مطابقت نهاد و فعل در دستور زبان فارسی مناسب دانش آموزان ، کنکوری ها وامتحانات پایانی ونهایی

صفحه 1:
yO ee x ee a 9 ‏اك اا‎ ۸ تت ۶ ifs ‏پر‎ ۳2 3 ‏جل‎ - Son 

صفحه 2:
ا ‎ie‏ ‏گروه ما در این بازی برنده شدند 

صفحه 3:
به طور عادی نهاد از جهت شخص و شناسه با فعل مطابقت دارد. برای مثال در جمله زير» کلمه آدم‌ها به صورت جمع يه كأر رفته استه پس فع متناسب با آن یز جع آدم‌ها می‌توانند دروغ ‎ae‏ و می‌گویند؛ بی‌اختیار» ناخود آگاه و بیمار گونه. بی آنکه به پیامدهایشان فکر 9 ریموند کارور» هر وقت کارم داشتی تلفن کن 

صفحه 4:
اما هميشه این طور نیست و مواردی وجود دارد که سبب اختلاف نهاد و فعل می‌شود که در ادامه به آنها اشاره می‌کنيم. - اکر نهاد انسان و مفرد باشد» فعل می‌تواند برای ادای احترام به صورت جمع به کار برده شود. بازپرس محترم» برای تکمیل‌هرچه سریعتر این پرونده سوااتی پرسیدنی 

صفحه 5:
ie ۲- اگر نهاد جمع و بی‌جان باشد» می‌تواند هم با فعل مفرد هم با فعل جمع به کار برود. اگرچه شکل جمع آن در فارسی امروز ۱ پر کار بردتر است. کتاب‌ها از دستم افتاك. ‏ کتاب‌ها از دستم افتادند. نکته: اگر نهاد جمله» جمع و بی‌جان باشد» اما با استفاده از آرایه‌های تشخیص, ویژگی انسانی به آن نسبت داده شود؛ فعل فقط به صورت جمع به کار می‌رود. ستاره‌ها نگاه می‌کنند 

صفحه 6:
۳- هر یک از اسامی جمع نیز درباره تطابق با فعل» قواعد خاصی دارند. الف) برای اسم‌های جمع جاندار نظیر قافله. کاروان» لشکر» سیاه» دسته, مجلس» شورا؛ هیأت» گروه» مجمع؛ گله و رمه فعل مفرد به کار می‌رود. کاروان به مقصد رسید. گروه پنج به علاوه یک جلسه تشکیل داد. 1 20 

صفحه 7:
صورت جمع نوشته می‌شود. مردم برای اهدای خون آمده بودند. ج) وقتی کلمه ملت به عنوان نهاد به کار می‌رود؛ فعل هم به صورت مفرد و هم به صورت جمع میآید. ملت کوشا نباید زیر بار ستم برود. ملت کوشا نباید زیر بار ستم بروند. 

صفحه 8:
د) اسم جمع دسته اگر برای بی‌جان به کار رود و در جایگاه نهاد باشد» فعل فقط به صورت مفرد : مى آيد. دسته‌ای پول پیدا شد. دسته کل‌ها آماده شد. 

صفحه 9:
الف) اکر اسم‌های مبهم یکی» کسی و هرکسیء برای جاندار به کار رود و در جایگاه نهاد قرار بگیرد» فعل به صورت مفرد می‌آید. کسی اینجا نیست؟ هر کسی می‌تونه با ما بیاد. فکر کنم یک نفر سر رسید. 

صفحه 10:
ب) اگر نهاد یکی از اسم‌های مبهم جاندار مانند هر یک» هر ‎«plus‏ هیچ یک و هیچ کدام باشد» فعل می‌تواند هم به صورت مفرد و هم به صورت جمع بیاید. هیچ یک با من همراهی نکردند. هیچ یک با من همراهی نکرد. هرکدام به راهی رفتند. هر کدام به راهی رفت. 

صفحه 11:


صفحه 12:
۵- فعل برخی از جمع‌های مکسر هميشه با فعل مفود به کار می‌رود. مهمترین این کلمات عبارتند از: اخلاق» عواقب روابط» احوال» وظایف مخارج» مداخل. اخلاق او تانسند است. 0 عواقب این انتخاب» روزی گریبانگیر تو خواهد 0 شد. 

صفحه 13:
۶- درباره کلمه اینجانب بایدتوجه داشته بشید که در نامه‌های اداری وقتی به نشانه تواضع و ادب در جایگاه نهاد به کار برود فعل آن به صورت مفرد و سوم شخص به کار می‌رود. نکته: باید توجه داشت که در برخی جملات» همراهی نهاد با حروف در مفرد یا جمع بودن فعل تأثیرگذار است: استاد و دانشجویان برای ارائه یک مقاله علمی به دانشگاه رفتند. 

صفحه 14:
مي > چم دبیر بازنشسته ادبیات فارسی 

مطابقت نهاد و فعل در دستور زبان فارسی 2 به طور عادی نهاد از جهت شخص و شناسه با فعل مطابقت دارد. برای مثال در جمله زیر ،کلمه آدم‌ها به صورت جمع به کار رفته است ،پس فعل متناسب با آن نیز جمع است. آدم‌ها می‌توانند دروغ بگویند و می‌گویند؛ بی‌اختیار، ناخودآگاه و بیمارگونه .بی‌آنکه به پیامدهایشان فکر کنند. ریموند کارور ،هر وقت کارم داشتی تلفن کن 3 اما همیشه این طور نیست و مواردی وجود دارد که سبب اختالف نهاد و فعل می‌شود که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم. -۱اگر نهاد انسان و مفرد باشد ،فعل می‌تواند برای ادای احترام به صورت جمع به کار برده شود. ‏Lرچه سریعتر این بازپرس محترم ،برای تکمیل ه پرونده سواالتی پرسیدند 4  -۲اگر نهاد جمع و بی‌جان باشد ،می‌تواند هم با فعل مفرد هم با فعل جمع به کار برود .اگرچه شکل جمع آن در فارسی امروز پرکاربردتر است. کتاب‌ها از دستم افتاد. کتاب‌ها از دستم افتادند. نکته :اگر نهاد جمله ،جمع و بی‌جان باشد ،اما با استفاده از آرایه‌های تشخیص ،ویژگی انسانی به آن نسبت داده شود ،فعل فقط به صورت جمع به کار می‌رود. ستاره‌ها نگاه می‌کنند 5  -۳هر یک از اسامی جمع نیز درباره تطابق با فعل ،قواعد خاصی دارند. الف) برای اسم‌های جمع جاندار نظیر قافله، کاروان ،لشکر ،سپاه ،دسته ،مجلس ،شورا ،هیأت، گروه ،مجمع ،گله و رمه فعل مفرد به کار می‌رود. کاروان به مقصد رسید. گروه پنج به عالوه یک جلسه تشکیل داد. 6 ب) اگر کلمه مردم در جایگاه نهاد به کار رفته باشد ،فعل به صورت جمع نوشته می‌شود. مردم برای اهدای خون آمده بودند. ج) وقتی کلمه ملت به عنوان نهاد به کار می‌رود ،فعل هم به صورت مفرد و هم به صورت جمع می‌آید. ملت کوشا نباید زیر بار ستم برود. ملت کوشا نباید زیر بار ستم بروند. 7 د) اسم جمع دسته اگر برای بی‌جان به کار رود و در جایگاه نهاد باشد ،فعل فقط به صورت مفرد می‌آید. دسته‌ای پول پیدا شد. دسته گل‌ها آماده شد. 8  -۴هر یک از اسامی مبهم از قاعده‌ای خاص پیروی می‌کنند. الف) اگر اسم‌های مبهم یکی ،کسی و هرکسی ،برای جاندار به کار رود و در جایگاه نهاد قرار بگیرد ،فعل به صورت مفرد می‌آید. کسی اینجا نیست؟ هر کسی می‌تونه با ما بیاد. فکر کنم یک نفر سر رسید. 9 ب) اگر نهاد ،یکی از اسم‌های مبهم جاندار مانند هر یک ،هر کدام ،هیچ یک و هیچ کدام باشد ،فعل می‌تواند هم به صورت مفرد و هم به صورت جمع بیاید. هیچ یک با من همراهی نکردند. هیچ یک با من همراهی نکرد. هرکدام به راهی رفتند. هرکدام به راهی رفت. 10 ج) اگر اسم مبهم بعضی برای جسمی بی‌جان و در موقعیت نهاد به کار رود ،فعلش می‌تواند هم به صورت مفرد و هم به صورت جمع به کار رود. بعضی لباس‌ها ،بادوام‌تر است. بعضی لباس‌ها بادوام‌ترند. 11  -۵فعل برخی از جمع‌های مکسر همیشه با فعل مفرد به کار می‌رود .مهمترین این کلمات عبارتند از :اخالق ،عواقب ،روابط، احوال ،وظایف ،مخارج ،مداخل. اخالق او ناپسند است. عواقب این انتخاب ،روزی گریبانگیر تو خواهد شد. 12  -۶درباره کلمه اینجانب باید توجه داشته باشید که در نامه‌های اداری وقتی به نشانه تواضع و ادب ،در جایگاه نهاد به کار برود فعل آن به صورت مفرد و سوم شخص به کار می‌رود. نکته :باید توجه داشت که در برخی جمالت ،همراهی نهاد با حروف در مفرد یا بودن فعل تأثیرگذار است: ِ جمع استاد و دانشجویان برای ارائه یک مقاله علمی به دانشگاه رفتند. استاد با دانشجویان برای ارائه یک مقاله علمی به دانشگاه رفت. 13 تدوین :محمد فایق مجیدی دبیر بازنشسته ادبیات فارسی