پاورپوینت نام درس حسابداری پیشرفته 1یک واحد درسی دانشگاهی

پاورپوینت نام درس :حسابداری پیشرفته 1یک واحد درسی دانشگاهی نسخه قابل ویرایش تعداد صفحات372:  نام درس :حسابداری پیشرفته ()1 فصل اول شركت تضامني مقدمه : ت اجر شخص ي اس ت ك ه م الكيت و اداره ي ك موسس ه انف رادي را ب ه عه ده داردوس ازمان تشكيالتي عمليات وي ساده ترين شكل را دارد وقتي عمليات تجارتي او گس ترش مي ياب د ب ه سرمايه بيشتري نياز خواهد داشت. شركت تضامني : ش ركت تض امني ش ركتي اس ت ك ه تحت اس م مخصوص براي امور تجاري بين دويا چن د نفرب ا مسئوليت تضامني تشكيل مي شود. دراس م ش ركت تض امني باي د عب ارت ش ركت تضامني والاقل يك نفرازشركا ذكر شود . شركت تضامني اگر دارايي كافي براي تآدي ه تم ام ق روض نداشته باشد هريك ازشركاء شركت مسئول پ رداخت تم ا م قروض شركت مي باشند هرقراري بين شركا ب رخالف اين باشد درمقابل اشخاص ثالث بي اثر است. شركت تضامني مشابه موسسات انفرادي است بجزانك ه در مالكيت هاي انفرادي فقط شخص مالك است كه موسس ه را اداره مينمايد درحالي ك ه درش ركتهاي تض امني دو ي ا چن د نفردرمالكيت ان سهيم مي باشند. انواع شركاء: درشركت تضامني شركا به صورت مختلف ظاهرمي شوند كه عبارتنداز: .1شريك فعال .2شريك غيرفعال .3شريك اسمي يا ظاهري .4شريكي كه فقط دستور مهاجرت دارند .5شريك فرعي .6شريك لفظي يا حرفي شريك فعال: در شركت تضامني شركائي هستند ك ه ب ه ط ور فع ال در هدايت امور تجارت مشاركت دارند كه در اين صورت به انها شريك فعال يا واقعي مي گويند. شريك غيرفعال: شركائي هستند كه در امور تجارت به ط ور فع ال ش ركت نمي نمايند كه انها راشريك غير فعال ( خفته ) مينامند. شريك اسمي يا ظاهري : شريكي است كه نام خود را به ش ركت تض امني اعط ا مي كند بدون آنكه مبلغي در شركت سرمايه گ ذاري نماي د و ي ا در منافع سهيم باشد. شريكي كه فقط در سود مشاركت دارد : شريكي اس ت ك ه مخ اطره زي ان را نمي پ ذيرد و فق ط در سود شركت مشاركت دارد. شريك فرعي : موقعي كه ش ريكي ب ا تواف ق ،س هم س ود خ ود در ش ركت تض امني را ب ا ش خص ديگ ري خ ارج از ش ركت تس هيم نمايد ،شخص خارج از شركت را شريك فرعي مي نامند. شريك لفظي يا حرفي : اين نوع شريك ،شريك واقعي نبوده اما ب ه ط ور لفظي ي ا كتبي و يا با جنب ه رفت اري خ ودش را ش ريك مع رفي مي نمايد ،يا با آگاهي و شناخت به خودش اج ازه مي ده د ك ه به عنوان يك شريك در شركت مطرح باشد. اساس و پايه شركت تضامني عبارتست از: .1توافقنامه يا شركتنامه .2تجارت .3شركاء .4تسهيم سود .5تضامن و نمايندگي تضميني توافقنامه يا شركتنامه : ش ركت تض امني ب ا امض اي ش ركتنامه بين اش خاص ي ا شركاء موجوديت پيدا مي كند در واقع شركت تض امني ب ا توافق يا بيان (توافق كتبي ي ا ش فاهي) بين چن د نف ر ايج اد مي شود. تجارت : شركت تضامني براي اينكه به طور قانوني فعاليت تجاري نمايد ايجاد و تشكيل مي يابد. شركاء : شركت تضامني داراي حداقل 2نف ر و ح داكثر 20نف ر شريك (در بعضي از كشورها) مي باشد. تسهيم سود : اصوال در شركت تضامني مانند ساير امور تج ارتي تالش مي شود كه منج ر ب ه كس ب درآم د و س ود ش ود ت ا آن را ميان شركاء به عنوان يك حق و حقوق مكتسب تسهيم نمايد گاهي ممكن است دو و يا چند شريك از زيان معاف باشند. تضامن ونمايندگي تضميني : تضامن ونمايندگي تضميني متقابل مهمترين اصل شركت تضامني است وهر ش ريك دو وظيف ه وكي ل وموك ل را در مقابل ساير شركا به عهده دارد. حساب سرمايه ثابت : حساب سرمايه ش ركاء مع ادل مبلغي ك ه در ش ركتنامه قي د شده دردفاتر شركت ثبت مي شود.هر گونه در سرمايه مي بايست در اداره ثبت شركتها به ثبت برسد. حساب سرمايه متغير : سرمايه شركاء تنها شامل رقم مندرج درش ركت نام ه نب وده و هرگون ه برداش ت س هم س ود و زي ان و پ اداش وحق وق شركاء در اين حساب منظور مي شود. حساب جاري شركاء : براي هر يك از شركاي شركت تضامني در دفاتر حس اب جداگانه اي تحت عنوان " حساب ج اري ش ركاء " افتت اح مي گ ردد وهرگون ه برداش ت س هم س ود و زي ان وپ اداش دراين حساب منظور مي شود. حساب وام شركاء: وق تي ش ركتهاي تض امني دچ ار تنگن اي م الي مي ش وند وشركاء حاضر به افزايش سرمايه نمي ش وند يكي از اين ش ركاء ب ا تواف ق بقي ه اين مش كل را رف ع مي كن د و ب ه ش ركت وام مي ده د و در مقاب ل س ود تض مين ش ده اي دريافت مي كند. حساب اندوخته عمومي: در شركت تضامني هر ساله بخشي از س ود ج اري بعن وان اندوخت ه عم ومي كنارگ ذارد مي ش ود ك ه در موق ع ورود خ روج ش ريك و ي ا انحالل اندوخت ه بين ش ركاء تس هيم مي شود. تسهيم سود و زيان : سود و زيان به نسبت سرمايه اي كه شركاء درش ركت در اورده ان د بين انه ا تقس يم ميگ ردد مگ ر انك ه ش ركتنامه ترتيب ديگري را معين كرده باشد . مثال: 1آقايان الف و ب وج تشكيل يك شركت تضامني الف وشركاء را مي دهند و ب ه ام ر تج ارت ك اال مي پردازن د. س رمايه ش ركاء ب ه ت رتيب عب ارت اس ت از :ال ف 1000000لاير ب 600000لاير و ج 400000لاير.وض عيت س رمايه آنه ا در ت اريخ 29/12/81به شرح زير مي باشد: حساب سرمايه الف 1/3/81برداشت سرمايه گذاري مجدد 200000 1000000 1/1/81سرمايه اوليه 200000برداشت 1/9/81 81/7/1 سرمايه گذاري مجدد 81/10/1 400000 جمع 100000 100000 1200000 حساب سرمايه ب 81/10/1برداشت 100000 100000 سرمايه اوليه 1/1/81 600000 1/2/81 سرمايه گذاري مجدد 300000 1/11/81سرمايه گذاري مجدد 200000 1100000 حساب سرمايه ج سرمايه اوليه 4000001/1/81 400000 ح الت اول:تقس يم س ودوزيان درش ركت ب ه طورمس اوي صورت پذيرد به فرض انكه سودخالص حاص ل ازعملي ات ش ركت 2400000لاير باش د نح وه ثبت دردف اتر شركت به شرح زيراست: جواب) 2400000 حساب سودوزيان حساب سرمايه الف حساب سرمايه ب حساب سرمايه ج 800000 800000 800000 تقسيم سود به نسبت مساوي بين شركاء سهم هر يك ازشركاء 2400000 / 3=800000 ح الت دوم:تقس يم س ود وزي ان در ش ركت ب ه ي ك نس بت معيني صورت پذيرد ف رض ك نيم تس هيم س ود وزي ان در شركت فوق الذكر ب ه ت رتيب ال ف 2وب 2وج 1باش د نحوه ثبت چنين خواهد بود: جواب) حساب سود و زيان 2400000 حساب سرمايه الف 960000 حساب سرمايه ب 960000 حساب سرمايه ج 480000 جواب) 1+2+2=5 سهم الف 2400000*5/2=960000 سهم ب 2400000*5/2=960000 سهم ج 2400000*5/1=480000 تسهيم سود و زيان: حالت اول :تسهيم سود وزيان در شركت به نسبت مس اوي صورت مي پذيرد. حالت دوم :تسهيم سود وزيان به ي ك نس بت معين ص ورت مي پذيرد. حالت سوم تسهيم سود و زيان: تقسيم سود و زي ان درش ركت ب ه نس بت س رمايه ص ورت پذيرد تعيين ميزان سرمايه ب راي تس هيم س ود و زي ان س ه حالت دارد . .1به نسبت سرمايه اوليه شركاء .2به نسبت پايان دوره مالي .3به نسبت ميانگين سرمايه ها سود تضمين شده سرمايه: اگر سرمايه شركاء نامساوي باشد وتقسيم سود و زيان بين انها به ط ور مس اوي ص ورت گ يرد در ص ورت تس اوي ساير شرايط ح ق ش ريكي ك ه س رمايه زي ادتري دارد از بين مي رود براي رفع اين مشكل به سرمايه ش ركاء س ود تضمين شده داده مي شود. مثال:2در شركت تضامني احمد وشركاء سود و زيان به نس بت احم د 5/2ومحم ود 5/2و حام د 5/1انج ام مي گيرد.س رمايه ش ركاء ب ه ت رتيب 1000000لاير و 800000لاير و 700000لاير مي باشد . درسال 7x 13س ود خ الص 2000000لاير مي باش د.به سرمايه شركاء %12س ود تض مين ش دهداذه مي ش ود مطل وب است تقسيم سودوزيان شركت: جواب) سود تضمين شده سهم احمد 1000000*%12=120000 سود تضمين شده سهم محمود 800000*%12=96000 سود تضمين شده سهم حامد 700000*%12=84000 سود تضمين شده شركاء 120000+96000+84000=300000ب قيه سود 2400000-300000=2100000 سود سهم احمد 2100000*5/2=840000 سود سهم محمود 2100000*5/2=840000 سود سهم حامد 2100000*5/1=420000 جواب) تقسيم سود 2400000 سود خالص سود تضمين شده شركاء 120000 احمد 96000 محمود 84000 حامد 300000 جمع سهم سود شركاء 84000 احمد 84000 محمود 420000 حامد 2100000 جمع توازن 24000002400000 جواب) حساب سود وزيان سرمايه احمد سرمايه محمود 936000 سرمايه حامد 504000 2400000 960000 840000+120000=960000 840000+96000=936000 420000+84000=504000 سود خالص: براي تقسيم سود خالص بين شركاء ابتدا پاداش را ازسود خالص كسر ميكنيم و اگر سود تضمين شده داشته باشيم بع د از پاداش سود تضمين شده را از سود خ الص كس ر ميك نيم وما بقي بين شركاء تقسيم مي شود /. مثال :3فرض ك نيم در ش ركت تض امني ال ف وش ركاء ك ه سود و زيان را به نسبت 3و 2تقسيم مي كنند سود خالص سال 1372مبلغ 3500000لاير مي باش داقاي ب مديرشركت است مقررشده كه %20سودخالص رابعنوان پاداش به نامبرده پرداخت نمايد: جواب) .1اگرپاداش هزينه عملياتي محسوب نشود: پاداش اقاي ب 3500000*%20=700000 - 700000=2800000 3500000 2+3=5 سودسهم الف 2800000*5/3=1680000 سودسهم ب 2800000*5/2=1120000 جواب) نحوه ثبت تقسيم سود درشركت به اين ترتيب خواهد بود: 3500000 حساب سود وزيان حساب سرمايه الف 1680000 حساب سرمايه ب 1820000 تقسيم سود وزيان شركت سهم ب (=1820000پاداش)11200+700000 00 جواب) .2اگرپاداش هزينه عملياتي محسوب شود: سودخالص پس ازكسرپاداش 3500000-583333=2916667 پاداش ب هزينه عملياتي است بنابراين: 29/12/71حساب هزينه پاداش 583333 پاداش پرداختي 583333 جواب) سهم الف 2916667*5/3=1750000 سهم ب 2916667*5/2=116667 2916667 حساب سود و زيان 1750000 حساب سرمايه الف 1166667 حساب سرمايه ب تسهيم سود وزيان حقوق شركاء: قبل از تقسيم سود براي شركائي ك ه داراي مش اغل موظ ف در ش ركت مي باش ند باي د حق وقي در نظ ر گرفت ه ش ود . ميزان حقوق بايد متناسب با فعاليت هاي انجام شده و تقريبا مشابه با ساير مؤسسات باشد. مثال :4احمدو محمود دريك شركت تضامني شريكند وسود وزيان رابه نسبت مساوي تقسيم مي كنند .محمود به عنوان م دير ف روش انج ام وظيف ه مي نماي د و هرماه ه مع ادل 300000لاير حقوق دريافت مي نمايد.سرمايه شركاء رتيب 6000000لاير هت دومحمود ب احم ودخالص و 4000000لاير ميباشد.س شركت 1000000لاير ميباشد. جواب) نحوه تقسيم سودوزيان در اين شركت عبارت است از: 300000 حساب هزينه حقوق 300000 حساب جاري محمود ثبت حقوق اقاي محمود و واريز به حساب جاري جواب) براي تقسيم سود و زيان در پايان سال اين سند صادر ميشود: / 2=500000 1000000 1000000 حساب سود وزيان 500000 حساب جاري احمد 500000 حساب جاري محمود ثبت سند تقسيم سود محمود ورود شريك جديد به شركت تضامني: وقتي شر كت نياز به افزايش سرمايه يا تكنيك جديد داشته باشد شركاء جديدي وارد شركت مي كند شر يك جديد ضامن بدهي هاي شركت قبل از ورودش نمي باشد. رويه حسا بداري خاص پذيرش شريك جديد : .1تعديل درنسبتهاي تقسيم سود وزيان .2تجديدارزيابي دارائيها وبدهي ها .3تعديل حساب سرقفلي .4تعديل سود انباشته .5تعديل حساب سرمايه تعديل درنسبتهاي تقسيم سود وزيان: نسبت سود وزياني كه بين شركاي قديمي وجديد تقسيم مي شود را " نسبت جديد تسهيم سود وزيان " مينامند كه بعد از ورود شريك جديد بوجود مي ايد. تجديد ارزيابي دارائي ها وبدهي ها به دو روش انجام ميگيرد: الف) وقتي دارائي ها وب دهي ه اي ش ركت تجدي د ارزي ابي شدند ارزش جديد دردفا ترانعكاس يابد. ب) وق تي دارائي ه ا وب دهي ه اي ش ركت تجدي د ارزي ابي شدند ارزش جديد دردفاتر انعكاس نيابد. تعريف سرقفلي: سرقفلي ممكن است شاخصي از تج ارت باش د ك ه ش ركتها را قادر ميس ازد ت ا س ود م ازادي نس بت ب ه ب ازده س رمايه گذاري بطور نرمال كس ب نماين د .م ازاد س ود يع ني س ود اضافي كه بيشتر از سود معمولي باشد. سرقفلي اساسًا به موارد زير بستگي دارد: الف) حسن شهر ت مالكين شركت ب) معروفيت محصو الت ج) اثربخشي اگهي و تبليغات د) موقعيت وجا ومكان مناسب ه) انحصاري بودن محصوالت و) در دسترس نبودن محصوالت مشابه روشهاي ارزش گذاري سرقفلي: . 1روش ميانگين سود :ارزش سرقفلي بر پايه مي انگين سود كه مربوط به چند سال گذشته اس ت در تع داد س الهاي توافق شده ضرب ميشود. روش ميانگين سود: مثال:5شركتي در 4سال گذشته سودومنافع زيرراكسب نموده: )1383 200000 )1381لاير 170000 )1384 150000 )1382لاير 180000 با توافق شركاءسرقفلي دوبرابرميانگين سود 4سال اخيرمي باشد. جواب) / 4=175000 180000+170000+150000+200000  .2روش مازاد س ود :دراين روش م ازاد س ود بعن وان مبن ائي ب راي محاس به س رقفلي بك ار مي رود .م ا زاد س ود عبارت است از ما به التفاوت بين مي انگين س ود س اليانه و ب ازده ع ادي س رمايه ك ه در ش ركت ه اي مش ابه س رمايه گذاري شده است. مث ال :6اگرمتوس ط س ود س اليانه ي ك ش ركت 400000لاير باش د ودر ش ركت مش ابه ديگ ري مبل غ 3000000لاير س رمايه گ ذاري ش ده باشدوس اليانه بازدهي معادل %8داشته باشد س ر قفلي س ه براب ر م ا زاد سود در نظر گرفته مي شود . مازاد سود عبارت است از : جواب) بازده ساليانه شركت مشابه 3000000*%8=240000 240000-=160000 =400000ما زاد سود 160000*3=480000  .3روش بازده سرمايه گذاري :مي ا نگين س ود ب ر اساس نرخ بازده نرمال مبلغ سرمايه گ ذاري ش ده ق رار مي گيرد. م ازاد س ود نس بت ب ه داراييه اي خ الص ش ركت سرقفلي ميباشد. روش بازده سرمايه گذاري: مث ال :7مي انگين س ود ش ركت ال ف 90000لاير اس ت،س رمايه ش ركت 600000لاير وب ازده م ورد انتظار رقم سرمايه گ ذاري %10اس ت .س ر قفلي عب ارت است از: =90000*100 / 10 -600000سر قفلي -600000=300000 = 900000سر قفلي موضوع سر قفلي در شركتهاي تضامني در موارد زير مطرح ميگردد: .1تغيير درنسبت تسهيم سود وزيان .2موقع ورود شريك جديد .3موقع كناره گيري يا فوت شريك .4موقع تركيب شركتها .5موقع انحالل شركتها .6موقع فروش شركتها تغيير درنسبت تسهيم سود وزيان: وقتي شركاي قديمي نسبت تقسيم سود وزيان را تغيير دهن د عده اي متضررميشوند وعده اي متنفع ميشوند .شريكي ك ه سود ميبرد بايد زيان شريك متضرر را جبران كند. نحوه ثبت حسابداري حساب سرقفلي به روش جايزه: اين روش سه حالت دارد: .1مبلغ سرقفلي توس ط ش ريك جدي د وش ركاي ق ديمي پ ردا خت مي گردد وهيچ سندي صادر نمي شود .2وجوه نقد شريك جديد به نس بت س هم از خ ود گذش تگي ش ركاي ق ديم منظ ور ميش ود وبعن وان س رمايه درگ ردش درشركت مي ماند. .3وجوه نقد شركاي جديد به حساب س رمايه ش ركاي ق ديم بستانكار وتوسط انها برداشت مي شود. نحوه ثبت حساب سرقفلي به روش تجديد ارزيابي: ب ا م وافقت ش ركاي ق ديمي ش ريك جدي د ب دون پ رداخت س رقفلي وارد ش ركت ش ده وس رقفلي ب ه حس اب س رمايه شركاي قديم به نسبت سود وزيان تعديل مي شود. نحوه ثبت حساب سرقفلي به روش انتظامي تجديد ارزيابي : ش ريك جدي د ب دون پ رداخت س رقفلي وارد ش ركت ش ده وسرقفلي به حساب شركاي قديمي بستانكار ميشود وبع د از ورود شريك جديد به نسبت سود وزيان بين ش ركاي ق ديمي وشريك جديد سرشكن مي شود. روشهاي ثبت سرقفلي در دفاتر شركت: .1س رقفلي نق دا اورده مي ش ود ولي در دف اتر ثبت نمي شود. . 2سرقفلي نقدا دريافت و در شركت باقي مي ماند. .3سرقفلي به حس اب ش ركت واري ز ولي ش ركاي ق ديمي انرا برداشت مي كنند. .4مبلغ سرقفلي با تمام ارزش ثبت مي شود. . 5وقتي سرقفلي قبال در دفاتر منظور شده با شد. تعديل سود وزيان تقسيم نشده: ش ركتها مق داري از س ود را بعن وان س ود تقس يم نش ده نگهداري مي كنند كه متعلق به شركاي قديمي مي باش د ك ه هنگام ورود شريك جديد اين سود بين شركاي قديم تسهيم و به حساب سرمايه انها منتقل مي شود. تغييرات مجدد در حساب سرمايه سه حالت دارد: .1مبلغ س رمايه ش ركاء ب ر اس اس حص ه س رمايه ش ركاي جديد محاسبه مي شود. .2مبلغ سرمايه شركاء براس ا س س رمايه ش ركاي ق ديمي محاسبه مي شود. . 3حساب سرمايه تمام شركاء براسا س نسبت جدي د تقس يم سود و زيان تعديل مي گردد. فصل دوم وخروجشریک فوتوخروج گیرییایافوت کنارهگیری کناره شریک شرکتهایتضامنی درشرکتهای در تضامنی حسابداریپیشرفته حسابداری پیشرفته11 مقدمه: کناره گیری شریک بدان معنی است که وی عالقه خود را نسبت به حضور در شرکت ازدست داده که این امرمنجر به انحالل شرکت تضامنی ویا تجدید نظر در اساسنانه ویا در شرکتنامه خواهد شد . یک شریک به طرق زیر می تواند از شرکت خارج شود : -1با تراضی تمام شرکا -2با توافق نامه قبلی -3با اعالم اخطار کناره گیری ویا خروج از شرکت به سایر شرکا به شرطی که اختیار این کار را داشته باشد تعدیالتی که موقع کناره گیری ویا خروج شریک الزم است : -1تعدیل سود وزیان تقسیم نشده یا انباشته -2تجدید ارزیابی در داراییها وبدهیها  -3تعدیل سرقفلی شرکت -4محاسبه نسبت تقسیم سود وزیان جدید -5محاسبه مبلغی که باید به شریک خارج شونده پرداخت گردد ونحوه شرایط پرداخت تعدیل درباره اندوخته ها وسود تقسیم نشده: الزم است تمام سود توزیع نشده یا اندوخته ها بین تمام شرکا به نسبت تقسیم سود زیان قبلی تقسیم گردد،ثبت آن در دفتر روزنامه چنین است. حساب اندوخته عمومی یا سود تقسیم نشده *** حساب سرمایه شرکا **** مثال -2-1الف وب در یک شرکت تضامنی که تناسب تقسیم سود وزیان بین آنها 5/3و 5/2می باشد شریک اند ترازنامه آنها در تاریخ *1/1/1به شرح زیر می باشد: ماشین االت 195000موجودی کالا 160000 بده کاران 150000 بانک 60000صندوق 10000 جمع 575000 سرمایه الف 200000 سرمایه ب 150000 جمع سرمایه شرکا 350000 اندوخته عمومی 150000بستانکاران 75000 جمع 575000 ب تصمیم میگیرد که به علت بیماری از شرکت خارج گردد شرکا تجدید ارزیابی را مطرح می کنند : -1سرقفلی شرکت 150000لایر ارزیابی می گردد  -2استهالک ماشین آالت %7.5است وموجودی کاال %15کاهش می یابد -3برای بدهکاران %5ذخیره م .م درنظر گرفته می شود وبرای بستانکاران %2.5ذخیره منظور می گردد مطلوب است :ثبت عملیات فوق در دفتر روزنامه ردیف شرح بدهکار 1 حساب سرقفلی حساب سرمایه الف حساب سرمایه ب 150000 بستانکار 90000 60000 الف 150000 *5/3= 90000 ب 150000*5/2=60000 2 حساب تجدید ارزیابی استهالک ماشین آالت موجودی کاال ذخیره م .م 46125 3 ذخیره بستانکاران حساب تجدید ارزیابی 1875 14625 24000 7500 1875 استهالک 195000*%7.5 =14625 کاهش م وجودی16000*%15= 24000 ذخیره م .م 150000*% 5 = 7500 75000*2.5% = 75000 4 حساب اندوخته عمومی سرمایه الف سرمایه ب 150000 90000 60000 سهم الف از اندوخته 150000*5/3=9000 سهم ب از اندوخته 150000*5/2=60000 5 حساب سرمایه الف حساب سرمایه ب حساب تجدید ارزیابی 26550 17700 6 حساب سرمایه ب حساب وام ب 252300 حساب تجدید ارزیابی 44250 46125 )2 1875 )3 44250)5 46125 46125 الف 44250*5/3=26550 44250*5/2=17700 ب- 25230 ترازنامه به تاریخ *1/1/1 داراییهای بلند مدت داراییهای نامحسوس سرقفلی ماشین االت 195000 استهالک انباشته ()14625 جمع داراییهای بلد مدت داراییهای جاری موجودی کاال بدهکاران 150000 ذخیره م .م ()7500 بانک صندوق جمع داراییهای جاری جمع داراییها سرمایه الف بدهی ها 252300 وام ب بستانکاران 75000 ذخیره م .م ()1875 73125 353450 150000 180375 330375 136000 142500 60000 100000 348500 678875 جمع بدهی ها وسرمایه 678875 مثال -2-2احمد و رضا و جواد در یک شرکت تضامنی شریکند تناسب تقسیم سود و زیان انها در شرکت به تر تیب 2/1و3/1و 6/1می باشد ترازنامه شرکت در تاریخ *29/12/2به شرح زیر می باشد. نقد بده کاران ذخیره م .م شرکت تضامنی احمد وشرکا ترازنامه * 29/12/2 تاریخ به بستانکاران تجاری 25000 160000 () 5000 155000 250000 موجودی کاال 80000 وسائط نقلیه 35000 ماشین آالت 450000 ساختمان 1310000 جمع داراییها پرداختنی عمومی احمد رضا جواد جمع سرمایه شرکا جمع بدهیها وسرمایه 1310000 190000اسناد 50000اندوخته 120000سرمایه شرکا 400000 300000 250000 950000 رضا در آن تاریخ با شرایط زیر کناره گیری می کند. .1سر قفلی شرکت 180000لایر ارزش دارد. .2برای ما شین االت %10وبرای وسائل نقلیه %15استهالک در نظر گرفته شود.  .3مانده ذخیره م .م معادل 19500لایر افزایش یابد .4ذخیره مزایای باز خریدی کارکنان 4500لایر به حساب منظور شود.  .5توافق شود که نسبت تقسیم سود وزیان احمد وجواد 5/3و 5/2باشد. .6ساختمان %10افزایش یابد وموجودی کاال %20 باال رود. مطلوب است :ثبت عملیات در دفتر روزنامه ،حساب انتظامی تجدید ارزیابی ،حساب سرمایه شرکا وترازنامه شرکت جدید با این فرض که کلیه داراییها وبدهیه به رقم اولیه در دفتر ظاهر گردد ردیف شرح بدهکار 1 حساب سرقفلی 18000 2 سرمایه احمد سرمایه جواد حساب سرمایه رضا سرمایه احمد سرمایه رضا سرمایه جواد 12000 28000 بستانکار سهم احمد 180000*2/1=90000 سهم رضا 180000*3/1=60000 سهم جواد 180000*6/1=30000 9000 0 60000 30000 4000 0 نام شرکا احمد جواد 7+3=10 سهم اندوخته رضا سهم احمد سهم جواد سهم ازخود گذشتگی 2/1-5/3=10/1=30/3 6/1-5/2=7/ 30 سهم قدیم 2/1 6/1 120000*3/1=40000 40000*10/3=12000 40000*10/7=28000 سهم جدید 5/3 5/2 3 یادداشت تجدید ارزیابی استهالک ماشین آالت استهالک وسائل نقلیه ذخیره م .م ذخیره مزایای کارکنان 71000 4 ساختمان موجودی کاال یادداشت تجدید ارزیابی 45000 50000 3500 0 12000 19500 45000 9500 0 استهالک ماشین آالت استهالک وسائل نقلیه موجودی کاال افزایش ساختمان 350000*%10=35000 80000*%15=12000 250000*%20=50000 450000*%10=45000 5 یادداشت تجدید ارزیابی حساب سرمایه احمد حساب سرمایه رضا حساب سرمایه جواد 24000 6 استهالک ماشین آالت استهالک وسائل نقلیه ذخیره م .م ذخیره مزایای کارکنان یادداشت تجدید ارزیابی 35000 12000 19500 4500 7 یادداشت تجدید ارزیابی حساب ساختمان حساب موجودی کاال 95000 12000 8000 4000 سهم احمد 24000*2/1=12000 سهم رضا 24000*3/1=8000 سهم جواد 24000*6/1=4000 حساب تجدید ارزیابی 71000 45000 50000 )3 )5 71000 24000 )7 95000 95000 95000 )4 )6 )8 95000 95000 71000 24000 95000 8 حساب سرمایه احمد حساب سرمایه جواد یادداشت تجدید ارزیابی 9 حساب سرمایه احمد حساب سرمایه جواد حساب سرقفلی 14400 9600 108000 72000 24000 180000 سهم احمد سهم جواد سهم احمد از سرقفلی سهم جواد از سرقفلی 24000*5/3=14400 24000*5/2=9600 180000*5/3=108000 180000*5/2=72000 10 حساب سرمایه رضا حساب وام رضا 408000 40800 0 تعدیالت سرقفلی ارزش سرقفلی ممکن است برطبق مفاد شرکتنامه ویا اساسنامه شرکتهای تضامنی انجام پذیرد. در این حالت هم مانند روش ورود شریک جدید با یکی از روشهای زیر صورت می پذیرد. الف ) موقعی که سرقفلی در دفاتر وجود ندارد. روش-1تمام ارزش سرقفلی در دفاتر انعکاس یابد ودر ترازنامه تحت همین عنوان ظاهر گردد. روش -2موقعی که ارزش سرقفلی ثبت شده ولی شرکا آن را برداشت نمایند شرح بدهکار حساب سرقفلی حساب سرمایه شرکا به نسبت تقسیم سود وزیان قدیم **** حساب سرقفلی حساب سرمایه شرکا به نسبت تقسیم سود وزیان قدیم حساب سرمایه شرکا ادامه دهنده حساب سرقفلی سرقفلی با نسبت بدست آمده برداشت می شود *** بستانکار **** *** *** *** روش -3موقعی که سرقفلی به اندازه سهم شریک خارج شونده منظور می گردد. روش -4موقعی که سهم سرقفلی شریک خارج شونده بدون ثبت سرقفلی در دفاتر بین شرکای ادامه دهنده تقسیم می شود وحساب سرقفلی در ترازنامه ظاهر نمی شود شرح حساب سرقفلی حساب سرمایه شریک خارج شونده ایجاد سرقفلی به اندازه سهم شریک خارج شونده حساب سرمایه شرکا ادامه دهنده حساب سرقفلی سرقفلی با نسبت بدست آمده برداشت می شود حساب سرمایه شرکا ادامه دهنده حساب سرمایه شرکا حساب سرمایه شریک خارج شونده به نسبت جدید تقسیم سود وزیان بین شرکای ادامه دهنده سرشکن می گردد. بدهکار بستانکار **** **** *** *** *** *** ب) موقعی که سرقفلی در دفاتر از قبل وجود داشته باشد: -1اگر ارزش متعارف سرقفلی با ارزش دفتری برابر باشد. شرح بدهکار بستانکار هیچ ثبتی انجام نمی گیرد. -2اگر ارزش دفتری سرقفلی کمتر از ارزش واقعی باشد وسرقفلی در ترازنامه ظاهر گردد حساب سرقفلی حساب سرمایه شرکا به نسبت تقسیم سود وزیان قدیم *** -3اگر ارزش دفتری سرقفلی بیشتر از ارزش واقعی سرقفلی در دفاتر منظور گردیده وسرقفلی در ترازنامه ظاهر شود حساب سرمایه شرکا حساب سرقفلی مازاد سرقفلی به نسبت تقسیم سود وزیان قدیم برداشت می شود *** *** *** مثال -2-3الف وب وج شرکای یک شرکت تضامنی می باشند که سرمایه انها به ترتیب 100000و80000و 60000لایر می باشد نسبت تقسیم سود وزیان انها به تر تیب 3و 2و 1می باشد در تاریخ *29/12/1شریک ب از شرکت کناره گیر ی می کند برای این مقصود سر قفلی شرکت 180000 لایر ارزش دارد. مطلوبست ثبت سند های مربوط به موارد زیر و هم چنین تعیین رقمی که باید به شریک ب پرداخت شود .1کل سر قفلی در دفتر ثبت و باقی بماند .2کل سر قفلی در دفتر ثبت ولی به وسیله شرکای باقیمانده برداشت شود . 3فقط سهم سر قفلی ب در دفتر منظور گر دد اما بعدا از دفتر حذ ف شود .4ب سهم سر قفلی خود را بگیرد بدون انکه حساب سر قفلی منظور گر دد ردیف شرح بدهکار 1 حساب سرقفلی سرمایه الف سرمایه ب سرمایه ج حساب سرمایه ب حساب وجه نقد 180000 2 حساب سرقفلی سرمایه الف سرمایه ب سرمایه ج 180000 حساب سرمایه الف حساب سرمایه ج حساب سرقفلی 135000 45000 حساب سرمایه ب حساب وجوه نقد 140000 بستانکار 90000 60000 30000 140000 1+2+3=6 180000*6/3=90000 سهم الف 180000*6/2=60000 سهم ب 180000*6/1=30000 سهم ج 140000 دریافتی وجوه ب 80000+60000=140000 90000 60000 30000 180000 0 140000 ضمن تمام عملیات فوق الذکر عملیات زیر باید انجام پذیرد 1+3=4 180000*4/3=135000 الف 180000*4/1=45000 ب ردیف شرح بدهکار 3 حساب سرقفلی سرمایه ب 60000 بستانکار 60000 حساب سرمایه ب حساب وجوه نقد 1+2+3=6 180000*6/2=60000 سهم ب 140000 140000 4 حساب سرقفلی سرمایه ب حساب 60000 60000 حساب سرمایه الف حساب سرمایه ج حساب سرقفلی 45000 15000 حساب سرمایه ب حساب وجوه نقد 140000 60000 140000 1+2+3=6 180000*6/2= 60000 سهم ب 1+3= 4سهم الف 60000*4/3=45000 60000*4/1=15000 سهم ب محا سبه نسبت تقسیم سود وزیان جدید : محا سبه نسبتهای جدید و نسبت سود نسبت میان شرکای ادامه دهنده بعد از نسبت سود خروج شریک نسبتهای جدید موقعی که نسبتهای جدید داده نسبت قدیم – نسبت جدید شود همان نسبتهای مطروحه است موقعی که نسبتهای جدید داده همان نسبتهای قدیم حاکم است نشود همان نسبتهای قدیم است موقعی که نسبت سود داده شود همان طوری که در مسئله ارائه شده نسبت قدیم +نسبت سود مثال -2-5الف و ب وج در یک شرکت تضامنی که سود و زیان را به نسبت 5و3و 2تقسیم می کنند شریکنند نسبت جدید را در شرایط زیر محا سبه کنید: .1الف کناره گیری می کند و ب و ج به عنوان شرکای شرکت تضا منی ادامه فعالیت را به عهده می گیرنند  .2ب کناره گیری می کند و الف وج ادامه فعالیت را به عهده می گیر نند .3ج کناره گیری می کند و الف و ب فعالیت را ادامه می دهند. چنانچه هیچ توافق نامه ای بین شرکا درباره نسبت جدید تقسیم سود وزیان نباشد شرکا با همان نسبت یعنی درست با همان نسبتی که شرکا قبل از کناره گیری شریک سود و زیان را تقسیم می کر دند. وضعیت شرکای ادامه دهنده نسبت سود وزیان الف -کناره گیری می کند ب وج 3و2 ب -کناره گیری می کند الف وج 5و2 ج -کناره گیری می کند الف وب 5و3 نسبت سود وزیان جدید 3و2 5و3 5و3 مثال -2-6در یک شرکت تضامنی نسبت تقسیم سود وزیان احمد و محمو د و حامد به ترتیب 2و3و 1می باشد احد از شرکت خارج می شود و محمود و حامد سهم احمد را به نسبت 3و2 خریداری می کنند نسبت تقسیم سود و زیان جدید جقدر است ؟ 1+3+2=6 2+3=5 نسبت محمود 1*5/3=5/3 سهم احمد 1*6/2=6/2 نسبت حامد 1*5/2=5/2 سهم حامد 1*6/3=6/3 سهم حامد 1*6/1=6/1 نام شریک نسبت قدیم نسبت سود نسبت جدید تقسیم سود وزیان محمود 6/3 6/2*5/3=5/1 5/1+6/3=30/21 احمد 6/2 6/2*5/2=15/2 30/4+6/1=30/9 نام شریک نسبت قدیم نسبت سود نسبت جدید تقسیم سود وزیان محمود 6/3 6/2*5/3=5/1 5/1+6/3=30/21 احمد 6/2 6/2*5/2=15/2 30/4+6/1=30/9 مثال -2-7حسن وحسین و محسن در یک شرکت بازرگا نی شریکنند نسبت تقسیم سود و زیان به تر تیب 2و2و 1میبا شد حسن سهم خود را در شرکت را به مبلغ 60000لایر می فروشد که حسین ومحسن به تر تیب با پر داخت 48000و 12000لایر به وی ان را خریداری می کننند مطلوبست تعیین نسبت تقسیم سود وزیان جدید 1+2+2=5 1*5/2=5/2 سهم حسن 1*5/2=5/2 سهم حسین 1*5/1=5/1 سهم محسن حسین ومحسن سهم حسن را به نسبت 48000و 12000لایر خریداری می کننند که نسبت انها به ترتیب 12000/48000=4و 12000/12000=1می باشد نسبت حسین نسبت محسن 4 +1 =5 1*5/4=5/4 1*5/1=5/1 سهم جدید حسین 5/4*5/2+5/2=25/8+5/2=25/18 سهم جدید محسن 5/1*5/2+5/1=25/2+5/1=25/7 محاسبه مبلغی که باید به شریک خارج شونده پرداخت کردبر اساس ارقام زیر محاسبه می گر دد : الف) رقم مانده سرمایه او در اخرین ترازنامه ب) تناسبی از سود وزیان تجدید ارزیابی ج) سهمی از حساب سر قفلی د)سود تضمین شده سرمایه تا تاریخ کناره گیری ه)حقوق ودستمزد شریک خارج شونده اگر قابل پرداخت باشد و)حصه ای از سود و زیان گذشته شرکت ز) سهمی از سود تا تاریخ کناره گیری او ح)برداشتهای وی از رقم قابل پرداخت باید کسر گردد ورود شریک جدید وخروج شریک قدیم: موقعی که یک شریک از شرکت خارج شده یا کناره گیری می کند نیاز مالی شرکت به وجوه نقد زیاد می شوداز اینرو گاه شرکای ادامه دهنده احساس کمبود شریک خارج شونده را می کنند و به جای او یک شریک جدید وارد می نمایند. با رقمی که شریک جدید به عنوان سهم سر قفلی می پردازد می توان مبلغ پرداختی به شریک خارج شونده را تامین نمود اما ورود و خروج شریک به طور همزمان نیاز به اصول حسابداری ندارد. مثال -2-10الف وب در یک شرکت تضامنی که سود وزیان را به نسبت مساوی تقسیم می کنند ،شریکند.در پایان سال *1الف تصمیم میگیرد که از شرکت کناره گیری نماید لکن شرکا تصمیم می گیرند به جای او ج را به عنوان شریک جدید در *1/1/2وارد شرکت نمایند واو در 3/1سود وزیان شریک باشد .ترازنامه شرکت در تاریخ *29/12/1به شرح زیر می باشد. سرقفلی زمین وساختمان اثاثه اداری وسائط نقلیه بدهکاران متفرقه بانک جمع 300000 801000 186000 240000 283000 330000 2340000 294000 بستانکاران سرمایه شرکا 1086000 الف 960000 ب جمع سرمایه شرکا 2046000 2340000 سایر اطالعات به شرح زیر در دست است: .1سرقفلی به رقم 400000لایر افزایش یابد.  .2ب وج سرمایه کافی به شرکت می آورند تا بتوانند سهم الف را که از شرکت خارج می شود، بپردازند .از این رو 147000لایر به عنوان سرمایه در گردش تعیین می گردد به طریقی که سرمایه شرکای حجدید به تناسب تقسیم سود آن را تامین نمایند.  .3شریک جدید می خواهد که سرقفلی به عنوان دارایی باقی بماند. .4الف وسایط نقلیه را به ارزش دفتری بر می دارد.5. ارزش زمین وساختمان به رقم 165600لایر افزایش یابد. شرکا سرمایه را در تاریخ *10/1/2به شرکت می آورند. مطلوب است : تهیه حساب بانک و حسابهای شرکا همراه با ثبت عملیات در دفتر روزنامه ضمنا ترازنامه شرکت جدید را تهیه نمایید. ردیف شرح بدهکار 1 حساب سرقفلی حساب سرمایه الف حساب سرمایه ب 100000 2 حساب زمین وساختمان حساب تجدید ارزیابی 165600 3 تجدید ارزیابی حساب سرمایه الف حساب سرمایه ب 165600 بستانکار 50000 50000 300000-=100000 400000 2/100000= 50000 165600 2/165600=82800 82800 82800 4 وجوه نقد سرمایه ب سرمایه ج 5 حساب سرمایه الف نقلیه وجوه نقد 795800 166267 629533 وسائط 1218800 240000 978800 حساب سرمایه شرکا ج شرح الف ب نقل به زیر 1218800 1092800 ------ توازن 1218800 1092800 ------ ج شرح الف ب مانده نقل از ترازنامه نقل از سرقفلی نقل از تجدید ارزیابی 1086000 50000 82800 960000 50000 82800 ------------- توازن 1218800 1092800 ------ حساب سرمایه شرکا پرداخت نقدی به الف مانده نقل به زیر 1218800 ------- 1218800 نقل از باال 1259067 629533 نقل از آورده های نقدی جدید 1259067 629533 توازن نقل از بال 1218800 ------ 1218800 ---------- 1092800 ------ 166267 629533 1259067 1259067 629533 629533 14700+483000+186000+966600+400000=218267 =داراییهای جدید =2182600 -294000=1888600جمع سرمایه شرکا=خالص داراییها =3/2ب نسبت تقسیم سود وزیان جدید بین شرکا =3/1ج سهم سرمایه جدید ج 1888600 سهم سرمایه جدید ب =1888600*3/2 ارزش سرمایه جدید ب *3/1=629533 1259067 1259067 ارزش سرمایه جدید ج 9629533 ارزش سرمایه ب بعد از تعدیالت 1092800 وجوه نقدی که باید وارد شرکت نماید166267: سرقفلی زمین وساختمان م ) 801000 165600 )2 م ) 300000 100000 )1 966600 400000 داراییهای جاری 147000 بانک 483000 بدهکاران متفرقه 630000 جمع داراییهای جاری داراییهای بلند مدت 186000 اثاثه اداری 966600 زمین وساختمان 1152600 جمع اموال داراییهای نامحسوس 400000 سرقفلی جمع داراییهای بلند مدت 1552600 2182600 جمع داراییها شرکت تضامنی ب وشرکا صورت وضعیت مالی به تاریخ *10/1/2 بدهی های جاری 294000 بستانکاران سرمایه شرکا 1259067 ب 629533 ج 1888600 جمع سرمایه جمع بدهی ها وسرمایه 218600 فوت شریک در جریان فوت شریک قائم مقام متوفی می تواند حق حقوق شریک فوت شده را دریافت نماید و رقم پرداختی به او به شرح زیر تعیین می شود: مانده حساب سرمایه شریک فوت شده بر اساس اخرین ترازنامهشرکت سود تضمین شده سرمایه تا تاریخ فوت پرداخت می گر دد-سهمی از سر قفلی شرکت به وی پرداخت می شود سهمی از تجدید ارزیابی داراییها و بدهیها به ویپرداخت می شود بخشی ازاندوخته عمومی وسود شرکت از تاریخ اخرینترازنامه تا تاریخ فوت به وی تعلق می گیرد سهمی از بیمه عمر شرکا که به وی مربوط می شودحقوق و دستمزدی که به او تا تاریخ فوت تعلق میگیرد بیمه نامه عمر مشترک این بیمه نامه را می توان برای هر یک از شرکا و یا تمام شرکا اخذ کرد حساب بیمه نامه عمر مشترک را می توان در یکی از حاالت زیر تهیه نمود : روش اول :در این روش حساب بیمه عمر مشترک نگه داری نمی گردد سندهای روز نامه بیمه عمر مشترک چنین است: شرح بدهکار حساب هزینه بیمه عمر بستانکار *** *** بانک پرداخت حق بیمه حساب سود وزیان حساب هزینه بیمه عمر بستن حساب هزینه عمر *** حساب وجوه نقد *** *** حساب بیمه عمر مشترک دریافت از بانک حساب بیمه عمر مشترک حساب سرمایه شرکا تقسیم سود *** *** *** روش دوم : در این روش ارزش باز خریدی بیمه در هر سال به حساب منظور می گردد حق بیمه های پرداختی به عنوان یک دارایی تلقی می گردد و حساب بیمه عمر مشترک بدهکار می شود. سند های روزنامه ان چنین است : شرح بدهکار حساب بیمه عمرمشترک حساب بانک بستانکار *** پرداخت حق بیمه به شرکت بیمه حساب سود وزیان حساب بیمه عمرمشترک پرداختی به ارزش بازخریدی *** *** مازاد حق بیمه وجوه نقد *** *** حساب بیمه عمر مشتر *** رقم دریافتی از شرکت بیمه حساب بیمه عمر مشترک حساب سرمایه شرکا شرکا برحسب تقسیم سود وزیان *** تقسیم آنها بین *** روش سوم : در این روش حساب بیمه عمر مشترک و همچنین حساب اندوخته بیمه عمر به ارزش بازخریدی نگه داری می شود سندهای روز نامه ان چنین است: شرح حساب بیمه عمرمشترک حساب بانک بستانکار بدهکار *** پرداخت حق بیمه *** حساب سود وزیان حساب اندوخته بیمه عمرمشترک اختصاص به حساب اندوخته برابرحق بیمه پرداختی *** حساب اندوخته بیمه عمرمشترک حساب بیمه مشترک مازاد ارزش بدهی بیمه *** *** *** روش سوم : در این روش حساب بیمه عمر مشترک و همچنین حساب اندوخته بیمه عمر به ارزش بازخریدی نگه داری می شود سندهای روز نامه ان چنین است: شرح بدهکار حساب بانک بستانکار *** *** حساب بیمه عمر مشترک مبلغ دریافتی از شرکت بیمه حساب اندوخته بیمه عمر حساب بیمه عمر مانده به اندوخته بیمه عمر منتقل می شود *** حساب بیمه عمر *** حساب سرمایه شرکا *** *** مثال -2-14الف وب در یک شرکت تضامنی که نسبت تقسیم سود وزیان انها 5و3 می باشد شریکند شرکت یک بیمه نامه عمر مشترک به مبلغ 400000لایر از اول سال به مدت 20سال با پرداخت حق بیمه 22000لایر ساالنه با شرکت دانا منعقد می نماید ارزش باز خریدی در سالهای زیر به صورت ذیل تعیین شده است : سال *1 سال *2 سال *3 سال *4 -------- 5000لایر 12000لایر 20500لایر در تاریخ *25/5/4ب فوت می کند و غرامت در تاریخ *25/5/4از شرکت بیمه دریافت می گردد مطلو بست نشان عملیات در دفتر با هر یک از روشها روش اول: تاریخ شرح *1/1/1 به حساب بانک به حساب بانک *1/1/2 *1/1/3 به حساب بانک به حساب بانک *1/1/4 3+5=8 سهم الف 40000*8/5=25000 سهم ب 40000*8/3=15000 مبلغ به لایر تاریخ 2200 0 *29/12/1 2200 0 *29/12/2 2200 0 *29/12/3 2200 0 *29/12/4 حساب حق بیمه پرداختنی شرح مبلغ به لایر به حساب سود وزیان به حساب سود وزیان 22000 به حساب سود وزیان به حساب سود وزیان 22000 22000 22000 حساب بیمه عمر مشترک تاریخ شرح مبلغ به لایر *25/4/5 سرمایه الف ب 25000 15000 3+5=8 سهم الف 40000*8/5=25000 سهم ب 40000*8/3=15000 تاریخ شرح مبلغ به لایر *25/4/4 بانک 40000 0 روش دوم حساب بیمه عمر مشترک تاریخ شرح مبلغ به لایر تاریخ شرح مبلغ به لایر *1/1/1 به حساب بانک 22000 *29/12/1 به حساب سود وزیان 22000 *1/1/2 به حساب بانک 22000 22000 *29/12/2 نقل حساب سود وزیان مانده نقل به زیر 17000 5000 22000 *1/1/3 مانده نقل از باال به حساب بانک 5000 22000 27000 *29/12/3 نقل حساب سود وزیان مانده نقل به زیر 15000 12000 27000 *1/1/4 مانده نقل از باال به حساب بانک 12000 22000 *25/5/4 از حساب بانک 400000 *25/5/4 حساب سرمایه شرکا الف ب 22875 0 137250 40000 0 400000 روش دوم حساب بیمه عمر مشترک 3+5=8درتاریخ *29/12/2مازاد به حساب سودوزیان 22000-5000=17000 الف 336000*8/5=228750درتاریخ *29/12/3به حساب سود وزیان 27000-12000=15000 ب 336000*8/3=137250مانده نقل به حساب سرمایه شرکا 400000-34000=336000  3+5=8درتاریخ *29/12/2مازاد به حساب سودوزیان 22000-5000=17000 الف 336000*8/5=228750درتاریخ *29/12/3به حساب سود وزیان 27000-12000=15000 ب 336000*8/3=137250مانده نقل به حساب سرمایه شرکا 400000-34000=336000 روش سوم حساب بیمه عمر مشترک تاریخ شرح مبلغ به لایر تاریخ شرح مبلغ به لایر *1/1/1 از حساب بانک 22000 *29/12/1 نقل به حساب اندوخته بیمه عمر 22000 *1/1/2 از حساب بانک 22000 22000 *29/12/2 نقل به حساب اندوخته بیمه عمر مانده نقل به زیر 17000 5000 22000 *1/1/3 *1/1/3 مانده نقل از باال از حساب بانک 5000 22000 27000 *29/12/3 نقل به حساب اندوخته بیمه عمر مانده نقل به زیر 15000 12000 27000 *1/1/4 مانده نقل از باال از حساب بانک 12000 22000 *25/5/4 *25/5/4 نقل از حساب بانک نقل به حساب اندوخته بیمه عمر 400000 34000 *25/5/5 نقل به حساب سرمایه الف ب 25000 0 3+5=8 150000 سهم الف 400000*8/5=250000 43400 سهم ب 400000*8/3=150000 0 434000 تاریخ شرح بدهکار *1/1/1 حساب بیمه عمر مشترک حساب بانک 22000 *29/12/1 حساب اندوخته بیمه عمر مشترک حساب بیمه عمر مشترک 22000 *29/12/1 حساب سود وزیان اندوخته بیمه عمر مشترک 22000 *1/1/2 حساب بیمه عمر مشترک حساب بانک 22000 *29/12/2 حساب اندوخته بیمه عمر مشترک حساب بیمه عمر مشترک 17000 *29/12/2 حساب سود وزیان اندوخته بیمه عمر مشترک 22000 بستانکار 22000 22000 22000 22000 17000 22000 تاریخ شرح بدهکار *1/1/3 حساب بیمه عمر مشترک حساب بانک 22000 *29/12/3 حساب اندوخته بیمه عمر مشترک حساب بیمه عمر مشترک 15000 *29/12/3 حساب سود وزیان اندوخته بیمه عمر مشترک 22000 *1/1/4 حساب بیمه عمر مشترک حساب بانک 22000 *25/5/4 حساب بانک حساب بیمه عمر مشترک 400000 *25/5/4 حساب اندوخته بیمه عمر مشترک حساب بیمه عمر مشترک 34000 بستانکار 22000 15000 22000 22000 400000 34000 حساب اندوخته بیمه عمر مشترک تاریخ شرح مبلغ به لایر تاریخ شرح مبلغ به لایر *29/12/1 نقل به حساب بیمه عمر مشترک 22000 *29/12/1 نقل ازحساب سودوزیان 22000 *29/12/2 نقل به حساب بیمه عمر مشترک 17000 *29/12/2 نقل ازحساب سودوزیان 22000 *29/12/2 مانده نقل به زیر 5000 22000 22000 حساب اندوخته بیمه عمر مشترک تاریخ شرح مبلغ به لایر تاریخ شرح مبلغ به لایر *29/12/3 نقل به حساب بیمه عمر مشترک 15000 *1/1/3 مانده نقل از باال 5000 *29/12/3 مانده نقل به زیر 12000 *29/12/3 نقل ازحساب سودوزیان 22000 *25/5/5 نقل به حساب بیمه عمر مشترک 27000 34000 27000 *1/1/4 مانده نقل از باال 12000 *25/5/4 نقل ازحساب سودوزیان 22000 سوم فصل سوم فصل حسابداري پيشرفته ()1 انحالل شركتهاي تضامني ،تركيب فروش وتبديل آنها به شركتهاي سهامي شركت تضامني در موارد ذيل منحل مي شود: الف) تمام شدن ماموريت شركت ورشكستگي صدور حكم قطعي دادگاهّ ب) تراضي تمام شركاء ج) درخواست يكي از شركاء‌ به انحالل د) فسخ يكي از شركاء ه) ورشكستگي يكي از شركاء و) فوت يا محجوريت يكي از شركاء تصفيه امور شركت تصفيه يعني متوقف شدن عمليات و فعاليت شركت. وظايف مديران تصفيه به شرح زير مي باشد: .1خاتمه دادن به فعاليت تجاري .2فروش داراييها و تبديل به نقد كردن آنها شرح بستن حساب داراييها رديف حساب تصفيه 1 بدهكار *** داراييها بجز وجوه نقد بستن حساب داراييها بستانكار *** فروش داراييها 2 وجوه نقد حساب تصفيه فروش حساب داراييها *** برداشت بعضي از اقالم داراييها با تراضي شركاء 3 حساب سرمايه شركاء حساب تصفيه *** پرداخت كليه بدهيهاي شركت 4 بدهي هاي شركت وجوه نقد *** *** *** *** وصول مطالبات 5وجوه نقد شركتها تصفيه پرداخت هزينه 6تصفيه هاي تصفيه وجوه نقد تقسيم اندوخته 7اندوخته عمومي عمومي و سود تقسيم سود انباشته نشده شركت بر سرمايه شركاء حسب نسبت هاي تقسيم سود وزيا ن *** *** *** *** *** *** *** تقسيم زيان انباشته بر 8سرمايه شركاء حسب نسبت تقسيم سود زيان انباشته وزيان مانده گيري حساب تصفيه اگر زيان باشد 9تصفيه *** *** *** حساب سرمايه شركاء 1 0 حساب سرمايه شركاء حساب تصفيه *** *** *** مانده حساب جاري شركاء به حساب سرمايه شركاء بسته مي شود 11 مانده گيري حساب وجه نقد و سرمايه و مانده وجوه نقد با مانده حساب شركاء 12 سرمايه ها برابر باشد حساب جاري شركاء *** حساب سرمايه شركاء بستن حساب داراييها حساب سرمايه شركاء حساب وجوه نقد *** *** ***  : 1 كليه مطالبات شركت به كسر مبلغ 15000لاير وصول گرديد . :2 اثاثه اداري به مبلغ 50000لاير به وسيله الف برداشت شد . :3 ساختمان و موجودي كاال به مبلغ 600000 لاير فروخته شد .  : 4 كليه بدهي هاي شركت به استثناي مبلغ 100000لاير كه قابل پرداخت نمي باشد ،پرداخت گرديد . : 5 هزينه هاي تصفيه به مبلغ 500000لاير پرداخت شد . مطلوب است :ثبت عمليات تصفيه آني در دفتر و نشان دادن حساب سرمايه شركاء رديف 1 بدهكاري بستانكاري شرح 6420 حساب تصفيه 00 حساب ذخيره م .م 2000 حساب استهالك انباشته اداري 0 حساب استهالك انباشته ساختمان حسابهاي دريافتني 4000 0 اسناد دريافتني 10000 موجودي كاال 0 اثاثه اداري ساختمان 2 حساب بانك 3 حساب سرمايه الف حساب تصفيه حساب تصفيه 11500 0 5000 0 100000 50000 52000 100000 50000 0 115000 50000 4 حساب بانك حساب تصفيه 5 6 600 000 600 000 حساب اسناد پرداختني 1000 00 حسابهاي پرداختني 620 هزينه هاي معوق 00 حساب بانك 202 500 حساب تصفيه 000 00 1000 0 تصفيه حساب بانك 500 00 500 00 50000+10000=212000 0+62000 -10000 =202000 212000 رديف 7 شرح حساب تصفيه سرمايه الف سرمايه ب سرمايه ج 8 سرمايه الف سرمايه ب سرمايه ج حساب بانك بستانكار بدهكار 8300 0 4150 0 2490 0 1660 0 19150 0 1749 00 4830 11660 روش تدريجي شركاء با تراضي يكديگراقدام به انحالل شركت نموده و در فرايند تصفيه آنها نسبت به فروش داراييها و وصول حسابهاي دريافتني و اسناد در يافتني و ساير مطالبات اقدام مي نمايند و مابه التفاوت فروش و يا وصول مطالبات با ارزش دفتري به حساب سرمايه منتقل مي گردد. مثال -3-2تراز نامه شركت تضامني حسين و شركاءدر تاريخ 29/12/1xدر دست است . شركاء سود وزيان را به نسبت3و2و1بين خود حسين و حسن و محسن به ترتيب تقسيم مي نمايند .شركاءدر آن تاريخ اقدام به تصفيه شركت نموده وآن را منحل مي نمايند .امور تصفيه يك سال طول مي كشد. بانك 100000 حساب دريافتني 250000 اسناد دريافتني 150000 موجودي كاال 250000 اثاثه اداري 50000 وسائط نقليه 150000 بستانكاران 200000 اسناد پرداختني 100000 سرمايه شركاء 300000 حسين 250000 حسن محسن 100000 650000 950000 x - 1/2/1فروش اثاثه اداري به مبلغ 65000لاير -18/5/1xفروش موجودي كاال300000لاير -18/5/1xوصول حسابهاي دريافتني و اسناد دريافتني جمعا 350000لاير -20/7/1xفروش وسائط نقليه به مبلغ 120000لاير -18/9/1xپرداخت كليه بدهيهاي شركت پس از كسر 15000لاير  -1/11/1xپرداخت هزينه هاي تصفيه به مبلغ 18000لاير -17/12/1xمانده وجوه نقد بين شركاء تقسيم گرديد و تسويه نهايي صورت گرفت. مطلوبست ثبت عمليات فوق الذكر به روش تصفيه تدريجي . شرح 1/2 بانك سرمايه حسين سرمايه حسن سرمايه محسن اثاثه اداري بدهكار بستانكار 65000 50000-=15000 65000 7500 1+2+3=6 5000حسين 2500 1500*6/3=7500 5000 0حسن 0 *6/2=5000 15000 محسن شرح تاريخ 18/ 5 بانك سرمايه حسين سرمايه حسن سرمايه محسن حسابهاي دريافتني اسناد دريافتني بدهكار بستانكار 3500 00 250 00 166 67 833 3 250 000 1500 00 150000+2=400000 50000 350000-= 50000 40000 حسين 50000*6/3=25000 حسن 50000*6/2=16667 محسن 50000*6/1=8333 تاريخ 18/ 5 شرح بانك سرمايه حسين سرمايه حسن سرمايه محسن موجودي كاال 20/بانك 7 سرمايه حسين سرمايه حسن سرمايه محسن بدهكار 300 000 بستانكار 250 00 1666 7 833 3 250 000 1200 00 1500 0 250000-=50000 300000 حسين 5000*6/3=25000 0 حسن 5000*6/2=16667 0 محسن 50000*6/1=8333 120000-=30000 150000 حسين 3000*6/3=15000 0 حسن تاريخ 18/9 شرح بستانكاران اسناد پرداختني سرمايه حسين سرمايه حسن بدهكار 200 000 750 1000 0 00 500 0 250 0 285 000 سرمايه محسن بانك 1/11 سرمايه حسين سرمايه حسن سرمايه محسن بانك بستانكار 900 0 600 0 300 0 حسين 15000*6/3=7500 حسن 15000*6/2=5000 محسن 15000*6/1=2500 نقد-150000=285000 200000+100000 حسين 9000 =18000*6/3 حسن 1800*6/2=6000 1800 0 0 محسن 18000*6/1=3000 تقسيم وجوه نقد در تصفيه تدريجي (روش مازاد سرمايه) بعضي اوقات شركاء شركت تضامني ممكن است تمايل داشته باشند از محل فروش اموال شركت كه به صورت قلم به قلم صورت مي گيرد پس از پرداخت كليه قروض ،وجوهي را كه به تدريج از محل فروش اموال بدست مي آورند . مثال -3-5اردشير ،پيروز ،فيروزو بابك شركاء يك شركت تضامني ميباشند كه نسبت تقسيم سود وزيان آنها در شركت به ترتيب به تناسب ،10/3 ،10/2 10/1و 10/4ميباشند .تراز نامه شركت در تاريخ ‏x 1/2/5به شرح زير مي باشد و در آن تاريخ شركت را منحل مي نمايند .در شركتنامه آمده چنانچه يكي از شركاء دچار افالس و اعسار گردد مانده حساب وي به نسبت سرمايه شركاء تقسيم شود . شركت تضامني اردشير و شركاء تراز نامه به تاريخ1/2/5x سر قفلي 100000 زمين و ساختمان 280000 تاسيسات و ماشين آالت264000 اثاثه اداري 60000 موجودي كاال 210000 بدهكاران سرمايه شركا اردشير 230000 پيروز 130000 فيروز 100000 بابك 120000 جمع سرمايه شركا 580000 داراييهاي زير به تدريج به وجوه نقد مي گردد: ‏x( 10/2/5فروش بخشي از موجودي كاال 150000لاير 91000لاير )18/2/5xوصول قسمتي از مطالبات 65000لاير ) 3/3/5xفروش سر قفلي 240000لاير ) 21/3/5xفروش زمين و ساختمان )25/3/5xوصول قسمت ديگري از مطالبات 17000لاير 92000لاير ) 31/3/5xفروش بقيه موجودي كاال 218000لاير x( 15/4/5فروش ماشين آالت 11700لاير ) 31/4/5xوصول باقيمانده مطالبات 60000لاير ) 31/4/5xفروش اثاثه اداري شركاء تصميم دارند پس از پرداخت قروض شركت، كليه وجوه نقد را كه از محل فروش اموال و وصول مطالبات حاصل ميشود بال فاصله بين خود تقسيم كنند. هزينه هاي واقعي تصفيه بالغ بر 14000لاير است كه در تاريخ 30/04/5xپرداخت شد . مطلوب است :طرز تقسيم تدريجي وجوه بين شركاء ،تهيه سود و زيان تصفيه ،حساب صندوق و سرمايه شركاء. شرح اردشير مانده حساب سرمايه1/1/5x اندوخته عمومي 1300 2300 0030 00 000 4500 0 جمع 1600 2750 00 00 3 پيروز 2 فيروز بابك 1200 10000 00 0 6000 15000 0 جمع 5800 00 1500 00 1150 00 1800 00 7300 00 1 4 10 4/180000=45000 سرمايه اردشير 45000*3=135000 سرمايه پيروز 45000*2=90000 سرمايه فيروز 45000*1=45000 شرح مانده سرمايه نقل از باال سرمايه به نسبت تقسيم سود و زيان جمع اردشير پيروز فيروز بابك 2750 00 1600 00 1150 00 1350 00 900 00 1400 00 700 00 700 00 3 2 1 450 00 1800 00 1800 00 ------ جمع 7300 00 4500 00 2800 00 6 2/70000=35000 جمع سرمايه اضافي 35000*6=210000 شرح اردشير پيروز فيروز بابك اضافه سرمايه نقل از باال 1400 اضافه سرمايه به تناسب 00 تقسيم سود و زيان 1050 00 سرمايه اضافي 3500 00 جمع 700 00 280 ------ 700 00 000 700 00 350 00 ----- 700 ------ 350 00 00 ------ 2100 00 شرح اضافه سرمايه نقل از باال اضافه سرمايه به نسبت تقسيم سود و زيان اضافه سرمايه اردشير پيروز فيروز 350 00 ------ بابك ------ 3500 0 جمع 700 00 -----350 00 ----- 11666 ----- 466 66 233 ----- 2333 4 34 بستانكار بدهكار شرح تاريخ 15000 10/وجوه نقد موجودي كاال 0 2 15000 0 91000 18/وجوه نقد 2 91000 بدهكاران 65000 3/3وجوه نقد 35000 سود و زيان تصفيه حساب سر قفلي 10000 0 24000 21/وجوه نقد 0 3 سود و زيان تصفيه زمين و ساختمان 28000 40000 تاريخ 25/ 3 شرح وجوه نقد حساب بدهكاران 31/3وجوه نقد موجودي كاال سود و زيان 31/3 بستانكاران وجوه نقد بدهكار 1700 0 بستانكار 1700 0 9200 0 6000 0 3200 0 3190 00 3190 بدهكار تاريخ شرح 31/ 3 سرمايه اردشير سرمايه پيروز سرمايه فيروز سرمايه بابك حساب وجوه نقد 154700 79800 74900 19600 15/ 4 وجوه نقد سود و زيان تصفيه ماشين آالت و تاسيسات 218000 46000 30/ 4 سود و زيان تصفيه وجوه نقد 14000 31/ 4 وجوه نقد سود و زيان حساب بدهكاران 11700 8300 بستانكار 329000 264000 14000 20000 شرح تاريخ 31/4سرمايه اردشير سرمايه پيروز سرمايه فيروز سرمايه بابك حساب سود و زيان 31/4سرمايه اردشير سرمايه پيروز سرمايه فيروز سرمايه بابك حساب وجوه نقد بستانكار بدهكار 3339 0 2226 0 11130 11130 0 4452 0 8691 0 5494 0 2897 2897 شرح تاريخ 31/4اندوخته عمومي سرمايه اردشير سرمايه پيروز سرمايه فيروز سرمايه بابك بدهكار 1500 00 31/4وجوه نقد 6000 0 6000 اثاثه اداري بستانكار 4500 0 3000 0 1500 0 6000 0 تقسيم وجوه نقد به روش تدريجي بين شركاء براساس تقسيم سود و زيان شركاء (روش حداكثر زيان ممكن) دراين روش جنبه احتياط كامال رعايت مي شود. بدين ترتيب،هر دفعه كه قسمتي از داراييها به فروش رسيد و وجوه نقدي نصيب شركت گرديد. چنين تصور خواهد شد كه بقيه داراييها فاقد ارزش مي باشند و بايد اين زيان احتمالي به نسبت تقسيم سود و زيان بين شركاء منظور گردد. مازاد اضافي وجوه نقد به نسبت سهم سود و زيان شركاء بين آنها تقسيم مي گردد. انحالل شركت در اثر ورشكستگي تمام شركاء در اين حالت نحوه تصفيه چنين است: . 1حساب تصفيه باز مي شود و تمام داراييها به حساب تصفيه انتقال مي يابد و مانده حساب تصفيه به حساب سرمايه شركاء انتقال مي يابد. . 2وجوه نقد شركت و دريافتيهاي نقدي از داراييهاي خصوصي شركاء بين طلبكاران تقسيم مي شود و همچنين هزينه هاي تصفيه پرداخت مي شود .به هر حال مانده بدهيهاي پرداخت نشده به حساب كسريها انتقال مي يابد. . 3مانده حساب سرمايه تمام شركاء به حساب كسريها انتقال مي يابد،بدين ترتيب دفاتر بسته مي شود. مثال :الف و ب شركاي تضامني هستند كه سود و زيان را به نسبت مساوي تقسيم مي كنند .ترازنامه شركت در تاريخ 29/12/1xبه شرح زير مي باشد: 32000 بستانكاران 12000 ماشين آالت سرمايه شركاء 3000 اثاثه اداري 4000 الف 5000 بدهكاران موجودي كاال 4000 1800 وجوه نقد جمع داراييها 25800 ب ()10200 ()6200 جمع بدهي و سرمايه 25800 داراييها به شرح زير فروخته شد: ماشين آالت 6000لاير ،اثاثه اداري 1000لاير، بدهكاران 4000لاير وصول شد ،موجودي كاال 3000 لاير فروخته شد. هزينه هاي تصفيه به مبلغ 1400لاير پرداخت شد. داراييهاي خصوصي شريك الف براي پرداخت بدهيهاي شركت كافي نمي باشد. در صورتي كه داراييهاي خصوصي ب فقط كفاف 1400لاير را دارد كه به شركت ميپردازد . مطلوبست:نحوه ثبت عمليات در دفتر و بستن حساب شركت. تاريخ شرح بدهكار 1 تصفيه 240 00 12000 3000 5000 4000 ماشين آالت اثاثيه اداري بدهكاران موجودي كاال بستانكار تاريخ وجوه نقد 2 شرح حساب تصفيه 3 تصفيه بدهكار 1400 0 بستانكار 1400 0 1400 1400 4 5 وجوه نقد 5700 حساب سرمايه الف 5700 حساب سرمايه ب 11400 حساب تصفيه 1400 حساب وجوه نقد 1400 حساب سرمايه ب شرح تاريخ حساب بستانكاران 6 حساب وجوه نقد بدهكار 1580 0 7 حساب بستانكاران كسر موجودي 1620 0 8 حساب كسر موجودي سرمايه الف سرمايه ب 1620 0 بستانكار 1580 0 1620 0 1700 1450 0 تركيب شركتها اگر دو يا چند شركت مستقل كه در يك رشته از تجارت فعاليت مي نمايند ،تمام عمليات خود را به يك شركت جديد انتقال دهند ،اين روش را اصطالحا ‍(تركيب شركتها) نامند . داليل تركيب .1 .2 .3 .4 تحصيل منابع اقتصادي داخلي و خارجي توليد براي اينكه سود شركتها را حداكثر نمايند . انحصاري نمودن يك رشته خاص تجارت جلوگيري از بروز تنگناهاي موجود دراثر رقابت رسيدن به حجم فعاليت گسترده تر  . 5رسيدن به كارآيي باالتر در نتيجه تركيب افراد و كاركنان با مشخصه هاي متفاوت . 6كاهش هزينه هاي غير ضروري از جمله آگهي و تبليغات .7تبديل به يك شركت بزرگتر با افزايش سرمايه . 8براي رسيدن به توليد انبوه با بهاي تمام شده پايين تر بستن دفاتر شركتهاي تركيبي .1موقعي كه داراييها به شركت جديد انتقال مي يابد: *** حساب شركت جديد *** حساب داراييهاي مختلف . 2موقعي كه بدهيها به شركت جديد انتقال مي يابد : *** حساب بدهيها *** حساب شركت جديد  . 3داراييها و بدهيها يي كه به شركت جديد انتقال نمي يابد : *** الف) حساب سرمايه شركاء *** حساب داراييها اين ثبت به نسبت سرمايه شركاء صورت مي گيرد. *** ب) حساب بدهيها *** حساب سرمايه شركاء اين ثبت هم به نسبت سرمايه شركاء صورت مي پذيرد.  . 4حساب سرمايه شركاء مشخص مي گردد تا با بدهكار شدن آنها و بستانكار شدن شركت جديد بسته شود . .5در دفاتر شركت جديد : *** حساب داراييهاي مختلف *** حساب بدهيهاي مختلف *** حساب سرمايه شركاء تبديل شركت تضامني به شركت سهامي براي تبديل شركت تضامني به شركت سهامي دو طريق وجود دارد: .1بدون تهيه دفاتر جديد .2تهيه دفاتر جديد و انحالل شركت تضامني . مثال 3-11ترازنامه شركت تضامني خورشيدي و شركاءبه شرح زير در دست است وجوه نقد حسابهاي دريافتني ذخيره م.م 400000 10000000 ()200000 موجودي كاال جمع داراييهاي جاري داراييهاي بلند مدت 4000000 زمين و ساختمان استهالك انباشته ساختمان ()1000000 ماشين آالت جمع داراييهاي بلند مدت جمع داراييها 9800000 1200000 11400000 3000000 7000000 10000000 21400000 5400000 2000000 حسابهاي پرداختني اسناد پرداختني 7400000 سرمايه شركاء خورشيدي نادري جمع سرمايه شركاء 14000000 جمع بدهيها و سرمايه 21400000 9000000 5000000 درشركت تضامني ،شركاء سود و زيان را به نسبت 60%خورشيدي و %40نادري تقسيم مي كنند . شركاء تصميم گرفتند در تاريخ ترازنامه آن را به شركت سهامي تبديل نما يند .بنابراين درخصوص موارد زير بين شركاء توافق شد: الف) شركت سهامي جديدي تشكيل شود .تعداد سهام مجاز شركت 25000سهم عادي 1000لاير باشد.تعداد سهام متبادله براي تحويل داراييهاي خالص شركت تضامني 12000سهم عادي به استثناي وجوه نقد شركت تضامني باشد. ب) ارزش موجودي كاال 1800000لاير و استهالك انباشته ساختمان به 1800000لاير افزايش يابد . ضمنا قيمت ماشين آالت به مبلغ 6500000لاير كاهش يابد و ارزش ساير اقالم دارايي به ارزش دفتري باشد. ج) تعداد13000سهم عادي شركت سهامي در بازار در تاريخ تبديل به ارزش هر سهم 1100به فروش رسيد. مطلوبست :تبديل شركت تضامني به شركت سهامي در روش بدون استفاده از دفاتر جديد . بستانكار بدهكار شرح رديف 6000 موجودي كاال 1 00 6000 تجديد ارزيابي 00 8000 تجديد ارزيابي 2 استهالك انباشته ساختمان 00 8000 00 5000 تجديد ارزيابي 3 حساب ماشين آالت 00 5000 00 4200 حساب سرمايه خورشيدي 4 00 حساب سرمايه نادري 2800 رديف 5 6 شرح بدهكار بستانكار 3000 سرقفلي سرمايه خورشيدي 00 18000 0 سرمايه نادري 12000 0 8760 سرمايه خورشيدي 000 سرمايه نادري حساب وجوه نقد 40000 4840 000 0 سهام عادي 12000  )7وجوه نقد 14300000 سهام عادي 13000000 صرف سهام 1300000 =12000*1100=13200000ارزش بازار سهام =6500000+4000000+1800000+10000000ارزش خالص داراييها 2000000+5400000+1800000+2(=12900000 -)00000 =12900000-13200000=300000ارزش خالص داراييها – ارزش بازار سهام =سرقفلي فصل چهارم مشاركت مخصوص – شركت عملي مقدمه شركت عملي ويا مشاركت تجاري ،مخص وص ي ك ش ركت تج اري است كه دو نفر با هم توافق مي نمايند بطور مش اركتي ي ك رش ته از امور تجارت را اداره نمايند. اين نوع از ش راكت تض امني خ اص مي باش د ،نظ ر ب ه موق تي ب ودن شركت ،تسهيم سود وزيان آن مشابه وهمانن د ش ركتهاي تض امني خواهد بود. شركت عملي را شركت بازرگاني ويا مشاركت مخاطره اي مي نامند .كه ي ك ش ركت تض امني موق تي اس ت ولي اسم ونام ندارد ،ش ركاء ي ا اعض اء اين ش ركت تج اري را ش ريك مخاطره اي مي گويند. آنها توافق مي كنند كه سرمايه را براي اجراي عمليات ي ك ن وع فع اليت خ اص ب ه حس اب ش ركت واري ز نمايند. اين سرمايه ممكن است نقدي ويا غير نقدي باشد ،لكن س ود وزي ان را بطور مساوي و يا به نسبتهاي توافقي بين خود تقس يم نماين د .ه ر زم ان ك ه م دت شركت به اتمام رسيد ،مشاركت تجاري مخصوص ي ب ه پاي ان مي رسد. اگر تاجري نياز به وجوه نقد ويا مهارت خاص نياز داشته باشد مي تواند ب ا س اير تج ار ديگ ر وارد مشاركت مخصوص شود. مثال چنين عملياتي: الف) مشاركت در كاالهاي اماني يا حق العمل كاري ب) مشاركت در امورساختماني ج) مشاركت در خريد وفروش امالك د) مشاركت در سهام خزانه ويا اوراق قرضه ه) سفته بازي در سهام وغيره تفاوت شركت عملي -1ضرورتي ندارد كه نام تجاري داشته باشد. -2شركاي شركت عملي را شريك ريسك پذير مي نامند. شركت تضامني -1داشتن نام خاص. -2شركاء در شركت تضامني را يك شريك ضامن گويند.  -3حداقل دو نفر وحداكثر بيشتر از آن -3حداقل دو نفروحداكثر در امور بانكي 10نفر ودر ساير شركتها20 نفر -4اين شركت ماهيت موقتي دارد. -4عمليات تجاري مستمر ومحدود به فعاليت خاصي نيست.  -5توافق نامه ثبت نمي گردد. -5شركتنامه بايد ثبت شود. -6بشركاء آزاد در هر نوع فعاليت ديگر لطور مستقل. -6شركاء نمي توانند به طور مستقل در همان نوع فعاليت اشتغالداشته باشند.  -7سود ساالنه تعيين ومشخص مي -7سود در پايان مدت مشاركت مخصوص مشخص و معين مي گردد گردد. -8شركاء اختيار ضمني ندارند. -8شركاء اختيار ضمني دارند.  -9هيچ بدهي مشترك ومتعدد وجود ندارد. -9بدهيهاي مشترك ومتعدد براي شركاء وجد دارد. 10قانون خاص برايشركتهاي عملي وجود ندارد. قانون خاصي براي شركتهاي تضامني وجود دارد.  -11دفتر جداگانه اي براي ثبت -11دفاتر جداگانه اي براي ثبت عمليات وجود دارد. عمليات وجود ندارد. تفاوت شركت عملي حق العمل كاري -1شركاي اين نوع شركتها را شركاي ريسكپذير مينامند. -1حق العمل كاري را انجام مي دهند كه طرف آن آمر مي نامند.  -2روابط بين شركاء ،مانند شركت تضامني است. -3يك شركت تضامني موقتي است. -2روابط اين دو شخص را امر وحق العمل كار مينامند. -3حق العمل كار ويا نماينده الزم نيست شريك باشد.  -4سود وزيان بطور مساوي ويا با يك توافقي تقسيم مي شود. -5تمام شركاي قدرت مساوي خريد وفروش -4نماينده يا حق العمل كار هيچ حقي در سود حق العمل دريافت.  -5و جمع آوري مطابقات را دارند. -6سرمايه بطور نقدي ويا به راههاي ديگر توسط شركاي ريسك پزير آورده مي شود. -5نماينده هيچ قدرتي ندارد ،او بايد دستورات مركزي را پيگيري نمايد.  -6انتخاب سرمايه يا بطور نقدي يا توسط آمر آورده مي شود. -7پس از اتمام فعاليت تجارت ، شركت منحل مي گردد. -8عمليات بطور طوالني ومستمر بين آمر وحق العمل وجود دارد.  -8شراكت ممكن است با خريد وفروش يا كاري يا ساير فعاليتها انجام پذيرد. -8حق العمل كار فقط براي فروش كاال دارد. با توافق شركاي ريسك پذير نگهداري شود.سود وزيان را به نحوه مشخص شناسايي مي كنيم. روشهاي حسابداري شركت عملي: -1موقعي كه يك سري كامل دفاتر براي اداره شركت نگهداري شود. -2ثبت عمليات توسط شريك ريسك پزير در دفاتر خودش -3همه شركاء ثبت شركت عملي را نگهداري نماند. ثبت عمليات در دفاتر جداگانه حساب بانك مشترك باز مي گردد.كه سرمايه وفروشها به اين حساب واريزمي شوند. سرمايه ش ركاء ب ه روش ش ركت تض امني نگه داري مي ش ود.يك حس اب تجارتي مخصوص براي انتقال خريد وفروشها به اين حساب ،باز مي شود.ومانده آن شامل سود وزيان كه بر حسب توافق بين شركاء تصميم مي گردد. روش اول:يكي از شركاء اداره شركت عملي را بعهده مي گيرد.كه حسابهايي را براي شركت عملي نگهداري مي نمايند.ساير شركاء فقط سهم سرمايه خود را واري ز مي كنند.س ندهاي داد وس تد در دف اتر ش ركت وارد مي ش ود، وي حساب شركت عملي ويا مشاركت تجاري مخصوص ونيز حس ابهاي تحت عنوان شركاء افتتاح مي كند.  -1موقعي كه شركاء ،جوه نقد به عنوان سرمايه واريز نمايند :وجوه نقد×× جاري شركاء×× -2موقعي كه كاال براي شركت عملي خريدار شود :مشاركت مخصوص×× وجوه نقد×× -3موقعي كه كاال بوسيله ساير شركاء خريداري شود :مشاركت مخصوص×× جاري شركاء×× -4موقعي كه كاال از شركت شريك اداره كننده به حساب ش ركت عم ل آورده شود :.مشاركت مخصوص×× خريد×× -5موقعي كه هزينه ها پرداخت گردد :مشاركت مخصوص×× وجوه نقد×× -6كاال بطور نقد فروخته شود :وجوه نقد×× مشاركت مخصوص×× -7كاال بطور نسيه فروخته شود:حسابهاي دريافتي×× مشاركت مخصوص×× -8هزينه ها بوسيله ساير پرداخت شود:مشاركت مخصوص×× جاري شركاء××  -9وقعي كه حق الزحمه شريك اداره پرداخت شود :مشاركت مخصوص×× درآمدكمسيون×× -10موقعي كه كاالي فروش نرفته به وسيله شريك اداره برداشت شود:خريد×× مشاركت مخصوص×× -11موقعي كه كاال بوسيله ساير شركاء برداشت شود:جاري شركاء×× مشاركت مخصوص×× -12مديريت شركاء به اتمام برسد حساب مشاركت مخصوص بسته مي شود اين حساب اسمي يا آماري است:مشاركت مخصوص×× سود وزيان جاري شركاء×× ××  -13شركت زيان داشته باشد :جاري شركاء سود وزيان×× مشاركت مخصوص×× -13تسويه نهايي بين شركاءانجام پذيرد :حساب جاري شركاء×× وجوه نقد×× روش دوم :هر از شركاء ،عملياتي كه خود در آن مدخليت داشته ثبت ونگهداري مي نمايند.هر ش ريك ي ك حس اب در دف ترش باز مي كند كه سرفصل آن حساب شركت عملي با شريك ديگري است، آن حساب اسمي تحت عنوان مشاركت مخصوص نمي باشد.سود وزيان را در شركت عملي افشاء نمي كند. -1هر شريك با اقالم پرداخت شده بوسيله او بدهكار مي شودواين حساب موقعي كه او مبلغي دريافت مي كند ، بستانكار مي شود. -2در اين حساب ،شريك ذيربط فقط رويدادهاي خودش را ثبت مي كند ودر مورد پرداخت هزينه وخريد كه توسط شريك ديگر صورت مي گيرد ،اقدامي انجام نمي دهد. دفاتر الف: -1الف كاال خريداري مي كند :شركت عملي باب×× بانك×× -2الف كاال را مي فروشد :بانك×× شركت عملي باب×× -3الف حق العمل دريافت مي كند :شركت عملي باب×× در آمدحق العمل××  -4الف هزينه هاي در ارتباط شركت را پرداخت مي كند :شركت عملي باب×× بانك×× -5الف كاالهايي براي شخصي برداشت مي كند :خريد برداشت شخصي×× شركت عملي باب×× دفاتر ب: -1موقعي كه بستانكار خريداري مي كند :شركت عملي باالف×× بانك×× -2موقعي كه ب كاال را مي فروشد :بانك×× شركت عملي با الف×× -3موقعي كه ب حق العمل دريافت مي كند :شركت عملي با الف×× در آمد حق العمل×× -4موقعي كه ب هزينه هاي در ارتباط با شركت را پرداخت مي كند :شركت عملي با الف×× بانك×× -5موقعي كه ب كاالهايي را براي مصارف شخصي برداشت مي كند: خريداربرداشت شخصي ×× شركت عملي با الف×× حساب شركتهاي عملي با الف ويا ب يك حساب شخصي است كه سود وزيان مشاركت با شركت عملي را نشان نمي دهد.براي اينكه حساب سود وزيان شركت عملي مشخص ومعين گردد ،اجبارا حساب يادداشت شركتهاي عملي ويا حساب آماري يا انتظامي شركت عملي بايد تهيه شود. تركيبي از تمام حسابهاكه بوسيله شركاء تهيه وثبت شده است.طرف بدهكار شركت عملي با الف ويا ب در طرف بدهكار يادداشت شركت عملي آورده مي شود وهمچنين طرف بستانكار حساب شركت عملي باب ويا الف در طرف بستانكاريادداشت شركت عملي منظور مي گردد. حساب يادداشت شركت عملي مانند حساب عملكرد يك واحد اقتصادي تجاري عمل مي كند.سهم هر يك از شركاء در سود وزيان با همان نسبت تقسيم سود وزيان توافق شده تعيين خواهد شد. در دفاتر ب: -1اگر سود باشد: شركت عملي با الف×× سود وزيان ×× -2اگر زيان باشد: سود وزيان×× شركت عملي با الف×× روش سوم:دفاتر جداگانه براي ثبت عمليات در ارتباط با شركت عملي ونگهداري نمي شود،اما هر يك از شركاء ،حساب شركت عملي وحساب با ساير شركاء را دردفاتر خود نگهداري مي نمايند. دفاتر الف( شريك اول) -1الف كاال از انبار خود به شركت مي آورد: دفاتر ب(شريك دوم) مشاركت مخصوص×× مشاركت مخصوص×× جاري الف×× خريد××  -2الف هزينه هاي شركت را پرداخت مي كند: -3ب از انبار خود كاال به شركت مي آورد: مشاركت مخصوص×× وجوه نقد×× مشاركت مخصوص×× جاري الف×× مشاركت مخصوص×× مشاركت مخصوص×× خريد×× جاري ب××  -4هنگامي كه ب هزينه مشاركت مخصوص×× جاري ب×× هاي عملي را مي پردازد: -5موقعي كه الف وجوه نقد به شركت عملي واريز نمايد مشاركت مخصوص×× وجوه نقد×× مشاركت مخصوص×× مشاركت مخصوص×× جاري الف×× وجوه نقد××  -6ب وجوه نقد به حساب مشاركت مخصوص×× جاري ب×× شركت عملي واريز نمايد: -7الف صادر مي كند وب امضائ مي كند: اسنادريافتي×× جاري ب×× مشاركت مخصوص×× وجوه نقد×× جاري الف×× اسنادپرداختي××  -8الف سفته را فروش دين مي كند: -9ب حق كمسيون را برداشت نمايد: وجوه نقد×× مشاركت مخصوص×× اسنادريافتي فروش دين شده×× مشاركت مخصوص×× جاري الف×× مشاركت مخصوص×× مشاركت مخصوص×× جاري الف×× وجوه نقد××  -10الف حقوق خود را دريافت نمايد: مشاركت مخصوص×× مشاركت مخصوص×× جاري الف×× وجوه نقد×× -9موقعي كه الف كاالي شركت را مي فروشد: جاري الف×× وجوه نقد×× مشاركت مخصوص×× مشاركت مخصوص×× جاري الف×× حسابهاي دريافتي×× مشاركت مخصوص×× مشاركت مخصوص×× -12الف كاالي شركت را بطور نسيه بفروشد: مشاركت مخصوص×× مشاركت مخصوص×× -13موقعي كه جاري الف×× حسابهاي دريافتي×× بدهكاران از تعهد خود خودداري وسوخت شود:  -14الف از شركت كاالي فروش نرفته برداشت كند: -15 جاري الف×× خريد×× مشاركت مخصوص×× مشاركت مخصوص×× مشاركت مخصوص×× مشاركت مخصوص×× جاري الف×× جاري ب×× سود وزيان×× سود وزيان×× جاري الف×× -16شركت زيان وبه جاري ب×× سود وزيان×× نسبت سود وزيان بين سود وزيان×× شركاءتقسيم شود: مشاركت مخصوص×× مشاركت مخصوص×× وجوه نقد×× جاري ب×× -17مانده حسابهاي جاري الف×× وجوه نقد×× جاري نشان مي دهد كه چه مبلغي بين شركاء بايد مبادله شود: روش چهارم:در اين سيستم يك شد ،دفاتر جداگانه اي تهيه مي شود،تا رويدادهاي مشاركت تجاري مخصوصي را ثبت نمايند. عمليات حسابداري آن مشابهتي با عمليات شركت تضامني دارد.حسابهاي مهم تحت عناوين زير ايجاد مي گردد. الف :حساب بانك مشترك ب:حساب جاري شركاء ج:حساب مشاركت مخصوص الف :حساب بانك مشترك شركاء براي تشكيل مشاركت تجاري مخصوص سهم سرمايه خود را مي پردازند ،اين سهم سرمايه به حساب بانك مشترك واريز مي گردد .عمليات دريافت وپرداخت توسط اين بانك مي باشد. ب:حساب جاري شركاء حساب جاري شركاء ،حساب سرمايه شركاء نيز ناميده مي شود. ج :مشاركت مخصوص اين حساب عملكرد سود وزيان مشاركت را نشان مي دهد. سند هاي روزنامه به شرح زير است: -1سرمايه شركاء به حساب بانك واريز مي گردد :بانك مشترك×× جاري شركاء×× -2كاال براي شركت عملي مي گردد :مشاركت مخصوص×× بانك مشترك×× -3كاال از سوي شركاء براي شركت آورده شود :مشاركت مخصوص×× جاري شركاء×× -4موقعي كه كاال بطور نسيه خريداري شود :مشاركت مخصوص×× حسابهي پرداختي ×× -5موقعي كه به بستانكاران مبالغي پرداخت گردد :حسابهاي پرداختي×× بانك مشترك×× -6موقعي كه هزينه ها بوسيله شركاء پرداخت مي گردد :مشاركت مخصوص×× جاري شركاء×× -7موقعي كه هزينه از حساب پرداخت گردد :مشاركت مخصوص×× بانك مشترك××  -8موقعي كه كاال بطور نقد به فروش برسد :بانك مشترك×× مشاركت مخصوص×× -9كاال بطور نسيه بفروش برسد :حسابهي دريافتي×× مشاركت مخصوص×× -10موقعي كه بدهكاران وصولي داشته باشيم :بانك مشترك×× حسابهي دريافتي××  -11موقعي كه كاال بوسيله شركاء برداشت شود :جاري شركائ×× مشاركت مخصوص×× -12موقعي كه به شركاء كمسيون يا حقوق پرداخت شود :مشاركت مخصوص×× جاري شركاء×× -13موقعي كه تخفيفات خريد دريافت شود :حسابهاي پرداختي×× مشاركت مخصوص×× -14تخفيفات فروش وال وصول گردد :مشاركت مخصوص×× حسابهاي دريفتي×× -15موقعي كه بستانكاران پرداختي پرداخت:حسابهاي پرداختي/اسناد پرداختي ×× بانك مشترك×× -16نتيجه حساب مشاركت مخصوص الف :سود باشد :مشاركت مخصوص×× جاري شركاء×× ب:زيان باشد:جاري شركاء×× مشاركت مخصوص×× -17بستن حساب بانك مشترك :حسابجاري شركاء×× بانك مشترك×× يادداشت :ماندده حساب بانك مشترك با حسابجاري شركاء نسبت به دريافت وپرداخت آن بسته مي شود با تسويه اين حساب بطور خودكار حساب جداگانه بسته مي شود. فصل ششم حسابداری حق العمل کاری مقدمه ‏ ‏ در عصر حاضر و جدید شرکتها و تولید کنندگان سعی و تالش دارند که با تولید انبوه ،فروش محصوالت خود را با تمام امکانات و طرق مختلف به حداکثر ممکنه برسانند .بدین ترتیب فروش محصوالت یا به صورت مستقیم و یا به صورت غیر مستقیم صورت می پذیرد. تولیدکنندگان در مورد فروشهای محصوالت به طور مستقیم ، فروشندگانی منصوب می کنند تا کاالها را به فروش برسانند ،که به آنان نمایندگان فروش یا بازاریاب می گویند .روش دیگر فروش محصوالت این است که شرکتها یک شخص حقیقی یا حقوقی را بر اساس پرداخت حق العمل انتخاب می نمایند و کاالها را بین آنها توزیع تا به فروش برسانند. این سیستم غیرمستقیم فروش را سیستم حق العمل کاری نامیده اند و حسابداری آنرا « حسابداری حق العمل کاری » می نامند . ضرورت و الزام حق العمل کاری ‏ ‏ ‏ ‏ تولیدگنندگان کاال چون شرایط بازار را نمی دانند و شناختی از اوضاع و احوال منطقه ندارند ،نمایندگانی را بر اساس پرداخت حق العمل در اقصا نقاط مختلف برای فروش محصوالت منصوب می نمایند .چون این اشخاص بومی و محلی می باشند .بنابراین محصوالت بیشتری را می توانند به فروش برسانند. نمایندگان فروش می توانند محصوالت جدید را در بازار با شرایط بهتر به فروش برسانند و تمایل بیشتر دارند تا با انگیزه بیشتر این کار را انجام دهند. تولید کنندگان با هزینه هنگفتی می توانند محصوالت خود را مستقیمًا در بازار به فروش برسانند ،پس اقتصادی تر آن است که کاال را برای حق العمل کار ارسال نمایند. تولید کنندگان می توانند برای نمایندگان خود در کشورهای خارجی کاال ارسال نمایند تا آنرا به فروش برساند .این روش برایشان مقرون به صرفه است. تعریف ‏ ‏ ‏ حق العمل کاری یعنی توزیع یا ارسال کاال برای نمایندگان جهت انبار کردن و فروش .شخص ارسال کننده کاال را « آمر» و اشخاص حقیقی یا حقوقی که کاالها را دریافت می کند « حق العمل کار» گویند. حق العمل کار کاالها را طبق قرارداد می فروشد و از بابت فروش درصدی را «حق العمل » گویند. دریافت می کند که به آن کاالهای ارسالی نزد حق العمل کار تا مادامی که به فروش نرسد در اختیار و مالکیت آمر باقی می ماند. اصطالحات و واژه های مهم ‏ پیش فاکتور :موقعی که آمر کاالها را برای حق العمل کار ارسال می نماید همراه ارسال این کاالها یک صورتحساب برایش ارسال می نماید که در آن مشخصات کاال مانند کیفیت ،کمیت ،قیمت ،بسته بندی و غیره را نشان می دهد .که به آن پیش فاکتور یا سیاهه مقدماتی گویند. پیش پرداخت ‏ ‏ ‏ گاهی آمر از حق العمل کار درخواست می کند که قبل از فروش کاال مبلغی را به عنوان پیش پرداخت برای او بفرستد .حق العمل کار ممکن است یک چک یا سفته در قالب پیش پرداخت برای آمر ارسال نماید. آمر می تواند سفته یا چک را نزد بانک یا اشخاص حقیقی یا حقوقی دیگر فروش دین نماید و وجوه آنرا دریافت کند. رقم کارمزد مکسوره را می توان به حساب کاالی امانی و یاحساب هزینه بدهکار نمود .پیش پرداخت مذکور از حساب فروشهای کاال کسر می گردد. فصل هففتم سيستم فروش اقساطي وااجاره خريد مقدمه عمليات اجاره خريد واقساطي يك سيستم بازرگاني خرده فروشي است كه فروشنده توافق مي كند كاال را به خوبي به فروش برساند .از طريق سيستم اعتباري وسيله امكان پذير است. دامنه توافق : الف)شي در تصرف طبق شرايط معين مبلغ توافقي بپردازد. ب) انتقال مالكيت در آخرين قسط به خريدار ج) فسخ قرارداد قبل از انتقال مالكيت معقول بودن قرارداداجاره خريدو امضاء طرفين. مفاد قرارداد اجاره خريد : )1قيمت اجاره خريد مورد توافق )2قيمت نقدي شي )3تاريخ اتمام قرارداد )4تعداد اقسلطي كه خريدار بايد بپردازد. )5شي موضوع قرارداد: نكات قانوني مهم در سيستم اجاره خريد قيمت خريد اجاره اي :مبلغي كه خريدار تحت قرارداد براي كامل شدن موضوع خريد وتحصيل مالكيت بپردازد. خريدار :شخصي كه مالكيت شي را طبق قرارداد منعقده به دست خواهد آورد. اجاره :مبلغي كه خريدار به طور ادواري مي پردازد. مالك :شخصي كه با پرداخت آخرين قسط ،مالكيت شي به خريدارانتقال مي دهد. هزينه كارمزد اجاره خريد :يا هزينه هاي قانوني نسبت به قيمت اقساطي در هر سال. ‏Sc=Ci.r.i/100 هزينه اجاره خريد خالص :تفاوت بين قيمت خالص اجاره خريد يا قيمت نقدي اشياء . روش معمول :خريدار بايد هر دو قيمت را كنار يكديگر قرار دهد. موقعي كه شخصي كاال را خريداري مي كند بايد قيمت آن كمتر از حالت سيستم اجاره خريد باشد.علت ان رقم اجاره خريد است كه شامل كارمزدهايي است . محاسبه كارمزد هر قسط دو جزء دارد:الف) بخش نقدي آن ب) كارمزد مشكل اصلي سيستم اجاره خريد محاسبه ادواري هر قسط حالت اول :موجود بودون قيمت نقدي كارمزد وقسط. حالت دوم :موقعي كه قيمت نقدي كاال وتعداد اقساط ومبلغ اقساط داده شود .لكن نرخ كارمزد معلوم نباشد. كارمزدهاي پرداختي :تفاوت قيمت نقدي كاال وكل مبلغ پرداختي در قرارداد. مبلغ كارمزد به نسبت تصفيه نشده در پايان هر دوره مالي سد سكن مي گردد. حالت سوم :مفروض بودن اقساط ونرخ كارمزد .اما ارزش نقدي دارايي مشخص نباشد .اول قيمت وكارمزد را پيدا كنيم .حساب دارايي با قيمت نقدي بدهكار خواهد شد.در صورت مشخص نبودن قيمت نقدي ،كارمزد از آخرين سال محاسبه مي شود.كارمزد %10نسبت به 100لاير براي سال 110/10:ريالي مي گردد. حالت چهارم :محاسبه قيمت نقدي هنگامي كه از جدول سالواره استفاده شود ونرخ كارمزد اقسلط مفروض باشد .در چنين مواردي ،قيمت نقدي با ضريب مبلغ اقساط در ضريب جدول وبا اضافه نمودن مبلغ پرداخت اوليه به ان حاصل مي گردد. ثبت عمليات حسابداري در دفاتر خريدار در سيستم اجاره خريد به دو روش : روش اول :حساب داراييها با قيمت نقدي موجود در هر يك از اقساط بدهكار مي شود.وقيمت نقدي اوليه پرداختي به حساب داراييها بدهكار خواهد شد.خريدار اين واقعيت را دريافته كه هيچ مالكيت قانوني نسبت به داراييها تا آخرين قسط نپردازد ،نخواهدداشت. بايد متذكر شويم كه خريدار حساب دارايي خريداري شده را با رقم نقدي بدهكار مي كند واقساط را تحت روش سرمايه گذاري به طور تدريجي پرداخت مي كند.در حقيقت قبل از آنكه آخرين قسط را پرداخته باشد مالك واقعي داراي مي باشد،در نتيجه استهالك داراي را نسبت به كل قيمت نقدي محاسبه نمايد. سندهاي روزنامه -دفاتر خريدار: رديف شرح 1 دارايي بستانكاران - فروشنده ثبت معادل پرداخت اوليه بدهكار بستانكار *** ***  2بستانكاران – فروشنده بانك پرداخت مبلغ اوليه *** 3دارايي هزينه كارمزد بستانكاران -فروشنده سرسيد قسط ** ** 4بستانكاران -فروشنده بانك پرداخت قسط *** 5هزينه استهالك دارايي استهالك انباشته دارايي ** 6سود وزيان *** *** *** *** ** روش دوم :در اين روش ،خريدار دارايي را به معادل قيمت نقدي بدهكار مي كند وحساب بستانكاران فروشنده را بستانكار خواهد كرد. سندهاي روزنامه به شرح زيرمي باشد: شرح رديف بستانكار بدهكار *** 1 دارايي 2 بستانكاران -فروشنده بانك *** 3 هزينه كارمزد بستانكاران -فروشنده منظور نمودن كارمزد نسبت به مانده ** 4 هزينه استهالك دارايي استهالك انباشته دارايي *** 5 سود وزيان هزينه *** *** بستانكاران -فروشنده *** ** *** 5 استهالك دارايي هزينه كارمزد 6 *** *** بستانكاران – فروشنده ** ** ثبت حسابداري در دفاتربانك فروشندگان كه قبال بيان شده مالكيت كاال از فروشنده به خريدار تحت سيستم قرارداد اجاره خريده به منتقل آخرين قسط پرداخت گردد .اما عمليات واقعي ، فروشنده ،فروش خود را تحت اين سيستم مانند فروش معمولي . فروشندگان سندهاي زير را صادر ودر دفاتر ثبت مي كند. شرح رديف بدهكار 1 بدهكاران – خريدار اجاره فروش *** 2 بانك *** 3 بدهكاران – خريدار در امد كارمزد ** 4 بانك *** 5 در آمد كارمزد سود وزيان *** اجاره فروش عملكرد *** *** بدهكاران – خريدار *** ** بدهكاران – خريدار 6 عدم پرداخت اقساط و بستانكار *** *** *** تصاحب مجدد شي يا كاال هنگامي كه مشتري در پرداخت اقساط مقصور ورزد ،فروشنده حق دارد كه كاالي فروخته شده به روش اجاره خريد را مجددا پس گرفته وآن را تصاحب نمايد .اساس عمليات اجاره خريد اين است كه كاال فقط با پرداخت آخرين قسط از فروشنده به خريدار منتقل مي گردد .در صورت كوتاهي در پرداخت ،فروشنده اين حق را براي خود كه اشياء فروخته شده را مجددا تصاحب كند. ديركرد اقساطي قبلي را نيز بپردازد .فروشنده يا تمام شي يا فقط قسمتي از آن را تصاحب خواهد كرد.مالكيت مجدد تمام اشياء را ” حساب تكميل مجدد به طور كامل ” نامند. حساب تمليك مجدد بخشي از كاال بعضي اوقات فروشنده در روش اجاره فروش ممكن نيست تمام اشياء يا كاال را تحت تصاحب نمايد ولي فقط بخشي از كاال را تصرف مي كند وقيمت گذاري آن بستگي به توافق طرفين دارد .تمام اسناد تا زمان عدم پرداخت اقساط در دفاتر ثبت مي شود سپس حساب فروشنده در سيستم اجاره فروش با ارزش توافق شده يا كاال تمليك شده بدهكار مي گردد .وحساب دارايي با همان قيمت بستانكار خواهد شد. هر تفاوت در حساب دارايي سود وزيان حاصله از عدم پرداخت اقساط مي باشد كه به حساب سود وزيان انتقال مي يابد .حساب موجودي كاال تمليك مجدد در دفاتر فروشنده با همان روش موجودي كاال تمليك كامل انجام مي گيرد. خدمات بعد از فروش بعضي اوقات فروشنده متعهد مي گردد كه بعد از آنكه كاال يا شي تحت طرح اجاره خريد به خريدار انتقال يلفت در يك دوره معين تعميرات وخدمات مجاني انجام دهد .طبعا هزينه هاي خدمات برآوردي در خالل دوره به قيمت فروش اضافه مي شود .مبلغ چنين خدماتي بايد جدا از حساب فروش نگهداري شود .رقم برآوردي به حساب بستانكار حساب جداگانه اي كه آن را ”حساب معوق تعميرات“ مي نامند. هزينه هاي واقعي اين خدمات به ندرت با رقم برآوردي برابر مي باشد .براي تعبير اين تعميرات آن را به بهاي تمام شده واقعي به حساب بدهكار مي كنند با برآورد كمتر ،مانده اين حساب باقي مي ماند وتخمين بيشتر ،مانده اين حساب را ”بستانكار ” مي كند. اگر مانده آن بستانكار ،معموال به حساب سود وزيان بسته مي شود ويا به سال آينده منتقل مي گردد.آن را جبران نمايد .به عالوه موقعي كه چنين عملياتي به طور يكنواخت بيش از يك دوره مالي رخ دهد ،دوره تعميرات از اواسط سال بر اساس جاري و تمام سال بعد واواسط سال سوم را در بر گيرد. حساب عملكرد اجاره خريد موقعي كه عمليات ودادوستدهاي متعددي وجود داشته باشد وكاالهاي فروش رفته ارزش كمي داشته باشد ،فروشنده از روش ديگري براي ثبت چنين معامالتي يعني از طريق ثبت عمليات در دفاتر معين استفاده مي كند. هيچ حساب خاصي براي مشتريان اجاره خريد در سند هاي دو طرفه منظور نمي شود.شرح اشياء قيمت فروش بهاي تمام شده يا قيمت فروش ثبت مي گردد. الف) به بهاي تمام شده -1براي فروش كاالها در سيستم اجاره خريد رديف شرح 1 عملكرد اجاره خريد كاالي فروش رفته اجاره خريد بدهكار بستانكار  -2براي دريافت اقساط 2بانك عملكرد اجاره خريد -3براي بدهي اقساط 3بدهي اقساط ولي پرداخت نشده عملكرد اجاره خريد -4براي تصاحب مجدد 4كاالي تمليك شده كاال در اثر عدم پرداخت عملكرد اجاره اقساط در سررسيد خريد *** *** *** *** *** ***  -5براي كاالي كه در اختيار مشتريان نيست به اقساط موعود نرسيده قرار مي گيرد 5موجودي اجاره *** خريد عملكرد اجاره خريد مانده حساب عملكرد اجاره خريد حاكي از سود وزيان اجاره *** خريد است كه به حساب سود وزيان منتقل مي گردد. ب) به بهاي فروش در اين روش مانند بهاي تمام شده است موقعي كه كاال ها به قيمت يا قيمت مقدماتي فروخته شود براي پيدا كردن ومحاسبه سود واقعي سندهاي انجام مي پزيرد.بدين ترتيب مازادها نسبت به بهاي تمام شده در تاريخ انجام مي پذيرد .تا سود از عمليات وداد وستد هاي اجاره فروش مشخص وتعيين گردد. رديف شرح -1اضافات در موجودي كاالي پايان دوره اجاره خريد (قيمت سياهه نسبت به بهاي تمام شده) 1 ذخيره موجودي كاالي آغاز دوره عملكرد اجاره خريد بدهكار بستانكا ر *** ***  -2اضافات در موجودي كاالي پايان دوره اجاره خريد (قيمت سياهه نسبت به بهاي تمام شده) -3مازاد قيمت فروش اجاره اي نسبت به بهاي تمام شده 2عملكرد اجاره *** خريد ذخيره موجودي كاالي پايان دوره 3كاالي فروش *** رفته اجاره خريد عملكرد اجاره خريد *** *** حساب سيستم بدهكاران وموجودي كاال اين سيستم درست مشابه سيستم بدهكاران وموجودي كاال در حساب داري شعب مي باشد.روش ديگري از محاسبه سود وزيان شركت كه محصوالت متعددي را با ارزشهاي جزيي مي فروشد. سرفصلهاي حساب اين روش : حساب موجودي اجاره خريد حساب بدهكاران اجاره خريد حساب تعديالت اجاره خريد روش اقساطي در روش اقساطي فروش فوري است يعني قيمت آن به جاي اينكه يكجا پرداخت گردد.در طي وصول مي گردد .در اين روش مالكيت فورا به خريدار انتقال مي يابد وفروشنده را از دست مي دهد. اگر خريدار در پرداخت اقساط خود قصور ورزيد فروشنده نمي تواند تصاحب نمايد اما مي تواند مانده بدهي خود را تعقيب نمايد. روش اجاره خريد وروش اقساطي در دفاتر خريدار به شرح زير ثبت رديف شرح بدهكار بستانكار 1 دارايي پيش پرداخت كارمزد بستانكاران -فروشنده *** ** 2 بستانكاران – فروشنده بانك ** 3 هزينه كارمزد پيش پرداخت كارمزد ** -1خريد كاال تحت روش خريد اقساطي *** ** ** -2پيش قسط اوليه به فروشنده پرداخت گردد. -3محاسبه هزينه كارمزد سال جاري 4 بستانكاران – فروشنده ** بانك 5 هزينه استهالك دارايي استهالك انباشته ** 6 سود وزيان هزينه استهالك دارايي هزينه كارمزد *** -4پرداخت قسط ** ** -5محاسبه استهالك سال جاري در دارايهاي استهالك پذير -6بستن حساب هزينه ها ** ** سندهاي 6 -5-4-3 در سالهاي بعد تا آخرين قسط پرداخت مي گردد. زير در دفاترفروشنده ثبت مي گردد: رديف شرح بدهكار بستانكار 1 بدهكاران-خريدار فروش اقساطي كارمزد معوق *** -2 بانك بدهكاران-خريدار ** ** ** ** -1فروش كاال تحت روش اقساطي -2دريافت پيش قسط اوليه از خريدار 3 كارمزد معوق در آمد كارمزد ** 4 بانك بدهكاران -خريدار ** 5 در آمد كارمزد سود وزيان ** 6 فروش عملكرد *** ** -3دريافت كارمزد سال جاري -4دريافت قسط ** ** -5بستن حساب در آمد كارمزد -6بستن حساب فروش *** سندهاي -5 -4 -3 -6در سالهاي بعد تكرار مي گردد. حساب فروش ‏ ‏ در فواصل معین یا موقعی که کاالهای امانی بوسیله حق العمل کار فروخته شد ،حق العمل کار یک صورتحساب برای آمر ارسال می کندکه به آن صورتحساب فروش گویند دراین صورتحساب ،مبالغ دریافتی حاصل ازفروش ،هزینه های انجام شده توسط حق العمل کار،کمیسیون فروش ،پیش پرداختها و مانده حسابی که آمر باید در سررسید دریافت کند و میزان موجودی کاالی فروش نرفته ،نشان داده خواهد شد .آمر ازروی آمر ازروی این صورتحساب فروش ،سندهای روزنامه در ارتباط باکاالی امانی صادر و ثبت و نگهداری می کند .اوهمچنین می تواند سود و زیان ناشی از معمالت را معین نماید. کمیسیون ‏ ‏ آمر حق العمل فرد حق العمل کار را نسبت به فروش پرداخت می کند حق العمل را نسبت به درصد ثابتی از فروش طبق شرایط و قرارداد منعقده پرداخت می کند. این حق العملها ممکن است ساده یا عادی ،خاص یا پوششی و یا اعتباری باشد . حق العملهای عادی یا ساده در هر مرحله از انجام فروش بوسیله آمر پرداخت می گردد و معموًال نسبت به فروش انجام می گیرد ،انگیزه بیشتری را برای افزایش فروش در بردارد .حق العمل خاص یا پوششی موقعی پرداخت می گردد که رقم قابل مالحظه ای فروش صورت گرفته باشد. اعتباری یا نسیه ‏ حق العمل کار انتظار ندارد که کاالها را بصورت اعتباری یا نسیه به فروش برساند ، اگر آمر اجازه فروش نسیه را داده باشد ،هرگونه زیان و ضرری که ناشی از مطالبات سوخت شده یا مشکوک الوصول حاصل شود ،هزینه ها باید از سوی آمر جبران شود .برای اجتناب از چنین هزینه هایی حق کمیسیون فوق العاده ای به حق العمل کار به نام حق تضمین پرداخت خواهد شد که او مسئولیت جبران چنین هزینه هایی را بنماید .در چنین مواردی آمر فروش ناخالص را دریافت می کند که ممکن است پوششی یا غیر پوششی باشد .این حق العمل روی کل فروش محاسبه می گردد. الف ) ثبت حسابداری برای عملیات حق العمل کاری به روش بهای تمام شده در دفاتر آمر ‏ ‏ ‏ آمر در این رابطه دو چیز را می خواهد بداند که عبارتند از : مشخص و معین بودن سود یا زیان حاصله از عملیات حق العمل کاری که بوسیله حق العمل کار انجام می شود. تسویه حساب با حق العمل کار یعنی رقمی که باید به عنوان بدهی به آمر بپردازد. ارزش کاالی فروش نرفته (به بهای فروش ) یا موجودی کاالی پایان دوره کاالی امانی نزد حق العمل کار ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ اگر تمام کاالهای ارسالی از سوی آمر بوسیله حق العمل کار تا پایان دوره مالی بفروش نرسد ،کاالی فروش نرفته به حساب آمر منظور می شود .کاالی فروش نرفته در اختیار حق العمل کار باید به بهای تمام شده یا قیمت بازار ،هر کدام که کمتر باشد ،ارزش گذاری گردد . بهای تمام شده شامل کلیه هزینه های غیرتکراری متحمل شده بوسیله آمر و حق العمل کار می باشدونحوه محاسبه آنها به شرح ذیر می باشد: الف :به تناسب تعداد فروش نرفته از بهای تمام شده ب :به تناسب هزینه های انجام شده بوسیله آمر و حق العمل کار وارد انبار حق العمل کار می گردد. موجودی کاالی پایان دوره نزد حق العمل کار = بهای تمام شده آن +تناسبی از هزینه های غیر تکراری  ‏ ‏ مثال -6-1آقای الف در تهران 100دستگاه دوچرخه که بهای تمام شده آن 9000ریال است برای حق العمل کار خود در آبادان براساس قرارداد حق العمل کاری ارسال می کند .آقای الف مبلغ 13000ریال هزینه حمل و 3000ریال هزینه بارگیری و 4000ریال بیمه آنرا پرداخت نمود. حق العمل کار آقای ب مبلغ 1000ریال بابت بارگیری و هزینه تخلیه به مبلغ 500ریال آنها را پرداخت نمود .دوچرخه ها در انبار نگهداری می شود و ماهیانه 1000ریال اجاره انبار را می پردازد .در پایان دوره مالی 20دستگاه دوچرخه فروش نرفته است .قیمت فروش دوچرخه در آبادان 000/10ریال می باشد. مطلوب است :محاسبه قیمت موجودی کاالی پایان دوره نزد حق العمل کار.  ‏ مثال -6-2آقای کاشانی کاالهایی را به ارزش 000/25ریال برای حق العمل کار خود ،نظری ،در اصفهان فرستاد .او بابت حمل ،بیمه و سایر هزینه های دیگر 1500 ریال پرداخت نمود ،حق العمل کار یک سفته 90روزه به ارزش 000/20ریال برای آمر صادر نمود .آمر سفته دریافتی را نزد بانک با پرداخت کارمزد 150ریال نقد نمود ،آقای نظری صورتحسابی برای آقای کاشانی ارسال کرد که کلیه کاالهای امانی به ارزش 35000ریال فروخته شده .او بابت کاالها 700ریال پرداخت و حق العمل کاری معادل %20روی فروش از آن کسر و ما بقی را طی یک چک بانکی برای آمر فرستاد . مطلوب است :سندهای روزنامه و دفتر کل در دفاتر آمر و حق العمل کار. ب) ثبت حسابداری برای عملیات حق العمل کاری (کاالی امانی) به روش سیاهه ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ آمر به عوض ارسال کاالبه حق العمل کار با بهای تمام شده ممکن است آن را به بیشتر از بهای تمام شده سیاهه و ارسال نماید که این قیمت را سیاهه یا قیمت فروش نامیده اند .قیمت اضافی یا مازاد نسبت به بهای تمام شده معموًال برای اقدام زیر باید محاسبه شود: موجودی کاالی امانی آغاز دوره کاالی ارسالی برای حق العمل کار کاالی برگشتی به آمر توسط حق العمل کار موجودی کاالی امانی پایان دوره  ‏ ‏ ‏ مثال -6-3آقای جاللی 100دستگاه اتومبیل اسباب بازی به طور امانی برای حق العمل کار خود آقای طاهری در هرمزگان ارسال نمود .بهای تمام شده یک اتومبیل اسباب بازی 000/15ریال می باشد و قیمت سیاهه 000/20ریال است .آقای جاللی 000/6ریال بابت هزینه حمل و 000/2ریال بابت بیمه آنها می پردازد. آقای طاهری یک چک به آقای جاللی به مبلغ 000/000/1ریال بابت پیش پرداخت ارسال نمود .ضمنًا صورتحساب فروشی برای آمر فرستاد که نشان می داد 80اتومبیل اسباب بازی به ارزش 000/22ریال فروخته شده است. هزینه هایی که آقای طاهری پرداخته 500/2:هزینه باربری 500/7 ،هزینه تخلیه و بارگیری 000/50ریال هزینه اجاره انبار 000/30 ،ریال هزینه آگهی .آقای طاهری حق العمل %5نسبت به فروش دریافت می کند. مطلوب است :ثبت عملیات فوق در دفاتر آقای جاللی و آقای طاهری . محاسبه موجودی کاالی امانی پایان دوره : ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ بهای تمام شده 20اتومبیل اسباب بازی به ارزش هر کدام 000/20ریال 000/400 اضافه می شود :تناسبی از هزینه های غیر تکراری: 000/6 حمل توسط آمر 000/2 بیمه توسط آمر 500/2 هزینه باربری توسط حق العمل کار 500/7 هزینه باربری توسط حق العمل کار 000/18 جمع هزینه 3600 000/18 *20 برای 20اتومبیل اسباب بازی موجودی کاالی پایان دوره 600/403 حسابداری خسارت و ضایعات حاصله از کاالی امانی ‏ ‏ ‏ ‏ زمانی که آمر کاالهائی را برای حق العمل کار خود ارسال می کند ممکن است در خالل عملیات خسارات و یا ضایعاتی نسبت به کاالهای ارسالی بوجود آید .و چنین خساراتی در روی حسابهای آمر تأثیر می گذارد و هیچ تاثیری بر روی حسابهای حق العمل کار ندارد ،بدین ترتیب آمر الزم است سندهائی صادر نماید تا بتواند این زیانها را تعدیل کند. این ضایعات و خسارات دو نوع می باشند: ضایعات و خسارات عادی ضایعات و خسارات غیر عادی یا فوق العاده .ضایعات و خسارات عادی ‏ ‏ گاهی کاالها بطور عادی دچار خسارت خواهند شد اما در بعضی از موارد این نوع خسارات اجتناب نا پذیرند ،مانند ضایعات و خسارات حاصله از تبخیر ،کسری ، شکستگی ،کاهش و افت وزن این ضایعات را ضایعات عادی و معمولی نامند و بخشی از بهای تمام شده کاال را تشکیل می دهد .بدین ترتیب تعداد کاالی خسارت دیده ازکل واحدهاکسرمی شود.موقع محاسبه بهای تمام شده کاالهای فروش نرفته این هزینه های عادی و معمولی را باید مدخلیت داد . یعنی بهای تمام شده کاالی فروش نرفته به طور متناسب در اثر این نوع خسارت و ضایعات حادث شده افزایش می یابد.  ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ زمانی که خسارات و ضایعات عادی و معمولی وجود دارد ،موجودی کاالی امانی پایان دوره به شرح زیر محاسبه می گردد. جمع بهاي تمام شده كاالي ارسالي جمع هزينههاي غير ارزش موجودی کاالی فروش نرفته و یا می توان به طریقه زیر محاسبه کرد: تكراري جمعواحدهاي كاالي ارسالي -تعدادواحدهاي خسارت ديده تعداد موجودی کاالی فروش نرفته جمع ارزش كاالي ارسال شده تعداد كاالي دريافتي سالم توسط حق العمل كار تعداد موجودی کاالی امانی پایان دوره ارزش موجودی کاالی فروش نرفته برای خسارات و ضایعات عادی و معمولی سندی صادر نمی شود و از بابت آن ثبتی در دفاتر صورت نمی گیرد.  ‏ مثال -6-4آمری کاالئی به وزن 500کیلوگرم به ارزش هر کیلوگرم 200ریال را برای حق العمل کار خود ارسال می کند .وی بابت هزینه حمل و بیمه 000/40ریال پرداخت می کند .حق العمل کار 300کیلوگرم آن را از قرار هر کیلوگرم 350 ریال فروخت و مبلغ 000/10ریال بابت هزینه تخلیه و بارگیری آن و مبلغ 000/20 بابت اجاره انبار و 000/10ریال به عنوان هزینه های فروش و آگهی پرداخت نمود .ضایعات عادی و معمولی در اثر کسری 50کیلوگرم است . مطلوب است محاسبه موجودی کاالی فروش نرفته که در دفاتر آمر باید ثبت گردد.  ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ارزش موجودی کاالی فروش نرفته : بهای تمام شده 500کیلوگرم از قرار هر کیلو گرم 200ریال 000/100 اضافه می شود :هزینه های غیر تکراری : 000/40 هزینه حمل و بیمه 000/10 هزینه تخلیه و بارگیری جمع کل هزینه ها 000/50 000/150 مقدار واقعی آماده برای فروش ( = 450 :کیلوگرم ضایعات 500 – 50کیلوگرم ) جمع ارزشی کاالی ارسال شده تعداد موجودی کاالی ارزش موجودی کاالی فروش نرفته امانی پایان دوره تعدادی کاالی دریافتی سالم توسط حق العمل کار ارزش موجودی کاالی فروش نرفته حساب موجودی کاالی امانی پایان دوره 000/50 450 000/50 حساب کاالی امانی 000/50 = 150 تعداد کاالهای فروش نرفته -300 =150  .ضایعات و خسارات غیر عادی یا فوق العاده ‏ ‏ ‏ زمانی که ضایعات یا خسارات به کاالها ناشی از حوادث و بالیای طبیعی و یا دور از انتظار باشد ،چنین خساراتی را معموًال خسارات غیر عادی یا فوق العاده گویند مانند زیان حاصله از آتش سوزی ،سیالب ،زلزله ،جنگ و غیره . این هزینه ضایعات در محاسبه موجودی کاالی فروش نرفته محاسبه می شود و به حساب کاالی امانی بستانکار و به حساب زیان های غیر مترقبه بدهکار خواهد شد . آنگاه مانده این هزینه ها به حساب سود و زیان انتقال می یابد. بعضی از تجار برای جبران خسارات ناشی از این حوادث سیاست بیمه ای را برای کاالی ارسالی انتخاب می کنند و بیمه در قبال این حوادث جبران خسارت می نماید.  ‏ مثال - 6-5کاالی ارسالی بر اساس قرار داد حق العمل کاری برای حق العمل کار 1000کیلوگرم از قرار هر کیلوگرم 100ریال می باشد .هزینه های پرداخت شده به وسیله آمر عبارتست از هزینه حمل 000/5ریال و بیمه 000/3ریال و 200 کیلوگرم از کاالها در راه در اثر تصادف دچار حادثه شد و خسارت دید .از شرکت بیمه 000/15ریال ادعای خسارت شد .حق العمل کار 700کیلوگرم آن را از قرار هر کیلوگرمی 200ریال فروخت و هزینه تخلیه 000/2ریال ،اجاره انبار 000/5 ریال و هزینه فروش 000/3پرداخت نمود . مطلوب است :ثبت سندهای روزنامه در ارتباط با موجودی کاالی فروش نرفته و در راه در دفاتر آمر ارزش موجودی کاالی امانی پایان دوره : ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ بهای 100کیلوگرم از قرار هر کیلوگرم 100ریال 000/100 اضافه می شود :هزینه های غیر تکراری قبل از خسارت 000/5 حمل 000/3 بیمه 000/8 جمع هزینه ها 000/108 جمع بهای تمام شده 1000کیلوگرم کسر می گردد :رقمی که در ارتباط با 200کیلوگرم مفقود شده است ( = )600/21ـــــــــ 000/108 اضافه می شود :هزینه های غیر تکراری بعد از خسارت (هزینه تخلیه ): 000/2 بهای تمام شده 800کیلوگرم 400/88 100 – )700 + 200( =100 کاالی فروش نرفته 050/11 400/88 100 بهای تمام شده کاالی فروش نرفته ریال روش ستونی ( آماری ) ‏ ‏ ‏ روش ستونی انتظامی یک ترکیبی از روش بهای تمام شده و روش سیاهه است . تحت این روش ؛ دو ستون در هر طرف حساب کاالی امانی وجود دارد. این دو ستون برای ثبت بهای تمام شده و سیاهه برای کاالی ارسالی و موجودی های کاالی آغاز دوره و پایان دوره است .ستون فوق العاده و اضافی برای قیمت سیاهه در نظر گرفته می شود که معروف به ستون انتظامی است. از نظر حسابداری این ستون مهم نمی باشد و فقط برای این تهیه می شود که سود هر فقره را نشان دهد در صورتیکه حساب کاالی امانی به قیمت سیاهه ثبت شود.  ‏ ‏ مثال -6-6آقای الف 500عروسک برای حق العمل کار خود آقای ب ارسال می کند و صورتحسابی برای او ارسال میکند که نشان می دهد قیمت هر عروسک 400ریال است در صورتیکه بهای تمام شده آن 350ریال می باشد. آقای الف 7500ریال هزینه حمل و بیمه برای آن پرداخت می کند . در راه 50عروسک مفقود شد و آقای ب %90بهای تمام شده عروسکها را از شرکت بیمه خسارت دریافت کرد .آقای ب 400عروسک را با قیمت سیاهه فروخت و 3000ریال هزینه های فروش آنرا پرداخت نمود او پس از کسر %20حق العمل روی فروش بقیه صورتحساب را پرداخت نمود . مطلوب است :تهیه حساب کاالی امانی ،حساب موجودی کاالی امانی پایان دوره ،حساب کاالی خسارت دیده در دفاتر آمر به روش ستون انتظامی.  ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ارزش موجودی کاالی پایان دوره ی و زیان حاصله از کاالی خسارت دیده شده 500عروسک از قرار هر عروسک 400ریال 500عروسک از قرار هر عروسک 350ریال اضافه می شود :هزینه های غیر تکراری قیمت 500عروسک قیمت کاال ( عروسکهای خسارت دیده ) کاالی خسارت دیده =500/207ــــــــ 500/207 = 250/18ـــــــــــ 500/182 موجودی کاالی پایان دوره قیمت سیاهه بهای تمام 000/20 --500/7 500/207 --000/175 500/7 500/207 750/20 250/18 750/20 250/18 = 500(400 + 50 ( = 50تعداد موجودی کاالی فروش نرفته برگشت کاال از حق العمل کار به آمر ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ اگر تمام و یا قسمتی از کاالهای ارسالی به حق العمل کار به آمر عودت و برگشت داده شود ،باید به حساب بهای تمام شده در دفاتر آمر ثبت گردد و تمام هزینه های انجام شده از قبیل هزینه حمل و بیمه ،تخلیه و بارگیری و بسته بندی باید به عنوان هزینه های از دست رفته تلقی گردد. در این صورت در دفاتر آمر چنین سندی صادر می گردد. *** حساب کاالی ارسالی حساب کاالی امانی *** برگشت به بهای تمام شده ( کاالی ارسالی ) حسابداری کاالی امانی به صورت سیستم دایمی ‏ در این روش هنگام ارسال کاال برای حق العمل کار سندهای زیر صادر می گردد:  ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ مثال -6-7آقای محسنی 100دستگاه نجاری به ارزش 000/500ریال برای حق العمل کار خود آقای افشار به بهای تمام شده به اضافه %20سیاهه نمود آمر 000/50 ریال هزینه حمل پرداخت نمود آقای افشار هزینه هایی به مبلغ 5000ریال هزینه های راه آهن 500 ،ریال هزینه باربری تا انبار خود را پرداخت و کاالهای ارسالی را دریافت نمود .او یک صورتحساب فروش برای آمر فرستاد که در آن : 20دستگاه بخاری را به مبلغ 000/120ریال نقد فروخت . 50دستگاه بخاری را هرکدام 6500ریال بطور نسیه فروخته است . 10دستگاه بخاری برای خودش به ارزش هرکدام 6100ریال منظور نمود. حق العمل کار پس از کسر %5حق العمل روی صورتحساب فروش و %15برای مازاد فروش بیش از قیمت سیاهه ،حق العمل دریافت خواهد کرد . مطلوب است ثبت عملیات در دفاتر آمر. محاسبه ارزش موجودی کاالی امانی پایان دوره ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ بهای 20دستگاه به ارزش هر یک 6000ریال اضافه می شود :تناسبی از هزینه ها * 50000 هزینه های آمر * 000/55 هزینه های حق العمل کار جمع ارزش موجودی کاالی امانی پایان دوره محاسبه حق العمل فروش 80دستگاه بخاری نقدی 6500 * 50 نسیه 6100 * 10 فروش جمع فروش صورتحساب 80دستگاه هر کدام 6000ریال ریال 000/26 * %15 = 3900 000/24 +3900 = 27900 000/120 000/10 100/1 100/131 000/120 000/325 000/61 000/506 000/480 000/26 000/480 * 5% = 000/24 دهگالن مجیدی فایق محمد واین پایان نیست آغاز تغییر بنیادین در یادگیری شماست 1 8 محمد فایق مجیدی 1 9 دهگالن مجیدی فایق محمد 2 0 دهگالن مجیدی فایق محمد end