فایل پاورپوینت تدریس بهداشت کودکان

صفحه 1:


صفحه 2:
ویژگیهای نوزاد سالم 

صفحه 3:
ل بیش از ‎۸٩۰‏ نوزادان با سن جنینی ۳۷-۴۲ هفته متولد می شوند. | میانگین وزن نوزاد تازه متولد شده ۳.۴ کیلوگرم می باشد. 1 میانگین قد نوزادان تازه متولد شده ۵۰ سانتی متر است. , / | میانگین اندازه دور سر ۳۵ سانتی متر است. 

صفحه 4:
۱ وراد بلافاصله پس از تولد و در ۲۴ ساعت اول زندگ. ۴۰۰۱۰ بررسی شود و آموزش های لازم از نظر تغذیه کودک. استحمام و پیدایش دی + مادر ارائه شود. زردی نسوزاد: از روز دوم زن‌دگی شروع و روزهای چهارم و پنجم به 7 بیشترین مقدار و سپس به تدریج کم می شود. | میزان بیلی روبین کمتر از ۱۲ میلی گرم در صد میلی لیتر خون است و بیلی روبین کمتر از ۱۴ میلی گرم در صد میلی لیتر خون ثیزیولوزیک نامیده می شود و بیش از آن برشان پانولوژیک نامیسده می شود. 

صفحه 5:
غربالگری دوره نوزادی غربالگری دوره نوزادی معمولا جهت تشخیص اختلالات متابولیک مادرزادی فنیل کنونوری و هیپوتیروئیدی, انجام می‌شود. دلایل انجام این بررسی عبارتند از: ۰۱ جاور صورت عدم تشخیص زودرس و درمان؛ منجر + ۱ های دائمی یادگیری شده و ممکن است باعث شوند فرد هرگز قادر به زگدگی مستقل نباشد و از رشد و تکامل طبیعی باز ماند. ۲) با تشخب یبا تمام کودک‌ان مبتلاه می‌تواند ۰ رش و تکامل طبیعی باشند. ۳ زمانی که فنیل کتونوری و هیپوتیروئیدی به صورت بالینی ظاهر شوند. آسیب مغزى قبلا ايجاد شده است. زودرس و درمان مناسب. 

صفحه 6:
۴ هر دو آزمایش, بسیار حساس و دقیق می‌باشند. یمنی اين تست ها ندرتا در کودکان طبیعی, مثبت می‌شوند و تقریبا همیشه در نوزادان غیر طبیعی» مثبت مین اند. ۵) شیوع فنیل کتونوری حدود یک در هر ۶ هزار تولد و شیوع هیپوتیروئیدی ‎em‏ ۱ هر ۲ هزار تولد زنده می‌باشد: ۶ هزینه غربالگری برای هر مورد بسیار کمتر از هزینه مراقبت از یک کودک بیمار/ تشخیص داده نشده یا دیر تشخیص داده شده» می‌باشد. 

صفحه 7:
نوزاد آسیب پذیر 

صفحه 8:
عواملی که سلامتی نوزادان را در معرض خطر قرار می دهند: (- عوامل اجتماعی - دموگرافیک شامل : آسن حاملگی کمتر از ۱۶ سال یا بیشتر از ۴۰ سال آمصرف سیگار . الكل . مواد مخدر ۳ pall ۲ اه بیماری های مادر شامل : آبالا بودن قند خون ( بیماری دیابت ) لاپر فشار خونی آعفونت ادراری بدون علامت أمصرف دارو 

صفحه 9:
۴- چگونگی حاملگی قبلی شامل : مرگ داخل رحمی آنارسی نوزاد آتاخیر رشد در رحم آثاهنجاری های مادر زادی ناسا زگاری گروه خونی 

صفحه 10:
۴- مسائل مربوط به حاملگی فعلی آآخون ریزی واژینال آمسمومیت حاملگی ( پره اکلامپسی ) آفاصله کمتر از ۲ سال با حاملگی قبلی آبیماری پزشکی یا جراحی حاد 

صفحه 11:
۵- مسائل حین زایمان شامل : لآزایمان زود رس ( زودتر از ۳۷ هفته ) آزایمان دیررس (دیرتر از ۴۲ هفته ) آوضعیت وارونه جنین آمایع آمنیوتیک آغشته به مکونیوم أعمل جراحی سزارین آزایمان با فورسپس 

صفحه 12:
۶- مسائل مربوط به دوره نوزادی آوزن تولد کمتر از ۲۵۰۰ گرم یا بیش از ۴۰۰۰ گرم آآتولد قبل از ۳۷ هفته پا بعد از هفته ۴۲ بارداری 

صفحه 13:
برنامه های کشوری مراقبت از نوزادان 

صفحه 14:
مراقبت های فوری پس از زایمان ‎١‏ ناف گردن راه تنفسی ‎ ‎ ‏۲- نمره ( ضریب ) آپگار : مشاهده ضربان قلب , تنفس , تن عضلانی» پاسخ رفلکسی به تحریک و رنگ نوزاد که به هر کدام نمرات * و ۱و ۲ تعلق مى كيرد. این نمره تخمین سریعی از شرایط فیزیکی کودک است نمره كامل ‎٩-۱۰‏ است. نمره ۰-۳ کودک به شدت غیر فعال است ونمر ۴-۶ حال عمومی متوسط است. نمره زیر ۵ نیازمند کمک فوری است. این ‏ضریب ۱ دقیقه و مجددا ۵ دقیقه پس از تولد اندازه گیری می شود. 

صفحه 15:
جدول ‎١‏ -بررسى ابكار وزاد خب كيه كه ‎ae‏ حركات فعال سرفه با عطسه ۳ تونیسیته سم ۴ پاسخ به قرار دادن ‎an‏ تغییر حالت صورت کانتر در سوراغ بینی پس ازیاک کردن دهان و حلق ‎say Sagi‏ يوست بان صورتى رنكه | کاملا صورتی رنگ (براى هر يك از موارد قوق نمرهاى بين صفر تا ! داده م شود واز مجموع 0 نمره حاصل. بكار تهابى نوزاد به دست مي يد 1 1 

صفحه 16:
۳- مراقبت بند ناف : در نوزاد طبیعی وقتی ضربان بند ناف متوقف شد باب بریده شود و گره زده شود. بند ناف باید تاحد ممکن خشک بماند تا پس از ۵-۸ روز نکروزه و جدا گردد. ۴- مراقبت از چشم ها : قبل از باز شدن باید حاشیه جشم ها با سواب استریل مرطوب پاک شود. ۶- حفظ دمای بدن : بین ۳۶-۳۷ درجه 

صفحه 17:
‎O‏ ۷- تغذیه با شیر مادر : باید ۱ ساعت پس ازتولد آغاز شود زیرا سبب ‏ارتباط نزدیک نوزاد با مادر ( 00۳01۳09 )می شود. ‎I‏ نخستین شیر کلستروم نامیده می شود که مناسب ترین غذا بسرای کودک است . زیرا حاوی غلظت بالای پروتئین و سایر مسواد مخبذی است که کودک را در برابر عفونت های تنفسی و بیماری های اسها محافظت می نماید. 

صفحه 18:
نکات مهم : ۱- دمای توصیه شده برای اتاق زایمان ۲۵ - ۲۸ درجه سانتی گراد است. (اغلب موارد هیپوترمی در دقایق اول عمر روی می دهد. دمای بدن نوزاد رسیده طی ۰ تا ۲۰ دقیقه اول عمر ممکن است ۲-۴ *2) کاهش یابد). سزارين) بايد شروع کرد. هرچه تغذیه با شیر مادر زودتر شروع شود. شانس ‎Boge‏ شیردهی بیشتر است. 

صفحه 19:
1 3ف آدرار در اغلب نوزادان سالم در طی ۱۲ ساعت اول ‎jae‏ ۱ کم کم آدرار ی ۲۴ ساعت اول عمر احتمال بیماری یا انسداد مجاری ادرار 2 الفط می کند. 1ل فم مدفوع در اغلب نوزادان سالم در طی ۲۴ ساعت اول عمر اه ۳ دن مدفوع طی ‎FA‏ ساعت اول عمر: احتمال انسداه دستگاه کوارشع/ تحتانی را مطرح می کند. 

صفحه 20:
ايمن سازی واکسن هپاتیت 8] : بصورت /0) میلی لیتر عضلانی در ساعات اول عمر تزریق می شرد. واکسن ب ث ژ: 0/06) میلی لیتر داخل جلدی در حد فاصل یک سوم بالایی و دو سوم تحتانی بازو در ساعات اول عمر تزریق می شود. قطره فلج کودکان: بصورت خوراکی. 

صفحه 21:
جدول جدید واکسیناسیون ۱۴۰۳ به صورت زیر است: آبدو تولد: واکسن ب ث ژ ‏ فلج اطفال خوراکی؛ هپاتیت ب آدو ماهگی: فلج اطفال خوراکی» واکسن پنج‌گانه. روتاویروس پنوموکوک آآچیار ماهگی: فلج اطفال خوراکی» واکسن پنج گانه» روتاویروس. فلج اطفال تزریقی؛ پنوموکوک آشش ماهگی: فلج اطفال خوراکی؛ پنج كانه؛ روتاويروسء فلج اطفال تزریقیء در استانهای خاص) لأدوازده ماهگی: پنوموکوک» واکسن ۸۸۲/8 آآهجده ماهگی: واکسن ۰0/18 واکسن سه گانه» فلج اطفال آشش سالگی: فلج اطفال خوراکی» واكسن سه كانه 

صفحه 22:
تاخیر رشد داخل ‎intra Uterine Growth Retardation) o>,‏ آموزادانی که هنگام تولد. سن جنینی بیش از ۳۷ هفته دارند و عليرغم آن. وزن زمان تولد آن ها كمتر از ‎18٠٠‏ گرم می‌باشد» نوزادان مبتلا به تاخير رشد داخل رحمى (8])ل)!) تلقى مىشوند. آلوزادانی که وزن هنگام تولد آن ها برابر ۲۵۰۰ گرم یا کمتر باشد را نوزادان مبتلا بسه کم وزنی هنگام تولد ‎(Low Birth Weight: LBW)‏ مینامند و یه دو گروه تقسیم می‌کنند: ۱- نوزادان نارس (۳۳۵۲08*11۳6) که سن جنیتی کمتر از ۲۷ هفته در زمان تولد دارند. ۲- نوزادان مبتلا به تاخیر رشد داخل رحمی (6388لا1) که سن جنینی ۳۷ هفته یا بیشتر در زمان تولد 5ارن. بیش از 1۵۰ مرگ نوزادان و همچنین بیش از ۵۰ معلولیت های نوزادان به نوزادان کم وزن تعق دارد. یزان ) ماندن و بقای این گروه از نوزادان با وزن زمان تولد آن هاء مستقیما ارتباط دارد بدین ترتیب که هرچسه وزن زمان توا آن ها کمتر باشد. احتمال مرگ پیشتر خواهد شد. 

صفحه 23:
تغذبه با شیر مادر 

صفحه 24:
مزایای شیر مادر و مقایسه آن با شیر غیر مادر ‎a‏ مادر بیشترین مقدار لاکتوز را نسبت به سایر شیرها دارد که منبع مهم انرژی است. شیرهای حیوانی پروتئین بیشستری نسبت بسه شیر مادر دارند. انسان گندتر از سایر حیوانات رشد می کند و به پروتئین کمستری/نیاز دارد. ‏**اگر نوزاد بیش از مقدار مورد نیازش پروتئین دریافت کند دفع آن برای کلیه های او مشکل خواهد بود . هضم و جذب مواد موجود در شیر مادر ‏توسط نوزاد راحت تر انجام می شود. ‎ 

صفحه 25:
5 5 = a ‏تری گلیسرید مهم ترین چربی شیر مادر است . اسیدهای چرب ضروری در‎ ** ‏بر مادر‎ ش گاو است. اين اسیدها به ویژه برای رشد مغز و سلامت عروق خونی اهمیت دارند . ** مواد معدنى موجود در شیر مادر برای تأمین نیاز شیرخوار کافی اسست اما در شیر گاو به مقدار زیاد وجود دارد. با وجود کم بسودن مقدار آهن شیر جذب آن بسیار خوب است. جذب کلسیم شیر مادر به دلیل وجود نسبت با کلسیم به فسفر ( ۲ به ۱) بیشتر از شیر گاو است . مقدار ويتامين (8 شير مادر زياد نيست اما جذب آن خوب است. ** در شير انسان ويتامين © غالباً بيشتر از شير ساير يستانداران است. 

صفحه 26:
5 5 2 . at : ‏خواص ضد میکروبی و ایمنی بخش شیر مادر‎ ** شیر مادر حاوی آنتی بادی هایی برضد بسیاری از عفونت های شایع می باشد. = 5 4 5 3 4 ** خواص بهداشتى شير مادر : شير مادر تميزء بهداشتى و عارى از هركونه ميكروب وی باشد همیشه در دسترس است. دمای شیر مادر مناسب است. امک ان ال ندارد. 1 * مزایای اقتصادى- اجتماعى: / 7 ال ۰ +صنوعی ارزان‌تر است. ” جون کودکان شیر مادر خوار کمتر بیمار می‌شوند هزینه درمانی آنها کمتر است. 7 اس تخت بيمارستان ويرسئل كمتر مىشود. 

صفحه 27:
9 مزایای مربوط به مادر : ۱-به تعویق افتادن تخمک گذاری و عقب افتادن قاعدگی و جلوگیری از آنمی. ۲-جمع شدن سریع‌تر و برگشتن رحم به اندازه طبیعی. ۳ حتمال ابتلاء به سرطان پستان و تخمدان کمتر می‌شود. ۳ 

صفحه 28:
خطرات تغذیه با شیر مصنوعی : * شیر مصنوعی فاقد عوامل ایمنی بخش در برابر بیماریهاست ابتلا شیرخوار به بیماریهای عفونی و اختلالات را بیشتر می کند. * زمینه ساز ابتلا به حساسیتها مثل آسم و اگزماء چاقی/مفرطء بیماریهای قلبی عروقی و دیابت در آینده است. * کاهش بهره هوشی و تضعیف رابطه عاطفی مادر و فرزند را موج ‎ee‏ رید ‎ 

صفحه 29:
تشخیص کافی بودن شیر مادر : **بهترین راه تشخیص کافی بودن شیر مادر. افزایش وزن شیرخوار برابساس لخن رد است. البته معمولا ن وزادان در روزهای اول تولد به مقدار ۱۱۲ درسد وزنشان را از دست.می دهند. #*تعداد ع كهنه مرطوب يا 07ت داح "الى 6 بار دن ؟؟ سافت / در ۲۴ ساعت شیر بودن. قدرت عضلائی مناسب و پوست شاداب. 

صفحه 30:


صفحه 31:
تشر خوار در ۶ ماه اول زندگی خود جز به شیر مادر نیازی به اس تفاده آز هیچ گونه مواد غذایی ندارد. البته جهت رشد و تکامل مطلوب باید غذای +« شروع شود. 2 تا پایان ۱۲ ماهگی غذای اصلی نوزاد هنوز شیر مادر است. لذا تغذیه با شیر مادر به طور مکرر و حتی به مقدار بیشتر و بر حسب تقاضا و تمایل شیر در تمام شبانه روز و قبل از هر وعده غذای کمکی باید مورد توجه قرار گیرد. 

صفحه 32:
خطرات شروع زودرس غذاهاي کمکی 8 الل دریافت کمتر غوامل حفاظتی شیرمادر , ادا[ ۲۹۱ بيماري ها افزایش می یابد, به دلیل اينکه غذاهاي تکمیلی به اندازه شیرمادر پاکیزه نبوده و سهل الهضم نیستند احتمال ابتلا به اسهال نیز افزایش می یابد, ۲ از آنجا که کودك هنوز توانائی هضم و جذب پروتئین غیر انسا و ندارد احتمال ایجاد حالت هاي آلرژیک افرایس ۱۳۳۰ 

صفحه 33:
خطرات شروع دیرتر از موعد غذاهاي کمکی *رشد و تکامل کودك آهسته تر می شود. *عدم شروع به موقع تغذیه تکمیلی در کودکان غالباً باعث تأخیر رشد در شش ماهه دوم عمر و سوء تغذيه شذي سال دوم عمر و اختلالاتی مثل کم خونی فقرآهن می‌گردد. 

صفحه 34:
اصول تغذیه تکمیلی ۷تمیز و سالم باشد "کم حجم , پرانرژي و مغذي باشد “نرم و قابل هضم باشد "به شيرخواراني كه با شير مادر تغذيه مي شوند از 12- 6 ماهكي حداقل سه بار در روز غذاي كمكي داده شود. ”غذا را ازيك قاشق مرباخوري شروع كرده و به مقدار و تنوع غذإيي بيافزاييد. “اكر غذاي كمكي را در يخجال نكهداري نمي كنيد . ظرف 2 ساعت پس از تهیه , آنرا مصرف کنید. 

صفحه 35:
“از يك غذاي ساده شروع كنيد و هر غذا به مدت 5 تا 7 روز داده | شود و بعد غذاي دیگر به کودك داده شود (جهت تشخیص | ناسازگاری غذایی و عادت کردن دستگاه گوارش کودک به غذای جدید ). , ‏است غذاها با قاشق و مایعات با لیوان داده شود‎ pigs” ‏"بعد از تغذیه کودك باید آب آشاميدني سالم و بهداشتي به/کودك‎ ‏داد.‎ ‎le ‏“تا يك سالكي به غذاي كودك شکر, نمک و هر گونه‎ . ‏ی اساهه نکنید‎ 7غذا را بیش از يك بار گرم نکنید. 

صفحه 36:
نحوه شروع و ادامه غذاي کمکی ماه هفتم: وت 2 أول فرنی یکی از بهترین غذاهایی است ۱۳۰۰۲۲ توان از یک بار در روز به اندازه 1 تا 3 قاشق مرباخوري شروع کرد و به تدریج بر مقدار آن, متناسب با اشتهاي کودك افزود. <از هفته دوم شروع غذاي کمکی می توان علاوه بر فرنی, شیر برنج (کاملا" پخته و له شده) و حربره بادام نیز به کودك داد. 

صفحه 37:
در هفته سوم_مصرف انواع سبزیهای پخته وو نرم شده مثل سیب زمینی, هویج جعفري, لوبیا سبز و کدو حلوایی که با کمی روغن یا کره مخلوط شده براي تغذیه کودك شروع می شود. <از هفته چهارم تهیه سوپ با گوشت پخته و نرم شده کم چربی همراه با سبزیهای پخته و نرم شده را باید به قطعات کوچک تقسیم کرد. 

صفحه 38:
ماه هشتم > علاوه بر سوپ می توان زرده تخم مرغ را شروع کرد؛ زرده بايد كاملا آب يز و <ا ابتدا باید به اندازه یک قاشق چايخوري از زرده پخته شده را در آب یا شیر له کرد و به شیرخوار داد و مقدار آن را به تدریج افزایش داد تا در ظرف یک هفته به یک زرده کامل تخم مرغ برسد. آن گاه مى توان يك روز در ميان يك زرده كام ل/ييا هر روز نصف زرده تخم مرغ به شيرخوار داد. استفاده از سفيده تخم مرغ تا يكف توصيه نمى شود. 

صفحه 39:
۶ با اضافه کردن غذاهاي سفت تر و کمی قابل جویدن. عمل تکامل جویدن در شیرخوار تقويت شود. براي اين كار مى توان ‎SRB een‏ كههاي نان:ويسكويت 5 51275 شيرخوار داد. * از 8 ماهگی می توان به غذاي شیرخوار ماستی که تبرش با تدر اضافه نمود. کر استفاده از حبونات: 9 هاهگی است که ببس شیرخوار اضافه میشود. می توان از انواع حبوبات که کاملا" پخته و نرم باشد, مانند عدس. ماش, لوبیا استفاده کرد. 

صفحه 40:
و ترس ماده غذایی است که به برنامه تدای كودك در سال اول اضافه مى شود و حاوي ويتامين و املاح معدنى است. آب ميوه را بايد در ابتدا به صورت رقيق شده و از یک قاشق مرباخوري در روز شروع و تدریجا" به مقدار آن افزود. بهتر است مدت ۵-7 روز فقط از یک نوع آب میوه سای شود تا اگر ناسازگاري وجود داشت. شتاخته شود./ مصرف توت فرنگی, گیلاس و آلبالو, كيوي, خربزه و 0-00 نخم مرغ بهدليل: ايجاد حساسيت و و۳۳ کرش سل در سال اول زندگی به دلیل احتمال آلودگی ۲ کلستریدیوم بوتولینوم توصیه نمی شود. 

صفحه 41:
موادي که انرژي غذا را بیشتر می کنند ۷روغن ها داراي انرژي هستند و افزودن مقدار کمی روغن به غذاي کودك به خصوص کودکی که آهسته رشد می کند توصیه می شود. ”روغن باعث بهبود طعم و نیز نرم شدن غذا می شود و خوردن ‎Ol‏ ‏را براي شیرخوار راحت تر می کند. 7قند و شکر انرژي زا هستند ولی مصرف آن براي شیرخوار یر یک سال توصیه نمی شود چون ذائقه او به طعم شیرین عادت می زمینه براي بروز مشکلاتی مثل چاقی در بزرگسالی فراهم می شود 

صفحه 42:
۳ ‏که هنگام تهیه غذاي کودك بای د ر‎ ou ‏شود:‎ و تال دا در حرارت زیاد (حدود 70 درچه سانتی کر “تازه تهیه کردن هر وعده غذا “نكه داري غذا در يخجال ويا فريزر “اشستن ميوه ها و سبزي ها استفاده از آب سالم سس دست ها به دقغات ‎aly‏ "خودداري از تغذیه شیرخوار با استفاده از بطري افظت غذاها از جشرات و جوندگان ۷تمیز نگه داشتن وسایل لازم ‎agi shy‏ غذا 

صفحه 43:
رشد و تکامل کودکان 

صفحه 44:
وش تیارب است ار افزايش اندازه بدن و اندام‌ها در حالی 2 تست در مهارت‌هایی است که به وسیله دس ۳۱ تسس از جمله مغز انجام می‌گیرد. کودکی که به خوبی رشد نمی‌کند یا مریض است ویا از تغذیه کافی برخوردار نیست. ماهها قبل از آنکه سوء تغذیه ظاهر شود رشد او کند و یا متوقف می‌شود. از اين رو اندازه گر وس رات تعيين وضعیت تغذیه و سلامت کودک است ‏ 

صفحه 45:
عوامل مور بر رشد و نمو ال ) صفات ارئي و ژنتيکي وال رتنكي به ویزه بر قد: وزن: تکامل اجته اعي و ثلا 9 شخصیت موثر هستند. ب ) سن در سال اول زندگي میزان رشد زیاد مي باشد و همچنین در هنگام بلوغ افزايش مي يابد. 0 atc ‏در حدود ده تا یازده سالگي قد و وزن دختران ناگهان افزا‎ by ‏یابد . اين رشد مربوط به دوران بلوغ است. در پسران جهش‎ ‏کمي دیرتر يعني در دوازده تا سیزده سالگي است.‎ 7 ‏د) تغذیه‎ وضعیت تغذیه پیش از زایمان و پس از آن بر رشد و تکامل اثر مي/ اس واق تاخیر زشد از:نشانه هاي سوء تغذیه اسات 9۳۱۰۰ که وضع تغذیه کودك بهبود یابد وزن و قد او شروع به رشد مي کند. 

صفحه 46:
۰ ) محیط فيزيكي: برخورداري از نور آفتاب و تهویه نیز بر رشد و تکامل اثر مي گذارد. و ) عوامل روانشناختي: عشق, تمایل به مراقبت و روابط مناسب بین والدین و کودك بر تکام ل اجتماعي, عاطفي و هوشي کودکان اثر گذار است. ز ) آلودگي به عفونت ها و انگل ها: لمارسایی مانند اسهال و سرخك رشد وتکامل کوذك زا کند. مي کند. همه نس انگل هاي روده اي کودك مانع رشد و تکامل او مي شوند. جح ) عوامل اقتصادي: سطح زندگي و وضع تغذیه ط ) عوامل فرهنگي ي ) سایر عوامل : مرتبه تولد کودك, فاصله بین تولد در کودکان, وزن هنگا تولد, چندقلويي, سطح سواد پدر و مادر 

صفحه 47:
Baia PR اسه ماهکی ۲-۵ ماهکی ۸عماهکی ۹-۰ ماهگی ۱۰-۲ ماحکی ۱۲۴ ماحکی ۱۸-۲۱ ماحگی ۲۴ ماهگی تکامل حرکتی اراست نکه داشتن سر با کمک می‌نشیند بدون کمک برای مدت کوتاهی می‌نشیند ‎ie‏ می‌رود ‏بدون کمک می‌ایستد ‏با قدم‌های کتاد ‎ ‏می‌رود. ‏با قدم‌های ‏ عادی ‏ راه ‏می‌رود و حتی می‌دود ‏می دود ‎ ‏تکامل کلامی ‎SS‏ مي‌دهد ‏ركو دمرس ترق ورد ‏صداهاى بيشترى از خود در م ىآ ورد ‏نخستین کلمات را بر زبان جاری مي‌کند. ‏کلمات مامان و بابا را با درک معنی به کار میبرد. کلمات را به هم وصل می کند. ‎ ‏تکامل تطبیقی ‏سعی مئكند ابه اشياء دست يابد ‏اشياء را از اين دست به آت دست می کتد اشیاء را رها می‌کند ‎ ‏نشانه استفاده می‌کند. ‏می‌تواند. دو مکعب را روی هم بگذارد ‏اشيائى مانند تیله را می‌تواند از داخل شیشه مریا خوری. خارج کند ‏می‌تواند. ستونی با ۶-۷ ۳ ‎ ‎ ‏تکاسل شخصی - اجتماعی ‎ ‏به مادر نگاه می‌کند و لبخند می زند. ‎ ‎ ‏مادرش را می‌شناسد. ‎ ‏از قایم باشک لذت ‏مى برد ‎ ‏أ ‎be‏ غريبى ‎ar‏ ‎ ‎ ‎ ‏دستورات دو مرحله‌ای را مى فهمد ‎ ‏نياز ابه اتوالت وا ‎ae‏ ‏ی 

صفحه 48:
مراحل تکامل کودکان <30 - 28 ماهگی : دندانهای شیری کامل 30 ماهگی: می‌پرد, دانستن اسم , بالا رفتن از پله <36 ماهگي : دانستن سن و جنس <48 ماهگي: توالت رفتن به تنهائي 

صفحه 49:
شاخص هاي تن سنجي *براي قضاوت در مورد رشد مناسب کودکان لازم است معيارهايي براي سنجش این رشد داشته باشیم. *اندازه گيري وزن, قد و دور سر مي تواند در اين کی کل کننده باشند. "تركيب هر يك از اين ها با سن و قد شاخص هايي/را مي سازند كه شاخص هاي تن سنجي ناميده مي شوند. 

صفحه 50:
وزن از شاخص هاي مهم رشد و تکامل بدني است و ضمنا ساده ترین و درعین حال از بهترین شاخص هاي رشد به حساب مي آید. < وزن 95 9۵ نوزادان ترم 5/ 2الی 4/6 کیلوگرم و به طور متوسط 4 کیلوگرم مي باشد. <معمولا پسران کمي از دختران سنگین تر هستند . ۶ در 5 ماهگي وزن نوزاد حدود دو برابر, یک سالگی 3 برابر و/در دو سالگي 4 برابر وزن تولد خواهد بود و از آن به بعد سرعت افزایش وزن, کمتر خواهد شد و به حدود سالي 2/5 کیلو گرم محدود شود. 

صفحه 51:
قد خقد نوزادان در بدو تولد 55 - 45 سانتي متر و به طور متوسط 50 متر مي باشد و تا يك سالگي به حدود 1/5 برابر قد در هنگام تولد خواهد رسید و در حوالي 4 سالگي 2 برابر قد زمان تولد خواهد شد. دور سر در هنگام تولد, دور سر بین 32/6 الی 37/2 و به طور متوسط 35 سانتي متر است. در شش ماه اول ‎jl ae:‏ تولد دور سر 10 - 8 سانتي متر اضافه‌مي لث و 06لا وشط به 44 سانتي متر مي رشد. ۷در شش ماه دوم تولد دور سر حدود 3 سانتي متر افزایش مي یابد و/به طور متوسط به 47 سانتي متر مي رسد . دور سر فرد بالغ حدود 54 سانتي متر است. 

صفحه 52:
<< يك بار اندازه كيري هر کدام از اين معیارها تنها وضعیت همان لحظه را مشخص مي کند و سیر پیشرفت معیار اندازه شده را نشان نمي دهد. ۶ تنها در صورتي مي توان در مورد چگونگي رشد کودکان يك ای اهر نظر کرد که میانگین رشذ کودکان سالم آن ۲۰۱۲۶۰ وان وبا کودکان آن منطقه را با میانگین رش 0055 گ ی آرنانداردي مقایسه نمایيم :. در حال حاضر جمعیت مرجع انتخاب شده مربوط به ۱۱۵100۵۱ ‎Center Health Statistics (NCHS)‏ مركز ‎ule‏ آما ر” يار آمریکا مي باشد. رای اسلاعات در چهار تمودار استاندازد اراشه شده اسب ور ‎sly‏ سن, قد براي سن. وزن براي قد. دور سر براي سن . اخیرا شاخص توده بدني براي سن نیز به عنوان نموداري دیگر وا ننندو (است. 

صفحه 53:
وی فا ۱۱۳5 توسط سازمان جهاني بهدان ۲۳ ای اس تاندارد بين المللي براي رشد در د سال ۲۱ زندگي براي تمام کشورها پذیرفته شده است. ۶ اختلاف رشد کودکان بین كشورهاي توسعه یافته و در حال توسعه, بیشتر مربوط به شرایط محيطي است نا اختلافات ژنتيکي. < سازمان جهاني بهداشت, تهیه منحني استاندارد کشو رگ را توصیه نمي کند و معتقد است كودكان در سال هاي اولیه زندگي اگر در شرایط مطل وب قرار گیرند از حداکثر پتانسیل رشد خود استفاده خواهند کرد و تفاوت هاي زنتيكي بيشتر در دوران بلوغ تظاهر بيدا مي كنند. 

صفحه 54:
استفاده از استاندارد ۱۱۲۱5 برای بررسي رشد کودکا ايراني بر اساس چگونگي رشد جمعیت مرجع, نمودارهايي بر حسب ترکیب متغيرهاي وزن, قد و دور سر, رسم شده و بر همین اساس شاخص هايي براي رشد کودکان معرفي گردیده اند که عبارتند از: شاخص هاي رشد کودکان ۷ وزن ‎ow sly‏ ” قد براي سن ”دور سر براي سن ” وزن براي قد “شاخص 81/1 براى سن 

صفحه 55:
شاخص هاي رشد و مفهوم صدك يكي از راه هاي معمول براي مقایسه شاخص رشد هر کودك با جمعیت مرجع, مقایسه موقعیت کودك مورد بررسي با صدك هاي برگرفته از ج مرجع مي باشد. 

صفحه 56:
وزن برای سن تغییر نسبی وزن به سن, بسیار سریع تر از تغییرات قد نسبت به می باشد و در مقابل هرگونه اختلال در سلامت و یا بهبود آن حساس تر است. تغییرات قابل ملاحظه در وزن کودک را حتی در فاصله چند روز نیز می توان مشاهده کرد. اندازه گیری وزن آسان است. *در نمودار رشدي که مقیاس وزن براي سن را مي سنجد دو صدك 3 و 97 به عنوان حد بالايي و پاييني انتخاب شده اند. ۲ رل 3 منطبق بر منهاي دو انحراف معبار از میانگین و درل 97 کی بر منت دو انجراف معبار از مبانگین:مي باشد .۰ 12 کودکان جمعیت مرجع ( 95 96 کودکان طع) صدك 3 و 97 قرار مي گيرند. 

صفحه 57:
* نمودار رشد یا جاده سلامتي نخستین بار توسط دیوید مورلي ‎David)‏ ‎Tob (Morely‏ ريزي و سپس توسط ۷۷۲۱۵ تغييراتي در آن داده شد. * نمودار رشد نموداري ديداري از رشد و تکامل جسمي است. * اين نمودار براي يايش رشد كودك طرح ريزي شده است تا بتوان دگرگوني هاي رشد را در طول يك مدت زماني تفسير كرد. * وزن کردن متوالي کودك براي پایش رشد او ضروري است چرا وال بار انداره گيري ورن کودكت و عنت:آن نضانه مشحصات ؟ و وان رل لحطه است. * اولین توزین باید در وقت تولد یا هر چه زودتر بعد از تولد صورت گیرد. تا بتوان پیشرفت رشد را تفسیرکرد. 

صفحه 58:


صفحه 59:
* در هر بار توزین, وزن باید در برگه نمودار رشد نشانه گذاري شود ۳ بانشانه گذاري وزن کودك در برابر سن او به طور ماهانه. منحني رشدکودك يعني وزن به ازاي سن به دست مي آيد. ۳ در بركه بايش رشدء نمودار وزن به ازاي سن رسم خواهد شد و قدكودك در نظر كرفته نمي شود زيرا وزن براي شناخت رشد. وسیله حساس تري است. ” > هرگونه انحراف وزن از وضع طبيعي را به آساني مي توان بامقایسه منحني گوزن کودك با منحني استاندارد. شناسائي کرد * کودك ممکن است وزن از دست بدهد ولي از قد او چيزي کم نمي شود. 

صفحه 60:
ایران نمودارهای رشد مورد استفاده در در این نمودارها علاوه بر صدك هاي ۰3 50 و 97 صدك هاي مياني نیز رسم شده اند لأفاصله هر صدك با صدك بعدي با رنگ خاصي مشخص شده است ل این کار تفسیر چگونگي رشد کودك را براي مادر آسان تر خواهدکرد لا از طرفي ممکن است مادر فقط به رنگ ها توجه کند و مراقب مختل شدن سیر صعودی كن رشه نكردد لأدر اين منحني ها سعي بر اين بوده است كه با ترسيم و توضيح انواع مختلف وضعيت منحني رشد مادر را از اين مهم آكاه سازند. 

صفحه 61:
* هر گاه رشد کودك. عادي باشد منحني رشد او بالاتر از سومین صدك و به وورات اجاده سلامتی" پیش می.رود. ۲ افقی شتن با نزولی شدن منحنی رشد کودك نشانه نارسائی رشد است کد سوء تغذیه پروتفین انرزي مي باشد و ۰ ۰ 7 یا چند ماه پیش از نشانه هاي باليني روي دهد. جنين كودكي ن هدف از مراقبت کودك حفظ وزن کودك در بالاي منحنی سومین صدك است از به مراقبت ویژه دار 

صفحه 62:
> نموداري که از همه بیشتر استفاده مي شود و در ایران نیز از آن 02 5 كسد شاخص وزق براي سن را مي 220 01 س2 يت اثير تغبيرات اخيز در وضعيت تغذيه يا لام ۳ باشد. اين شاخص ابزار بسیار خوبي براي پایش وضعیت رشد 1 كان في باشد. شاخص دور سر براي سن مي توا ند بازتابي از اندازه مغز و رشد اين عضو باشد . شاخص توده بدني براي سن تركيبي از وزن و قد براي است و مي توان بوسيله آن كودكان و نوجوانان را به كروه هاي كم وزن, با وزن زیاد و یا در خطر وزن زياد دسته بندي كرد. 

صفحه 63:
از توجه شما توجه شما سپاسگزارم_ 4 مه 7 5 

منصوره علیپور ویژگیهای نوزاد سالم  بیش از ٪90نوزادان با سن جنینی 37-42هفته متولد می شوند. میانگین وزن نوزاد تازه متولد شده 3.4کیلوگرم می باشد. میانگین قد نوزادان تازه متولد شده 50سانتی متر است. میانگین اندازه دور سر 35سانتی متر است.  بهتر است نوزاد بالفاصله پس از تولد و در 24ساعت اول زندگی معاینه و بررسی شود و آموزش های الزم از نظر تغذیه کودک ،استحمام و پیدایش زردی به مادر ارائه شود. زردی ن33وزاد :از روز دوم زن777دگی شروع و روزهای چهارم و پنجم ب777ه بیشترین مقدار و سپس به تدریج کم می شود. میزان بیلی روبین کمتر از 12میلی گرم در صد میلی لیتر خون طبیعی است و بیلی روبین کمتر از 14میلی گرم در صد میلی لیتر خ77ون یرق77ان فیزیولوژیک نامیده می ش77ود و بیش از آن یرق77ان پاتولوژی77ک نامی77ده می شود. غربالگري دوره نوزادي غربالگري دوره نوزادي معموال جهت تشخيص اختالالت متابوليك مادرزادي فنيل كتونوري و هيپوتيروئيدي ،انجام مي‌شود .داليل انجام اين بررسي عبارتند از: )1اين وضعيت ها در صورت عدم تشخيص زودرس و درمان ،منج77ر ب77ه ن77اتواني هاي دائمي يادگيري شده و ممكن است باعث شوند فرد هرگز ق77ادر ب77ه زن77دگي مستقل نباشد و از رشد و تكامل طبيعي باز ماند. )2با تشخيص زودرس و درمان مناسب ،تقريبا تمام كودكان مبتال ،مي‌توانن777د داراي رشد و تكامل طبيعي باشند. )3زماني كه فنيل كتونوري و هيپوتيروئيدي به صورت باليني ظاهر شوند ،آسيب مغزي قبال ايجاد شده است.  )4هر دو آزمايش ،بسيار حساس و دقيق مي‌باشند .يع77ني اين تس77ت ها ن77درتا در كودكان طبيعي ،مثبت مي‌شوند و تقريبا هميش77ه در ن77وزادان غ77ير طبيعي ،مثبت مي‌شوند. )5شيوع فنيل كتونوري حدود يك در هر 6هزار تول77د و ش77يوع‌هيپوتيروئيدي حدود يك در هر 3هزار تولد زنده مي‌باشد. )6هزينه غربالگري براي هر مورد بسيار كمتر از هزينه مراقبت از يك كودك بيمار تشخيص داده نشده يا دير تشخيص داده شده ،مي‌باشد. نوزاد آسیب پذیر عواملی که سالمتی نوزادان را در معرض خطر قرار می دهند: -1عوامل اجتماعی – دموگرافیک شامل : ‏سن حاملگی کمتر از 16سال یا بیشتر از 40سال ‏مصرف سیگار ،الکل ،مواد مخدر ‏فقر -2سابقه بیماری های مادر شامل ‌: ‏باال بودن قند خون ( بیماری دیابت ) ‏پر فشار خونی ‏عفونت ادراری بدون عالمت ‏مصرف دارو  -3چگونگی حاملگی قبلی شامل ‌: ‏مرگ داخل رحمی ‏نارسی نوزاد ‏تاخیر رشد در رحم ‏ناهنجاری های مادر زادی ‏ناسازگاری گروه خونی  -4مسائل مربوط به حاملگی فعلی ‏خون ریزی واژینال ‏مسمومیت حاملگی ( پره اکالمپسی ) ‏فاصله کمتر از 3سال با حاملگی قبلی ‏بیماری پزشکی یا جراحی حاد  -5مسائل حین زایمان شامل ‌: ‏زایمان زود رس ( زودتر از 37هفته ) ‏زایمان دیررس (دیرتر از 42هفته ) ‏وضعیت وارونه جنین ‏مایع آمنیوتیک آغشته به مکونیوم ‏عمل جراحی سزارین ‏زایمان با فورسپس  -6مسائل مربوط به دوره نوزادی ‏وزن تولد کمتر از 2500گرم یا بیش از 4000گرم ‏تولد قبل از 37هفته یا بعد از هفته 42بارداری برنامه های کشوری مراقبت از نوزادان مراقبت های فوری پس از زایمان -1پاک کردن راه تنفسی -2نمره ( ضریب ) آپگار :مش33اهده ضربان قلب ,تنفس ,تن عض33النی، پاسخ رفلکسی به تحریک و رنگ نوزاد که به هر ک3333دام نمرات 0و 1و 2 تعلق می گیرد .این نمره تخمین سریعی از شرایط فیزیکی کودک اس33ت . نمره کامل 9-10است .نمره 0-3کودک به شدت غیر فعال اس333ت ونمره 4-6حال عمومی متوسط است .نمره زیر 5نیازمند کمک فوری است .این ضریب 1دقیقه و مجددا 5دقیقه پس از تولد اندازه گیری می شود.  -3مراقبت بند ناف :در نوزاد طبیعی وقتی ضربان بند ناف متوقف شد باید بریده شود و گره زده شود .بند ناف باید تاحد ممکن خشک بماند تا پس از 5-8روز نکروزه و جدا گردد. -4مراقبت از چشم ها :قبل از باز شدن باید حاشیه چش333م ها با س333واب استریل مرطوب پاک شود. -5مراقبت از پوست :بهتر است نخستین حمام 24ساعت پس از تول3333د انجام شود. -6حفظ دمای بدن :بین 36-37درجه  -7 تغذیه با شیر مادر :باید 1ساعت پس ازتولد آغاز شود زیرا سبب ارتباط نزدیک نوزاد با مادر ( ) bondingمی شود. ‏ نخستین شیر کلستروم نامیده می شود که مناسب ترین غذا ب33رای کودک است .زيرا حاوي غلظت باالي پروتئين و سایر م33واد مغ33ذی است كه كودك را در برابر عفونت هاي تنفسي و بيماري هاي اسهالي محافظت می نماید. نکات مهم: -1دمای توصیه شده برای اتاق زایمان 28 – 25درجه سانتی گراد است. (اغلب موارد هیپوترمی در دقایق اول عمر روی می دهد .دمای بدن نوزاد رس77یده طی 10تا 20دقیقه اول عمر ممکن است C° 2-4کاهش یابد). -2تغذیه با شیر مادر را بالفاصله بعد از زایمان (یا بالفاصله بعد از به هوش آم77دن در سزارین) باید شروع کرد .هرچه تغذیه با شیر مادر زودتر شروع شود ،شانس م77وفقیت شیردهی بیشتر است.  -3اولین دفع ادرار در اغلب نوزادان سالم در طی 12ساعت اول عمر اس77777ت. عدم دفع ادرار طی 24ساعت اول عمر احتمال بیماری یا انسداد مجاری ادراری را مطرح می کند. -4اولین دفع مدفوع در اغلب نوزادان سالم در طی 24ساعت اول عمر اس777ت. عدم دفع مدفوع طی 48ساعت اول عمر ،احتمال انس777داد دس777تگاه گوارش777ی تحتانی را مطرح می کند. ایمن سازی واکسن هپاتیت : Bبصورت 0/5میلی لیتر عضالنی در ساعات اول عمر تزریق می شود. واکسن ب ث ژ 0/05 :میلی لیتر داخ''ل جل''دی در ح''د فاص''ل ی''ک س''وم ب''االیی و دو سوم تحتانی بازو در ساعات اول عمر تزریق می شود. قطره فلج کودکان :بصورت خوراکی. جدول جدید واکسیناسیون ۱۴۰۳به صورت زیر است: ‏بدو تولد :واکسن ب ث ژ ،فلج اطفال خوراکی ،هپاتیت ب ‏دو ماهگی :فلج اطفال خوراکی ،واکسن پنج‌گانه ،روتاویروس ،پنوموکوک ‏چهار م''اهگی :فلج اطف''ال خ''وراکی ،واکس''ن پنج گان''ه ،روت''اویروس ،فلج اطف''ال ت''زریقی، پنوموکوک ‏شش ماهگی :فلج اطفال خوراکی ،پنج گانه ،روتاویروس ،فلج اطفال تزریقی ،سرخک (فقط در استانهای خاص) ‏دوازده ماهگی :پنوموکوک ،واکسن MMR ‏هجده ماهگی :واکسن ،MMRواکسن سه گانه ،فلج اطفال ‏شش سالگی :فلج اطفال خوراکی ،واکسن سه گانه تاخير رشد داخل رحمي ()Intra Uterine Growth Retardation ‏نوزاداني كه هنگام تولد ،سن جنيني بيش از 37هفته دارند و عليرغم آن ،وزن زمان تولد آن ها كم7777تر از 2500گرم مي‌باشد ،نوزادان مبتال به تاخير رشد داخل رحمي ( )IUGRتلقي مي‌شوند. ‏نوزاداني كه وزن هنگام تولد آن ها برابر 2500گرم يا كم77تر باش77د را ن3وزادان مبتال بـه كم وزني هنگ3ام تول3د ( )Low Birth Weight: LBWمي‌نامند و به دو گروه تقسيم مي‌كنند: -1نوزادان نارس ( )Prematureكه سن جنيني كمتر از 37هفته در زمان تولد دارند. -2نوزادان مبتال به تاخير رشد داخل رحمي ( )IUGRكه سن جنيني 37هفته يا بيشتر در زمان تولد دارند. بيش از %50مرگ نوزادان و همچنين بيش از %50معلوليت هاي نوزادان ب77ه ن77وزادان کم وزن تعل77ق دارد ،م77يزان زن77ده ماندن و بقاي اين گروه از نوزادان با وزن زمان تولد آن ها ،مستقيما ارتباط دارد بدين ترتيب كه هرچ77ه وزن زمان تول77د آن ها كمتر باشد ،احتمال مرگ بيشتر خواهد شد. تغذیه با شیر مادر مزایای شیر مادر و مقایسه آن با شیر غیر مادر ‏شير مادر بيشترين مقدار الكتوز را نسبت به ساير ش77يرها دارد كه منب77ع مهم انرژي است .شيرهاي حيواني پروتئين بيش777تري نسبت ب777ه ش77ير مادر دارند .انسان ُكندتر از ساير حيوانات رشد مي كند و به پروتئين كم777تري نياز دارد. ‏اگر نوزاد بيش از مقدار مورد نيازش پروتئين دريافت كن77د دف77ع آن ب77راي كليه هاي او مشكل خواهد بود .هض77م و ج77ذب م77واد موج77ود در ش77یر مادر توسط نوزاد راحت تر انجام مى شود.  تري گليسريد مهم ترين چربي شير مادر است .اسيدهاي چرب ضروري در شير مادر بيش از شير گاو است .اين اسيدها به ويژه براي رش77د مغز و س77المت عروق خوني اهميت دارند . مواد معدني موجود در شير مادر براي تأمين نياز شيرخوار كافي اس77ت اما در شير گاو به مقدار زياد وجود دارد .با وجود كم ب33ودن مق77دار آهن ش77ير مادر ، جذب آن بسيار خوب است .جذب كلسيم شير مادر به دليل وجود نسبت باالي كلسيم به فسفر ( 2به )1بيشتر از شير گاو است . مقدار ويتامين Dشير مادر زياد نيست اما جذب آن خوب است. در شير انسان ويتامين Cغالبًا بيشتر از شير ساير پستانداران است.  خواص ضد میکروبى و ایمنى بخش شیر مادر : شیر مادر حاوی آنتی بادی هایی برضد بسیاری از عفونت های شایع می باشد. خواص بهداشتى شیر مادر :شیر مادر تمیز ،بهداشتى و عارى از هرگونه میکروب مى باشد .همیشه در دسترس است .دماى شیر مادر مناسب اس77ت .امکان آل77ودگى ندارد. مزایای اقتصادی -اجتماعی: نسبت به شیر مصنوعی ارزان‌تر است. چون کودکان شیر مادر خوار کمتر بیمار می‌شوند هزینه درمانی آنها کمتر است. هزینه بیمارستانی ،تخت بیمارستان و پرسنل کمتر می‌شود.  مزایای مربوط به مادر : -1به تعویق افتادن تخمک‌گذاری و عقب افتادن قاعدگی و جلوگیری از آنمی. -2جمع شدن سریع‌تر و برگشتن رحم به اندازه طبیعی. -3احتمال ابتالء به سرطان پستان و تخمدان کمتر می‌شود. -4احساس آرامش و رضایت در اثر تماس پوستی با کودک و وضع روحی و عاطفی بهتر. خطرات تغذیه با شیر مصنوعی : شیر مصنوعی فاقد عوام77ل ایم77نی بخش در براب77ر بیماریهاس77ت ابتال شیرخوار به بیماریهای عفونی و اختالالت را بیشتر می کند. زمینه ساز ابتال ب777ه حساس777یتها مث777ل آس777م و اگزما ،چاقی مفرط، بیماریهای قلبی عروقی و دیابت در آینده است. کاهش بهره هوشی و تضعیف رابطه عاطفی مادر و فرزن77د را م77وجب می شود. تشخیص کافی بودن شیر مادر : ‏بهترین راه تشخیص کافی بودن شیر مادر ،افزایش وزن ش3333یرخوار براساس منحنی رشد است .البته معموال ن77وزادان در روزهاي اول تول77د ب77ه مق77دار 7الی 10 درصد وزنشان را از دست می دهند. ‏تعداد 6کهنه مرطوب یا بیشتر در 24ساعت ‏اجایت مزاج 3الی 8بار در 24ساعت ‏هشیار بودن ،قدرت عضالنی مناسب و پوست شاداب. تغذیه تکمیلی  شیر خوار در 6ماه اول زندگی خود جز به شیر مادر ،نیازی ب777ه اس777تفاده از هیچ گونه مواد غذایی ندارد .البته جهت رشد و تکام77ل مطل77وب بای77د غ77ذای کمکی به موقع شروع شود. تا پایان 12ماهگی غذای اصلی نوزاد هنوز شیر مادر است ،لذا تغذیه با ش77یر مادر به طور مکرر و حتی به مقدار بیشتر و بر حسب تقاضا و تمایل شیرخوار در تمام شبانه‌روز و قبل از هر وعده غذای کمکی باید مورد توجه قرار گیرد. خطرات شروع زودرس غذاهاي کمکی به دلیل دریافت کمتر عوامل حفاظتی شیرمادر ،احتمال ابتال ب((ه بیماري ها افزایش می یابد ،به دلیل اینکه غذاهاي تکمیلی به ان((دازه شیرمادر پاکیزه نبوده و سهل الهضم نیستند احتمال ابتال ب((ه اس((هال نیز افزایش می یابد، از آنجا که کودك هنوز توانائی هضم و جذب پروتئین غیر انس((انی را به خوبی ندارد احتمال ایجاد حالت هاي آلرژیک افزایش می یابد. خطرات شروع دیرتر از موعد غذاهاي کمکی ‏رشد و تکامل کودك آهسته تر می شود. ‏عدم شروع به موق((ع تغذی((ه تکمیلی در کودک((ان غالب(ًا ب((اعث تأخیر رشد در شش ماه((ه دوم عم((ر و س((وء تغذی((ه ش((دید در سال دوم عمر و اختالالتی مثل کم خونی فقرآهن می‌گردد. اصول تغذیه تکمیلی ‏تميز و سالم باشد ‏كم حجم ،پرانرژي و مغذي باشد ‏نرم و قابل هضم باشد ‏به شيرخواراني كه با شير مادر تغذيه مي شوند از 6 -12ماهگي حداقل سه بار در روز غذاي كمكي داده شود. ‏غذا را از يك قاشق مرباخوري شروع كرده و به مقدار و تنوع غذايي بيافزاييد. ‏اگر غذاي كمكي را در يخچال نگهداري نمي كنيد ،ظرف 2ساعت پس از تهيه ،آنرا مصرف كنيد. نكات مهم : ‏از يك غذاي ساده شروع كنيد و هر غذا به مدت 5تا 7روز داده ش((ود و بع((د غ((ذاي ديگ((ر ب((ه ك((ودك داده ش((ود (جهت تش((خیص ناسازگاری غذایی و عادت کردن دستگاه گوارش ک((ودک ب((ه غ((ذای جدید ). ‏بهتر است غذاها با قاشق و مايعات با ليوان داده شود . بعد از تغذيه كودك بايد آب آشاميدني سالم و بهداشتي به كودك داد. ‏تا يك سالگي به غذاي كودك ش((کر ،نم((ک و ه((ر گون((ه چاش((نی و ادویه اضافه نكنيد . ‏غذا را بيش از يك بار گرم نكنيد. نحوه شروع و ادامه غذاي کمکی ماه هفتم: ‏در هفته اول فرنی یکی از بهترین غذاهایی است ک((ه می توان از ی((ک ب((ار در روز ب((ه ان((دازه 1ت((ا 3قاش((ق مرب((اخوري شروع کرد و به تدریج بر مقدار آن ،متناسب با اشتهاي کودك افزود. ‏از هفتFFه دوم ش((روع غ((ذاي کمکی می ت((وان عالوه ب((ر فرنی ،شیر برنج (کامال" پخته و له شده) و حری((ره ب((ادام ن((یز به کودك داد. در هفته سوم مصرف انواع س((بزيهای پخت((ه و ن((رم شده مثل سیب زمینی ،هویج ،جعفري ،لوبی((ا س((بز و کدو حلوایی که با کمی روغن ی((ا ک((ره مخل((وط ش((ده براي تغذیه کودك شروع می شود. ‏از هفته چهارم تهیه سوپ ب((ا گوش((ت پخت((ه و ن((رم شده کم چربی همراه با سبزیهای پخته و ن((رم ش((ده را باید به قطعات کوچک تقسیم کرد. ماه هشتم ‏عالوه بر سوپ می توان زرده تخم مرغ را شروع کرد ،زرده بای''د ک''امال آب پ''ز و سفت باشد. ابتدا باید به اندازه یک قاشق چایخوري از زرده پخته شده را در آب یا شیر له ک''رد و به شیرخوار داد و مقدار آن را به تدریج افزایش داد تا در ظ'رف ی'ک هفت'ه ب'ه ی'ک زرده کامل تخم مرغ برسد .آن گاه می توان یک روز در میان یک زرده کام''ل ی''ا ه''ر روز نصف زرده تخم مرغ به شیرخوار داد .استفاده از سفیده تخم مرغ تا ی''ک س''الگی توصیه نمی شود.  با اضافه کردن غذاهاي س((فت ت((ر و کمی قاب((ل جوی((دن ،عم((ل تکامل جویدن در شیرخوار تقویت شود .براي این کار می توان از ح((دود 8م((اهگی تک((ه ه((اي ن((ان و بیس((کویت هم ب((ه دس((ت شیرخوار داد. ‏ از 8ماهگی می ت((وان ب((ه غ((ذاي ش((یرخوار ماس((تی ک((ه ت((رش نباشد نیز اضافه نمود. ش((روع اس((تفاده از حبوب((ات 9 ،مFاهگی اس((ت ک((ه ب((ه س((وپ شیرخوار اضافه میشود .می توان از ان(واع حبوب(ات ک(ه ک(امال" پخته و نرم باشد ،مانند عدس ،ماش ،لوبیا استفاده کرد.  آب میوه آخرین ماده غذایی است که به برنامه غذایی کودك در سال اول اضافه می شود و حاوي ویتامین و امالح معدنی است .آب میوه را باید در ابتدا به صورت رقیق شده و از یک قاشق مرباخوري در روز شروع و تدریجا" به مقدار آن افزود .بهتر است مدت ۵-7روز فقط از یک نوع آب میوه استفاده شود تا اگر ناسازگاري وجود داشت شناخته شود. مصرف توت فرنگی ،گیالس و آلبالو ،کیوي ،خربزه و اسفناج ،سفیده تخم مرغ به دلیل ایجاد حساسیت و همچنین مصرف عسل در سال اول زندگی به دلیل احتمال آلودگی با کلستریدیوم بوتولینوم توصیه نمی شود. موادي که انرژي غذا را بیشتر می کنند ‏روغن ها داراي انرژي هستند و افزودن مقدار کمی روغن به غذاي کودك به خصوص کودکی که آهسته رشد می کند توصیه می شود. ‏روغن باعث بهبود طعم و نیز نرم شدن غذا می شود و خ((وردن آن را براي شیرخوار راحت تر می کند. ‏قند و شکر انرژي زا هستند ولی مصرف آن براي شیرخوار زیر یک سال توصیه نمی شود چون ذائقه او به طعم شیرین عادت می کند و زمینه براي بروز مشکالتی مثل چاقی در بزرگسالی فراهم می شود. نکات اساسی که هنگام تهیه غFFذاي کFFودك بایFFد رعFFایت شود: ‏پختن کامل غذا در حرارت زیاد (حدود 70درجه سانتی گراد) ‏تازه تهیه کردن هر وعده غذا ‏نگه داري غذا در یخچال و یا فریزر ‏شستن میوه ها و سبزي ها ‏استفاده از آب سالم ‏شستن دست ها به دفعات زیاد ‏خودداري از تغذیه شیرخوار با استفاده از بطري ‏محافظت غذاها از حشرات و جوندگان ‏تمیز نگه داشتن وسایل الزم براي تهیه غذا رشد و تکامل کودکان رشد عبارت است از افزایش اندازه بدن و اندام‌ها در حالی ک((ه تکامل ،پیشرفت در مهارت‌هایی است که به وسیله قسمت‌های مختلف بدن از جمله مغز انجام می‌گیرد. کودکی که به خوبی رشد نمی‌کند یا م(ریض اس((ت و ی(ا از تغذی((ه کافی برخوردار نیس((ت ،ماهه((ا قب((ل از آنک((ه س((وء تغذی((ه ظ((اهر شود ،رشد او کند و ی((ا متوق((ف می‌ش((ود .از این رو ان((دازه‌گیری رشد راهی برای تعیین وضعیت تغذیه و سالمت کودک است. عوامل موثر بر رشد و نمو الف ) صفات ارثي و ژنتيكي عوامل ژنتيكي به وي((ژه ب((ر ق((د ،وزن ،تكام((ل اجتم((اعي و عقالني و شخصيت موثر هستند. ب ) سن در سال اول زندگي ميزان رشد زياد مي باش((د و همچ((نین در هنگ((ام بلوغ افزايش مي يابد. ج ) جنس در حدود ده تا يازده سالگي قد و وزن دخ((تران ناگه((ان اف((زايش مي يابد .اين رشد مربوط به دوران بلوغ است .در پس((ران جهش رش((د كمي ديرتر يعني در دوازده تا سيزده سالگي است. د ) تغذيه وضعيت تغذيه پيش از زايمان و پس از آن بر رشد و تكام((ل اث((ر مي گذارد و در واقع تاخير رشد از نشانه هاي سوء تغذيه اس((ت هنگ((امي كه وضع تغذيه كودك بهبود يابد وزن و قد او شروع به رشد مي كند. ه ) محيط فيزيكي: برخورداري از نور آفتاب و تهويه نيز بر رشد و تكامل اثر مي گذارد. و ) عوامل روانشناختي: عش((ق ،تماي((ل ب((ه م((راقبت و رواب((ط مناس((ب بين وال((دين و ك((ودك ب((ر تكام((ل اجتماعي ،عاطفي و هوشي كودكان اثر گذار است. ز ) آلودگي به عفونت ها و انگل ها: بیماریهایی مانند اسهال و سرخك رشد و تكامل كودك را ُكند مي كن((د .همچ((نین، انگل هاي روده اي كودك مانع رشد و تكامل او مي شوند. ح ) عوامل اقتصادي: سطح زندگي و وضع تغذيه ط ) عوامل فرهنگي ي ) سایر عوامل :مرتبه تولد كودك ،فاصله بين تولد در كودكان ،وزن هنگ((ام تولد ،چندقلويي ،سطح سواد پدر و مادر مراحل تکامل کودکان مراحل تکامل کودکان 28 - 30ماهگی :دندانهای شیری کامل 30ماهگی :می‌پرد ،دانستن اسم ،باال رفتن از پله 36ماهگي :دانستن سن و جنس 48ماهگي :توالت رفتن به تنهائي شاخص هاي تن سنجي براي قضاوت در مورد رشد مناسب كودكان الزم است معيارهايي براي سنجش اين رشد داشته باشيم. ‏ان((دازه گ((يري وزن ،قFد و دور سFر مي توان((د در اين مورد كمك كننده باشند. ‏تركيب هر يك از اين ها با س((ن و ق((د ش((اخص ه((ايي را مي سازند كه شاخص هاي تن سنجي ناميده مي شوند. وزن ‏وزن از شاخص هاي مهم رشد و تكام((ل ب((دني اس((ت و ض((منا س((اده ترين و درعين حال از بهترين شاخص هاي رشد به حساب مي آيد. وزن % 95نوزادان ترم 2 /5الی 4/6كيلوگرم و به طور متوسط 3/4کیلوگرم مي باشد. ‏معموال پسران كمي از دختران سنگين تر هستند . در 5ماهگي وزن نوزاد حدود دو برابر ،یک سالگی 3براب((ر و در دو سالگي 4برابر وزن تولد خواهد بود و از آن ب((ه بع((د س((رعت اف((زايش وزن ،كمتر خواهد ش((د و ب((ه ح((دود س((الي 2/5کیل((و گ((رم مح((دود مي شود. قد ‏قد نوزادان در بدو تولد 45 - 55سانتي متر و به طور متوسط 50س((انتي متر مي باشد و تا يك سالگي به ح((دود 1/5براب((ر ق((د در هنگ((ام تول((د خواه((د رسيد و در حوالي 4سالگي 2برابر قد زمان تولد خواهد شد. دور سر ‏در هنگام تولد ،دور سر بین 32/6الی 37/2و به طور متوسط 35سانتي متر است. در شش ماه اول بعد از تولد دور سر 8 - 10سانتي متر اضافه مي ش((ود و به طور متوسط به 44سانتي متر مي رسد. ‏ ‏در شش ماه دوم تولد دور سر حدود 3سانتي متر اف((زايش مي ياب((د و ب((ه طور متوسط به 47سانتي متر مي رسد . ‏دور سر فرد بالغ حدود 54سانتي متر است.  ‏ ‏ ‏ يك بار اندازه گيري هر كدام از اين معياره((ا تنه((ا وض((عيت هم((ان لحظه را مشخص مي كند و س((ير پيش((رفت معي((ار ان((دازه گ((يري شده را نشان نمي دهد. تنها در ص(ورتي مي ت(وان در م(ورد چگ(ونگي رش(د كودك(ان ي(ك منطقه اظهار نظر كرد كه ميانگين رشد كودكان سالم آن منطقه را بدانيم و ي((ا كودك((ا ن آن منطق((ه را ب((ا مي((انگين رش((د كودك((ان جمعيت استانداردي مقايسه نماييم . در حال حاضر جمعيت مرجع انتخاب شده مرب((وط ب((ه National ) Center Health Statistics (NCHSمركز مّلي آمار حياتي آمريكا مي باشد. اين اطالعات در چهار نمودار استاندارد ارائ((ه ش((ده اس((ت :وزن براي سن ،قد ب((راي س((ن ،وزن ب((راي ق((د ،دور س((ر ب((راي س((ن . اخيرا شاخص توده بدني براي سن نيز ب((ه عن((وان نم((وداري ديگ((ر پيشنهاد شده است.  منحني هاي NCHSتوسط س((ازمان جه((اني بهداش((ت ب((ه عنوان اس((تاندارد بين المللي ب((راي رش((د در 5س((ال اول زندگي براي تمام كشورها پذيرفته شده است. اختالف رش((د كودك((ان بين كش((ورهاي توس((عه يافت((ه و در حال توسعه ،بيشتر مربوط ب((ه ش((رايط محيطي اس((ت ت((ا اختالفات ژنتيكي. سازمان جهاني بهداشت ،تهيه منحني اس((تاندارد كش((وري را توصيه نمي كند و معتقد اس((ت كودك((ان در س((ال ه((اي اولي((ه زن((دگي اگ((ر در ش((رايط مطل((وب ق((رار گيرن((د از حداكثر پتانسيل رشد خود استفاده خواهند ك((رد و تف((اوت هاي ژنتيكي بيشتر در دوران بلوغ تظاهر پيدا مي كنند. استفاده از استاندارد NCHSبرای بررسي رشد كودكان ايراني ب((ر اس((اس چگ((ونگي رش((د جمعيت مرج((ع ،نموداره((ايي ب((ر حس(ب تركيب متغيرهاي وزن ،قد و دور سر ،رسم شده و بر همين اساس شاخص هايي براي رشد كودكان معرفي گرديده اند كه عبارتند از: شاخص هاي رشد كودكان وزن براي سن قد براي سن ‏دور سر براي سن وزن براي قد ‏شاخص BMIبرای سن شاخص هاي رشد و مفهوم صدك يكي از راه هاي معمول براي مقايسه شاخص رشد هر كودك با جمعيت مرجع ،مقايسه موقعيت كودك م((ورد بررس((ي ب((ا ص((دك ه((اي برگرفت((ه از جمعيت مرجع مي باشد. وزن برای سن تغيير نسبى وزن به سن ،بسيار سريع تر از تغييرات قد نسبت به سن مى باشد و در مقابل هرگونه اختالل در سالمت و يا بهبود آن حس((اس تر است .تغييرات قابل مالحظه در وزن کودک را حتى در فاصله چن((د روز نيز مى توان مشاهده کرد .اندازه گيرى وزن آسان است. ‏در نمودار رشدي كه مقياس وزن براي س((ن را مي س((نجد دو ص((دك 3و 97به عنوان حد بااليي و پاييني انتخاب شده اند. ‏صدك 3منطبق بر منهاي دو انحراف معي((ار از مي((انگين و ص((دك 97 منطبق بر مثبت دو انحراف معي((ار از مي((انگين مي باش((د .ب((ه عب((ارت ديگ((ر % 95كودك((ان جمعيت مرج((ع ( % 95كودك((ان ط((بيعي) بين صدك 3و 97قرار مي گيرند.  نمودار رشد يا جاده سالمتي نخستين بار توسط ديويد م((ورلي (David )Morelyطرح ريزي و سپس توسط WHOتغييراتي در آن داده شد. ‏ نمودار رشد نموداري ديداري از رشد و تكامل جسمي است. ‏ اين نمودار براي پايش رشد كودك ط((رح ري((زي ش((ده اس((ت ت((ا بت((وان دگرگوني هاي رشد را در طول يك مدت زماني تفسير كرد. ‏ وزن كردن متوالي كودك براي پايش رشد او ض((روري اس((ت چ((را ك((ه تنها يك بار اندازه گيري وزن كودك و ثبت آن نشانه مشخص((ات ك((ودك در همان يك لحظه است. ‏ اولين توزين بايد در وقت تول((د ي((ا ه((ر چ((ه زودت((ر بع((د از تول((د ص((ورت گيرد .تا بتوان پيشرفت رشد را تفسيركرد.  ‏ در هر بار توزين ،وزن بايد در برگه نمودار رشد نشانه گذاري شود با نشانه گذاري وزن كودك در برابر سن او به طور ماهانه ،منحني رشدكودك يعني وزن به ازاي سن به دست مي آيد. ‏ در برگه پايش رشد ،نمودار وزن به ازاي سن رسم خواهد شد و قدكودك در نظ&&ر گرفته نمي شود زيرا وزن براي شناخت رشد ،وسيله حساس تري است. ‏ هرگونه انحراف وزن از وضع طبيعي را به آساني مي توان بامقايس&&ه منح&&ني وزن كودك با منحني استاندارد ،شناسائي كرد ‏ كودك ممكن است وزن از دست بدهد ولي از قد او چيزي كم نمي شود. ايران نمودارهاي رشد مورد استفاده در ‏در اين نمودارها عالوه بر صدك هاي 50 ، 3و 97صدك هاي مياني نيز رسم شده اند ‏فاصله هر صدك با صدك بعدي با رنگ خاصي مشخص شده است اين كار تفسير چگونگي رشد كودك را براي مادر آسان تر خواهدكرد از طرفي ممكن است مادر فقط به رنگ ها توجه كند و مراقب مختل شدن س&&ير ص&&عودي منحني رشد نگردد در اين منحني ها سعي بر اين بوده است كه با ترسيم و توضيح انواع مختلف وضعيت هاي منحني رشد مادر را از اين مهم آگاه سازند.  هر گاه رشد كودك ،عادي باشد منحني رشد او ب&&االتر از س&&ومين ص&&دك و ب&&ه موازات "جاده سالمتي" پيش مي رود. ‏ افقي شدن يا نزولي شدن منحني رشد كودك نشانه نارسائي رش&&د اس&&ت ك&&ه خود نخستين نشانه سوء تغذيه پروتئين انرژي مي باشد و ميتواند چند هفت&&ه يا چند ماه پيش از نشانه هاي باليني روي دهد. ‏ چنين كودكي نياز به مراقبت ويژه دارد. ‏ هدف از مراقبت كودك حفظ وزن كودك در باالي منحني سومين .صدك است  نموداري كه از همه بيشتر اس((تفاده مي ش((ود و در اي((ران ن((يز از آن اس((تفاده مي كنن((د ش((اخص وزن بFFراي سFFن را مي س((نجد .اين شاخص تحت تاثير تغييرات اخ((ير در وض((عيت تغذي((ه ي((ا س((المتي مي باش((د .این ش((اخص اب((زار بس((يار خ((وبي ب((راي پ((ايش وض((عيت رش((د كودكان مي باشد. شاخص دور سر براي سFن مي ت((وا ن((د بازت((ابي از ان((دازه مغ((ز و رشد اين عضو باشد . شاخص توده بدني بFFراي سFFن تركي((بي از وزن و ق((د ب((راي س((ن است و مي توان بوسيله آن كودكان و نوجوانان را به گروه ه((اي كم وزن ،با وزن زياد و يا در خطر وزن زياد دسته بندي كرد.