پی‌دی‌اف
جغرافیا و نجوم

درسنامه جغرافیای دهم درس9 از صفحه 83تا93

توضیحات: دانلود فایلPDF جغرافیای دهم درس9 امتحانات نهایی وکنکور باکیفیت آماده پرینت تعدادصفحات :75 نمونه سوال های امتحانی متن 9 نهم جغرافیا دهم با جواب نمونه سوالات متن درس نهم جغرافیا دهم : ۱) تعریف سکونتگاه از دیدگاه جغرافیا را بنویسید. پاسخ: سکونتگاه محلی است از مجموعه مساکن که عوامل طبیعی و انسانی در شکل گیری آن نقش دارند. ۲) شکل های مختلف سکونتگاه به چه عواملی بستگی دارد؟ پاسخ: به خانه ها، مزارع، چراگاه ها و باغ ها ۳) عوامل شکل گیری سکونتگاه ها را نام ببرید. پاسخ: آب و خاک ۴) نام دیگر مهاجرت معکوس را بنویسید. پاسخ: شهرگریزی ۵) نقش آب در ایجاد سکونتگاه ها توضیح دهید. پاسخ: – بسیاری از سکونتگاه های اولیه، در کنار رودها به وجود آمده است. – آب در هر مکان، در تمایل انسان به کار کشاورزی و ساکن شدن به صورت دائم در مکان، عامل مهمی است.

محمد فایق مجیدی دهگلان

صفحه 1:
سکونتگاه‌های شهری و روستایی

صفحه 2:
شکل گیری سکونتگاه ها به عنوان درس توجه کنید. بهنظر شما سکونتگاهچه مفمومی ‎Ba a‏ کدام یک از تصاویر زیر معنای سکونتگاه را به نمایش می گذارد؟ - شکل ۳- خانه عباسیان - کاشان

صفحه 3:

صفحه 4:
تعریف سکونتگاه(برای مطالعه) سکونتگاه در واقع همان فضای اکومن با قابل سکونت ‎Cul‏ که از اجزای مختلفی تشکیل شده است وشرایط طبیعی آن زندگی اجتماعی را میسر می سازد در واقع یک فضای جغرافیایی است.

صفحه 5:

صفحه 6:
عوامل طبیعی_ شکل گیری سکونتگاه ها ۳۳5 222۳۲ نقش آب درشکل گیری سکونتگاه های شهری و روستایی: عواملی در شکل گیری سکوتتگاه های شهری و روستایی ایران نقش دارند. آب» بين اين عوامل» بيشترين اهمیت راداشته است. بسيارى از سكونتكاه هاى اوليه؛ در كنار رودها به وجود آمده است. آب در هر مكان؛ در تمايل انسان به كار كشاورزى و ساكن شدن به صورت داثم در مکان» عامل مهمى است. روستا جكونه يديد آمد؟ با ساکن شدن آنسان در یک مکان؛ اولین سکونتگاه ها به نام روستا پدید آمد. شهرهای اولیه جگونه بدید آمدند؟ افزايش جمعیت در سکونتگاه های روستایی» زمینه ساز ایجاد شهرهای اولیه شد. به نظر شما به جز آب» چه عامل یا عواملی در شکل گیری سکونتگاه ها اثرگذار است؟ اگر در زمان شکل گیری یک سکونتگاه روستایی آب به اندازه کافی باشد اما خاک حاصلخیزی لازم را نداشته باشد» چه وضعی پیش مى آيد؟ sf

صفحه 7:
جدول ۱- پراکندگی شهرهای ایران بر اساس ارتفاع پایین تر از سطح دریا تا ۵۰۰ متر ‎ivy‏ ly 1۵۳ ۰ به بالا ‎iy‏

صفحه 8:

صفحه 9:
Phe eS ‏خحت‎ نقشه پراکندگی شهرهای ایران راهنمای نقشه شهرهای کرچک ...کی از ۲۵ هزار قر © ین 1۵ تا ۵۰ هار نض Ath @& Suz sont 6 سين ‎Bip 3-0 630٠١‏ ‎BAS! OV oe‏ بين 020 ها 0-2 هزار تقر بين 8-0 اها ‎Bake ٠١‏ شهرهای بسیار بزرگ من ۱ ۵ ۲ مین نز ‎se‏ نا ‎Parke‏ ‏بين نا ۵ میدن پیش از 8 میلین نفر 5 مرکز استان مرکز شهرستان ots

صفحه 10:

صفحه 11:
‎LT‏ می‌دانید بزر گ ترین شهرهای ایران در گذشته. در مسیر راه‌های کاروان‌رو و بازر گاتی داخلی یا خارجی شکل گرفته است؟ ‎ ‏#۶ شکل ۴-قلعه رودخان -گیلان م شکل ۵-ری شهری در مسیر جاده ابریشم

صفحه 12:

صفحه 13:
36 فصالسیت:۱ 7272727۲۰[ ۱- پاس‌های خود را دربار عواملاثرگذا در شکل گیری سکونتگه‌ها را در جدول زیر ورد کنید. = عامل دفاعی و امنیت اشيب زمين 5 "- آيا نقش عوامل اتركذار بر شك ل كيرى سكونتكادها در كذشته و اكنون يكسان است؟ جه عواملی در سال‌های اخير در شكل كيرى سكونتكادها اثر بيشترى دارد؟

صفحه 14:
Pas Siocon oe ۳- با استفاده از مطالب کتاب استان‌شناسی و کمک معلم و هم کلاسی‌هایتان, علت شکل گیری شهر یا روستای محل زندگی خود را بررسی. و به‌صورت گزارش به كلاس ارائه كنيد.

صفحه 15:
و و که کب کی و کرو کر ‎Hop‏ عوامل مهم در تغیبر سکونتگاه ها( گسترش و يا از بین رفتن سکونتگاه ها) عوامل آث رگذار مانند آب» خاک شیب زمین و... نه تنها در پیدایش سکونتگاه هاء بلکه در تغیبرات به وجود آمده در آنها نقش دارد. اوضاع جغرافیایی (طبیعی انسانی) مناسب در کسترش سکونتگاه ها اثرگذار است. بسیاری از سکونتگاه های شهری و روستایی ایران گسترش چشمگیری داشته است. چه شهرها و روستاهایی را می شناسید که در دهه های اخیر گسترش يافته است؟ مانند تهران ؛مشهدء كرج»تبريز»اهوازءقمء شيراز وحتى روستاها وشهرهاى كوجى جه عوامل طبیعی و انسانی بر این گسترش اثر گذاشته است؟ گاهی عوامل طبیعی با انسانى» موقعیتی به وجود مى آورد که یک سکونتگاه اعتبار خود را از دست می دهد یا از بين می رود؛ _ ۱ به طور مثال شهر باستانی بیشاپور که در شمال غربی کازرون قرار دارد در زمان ساسانیان از اهميت ارتباطى مهمی در ایران برخوردار بود. اين شهر تا قرن هفتم هجری» آباد و مسکونی بود. علل ازبین رفتن بیشاپور چیست؟ جنک و بیماری سبب از بين رفتن این شهر شد.

صفحه 16:

صفحه 17:
بیشاپور(برای مطالعه) به سال ۲۶۶ مبلادی و به دستور شاپور اول بادشاه ساسانی ساخته شده‌است. پس از پیروزی شاپور بر والرین امپراتور روم» شاپور دستور داد در ناحیه‌ای خوش آب و هوا بر سر راه تخت جمشید به تیسفون شهری بنا كنند. اين جاده در زمان هخامنشیان» شهرهای تخت جمشید و استخر را به نوش وصل می‌کرد. شاپور نام خود را بر اين شهر نهاد. معماری از اهالی سوریه قدیم به نام آپاسای (اپاسای) برای ساخت شهر تازه انتخاب شد.

صفحه 18:
‎os‏ ۳ 1 ۳ تبریز ود ان قزوين ع ‏۰ ۲ © © #سب ‏تا ‎eee‏ رن

صفحه 19:
5 فعالسیت:۳ << به‌تصاویر مربوط به دو سکونتگاه توجه کنید. چه عاملی بر گسترش این سکونتگاه‌ها اثر دارد؟ این عامل بر نحوة گسترش این سکونتگاه‌هاء چه تأثیری داشته است؟ شکل ۷-روستای هیر قزوین شکل ۸-ماکو -آذربیجان غربی هردوسکونتگاه درپای کوهستان شکل گرفته انددوجود آب وهوای مساعد.مخروط افکنه ها با خاک حاصلخیز و | رودهاى نسبتا برآب درشكل گیری و توسعه روستای هیر و شهرماکو موثربوده است.نظرشماچیست؟

صفحه 20:
روستای هیر در۷۰ کیلومتری شمال قزوین

صفحه 21:
‎cas‏ 0 هير روستايى است در بخش رودبار الموت غربی شهرستان قزوین واقع در استان ‏چشم انداز هیر در زمستان | قزوین در ایران. رودخانه «نینه رود» آنرا سبراب می‌سازد . دارای معدن زغال سنگ می‌باشد. هیر روستاهی کوهستانی و سردسیر است.زبان مردم این روستا تاتی است و بزرگ ترین تولید کننده زغال اخته در کشوراست. ‎

صفحه 22:
انواع سکوفتگاه

صفحه 23:
۸ #ي شکل (1-زندگی شهری - شهر کرمان

صفحه 24:
Feng ome [-قدیمی ترین نوع سکونتگاه که در ابران شناخته شده است» سکونتگاه عشایری است. ۲-در این شیوه زندگی» سکونت ویکجانشینی دائمی دیده نمی شود. عشایر به طور مستقیم از منابع طبیعی استفاده میکنند. ۳-عشایر» زندگی اجتماعی ثبیله ای دارند و از ایل و طایفه تشکیل شده اند و پیوندهای خویشاوندی با هم دارند. کدام عوامل در کشوراوضاع مساعدی را برای دامپروری و زندکی عشایری فراهم کرده است؟ وجود کوههای البرزو زاگرس و نیز دشت های پست و هموار مجاور آنها ايلات عمده کشور: ایل سون» بختیاری» قثقایی و ترکمن

صفحه 25:
به کسانی که به جامعه عشایری تعلق دارد عشایر گفته می‌شود. واژه عشایر جمع عشیره به معنی قبیله است. جامعه عشایری شیوه زیستی متفاوت و جدای از شیوه زیست شهری و شیوه زیست روستایی است. این جامعه عبارت است از جامعه انسانی نسبتاً خوداتکا و خودبسنده که ساخت اجتماعی قبیلهای دارد و عموما زندگی خود را از دامداری اداره می‌کنند. واژه عشایر بیشتر در زبان فارسی و در مورد ایل‌های کوچنده در ایران به کار می‌رود. عشایر در قدیم در تعیین حکومت‌ها نقش اساسی داشته‌اند و اکثر خاندان هاو سلسله‌های حاکم بر ایران خاستگاه عشایری داشته‌ند[نیازمند منبع] عشاير تقريباً نیروهای اصلی جنگی ایران را تشکیل مىدادهان و به عنوان جامعه سوم در ایران مطرح است. بعضی ازاصطلاحانی که مشتق از واژه عشایری است عبارتند از ٍه زیست عشایری اصطلاحات و ادبیات خاص خود را باز تعریف کرده عشایر اسکان یافته: خانوارهای عشایری که تمامی اعضای آن در یک مکان» سکونت ثابت اختیار کرده و کوچ نمی‌کنند اما با توجه به حفظ برخی مناسبات اقتصادی (مالکیت و حقوق بهره‌برداری از مراتع و منابع قلمرو) و فرهنگی - اجتماعی (احساس تعلق به ايل و عشيره) خود را عضو ايل» طايفه و ... تلقى مى كنند. عشایر کوچنده: به عشایری که حداقل سه ویژگی ساخت اجتماعی قبیله‌ای, اتکای معاش به دامداری, و شیوه زندگی مبتنی بر كوج را داشته باشند گفته می‌شود. عشایر نیمه کوچنده: به آن تعداد از خانارهای عشایری گفته می‌شود که حداقل در یکی از قطب‌های استقرار (منطقه بیلاق, قشلاق و يا میان‌بند) دارای سکونت‌گاه ثابت بوده و همواره تعدادی از اعضای خانوار در آنجا سکونت دارند. عشایر رمه‌گردان: به آن تعداد از خانوارهای عشایری گفته می‌شود که اکثر اعضای خانواده در یک نقطه یا مکان (در داخل قلمرو ایلی و یا خارج از آن) سکونت ثابت اختیار کرده و در کوج شرکت نمی‌کنند. در شيوه كوج رمهكردانى» دامها به همراه چوپان و تعدادی از افراد ذکور خانواده جابجا شده یا کوچ داده می‌شوند.

صفحه 26:
ایل : اتحادیه‌ای سیاسی متشکل از تیره‌ها و طوایف عشایری است که به اتکای وایستگی‌های خویشاوندی (نسبی, سیبی و أرمانى) ويا در برهه زمانى خاص» بنا به مصالح و ضرورتهاى سياسى و اجتماعى با هم متحد شده و تشكيل يك ايل را مىدهند. معمولا ايلات داراى سرزمين و قلمرو ايلى خاص خود بوده و تحت رهبرى و مديريت شخصى با سمت ایلخان یا ايل بيك اداره می‌شدند. طایفه : عبارت از یک واحد اجتماعی - سیاسی متشکل از چند تیره است و در سلسله مراتب رده‌های ایلی» مهمترین و مشخص‌ترین رده به شمار می‌رود. در سلسله مرائب سازمان اجتماعی عشایر ایران, اکثر طوایف بین ایل و تیره قرار می‌گیرد اما طوایفی نیز وجود دارند كه به هيج ايلى وابسته نبوده و طايفه مستقل ناميده مى شوند. طايفه مستقل : در ساختار مبتنى بر تقسيمات ايلى جامعه عشاير ايران معمولاً بعضى از طوايف بيوند اجتماعى يا سياسى جندانى با ايل خاصى نداشته و معمولاً از باقيمانده يك ايل مستقل كه قدرت اجتماعى و اقتصادى و تعداد جمعيت آنها تحليل رفته باشد شكل مىكيرند اين طوان ار سیر ايلات جاى كيرند و نه جندان قوی هستند که خود ايل مستقل باشند اینگونه بوده است که به عنوان طایفه مستقل ازاسايز ايلات يه حیات خود ادامه مىدادند و كلانتر مستقل از ایل خانان برای آنان منصوب می‌شده است.به عنوان متال کردشولی‌ها در استان فارس که قبلاًایل مستقلی بوده‌اند در مقاطمی به عنوان طایفه مستقل در تقسیمات کشوری مبتنی بر ایل طایفه مستقل خواده می‌شدند. اتيره: در ساختار اجتماعى عشاير ايران» تيره از مجموع جند رده كوجكتر (مانند تشء بُنكوء گوبک, دودمان و ..) تشکیل می‌شود ‎Trane al‏ سد از سلايفه قرار فارد بو ركق اسلنظليقهبو ايل -محسوب مشو ‎yoked‏ یره مبتتن :بر پیوندهای خویشاوندی واقعی و اصل و نسبی از خط صلبی (پدری) است که همبستگی سیاسی, اجتماعى» اقتصادى و دفاع از مناقع افراد عضو را به عهده دارد. نه چندان ضعیف شده‌اند که در سا

صفحه 27:
زندگی روستایی روستاه محلی است که فعالیت اغلب ساکنان آن به زمین وابسته است و بیشتر روستاییان به کشاورزی و دامداری اشتغال دارند. ویژگی روستا و روستاییان: ا-فضای باز اطراف روستاهاه چشم اندازهای طبیعی زیبایی را برای روستاییان فراهم کرده است. ۲-روستایبان نسبت به آداب و رسوم محل زندگی خود» ۳- بسیاری از روستاییان در کاشت» داشت و برداشت محصولء با يكديكرهمكارى مى كنند. 5 ۴-آب و هوای پاک» اوضاع زندگی بهتر و سالم تر را برای روستاییان فراهم آورده است. ۵-معمولا در روستاهاه عرضه خدماتی نظیر بیمارستان» فروشگاه و حمل و نقل عمومی» کمتر و محدودتر است.

صفحه 28:

صفحه 29:

صفحه 30:
اجزای سکوفتگاه های شهری و روستایی هر سکونتگاه از اجزای مختلفی تشکیل شده است. اجزای سکونتگاه های روستایی: ۱ شامل حانه هاء مزارع» جراگاه هاء ‎Eb‏ & مکان های عمومی» مساجده میدان ها و راه ها است. احزای سکونتگاه شهری: شامل کاشانه هاء خیابان هاء میدان هاء مکان های آموزشی و تفریحی» دانشگاهی بازار و مراکز درمانی است. عامل اصلی پیدايش شکل های مختلفی از سکونتگاه ها: چگونگی فرارگیری پدیده های طبیعی و انسانی در سکونتگاه هاء را به وجود آورده است.

صفحه 31:

صفحه 32:
به شکل های زیر نگاه کنید. آیا می توانید تفاوت های آنها را پیدا کنید؟ اکنون می توانید دو طبقه بندی کلی از شکل سکونتگاه های روستایی را نام ببرید؟ ‎hd gay I JS OP‏ -آذربايجان ششرقى #ن شكل ؟١-روستلى‏ آق اول تالش -كيلان

صفحه 33:
انواع شکل روستاها در روستای پراکنده» خانه ها با فاصله از هم قرار دارد. به نظر شما زمین های کشاورزی در این روستاها کجا قرار دارد؟ زمین های کشاورزی دربین حانه ها روستابى قرارداردويا به عبارت ديكرهرخانه روستايى درميان زمين كشاورزى قراردارد. جه مشكلاتى براى كشت در اين روستاها وجود دارد؟ امكان توسعه بايدار كشاورزى و استلاقة 1 02 كان ارين انارق قراين روستاها وجومتداره و.. روستاهاى متمركز تحت تآثير بديده هاى اطراف خود است؛ به طور مثال روستاهایی که در منطقه ساحلی و یا کناره یک رود قرار دارد و یا در امتداد یک جاده شکل می گیرد» چگونه دیده می شود روستاهای خطی روستاهایی که در اطراف چشمه هاء چاه ها ومظهر قنات ها گسترش می یابد؛ جه ‎cts, hit‏ روستاهایی که در دامنه یک کوه استقرار یافته» چه شکلی است؟ روستاهای پلکانی

صفحه 34:
روستای پراکنده

صفحه 35:
‎١,‏ -روستاى بلكانى ديز باد بالا-ن ‏بور ‎% ‎3 ‎4 ‎4 ‎4 ‎4 ‎i ‎1 ‎; ‎4 ‎4 ‎4 ‎5 ‎

صفحه 36:
فعاليت:؟ 1< -به نظر شماء در كدام مناطق جغرافيايى ايران روستاهاى متمركز ودر كدام مناطق روستاهاى براكنده وجود دارد؟ جرا؟ روستاهاى متمركز به دليل كمبود آب درمناطق خشك ونيمه خشک کشوروجوددارد و درسواحل شمالى كشوربه دليل فراوانى آب بيش ترروستاهاى براكنده وجوددارد.

صفحه 37:

صفحه 38:

صفحه 39:
روستای میدانگاهی

صفحه 40:
به تصاویری از شهرهای ‎lat‏ ‏توجه کنید. انكل واد وی این انواع ن (نقشه) سکونتگاه های شهری

صفحه 41:
اشکال تهرها سکونتگاه های شهری هم شکل های گوناگون دارند. شهرها با توجه به چگونگی بيدايش و کارکردهای مختلف خود» شکلهای متفاوت دارند. شهر شعاعی (ستاره ای ) ۱ در اين نوع از شهرهاء شهردارای یک مرکز اصلی (میدان) بوده و خیابان هاو شبکه های مهم از آن مرکز به صورت شعاعی منشعب مى شوند و سايرفضاهاء اطراف آنها شکل می گيرند. شهر شطرنجی: در اين شهرهاء یک شبکه مستطیل شکل از راه های ارتباطی» زمین های شهر را به بلوک ها و قطعات همسان تقسیم می کند. شهرهاى خطى: 5 شهری که حول محورهای ارتباطی(ریلی و جاده ای) و يا در امتداد رود» دریا و دریاچه به صورتخطی شکل گرفته است.

صفحه 42:
شکل ۱۶-شعاعی-همدان

صفحه 43:
‎BASS 2‏ ,299 1 خطی-بوشهر "أ شکل ۱۷ شعلرنجی -سلماس-آذربیجان غربی

صفحه 44:
شکل (نقشه)شهرها وشهرهای ترکیبی سکونتگاه های شهری هم شکل های گوناگون دارد. شهرها & توجه به چگونگی پیدایش و کار کردهای مختلف خود» شکل های(نقشه های) متفاوت دارد. علل پیدايش شهرهایی با شکل(نقشه) ترکیبی: برخی از شهرها ننکل تر کیبی دارند. این شهرها در دوره های مختلف کسترش پیدا کر ده است.

صفحه 45:

صفحه 46:

صفحه 47:

صفحه 48:

صفحه 49:

صفحه 50:
تغییرات جمعیتی سکونتگاه های ایران افزایش جمعیت سبب شده است که شکل های سکونتگاه ها به تدریج تغییر يابد. عوامل مهم درافزایش جمعیت شهرنشین کشور: ۱ -رشد سريع جمعیت از یک سو بر نعدادجمعیت شهرها افزوده - و از سوی دیگر با تبدیل نقاط روستایی به شهر (تأسیس شهرداری») تعداد نقاط شهری را افزایش داده است. در سه دهه اخیر» ایران شاهد تغیبرات زیادی در جمعیت و ظاهر سکونتگاه های خود بوده است. این تغیبرات درشیوه زندگی اجتماعی - اقتصادی آنان هم اثر داشته است.

صفحه 51:
زندگی شهری ‏ « ‎we ht‏ میزان رشد جمعیت شهرهای کشور كل . تحولات درصد رشد سالانة جمعيت بر حسب زندگی شهری و روستایی ۱۳۴۵-۵۵ ۱۳۵۵-۶۵ ۱۳۶۵-۷۵

صفحه 52:
نمودار حالت منفی دارد به سه علت ۱- مهاجرت روستاییان به شهر ۲ -تبدیل شدن نقاط روستایی به شهر به دلیل افزایش جمعیت ۳- روستاها مجاور شهر به دلیل توسعه شهر در شهر ادغام شدن و در سرشماری به عنوان جمعیت شهر محسوب شدند.

صفحه 53:

صفحه 54:
بصن ۵ 6 4 8 8 8 ۵۵ ۵6 ۵۲ ۵ ۵۵ 4۵ 09 © إن اذ 1 se تقاط 98 ae se ‎gg - soar‏ كبر ممم ورت ل ‎

صفحه 55:
۱۳۶۵ ۱۳۷۵ ۱۳۸۵ ۱۳۰ ۵ مر نمودار ۷- تعداد شهرها ۱۳۳۵-۹۵

صفحه 56:
پیدایش شهرهای پرجمعیت؛ خ علت ایجاد شهرهای میلیونی در کشو در دهه هاى اخير» شهرنشینی در جهان کسترش یافته و رشد ستابان شهرنشینی سبب ایجاد شهرهایی با جمعیت میلیونی شده است. کشور ما هم در دهه های اخیر» رشد سریع شهر نشینی داشته است. از حدود سال ۱۳۶۰هب ش بیش از ,/۵۰از جمعیت کشور در شهرها زندگی مسی پدیده گرایش به شهرنشینی بیشتردر کدام مناطق رخ داده است3 يديده كرايش به شهرنشينى در همه جای کشور به چشّم می خورد؛ اما در سال های ‎pdt‏ ۸شهر ایران» جمعیت بیشتری را درخود جای داده است. جدول صفحه بعد» ۸شهر کشوررا نشان مى دهد که در سال ۱۳۹۰بسیش از یسک میلیون نفر جمعیت داشته است. تعريف كلا در ابران به شهرهايى كه جمعيت بيش از يك ميليون نفر داشته باشد» كلان شهر مى كويند. در كدام قسمت از كشور تعداد بيشترى كلان شهر ديده ميشود؟ با توجه به نقشه اسلاید بعدی پاسح دهید.

صفحه 57:
جمعیت کلان شهرهای ایران در سال‌های ۱۳۸۵ الی ۱۳۹۵ ۱ تهران ۰-۱۷۶ ۸۱۱۵۴/۰۵۱ ۷۳۷۱۰ ‎viverives ۱۱۷۹۴ ۱۰ 5 ۲‏ ۲ اصفهان ۱۹ ره ۳۳۹ ۴ كرج ۱۱۵۰ ۱/۶ ۱۳۰ ۵ تبریز ۱۳۷۸۸۵ ۱۹۹۸۸ ۱/۷۷۳۳ ۶ شیراز ۱۳۳/۸۸ ۱۳۶۰۶۶۵ در ۷ اهواز ۹۹۳ و لكشك ‎a ۸‏ ۹۵۸ يي ۱۳۹۳/۸۳ * ماشفد مرکزآمارایران

صفحه 58:

صفحه 59:
‎eB errors‏ 6 و ‏در درس جمعیت؛ با جاذبه های شهری آشنا شده اید. مهاجرت در تغییر جمعیت شهری تأثیر زیادی داشسته است. ‏بااینکه شهرها به دلایل امکانات و تسسهیلات؛ مسورد توجه مهاجران بوده اند اما در شهرهاء مخصوصً شهرهای بزرگ» مشکلات ونارسایی هایی بسه چشسم می خورد. ‏این نارسایی ها در زمینه های مختلسف اجتماعی» اقتصادی و زدست محبطی زندکی دراین شهرها را دشوار کرده است.

صفحه 60:
به اطلاعات داده شده توجه کنید. عواملی که سیب ایجاد وضعیت نامناسب زندگی شهری می شود را نام ببرید در روزهای اخیر بر اثر آلودگی هواء شمار بیماران تنفسی تا۶۰ درصد افزایش یافته است. به طور متوسط, موجب کاهش ۵ سال از عمر تهرانی‌ها شده است. دگی هو در تهران طى يك دهة گذشته. رشد قیمت مسکن. شتاب فزاینده‌ای داشته است. شهرهای بزرگ کشور وضعیت دشوارتری در این زمینه داشته است.

صفحه 61:

صفحه 62:
I > > ‏فصالسیت:۵‎ 5 در كلاس خود دو گروه مخالف و موافق زندگی در شهرهای بزرگ را تشکیل دهید. روی نختة کلاس دو ستون رسم کنید. دلایل موافقت هر گروه را از نوع زندگی موردنظر بنویسید. در پایان, نظرات خود را جمع‌بندی کنید.

صفحه 63:
ب موص قوم بو نقش هرسكونتكاه برجه اساسى تعيين مى شود؟ نقش هر سكونتكاه براساس وضع جغرافيايى آن» اعم از انسانى يا طبيعى تعبين مى شود؛ مهم ترين نقش شهرها: شهرهاى زبارتكاهى مانند شهرهاى مقدس مشهد و قم كه به دليل وجود زيارتكاه ها مورد توجه زائران است. نقش دانشكاهى مانند شهرهاى تهران و تبريز كه به دليل اقامت دانشجويان از سراسر كشورء اهميت دارند. نقش صنعتی مانند شهرهای اصفهان و اراک که به دلیل وجود کارخانه های مهم و متعدد اهمیت دارند.

صفحه 64:
اکنون با توجه به مکانی که در تصاویر به نمایش گذاشته شده است» آيامى توانيد نقش سکوننگاهمربوطبه هر تصویر را تعین كنيدة

صفحه 65:
درباره نقش سكونتكاه ها به تکنه های زیر توجه کنید. ۱-امروز اغلب سکونتگاه ها جند نقش دارد و این نقش ها را با هم ایفا مى کند. ۲-نقش سکونتگاه در چهره و سیمای آنها منعکس می شود. مثلا سیمای سکونتگاه دانشگاهی با سکونتگاه صنعتی تناوت دارد. ۳-ممکن است نقش سکونتگاه در طول زمان تغییر کند با تکامل و توسعه یابد؛ مثلا سکونتگاه صنعتی به تدریج نقش های اداری و سیاسی را نیز به عهده بگیرد.

صفحه 66:
۱-باتوجه به وضع جغرافیایی و یا نقش سکونتگاه جدول زیر را کامل کنید. نقش سکونتگاه وت ‎else‏ سح بنه || وضع جعرافياي ۲ شغل بیشتر مردم شهر و یا روستایی که شما در آنجا زندگی می‌کنید. چیست؟ چه امکان یا وضعی در محل زندگی شما به‌چشم می‌خورد که سبب روی آوری مردم به این شغل یا شغل‌ها شده است؟ توضیح دهید.

صفحه 67:
هو ‎Vic‏ ‎oo‏ ‏شغل بیشتر مردم شهر و یا روستایی که شما در آنجا زندگی می‌کنیده چیست؟ چه امکان پا وضعی در محل زندگی شما به‌چشم می‌خورد که سبب روی آوری مردم به این مشاغل شده است؟ توضیح دهید.

صفحه 68:
شهرگریزی تعریف شهر گریزی با مهاجرت معکوس: حرکت جمعیت از شهرهای بزرگ به مکان های کوجک تر با روستاها پدیده «شهر گریزی يا مهاجرت معکوس» می گویند. علل پدیده شهر گریزی: آلودکی هواء گرانی مسکن و آسیب های اجتماعی»

صفحه 69:
22 شكل 11 روستاى زرجه بستان قزوين

صفحه 70:
روستایی در منطقة طالقان بسيارى از شهرنشينان آرزوى رفتن به مكانى شبيه به تصوير بالا را دارند. برخى از مردم با رفتن به اين مكان ها درروزهاى تعطيل» به رفع خستكى در طول هفته مى بردازند؛ اما برخی از مردم اقامت کوتاه مدت در این مکان آنها را راضی نمی کند. این افراد ترجیح می دهند با تملک خانه ای در نسواحی دارای مواهب طبیصی از امکانات آنجا بهره مند شوند.

صفحه 71:
منطقه طالقان

صفحه 72:
a ۰ ‏فسالسیت:۸‎ در گروههای کلاسی خود. بيامدهاى مثبت و منفى ناشى از مهاجرت معکوس را مورد بررسى قرار دهيد.

صفحه 73:
نمونه سوال ۴-علل ازبین رفتن شهربیشاپورچیست؟ ۵-انواع سكونتكاه ها درايران را نام ببريد. ۶-ویزگی های زندگی عشایر را بیان کنید. ۷-روستا را تعریف کنید . ۸-ویژکی های سکونتگاه روستایی چیست؟ ٩-شهررا‏ تعریف کنید. ۰-شهرچه ویژگی هایی دارد. ۱۱-)جزای سکونتگاه روستایی را نام ببرید. ۲-اجزای سکوفتگاه شهری را نام ببرید. ۳-دوطبقه بندی کلی سکونتگاه های روستایی را نام ببرید. ۴-ویژگی های روستاهای پراکنده را 4 ۵-روستاهای متمرکز را تعریف کنید. ۶-انواع روستاهای متمرکز را نام بريد و معمولا هريك در کجا شکل گرفته اند ۷-نواع شکل سکونتگاه های شهری را نام ببرید و برای ه رکدام مثالی بیاورید. ۸-شکل سکونتگاهی دوشهراصفمان و همدان چ ۵-علل شهرکریزی را پنیسید

صفحه 74:
1-از دیدگاه دانش جغرافیا « به مجموعه مساکنی که عوامل طبیعی و انسانی در شکل گیری آن نقش ج( شهر د( خانه باغ ۲-ز بین عوامل موثر در شكل كبرى سكونتكاه هاى ايران كدام عامل بيشترين اهميت را دارد؟ الف( ارتفاع زد ب( آب ج( عرض جغرافیایی د( راه هاى ارتباطى ۳-به محلی كه فعالیت اغلب ساکنان آن به زمین وابسته است گفته می شود؟ الف( سكونتكاه عشايرى ب( شهر ج( سکونتگاه های پراکنده ‏ رود( روستا ۴- ملاک تبدیل سکوفتگاه روستایی به شهری در ایران کدام است؟ الف( جمعیت بیش از ۱۰۰۰۰ نف ب( جمعیت ۱۰۰۰۰ نفر و داشتن شهرداری ج( جمعیت ۰۰۰۰ نفر و اتغال به کشاورزی ‏ -إي د( جمعیت ۱۰۰۰۰ نفر و تشخیص وزارت کشور ۵-شکل های مختلف سکونتگاه به چه عواملی بستگی دارد؟ الف- به خانه هاء مزارع» چراگاه ها و باغ ها ب( به خیابان هاء میدان هاء مکان های آموزشی و بازارها ج(به چگونگی قرارگیری پدیده های طبیعی و انسانی د( به رابطه متقابل بین انسان و محیط بستگی دارد

صفحه 75:
۶-در کدام قسمت از کشور تعداد بیشتری ‎OMS‏ شهر دیده می شود؟ الف( نیمه شمالی ج(نیمه شرقی .رد( نیمه غربی ۷-نقش هر سکونتگاه بر اساس .... ‎٠‏ تعيين مى شود؟ الف( فعاليت های انسانی طبیعی رح( وضعیت جغرافیایی ۸-شهرهای سرعین» پیرانشهر و سرچشمه به ترتیب دارای چه نقش های هستند؟ الف( نظامی - توریستی - معدنی ۵ ب( توریستی - نظامی - معدنی ج( نظامی - معدنی- توریستی د( معدنی - توریستی - نظامی

شکل گیری سکونتگاه ها به عنوان درس توجه کنید. به نظر شما سکونتگاه چه مفهومی دارد؟ کدام یک از تصاویر زیر معنای سکونتگاه را به نمایش می گذارد؟ تعریف سکونتگاه از دیدگاه دانش جغرافیا: سکونتگاه محلی است از مجموعه مساکن که عوامل طبیعی و انسانی در شکل گیری آن نقش دارند. هر شهر و روستایی یک سکونتگاه است. تعریف سکونتگاه(برای مطالعه) سکونتگاه در واقع همان فضای اکومن یا قابل سکونت است که از اجزای مختلفی تشکیل شده است وشرایط طبیعی آن زندگی اجتماعی را میسر می سازد در واقع یک فضای جغرافیایی است. یزد-بافت قدیمی عوامل طبیعی شکل گیری سکونتگاه ها -1آب -2خاک نقش آب درشکل گیری سکونتگاه های شهری و روستایی: عواملی در شکل گیری سکونتگاه های شهری و روستایی ایران نقش دارند .آب، بین این عوامل ،بیشترین اهمیت راداشته است. بسیاری از سکونتگاه های ّ اولیه ،در کنار رودها به وجود آمده است. آب در هر مکان ،در تمایل انسان به کار کشاورزی و ساکن شدن به صورت دائم در مکان ،عامل مهمی است. روستا چگونه پدید آمد؟ با ساکن شدن انسان در یک مکان ،اولین سکونتگاه ها به نام روستا پدید آمد. شهرهای اولیه چگونه پدید آمدند؟ افزایش جمعیت در سکونتگاه های روستایی ،زمینه ساز ایجاد شهرهای اولیه شد. به نظر شما به جز آب ،چه عامل یا عواملی در شکل گیری سکونتگاه ها اثرگذار است؟ اگر در زمان شکل گیری یک سکونتگاه روستایی آب به اندازه کافی باشد اما خاک ،حاصلخیزی الزم را نداشته باشد ،چه وضعی پیش می آید؟ ؟؟؟ اطالعات داده شده به شما کمک می کند که عالوه بر آب ،سایر عوامل اثر گذار را در شکل گیری سکونتگاه ها شناسایی کنید. برداشت شما از این نقشه چیست. جاده ابریشم یا راه ابریشم شبکه راههای بههمپیوستهای با هدف بازرگانی در آسیا بود که خاور و باختر و جنوب آسیا را به هم و به شمال آفریقا و خاور اروپا پیوند میداد؛ مسیری که تا سده پانزدهم میالدی بهمدت ۱۷۰۰سال، بزرگترین شبکه بازرگانی دنیا بود. عوامل اثرگذار در گسترش سکونتگاه ها عوامل مهم درتغییر سکونتگاه ها(گسترش و یا از بین رفتن سکونتگاه ها) عوامل اثرگذار مانند آب ،خاک ،شیب زمین و ...نه تنها در پیدایش سکونتگاه ها ،بلکه در تغییرات به وجود آمده در آنها نقش دارد. اوضاع جغرافیایی (طبیعی ،انسانی) مناسب ،در گسترش سکونتگاه ها اثرگذار است. بسیاری از سکونتگاه های شهری و روستایی ایران گسترش چشمگیری داشته است. چه شهرها و روستاهایی را می شناسید که در دهه های اخیر گسترش یافته است؟ مانند تهران ،مشهد،کرج،تبریز،اهواز،قم،شیراز وحتی روستاها وشهرهای کوچک چه عوامل طبیعی و انسانی بر این گسترش اثر گذاشته است؟ گاهی عوامل طبیعی یا انسانی ،موقعیتی به وجود می آورد که یک سکونتگاه اعتبار خود را از دست می دهد یا از بین می رود؛ به طور مثال شهر باستانی بیشاپور ،که در شمال غربی کازرون قرار دارد در زمان ساسانیان از اهمیت ارتباطی مهمی در ایران برخوردار بود. این شهر تا قرن هفتم هجری ،آباد و مسکونی بود. علل ازبین رفتن بیشاپور چیست؟ جنگ و بیماری سبب از بین رفتن این شهر شد. ویرانههای بیشاپور بیشاپور(برای مطالعه) به سال 2۶۶میالدی و به دستور شاپور اول پادشاه ساسانی ساخته شدهاست .پس از پیروزی شاپور بر والرین امپراتور روم ،شاپور دستور داد در ناحیهای خوش آب و هوا بر سر راه تخت جمشید به تیسفون شهری بنا کنند .این جاده در زمان هخامنشیان ،شهرهای تخت جمشید و استخر را به شوش وصل میکرد .شاپور نام خود را بر این شهر نهاد .معماری از اهالی سوریه قدیم به نام آپاسای (اپاسای) برای ساخت شهر تازه انتخاب شد. موقعیت شهربیشاپوروشهرهای تاریخی دیگردرایران هردوسکونتگاه درپای کوهستان شکل گرفته اند.وجود آب وهوای مساعد،مخروط افکنه ها با خاک حاصلخیز و رودهای نسبتا پرآب درشکل گیری و توسعه روستای هیر و شهرماکو موثربوده است.نظرشماچیست؟ روستای هیر در70کیلومتری شمال قزوین هیر روستایی است در بخش رودبار الموت غربی شهرستان قزوین واقع در استان چشم انداز هیر در زمستان قزوین در ایران .رودخانه «نینه رود» آنرا سیراب میسازد .دارای معدن زغال سنگ میباشد .هیر روستاهی کوهستانی و سردسیر است.زبان مردم این روستا تاتی است و بزرگ ترین تولید کننده زغال اخته درکشوراست. زندگی شهری انواع سکونتگاه زندگی روستایی زندگی عشایری زندگی عشایری ویژگی های زندگی عشایری: -1قدیمی ترین نوع سکونتگاه که در ایران شناخته شده است، سکونتگاه عشایری است. -2در این شیوه زندگی ،سکونت ویکجانشینی دائمی دیده نمی شود .عشایر به طور مستقیم از منابع طبیعی استفاده میکنند. -3عشایر ،زندگی اجتماعی قبیله ای دارند و از ایل و طایفه تشکیل شده اند و پیوندهای خویشاوندی با هم دارند. کدام عوامل درکشوراوضاع مساعدی را برای دامپروری و زندگی عشایری فراهم کرده است؟ وجود کوههای البرزو زاگرس و نیز دشت های پست و هموار مجاور آنها ایالت عمده کشور: ایل سون ،بختیاری ،قشقایی و ترکمن به کسانی که به جامعه عشایری تعلق دارد عشایر گفته می‌شود .واژه عشایر ،جمع عشیره به معنی قبیله است .جامعه عشایری شیوه زیستی متفاوت و جدای از شیوه زیست شهری و شیوه زیست روستایی است .این جامعه عبارت است از جامعه انسانی نسبتاً خوداتکا و خودبسنده که ساخت اجتماعی قبیله‌ای دارد و عموماً زندگی خود را از دامداری اداره می‌کنند. واژه عشایر بیشتر در زبان فارسی و در مورد ایل‌های کوچنده در ایران به کار می‌رود .عشایر در قدیم در تعیین حکومت‌ها نقش اساسی داشته‌اند و اکثر خاندان هاو سلسله‌های حاکم بر ایران خاستگاه عشایری داشته‌اند[.نیازمند منبع] عشایر تقریباً نیروهای اصلی جنگی ایران را تشکیل می‌داده‌اند .شیوه زیست عشایری اصطالحات و ادبیات خاص خود را باز تعریف کرده و به عنوان جامعه سوم در ایران مطرح است .بعضی ازاصطالحاتی که مشتق از واژه عشایری است عبارتند از: عشایر اسکان یافته :خانوارهای عشایری که تمامی اعضای آن در یک مکان ،سکونت ثابت اختیار کرده و کوچ نمی‌کنند اما با توجه به حفظ برخی مناسبات اقتصادی (مالکیت و حقوق بهره‌برداری از مراتع و منابع قلمرو) و فرهنگی ـ اجتماعی (احساس تعلق به ایل و عشیره) خود را عضو ایل ،طایفه و ...تلقی می‌کنند. عشایر کوچنده :به عشایری که حداقل سه ویژگی ساخت اجتماعی قبیله‌ای ،اتکای معاش به دامداری ،و شیوه زندگی مبتنی بر کوچ را داشته باشند گفته می‌شود. عشایر نیمه کوچنده :به آن تعداد از خانوارهای عشایری گفته می‌شود که حداقل در یکی از قطب‌های استقرار (منطقه ییالق ،قشالق و یا میان‌بند) دارای سکونت‌گاه ثابت بوده و همواره تعدادی از اعضای خانوار در آنجا سکونت دارند. عشایر رمه‌گردان :به آن تعداد از خانوارهای عشایری گفته می‌شود که اکثر اعضای خانواده در یک نقطه یا مکان (در داخل قلمرو ایلی و یا خارج از آن) سکونت ثابت اختیار کرده و در کوچ شرکت نمی‌کنند .در شیوه کوچ رمه‌گردانی ،دام‌ها به همراه چوپان و تعدادی از افراد ذکور خانواده جابجا شده یا کوچ داده می‌شوند. ایل :اتحادیه‌ای سیاسی متشکل از تیره‌ها و طوایف عشایری است که به اتکای وابستگی‌های خویشاوندی (نسبی ،سببی و آرمانی) و یا در برهه زمانی خاص ،بنا به مصالح و ضرورت‌های سیاسی و اجتماعی با هم متحد شده و تشکیل یک ایل را می‌دهند .معموالً ایالت دارای سرزمین و قلمرو ایلی خاص خود بوده و تحت رهبری و مدیریت شخصی با سمت ایلخان یا ایل بیگ اداره می‌شدند. طایفه :عبارت از یک واحد اجتماعی ـ سیاسی متشکل از چند تیره است و در سلسله مراتب رده‌های ایلی ،مهمترین و مشخص‌ترین رده به شمار می‌رود .در سلسله مراتب سازمان اجتماعی عشایر ایران ،اکثر طوایف بین ایل و تیره قرار می‌گیرند اما طوایفی نیز وجود دارند که به هیچ ایلی وابسته نبوده و طایفه مستقل نامیده می‌شوند. طایفه مستقل :در ساختار مبتنی بر تقسیمات ایلی جامعه عشایر ایران معموالً بعضی از طوایف پیوند اجتماعی یا سیاسی چندانی با ایل خاصی نداشته و معموالً از باقیمانده یک ایل مستقل که قدرت اجتماعی و اقتصادی و تعداد جمعیت آنها تحلیل رفته باشد شکل می‌گیرند این طوایف نه چندان ضعیف شده‌اند که در ساختار سایر ایالت جای گیرند و نه چندان قوی هستند که خود ایل مستقل باشند اینگونه بوده است که به عنوان طایفه مستقل از سایر ایالت به حیات خود ادامه می‌دادند و کالنتر مستقل از ایل خانان برای آنان منصوب می‌شده است .به عنوان مثال کردشولی‌ها در استان فارس که الً ایل مستقلی بوده‌اند در مقاطعی به عنوان طایفه مستقل در تقسیمات کشوری مبتنی بر ایل طایفه مستقل خواده قب ‌ می‌شدند. تیره :در ساختار اجتماعی عشایر ایران ،تیره از مجموع چند رده کوچک‌تر (مانند تش ،بُنکو ،گوبک ،دودمان و )...تشکیل می‌شود که عمدتاً بعد از طایفه قرار دارد و رکن اصلی طایفه و ایل محسوب می‌شود .اساس تیره مبتنی بر پیوندهای خویشاوندی واقعی و اصل و نسبی از خط صلبی (پدری) است که همبستگی سیاسی ،اجتماعی ،اقتصادی و دفاع از منافع افراد عضو را به عهده دارد. زندگی روستایی تعریف روستا: روستا ،محلی است که فعالیت اغلب ساکنان آن به زمین وابسته است و بیشتر روستاییان به کشاورزی و دامداری اشتغال دارند. ویژگی روستا و روستاییان: -1فضای باز اطراف روستاها ،چشم اندازهای طبیعی زیبایی را برای روستاییان فراهم کرده است. -2روستاییان نسبت به آداب و رسوم محل زندگی خود، پایبند هستند. -3بسیاری از روستاییان در کاشت ،داشت و برداشت محصول ،با یکدیگرهمکاری می کنند. -4آب و هوای پاک ،اوضاع زندگی بهتر و سالم تر را برای روستاییان فراهم آورده است. ال در روستاها ،عرضه خدماتی نظیر بیمارستان، -5معمو ا فروشگاه و حمل و نقل عمومی ،کمتر و محدودتر است. زندگی شهری تعریف شهر: در سال 1395طبق گزارش مرکز آمار ایران منظور ازشهر هر یک از نقاط جغرافیایی است که دارای مصوبه هیئت دولت بوده و دارای شهرداری باشد .همچنین شهراز نظر بافت ساختمانی ،اشتغال و سایر عوامل ،دارای سیمایی با ویژگی های خاص خود است. ویژگی های شهرها: جمعیت زیاد شهرها به خدمات و تسهیالت بیشتری نیازدارد. جمعیت زیاد سبب شده است خانه ها فشرده و محله هاپرتراکم شود. بیشتر مردم سکونتگاه های شهری ،در بخش خدمات و صنعت شاغل هستند. در شهرها معموالا تفاوت بسیاری در ارزش ها ،آداب و رسوم و شیوه زندگی مردم مشاهده می شود. تفاوت این سه نوع سکونتگاه را با توجه به اطالعات داده شده ،در جدول زیر بنویسید. زیاد خدمات و صنعت تفاوت زیاددرارزش ها و اداب و رسوم کم کشاورزی ودامداری پایبندی به آداب و روسوم اجتماعی کم دامداری زندگی احتماعی قبیله ای بیش تر کم تر و محدودتر کم تر و محدودتر اجزای سکونتگاه های شهری و روستایی هر سکونتگاه از اجزای مختلفی تشکیل شده است. اجزای سکونتگاه های روستایی: شامل خانه ها ،مزارع ،چراگاه ها ،باغ ها ،مکان های عمومی ،مساجد ،میدان ها و راه ها است. اجزای سکونتگاه شهری: شامل کاشانه ها ،خیابان ها ،میدان ها ،مکان های آموزشی و تفریحی ،دانشگاهی ،بازار و مراکز درمانی است. عامل اصلی پیدایش شکل های مختلفی از سکونتگاه ها: چگونگی قرارگیری پدیده های طبیعی و انسانی در سکونتگاه ها ،را به وجود آورده است. روستاهای پراکنده روستاهای خطی روستاهای میدانگاهی انواع شکل روستاها روستاهای پلکانی روستاهای متمرکز به شکل های زیر نگاه کنید .آیا می توانید تفاوت های آنها را پیدا کنید؟ اکنون می توانید دو طبقه بندی کلی از شکل سکونتگاه های روستایی را نام ببرید؟ انواع شکل روستاها در روستای پراکنده ،خانه ها با فاصله از هم قرار دارد. به نظر شما زمین های کشاورزی در این روستاها کجا قرار دارد؟ زمین های کشاورزی دربین حانه ها روستایی قرارداردویا به عبارت دیگرهرخانه روستایی درمیان زمین کشاورزی قراردارد. چه مشکالتی برای کشت در این روستاها وجود دارد؟ امکان توسعه پایدار کشاورزی و استفاده از شیوه های نوین آبیاری دراین روستاها وجودندارد و... روستاهای متمرکز تحت تأثیر پدیده های اطراف خود است؛ به طور مثال روستاهایی که در منطقه ساحلی و یا کناره یک رود قرار دارد و یا در امتداد یک جاده شکل می گیرد ،چگونه دیده می شود؟ روستاهای خطی روستاهایی که در اطراف چشمه ها ،چاه ها ومظهر قنات ها گسترش می یابد ،چه شکلی است؟ روستای میدانگاهی روستاهایی که در دامنه یک کوه استقرار یافته ،چه شکلی است؟ روستاهای پلکانی روستای پراکنده روستای متمرکز روستاهای متمرکز به دلیل کمبود آب درمناطق خشک ونیمه خشک کشوروجوددارد و درسواحل شمالی کشوربه دلیل فراوانی آب بیش ترروستاهای پراکنده وجوددارد. روستای خطی روستاهای پلکانی روستای میدانگاهی انواع شکل (نقشه)سکونتگاه های شهری به تصاویری از شهرهای ایران توجه کنید. آیا شکل گیری و گسترش این شهرها یکسان است؟ با کمک تصاویر بایکدیگر گفت وگو کنید. شطرنجی خطی شعاعی ترکیبی اشکال شهرها سکونتگاه های شهری هم شکل های گوناگون دارند .شهرها با توجه به چگونگی پیدایش و کارکردهای مختلف خود ،شکلهای متفاوت دارند. شهر شعاعی (ستاره ای ) در این نوع از شهرها ،شهردارای یک مرکز اصلی (میدان) بوده و خیابان هاو شبکه های مهم از آن مرکز به صورت شعاعی منشعب می شوند و سایرفضاها ،اطراف آنها شکل می گیرند. شهر شطرنجی: در این شهرها ،یک شبکه مستطیل شکل از راه های ارتباطی ،زمین های شهر را به بلوک ها و قطعات همسان تقسیم می کند. شهرهای خطی: شهری که حول محورهای ارتباطی(ریلی و جاده ای) و یا در امتداد رود ،دریا و دریاچه به صورتخطی شکل گرفته است. شکل (نقشه)شهرها وشهرهای ترکیبی سکونتگاه های شهری هم شکل های گوناگون دارد. چرا سکونتگاه های شهری شکل های(نقشه های ) مختلفی دارند؟ شهرها با توجه به چگونگی پیدایش و کارکردهای مختلف خود ،شکل های(نقشه های) متفاوت دارد. علل پیدایش شهرهایی با شکل(نقشه) ترکیبی: برخی از شهرها شکل ترکیبی دارند. این شهرها در دوره های مختلف گسترش پیدا کرده است. شهرشطرنجی اصفهان شهرشعاعی همدان بندرعباس با شکل خطی تغییرات جمعیتی سکونتگاه های ایران عامل مهم درتغییرشکل سکونتگاه ها: افزایش جمعیت سبب شده است که شکل های سکونتگاه ها به تدریج تغییر یابد. عوامل مهم درافزایش جمعیت شهرنشین کشور: رشد سریع جمعیت از یک سو ،بر تعدادجمعیت شهرها افزوده و از سوی دیگر با تبدیل نقاط روستایی به شهر (تأسیسشهرداری )،تعداد نقاط شهری را افزایش داده است. در سه دهه اخیر ،ایران شاهد تغییرات زیادی در جمعیت و ظاهر سکونتگاه های خود بوده است. این تغییرات درشیوه زندگی اجتماعی ـ اقتصادی آنان هم اثر داشته است. اطالعات زیر به شما کمک می کند که روند تغییرات جمعیت ایران را در دهه های اخیر بهتر متوجه شوید. نمودار حالت منفی دارد به سه علت -1مهاجرت روستاییان به شهر - 2تبدیل شدن نقاط روستایی به شهر به دلیل افزایش جمعیت -3روستاها مجاور شهر به دلیل توسعه شهر در شهر ادغام شدن و در سرشماری به عنوان جمعیت شهر محسوب شدند. سال جمعيت شهري(درصد) 1335 1345 1355 1365 31/4 38 48/7 54/3 جمعيت روستايي(درصد) 68/7 62 51/3 45/7 1370 57 43 1375 1385 1390 61/3 68/4 71/4 38/6 31/3 28/6 پیدایش شهرهای پرجمعیت؛ خوب یا بد؟ علت ایجاد شهرهای میلیونی درکشور: در دهه های اخیر ،شهرنشینی در جهان گسترش یافته و رشد شـتابان شهرنشـینی سبب ایجاد شهرهایی با جمعیت میلیونی شده است. کشور ما هم در دهه های اخیر ،رشد سریع شهرنشینی داشته است. از حدود سال 13۶0هـ ش بیش از 50%از جمعیت کشور در شهرها زندگی مـی کنند. پدیده گرایش به شهرنشینی بیشتردرکدام مناطق رخ داده است؟ پدیده گرایش به شهرنشینی در همه جای کشور به چشم می خورد؛ اما در سال های اخیر 8شهر ایران ،جمعیت بیشتری را درخود جای داده است. جدول صفحه بعد8 ،شهر کشوررا نشان می دهد که در سال 1390بـیش از یـک میلیون نفر جمعیت داشته است. تعریف کالن شهر: در ایران به شهرهایی که جمعیت بیش از یک میلیون نفر داشته باشد ،کـالن شـهر می گویند. در کدام قسمت از کشور تعداد بیشتری کالن شهر دیده میشود؟ با توجه به نقشه اسالید بعدی پاسح دهید. مشکالت توسعه شهرنشینی در درس جمعیت ،با جاذبه های شهری آشنا شده اید. مهاجرت در تغییر جمعیت شهری تأثیر زیادی داشـته است. بااینکه شهرها به دالیل امکانات و تسـهیالت ،مـورد توجه مهاجران بوده اند امـا در شـهرها ،مخصوصـاا شهرهای بزرگ ،مشکالت ونارسایی هایی بـه چشـم می خورد. این نارسایی ها در زمینه های مختلـف اجتمـاعی، اقتصادی و زیست محیطی ،زندگی دراین شـهرها را دشوار کرده است. به اطالعات داده شده توجه کنید .عواملی که سبب ایجاد وضعیت نامناسب زندگی شهری می شود را نام ببرید مشکالت شهرنشینی نقش سکونتگاه ها نقش هرسکونتگاه برچه اساسی تعیین می شود؟ نقش هر سکونتگاه براساس وضع جغرافیایی آن ،اعم از انسانی یا طبیعی تعیین می شود؛ مهم ترین نقش شهرها: شهرهای زیارتگاهی مانند شهرهای مقدس مشهد و قم که به دلیل وجود زیارتگاه ها مورد توجه زائران است. نقش دانشگاهی مانند شهرهای تهران و تبریز که به دلیل اقامت دانشجویان از سراسر کشور ،اهمیت دارند. نقش صنعتی مانند شهرهای اصفهان و اراک که به دلیل وجود کارخانه های مهم و متعدد ،اهمیت دارند. اکنون با توجه به مکانی که در تصاویر به نمایش گذاشته شده است، آیا می توانید نقش سکونتگاه مربوط به هر تصویر را تعیین کنید؟ درباره نقش سکونتگاه ها به نکته های زیر توجه کنید. -1امروز اغلب سکونتگاه ها چند نقش دارد و این نقش ها را با هم ایفا می کند. -2نقش سکونتگاه در چهره و سیمای آنها منعکس می شود. مثال سیمای سکونتگاه دانشگاهی با سکونتگاه صنعتی تفاوت دارد. -3ممکن است نقش سکونتگاه در طول زمان تغییر کند یا تکامل و توسعه یابد؛ مثال سکونتگاه صنعتی به تدریج نقش های اداری و سیاسی را نیز به عهده بگیرد. بنرعباس وجودوزارتخانه ها و.. وجودپادگان ها تفریحی حرم مطهرحضرت فاطمه معصومه (س) قم وجودمعدن مس شهرسرچشمه دانشگاهی تهران تبریز تاریخی وجودبناهای تاریخی وجودکارخانه ها شیراز کرمانشاه صنعتی اراک شهرگریزی تعریف شهرگریزی یا مهاجرت معکوس: حرکت جمعیت از شهرهای بزرگ به مکان های کوچک تر یا روستاها پدیده «شهر گریزی یا مهاجرت معکوس» می گویند. علل پدیده شهرگریزی: آلودگی هوا ،گرانی مسکن و آسیب های اجتماعی، بسیاری از شهرنشینان آرزوی رفتن به مکانی شبیه به تصویر باال را دارند. برخی از مردم با رفتن به این مکان ها درروزهای تعطیل ،به رفع خسـتگی در طـول هفته می پردازند؛ اما برخی از مردم اقامت کوتاه مدت در این مکان آنها را راضی نمی کند. این افراد ترجیح می دهند با تملک خانه ای در نـواحی دارای مواهـب طبیعـی ،از امکانات آنجا بهره مند شوند. منطقه طالقان -1چه عواملی درشکل گیری سکونتگاه های شهری و روستایی نقش دارد. -2نقش آب درشکل گیری سکونتگاه های روستایی را بنویسید. -3عوامل گسترش سکونتگاه های شهری و روستایی چیست؟ -4علل ازبین رفتن شهربیشاپورچیست؟ -5انواع سکونتگاه ها درایران را نام ببرید. -۶ویژگی های زندگی عشایر را بیان کنید. -7روستا را تعریف کنید . -8ویژگی های سکونتگاه روستایی چیست؟ -9شهررا تعریف کنید. -10شهرچه ویژگی هایی دارد. -11اجزای سکونتگاه روستایی را نام ببرید. -12اجزای سکونتگاه شهری را نام ببرید. -13دوطبقه بندی کلی سکونتگاه های روستایی را نام ببرید. -14ویژگی های روستاهای پراکنده را بنویسید. -15روستاهای متمرکز را تعریف کنید. -1۶انواع روستاهای متمرکز را نام ببرید و معموال هریک درکجا شکل گرفته اند. -17انواع شکل سکونتگاه های شهری را نام ببرید و برای هرکدام مثالی بیاورید. -18شکل سکونتگاهی دوشهراصفهان و همدان چیست. -19عوامل تغییرسکونتگاه های شهری درسه دهه اخیرچیست. -20کالن شهررا تعریف کنید. -21نقش شهرهای تبریز-تهران-اراک و قم را بنویسید. -22نکات مهم درمورد نقش سکونتگاه ها را بنویسید. -23شهرگریزی چیست؟ -24نام دیگرشهرگریزی را بنویسید. -25علل شهرگریزی را بنویسید. نمونه سوال -1از دیدگاه دانش جغرافیا « به مجموعه مساکنی که عوامل طبیعی و انسانی در شکل گیری آن نقش دارند ........گفته می شود». د( خانه باغ ج( شهر ب( سکونتگاه الف( روستا -2از بین عوامل موثر در شکل گیری سکونتگاه های ایران کدام عامل بیشترین اهمیت را دارد؟ د( راه های ارتباطی ج( عرض جغرافیایی ب( آب الف( ارتفاع -3به محلی که فعالیت اغلب ساکنان آن به زمین وابسته است گفته می شود؟ ج( سکونتگاه های پراکنده ب( شهر الف( سکونتگاه عشایری د( روستا -4مالک تبدیل سکونتگاه روستایی به شهری در ایران کدام است؟ الف( جمعیت بیش از 10000نفر ب( جمعیت 10000نفر و داشتن شهرداری د( جمعیت 10000نفر و تشخیص وزارت کشور ج( جمعیت 10000نفر و اشتغال به کشاورزی -5شکل های مختلف سکونتگاه به چه عواملی بستگی دارد؟ الف -به خانه ها ،مزارع ،چراگاه ها و باغ ها ب( به خیابان ها ،میدان ها ،مکان های آموزشی و بازارها ج( به چگونگی قرارگیری پدیده های طبیعی و انسانی د( به رابطه متقابل بین انسان و محیط بستگی دارد -۶در کدام قسمت از کشور تعداد بیشتری کالن شهر دیده می شود؟ ب( نیمه جنوبی الف( نیمه شمالی د( نیمه غربی ج( نیمه شرقی -7نقش هر سکونتگاه بر اساس ................تعیین می شود؟ ب( وضعیت طبیعی الف( فعالیت های انسانی د( وضعیت ارتباطی ج( وضعیت جغرافیایی -8شهرهای سرعین ،پیرانشهر و سرچشمه به ترتیب دارای چه نقش های هستند؟ ب( توریستی -نظامی -معدنی الف( نظامی – توریستی -معدنی د( معدنی – توریستی – نظامی ج( نظامی -معدنی– توریستی

18,000 تومان