سررسید را در نظربگيریم آنگاه هر ورقه دارای دوره بازگشتی که به صورت زیر محاسبه می شوند. خواهد بود: ما رای تعیین متوسط دورهبازگشت به هریک از جریان ای ورودی وزنی را تخصیص می دهیم: -0110:10:10:4010:110:3:10:2:10:1:010 - ‏اول‎ Gis! ۳۷ اورای دوم - 0115:15:15:4015,115,3:15:2:15:1:015- ‎TIFF‏ اوراق سوم - 0120,20,20,4020.120.3.20.2.20-1,020 = ۳/۳۳ اوراق جهارم - 040100:100:3:0:2:0+1:00 - ۴ گر سررسید جهار ورقه فوق تكاهى ببندازم» مى بينيم كه ورقه جهارم جون هيج جريان ورودى قبل از سال جهارم ندارد. دقيقاً در همان سال چهارم اصل سرماي را بركشت مى دهده دولیورقه سوم دنه و نيح سال اصل يسول زا بو می حال آگز ها نخواهيم ارزش ول را نیز به عبت زان له کسئیم فز حقیقت همان ديرش را محاسبه نموده ايم بنابراين مى توانيم ديرش را به صورت زیر محاسبه نمائيم: ‎DUR =‏ 0(0300+0] +1) همه +0200( +1) م00 +0(0] +20]00)1 ...+400 0([] +1]00)1] 

صفحه 14:
+۵0]1-10][00)1+](0][- 100+ 0]1[)][+ ]1(0 )01+ ][(0][0000][ 2)1+](8+ ۵][00 ) 1+ ]1( 02 00 + 0][00 1+ ][( 03 00+ 1 +][( 0400+... 000+ ۵][00)1+ ][(0][- 100 + 0][+ ][00)1+](0][ در فرمول فوق 6 :بهره سالیانه 1۳ : نرخ بهره بازار 2 : ارزش اوراق مخرج کسر فوق همان ارزش ذانی اوراق بسوده و صورت کسر تلفیقی از ارزش زمانی و میانگین وزنی موزون شده می باشد. بنایراین فرمول فوق را می توانیم به صورت زیر باز نویسی کنیم: ‎DUR=‏ ‏0(0]00] +1 ) 1(00] +[0][80+0][)]1([] +10]01-100][]00)1 ]00 ]0۵0 حال بهتر است مفهوم ديرش را درك كنيم؛ ديرش عبارت است از ميزان تغيسير در ارزش اوراق بهادار با دريافتى ثابت به ازاى يك درصد تغيير در نرخ بهره بازار. حال اگر بر اساس دو معیا ارائه شده و نرخ بهره بانزده درصد. بخواهيم اوراق بهادار با دريافتى ثابت رأ أولويت بندى ‎IST pees‏ به عتوان نمونه دو مورد از چهار مورد در زیر حل شده است: DUR 00100(1+0.15)0+02 x 1000(1+0.15)o200+03 x 10001 1+0.15)o300+0 4(10+100)o(01+0.15)040000100(1+0.15)o0+01000( 1+0.15)0200+01000(1+0.15)o0300+010+10000(1+ 0.15)o0000 = 0294/8085/50 =3/45 

صفحه 15:
DUR = 00150(1+0.15)0+02x 1500(1+0.15)o200+03 x 1500 1+0.15)0300+0 4(15+100)o(01+0.15)040000150(1+0.15)o+01500( 1+0.15(02 00+ 01 500)1 +0. 15(0300+ 015 + 10000)1+ 0.15(0][000 2 0328099/60=3/29 يس از درك ديرش مى توانیم رابطه زیر را که بر اساس بسط دو جمله ای تیلور و مشتق دوم از این بسط به دست می آوریم. را نیز به صورت زیر بیان کرد ‎DUR= 0‏ 9۵۸ )1 + ][( 0-000 )][02 0-8 ][01 (000]10 10008 )0][820-0 ][0 (0010(8)1+0][010 ما مى توانيم از طريق فرمول جا نيز ديرش را محاسبه نمائيم: ‎DUR=‏ ‏+00000(]+1][00][020)01]-0[0]+10+081 +[]0]000)1+0(0 [0][000]1([]+00)1[]< ]0۵ که در فرمول فوق: ‎P‏ قیمت بازاری ۷ تاریخ تا سررسید : قیمت اسمی سهم 0 بهره های دریافتی ‏ ۲ بازده تا سررسید ‏در فرمول های فوق فرض بر این بود که بهره سالیانه پسرداخت می شود. ولی گاهی بهره اوراق قرضه در مدت زمان های کمتری پرداخت می شود. ‏بنابر اين براى محاسبه ديرش اين اوراق از طريق فرمول فيكلفسكى استفاده مى تمائیم که به قرار زیز است: ‎ ‎ ‏(0)1+0]0][0-[]+210]0 > ظناظ (0]-1)-0(00]10][000]1)81+0]10]10(0][0]-])0 +2 

صفحه 16:
که در فرمول فوق: 10 تعداد پرداخت های باقی مانده. 7) نرخ بهره پرداختی و 2 تعداد دفعات پرداخت در طی یک سال که به صورت کسری از سال نوشسته می شوده مین باشد. مثال: اوراق بهادار با دريافتى ثابتى را در نظر بكيريد كه قيمت اسمى هر سهم براير ‎٠١/٠٠١‏ ريال و داراي سر رسيد جهار ساله و نرخ بازده تا سررسید 1۶ درصد و نرخ بهره اين أوراق ‎٠١‏ و هر سه ماه يك بار بهره برداخت مى شود. ديرش اين اوزاق برایر است با DUR = 0100.160+0.25—001+00.160400+ (c0.10—0.6)04000.16(01+00.16040)0160-(0.10 -0.16)0= 3/77 در ارتباط با دیرش می بایست به نکات زیر توجه نمود: ‏ ‎)١‏ ديرش يك ورقه اوراق با دريافتى ثابت از زمان سررسیدآن کمتر است. ‏۲ رابطه بین نرخ بهره و دیرش یک رابطه عکس می باشد. یعنی اينکه هر چه نرخ بهره کاهش یابد دیرش عدد بزرگ تری مي شود. ‏۳) اوراق بهادار با پرداختی ثابت اگر پرداختی نداشته باشند. دارای زسان ‏سررسید و دیرش یکسانی می باشند. دیرش تعدیل شده ‎Modified Duration‏ ‏اگر بخواهيم مسیزان حساسیت(561151]1]07) در قیمت را به ازای یک درصد تفییرات در ترخ بهره بازار ملاحظه نمائیم از دیرش تعدیل شده و یا کش استفاده می کنیم: ‎MD= 20000 ‏مرج‎ Elasticity= 0%AQ000 0] 10104] ‏مثال: اكر اوراق قرضه دارای دیرشی برير با چهار سال باشد و در نرخ بهره مواجه شود. آنگاه این برگ از اوراق قرضه با تخیسیرات قیمستی براسر ۸ با مواجه می گردد: ‏با دو درصد تفیسیر ‎ ‎0.08-4.0.02 ‏دیرش پرتفوی: 

صفحه 17:
‎Gee‏ بازده يرتفوى. ديرش برتفوى نيز از ميانئكين وزنى ديرش اوراق بهادار موجود در برتفوى بدست مى أيد. ‏لاه » 2020م 1 > ره 0](0[ ]10 ]۳0 ‎ ‎0 ‏بنابراين با توجه به مطالب مطرح شده هر جه قدر كه ديرش اوراق بهادار با دريافتى ثابت در برتفوى افزايش يبد ريسك برتفوى نيز ازايش مى يبد و بسر ‎Convexity 52‏ با توجه به مطالب بيان شده فهميديم كه ديرش يك رابطه خطى بين تغييرات قيمت در ازاى تغيير در نرخ بهره ايجاد مى كند. در حالى كه يك رابطه غير خطى ‏بد دارد. 4[] ‎ ‏بين اين كمومه ‎OA‏ تحدب ‏ديرش ‏تغییرات به یک میزان در نرخ بهسره بر قیمت دو اوراق تاثیرات متفاوتى ممكن است. داشته باشد و اين ميزان تاثير به انحناى منحنى بستكى دارد. به عبارتى هر جه ميزان اتحناى منحتى بيشتر باشده أن ورقه حساسيت بيشترى نسبت به رخ بهره خواهد داشت. ‏از آنجایی تحدب رابطه خطی بین نغييرات نرخ بهره و قیمت اوراق برقرار نمی نماید. می توان بیان نمود که دارای یک معادلله سهمی مى باشد و أكر از اين معادله مشتق دوم را بگیریم آنگاه این معادله به صورت زیر خواهد بود: ‎O= o9(AQ)o20+ 940 ‏اگر از تابع فوق مشتق اول بكيريم آنكاه: ‎00] 001)۵](۵<]010۵][0+] > OO(AD)+B ‏بای تعیین انحنای منحنی مسهمی از تایع فوق مشتق دوم می گیريم؛ پس 

صفحه 18:
م2۵م(۸0) 2000200000 00= از مجموع روابط فوق می توائیم عبارت زیر را به بدست بیاوریم: ‎ooQ(A)o20+ (A) OOOOOO0000e200(A0)o20+ 000000‏ باید توجه داشت که هر چه تحدب بیشتر باشد. دیرش معیار ضعیف تری برای اندازه گیری میزان حساسیت قیمت اوراق در برایر تفییرات نرخ بهره می باشد. است که هر چه تحدب ورقه قرضه بیشتر باشد با همان گونه که در قسمت های قبل نیز بیان شد. ریسک های که پبر بانک ها تثیر گذار می باشد دارای تقسیم بندی های كوناكونى بوده؛ اما از جهار ريسك عمده تاثير كذار كه شامل ريسك عملياتى. تجارى. وقايع و سالی, ريسك مالى بيشترين تاثير را بر موسسات مالى و اعتبارى داشته و در بين ريسك هاى مالى نیز ریسک اعتباری از اهميت ويزه اى برخوردار مى باشدد ريسك اعتبارى: ‎Credit Risk‏ ندزه گیری و درجه بشدی ريسك اعتبارى بسراى اولين بسار در سال 198 توسط جان مودى بر روى اوراق فرضه صورت كرفت. شباهت زیاد تسهیلات اعتباری بانک ها و اوراق قرضه باعث شد تا اندازه گیری ریسک عدم پرداخت اصل و بهره وام ها از سوی محققین مورد بررسی قرار گیرد به دلیل شکست بانک هابی هم چون هرشتات بانک آلمانی و فراکلین ناشتال آمریکا در سال ۰۱۹۷۳ یکی از بانک های بزرگ آمریکا درصده برآسد تاعلت این ورشکستگی را بررسی تماید علت شکست هرشتات بانک انتقال وجوه برای کسب بازده بیشتر جهت پوشش زیان های آشکار نشده در عملیات پر مخاطره بود. شکست های فوق یاعث شد تا در سال ۱۹۸۶ روسای سایق کمیته بال و فدرال رزرو مقدمات شکل گیری بحث ریسک اعتباری و کفایت سرمايه را مطرح نمايند. ریسک اعتباری در خصوص تسهیلات اعطایی: ۰ عبارتست از عدم ايفاى كال تعهدات توسط گیرندگان تسهیلات بانکی به دليل عدم توانابى و ييا عدم تماييل آنان مطابق با مفاد قرارداد فى مابين. به صورت بسیار کلی و مطبق با تعریف پانک مرکسزی مى تسوان كفت ريسك اعتباری. احتمال بروز زيان ناشى از قصور طرف مقابل مى باشد. 

صفحه 19:
از پرداخت وام می توان به عنوان عامل ایجاد کننده ریسک اعتباری در بانک ها نام برد ذکر این نکته ضروری است که بانک ها علاوه بر کنترل ریسک اعتباری تک تک وام ها بايد ريسك مجموعه پرتفوی خود را نيز كنتول كتند. با توجه به تنوع و ييجيدكى فعاليت هاى بانكى در عصر جديد. امسروزه منايع درآمدی بانک. كمتر آز تسهيلات اعطاى خلق می گردد. عمده درآمدهای بانک از محل نوآوری های بانکی همچون کارمزد اراله خدمات مالی. قراردادهای معاوضه نرخ بهره و ارز 60۳126 51۷20 قراردادهای آتی نرخ بهره و فروش وام هاء و یا به عبارت دیگر تبدیل به اوراق بهادار کردن 2 وم ها در بازارهاى بولى و مالى مى باشد. با توجه يه مطالب بيان شده. يانك ها داراى دو فعاليت اصلى بسه قسرار زيسر مى ۱- آنها محصولات و خدمات مالی به مشتریان عرضه می کنند. ۲- آنها در زمینه واسطه گری مالی و مدیریت ريسك فعاليت مى نمايند. دو فعالیت فوق برای بانک ها ریسک ایجاد می نماید. بنابراین مدیریت ریسک و همچتین توجه به ساختار سرمایه و بودجه بندی سرمایه در ایجاد ارزش در یانک ها موثر می باشند و عملیات فوق یک فرآیند یک پارچه است. مطالعات انجام شده: منشا مطالعات اولیه صورت گرفته در ارتباط با ریسک اعتباری مربوط به شرکت های تجاری بوده که ارتباط پیدا می کند با مطالعات پیش بیسنی و ورش شرکت ها آولین مدل ورشکستگی توسط بیور در سال ۱۹۶۶ اراشه گردیند ورشکستگی شرکت ها را می توان توسط رگرسیون لوجستیک چند متفیرهاندازه گیری نمود. آلتمن ريسك اعتباری اوراق قرضه شرکت ها را با استفاده از صدل تمره دهی چند متفیره که به مدل نمره 2 شهرت یافت را ارائه نمود. کارهای انجام شده توسط آلتمن, ساندرز و آلن از کاآیی این مدل ها در پیش بینی ریسک اعتباری خبر می دهد. 

صفحه 20:
همچنین المر و بروفسکی در سال ۱۹۸۸ از مدل های شبکه عصبی چند لاه پرسپترون برای تعیین ریسک اعتباری استفاده نمودند و نتیجه گرفتند که قدرت نبیین این مدل ها بیشتر از مدل نمره دهی می باشد. جر سال ۱۹۹۸ جی .رین -هورگان مدل اعتباز سجن و تویستن قلیر دز:ستال ۸ از مدل ارزش در مصرض خطر جهت تعیین ریسک اعتباری استفاده سرآغاز شکل گیری خلق مقررات برای کنترل رسک اعتباری و بحث كفايت سرمایه را باید به سال ۱۹۸۶ نسبت داد که توسط کمیته بال و قدرال رزرو صورت كرفت مى دانيم كه در همه انواع ريسك ها ما به سه عامل مشترك برخورد مى نمائيم که آنها عبارتند از ۱) هر عمل به بیش از یک نتیجه ختم می شود. ۲ آن نتیجه از قبل مشخص نیست. ۲) احتمال آن وجود دارد که حداقل یکی از این نتایج نامطلوب باشد. از آنجایی که عمده اعتبارات پرداخت شده توسط بانکها در فعالیت های تولیدی مورد استفاده قرار می گیرده بنایراین وام دهنده با هر سه پیش شرط مهم ریسک مواچه می باشد و از طرف دیگر بسیاری از عوامل ريسك نيز خحارج از كنترل وام كيرنده و وام دهنده قرار داشته و می تواند تصادفی (اتفاقی) باشد, و در نتيجه كاهى اين نوع از معاملات مى تواند تحت تاثیر ريسك هاى حقيقى قرار ‎ae‏ با توجه به نوع آوری های ایجاد شده در بخش خدمات موسسات مالی؛ بسه علت این که حدود ۸۰/ ترازنامه بانک درگیر ریسک اعتباری است. بشابراین ریسک اعتباری بیشترین سهم را در عدم توفیق این موسسات دارا می باشد. انواع ریسک اعتباری: سه نوع از مهم ترین ریسک ها اعتباری عبارتند از: 0 ریسک شخصی یا مصرف کننده ‎a‏ ریسک شرکت 0 یسک کشوری که مربوط به تسهیلات اعتباری اعطا شده به دولت ها آننته از مهم ترین اصول مدیریت ریسک اعتباری می توان به موارد زیر اشاره نمود: ) ایجاد تنوع در 

صفحه 21:
الف- بین مشتریان ب- بین بخش ها (صنعت. تجارت. کشاورزی) ج- بين سررسيد وام ها د- بين محصولات ر- مناطق جغرافیایی ۲) استفاده از معیارهای بسیار دقیق اعتباری الف- استفاده از سیستم رتبه بندی و درجه بندی. اعتبارات و مشتریان ۳) استفاده از متدولوژی سازکار برای اندازه گیری رسك بس از بيان انواع ريسك اعتبارى در موسسات مالى و اعتبارى. حال به بيسان جكونكى مديريت ريسك اعتبارى در نظام بانكى مى بردازيم: مديريت ريسك اعتبارى در نظام بانكى مراحل مديريت ريسك: از نظر کمپیل و کراکاو (1993 ,126010 6 081121©11) مديريت ریسک فرآیندی مستمر و شامل مراحل زیر می‌باشد. ۱) تشخیص منابع ریسک ۲ اندازه گیری ریسک ۲ ارزیابی میزان تاثیر ریسک مورد نظر بر کل سازمان و استراتژی‌های مالی ۴ ارزیابی توانایی‌های سازمان در برنامه‌ریزی و اجرای مدیریت ریسک ۵ انتخاب ابزارهای متاسب و مفید مدیریت ریسک بانک ها بطور کلی سه وظیفه در اعطای وام ها دارند که عبارتند از: 0 اعطای وام ها باید به صورتی باشد. که دارای حداقل ریسک در بازپرداخت اصل و بهره باشد. 0 این وام ها باید.به صورتی اعطا شنود. کنه شروت سهامداران بانگ و همچنین سپرده گذاران را حداکثر نماید. 1 وام های اعطای باید قادر باشد. نیازهای اشخاص وام گیرنده را امین نماید. در مدیریت ریسک اعتباری, بانک ها باید از پرداخت وام های بد برهيز نمايند. وام بد به وامی اطلاق می گردد که قادر به کسب درآمد نباشد. 

صفحه 22:
از نظر عملیاتی یک وام. هنگامی در این رده بندی قرار مي گیرد که به مدت ‎٩۰‏ ‏روز گيرنده وام قادر نباشد اقساط وام گرفته شده را باز پرداخت کند. حال بس از بیان مباحث فوق به بررسی چگونگی مدیریت ریسک اعتباری می پردازیم. مدیریت ریسک اعتباری: عبارت است از طراحی و تدوین سیاست هاء مکانیزم ها و ابزارهای کنترل ریسک اعتباری و ارزش یابی مستمر سیاست های ریسک اعتباری و روش های اتخاذ شده توسط بانک. ذکر این نکته ضروری است که ارزشیان مستمر بایسد بله تحوی باشد که کفایت اطلاعات مالی اخذ شده از وام گیرندگان را پوشش دهد. از سیستم های مدیریت ریسک برای کنترل ریسک اعتباری می توان به روشی که از یک فرایند چند مرحله ای به قرار زیر تشکیل شده باشد. اشاره نمود: در مرحله اول برای ارزیابی اعتبارات پرداختی. استفاده از سیستم رتبسه بندی منفرد قرار دارد. در اين سيستم براى هر مبلغ وام. براى دريافت کننده وام؛ یک کیفیت اعتباری در نظر گرفته می شود. ۲ ادويعضي از مومتسات از یک سیستج مضاعف فیز استفاده می فسود کنه در آن علاوه بر كيفيت وام. تاكيد بر قابليت وام كيرنده نيز مى باشد. ‏ _ به عبارت دیگر در فرآیند آول به کیفیت وام گيرنده و در فرآیشد مضاعف به شخصيت اعتبار كيرنده توجه مى كرد | عموماً در سیستم های رتبه بندی از یک مقياس يك الى ده رتبه اى بسراى طبقه بندی وام ها استفاده می شود. معيار لازم براى اين رتبه بندى تعاريف كيفى است كه از وام كيرنده. كيفيت وام و وضعیت مالی وام گيرنده ارائه می شود. از آنجایی که این رتبه بندی بنا به ویژگی های شخص رتبه بشدی کننده می تواند متفاوت باشد» بنابراین بهتر است» در این زمینه موسسات اعتباری با آموزش های لازم به کارکنان خود به یک استاندارد برسند. از آنجا که در طی زمان وضعیت افراد وام گیرنده تغییر می کند. بنابراین بانک ها به طور مرتب و پا توجه به رتبه بندی صورت گرفشه می بایست. تفیسیرات پرتفوی اعتباری خود را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهند و میزان فخایر مشسکوک آلوصول را بر اساس میزان عدم پرداخت ها و زیان های احتصالی مورد باز بينى قرار دهند. در مدیریت پرتفوی اعتباری, افراد متخصص بانک, با توجه به دستور هیات عامل يايد مشخص نمایند. که چه نوع اعتباراتی و با چه محدودیت های باید به مشتریان پرداخت گردد. 

صفحه 23:
بايد توجه داشت كه اين سياست هاى تبيين شده توسط هيات عامل بايد يه نحوی باشد که. انعطاف پذیری لازم. در برخورد با تفیسیرات دارایی های بانک و 01 ازار را بانك ها براى اين كه بتوانند زيان هاى مترتب بر وام هاى خود را به درستى تبیین نمایند. می بایست دو کار انجام دهند. ۱) با استفاده از سیستم رتبه بندی و مدل های اندازه گیری ریسک. احتمال عدم داخت اعتبارات پرداختی را تعیین نمایند. ۲) با استفاده از تابع چگالی؛ زیان احتمالی را با فرض عدم باز پرداخت مشخص کنند. بر اساس اصول مطرح شده, بانک ها می بایست ریسک پرتفوی خود را حداقل هر سه ماه يكبار مورد بازیینی قرار دهند. این بازبینی باعث می شود. که بانک ها با عدم پذیرش اعتبارات نامناسب و یا دریافت نرخ بهره بلاتره خود را از پذیرش ریسک های بیشتر مصون سازند. در راستای مصون سازی بانک ها از ریسک اعتباری پرتفوی می بایست. سیاست های را به اجرا بگذاريم» که از مهم ترین این سیاست ها می توان به موارد زیر اشاره نمود: ۱) ایجاد محدودیت بر وام های باز پرداخت نشده. هر چند بانک ها با توجه به میزان سپرده هاء سرمایه و کل دارایی هسای باننک محدودیت های برای پرداخت وام در نظر می گیرند. ولی در پرداخت وام می بایست. به عوامل دیگری همانند رتبه اعتباری مشستریان و سابقه بازپرداخت وام های او یز توجه کنند. ۲) ایجاد محدودیت های جنرافیایی بانک ها بايد از برداخت وام به هر میزان و به هر نوع صنعت و یا در هر منطقه جغرافيايى جدأ برهيز نمايد. جرا كه كستردكى و تنوع بازار از نظر جفرافيايى مى تواند برای بانک مشکلات فراوانى را ايجاد نمايد. بنابراين بانك بايد به نوع فصالیت جغرافياى هر منطقه توجه كند. ۳ بررسی تنوع اعتبار براى كاهش ريسك غیر سیستماتیک بانک ها باید به متنوع نمودن ابزارها و تسهیلات اعتباری در پرتفوی خود اقدام نمايند. بتابراین بانک ها باید به میزان همیستگی وام های پرداختی پرتضوی توجه خاص نمایند. | داشته باشد. با ۴ توزیع وام ها از طریق طبقه بندی انواع وام 

صفحه 24:
در مدیریت پرتفوی اعتباری می بایست به وزن هر یک از وام ها توجه داشست. از آنجایی که وام ها را در چهار طبقه تجارى. مصرفی؛ مستقلات و املاک قرار می دهند و هر کدام دارای ریسک خاص خود می باشند بناراین می بایست وزن آنها بر اساس میزان ریسک در پرتفوی قرار گيرند. ۵) سررسید ها برای اینکه ریسک زمان را کم کنیم بهتر است. برای هر نوع وام حداکثر مسدت ممکنه برای بازپرداخت آن را در نظر بكيريم. در اين بيش بيسنى بازيرداخت بايد منبع بازپرداخت. هدف اعطای وام و عمر مفید وثيقه پذیرفته شده در نظر گرفته ۶ قیمت گذاری وام در قیمت گذاری اعتبارت پرداختی, باید به هزینه های عواملی چون هزینه های محتمل نکول, نظارت بر وام. مديريت و اجرا توجه نمود. 1 أبن قيمت كذارى بايد به نحوى باشد که علاوه بر پوشش هزینه های فوق: حاشیه سود مطلوبی را نیز برای بانک به همراه داشته باشد. به عناصری همچون نرخ بهره قرارداد ها و جریمه نیز باید در تصیین قيمت وام توجه نمود. ۷ تعیین حوزه اختیارات وام دهی: حوزه اختیارات وام دهی با توجه به اندازه بانک و میزان اعتبارت می تواند گوناگون باشد. بنک های بزرگ با توجه به منطقه. نوع وام و نوع متقاضى شعب مى توانتد اقدام به تصميم كيرى نمايند. ولى در بانك هاى كوجك اين تصميم كيرى در اختيار مديران ارشد بانك مى باشد. ۸ فرآیند بررسی در طی این فرآیند باید مشخص شود که چه مدارکی باید از مشتری یرای پرداخت وام دريافت كرد و جه كونه بايد اين مدارك راستى آزمايى گردد ‎)٩‏ ارزش وثالق دریافتی به میزان وام پرداختی هنكام برداخت وام بايد به مسيزان ارزش بازارى وشائق دريافتى از مشتريان و همچنین قدرت نقد شوندگی آنهاتوجه نموده و می بایست بطور دوره ای آين دارایی ها قیمت گذاری شوند. ۰ تعیین حداکثرزیانناشی از نکول وم ها 

صفحه 25:
بانک باید با استفاده از تجربه و همچنین مدل های ریاضی حداکثر زیان های ناشی از عدم پرداخت وام را تخمین بزند. بانک قادر است از طریق تجدید نظر در بهرهوام یا قساط سررسيد شده زيان ناشى از نكول را جبران نمايد. ۱ وصول بانک باید در هنگام دادن اعتبارات, کلیه تعهدات طرفین را در قرارداد درج نمايد. در اين قرارداد بايد به طور سيستمى جكونكى وصول نيز نعيين شده باشد. ۲ اطلاعات مالى بايد اطلاعات كامل و بهينه مالى از همه وام كيرندكان. به جز در مواردى كه وثيقه در كرو كرفته شده أز ارزش بهينه و مازاد بر وام پرداخت شده برخوردار باشد. اخذ كردد. مراقيمت يمد سيائيت فاق على رينك أمتبازت رآ بيآن خواميم ينود سياست هاى مديريت ريسك اعتبارى: در مديريت ريسك اعتبارى بايد عوامل ذاتى ايجاد كننده ريسك اعغتبارى را شناخت و أنكاه با توجه به شناخت به دست آمده به کنترل ریسک پرداخت. در بانک ها بر سه دسته سیاست. جهت کنترل ریسک اعتباری تكيه مى کنند. ۱) در دسته اول از اين سیاست ها بر جذب و کاهش ریسک تاکید دارند. در اين گروه از سیاست ها بانک بر این موضوع تاکید دارد تا به بخش های مطمتن وام پرداخت نموده و از پرداخت وام به بخش های غیر مطمئن يرهير نمايد. ۲ در گروه دوم از این سیاست هاء دارائی های بانک بر اساس قابلیت وصول. طبقه بندی می شوند. باید توجه داشت که این طبقه بندی. امکان تحلیل وضعیت پرتفوی بانک را به ما می دهد. از آنجا که عمده دارایی های بانک ها از وام هسای پرداختی آنها تشکیل می شود. رتبه ریسک اعتباری یک دارایی (وام) از احتمال عدم بازپرداخت اصل و بهره آن دارایی تعیین می شود. أندازهكيرى ريسك اعتباری: مدل ركرسيون لجستيك جند متفیره که در سال ۱۹۶۶ توسط بی ور مطرح شد. اولین مدلی بود که برای آندازه گیری ریسسک اعتباری در بانک ها ورد استفاده قرار گرفت. آلتمن نیز در سال ۱۹۶۸ برای اندازه گیری ریسک اعتباری اوراق قرضه شرکت ها از یک مدل نمره دهی چند متفیره برای اندازه گیری درمانده گی مالی شرکت ها استفاده نمود. در سال ۲۰۰۱ ساندرز و آلن از این مدل برای 

صفحه 26:
پیش بینی ریسک اعتباری شرکت های متقاضی دریافت تسهیلات استفاده نمودند. بايد توجه داشت كه اكثر الكوهاى كمى ريسك اعتباري دارای ویژگی های مشتركى براى محاسبه اين ريسك مى باشند و اختلاف أنها در نحوه ببرآورد بارامترهاى كمى مورد نياز جبهت برأورد ریسک است. جهار كروه روش براى محاسبه ريسك اعتبارى وجود دارد که به قرار زیر ‎(Saunders & Allen, 2002):‏ ) سیستم های خبره: الف: سیستم های 27 LAPP ‏ب:‎ ج) 5 ظ ۲) سیستم‌های درجه بندی (نمرده‌دهی) اعتباری: الف) مدل احتمال خطی (]1.۳(۷) ب) رگرسیون لاجیت ج) رگرسیون پروبیت د) تحلیل ممیزی چندگانه 01۸۲ ۲ برنامه ریزی ریاضی: الف) روش تحیل پوششی داده ها 88 ب) طبقه بندی درختی ج) فرآیند سلسله مراتب ‎(AHP) gies‏ د) نزدیکترین همسایه ۴ هوش مصتوعی: الف) شبکه عصبی ۸۵۲ ب) الگورتیم زنتیک 0۸۰ الف) سیستم‌های خبره 

صفحه 27:
در اين روش وام دهنده به ویژگی های کلیدی وام گیرنده توجه می نماید. بعبارتى اين روش يك نوع الكو بردارى از رفتار متخصصان بانکی در ارتباط با بررسی برخی از ویژگی های کلیدی وام گیرنده می باشد. که ساعث می شود, مدلی برای اعتبار سنجی مشتریان ایجاد گردد. در این مدل متخصصان بانکی ویژگی های مشتریان را بر مبنای معیارهای کیفی رتبه بندی نموده و سپس به آزای هر رتبه. درجه رسک کمی اختصاص می یاید. و اين نمرات کمی با یکدیگر جمع بسته شده و نصره اعتباری شخص وام كيرنده تعيين مى گردد. نمودار اين مدل در به صورت زير مى باشد: سیستم خبره خود دارای روش های مختلقی است که یه توضیح سه تمونه از این روش ها می پردازيم: الف) روش هفت 0 در این روش خبرگان صنعت بانک داری با برسی ویژگی هسای زیسر وضعیت شخص وام كيرنده رأ بررسى و تعيين مى نمايند: ‎)١‏ شهرت و شخصيت اعتباركيرنده((118158611©) در اين حالت متخصص یانک به ویژگی هسای متقاضی وام از نظر اعتبار و عمليات مالى كذشته أو توجه مى نمايد. 2 ۲) ظرفيت و قدرت اعتبارى شخص و يا كسب و كار او از لحاظ كسب درآمد ( ‎«Capacity‏ در بررسی این ویژگی شخص متخصص به میزان كسب درآمد شخص ويا كسب و كار وام كيرنده توجه مى تمايد. ‎«Capital ate p+ or‏ 

صفحه 28:
يكى ديكر از عواملی کنه در اين روش مورد بررسی قرار می گنیرد. میزا سرمایه شرکت حقوق صاحبان سهام. نسبت های اهرمی فرد و یا شر متقاضی وام می باشد. ؟) ‎(Conditions),‏ از آنجایی که میزان بازدهی شرکت ها و بویژه تعدادی از آنها بشدت تحت تاثیر عوامل محيطى و بويزه اقتصادى مى باشد. مى بايست به هنكام دادن وام به اين عوامل و شدت اثر گذاری آن ها بر بنكاه وام كيرنده توجه نمود. ‎(Collaterals,‏ یکی دیگر از عواملی که وام دهندگان در زمان اعطای وام بايد به أن توجه نمایند.وثیق دریافتی از متقاضیان وام می باشد. که باید دارای وییژگی هاى مطلوبی باشند. ‎«Credit history),¢ use! «ale‏ در این ویژگی باید به سوابق شخص و یا بنگاه وام گيرنده در سایر بانک ها توجه نمود. «Contractyals Jv ‏در صورت امکان بایدبرای هر فرد و یا شرکت وام گيرنده قرار داد خاص آنسوا‎ ‏طراحی نمود و از یک دست نمودن قراردادها اجتتاب کرد.‎ ب) روش 1۸۳۲ در این روش معیارهای زیر مد نظر قرار می گیرند: ‎)١‏ نقدينكى(1111101137) : نسبت نقدینگی و به عبارتی بررسی وضعیت بدهی جاری. ‎(Activity) calls )۲‏ بررسى نوع فعالیت.حجم فصالیت. دوره كردش عمليا. ‎ ‏؟) سوددهى (21086811111637): ميزان سودآورى؛ سود ناخالص. حاشيه سود خالص و بهاى تمام شده محصول. ‏۴) امکانات بالقوه ([0161118): بررسى توان يك بنكاه بسراى ادامه فعالیت با توجه به معيارهاى داخلى بنكاه اقتصادى. 

صفحه 29:
ج) روش بنج ”1 در اين روش براى بررسى وضعيت اعتبارى اشخاص از بنج معيار زير استفاده مى نمايند. كه به ينج 2 معروف است و به قرار زير مى باشد: ‎)١‏ محصول (]25001116): شامل بررسي مواردی همچون میزان سودآوری. انوع محصولء كميت و كيفيت محصولات بنكاء اقتصادى. ۲ مردم (00[016): بررسی دیدگاه ها و ارزشیابی آنها در مورد وضعیت بنكاه اقتصادى. ؟) يرداخت ها (88371216126): بررسى وضعيت برداختى و مشكلات اعتبارى و بررسی سایر اطلاعات از جمله. میزان نقدینگی» وضعیت دارایی ها و سوددهی اشخاص و يا بنگاه. ‏۴ حمایت (۴61566176): بررسی وضعیت وثایق بنگاه اقتصادی که به آن حمایت داخلی نیز می گویند و یا حمایت خارجی مانتد ضمانت نامه بانکی و ساير اسناد مالى كه تضمین کننده باشد. ۵ استراتزی آینده بنكاه. ‏بن عامل به دليل وقت گیر بودن» عینی نبودن و به عبارتی ذهنی بودن پسر هزينه بودن زمان بر بودن و عدم امكان تخصيص دقيق تعسيين وزن هر كدام اتقريبا" با تورش مواجه مى باشد. ‎ ‏۲) سیستم‌های درجه بندی و نمره‌دهی اعتباری ‏اين كروه از مدل ها به قرار زیر است: الف) مدل احتمال خطی ((ط ‎Linear Probability‏ ‎Model‏ ‎LPM‏ یک مدل رگرسیون خطی بوده که از دو روه متفیرهسای ‏کمی و کیفی استفاده می نمایسده بسرای تبسیین: ریسک اعتیساری» از متفیرهای کمی می توان به صورت های مالی و از متفیرهای ‎BS‏ ‎ek‏ بنكاه مى توان به وضعیت مدیریتی و متفیرهای کلان اقتصادی ام برد ‏نگاشت این مدل به قرار زیر است: 

صفحه 30:
متغيرهاى مستقل مقادير كمى (00201) و متغير وابسته(001/01) مقادير + و ۱ را انتخاب میکنند. اگر جواب ‎Y‏ (متغیر وابسته) برایر با یک باشد. این موضوع بدان معنی است که آن واقعه اتفاق افتاده است و اگر جواب متفیر وابسته صفر باشد یسنی آن واقصه اتفاق نیفتاده است. ‎sl‏ 010۵]010+0]مع] 0][00000)0+0۲+... +200]0020 که در تابع فوق: [1 متغير وابسته و یا جواب ‎٠‏ 00000 :ضریب زاویه ویا وزن تخصیصی ‏یه متفیر توضیحی ام ‏[]00][0 متیر مستقل 1 ام که از معیارها و عوامل تاثیر گذار کمی حسابداری یا نسبت های مالی مانتد نسبت بدهی به کل دارایی ها؛ سرمایه در گردش به دارایی هاء نسبت بدهی جاری به دارایی های جاری و حقوق صاحبان سهام ببه دارایی ها و سایر نسبت های مورد نیازبدست می آید ‏لا باقی مانده تصادفی ((10)-۰). ‎ ‏از اولین مشکلات این مدل بدین نحو بیان می گردد که بكاركيرى اين مدل مستلزم آن است که توزیع داده ها باید به صورت نرمال باشد. ‏از دیگر مشکلات بکارگیری این مدل تعیین یک حد آستانه برای لا می باشد که با توجه به این حد آستانه بتوان احتمال نکول مطالبات. مسیزان تسهیلات و رتبه اعتباری اشخاص وام گیرنده را مشخص نمود. ‏از دیگر اشکالات مدل احتمال خطی این است که متفیر وابسته. قادر است هر عددحقیقی بیشتر و یا کستر از صفر و یک را اختیار نماید. در حالیکه خروجی ان مدل باید بین صفر و یک باشد. چرا که بر اساس قانون احتمال» احتمال اتفاق یک واقعه باید بین 0][0][0>1<0 باشد. ‏هر چند این امر به صورت نظری صحیح است. ولی هیچ تضمینی برای این كه لا (تخمين زن) بين ‎٠‏ و ۱ قرار یگیرد وجود نخواهد داشت. رای اینکه 

صفحه 31:
یتوانند به یک راه حل دست بيدا كنند. بدين نحو عمل مى نمايند كه مقادير كمتر از صفر رأ مساوى صفر و مقادير يزركتر ازييك را شيز برلير ‎١‏ فرض م از مشکلات اساسی اين مدل آن است که فرض میکند احتمالات به طور خطی با افزایش ۶ افزایش می یابد مدل رگرسیون لاجیت(].1) ‎Logit Model‏ این مدل یکی از مدل های رگرسیونی است که خود از یک تابع سیگموئیدی برای تمایز نو یا چند گروه از یکدیگر استفاده می نماید مدل رگرسیون لاجیت یکی از مدل های رگرسیونی است که از تابع سیگمونیدی برای تمیز یا تشخیص دو یا جند گروه متصایز از هم استفاده می کند. در این مدل فرض می‌شود که احتمال عدم بزپرداخت از تابع توزییع لجستیک پیروی می‌نماید. در رگرسیون لاجیت از مفهوم بخت برای مقدار متغير وابسته استفاده می شود. 

صفحه 32:


در طول حیات بشری ذخیره سازی آنچه مازاد بر مصرف انسان ها بوده همیشه وجود داشته است. انسان همیشه از آینده خود نگران است ،آین&&ده ای ک&&ه ش&&اید گ&&اهی وقت ه&&ا ممکن است هرگز به وقوع نپیوندد. برای اینکه بتوانیم ریسک های مترتب بر بانک را توضیح دهیم ،ابت&&دا ً پی&&دایش پول و بانک را توضیح می دهیم. پيدايش پول و بانك: اگر به تاريخچه پيدايش پول برگ&&رديم پ&&ول در ط&&ول حيات خ&&ود از مراح&&ل مختلف عبور نموده است و در هر دوره به اشكال گوناگون ظهور و بروز كرده است، از پول كااليي گرفته تا پول الكترونيك. هر چند در منشور حمورابي ششمين پادشاه بابل قوانين و مقرراتي در ارتباط با وام دادن و پذيرش سپرده بيان شده است اما پيدايش بانك را بايد به دوران انتقال نظام اقتصادي از مبادله پاياپاي به دوران اقتصاد پولي نسبت داد. ‏ در اين زمان است كه بانك جايگ&&اه خ&ود را در ب&&راي تس&&هيل مب&&ادالت در نظ&&ام اقتصادي باز نمود. واژه بانك ممكن است از واژه بانك در زبان آلماني به معناي شركت و يا از واژه بانكو در زبان ايتالياي به معناي دكه كه محل كسب صرافان در ايتاليا ب&&وده اخ&&ذ شده باشد. با مطالعه تاريخ مي توان نشانه هاي از وجود معامالت بانكي در امپراطوري هاي قديم بابل ،چين ،ايران ،يونان و روم دست يافت. اما طبق مدارك اولين بانك مدرن به شكل امروزي در جن&&واي ايتاليا در س&&ال 1406ميالدي پا به عرصه وجود گذاشت. تعريف بانك: طبق تعريف بانك يك نهاد مالي است كه در بازار پول به فع&&اليت مي پ&&ردازد و به عنوان عامل سپرده پذير و وام دهنده وجوه مالي در اقتصاد مي باشد. در برخي از كشورها همانند ژاپن و آلمان بانك ها مجوز شركت داري را دارن&&د، اما در آمريكا از اين كار منع شده اند. كاركردهاي بانك: براي بانك ها دو كاركرد اساسي تعريف شده است -1 :سیس&&تم پ&&رداخت-2 ، واسطه گري مالي سيستم پرداخت ‏ در اين كاركرد بانك ها با خلق ابزارهاي الزم قدرت انتقال وجوه در نظام مالي را فراهم مي آورند .يعني در قالب حس&&اب ه&&اي پس ان&&داز و ديداري ب&&ه مش&&تريان خدمات ارائه مي نمايد. )2واسطه گري مالي در اين نقش بانك ها با توجه به تابع مطلوبيت افراد جامعه سپرده هاي كوت&&اه مدت ،ميان مدت و بلند مدت آنها را قبول نموده و امكان انتقال آنها به متقاض&&يان اين سپرده ها را فراهم مي نمايند و از اين طريق كاركرد واس&&طه گ&&ري م&&الي را فراهم مي نمايند. عمده خدمات بانكي: )1خلق و انتشار چك هاي بانكي به عنوان وسيله پرداخت. طرق مختلف( تلگراف ،تلفن ،تلفن ،اينترنت و )..... )2انتقال وجوه از ٌ )3انتشار برات )4قبول سپرده )5اعطاي وام جهت خريد ،ساخت و....... )6اعطاي خدمات اعتبارات اسنادي ،ضمانت نامه هاي ارزي )7مبادالت ارزي )8پذيره نويسي اوراق بهادار به خصوص اوراق قرضه و خدمات ديگر كاركردهاي اقتصادي بانك ها: )1انتشار پول در قالب چك هاي بانكي )2مبادالت وجوه در اتاق پاياپاي )3واسطه اعتباري (دريافت وجوه و دادن وام) )4بهبود كيفيت اعتباري ( ايجاد پرتفوي منابع و مصارف و در نتيجه كاهش ريسك) )5توسعه سررسيد مقررات بانكي: اين مقررات چگونگي ورود و خروج به اين صنعت را مشخص مي نمايد و عمدتاً از سوي كميته بال( بازل) تعيين مي گردد .همانند ريسك عملياتي بانك ،كف&&ايت سرمايه و غيره. انواع بانك ها: )1بانك داري خرد )2بانكداري كسب و كار )3بانك داري شركتي )4بانك داري خصوصي )5بانك سرمايه گذاري )6بانك مركزي الف) بانك داري خرد: در اين نوع از بانك داري ،بانك به ارائه خدمات به اشخاص حقيقي و شركت هاي كوچك مي پردازد .از انواع بانك هاي خرد مي توان به موارد زير اشاره نمود: )1بانك هاي تجاري :كه وظيفه سپرده پذيري و اعطاي وام را دارند. )2بانك هاي جمعيتي)Community Banks (: به فعاليت هاي بانكي در محدوده جغرافياي معين مي پردازند. )3بانك هاي توسعه جمعيتيCommunity Development( : ) Bank اين بانك ها براي توسعه كسب و كارهاي كوچك فعاليت مي پردازند. )4بانك هاي پس انداز پستيPostal Saving Bank : اين بانك ها عمليات سپرده پذيري را از طريق پست انجام مي دهند. ‏Parivat Banks )5بانك هاي خصوصي براي ثروت مندان مديريت پول و سرمايه را انجام مي دهند. )6بانك هاي فرا منطقه ايOffshore Banks : اين نوع از بانك ها در مناطقي كه داراي مزيت خاص به ويژه م&&زيت مالياتي باشند ،تشكيل گرديده و آنگاه در ديگر مناطق خود را توسعه مي دهند. هدف اوليه اين بانك ها )7بانك هاي پس اندازSaving BankS: دسترسي عموم مردم به خدمات سپرده اي بوده ،ولي در حال حاضر به اعطاي وام خدمات بيمه اي و پرداخت وجوه وام به بنگاه هاي كوچك مي پردازد.  )8بانك هاي اخالقي Ethical BankS :اين بانك قبل از انج&&ام فعاليت هاي سرمايه گذاري ،با تجزيه و تحليل عمليات م&&ورد نياز مش&&تريانش، سرمايه گذاري ها را بر اساس مسئوليت اجتماعي طبقه بندي مي نمايد. )9بانك هاي اسالمي: این بانک ها بر اساس موازین شرعی دین مبین اسالم از جمله حرام دانستن نرخ بهره به فعالیت می پردازند. پس از بیان انواع بانک در جهان که در قسمت قب&&ل آنه&&ا را م&&ورد بررس&&ی ق&&رار دادیم ،ابتدا ً به بیان تعریفی از ریسک پرداخته و آنگاه ریسک های که بان&&ک ه&&ا را تحت تاثیر قرار می دهند و نحوه محاسبه آنها خواهیم پرداخت. بايد توجه داشت كه كليه مؤسسات و بنگاه هاي اقتصادي بدون توجه به ن&&وع فعاليت و ه&&دفي كه دنب&&ال مي‌كنن&&د ،خ&&ود را هم&&واره در مع&&رض ريس&&ك ق&&رار مي‌دهند .بنابراين مي‌توان گفت كه: « ريسك جزء ذات كليه فعاليت‌هاي اقتصادي است» بنابراين احتمال به صفر رساندن ميزان ريسك در فعاليت‌هاي مالي نيز بسيار اندك است .بر اين اساس يك نهاد مالي در راس&&تاي كار خ&&ود ن&&اگزير اس&&ت كه ريسك را بپذيرد. بنابراين: مطلوب ت&رين روش كاهش پيام&&دهاي ن&&امطلوب ريس&ك ،اس&&تفاده از م&ديريت ريسك در كليه عملیات بانک مي باشد. موفقيت يك نهاد مالي در گرو طراحي و اعمال بهين&&ه م&&ديريت ريس&&ك در آن نهاد خواهد بود. مديريت ريسك بر شناسايي ،اندازه‌گيري و كن&&ترل ان&&واع ريس&&ك ه&&ا متمركز است. مطلوب ترين روش كاهش پيامدهاي نامطلوب ريسك ،استفاده از مديريت ريس&&ك در كليه مراحل مي باشد. موفقيت يك نهاد مالي در گرو طراحي و اعمال بهين&&ه م&&ديريت ريس&&ك در آن نهاد خواهد بود. مديريت ريسك بر شناسايي ،اندازه‌گيري و كن&&ترل ان&&واع ريس&&ك ه&&ا متمركز است. فرآيند تصميم گيري در مديريت ريسک ‏ مي توان مديريت ريسک ها در بانک را بر اساس عوامل زير تعيين مي گردد: از آنجايي كه ريسك داراي سطوح متفاوتي مي باشد ،در نتيجه نمي توانيم در كليه سطوح از ريسك روش هاي يگانه اي جهت برخورد ب&ا آن داش&ته باش&يم .بن&&ابر اين مي بايست ابتدا ً شناختي از استراتژي هاي گوناگون مقابل&&ه ب&&ا درج&&ات مختل&&ف ريس&&ك را داشته باشيم: پس از تقسيم بندي انواع ريسك ما آن را در سه طبقه عمده قرار مي دهيم .اين سه طبقه عبارتند از ريسك اعتباري ،ريسك بازار و ريسك نقدينگي. ابتدا ً تعريفي از اين ريسك ها ارائه نموده و آنگاه انواع مدل هاي كه مي توانن&&د اين گونه ريسك ها را مورد سنجش قرار دهند ،مطرح و مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد. ريسك اعتباري: ريسكي است كه ،بر اساس آن قرض كننده وجوه قادر به پرداخت اصل و فرع وام و یا بدهي خود طبق شرايط مندرج در قرارداد نمي باشد .به عبارت ديگ&&ر مط&&ابق اين ريسك ،بازپرداخت ها يا با تأخير انجام شده و يا اص ً ال وصول نمي‌شوند. اين امر موجب ايجاد مشكالتي در گردش وجوه نقد بانک ها مي‌شود. سه نوع مهم ريسك اعتباري عبارتند از: ريسك شخصي يا مصرف كننده ريسك شركت ريسك كشوري ريسك عملياتي: عبارتست از زيان مورد انتظار (يا غير منتظره) ناشي از خطاهاي انس&&اني ،تقلب، بروز اشكال در روش هاي انجام كار ،ضعف فن آوري و يا عوامل بيروني. عوامل فوق باعث ايجاد زيان براي بانک و یا بنگاه اقتصادي مورد نظر مي گردد، كه اين زيان در شكل زير نشان داده شده است. ‏ عوام&&&&&&&&&&ل ايج&&&&&&&&&&اد كنن&&&&&&&&&&ده ريس&&&&&&&&&&ك عملياتي تا رویدادهای جهانی را شامل شود. ریسک فرآیند :این ریسک شامل اشتباه در کن&&ترل اش&&کال رویهه&&ا ،تفکی&&ک نامناسب وظایف و ضعف در کنترل‌های داخلی است. ریسک افراد :این ریس&&ک ناش&&ی از رفت&&ار غ&&یر ق&&انونی اف&&راد ،کاله&&برداری و کوتاهی در عکس‌العمل آنها می‌باشد. طبق آخرین نظرسنجی انجام شده از بانک‌ها مهم ترین عام&&ل زی&&ان عملی&&اتی در صنعت بانک داری نقص کنترل‌‌های داخلی و فرآیند‌های انجام کار است. رويكرد شاخص پايه‌اي: این رویکرد به عن&&وان س&&اده‌ترین و پرک&&اربرد‌ترین روش ان&&دازه‌گیری پوش&&ش سرمایه‌ای ریسک عملیاتی ،ذخ&&یره س&&رمایه‌ای م&&ورد نی&&از ب&&رای پوش&&ش ریس&&ک عملیاتی را بر پايه درصدی از درآمد ناخالص ساليانه مثبت بانک تعریف می‌نماید. اجراي اين روش براي مقابله با ريسك‌هاي عملياتي در بانک‌ه&&ای كوچ&&ك ب&&ا فعاليت‌هاي تجاري ساده مناسب است ،اما كميت&&ه ب&&ال اس&&تفاده از اين روش را در بانك‌هايي كه فعاليت بين‌المللي دارند ،توصيه نمی‌نماید. عملیاتی ریسک پوشش برای نیاز مورد سرمایه‌ای ذخ&&یره= �𝑖�𝐼�𝐺��𝑛���𝑖=1 ‏𝑛���𝛼×� است داشته مثبت ناخالص درآمد بانک گذشته ساله س&&ه دوره طی ک&&ه س&&ال‌هایی تعداد=𝑁 ()𝑛≤3≤1 گذشته سال سه در مثبت ناخالص درآمد=𝐢�𝐈𝐆�� بال کمیته توسط شده تعیین پایه درصد=𝛂 ()𝛼=15% درآمد‌های ناخالص به عنوان شاخص ارزیابی ریسک عملیاتی: كميته بال در دستورالعمل سال 2001خ&&ود ،ب&&ر اس&&اس داده‌ه&&اي جمع‌آوري شده از بانك‌هایی كه روش‌هايي را براي تعيين و تخصيص م&&يزان س&&رمايه لح&&اظ نموده بودند ،به‌طور ميانگين حداقل سرمايه الزم ب&&راي رويارويي ب&&ا ريس &ك‌هاي عملياتي در بانک‌ها را حدود 20درصد سرمايه برآورد نمود. بر این اساس این کمیته پارامتر 𝛂 را به گونه‌ایی تعيين نمود كه س&&رمايه الزم براي مقابله با ريسك‌هاي عملياتي در بانک‌ها %20حداقل سرمايه قانوني باشد. این كميته در سال 2003ب&&ا اف&&زایش حجم نمون&&ه م&&ورد مطالع&&ه ب&&ر دقت برآورد‌های خود افزود و مقدار حداقل سرمایه برای پوشش ریس&ک‌های عملی&&اتی را %12و پارامتر 𝛂 را بین 17تا 20درصد برآورد نمود .در ح&&ال حاض&&ر طب&&ق آخرين دستورالعمل این کمیته در س&&ال 2003مق&&دار این پ&&ارامتر %15ب&&رآورد شده است ،هر چند انتظار می‌رود در آينده مق&&دار این پ&&ارامتر مج&&دد ارزی&&ابی و برآورد گردد. رويكرد استاندارد شده()The Standardized Approach به طور اساسي نحوه به‌ كارگيري رويكرد اس&&تاندارد شـده ،همانن&&د رويكـرد شـاخص پايـه‌اي است .با این تفاوت که عملیات بانکی را به هشت طبقه ب&&ه ش&&رح جدول پاور بعد تقسیم و برای هر طبقه ضریب پایه‌ای خاصی تعریف می‌نماید. عملیاتی ریسک پوشش برای نیاز مورد ای سرمایه ذخیره= 𝟑������𝒊�𝜷�×�𝒊�𝑰�𝑮�𝟖�𝟏=𝒊���𝑿𝑨𝑴�𝟑�𝟏=𝒋��� بانک فعالیت طبقات از یک هر برای معین سال یک در س&&الیانه ناخ&&الص درآم&&د= ‏𝑰𝑮 پیوست جدول طبق بال کمیته توسط شده تعیین پایه ضریب=𝛽 ()compliance risk ریسک تطبیق طبق تعریف ،این ریسک از عدم تطابق و ثبات رویه در رعایت و انجام ق&وانین و مق&&ررات پ&&ولی ،م&&الی و ب&&انکی اعم از ق&&وانین داخلی بان&&ک و ق&&وانین خ&&ارجی (استاندارهای مالی ،قوانین بانک مرکزی ،سیاست های پولی م&&الی بان&&ک مرک&&زی، قوانین حاکمیت /راهبرد شرکتی و )...و نوع عملکرد و "رعایت" این قوانین توسط بانک می باشد. عدم فعالیت درست در واحد تطبیق سبب آسیب ب&&ه حس&&ن ش&&هرت بان&&ک می شود. ريسك بازار: ريسك بازار ناشي از تغييرات غير متعارف موجود در قيمت هاي بازار مي باشد. اين نوع ريسك در گروه ريسك هاي پر مخاطره قرار مي‌گيرد ،كه در آن تغييرات قيمت های بازار ،منجر به سود و يا زيان مي‌شود .اين نوع ريسك ن&&ه تنه&&ا در اث&&ر تغييرات در قيمت هاي بازار بلكه در نتيجه واكنش و اقدامات معامله گراني ايج&&اد مي‌شود ،كه در جهت ريسك پذيري و يا رهايي از ريسك تالش مي‌كنند. ريسك بازار از تغييرات در قيمت سرمايه ،كاال ،پول و ارز نشأت مي گيرد. بنابراين مهم ت&&رين اج&&زاء تش&&كيل دهن&&ده ريس&&ك ب&&ازار عبارتن&&د از :ريس&&ك سرمايه ،ريسك كاال ،ريسك نرخ بهره و ريسك نرخ ارز. ريسك نرخ ارز: ريسك نرخ ارز حاصل تفاوت هاي موجود بين قيمت ارز رايج يك كشور و ساير ارزها مي باشد و در اثر نوسانات نابرابر نرخ هاي ارز ايجاد مي‌شود. ريسك نقدينگي: يكي از مهم ترين ريسك هاي بازار مالي ،ريسك كمبود نقدينگي ب&&راي ايف&&اي تعهدات مالي است .اين ريسك بيان گر آن است ،كه بنگاه ب&&راي پ&&رداخت ب&&دهي هاي خود در زمان سررسيد از منابع نقدي يا دارايي قابل فروش كوتاه مدت كافي بهره مند نباشد. افت نقدينگي در يك موسسه مالي باعث افزايش درجه اهميت آن در موسس&&ه مالي مي گردد. فرآیند بحران نقدینگی: تصميمات مديريت در رابطه با مديريت ريسك: اگرچه استقرار مديريت ريسك هزينه بر مي باش&&د ،ولي اداره كردن ريس&&ك از طريق كاهش زيان هاي احتمالي ناشي از ريسك مي تواند بر ارزش بنگاه اقتصادي بيفزايد. بطور كلي براي اداره كردن ريسك دو گزين&&ه پيش روي ش&&ركت ه&&ا اس&&ت كه عبارتند از: -1كاهش ريسك از طريق اجتناب از آن تا حد ممكن. در اين راه كار ،بانک ها و بنگاه ها از طريق عدم ورود در فعاليت هاي با ريس&&ك باال و معامالت ريسكي و سرمايه گذاري عايدات حاصله بانک ،در دارايي هاي بدون ريسك سعي در كاهش ريسك دارند. -2كاهش ريسك در سطح يكساني از سرمايه اقتصادي از طريق مديريت ريس&&ك، ساختار سرمايه و بودجه بندي سرمايه اي. راه كار دوم :مديريت ريسك در اين راه كار بانک ها و یا بنگاه ها براي مديريت ريسك از 3روش مي توانند، استفاده نمايند:  -1تعيين حد كفايت سرمايه براي پوشش ريسك -2انتخاب بهینه پروژه ها بر اساس میزان تاثيرگذاری آنها بر ريسك كلي -3استفاده از ابزارهاي مديريت ريسك انواع ريسك مؤثر بر سرمايه اقتصادي بانک ها: اهداف مديريت ريسك اعتباري: بطور كلي مهم ترين اهداف مديريت ريسك اعتباري بشرح زير مي باشد: -1تدوين سياست هاي مديريت پرتفوي اعتباري -2بررسي عملكرد جاري و فرآيند اعطاي وام -3بررسي كيفيت پرتفوي اعتباري -4مشخص نمودن پرتفوهاي اعتباری با عملكرد ضعيف -5تدوين سياست هاي مديريت ريسك اعتباري -6طبقه بندي دارايي ها -7تهيه فرآيند تجزيه و تحليل اعتبار -1تدوين سياست هاي مديريت پرتفوي: يكي از مكانيزم ه&&اي كن&&ترل ريس&&ك در م&&ديريت ريس&&ك اعتب&&اري ،ت&&دوين سياست ها و قوانين مرتبط با پرتفوي اعتباري است .در مديريت پرتفوي اعتب&&اري بايد مشخص شود كه چه نوع اعتباراتي و با چه محدوديت هاي به مشتريان اعط&&ا شود و وزن هر يك از اعتبارات در تركيب پرتفوي چگونه باشد. ناظرين بانک ها (بنگاه ها) همواره مي‌بايستي توجه خاصي نس&&بت ب&&ه سياس&&ت هاي قانوني که توسط هيأت مديره وضع مي‌شود ،داشته باشند. سياست‌هاي مديريت پرتفوي اعتباري: مهم ترين سياست هايي كه هيأت م&&ديره بان&&ك در زمين&&ه م&&ديريت پرتف&&وي اعتباري بايد به آنها توجه نمايد ،عبارتند از: -1اعمال محدوديت بر وام هاي باز پرداخت نشده -2محدوديت هاي جغرافيايي -3ميزان تنوع پرتفوي -4توزيع وام ها از طريق طبقه بندي انواع وام -5سررسيد وام ها ريسك نرخ بهره چيست: امكان ضرر ناشی از تغییرات نامساعد در ارزش دارایی ها و بدهی های حساس به نرخ بهره در نتیجه تغییر نرخ بهره امكان و میزان خطر تغییر ارزش دارایی ها یا بدهی ها (ی&&ا خ&&الص آنه&&ا یع&&نی ارزش حقوق صاحبان سهام) ناشی از تغییر سطح مطلق نرخ ه&&ای به&&ره ،حاش&&یه (اسپرید) بین دو نرخ (تنزی&&ل جری&&ان وج&&وه آتی دارایی ه&&ا و ب&&دهی ه&&ا) ،ش&&کل منحنی بازده یا هر رابطه دیگر مربوط به نرخ بهره. اجزا تشكيل دهنده ريسك نرخ بهره: الف :ریسک قیمت گذاری مجدد ب :ریسک پایه ج :ریسک ناشی از اختیار ابتدا ً به تعريف هر يك از اين ريسك ها و چگونگي ايجاد آنها مي پردازيم: الف :ریسک تطبيق جريانات ورودي و خروجي( قیمت گذاری مجدد) زمان بندی سررسیدهاي دریافتي و پرداختي جریان های نقدی ثابت (از نظ&&ر مقدار ریالی تعيين ش&&ده) بان&&ک ،ت&&اثیر مس&&تقیمی ب&&ر ارزش (قیمت ب&&ازاری) این جریان ها دارد. بايد توجه داشت كه هر چ&&ه م&&دت زم&&ان دريافت ی&&ک جری&&ان نق&&دی ث&&ابت بلندمدت تر باشد ،تاثیرپذیری آن از نوسان نرخ بهره و بالطبع ریسک نرخ بهره آن بیشتر خواهد بود. بنابراين اگر سررسید جریان های نقدی ورودی و خروجی بانک ها ب&&ا هم ب&&ه طور نسبي در تعادل و هم زمان نباشند و همديگر را پوشش ندهند ،نوسانات ن&&رخ به&&ره تالطم بیش&&تری در ارزش ح&&ال این جریان&&ات بوج&&ود مي آورد و در نتيج&&ه قیمت یا ارزش بازاری آن متفاوت خواهد شد. ب :ریسک پایه: اگر بين نرخ بهره دريافتي دارايي ها و پرداختي بدهي ها ارتباط كامل و بهين&&ه اي وجود نداشته باشد ،اين ريسك ايجاد مي گردد. به عنوان مثال اگر دارایی ها تابع یک شاخص نرخ بهره و بدهی ها تابع شاخص نرخ بهره ديگر باشند ،ریسک پایه شکل می گیرد. ج -ریسک ناشی از اختیار: اين ريسك هنگامي ايجاد مي گردد كه طرفين وام گيرنده و وام دهنده ب&&ه زم&&ان سررسيدهاي قرارداد خود پاي بند نباشند و از اختيارات قرارداده ش&&ده در ق&&رارداد خود بخواهند زودتر از سررسيد استفاده نمايند .به عنوان مثال :س&&پرده گ&&ذار پنج ساله بخواهد زودتر از موعد قرارداد ،سپرده خود را دريافت نمايد. ما ابتدا ً كليه سنجه هاي ريسك را مورد بررسي اجمالي قرار مي دهيم و آنگ&&اه به تحليل سنجه هاي سنجه های حساسیت مي پردازيم. براي محاسبه ريسك سررسيد از سنجه هاي حساس&&يت كه در اين ارتب&&اط ب&&ه وجود آمده اند ،استفاده مي نمائيم: سنجه هاي حساسيت: اين گروه از سنجه ها ميزان حساس&&يت متغ&&ير وابس&&ته را در ازاي تغيير ،متغ&&ير مستقل نشان مي دهد .از اين سنجه ها مي توان به ديرش ،تح&&دب و ض&&ريب بت&&ا اشاره نمود. ديرشDuration : اين سنجه ريسك در سال 1938توس&&ط فردريك مكالي ارائ&&ه گرديد .ديرش معياري است كه ميزان حساسيت اوراق قرضه و يا دارايي هاي با نرخ بازده ثابت را در برابر تغييرات نرخ بهره به ما نشان مي دهد. اين سنجه يك معيار ارزيابي ريسك اوراق بهادار با دريافتي ثابت است .به عبارتي سنجه ريسك ديرش معياري مناسب براي سنجش ويژگي هاي زماني در مقايس&&ه با معيار سررسيد مي باشد. براي درك بهتر ديرش ابتدا ً بهتر است ،دقتي داشته باشيم به رابط&&ه بين قيمت اوراق بهادار با دريافتي ثابت و تغييرات نرخ بهره. بايد دانست كه ارزش اوراق بهادار با دريافتي ثابت رابطه عكس دارد با تغييرات نرخ بهره بازار ،به عبارتي با افزايش نرخ بهره ،ارزش اين اوراق كاهش و ب&&ا كاهش نرخ بهره ارزش اين اوراق افزايش مي يابد. مي توانيم قيمت يك برگ اوراق قرضه را به صورت زير محاسبه كنيم: قرضه اوراق قيمت=𝒏�)𝒊����𝒊=𝟏�𝒏��𝑪��(𝟏+ با توجه به رابطه فوق با بيان نمود كه: الف) اگر نرخ بهره بازار از نرخ بهره اوراق بيشتر باشد ،در نتيج&&ه ارزش اوراق ب&&ا دريافتي ثابت كاهش پيدا مي كند و در نتيج&&ه اين اوراق را مي بايس&&ت ب&&ه قيمت كمتري( )Discountاز ارزش اسمي به فروش رسانيد. ب) اگر نرخ بهره ب&ازار از ن&رخ به&ره اوراق كم&تر باش&د ،در نتيج&ه ارزش اوراق ب&ا دريافتي ثابت افزايش پيدا مي كند و در نتيجه اين اوراق را مي بايس&&ت ب&&ه قيمت بيشتري( )Premiumاز ارزش اسمي به فروش رسانيد. از آنجا كه در اوراق قرضه اص&&ل وام پرداخ&&تي در زم&&ان سررس&&يد دريافت مي گردد ،مي توانيم ارزش ذاتي اوراق را به صورت زير بيان داريم: قرضه اوراق قيمت=𝒏�)𝒊����𝒊=𝟏�𝒏��𝑪+𝑷��(𝟏+ :Pارزش اسمي اوراق قرضه :Cكوپن هاي دريافتي اگر از قيمت نسبت به نرخ بهره ،مشتق اول بگيريم آنگاه : 𝟑�𝒅𝒑�𝒅𝒓�=�−𝑪���𝟏+𝒓��𝟐��+�−𝟐𝑪��(𝟏+𝒓)�𝟑��+�− …𝑪��(𝟏+𝒓)�𝟒��+ 𝟏��+�−� 𝑵−𝟏�𝑪��(𝟏+𝒓)�𝒏��+�−𝑵(𝑪+𝑷)��(𝟏+𝒓)�𝒏+ فرمول فوق تغييرات قيمت اوراق را با توجه به تغييرات نرخ به&&ره ب&&ازار نش&&ان مي دهد. اين رابطه از معكوس بودن ارزش اوراق با نرخ بهره بازار حک&&ایت می کن&&د ،كه اين موضوع همان عامل ايجاد كننده ريسك براي اوراق بهادار با دريافتي ثابت مي باشد. در نتيجه سنجه ديرش با ارائه شاخصي براي دوره بازيافت جريان هاي نق&&دي، ريسك تغيير قيمت اوراق قرضه را در قبال نوسان نرخ بهره اندازه گيري مي نمايد. بايد توجه داشت كه از مفروضات اين سنجه ريسك ،خطي بودن رابطه بين نرخ بهره و قيمت اوراق با درآمد ثابت است. اگر بخواهيم شبيه سازي بين ديرش و ساير مباحث م&الي داش&&ته باش&يم ،به&تر است بگوئيم كه ديرش به روش دوره بازگشت سرمايه كه ب&&ه تم&&ام جريان&&ات نق&&د آينده توجه داشته باشد شبيه است: تعريف ديرش: ديرش يك نقطه از زمان است كه در آن نقطه جريان هاي نق&&دي كه مج&&ددا ً سرمايه گذاري مي شود دقيقاً داراي ارزش فعلي برابر ساير جريان ه&&اي نق&&دي در آينده مي باشد. به عبارت ديگر دیرش معی&&اری اس&&ت ک&&ه در آن زم&&ان بن&&دی ،سررس&&ید کلی&&ه جریانات نقدی ورودی و خروجی بر اساس سهم هر بخش از جریان تنزیل شده ،از کل ارزش حال جریان های نقدی موزون می شود. به بيان ديگر ،دیرش میانگین موزون زمان جریانات نقدی تنزیل شده می باشد. با ذكر يك مثال ابتدا ً ديرش را از ديدگاه ميانگين وزني م&&ورد بحث و تجزيه و تحليل قرار مي دهيم: فرض كنيد ما چهار نوع از اوراق بهادار به هم&&راه جريان&&ات نق&&د آنه&&ا ب&&ه ش&&رح صفحه بعد در اختيار داريم: اگر به جريانات نقد اين چهار نوع اوراق قرضه نگاهي بيندازيم و اگر ارزش پ&&ول را در نظر نگيريم و فقط زمان سررسيد را در نظر بگيريم آنگاه هر ورقه داراي دوره بازگشتي كه به صورت زير محاسبه مي شوند ،خواهد بود: ما براي تعيين متوسط دوره بازگشت به هريك از جريان ه&&اي ورودي وزني را تخصيص مي دهيم: = 𝟎𝟏�×𝟏=�𝟏𝟏𝟎+𝟏𝟎+𝟏𝟎+𝟒�𝟏𝟎×𝟏𝟏𝟎+𝟑×𝟏𝟎+𝟐×𝟏𝟎+ اوراق اول 3/57 اوراق دوم = 𝟓𝟏�×𝟏=�𝟏𝟏𝟓+𝟏𝟓+𝟏𝟓+𝟒�𝟏𝟓×𝟏𝟏𝟓+𝟑×𝟏𝟓+𝟐×𝟏𝟓+ 3/44 اوراق س&&وم = 𝟎𝟐�×𝟏= �𝟏𝟐𝟎+𝟐𝟎+𝟐𝟎+𝟒�𝟐𝟎×𝟏𝟐𝟎+𝟑×𝟐𝟎+𝟐×𝟐𝟎+ 3/33 اوراق چهارم = 𝟎�×𝟏4 = �𝟒�𝟏𝟎𝟎×𝟏𝟎𝟎+𝟑×𝟎+𝟐×𝟎+ اگر به سررسيد چهار ورقه فوق نگاهي بيندازيم ،مي بينيم كه ورقه چهارم چ&&ون هيچ جريان ورودي قبل از سال چهارم ندارد ،دقيقاً در هم&&ان س&&ال چه&&ارم اص&&ل سرمايه را برگشت مي دهد ،ولي ورقه سوم در سه و نيم سال اصل پ&&ول را ب&&ر مي گرداند. حال اگر ما بخواهيم ارزش پول را نيز به مبحث زم&&ان اض&&افه كنيم در حقيقت همان ديرش را محاسبه نموده ايم ،بنابراين مي ت&&وانيم ديرش را ب&&ه ص&&ورت زير محاسبه نمائيم: ‏DUR = ���𝑪�(𝟏+𝒓)�+�𝟐𝑪��(𝟏+𝒓)�𝟐��+�𝟑𝑪��(𝟏+𝒓)�𝟑��+ …𝟒𝑪��(𝟏+𝒓)�𝟒��+ 𝑪����𝒏�)𝒓+��𝑵−𝟏�𝑪��(𝟏+𝒓)�𝒏−𝟏��+�𝑵(𝑪+𝑷)�(�𝟏+ 𝟏(��𝑪��(𝟏+𝒓)�+�𝑪��(𝟏+𝒓)�𝟐��+�𝑪��(𝟏+𝒓)�𝟑��+ …+𝒓)�𝟒��+ ‏𝒏�)𝒓���+�𝑪��(𝟏+𝒓)�𝒏−𝟏��+�𝑪+𝒑��(𝟏+ در فرمول فوق : : Cبهره ساليانه : Rنرخ بهره بازار : Pارزش اوراق مخرج كسر فوق همان ارزش ذاتي اوراق ب&&وده و ص&&ورت كس&&ر تلفيقي از ارزش زماني و ميانگين وزني موزون شده مي باشد. بنابراين فرمول فوق را مي توانيم به صورت زير باز نويسي كنيم: =DUR ��𝒏�)𝒓��𝑲=𝟏�𝑵−𝟏��𝑲𝑪��(𝟏+𝒓)�𝒏��+�𝒏(𝑪+𝑷)��(𝟏+ ‏𝑷��� حال بهتر است مفهوم ديرش را درك كنيم ،ديرش عبارت است از ميزان تغيير در ارزش اوراق بهادار با دريافتي ثابت به ازاي يك درصد تغيير در نرخ بهره بازار. حال اگر بر اساس دو معيار ارائه شده و نرخ بهره پانزده درص&&د ،بخ&&واهيم اوراق بهادار با دريافتي ثابت را اولويت بندي كنيم آنگاه: به عنوان نمونه دو مورد از چهار مورد در زير حل شده است: ‏DUR = (��𝟎𝟏×𝟑���𝟏𝟎�(𝟏+𝟎.𝟏𝟓)�+�𝟐×𝟏𝟎��(𝟏+𝟎.𝟏𝟓)�𝟐��+ �𝟏+𝟎.𝟏𝟓)�𝟑��+ (��𝟎𝟏�𝟒(𝟏𝟎+𝟏𝟎𝟎)�(�𝟏+𝟎.𝟏𝟓)�𝟒����𝟏𝟎�(𝟏+𝟎.𝟏𝟓)�+ 𝟏+𝟎.𝟏𝟓)�𝟐��+�𝟏𝟎��(𝟏+𝟎.𝟏𝟓)�𝟑��+�𝟏𝟎+𝟏𝟎𝟎��(𝟏+ 𝟓𝟒𝟎.𝟏𝟓)�𝒏��� = �𝟐𝟗𝟒/𝟖�𝟖𝟓/𝟓� =𝟑/ DUR = (��𝟓𝟏×𝟑���𝟏𝟓�(𝟏+𝟎.𝟏𝟓)�+�𝟐×𝟏𝟓��(𝟏+𝟎.𝟏𝟓)�𝟐��+ �𝟏+𝟎.𝟏𝟓)�𝟑��+ (��𝟓𝟏�𝟒(𝟏𝟓+𝟏𝟎𝟎)�(�𝟏+𝟎.𝟏𝟓)�𝟒����𝟏𝟓�(𝟏+𝟎.𝟏𝟓)�+ 𝟏+𝟎.𝟏𝟓)�𝟐��+�𝟏𝟓��(𝟏+𝟎.𝟏𝟓)�𝟑��+�𝟏𝟓+𝟏𝟎𝟎��(𝟏+ 𝟗𝟐𝟎.𝟏𝟓)�𝒏��� = �𝟑𝟐𝟖�𝟗𝟗/𝟔�=𝟑/ پس از درك ديرش مي توانيم رابطه زير را كه ب&&ر اس&&اس بس&&ط دو جمل&&ه اي تيلور و مشتق دوم از اين بسط به دست مي آوريم ،را نيز به صورت زير بيان كرد: �𝑷∆DUR= �% �𝒓 �%∆(𝟏+𝒓)�=���(𝑷�𝟐�−� 𝑷�𝟏)���𝑷�𝟏����(�𝒓�𝟐�− )�𝟏�𝒓���𝟏�)�(𝟏+ ما مي توانيم از طريق فرمول چا نيز ديرش را محاسبه نمائيم: =DUR �𝑪���(𝟏+𝒓)�𝒎+𝟏�+�𝟏+𝒓�−𝒓𝒎��𝒓�𝟐�(�𝟏+𝒓)�𝒎���+ ‏𝑷���𝒎�)𝒓��𝑭×𝑴��(𝟏+ كه در فرمول فوق: :Pقيمت بازاري :Mتاريخ تا سررسيد :Fقيمت اسمي سهم :Cبهره هاي دريافتي :rبازده تا سررسيد در فرمول هاي فوق فرض بر اين بود كه بهره س&&اليانه پ&&رداخت مي ش&&ود ،ولي گاهي بهره اوراق قرضه در مدت زمان هاي كمتري پرداخت مي شود. بنابر اين براي محاسبه ديرش اين اوراق از طريق فرمول فيگلفسكي استفاده مي نمائيم كه به قرار زير است: )�𝒎�𝒓�DUR = �𝟏�𝒓�+𝒁−�(𝟏+ )𝒓�+�(𝒄−𝒓)��𝒏�𝒎���𝑪(�𝟏+�𝒓�𝒎�)�𝒏�−(𝑪− كه در فرمول فوق n :تعداد پرداخت هاي باقي مانده C ،نرخ به&&ره پرداخ&&تي و Zتعداد دفعات پرداخت در طي يك سال كه به صورت كسری از سال نوش&&ته مي شود ،مي باشد. مثال :اوراق بهادار با دريافتي ثابتي را در نظر بگيريد كه قيمت اسمي هر س&&هم برابر 10/000ريال و داراي سر رسيد چهار ساله و نرخ بازده تا سررسيد 16درصد و نرخ بهره اين اوراق %10و هر سه ماه يك بار بهره پرداخت مي شود ،ديرش اين اوراق برابر است با: ‏DUR = �𝟏�𝟎.𝟏𝟔�+𝟎.𝟐𝟓−��𝟏+�𝟎.𝟏𝟔�𝟒��+ 𝟎𝟏(�𝟎.𝟏𝟎−𝟎.𝟔)�𝟒��𝟎.𝟏𝟔(�𝟏+�𝟎.𝟏𝟔�𝟒�)�𝟏𝟔�−(𝟎. −𝟎.𝟏𝟔)� = 3/77 در ارتباط با ديرش مي بايست به نكات زير توجه نمود: )1ديرش يك ورقه اوراق با دريافتي ثابت از زمان سررسيدآن كمتر است. )2رابطه بين نرخ بهره و ديرش يك رابطه عكس مي باشد ،يعني اينكه ه&&ر چ&&ه نرخ بهره كاهش يابد ديرش عدد بزرگ تري مي شود. )3اوراق بهادار با پرداختي ثابت اگر پرداخ&&تي نداش&&ته باش&&ند ،داراي زم&&ان سررسيد و ديرش يكساني مي باشند. ‏Modified Duration ديرش تعديل شده اگ&&ر بخ&&واهيم م&&يزان حساس&&يت( )Sensitvityدر قيمت را ب&&ه ازاي يك درصد تغييرات در نرخ بهره بازار مالحظه نمائيم از ديرش تعديل شده و يا كش&&ش استفاده مي كنيم: �)𝒓MD= �−𝑫𝑼𝑹�(𝟏+ ‏𝒅𝒏𝒐𝒃∆Elasticity= �% ‏𝒓∆�𝒆𝒄𝒊𝒓𝒑� مثال :اگر اوراق قرضه داراي ديرشي برابر با چهار سال باشد و با دو درصد تغيير در نرخ بهره مواجه شود ،آنگاه اين برگ از اوراق قرض&&ه ب&&ا تغييرات قيم&&تي براب&&ر 0.08با مواجه مي گردد: 𝟐𝟎𝟎.𝟎𝟖=𝟒×𝟎. ديرش پرتفوي: همانند ميانگين بازده پرتفوي ،ديرش پرتفوي نيز از ميانگين وزني ديرش اوراق بهادار موجود در پرتفوي بدست مي آيد. ‏𝒊�𝒓𝒖𝒅�×�𝒊�𝒘��𝒏�𝟏=𝒊�=�𝑷�𝑹𝑼𝑫�� � بنابراين با توجه به مطالب مطرح شده هر چه قدر كه ديرش اوراق به&&ادار ب&&ا دريافتي ثابت در پرتفوی افزايش يابد ،ريسك پرتفوی ن&&يز اف&&زايش مي ياب&&د و ب&&ر عكس. ‏Convexity تحدب: با توجه به مطالب بيان شده فهميديم كه ديرش يك رابطه خطي بين تغييرات قيمت در ازای تغيير در نرخ بهره ايجاد مي كند ،در حالي که يك رابطه غير خطي : بين اين دو وجود دارد𝑷∆ . �∆𝑷�𝑷� ∆𝑹 تحدب ديرش تغييرات به يك ميزان در نرخ به&&ره ب&&ر قيمت دو اوراق ت&&اثيرات متف&&اوتي ممكن است ،داشته باشد و اين ميزان تاثير به انحناي منحني بستگي دارد .به عبارتي ه&ر چه ميزان انحناي منحني بيشتر باشد ،آن ورقه حساسيت بيشتري نسبت ب&&ه ن&&رخ بهره خواهد داشت. از آنجايي تحدب رابطه خطي بين تغييرات ن&&رخ به&&ره و قيمت اوراق برق&&رار نمي نمايد ،مي توان بيان نمود كه داراي يك معادل&&ه س&&همي مي باش&&د و اگ&&ر از اين معادله مشتق دوم را بگيريم آنگاه اين معادله به صورت زير خواهد بود: ‏𝑹∆𝑩𝒀= �𝑨(∆𝑹)�𝟐�+ اگر از تابع فوق مشتق اول بگيريم آنگاه: �𝜹𝒀�𝜹(∆𝑹)�=𝟐𝑨�∆𝑹�+𝑩 → 𝟐𝑨(∆𝑹)+B براي تعيين انحناي منحني س&&همي از ت&&ابع ف&&وق مش&&تق دوم مي گ&&يريم ،پس آنگاه.: ��𝟐�)𝑹∆(𝜹��𝒀�𝟐�𝜹�� ‏𝑨𝟐= از مجموع روابط فوق مي توانيم عبارت زير را به بدست بياوريم: ‏𝑹∆�𝑹𝑼𝑫��𝑨(∆)�𝟐�+𝑩(∆) �𝑪𝒐𝒏𝒗𝒆𝒙𝒊𝒕𝒚�𝟐��(∆𝑹)�𝟐�+ بايد توجه داشت كه هر چه تحدب بيشتر باشد ،ديرش معيار ضعيف تري براي اندازه گيري ميزان حساسيت قيمت اوراق در برابر تغييرات نرخ بهره مي باشد. از اهميت ويژه تحدب اين است كه هر چه تحدب ورقه قرضه بيش&&تر باش&&د ب&&ا افزايش نرخ ،ما تغييرات بیشتری در قيمت اوراق مالحظه خواهيم نمود. همان گونه که در قسمت های قبل نیز بیان شد ،ریسک های که ب&&ر بان&&ک ه&&ا تاثیر گذار می باشد دارای تقسیم بندی های گوناگونی بوده ،ام&&ا از چه&&ار ریس&&ک عمده تاثیر گذار که شامل ریسک عملیاتی ،تجاری ،وق&&ایع و م&&الی ،ریس&&ک م&&الی بیشترین تاثیر را بر موسسات مالی و اعتباری داشته و در بین ریس&&ک ه&&ای م&&الی نیز ریسک اعتباری از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. ‏Credit Risk ريسك اعتباري: اندازه گيري و درجه بن&&دي ريس&&ك اعتب&&اري ب&&راي اولين ب&&ار در س&&ال 1909 توسط جان مودي بر روي اوراق قرضه صورت گرفت. شباهت زياد تسهيالت اعتباري بانك ها و اوراق قرضه باعث شد تا اندازه گيري ريسك عدم پرداخت اصل و بهره وام ها از سوي محققين مورد بررسي قرار گيرد. به دليل شكست بانك هايي هم چون هرشتات بانك آلماني و فرانكلين ناش&&نال آمريكا در سال ،1974يكي از بانك هاي بزرگ آمريكا درصدد برآم&&د ت&&ا علت اين ورشكستگي را بررسي نمايد. علت شكست هرشتات بانك انتقال وجوه براي كسب بازده بيشتر جهت پوش&&ش زيان هاي آشكار نشده در عمليات پر مخاطره بود. شكست هاي فوق باعث شد تا در سال 1986روساي سابق كميته بال و فدرال رزرو مقدمات شكل گيري بحث ريسك اعتباري و كفايت سرمايه را مطرح نمايند. ریسک اعتباری در خصوص تسهیالت اعطایی :عبارتست از عدم ایف&&ای کام&&ل تعهدات توسط گیرندگان تسهیالت بانکی ،به دلیل عدم توانایی و ی&&ا ع&&دم تمای&&ل آنان مطابق با مفاد قرارداد فی مابین. به صورت بسیار کلی و مطابق با تعریف بان&&ک مرک&&زی می ت&&وان گفت ریس&&ک اعتباری ،احتمال بروز زیان ناشی از قصور طرف مقابل می باشد. از پرداخت وام مي توان به عنوان عامل ايجاد كننده ريسك اعتب&اري در بان&ك ها نام برد. ذکر این نکته ضروری است که بانك ها عالوه بر كنترل ريسك اعتباري تك تك وام ها بايد ريسك مجموعه پرتفوي خود را نيز كنترل كنند. با توجه به تنوع و پيچيدگي فعاليت هاي بانكي در عص&&ر جديد ،ام&&روزه من&&ابع درآمدي بانك ،كمتر از تسهيالت اعطاي خلق مي گردد. عمده درآمدهاي بانك از محل نوآوري هاي بانكي همچون كارمزد ارائه خدمات مالي ،قراردادهاي معاوضه نرخ بهره و ارز ، Swap contractقرارداده&&اي آتي نرخ بهره و فروش وام ها ،و يا به عبارت ديگر تب&&ديل ب&&ه اوراق به&&ادار كردن Securitizationوام ها در بازارهاي پولي و مالي مي باشد. با توجه به مطالب بيان شده ،بانك ها داراي دو فعاليت اصلي ب&&ه ق&&رار زير مي باشند: -1آنها محصوالت و خدمات مالي به مشتريان عرضه مي كنند. -2آنها در زمينه واسطه گري مالي و مديريت ريسك فعاليت مي نمايند. دو فعاليت فوق براي بانك ها ريسك ايجاد مي نمايد ،بنابراين مديريت ريسك و همچنين توجه به ساختار س&&رمايه و بودج&&ه بن&&دي س&&رمايه در ايج&&اد ارزش در بانك ها موثر مي باشند و عمليات فوق يك فرآيند يك پارچه است. مطالعات انجام شده: منشا مطالعات اوليه صورت گرفته در ارتباط با ريسك اعتباري مربوط به شركت هاي تجاري بوده كه ارتباط پيدا مي كند ب&&ا مطالع&&ات پيش بيني و ورشكس&&تگي شركت ها. اولين مدل ورشكستگي توسط بيور در س&&ال 1966ارائ&&ه گرديد ،ورشكس&&تگي شركت ها را می توان توسط رگرسيون لوجستيك چند متغيره اندازه گيري نمود. آلتمن ريسك اعتباري اوراق قرضه شركت ها را با اس&&تفاده از م&&دل نم&&ره دهي چند متغيره كه به مدل نمره Zشهرت يافت را ارائه نمود. كارهاي انجام شده توسط آلتمن ،ساندرز و آلن از كارآيي اين مدل ه&&ا در پيش بيني ريسك اعتباري خبر مي دهد. همچنين المر و بروفسكي در سال 1988از مدل هاي شبكه عصبي چن&&د اليه پرسپترون براي تعيين ريسك اعتباري استفاده نمودند و نتيجه گرفتند كه ق&&درت تب&&يين اين مدل ها بيشتر از مدل نمره دهي مي باشد. در سال 1998جي .پي .مورگان مدل اعتب&&ار س&&نجي و تريس&&ي ن&&يز در س&&ال 1998از م&&دل ارزش در مع&&رض خط&&ر جهت تع&&يين ريس&&ك اعتب&&اري اس&&تفاده نمودند. سرآغاز شکل گیری خلق مقررات برای کنترل ریس&&ک اعتب&&اری و بحث کف&&ایت سرمایه را باید به سال 1986نسبت داد که توسط کمیته بال و فدرال رزرو صورت گرفت. می دانیم که در همه انواع ریسک ها ما به سه عامل مشترک برخورد می نمائیم که آنها عبارتند از: )1هر عمل به بیش از یک نتیجه ختم می شود. )2آن نتیجه از قبل مشخص نیست. )3احتمال آن وجود دارد که حداقل یکی از این نتایج نامطلوب باشد. از آنجایی که عمده اعتبارات پرداخت شده توسط بانکها در فعالیت های تولیدی مورد استفاده قرار می گیرد ،بنابراین وام دهنده با هر سه پیش شرط مهم ریسک مواجه می باشد و از طرف دیگ&&ر بس&&یاری از عوام&&ل ریس&&ک ن&&یز خ&&ارج از کنترل وام گیرنده و وام دهنده قرار داشته و می تواند تصادفی (اتفاقی) باشد ،و در نتیجه گاهی این نوع از معامالت می تواند تحت ت&&اثیر ریس&&ک ه&&ای حقیقی ق&&رار گیرد. با توجه به نوع آوری های ایجاد شده در بخش خدمات موسسات مالی ،ب&&ه علت این که حدود %80ترازنامه بانک درگیر ریسک اعتب&&اری اس&&ت ،بن&&ابراین ریس&&ک اعتباری بیشترین سهم را در عدم توفیق این موسسات دارا می باشد. انواع ریسک اعتباری: سه نوع از مهم ترین ریسک ها اعتباری عبارتند از: ریسک شخصی یا مصرف کننده ‏ ریسک شرکت ‏ ریسک کشوری که مربوط به تسهیالت اعتباری اعطا شده به دولت ه&&ا ‏ است. از مهم ترین اصول مدیریت ریسک اعتباری می توان به موارد زیر اشاره نمود: )1ایجاد تنوع در: الف -بین مشتریان ب -بین بخش ها (صنعت ،تجارت ،کشاورزی) ج -بین سررسید وام ها د -بین محصوالت ر -مناطق جغرافیایی )2استفاده از معیارهای بسیار دقیق اعتباری الف -استفاده از سیستم رتبه بندی و درجه بندی ،اعتبارات و مشتریان )3استفاده از متدولوژی سازگار برای اندازه گیری ریسک پس از بیان انواع ریسک اعتباری در موسسات مالی و اعتباری ،ح&&ال ب&&ه بی&&ان چگونگی مدیریت ریسک اعتباری در نظام بانکی می پردازیم: مدیریت ریسک اعتباری در نظام بانکی مراحل مدیریت ریسک: از نظر کمپبل و کراکاو ( )Campbell & Kracaw,1993مدیریت ریسک فرآیندی مستمر و شامل مراحل زیر می‌باشد. )1تشخیص منابع ریسک )2اندازه‌گیری ریسک )3ارزیابی میزان تاثیر ریسک مورد‌نظر بر کل سازمان و استراتژی‌های مالی )4ارزیابی توانایی‌های سازمان در برنامه‌ریزی و اجرای مدیریت ریسک )5انتخاب ابزار‌های مناسب و مفید مدیریت ریسک بانک ها بطور کلی سه وظیفه در اعطای وام ها دارند که عبارتند از: ‏ اعطای وام ه&&ا بای&&د ب&&ه ص&&ورتی باش&&د ،ک&&ه دارای ح&&داقل ریس&&ک در بازپرداخت اصل و بهره باشد. این وام ها باید به صورتی اعط&&ا ش&&ود ،ک&&ه ث&&روت س&&هامداران بان&&ک و ‏ همچنین سپرده گذاران را حداکثر نماید. وام های اعطای باید قادر باشد ،نیازهای اشخاص وام گیرن&&ده را ت&&امین ‏ نماید. در مدیریت ریسک اعتباری ،بانک ها باید از پرداخت وام های بد پرهیز نماین&&د. وام بد به وامی اطالق می گردد که قادر به کسب درآمد نباشد. از نظر عملیاتی یک وام ،هنگامی در این رده بندی قرار می گیرد که به مدت 90 روز ،گیرنده وام قادر نباشد اقساط وام گرفته شده را باز پرداخت کند. حال پس از بیان مباحث فوق به بررسی چگونگی مدیریت ریس&&ک اعتب&&اری می پردازیم. مدیریت ریسک اعتباری: عبارت است از طراحی و تدوین سیاس&ت ه&ا ،مک&انیزم ه&ا و ابزاره&ای کن&ترل ریسک اعتباری و ارزش یابی مستمر سیاست های ریس&&ک اعتب&&اری و روش ه&&ای اتخاذ شده توسط بانک. ذکر این نکته ضروری است که ارزشیابی مستمر بای&&د ب&&ه نح&&وی باش&&د ک&&ه کفایت اطالعات مالی اخذ شده از وام گیرندگان را پوشش دهد. از سیستم های مدیریت ریسک برای کنترل ریسک اعتباری می توان به روشی که از یک فرآیند چند مرحله ای به قرار زیر تشکیل شده باشد ،اشاره نمود: در مرحله اول برای ارزیابی اعتبارات پرداختی ،استفاده از سیستم رتب&&ه بن&&دی منفرد قرار دارد .در این سیستم برای هر مبلغ وام ،برای دری&&افت کنن&&ده وام ،ی&&ک کیفیت اعتباری در نظر گرفته می شود. در بعضی از موسسات از یک سیستم مضاعف نیز استفاده می ش&&ود ک&&ه در آن عالوه بر کیفیت وام ،تاکید بر قابلیت وام گیرنده نیز می باشد. به عبارت دیگر در فرآیند اول ب&&ه کیفیت وام گیرن&&ده و در فرآین&&د مض&&اعف ب&&ه شخصیت اعتبار گیرنده توجه می گردد. عموماً در سیستم های رتبه بندی از ی&&ک مقی&&اس ی&&ک الی ده رتب&&ه ای ب&&رای طبقه بندی وام ها استفاده می شود. معیار الزم برای این رتبه بندی تعاریف کیفی است ک&&ه از وام گیرن&&ده ،کیفیت وام و وضعیت مالی وام گیرنده ارائه می شود. از آنجایی که این رتبه بندی بنا به ویژگی های شخص رتب&&ه بن&&دی کنن&&ده می تواند متفاوت باشد ،بنابراین بهتر است ،در این زمینه موسسات اعتباری با آموزش های الزم به کارکنان خود به یک استاندارد برسند. از آنجا که در طی زمان وضعیت افراد وام گیرنده تغییر می کند ،بن&&ابراین بان&&ک ها به طور مرتب و با توجه ب&&ه رتب&&ه بن&&دی ص&&ورت گرفت&&ه می بایس&&ت ،تغی&&یرات پرتفوی اعتباری خود را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهند و میزان ذخ&&ایر مش&&کوک الوصول را بر اساس میزان عدم پرداخت ها و زیان های احتم&&الی م&&ورد ب&&از بی&&نی قرار دهند. در مدیریت پرتفوی اعتباری ،افراد متخصص بانک ،با توجه به دستور هی&ات عام&&ل باید مشخص نمایند ،که چ&&ه ن&&وع اعتب&&اراتی و ب&&ا چ&ه مح&&دودیت ه&&ای بای&&د ب&&ه مشتریان پرداخت گردد. باید توجه داشت که این سیاست های تبیین شده توسط هیات عام&ل بای&د ب&ه نحوی باشد که ،انعطاف پذیری الزم ،در برخورد ب&&ا تغی&&یرات دارایی ه&&ای بان&&ک و بازار را داشته باشد. بانک ها برای این که بتوانند زیان های مترتب بر وام های خ&&ود را ب&&ه درس&&تی تبیین نمایند ،می بایست دو کار انجام دهند. ) 1با استفاده از سیستم رتبه بندی و مدل های اندازه گیری ریسک ،احتمال عدم باز پرداخت اعتبارات پرداختی را تعیین نمایند. ) 2با استفاده از تابع چگالی ،زیان احتمالی را با فرض عدم باز پرداخت مشخص کنند. بر اساس اصول مطرح شده ،بانک ها می بایست ریسک پرتفوی خود را ح&&داقل هر سه ماه یکبار مورد بازبینی قرار دهند. این بازبینی باعث می شود ،که بانک ها با عدم پذیرش اعتبارات نامناس&&ب و ی&&ا دریافت نرخ بهره باالتر ،خود را از پذیرش ریسک های بیشتر مصون سازند. در راستای مصون سازی بانک ها از ریسک اعتباری پرتفوی می بایست ،سیاست های را به اجرا بگذاریم، که از مهم ترین این سیاست ها می توان به موارد زیر اشاره نمود: )1ایجاد محدودیت بر وام های باز پرداخت نشده. هر چند بانک ها با توجه به میزان سپرده ها ،سرمایه و کل دارایی ه&&ای بان&&ک محدودیت های ب&&رای پ&&رداخت وام در نظ&&ر می گیرن&&د ،ولی در پ&&رداخت وام می بایست ،به عوامل دیگری همانند رتبه اعتباری مش&&تریان و س&&ابقه ب&&ازپرداخت وام های او نیز توجه کنند. )2ایجاد محدودیت های جغرافیایی بانک ها باید از پرداخت وام به هر میزان و به هر نوع صنعت و یا در هر منطق&&ه جغرافیایی جدا ً پرهیز نماید ،چرا که گستردگی و تنوع بازار از نظر جغرافی&&ایی می تواند برای بانک مشکالت فراوانی را ایجاد نماید .بنابراین بانک باید به نوع فع&&الیت جغرافیای هر منطقه توجه کند. )3بررسی تنوع اعتبار برای کاهش ریسک غیر سیستماتیک بانک ها باید به متنوع نمودن ابزارها و تسهیالت اعتباری در پرتفوی خود اقدام نمایند. بنابراین بانک ها باید به میزان همبس&&تگی وام ه&&ای پرداخ&&تی پرتف&&وی توج&&ه خاص نمایند. )4توزیع وام ها از طریق طبقه بندی انواع وام در مدیریت پرتفوی اعتباری می بایست به وزن هر یک از وام ها توجه داش&&ت، از آنجایی که وام ها را در چهار طبقه تجاری ،مصرفی ،مستقالت و امالک قرار می دهند و هر کدام دارای ریسک خاص خود می باشند بنابراین می بایست وزن آنها بر اساس میزان ریسک در پرتفوی قرار گیرند. )5سررسید ها برای اینکه ریسک زمان را کم کنیم بهتر است ،برای هر نوع وام حداکثر م&&دت ممکنه برای بازپرداخت آن را در نظر بگیریم .در این پیش بی&&نی ب&&ازپرداخت بای&&د منبع بازپرداخت ،هدف اعطای وام و عمر مفید وثیقه پذیرفته شده در نظر گرفت&&ه شود. )6قیمت گذاری وام در قیمت گذاری اعتبارت پرداختی ،باید به هزینه های عواملی چون هزینه های محتمل نکول ،نظارت بر وام ،مدیریت و اجرا توجه نمود. این قیمت گذاری باید به نحوی باشد که عالوه بر پوشش هزینه های فوق ،ی&&ک حاشیه سود مطلوبی را نیز برای بانک به همراه داشته باشد. به عناصری همچون نرخ بهره قرارداد ها و جریمه نیز باید در تع&&یین قیمت وام توجه نمود. )7تعیین حوزه اختیارات وام دهی: حوزه اختیارات وام دهی با توج&&ه ب&&ه ان&&دازه بان&&ک و م&&یزان اعتب&&ارت می توان&&د گوناگون باشد .بانک های بزرگ با توجه به منطقه ،نوع وام و ن&&وع متقاض&&ی ش&&عب می توانند اقدام به تصمیم گیری نمایند ،ولی در بانک ه&&ای کوچ&&ک این تص&&میم گیری در اختیار مدیران ارشد بانک می باشد. )8فرآیند بررسی در طی این فرآیند باید مشخص شود که چ&&ه م&&دارکی بای&&د از مش&&تری ب&&رای پرداخت وام دریافت گردد و چه گونه باید این مدارک راستی آزمایی گردد. )9ارزش وثائق دریافتی به میزان وام پرداختی هنگام پرداخت وام باید به م&&یزان ارزش ب&&ازاری وث&&ائق دری&&افتی از مش&&تریان و همچنین قدرت نقد شوندگی آنها توج&&ه نم&&وده و می بایس&&ت بط&&ور دوره ای این دارایی ها قیمت گذاری شوند. )10تعیین حداکثر زیان ناشی از نکول وام ها بانک باید با استفاده از تجربه و همچنین مدل های ریاضی حداکثر زی&&ان ه&&ای ناشی از عدم پرداخت وام را تخمین بزند .بانک قادر است از طریق تجدید نظ&&ر در بهره وام یا اقساط سررسید شده زیان ناشی از نکول را جبران نماید. )11وصول بانک باید در هنگام دادن اعتب&&ارات ،کلی&&ه تعه&&دات ط&&رفین را در ق&&رارداد درج نماید .در این قرارداد باید به طور سیستمی چگونگی وصول نیز تعیین شده باشد. )12اطالعات مالی باید اطالعات کامل و بهینه مالی از همه وام گیرندگان ،به ج&ز در م&واردی ک&ه وثیقه در گرو گرفته شده از ارزش بهینه و م&&ازاد ب&&ر وام پ&&رداخت ش&&ده برخ&&وردار باشد ،اخذ گردد. در قسمت بعد سیاست های کلی ریسک اعتباری را بیان خواهیم نمود سیاست های مدیریت ریسک اعتباری: در مدیریت ریسک اعتباری باید عوامل ذاتی ایجاد کنن&&ده ریس&&ک اعتب&&اری را شناخت و آنگاه با توجه به شناخت به دست آمده به کنترل ریسک پرداخت. در بانک ها بر سه دسته سیاست ،جهت کنترل ریسک اعتباری تکیه می کنند. ) 1در دسته اول از این سیاست ها بر جذب و کاهش ریسک تاکید دارند .در این گروه از سیاست ها بانک بر این موضوع تاکید دارد تا به بخش های مطمئن وام پرداخت نموده و از پرداخت وام به بخش های غیر مطمئن پرهیر نماید. )2در گروه دوم از این سیاست ها ،دارائی های بان&&ک ب&&ر اس&&اس ق&&ابلیت وص&&ول، طبقه بندی می شوند .باید توجه داشت که این طبقه بندی ،امکان تحلیل وضعیت پرتفوی بانک را به ما می دهد .از آنجا که عمده دارایی های بان&&ک ه&&ا از وام ه&&ای پرداختی آنها تشکیل می شود ،رتبه ریسک اعتباری یک دارایی (وام) از احتم&&ال عدم بازپرداخت اصل و بهره آن دارایی تعیین می شود. اندازه‌گیری ریسک اعتباری: مدل رگرسیون لجستیک چند متغیره که در سال 1966توسط بی ور مط&&رح شد ،اولین مدلی بود که برای اندازه گیری ریس&&ک اعتب&&اری در بان&&ک ه&&ا م&&ورد استفاده قرار گرفت. آلتمن نیز در سال 1968ب&&رای ان&&دازه گ&&یری ریس&&ک اعتب&&اری اوراق قرض&&ه شرکت ها از یک مدل نمره دهی چند متغیره ب&&رای ان&&دازه گ&&یری درمان&&ده گی مالی شرکت ها استفاده نمود .در س&&ال 2001س&&اندرز و آلن از این م&&دل ب&&رای پیش بینی ریسک اعتباری ش&&رکت ه&&ای متقاض&&ی دری&افت تس&هیالت اس&&تفاده نمودند. باید توجه داشت که اکثر الگوهای کمی ریسک اعتب&&اری دارای وی&&ژگی ه&&ای مشترکی برای محاسبه این ریس&&ک می باش&&ند و اختالف آنه&&ا در نح&&وه ب&&رآورد پارامترهای کمی مورد نیاز جهت برآورد ریسک است. چهار گروه روش برای محاسبه ریسک اعتباری وج&&ود دارد ک&&ه ب&&ه ق&&رار زی&&ر است.)Saunders & Allen, 2002( : )1سيستم هاي خبره: الف :سيستم هاي C7 بLAPP : ج) P 5 )2سيستم‌هاي درجه بندي (نمرده‌دهي) اعتباري: الف) مدل احتمال خطي ()LPM ب) رگرسيون الجيت ج) رگرسيون پروبيت د) تحليل مميزي چندگانه ()MDA )3برنامه ريزي رياضي: الف) روش تحيل پوششي داده ها ()DEA ب) طبقه بندي درختي ج) فرآيند سلسله مراتب تحليلي ()AHP د) نزديكترين همسايه )4هوش مصنوعي: الف) شبكه عصبي ()ANN ب) الگورتيم ژنتيك ()GA الف) سيستم‌هاي خبره در این روش وام دهنده به ویژگی های کلیدی وام گیرن&&ده توج&&ه می نمای&&د، بعبارتی این روش یک نوع الگو برداری از رفتار متخصص&&ان ب&&انکی در ارتب&&اط ب&&ا بررسی برخی از ویژگی های کلیدی وام گیرنده می باش&&د ،ک&&ه ب&&اعث می ش&&ود، مدلی برای اعتبار سنجی مشتریان ایجاد گردد. در این مدل متخصصان بانکی ویژگی های مشتریان را ب&&ر مبن&&ای معیاره&&ای کیفی رتبه بندی نموده و سپس به ازای هر رتبه ،درجه ریس&&ک کمی اختص&&اص می یابد ،و این نمرات کمی با یکدیگر جمع بسته شده و نم&&ره اعتب&&اری ش&&خص وام گیرنده تعیین می گردد. نمودار این مدل در به صورت زیر می باشد: سیستم خبره خود دارای روش های مختلفی است که به توضیح سه نمونه از این روش ها می پردازیم: الف) روش هفت C در این روش خبرگان صنعت بانک داری با برسی ویژگی ه&&ای زی&&ر وض&&عیت شخص وام گیرنده را بررسی و تعیین می نمایند: )1شهرت و شخصيت اعتبارگيرنده((:Character در این حالت متخصص بانک به وی&ژگی ه&&ای متقاض&&ی وام از نظ&&ر اعتب&&ار و عملیات مالی گذشته او توجه می نماید. )2ظرفيت و قدرت اعتباري شخص و یا كسب و كار او از لحاظ کسب درآمد ( :)Capacity در بررسی این ویژگی شخص متخصص به میزان کسب درآم&&د ش&&خص و ی&&ا کسب و کار وام گیرنده توجه می نماید. )3سرمايه(:)Capital یکی دیگر از عواملی ک&&ه در این روش م&ورد بررس&&ی ق&&رار می گ&&یرد ،م&&یزان سرمایه شرکت ،حقوق صاحبان س&&هام ،نس&&بت ه&&ای اه&&رمی ف&&رد و ی&&ا ش&&رکت متقاضی وام می باشد. )4شرايط(:)Conditions از آنجایی که میزان بازدهی شرکت ها و بویژه تعدادی از آنها بشدت تحت تاثیر عوامل محیطی و بویژه اقتصادی می باشد ،می بایست به هنگام دادن وام ب&&ه این عوامل و شدت اثر گذاری آن ها بر بنگاه وام گیرنده توجه نمود. )5وثيقه(:)Collateral یکی دیگر از عواملی که وام دهندگان در زمان اعطای وام بای&&د ب&&ه آن توج&&ه نمایند ،وثایق دریافتی از متقاضیان وام می باش&&د ،ک&&ه بای&&د دارای وی&&ژگی ه&&ای مطلوبی باشند. )6سابقه اعتباری(:)Credit history در این ویژگی باید به سوابق شخص و یا بنگاه وام گیرنده در س&&ایر بان&&ک ه&&ا توجه نمود. )7قرارداد(:)Contract در صورت امکان باید برای هر فرد و یا شرکت وام گیرنده قرار داد خاص آن&&را طراحی نمود و از یک دست نمودن قراردادها اجتناب کرد. ب) روش : LAPP در این روش معیارهای زیر مد نظر قرار می گیرند: )1نقدينگي( : )Liquidityنسبت نقدينگي و به عبارتی بررسي وضعيت بدهي جاري. )2فعاليت ( :)Activityبررسي نوع فعاليت،حجم فع&&اليت ،دوره گردش عمليات. )3سوددهي ( :)Profitabilityميزان سودآوري ،سود ناخ&&الص، حاشیه سود خالص و بهای تمام شده محصول. )4امكانات بالقوه ( :)Potentialبررسی توان یک بنگاه ب&&رای ادامه فعالیت با توجه به معیارهای داخلی بنگاه اقتصادی. ج) روش پنج P در این روش برای بررسی وضعیت اعتباری اشخاص از پنج معیار زیر اس&&تفاده می نمایند ،که به پنج Pمعروف است و به قرار زیر می باشد: )1محصول ( :)Productشامل بررسی مواردی همچون میزان س&&ودآوری، نوع محصول ،کمیت و کیفیت محصوالت بنگاه اقتصادی. )2مردم ( ‌:)Peopleبررسي دیدگاه ها و ارزشيابي آنها در مورد وضعیت بنگاه اقتصادي. )3پرداخت ها ( :)Paymentبررسی وضعیت پرداختی و مشكالت اعتباري و بررسي سایر اطالعات از جمله ،میزان نقدينگي ،وضعیت دارايي ه&&ا و س&&وددهي اشخاص و یا بنگاه. )4حمايت ( :)Perspectiveبررسي وضعيت وثايق بنگاه اقتص&&ادی ک&&ه ب&&ه آن حمایت داخلی نیز می گویند و يا حمايت خارجي مانند ضمانت نامه ب&&انكي و سایر اسناد مالي که تضمین کننده باشد. )5استراتژي آينده بنگاه. اين عامل به دلیل وقت گیر بودن ،عینی نبودن و به عبارتی ذه&&نی ب&&ودن ،پ&&ر هزينه بودن ،زمان بر بودن و عدم امکان تخصیص دقی&&ق تع&&یین وزن ه&&ر ک&&دام تقریبا" با تورش مواجه می باشد. )2سيستم‌هاي درجه بندي و نمره‌دهي اعتباري این گروه از مدل ها به قرار زیر است: الف) مدل احتمال خطي (Linear Probability &)LPM ‏Model LPMیک مدل رگرسیون خطی بوده که از دو گ&&روه متغیره&&ای کمی و کیفی اس&&تفاده می نمای&&د ،ب&&رای تب&&یین ریس&&ک اعتب&&اری ،از متغیرهای کمی می ت&&وان ب&&ه ص&&ورت ه&&ای م&&الی و از متغیره&&ای کیفی داخلی بنگاه می توان به وضعیت م&&دیریتی و متغیره&&ای کالن اقتص&&ادی نام برد. نگاشت این مدل به قرار زیر است: متغيرهاي مستقل مقادير كمي (𝑖�𝑋��) و متغير وابسته(𝑖�𝑌��) مق&&ادير 0و 1را انتخاب ميكنند. اگر جواب ( Yمتغیر وابسته) برابر با یک باشد ،این موضوع بدان معنی اس&&ت ک&&ه آن واقعه اتفاق افتاده است و اگر جواب متغیر وابسته ص&&فر باش&&د یع&&نی آن واقع&&ه اتفاق نیفتاده است. �𝒃�𝒀=�𝒃�𝟏��𝒙�𝟏�+ اگر: ‏𝒖𝟐��𝒙�𝟐�+...+�𝒃�𝒏��𝒙�𝒏�+ که در تابع فوق: ‏𝒊�𝒃�� :ضریب زاویه و یا وزن تخصیصی ، ‏𝒀 :متغیر وابسته و یا جواب به متغير توضیحی iام ‏𝒊�𝒙�� :متغير مستقل iام که از معيارها و عوامل تاثير گذار كمي حس&&ابداري و يا نسبت هاي مالي مانند نسبت بدهي به كل دارايي ها ،سرمايه در گردش ب&&ه دارايي ها ،نسبت بدهي جاری به دارايي های جاری و حقوق صاحبان سهام ب&&ه دارایی ها و سایر نسبت های مورد نیاز بدست می آید. =𝑢 باقی مانده تصادفي ((𝑢)=.)0 از اولین مشکالت این مدل بدین نحو بیان می گردد که بکارگیری این م&&دل مستلزم آن است که توزیع داده ها باید به صورت نرمال باشد. از دیگر مشکالت بکارگیری این مدل تعیین یک حد آستانه برای Yمی باشد که با توجه به این حد آستانه بتوان احتمال نکول مطالب&&ات ،م&&یزان تس&&هیالت و رتبه اعتباری اشخاص وام گیرنده را مشخص نمود. از دیگر اشکاالت مدل احتمال خطی این است که متغیر وابس&&ته ،ق&&ادر اس&&ت هر عددحقیقی بیش&&تر و ی&&ا کم&&تر از ص&&فر و ی&&ک را اختی&&ار نمای&&د ،در حالیک&&ه خروجی این مدل باید بین صفر و یک باشد ،چرا که ب&&ر اس&&اس ق&&انون احتم&&ال، احتمال اتفاق یک واقعه باید بین 𝟎≤𝟏≤�𝒊�𝑷� باشد. هر چند اين امر به صورت نظري صحیح است ،ولی هيچ تض&&ميني ب&&راي این که ( Yتخمين زن) بين 0و 1قرار بگ&&یرد وج&&ود نخواه&&د داش&&ت ،ب&&رای اینک&&ه بتوانند به یک راه حل دست پیدا کنند ،بدین نحو عمل می نماین&&د ک&&ه مق&&ادير كمتر از صفر را مساوي صفر و مق&ادير بزرگ&تر از يك را ن&يز براب&ر 1ف&رض می کنند. از مشكالت اساسي این مدل آن است که ف&&رض ميكن&&د احتم&&االت ب&&ه ط&&ور خطي با افزايش xافزايش مي يابد ‏Logit Model مدل رگرسيون الجيت()LM این مدل یکی از مدل های رگرسیونی است که خود از یک تابع س&&یگموئیدی برای تمایز ئو یا چند گروه از یکدیگر استفاده می نماید مدل رگرسيون الجيت يكي از مدل هاي رگرسيوني است كه از تابع سيگموئيدي براي تميز يا تشخيص دو يا چند گ&&روه متم&&ايز از هم اس&&تفاده مي كن&&د .در اين مدل فرض مي‌شود كه احتمال عدم بازپرداخت از تابع توزيع لجس&&تيك پ&&يروي مي‌نمايد .در رگرسيون الجيت از مفهوم بخت براي مقدار متغير وابسته اس&&تفاده مي شود. •