مقاله مروری بر پژوهش های اخیر طراحي و مديريت سيستم هاي اطلاعاتي در آموزش عالي

مروری بر پژوهشهای اخیر در طراحي و مديريت سیستم‌های اطالعاتي در آموزش عالي 1 علیرضا میرجمهری اردیبهشت 1401 مقدمه در دهه‌های اخیر آموزش و یادگیری بهصورت ضرورتی طبیعی پذیرفته شده است و متناسب بودن آن با نیازهای فرد و جامعه بیش از گذشته اهمیت دارد؛ چراکه پیشرفت و توسعه سازمان‌ها و مؤسسات به ارتقای سطح دانش ،مهارت ،رفتار و بینش منابع انسانی آن‌ها وابسته است (اولسن و کونای .)2011،یكی از فناوریهایی مهم در زمینههای مختلف ،ازجمله آمDDوزش و یادگیری ،تكنولوژی اطالعات است .از این رو ،کارشناسان یكی از اساسیترین شاخصهای توسعه آموزش را کیفیت استفاده از فناوریهای نوین اطالعات و ارتباطات در فرایند آموزش میدانند (جوادیپور و کاظمپور .)1391 ،به همین دلیل است که امروزه اثربخشی نظامهای آموزشی ،هزینههای زیادی صرف تلفیق و به‌کارگیری فناوری اطالعات در فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی کردهاند .کاربرد فناوریهای نوین اطالعاتی و تحوالت سریع آن سبب بروز تحوالت بسیار در کلیه ابعاد یادگیری و آمDDوزش شده است .توسعه این فناوری همچنین تأثیر بسیار وسیعی در توسعه سایر تكنولوژیها ازجمله افزایش بهرهوری سازمان‌ها، بهبود ارائه خدمات به مردم و ایجاد شغلهای جدید و متنوع ایجاد کرده که بر اساس این واقعیت مفهوم جدیدی به نام سواد اطالعاتی وارد ادبیات آموزش در بسیاری از کشورها شده است (توکلی،1384 ،ص .)5لذا ،همان‌طور که باسواد شدن همه افراد اهمیت زیادی در رشد فردی و اجتماعی یک جامعه دارد ،برخورداری از حDDداقل دانش و مهارت فنDDاوری اطالعات و ارتباطات برای همDDه کارکنDDان ضروری و حیاتی اسDDت (قهرمانی .)1386 ،پیشرفت فنDDاوری اطالعات در حDDوزه آمDDوزش و جهانی‌شدن موجب گسترش وسیع فرصت‌های یادگیری و دسترسی به منابع تحصیلی و آموزش شده؛ طوری که این امر با ابزار و روش‌های سنتی اصوًال قابل‌تصور نیست .فناوری اطالعات آموزشی در ایجاد یادگیری شبكهای ابزار بسیار قدرتمندی است که باید با آن مواجه شد (شكاری و همكاران .)2010 ،گریز از فناوری امكانپذیر نیست .به‌ویژه آن‌که امروزه فنDDاوری اطالعات و ارتباطات تأثیرات عمیقی بر سبک زندگی گذاشته است .دگرگونیهای اجتماعی ناشی از فنDDاوریهای اطالعات از تبدیل اطالعات به رقم‌های صفر و یك آغاز شد .این دگرگونیها با تحوالت سریع در سیستم‌های ارتباطی ادامه یافت و بDDه سرانجامی منتهی شده است که با نام‌های گوناگون شناخته میشود .کاستلز ( )2002این دوران را عصر اطالعات میخواند .این عصر درواقع محصول توسعه گسترده فناوری اطالعات و ارتباطات است .توسعه پرشتاب و شدید فناوری اطالعات که سال‌ها پیش آغاز شده و همچنان ادامه دارد ،منجر به کاربرد وسیع آن در ابعاد گوناگون جامعه گردیده اسDDت .از این رو فنDDاوری اطالعات بهعنوان عامل پرقدرت تغییرات اقتصادی و اجتماعی شناخته میشود .بدین ترتیب بDDه نظر میرسDDد عصر نیم‌عمر اطالعات آغاز شده است .برای داشتن افرادی با کارایی الزم در جامعه اطالعات محور ،باید رویكرد جدید نسبت به آموزش و یادگیری داشته باشیم (محمدی و حقانی.)1396 ، 1دانشجوی دکترای مدیریت آموزش عالی ،دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی ،دانشگاه عالمه طباطبایی ،تهران ،ایران. فضای آموزش و مدیریت آن به ابزار و نDDیروی انسانی قدرتمنDDدی نیاز دارد :پیچیDDدگی دنیای امروز کDDه نتیجDDه گسDDترش تکنولوژی و فناوری اطالعات است ،شرایط را برای مدیران آموزشی سخت کرده است .مدیریت آموزشی در مدرسه و دانشگاه بدون مدیریت اطالعات کاری بسیار دشوار و به تعبیری غیرممکن است .حجم عظیم اطالعات و نیاز به مدیریت آن مدیران مؤسسات آموزشی را بر آن داشته که سیستم‌های مدیریت اطالعات را شناخته و در موسسه خود به کار گیرند .بDDر همین اساس پژوهشگران حوزه آموزش و فناوری اطالعات مطالعات زیادی را در این زمینه انجام دادهاند .لذا در این گزارش ،با هدف شناسایی مسائل و دغدغه‌های اخیر پژوهشگران ،سعی شده تا روند مطالعات علمی در حوزه مدیریت اطالعات در آمDDوزش عالی مرور شود .از این رو تعداد 10مقاله به‌صورت تصادفی از منابعی چون ،Mendeley، ScienceDirectو Google Scholarانتخاب شد و مDDورد مطالعDDه قرار گرفت .محDDور کلی این مطالعات ،طراحی ،کDDاربرد و ارزیابی سیستم‌های مدیریت اطالعات در آموزش عالی است .در ادامه عناوین ،نویسندگان و سال و محل انتشDDار مقDDاالت مDDذکور به‌صورت یک جدول جامع آورده شده که ادبیات ،اهداف و نتایج آن‌ها نیز به‌صورت مختصر تشریح شده است .این گزارش میتواند به‌عنوان پیشینه پژوهشهای آتی در حوزه سیستم‌های مدیریت اطالعات در آموزش عالی مورداستفاده قرار گیرد. # عنوان مقاله نویسندگان سال و ژورنال انتشار ‏An Educational Management ‏Information System to Support ‏Institutional Planning at the ‏University of Colima ‏Echeverría, M. A. ‏M., Santana& Mancilla, P. C., ‏De la Rocha .Cazares, V. M ‏Procedia-Social ,2012 ‏and Behavioural ‏Sciences اهداف و نتایج: 1 این پژوهش با هدف طراحی یک سیستم اطالعات مدیریت آموزش برای گروه برنامه ریزی و توسعه نهادی در دانشگاه کولیما انجام شده است .این سیستم امکان جمعآوری اطالعات مربوط به شاخص‌های مدیریت سازمانی و تDDدوین گزارش‌های ساالنه را با رابDDط مناسب برای کاربران خود به‌منظور ساده‌سازی و کاهش زمان موردنیاز برای مدیریت اطالعات دانشDDگاه فراهم میکنDDد .ویژگی‌های توسعه‌یافته در این سیستم عبارت‌اند از :الف) سیستم‌سازی گزارش‌های ساالنه ،ب) ثبت گزارش‌ها توسط روسای موسسه و بخش‌های مختلف آن ،ج) بررسی گزارش‌ها توسط مشاوران برنامه‌ریزی و د) تولید خودکار گزارش‌ها در قالب‌های موردنیاز .ارزیابی این پلتفرم به این نتیجه رسید که پلتفرم مفید بوده و امکان عملکرد و کارایی بیشتر را فراهم می‌کند و همچنین ایده خوبی محسDDوب می‌شDDود. بنابراین ،این امر باعث ایجاد نیت خوبی در کاربران برای استفاده مجدد از آن شد. Fig. 1. Use-case Diagram Fig. 2. System architecture # ‏Fig. 3. Home interface (ارجاع به صفحه 6مقاله) عنوان مقاله ‏Management of academic ‏information system (AIS) at ‏higher education in the city of ‏Bandung اهداف و نتایج: نویسندگان ‏Indrayani, E سال و ژورنال انتشار 2013, Procedia- ‏Social and ‏Behavioural ‏Sciences این پژوهش با رویکرد توصیفی و با هدف توصیف و تحلیل )1برنامهریزی و سازمان‌دهی ،اجرا ،نظارت و ارزیابی ،کیفیت اطالعات تولیدشده و اثربخشی مدیریت سیستم اطالعات دانشگاهی ( )AISدر کلیه مؤسسات آموزش عالی شهر باندونگ انجام شده است. نمونه‌ها از 18موسسه آموزش عالی 988 ،نفر مدرس و 1581نفر دانشجو انتخاب شده‌اند و داده‌ها با استفاده از پرسشنامه به‌دست‌آمده و با استفاده از تکنیک‌های آمار توصیفی پردازش شده است .در مرحله برنامه‌ریزی و سازمان‌دهی شاخص‌های زیر 2 بررسی شدند: وجود برنامه‌ریزی استراتژیک AISو میزان اجرا؛ ‏ اجتماعی کردن و آموزش AISبه کاربران؛ ‏ سازمان‌دهی AISو اثربخشی آن؛ مدیریت منابع انسانی ( AISاز استخدام تا خروج)؛ و ‏ مالکیت و اثربخشی نرم‌افزار AISمتعلق به دانشکده‌ها. کیفیت داده/اطالعات به‌دست‌آمده توسط AISدر شاخص‌های زیر بررسی و تحلیل شد: اثربخشی؛ ‏ محرمانه بودن؛ ‏ سازگاری؛ ‏ خوانایی؛ و ‏ اعتبار. ‏ شاخص‌های بررسی‌شده در حوزه کیفیت برنامه سیستم اطالعات دانشگاهی نیز به شرح زیر بودند: بهرهوری؛ ‏ # 3 # در دسترس بودن داده‌ها/اطالعات؛ ‏ جامعیت و درستی؛ و ‏ امنیت شبکه/سیستم ‏ نتایج نشان داد که اثربخشی برنامه‌ریزی و سازمان‌دهی سیستم‌های اطالعات دانشگاهی در آموزش عالی شهر باندونگ تا حد زیادی مطلوب بوده است. عنوان مقاله ‏Quality approach in the ‏development of management ‏information system in higher ‏education اهداف و نتایج: ‏Naway, F. A., ‏Suking, A., Haris, ‏I., & Rahmat, A ‏Jurnal ,2018 ‏Manajemen این مقاله رویکرد کیفی توسعه سیستم اطالعات مدیریت در مؤسسه آموزش عالی را توصیف می‌کند و نقش سیستم‌های اطالعات مدیریت را در موفقیت عملیاتی و اجازه دادن به مؤسسات آموزش عالی برای تکامل و مقابله با چالش‌های ناشی از دولت ،دانشجویان و سایر ذینفعان برجسته می‌کند .در نتایج این پژوهش آمده است که رویکرد کیفیت در توسعه سیستم اطالعات مدیریت پایان یDDک فرآیند نیست ،بلکه ابزاری است که در آن محصوالت یا خدمات یک سیستم اطالعات مدیریت با استانداردهای تعیین‌شده مطابقت داده می‌شوند .به‌عنوان یک مفهوم ،رویکرد کیفیت دارای دو جنبه است :جنبه‌های رویهای و تحولی .جنبه رویDDهای یDDک سیسDDتم اطالعات مدیریت این است که کیفیت تولیدشده مطابق با مشخصات استاندارد از پیش تعریف‌شده باشDDد .در حالی کDDه جنبDDههای تحول‌آفرین مربوط به معیارهای کیفیت منجر به بهبود مستمر و تغییر سازمانی میشود .در این پژوهش رویکرد کیفیت در سه حوزه سیستم ،اطالعات و مدیریت مورد بررسی قرار گرفته است. عنوان مقاله ‏A systematic literature review on ‏maturity models for information ‏systems in higher education ‏institutions اهداف و نتایج: 4 نویسندگان سال و ژورنال انتشار نویسندگان ‏Carvalho, J. V., & Pereira, R. H., ‏Rocha, Á سال و ژورنال انتشار ‏Innovations in ,2019 ‏Education and ‏Teaching ‏International این مطالعه نیاز به توسعه یک مدل بلوغ سیستم اطالعاتی را نشان می‌دهد کDDه از مؤسسات آمDDوزش عالی در فعالیت‌های تجاری و مدیریت اصلی آن‌ها پشتیبانی‌کند .روش انجام این پژوهش به این صورت بوده که بر اساس دستورالعمل‌های مربوط به روش‌شناسی برای مرور ادبیات سیستماتیک ،مدل‌های بلوغ زیر حوزه‌های مختلف آموزش شناسایی و دسته‌بندی شده‌اند .درنتیجه این مطالعه، طبق دانش نویسندگان ،هیچ‌یک از مدل‌های شناسایی‌شده به اندازه کافی بر قابلیت فرآیندهای سازمانی پیچیده ،متنوع ،متقابل و پویا پشتیبانی ISدر بخش HEIتمرکز نکرده است .لذا ،طراحی یک مدل جدید برای پر کردن این شکاف ضروری است .این مDDدل جدید باید شامل عوامل تأثیرگذار اصلی با وزن‌های متفاوت بسته به اهمیت نسبی آن‌ها ،و توسعه آن باید با روش‌های علمی دقیق مفهوم‌سازی و اعتبارسنجی باشد .این مدل همچنین بایDDد حوزه‌های اسDDتراتژیک کلیDDدی ISTرا بDDرای HEIشناسایی کنDDد و استانداردهای بین‌المللی مدیریت را در زمینه ISTو HEIاعمال کند .چنین مدل بلوغی ارزیابی مؤسسات آموزش عالی را برحسب اینکه چگونه شیوه‌ها و استراتژی‌های ISTاز فرآیندهای سازمانی آن‌ها در همه سطوح پشتیبانی می‌کنند ،امکان‌پذیر می‌سازد :یعنی استراتژی‌های سازمانی ،مدیریت ،مدیریت عملیاتی ،تدریس و تحقیق .بر این اساس ،میتواند مؤسسات آموزش عالی و سرمایه انسانی آن‌ها (مدیران ،کارکنان ،معلمان و دانش آموزان) را توانمند کند .به‌طور خالصه ،سهم این مقاله یک مرور ادبیات سیستماتیک است که بر نظام‌مندسازی دانش در رابطه با مدل‌های بلوغ در حوزه آموزشی به‌طور کلی و دانشگاه‌های عالی به‌طور خاص متمرکز است. Figure 1. Methodology adopted for the systematic literature review Main keywords Figure 2. The refinement steps and resulting number of articles :مدل‌های بلوغی که در این پژوهش مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت بدین شرح است یک مدل کل‌نگر است که چندین حوزهICTEMM )Solar et al., 2013(: در آموزش مدرسهICT مدل بلوغ را در بر می‌گیرد که می‌تواند بر استفاده موفق از فناوری اطالعات و ارتباطات در مدارس تأثیر بگذارد .پنج حوزه اهرمی در این مدل عبارت‌اند از :مدیریت آموزشی ،زیرساخت ،مدیران ،معلمان و دانش آموزان. مدل بلوغ قابلیت برای آموزش با کیفیت ) CMM-QE :(Manjula 2012برای ارزیابی بلوغ عوامل و ویژگی‌های چندبعدی یک سیستم آموزشی استفاده می‌شود .این مدل فرآیند مهندسی سیستم آموزشی را از منظرهای مختلف ازجمله دانشگاهی ،زیرساختی ،اداری ،تسهیالت محور و غیره ارزیابی میکند. مدل بلوغ کیفیت دوره آنالین بر اساس آموزش دانشگاهی شبانه و مکاتبهای OCQMM (Gu et al., ) :2011این مدل به دنبال ارزیابی کیفیت دوره‌های آنالین در دوره‌های آموزشی شبانه دانشگاهی و مکاتبهای است. OCQMMمی‌تواند مؤسساتی را که آموزش بزرگساالن را به‌منظور بهبود کیفیت اجرای دوره‌های آنالین ارائه می‌کنند، راهنمایی کند. مدل بلوغ فناوری اطالعات و ارتباطات در مؤسسات آموزشی در کشورهای در حال توسعه ICTMMEIDV ) :(Bass, 2011این مدل بلوغ سطوح منابع زیرساخت فناوری اطالعات و ارتباطات را که مؤسسات آموزشی باید برای دستیابی به هدف سازمانی اولیه خود انجام دهند ،که در قالب نتایج یادگیری دانش آموزان بیان می‌شود ،تعریف میکند. مدل بلوغ برای آموزش آنالین ) :eQETIC (Rossi & Mustaro, 2015این مدل یک مدل کیفی برای محصوالت آموزشی مبتنی بر فناوری اطالعات و ارتباطات است که بر کیفیت راه‌حل‌های آموزشی آنالین متمرکز شده و مبتنی بر رویکردی است که هدف آن بهبود مستمر فرآیند است. ‏Table 1. Summary and comparison of maturity models for HEIs’ ISTs Table 2. Strengths and weaknesses of maturity models for HEIs’ ISTs سال و ژورنال انتشار نویسندگان International ,2020 Journal of Higher Education Mukhtar, M., Sudarmi, S., Wahyudi, M., & Burmansah, B عنوان مقاله The Information System Development Based on Knowledge Management in Higher Education Institution :اهداف و نتایج # کDDدیریت در یDDتم‌های اطالعات مDD نیازها و استفاده از فناوری اطالعات برای توسعه سیس، ایده‌ها،هدف این پژوهش بیان تجربیات .موسسه آموزش عالی است 5 Figure 1. Knowledge Management Figure 2. The Differences between Knowledge Management System ‏with System Technology, Information Systems and Organization System نتایج این تحقیق نشان داد )1( :تجزیه‌وتحلیل سیستم‌های اطالعات مدیریت یک برنامه مطالعاتی مبتنی بر دانش ضمنی و صریح ،از طریق فرآیند تبادل تجربه ،ایده و ابتکار بین مدیران ،دانشجویان ،اساتید و فارغ‌التحصیالن است )2 ( .طراحی سیستم‌های اطالعات مدیریت یک برنامه مطالعاتی بر اساس تجزیه‌وتحلیل نیازهای مدیران ،دانشجویان ،مدرسان و فارغ‌التحصیالن اسDDت .و ( )3توسDDعه سیستم‌های اطالعات مدیریت یک برنامه مطالعاتی بر اساس سیسDDتم اطالعاتی و سیسDDتم فنDDاوری متعلDDق بDDه مDDدیران ،مدرسان، دانشجویان و فارغ‌التحصیالن است. در پایان این پژوهش پیشنهاد می‌شود که :اوًال مدیران ،دانشجویان ،اساتید و فارغ‌التحصیالن تا حد امکان به اشتراک‌گذاری ایده‌ها، تجربیات و ابتکارات برای توسعه فعالیت‌های نوآورانه تشویق شوند و در یادگیری سیستم‌های اطالعاتی به یکدیگر کمک کنند .ثانیًا طراحی سیستم‌های اطالعاتی باید بر اساس تحلیل نیازها و همچنین نیازهای مشتریان داخلی و مشتریان خارجی تهیه شود .انتظار می‌رود که رهبران تحصیالت تکمیلی و دانشگاه در به ثمر رساندن سیستم‌های اطالعاتی شامل رهبری سطوح باال ،متوسط و پایین کمک کنند .ثالثًا ،برای ایجاد یک سیستم اطالعات مدیریت کارآمد و مؤثر ،رهبران دانشگاه باید سیاست‌ها ،بودجه‌ و مقررات الزم را به‌صورت مستمر ،منسجم و سیستماتیک به‌منظور تهیه زیرساخت‌های موردنیاز برای بهره‌برداری از سیستم تهیه کنند. سال و ژورنال انتشار International ,2020 Journal of Economics and Business Administration # نویسندگان عنوان مقاله Aedi, N A new paradigm of learning through information management systems in higher education :اهداف و نتایج . به‌ویژه در حین سخنرانی انجام شده است،این مطالعه با هدف پرداختن به انگیزه پایین دانشجو در یادگیری و کمبود خالقیت 6 Figure 1. Input Online Learning Figure 2. Input Online Learning Figure 3. Line Learning Program Map ‏Figure 4. Line Learning Program Map # 7 نتایج نشان داد استفاده از سیستم‌های اطالعات یادگیری به‌عنوان مکمل سخنرانی‌های حضوری در یادگیری دانشجویان تأثیر مثبت دارد .انجمن‌های گفتگو در کالس‌های آنالین گسترده‌تر و عمیق‌تر است زیرا دانشجویان می‌توانند به دنبال منابع در اینترنت باشند. وقتی گروهی از دانشجویان با هم به‌صورت آنالین یاد می‌گیرند ،دستگاه‌های پشتیبانی بر نحوه تعامل دانشجویان تأثیر می‌گذارد ،اما بر میزان یادگیری آن‌ها تأثیر نمی‌گذارد. عنوان مقاله نویسندگان ‏Analysis of success factors ‏implementation of computerbased management information ‏system in higher education ‏Adha, M. A., & Ariyanti, N. S., ‏Bafadal, I سال و ژورنال انتشار 1st ,2020 ‏International ‏Conference on ‏Information ‏Technology and ‏Education اهداف و نتایج: هدف از این مطالعه شناسایی عوامل مؤثر بر اجرای موفقیت‌آمیز سیستم‌های اطالعات مدیریت مبتنی بر رایانه در دانشگاه‌ها است .در این پژوهش از رویکردهای کمی استفاده شده است .جامعه در این مطالعه کارکنان اداری دانشکده‌های دانشگاه دولتی ملنگ هستند. (رجوع شود به جدول صفحه 3مقاله) # ‏Figure 1 Most Dominant Factor Tendencies نتایج این پژوهش نشان داد )1( :عوامل مؤثر در اجرای موفقیت‌آمیز سیستم‌های اطالعات مدیریت مبتنی بر کامپیوتر در دانشگاه‌ها سخت‌افزار ،رویه‌ها ،نرم‌افزار ،پایگاه‌های داده ،مخابرات .شبکه‌ها و مغزافزارها هستند؛ ( )2غالب‌ترین عامل ،سخت‌افزار اسDDت .و ()3 رتبه‌بندی عوامل نیز به ترتیب :سخت‌افزار اول ،رویه دوم ،نرم‌افزار سوم ،پایگاه داده‌ها چهارم ،شبکه پنجم مخابرات ،و مغز ششم را نشان داد .همچنین فقدان رایانDههای قابDل حمDل و رومDیزی ،مودم‌های پرسرعت ،اینDترانت سازمانی و بسDیاری دیگر بDر اجDرای موفقیت‌آمیز سیستم‌های اطالعات مدیریت مبتنی بر رایانه در دانشگاه‌ها تأثیر میگذارد. عنوان مقاله نویسندگان ‏Conceptual model of the ‏education management ‏information system for higher ‏education institutions ‏Khamdamov, U., ‏Abdullayev, A., & Elov, J., ‏Sultanov, D سال و ژورنال انتشار ‏International ,2020 ‏Journal of ‏Advanced Trends in ‏Computer Science ‏and Engineering اهداف و نتایج: 8 این مقاله به تشریح نقش و ویژگی‌های استفاده از سیستم‌های اطالعاتی خودکار در فعالیت‌های مؤسسات آموزش عالی و همچنین مروری بر سیستم‌های اطالعاتی موجود در حوزه آموزش می‌پردازد؛ همچنین ،مفهوم و رویکردهای معرفی خدمات اطالعات آموزش الکترونیکی برای دانشجویان ،معلمان و کارکنان اداری و همچنین سیستم اطالعاتی مدیریت آموزش عالی در جمهوری ازبکسDDتان تشریح شده است .سامانه اطالعات مدیریت آموزش عالی کلیه وظایف مرتبط با فعالیت‌های اداری ،دانشگاهی ،علمی ،مالی و اقتصادی مؤسسات آموزشی را پوشش می‌دهد .این مقاله ویژگی‌های خاص مدیریت و فرآیندهای آموزشی در ازبکستان را در نظر می‌گیرد .بر این اساس ،فرآیندهای کسب‌وکار و گردش کار از جنبه‌های اداری و مدیریتی بازطراحی شده است. به‌عنوان بخشی از این پروژه ،یک سیستم اطالعاتی مدیریت آموزش عالی و پایگاه دادهای از دانشجویان و اساتید و خدمات اطالعاتی زیر برای دانشجویان و اساتید ایجاد شد :مدیریت حوزه‌های آموزشی ،مدیریت تخصصی ،مدیریت گروه‌های علمی ،مدیریت مشروط دانشجویی ،مدیریت برنامه درسی و موضوعی ،مدیریت برنامه‌ریزی آزمون ،مدیریت عملکرد دانشجویان ،مدیریت فعالیت‌های اساتید، مدیریت قراردادهای پژوهشی ،مدیریت اسناد و گزارشات. سیستم اطالعات مدیریت آموزش عالی یک پلت فرم به‌عنوان یک برنامه کاربردی مستقل است که شامل" :سطح ارائه" -یک رابط کاربری برای دسترسی کاربران به عملکردهای سیستم" ،سطح تجاری" -مجموعه‌ای از خدمات نرم‌افزاری که بر روی سرور برنامه و پیاده‌سازی تمام منطDDق کسب‌وکار" ،سDDطح داده" ،کDDه بDDر اساس DBMSصDDنعتی و شبکه ذخیره‌سازی داده‌ها" ،سDDطح یکپارچه‌سازی" -تعامل بین اجزای HEMISو سیستم‌های مرتبط پیاده‌سازی می‌شود .درنتیجه HEMIS ،قادر است انتقال داده‌ها را بین مهم‌ترین ذینفعان سیستم آموزش عالی پیوند دهد و کیفیت آموزش را بهبود بخشد و تصمیم‌گیری مؤثر را در سطح سازمانی و مرکزی تسهیل کند. ‏Figure 1: Conceptual model of the HEMIS information system این مدل مفهومی شامل چهار زیرسیستم اطالعاتی اصلی است که در شکل 1نشان داده شده است: ‏AMISسیستم اطالعات مدیریت اداری ‏EMISسیستم اطالعات مدیریت آموزش ‏RMISسیستم اطالعات مدیریت تحقیقات FMISسیستم اطالعات مدیریت مالی Figure 2: Information processes in the HEMIS Figure 3: Formation of the organizational structure of HEI in HEMIS Figure 4: The formation of the student body in the HEMIS ‏Figure 5: Formation of curricula and subjects in HEMIS پژوهشگران این مقاله معتقدند که به‌کارگیری سیستم اطالعات مدیریت آموزش در مؤسسات آموزش عالی پیامدهای مثبت زیر را # 9 خواهد داشت: برنامه‌ریزی و مدیریت سریع فعالیت‌های آموزشی و علمی، ‏ اتوماسیون فعالیت‌های اداری و اقتصادی دانشگاهها، ‏ ارائه پشتیبانی اطالعاتی برای تصمیمگیری در تمام زمینههای اصلی فعالیت، ‏ ارائه گزارش عملیاتی، ‏ امکان دریافت خدمات آموزشی باکیفیت در سطح الزامات مدرن استانداردهای ملی و بینالمللی بدون توجه به محل سکونت ‏ و تحصیل با استفاده از فناوری اطالعات و ارتباطات نوین برای دانشجویان. درنهایت ،تحقیقات کنونی نشان می‌دهد که فرآیندهای مدیریت آموزش سنتی را می‌توان با استفاده از فرصDDت‌های امیدوارکننDDده سیستم‌های اطالعاتی به خدمات الکترونیکی منتقل کرد. عنوان مقاله ‏Developing a Model for ‏Educational Managers to ‏Optimize Adoption and Use of ‏Management of Information ‏System (MIS) in Higher ‏Education Institutions اهداف و نتایج: نویسندگان .Khattak, M. D سال و ژورنال انتشار ‏Pakistan Social ,2020 ‏Sciences Review هدف از این مطالعه ،طراحی مدلی برای مدیران آموزشی به‌منظور اتخاذ و استفاده بهینه از MISدر مؤسسات آموزش عالی است. پژوهش از نظر ماهیت توصیفی بوده و از هر دو روش کیفی و کمی برای شناسایی عوامل تعیین‌کننده پذیرش و استفاده از فناوری استفاده شده است .پرسشنامه ،مصاحبه ساختاریافته ،مشاهدات میدانی ،بحث‌های گروهی متمرکز و تحلیل اسDDناد به‌عنDDوان ابDDزار جمع‌آوری داده‌ها برای توسعه مدل استفاده شد. نتایج نشان داد که افراد فناوری اطالعات جدید را به دالیل زیادی ازجمله آموزش توسعه حرفه‌ای ،باز بودن فرهنگ یادگیری ،تأثیرات اجتماعی ،نگرش رهبری ،انگیزه‌های مختلف مانند انگیزه‌های مالی ،اخالقی می‌پذیرند یا رد میکنند .ویژگی‌های طراحی نرمافزار نقش مهمی در پذیرش و استفاده از MISایفا میکند .رابطهای گرافیکی کاربرپسند برای کار ،پیمایش و درک آسان هستند .مشارکت # کاربران در توسعه MISبسیار حیاتی است و می‌تواند منجر به نتایج بهینه در پذیرش و استفاده از MISشود. عنوان مقاله نویسندگان ‏Helal, M. S. A., ‏Impact of Education Management & Ahmed, I., ‏Information System (EMIS) on .Bhuiyan, M. E. M Teaching-Learning Development سال و ژورنال انتشار ‏International ,2021 ‏Journal of ‏Academic Research ‏in Progressive ‏Education and ‏Development اهداف و نتایج: هدف از این مطالعه بررسی تأثیر EMISبر فرایند تدریس و یادگیری بود .اهداف پژوهش عبارت‌اند از: پی بردن به اهمیت EMISدر هنگام تعطیلی ناگهانی مؤسسات. ‏ کشف تأثیر EMISبر توسعه آموزش و یادگیری. ‏ پی بردن به تأثیر عملکرد معلمان بر توسعه آموزش. ‏ پی بردن به تأثیر عملکرد دانش آموزان بر توسعه آموزش و یادگیری. ‏ فعالیت‌های اصلی EMIS: )1 جمع‌آوری داده‌ها :داده‌های الزم جمع‌آوری و در فرمی به نام نظر منبع دوز که به‌عنوان ورودی به سیستم عمل می‌کند، ثبت می‌شود. 10 )2 تأیید :داده‌ها به روشی برای تأیید صحت آن ویرایش می‌شوند .گاهی اوقات اپراتور ورود اطالعات به‌صورت بصری داده‌ها را همان‌طور که روی صفحه نمایش داده می‌شود تأیید می‌کند .هرگونه خطا در آن زمان اصالح می‌شود. )3 ذخیره‌سازی :داده‌ها در برخی از رسانه‌ها مانند دیسکت یا نوار ذخیره می‌شوند. )4 امنیت :در حالی که داده‌ها در ذخیره‌سازی وجود دارند ،برای جلوگیری از تخریب ،آسیب یا اندازه‌گیری ایمن نگه داشته می‌شوند. )5 سازمان‌دهی :داده‌ها را می‌توان در توالی‌های مختلف مرتب کرد تا ارزش اطالعاتی آن افزایش یابد. )6 بازیابی :داده‌ها در دسترس کاربران مجاز قرار می‌گیرد .نتایج پژوهش بیانگر این بود که استفاده از EMISتأثیر بسزایی در فرآیند یاددهی-یادگیری دارد EMIS .بر تمامی متغیرهای مستقل تأثیر معناداری دارد .در حالی که عملکرد اداری تأثیر کمی بر رشد یاددهی-یادگیری دارد. در هر کشوری EMIS ،ممکن است برای ارتقای آموزش و یادگیری عادالنه و با کیفیت باال ایجاد شده و توسعه یابد .در دسترس بودن امکانات ICTدر مؤسسات آموزشی تا حدی زیاد است که نظارت و ارزیابی باید بهبود یابد .نظارت و ارزیابی ،پشتیبانی فنی، معیارسنجی ،و به اشتراک‌گذاری بهترین شیوهها ،ممکن است به یک EMISطوالنی‌مدت کمک کند .درنتیجDDه ،بهبDDود اجDDرای EMISدر تمام مؤسسات آموزشی ممکن است به آموزش و عملکرد با کیفیت باالتر در طول زمان منجر شود .عالوه بر این ،نظارت و ارزیابی مکرر ممکن است با ارزیابی نقاط قوت و کاستی‌های برنامه به کارایی EMISدر برنامه‌ریزی و اجرا کمک کند .استفاده از EMISتأثیر بسزایی در فرآیند یاددهی-یادگیری دارد EMIS .بر تمامی متغیرهای مستقل تأثیر معناداری دارد .عملکرد دانش آموزان و مربیان در امور یاددهی-یادگیری تأثیر زیاد ،ولی عملکرد اداری تأثیر کمی بر رشد یاددهی-یادگیری دارد .درنتیجه ،با توجه به شرایط کرونا ،همه ما باید با هم کار کنیم تا بهترین روش‌ها را برای مدیریت سیستم اطالعات آموزشی و رشد آن بیابیم. بحث و نتیجه‌گیری سیستم‌های مدیریت اطالعات به‌عنوان یک ابزار قدرتمند و در عین حال پیچیده می‌توانند در تحول و گسترش آموزش عالی نقش کلیدی و مهمی ایفا کنند .سیستم‌های مدیریت اطالعات امکان جمعآوری اطالعات مربوط بDDه شDDاخصهای مDDدیریت سازمانی و تدوین گزارش‌های ساالنه را با رابط مناسب برای کاربران خود به‌منظور سادهسازی و کاهش زمان موردنیاز برای مدیریت اطالعات دانشگاه فراهم میکننDDد .روسای مؤسسات آمDDوزش عالی میتواننDDد از طریDDق این سیسDDتمها گزارش‌های بخش‌های مختلف را دریافت و تحلیل کنند و بر اساس داده‌های به‌دست‌آمده تصمیمات مناسبی را در مسیر هدایت مجموعه خود اتخاذ کنند .کیفیت ُبعد بسیار مهمی در ارزیابی سیسDDتم‌های مDDدیریت اطالعات اسDDت .پیشDDینه پژوهش‌های حDDوزه HEMISنشان می‌دهد که شاخصهای مهمی چون بهرهوری ،در دسترس بودن داده‌ها/اطالعات ،جامعیت ،درسDDتی و امنیت شبکه/سیستم در کیفیت یک سیستم مدیریت اطالعات در حوزه آموزش عالی تأثیرگذارند .با رویکرد کیفیت محور در سیستم‌های اطالعات مدیریت ،انتظار می‌رود که سیستم اطالعاتی سازمان‌یافته و برنامه‌ریزی‌شده به‌منظور ارائه کمک بDDه مدیریت/مدیران در یک سازمان ،اطالعات صحیح ،سریع و دقیق و سهولت در اجرا توسعه یابد و اجرای مؤثر و کارآمد فرآیند مدیریت در مؤسسات آموزش عالی را آسانتر کند. یک سیستم مدیریت اطالعات باید جامع بوده و قادر باشد استراتژی‌های سازمانی ،مدیریت عملیاتی ،تدریس و پژوهش در یک موسسه آموزش عالی را پشتیبانی کند .یکی از کارکردهای مهم MISدر آموزش عالی مDDدیریت دانش اسDDت؛ یDDک سیستم مدیریت اطالعات جامع به مدیران ،دانشجویان ،اساتید و فارغ‌التحصیالن کمک می‌کند تا دانش ضمنی و صریح خود را به اشتراک بگذارند. به‌کارگیری سیستم‌های مدیریت اطالعات در فرایند یادگیری و تدریس از دغدغه‌های اخیر پژوهشگران HEMISبوده است .پژوهش‌ها در این خصوص بیانگر تأثیر مثبت فناوری اطالعات در تدریس و یادگیری تعاملی است .فاوای آموزشی با فضا و امکاناتی که در اختیار کاربرانش قرار می‌دهد ،تعامل پویا بین استاد-دانشجو و دانشجو-دانشجو را برقرار می‌سازد که این تعامل منجر به تدریس اثربخش و یادگیری مؤثر میشود. برای اینکه سیستم‌های مدیریت اطالعات عملکرد موفقی در مدیریت مؤسسات آموزشی داشته باشند باید از زیرساخت بسیار قدرتمندی در حوزه سختافزار برخوردار باشند .البته پژوهشهای اخیر عوامل تأثیرگDDذاری دیگری چDDون رویDDهها ،نرمافزار، پایگاههای داده ،مخابرات ،شبکهها و مغزافزارها را نیز شناسایی کردهاند؛ ولی در این بین ،وزن سختافزار از سایر عوامل بیشتر است. سیسDDتم‌های اطالعاتی ،ویژگی‌ها و سDDطوح کDDاربردی مختلفی در فعالیت‌های مؤسسات آمDDوزش عالی دارنDDد؛ در حقیقت سیستم‌های اطالعاتی پلتفرمی هستند که مدیریت امDDور یDDک موسسDDه آمDDوزش عالی را در سDDطوح ارائDDه ،تجاری ،داده و یکپارچه‌سازی تسهیل و تسریع میکنند .منافع MISصرفًا برای مDDدیران مؤسسات آمDDوزش عالی نیسDDت؛ بلکه اساتید، دانشجویان و کارکنان اداری نیز خدمات بسیاری در سایه این سیستم‌ها دریافت میکنند؛ این خDDدمات شDDامل :حDDوزههای آموزشی ،تخصصی ،مDدیریت گروه‌های علمی ،مDدیریت امDور دانشجویی ،مDدیریت برنامDه درسDی ،برنامDهریDزی آزمDون، فعالیت‌های اساتید ،قراردادهای پژوهشی ،مدیریت اسناد و گزارشات میشود .به بیانی دیگر ،با کمک MISمدیران مؤسسات آموزشی قادر خواهند بود فرآیندهای سنتی مدیریت خود را مدرنیزه کرده و ضمن گسترش و توسعه فعالیت‌های پویای موسسه تحت امر خود ،مدیریتی کارا و اثربخش داشته باشند. منابع  Adha, M. A., Ariyanti, N. S., & Bafadal, I. (2020, December). Analysis of success factors implementation of computer-based management information system in higher education. In 1st International Conference on Information Technology and Education (ICITE 2020) (pp. 80-85). Atlantis Press.  Aedi, N. (2020). A new paradigm of learning through information management systems in higher education. International Journal of Economics and Business Administration, 8(3), 246-255.  Carvalho, J. V., Pereira, R. H., & Rocha, Á. (2019). A systematic literature review on maturity models for information systems in higher education institutions. Innovations in Education and Teaching International, 57(4), 434-449.  Echeverría, M. A. M., Santana-Mancilla, P. C., & De la Rocha Cazares, V. M. (2012). An educational management information system to support institutional planning at the university of Colima. Procedia-Social and Behavioural Sciences, 55, 1168-1174.  Helal, M. S. A., Ahmed, I., & Bhuiyan, M. E. M. (2021). Impact of Education Management Information System (EMIS) on Teaching-Learning Development. International Journal of Academic Research in Progressive Education and Development, 10(2), 948-956.  Indrayani, E. (2013). Management of academic information system (AIS) at higher education in the city of Bandung. Procedia-Social and Behavioural Sciences, 103, 628-636.  Khamdamov, U., Abdullayev, A., Elov, J., & Sultanov, D. (2020). Conceptual model of the education management information system for higher education institutions. International Journal of Advanced Trends in Computer Science and Engineering, 9(5).  Khattak, M. D. (2020). Developing a Model for Educational Managers to Optimize Adoption and Use of Management of Information System (MIS) in Higher Education Institutions. Pakistan Social Sciences Review, September, Vol. 4, No. III, 421-436.  Mukhtar, M., Sudarmi, S., Wahyudi, M., & Burmansah, B. (2020). The Information System Development Based on Knowledge Management in Higher Education Institution. International Journal of Higher Education, 9(3), 98-108.  Naway, F. A., Suking, A., Haris, I., & Rahmat, A. (2018). Quality approach in the development of management information system in higher education. Jurnal Manajemen, 22(1), 104-114.  Olsen. O, Cooney. V. (2011). The Business Intelligence Group: Towards Collaborative Research In A Management Information Systems Curriculum. International Journal of Management & Information Systems – FourthQuarter Volume 15, Number 4.  Sekhary, A., and Mazdaei (2009). Typology of Multiple Theories in the Globalization and Native Curriculum. Quarterly of Curriculum Studies. Iranian Curriculum Association, Year 4. 15 p. 103 - 134 Tehran. Iran.