کتاب درآمدی تحلیلی بر عوامل کاهش جمعیت در ایران

صفحه 1:


صفحه 2:


صفحه 3:
کال مت (bbs ‏تحليلى برعوام لكاهش جمعيت‎ i) ریت doe 

صفحه 4:
عولار تم يداي ‎(usu‏ هس بت دی بل ‎Coa‏ ‏وت زقس ره ری 

صفحه 5:
تب ‎ae acs)‏ سل * و خوت* رای ات مت ایند وقرهالعين شان » كوثر شد 

صفحه 6:


صفحه 7:
مقلف‌پویستده ‎thar Cae Bin Boag cat‏ ‎RU aS ae‏ مهم تینما ها ایک هر کشور به شمر مى رود همان كل كه ‎es og‏ ری جات نمی اديت مرمين ‎gn les‏ شور از شاخصه ها ددرت ملى أن كشر محسوب مى شوتد در نظريه هاى قدرت » «متايع انسائى» یز کی از زا ها قدرت ‎gh‏ مسأله ى جمعيت تيع متاع سای هرک تقش يسار مهن در قدرت ملى كشورهادارد. د كثور عاض جندين الى اث كي ترجه ب هنارای نام مطم هریت الیش میت مدوجو ره لت کر جمعيت نل اه توسيم درت سياسئ و التادى كشورهاى متف بر هده ماد كه غنات از آنمى توت خسارات جيران تاطيرى رأوارد كتد جنانجه که از دید جهن تزیکی از مشخعه هی تمه ود جمبیت سعد امین جمعیت که از جدله ملد بمدی دوع ان است که هم تحت تأیر وم رهگ اتصادیاجتاهی و سیلسی است؛ هم تارذ اهنا زد شندب مان ‎Sp ye‏ 8 آن جانى كك جمعيت فعال هر كشور 

صفحه 8:
ید می ود کشور ار قات باقدرت هلى منطقه لى وجهانى دجار مشكل ند این موضوعی ات کپ بيش بيد مود توجه مسنولان اجلى فو گرد له ‎pa ld pn‏ ميدن به جدعيت مطلوب و كيف از اهدات اولي ى نظام اسلاى, بلكه از رسالت هلى اصولى همه انيانت. خداوئد متعال تيز هذف ازخلقت را برورض أنسان اق کمن اب رای می نات كه طيعن ل جملهالزامات آن » فراهم تمودن يستر وشد وؤمية سلزى اين رشد و كمال در جامعه توسط متوليان فكرى و اجرلى سته لذ تلد تال نسل م چاه مهفن ماتكا و حنته مى باد در روات فوا اقول يمير كرامى لسلام (صلى ‎A BT eI‏ ‎tee ge AS ATS‏ و ‎tla‏ پستهمی شود تيك يي © زد لح وشایسته که ماه دای خر نیب لاه این اش سعی بآ شدهاست كه على كاهش جمعيت را باه مخاف رهگی (شمار و لیات تحرلات هوي و ‎pl‏ :له سقط چدین؛تحرک اجصامی زتا. 4 اقصادی التصادى) ‎AEE AS AM A‏ تدختن جنگ جمعيتى با هدق امش مسلمنانو..) بررسی شود و تام یه ده فد .یی بات هباي ككاربه راهردها وراهكارهاى اصلاح ‎NY ee‏ نظام تريشىء الكوسازى از خاتواه هاى بسر جمعيت» بلا و كردن سود 

صفحه 9:
‎lag dle‏ ده تاد ان ند بخشی از مشکلات ‎ 

صفحه 10:
بخش اول لیات بغ نوى سيت ‎Sees ett‏ 

صفحه 11:
بخش دوم:عوامل فرهنگی. اجماعیموثر درکاهش جمعیت. ورگ ماه یتست سس ‎Se Sept‏ مت ‎Hs‏ ری تن وی مهم اي ری تقو ‎a pt‏ 8 نس 5 ‎ati pst‏ —— ‎hoe codeine t‏ ی رت وس بر هش مق درگ ند سس سس سس بو يخش سوم: عوامل افتصادى . سیاسی مولر در کاهش جمعیت. ‎a A ee il) bak‏ . فصل دول سای رامش جمیت. ‎a‏ ‎ne ee pa yt‏ با دق کال سس هه .کمک ال ری ها دزی کاهش جمعيت يرت ۳ 

صفحه 12:
الكو سازى اانا هلى بر جمعيث. - و کرد آوزه هی دی یش جمیت در سا ی ف- ويج فهك اماد و خوش یی دون ال 

صفحه 13:


صفحه 14:
ادعنهوم شناسي موم که ‎Bair opi ine‏ كافش در لفت يه معنى كاستى, نقصان و كم شدكى مى باشد ‎te opie‏ اجمعيت در لقث يه معتلى كرد هم أمدن مجتمع شدق مى باشد Seen lal ‏ريد‎ TS op SUEY Ape So ae ‏کشور) هط‎ ۳- ضرور واهمت کاهش جمعیت در بان ‎PES Aap ate leds id Sealy ye‏ اه داح ۷ :وب جاب ات داشگ 

صفحه 15:
ee ‎ate at‏ ره و شاك ‎open‏ شیر ‏وسمى كشرر اغلام شد كه عر يررسى ها علمى و كارشناسى ‎a‏ ‏كاهش جمعيث خواهيم شد ‎ ‎ ‏هر جهان بى سايقه سته چی بل ‎ ‎ ‏بعد اذ اهلام هشدار گت ان ار مسنولان سياست ار ‎ ‏بيدا كردن اهكلرهاى تشويق مرد يه الزإيش جمعيت لاد و ‎a‏ ‏یل موشوع داد سک طلا ومين به نراد هاي كه نا به فر ‎ ‎ ‎Se IS ‎ ‎dank Sad sual‏ مر کار ود در این تا میت از ات رت ولا نواتى اهل بيت (علهم السلام) كمك كرفت ‎(arabs ple ge yh Bada,‏ ‎ ‏مهم چمهوری الا ‎ 

صفحه 16:
جمعيت به وان یک عامل ‎pp le Bl‏ ات فرهنگی هگ سازی ‎eal spellers gel?‏ ان یک ‎Sipe‏ در سطع كلان جامعه وضر ورت قنع فكرى دانشمندان و تخيكان ومتخصصين درغرصه هاى مختلف علمى باروش هاويرناه هأى مستد ‎Ee‏ ب ماحل ىك در موطزع سياست ها ‎ba sce nn Be sear‏ درش هسكان فار مى دهد تابايك نكا همه جاه ودفيق دو ‎END gpa‏ جمعيت واحفظ وكسترش ووذ به وو شد وجوان ماندن جمعيت لقدام 1- تاريخجه كتتول جععيت هر ايا قل لاتقلاب اين سياست ب عت ياي توسعه مدنظر يرت اسياست هلى نظيم خاتراده در زمان يهلوى هوم شكل هالى در حال اجر بود هر سال 1540 خر وزلات بهدارى ‎fl ph poe Sit‏ شد به طرو متوسط سالاته ‎1٠7‏ هوصد بود كه با اجر سيات هلى #فرزتة ‎age‏ شد مر أ ره ‎ ‎ ‏كمر: زتذكى بره در ذهه 1798148 فقط با اتذكى كافش ب ‎eM‏ ‎seepage WRIA gle ‎ ‏در فستو كار مجلس قرار كير ين سياست هابه هيأت دولت اه شد. ‎ ‏زارت بداشت با نازى خله هاى سلامت وبهدلثت. فاصله كذارى بين ‎ ‎ ‏زليمان هارا اذ طريق كسترش دستوسى به وسايل مدن بيش ‎bab payee ban‏ ‎ ‎ ‏دوش ها یداه مرج تلد مج تطیفی 

صفحه 17:
ریت ار يعت داشت: ازجملهشو نوی و رها نایک هم ناج لش صدا و سید دای شعاد بچه کی است» آموزش ها و ای از نش فيلم هکره اج داد رتش گید هیکت شدن ان شا ایا کرد وراه هو مسا نظام آموزش عالى. واحد «تقليم خاناد» راجزو واحدهاى درسى تمام رشت ای دانشگاهی قرا اد که درآ را ای ذى آمزش داد ‎el‏ جمله روش یبود که در ى كه در برخى از يبن روستاها على رضم فقدان نب ‏رق حسام وداروضاى اتسدايى وضرورى: ترص ضدياردارى ب طبور ‏كرت هک ‎ ‏مجا در ات ای را ی گفت ‏در تام مرک و سازمن ها پوسترهیی در رای تبیغ فزتآری کتر ‏مشاهدهمی شد و حذتکاهسياست های تریی ۴ لاب لا عنوان ‎ ‎ ‎J cg AS AD le ll oe ‏داس‎ ‎ ‏لصولا مطرح شدن مسئله كتول جمعيت از سوى غربيان و استكبار سياسى بل التصادى دياء وآمد رقت ناسر فد هب اختصاص بودجه كلان براى مين تازمندى هلق" ‎ ‎ 

صفحه 18:
سومان ل .ییوج الاطرح لين مسئله اسسته هرت هرانک وتان دا و تکار دیا ان دب مت مد وهای جهان سوم بخصومی کشو قی لاه نان می هن هر اشير ما فول دهند بايد شك و دی مارا اند که اه سکن التصادى جرا به جلى أنكه در سرماي كذارى و رشد تورى كشور ما متوكز شود د مل كول جمعيت کش ‎fede ih‏ خانم فريس ‎ol dace ee‏ ود *-. همه مدن كه براك ‎SS Ad oer Sia as Nhl‏ كرد.. ماب وان آنه يم تادر تظيم يك برام جسعيتى به ران كمك كنيع ضمن أنكه لين ينه كرةة مات ل ساله» 4 ميليرن دار هزيته خراهد داشت » جمعيت آمريكار رد مكاحل يان يكبردكه سير ‎ples‏ ‏اك كفت شود كه تي هليل خيرخواهى كشورهلى غربى براك كشو ماد لست كه خودشان ونه كترل جمعيت را جا كود اد ويه خاطر همين فيز رظد التصلدى برخوردر شده اك باحر قل كنت: وله هگ رای عدون برا ى كترل جمعيت تدلشت وتدارك بلك با كير شدن رش هلى ماد ‎BS Mcrae‏ بحرن جسعيتى كشورهاق ي ‎ ‎ ‏کاهش مان رشد جمیت د رحد منفى: كار ريه آنجازساتيده انث که 

صفحه 19:
زد د فا ید هت اه ای مایب بل ان مس وجو داشت اشد؟ ۴-اهدف اجرای میات های جعیتی در کشور های لام ا عدف سيم كتونى مربوط به شد لقصادى و اجتماعى: با مناقع مصرف كتدكان سروكاز 

صفحه 20:
لذت طلبئ بل هسم روه زول سهد إن رو كشورهاى ظرمى وهر رس تیار اج تعاهل جعيتى به تق خود وبه عدو يكن الأسيلست فاق رافردى فر رين شاع ملى وسياست خارجى: يه تارود جني ‎She‏ باد وعسد ايت هلى كترلى آمريكاير ين المللى بول د ‎ee yi UNCER nee LS ee‏ 00887 سازمان بداشست چهدنی 000 زان 8 ‎Sia‏ ‏تیه ناس (880) صورث مى كوه ‎Tal‏ موجه شده ات که گر سح ای وم وي هر يت ای ‎ah ats SS‏ وبا ماد ‏عامل قلعى موفقيت ملت ها خواهد بوذوبه اين مهم در جين وهند وياكستان ‎ ‎ ‎Haba‏ الزجمله ‎ ‎ ‏رميده لست و معد لست كه بايد ضمن جلوكيرى ( ‎ ‏يك حاكميت سياسى: آنا راب تعنادى از اح هاى كوجك سياسى تفس کرد ‎ 

صفحه 21:
‎ok‏ رات( ‎ ‎ ‎ ‎setts le ea Spl aay peo ale ‎ ‎ ‏دزی می شود همان نکر طرح هی آریکای ‎ale‏ الت متحدة ‎ ‏حال اكريه لين نكت توج كنيمكة مام خين لرحمه اله ال طرفت جسهيت 7 ميو و مام معظم رهبرىمد ل العالى) از ظرفيت جمعيت حداظل ‎ ‏يوان برها سن كفت اند جاى اين سؤال الى مى ماتد كك كدام علل فرتكى واجتماعى. موجب قري ‏هاى غرب در ؤته كتول جمعيت شدء لش ‎ ‏مد مت بان تیه ‏محوامت و کار رم ‎FS en‏ ‎ 

صفحه 22:


صفحه 23:
مؤغردركاهش جمعيت 

صفحه 24:
نگ و تمدن تشود كان شكل كير وعمل بآ امكان تدارد لذ تخصصین عم فرهنگ و فى كويند يرى لبتكه تان يك مسنله ا هر جامعه فرهدك كرد ثلاش ييشترى بايد كرد تا نجام خود آن :زیر فیح عمل يا حسن عملى ترسط ل سار عادى شد عمل به آن زحمت جلانى تدارد لا کر لاب ها بل از هچب ی مان پداکتدجبه ی فهنگی ‎algal sil‏ نگ شتا جنگ تظامی من است وحن پداخت مى شوة ويازدهى يشترى دارد. به عل ‎ras RCH‏ مارب نی دود خد ‎ ‏جم از آنعوامل مواردى لست که در یل ی ید فصل اول: عوامل فرهتكى مؤترد ‎ae Fat‏ ‎ly et‏ ‏یه رای تمه رن یگ مغر ولو بلج ‎ ‎ ‏رك ثالى كردن و شعارى كردن أن لست تاكم كم امل شود ‎tae‏ ‏شعاروتليقاك دوتوع مى باشد: شعارهلى كتارى وشمارهاربيفات دينارى ‎ ‎ ‎shia gi 

صفحه 25:
saree ws ‏شاه که شا می تون تارذ اش ان اس که ات فد کت‎ وا تحقق شمار رن کت زدگی بت در ‎pee pile he isl Sosa‏ دی گرد همه‌یطریت هاء سلزمان ها دی بر نهد های یر رشد جمعيت انجام شد إدل دليل على امكان شىء ايتكه يك شى مدكن لست لين لسث كد ولع ‎ ‎ ‎ ‏بيس يكى لذعهم فرين نكت كه رساته ى ملى هر ين ته بيد بآ ترجه ند ‏ری اذ دوش غير مسغيم القلى يامو هيز ا ادام هاى صصرفا شعارى ‎ ‎Sap sin papal aca ee ae ‏#خاتول كم جدعيت یکی از دوراحی ات۱۸‎ ‎ ‎ ‎ ‏ى هفتا تليقات زيل بر اساس ين حديث اتجام فادند و حتى فز جای ای کشورآن راب درو ‎ ‏شهرها وحن برشی از رستاها نفد فراع ‎ ‎ ‏هید اعد ایس 

صفحه 26:
ne tem لتلا به حديث مذكرر: دلالت اليل يول ‎eS ab int‏ وري ‎gal‏ بان شد درد از کار و خوب باب مدرد ‎ee‏ له ملی اه له یک وایت یی و مموس ‏ركلارى وتوصيم در ‎St‏ ‎Pact ey Avice peat ce ‎ ‎ ‎ ‏انك جقين يست حديث لله العبال داي شك صرف تظ لاسند حديث: دلالت لين ‏لاد نز ابل بول نيسته وايتكه صاحب ذن وفرزند شدنء مستزم تلاز ‎ ‎ ‎ ‎aden aa ca‏ را عامل خطر و هلاكت میداد مهم ال ال یک زن ریک فرزد ی می‌شود: درحالوكه بميقين سل اواج وصاحب فرزتة شدن در لسلام ورد تيد وتأكيد استد ‎ ‏مود یر سید ناا لست كنم آنهادر حديث آمده لست يعن لاطا ‎ ‏(عليه الملام). امم كاظم وامام صادق (عليهمالسلام) براساس برخى متايع ‎te‏ امام صادق (عليه السلام) ده زنك امام كاظم (عليهالسلام) سيار ‎ ‎ 

صفحه 27:
‎fond be‏ ايشا مزلت ركه ‎ ‎ ‏يشير وامام رض (عليه اتسلام) بنج فرزتد داشت اند يا آنه كا را تكوهش مو كتد وخر يدان عمل م كت ؟! ‏حت اراي نع روات ازنظرستد وهلالت مشكلى تاش باشندء واد ‎le!‏ کم مد که یز ها چشپرشی تقريل) كرد ی عفاد آنه ا متت قطعی و سم در تاو است. منت لطمی میتی بر مان ادا سل لزید ‎ ‎ ‎ ‏و اجمانیخرملوم وین خرت ‎ ‏"مت فرش من زرم ‎Wat ip noi‏ ‎ 

صفحه 28:
عم تلادع وتیل خناده هل مسال فلس و ‎ents‏ ما موه نگ به سیک غربی که بسن خودمحوری ور وهای تساتى و الهى ست ودر تأمين نيازهاى جنسى. تنهابه شكل حيواتى آن اكت دسي ب نب را فیح ست زد ی غی سفق مت ای گر جرد برد ‎a Pian‏ ‎ob‏ نرودى بان يه تع أن بيكارى كستده جواقان جويى كار الال الى اران در تال تن رابجا مرن یر كرش هر سبك زنك جو که کترین یج آن هی سل جوا در ‎Veda ght‏ ‎ ‎ ‏ی رسول ‎LA)‏ له له ول و سلم) رون تین هل جهن اد مجرد هستنده هم چنن در حلیی در جهت هی زنکی ‎ ‎ ‏اران اطميه ميك ‎AE BA fai‏ ‎pa A‏ حسين بن محمد ظى. شو ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 29:
بش درو ول نگ ‎Tice ated pan‏ نب ترجه به چموست ۱1 یی چواان مج در کشوه شاست است ستت نوی ردیح وتو به جاح شوری اواج در ‎BS lee ee Bind peta‏ اند ننک تصوری را که هر کس از خویش به تون رازن رد هوبت جنس می تدای تصوزات که هرهاق گذایهاست در ينوا مهمترين عنصر در هويت تحول یه ی بشر امروز و ردكا گر در اكت ‎Si jae Bi pl! a cola‏ فرتى مرخاما أن كبرق ى شف هم كن خا هاى اجتماعى را تعين مى كند در نكاد فردكايه. زتذكى فردى از آن خود Boe لوست نبا امه ون بای داد بان میت آن گنه می خاد. lp aula iil ‏كاه عفل‎ ‎BIE!‏ و مان های ای اد خود اب خوسته ای ‏کج رف مسق ی ار نی بل ‎ 

صفحه 30:
رد ند چرگی ی فان کل وی هوبت شخصی ‏ ره بر اه ‎BUSES Bea‏ بى داشت وي يذيرفت و خواست هلى التصادى كنترى داشت» هم اكت با تحمیلات رک هويت نمالى مى كند. و ارؤشهاى اجتماعى و تحريك الجتماعى يراق و تیست. غرب تهابعد مادى زندكى رادر نظر مى كيرد وجنه هلق حيو شيطان وشيطان صفتان عمو تلاش مى كتتد الكرهلى بل ‎Ll a‏ زا اتستبت قرار مهد تا سان هلى نا واه موی خود فزاخوده وگ ‎ch‏ دين مان ان ای خرمند میت ‎ ‏خرد الكوهاى صحح رتخاب از آ ری تددهتابه سادت رگا نی ‏درتاآخرت بسن ها اتسان هاى جاهل وسطحى تكربراى رسي ب لنت ‎ ‎ ‎۳ ‎a i‏ اد ی 

صفحه 31:
‎fond be‏ ايشا مزلت ركه ‎ ‎ ‎ ‎iy‏ دنک تکیت ها حسرت‌های یاه تلد :درسم شيطان صفتان را اتتخاب مى كتد و هتكامى كه ضررهاى جبران نابا ‏تخاب شور می رد با حسرت و اند مى كويتد فى كاش به ‎ ‏خدامى رفتم؛ اى ا بر من فى كاش باهر كسى دوستى نمى كردم». 5 اسلامى ك هر يرق ايا به خذا شكل مى كيرد مصدلق بار لز الكو های رفاری حضرات معصوین(علیهم لام است. ودر الآ گید سيك فير اسلامى وغريى آن مصداق يلرزى لز زندكى شيطان. شيطان صفتانر ‎ ‎gl LEIS By‏ محوری ما یدام که دادم در خلقت زن و مرد يا آكاهى كامل لز مصائح زتدكى . نين آنا رداك لسث تاهر يك يناد به وظايف خويش عمل كند رجيات ‎ ‎ ‎ ‏ارهاى سخت وطاق فرسا خلق شده و كارهاى اجرلى ‏ا ده لست از آن طرف ووحيات زن راك ‎ ‎ ‏كلرهاى داخل منزلف مديويت منزله هسسردارى و فوزقد دارىنتاسب ييشترى رد ولين وظليف مهم وسنكين وباطرلث بطرت زت ساركاتر اسث باون ‏به لين امور علا ى يشترى تشان مى دهد کارهای سخت و تفس ‎ ‎ ‏رون از ماش 

صفحه 32:
‎a MAN aL ae‏ هرت که در خی شود ‎ ‏اشدن فى خاته وسيله فى را جايه جا كت خذا عزوجل يه رتكا لطف و وحمت ‎po pile SS fg SS gi‏ كندة. ‎i Beet ‏خنود‎ bap lp peal ‏تان وثبات‎ aly IN ‏هی کم جمیتبیشتر ات و هم ری در زنگی‎ ‏ری را هتخیر می نداد بیخیخانزده ها‎ ‎ ‎ ‎ ‎aetna ‎ ‎ ‏ين ب شدخي نزو در یج بد اناد کاهش داریا وج هدر عاليان خضت ازدواجف از شیک زدگی خیش ‎Sots hs ‏وس‎ ‎ ‎ ‎111111111001 ‏ب ناسل مي كدو رده اه وج رگشل ‎ ‎ ‏مرت ‎ ‏وجها امن تونع إلى توضع يذب عتلاحا إلأ نكو ‎itis stacey ey‏ ری وی دزی وین ‎ ‎ ‎ ‎ ‎‘pr BomaNowsinpgentews-T tam les 

صفحه 33:
‎fond be‏ ايشا مزلت ركه ‎ ‎ ‏در ساريوى دجار تإسلزورى مسى شوتد وينه هسر دليلى يهاه تراشى ‎ ‏جيست؟* اما كاظم (عليه السلام)در باسخ مرفوم فرمودتد: زد طلب ک ریش تن هی ریت ‎ ‏كه به كار زد بدر ف مادا و اش شکاف نسلی ی اجان دی ‎ga?‏ مان رهش داد فستد ‏طلب لاد ال عرجل زیم من رل کج چا ‎ORE‏ ‎ ‎ 

صفحه 34:
‎ays foe gay glen stash‏ هزیر ‎Sina‏ ‎ ‎ ‎ ‎es ‏درن اند روان شناسان و مشاوان خانواه و كلرشناسان علوم تربيتى هر كار ‎ 

صفحه 35:
‎fond be‏ ايشا مزلت ركه ‎ ‎ ‏فسصل دوم :عوامل اجتماعى مؤثر در كاهش جمعيت از مجمرع آموزها و رنمودماق دينى يدست مى آيد كه هدف امام ماختن اجتمامى سالم و ند منت كه ‎WA Lh fin HOS‏ بهداشتى و غيه كامل و از ضعف و كميردهاى كرناكن به دور باشد. عوامل اجتماعى بسيارى وج درد که ال امش جدعيت است كه به برخى از آز مود رل ارم کم ‎eles ‎AIS Ba atl Salas AI ‏ار سن اج مینز‎ ‎ ‎pb ey Seg ath Stn oan Sa ed ‎ ‏نگرش‌ها یه اج یدیا نا سای ‎ah‏ رون ازع ‎pe IN ene‏ ‎ ‎ ‏هرد خا و زتدكى مسقل زوج هانت كه ‎ ‏بش سن ازدواج خود وال متتل ‎ 

صفحه 36:
pe bil alee ‏رف‎ ‎Jes de chloe sag ANd cep ‎ye‏ الآ چه رکه ‎Sapa‏ اج دشه دبای رسول خود ان فمد است و از جملهچزهای کب رس خود تیم داد ان بو كه روذى رسول خدا (صلى الل عليه و آل و سلم) بر فراز مب وفتد ويس ازحمد وى الهى فرمودت: فى مردم ‏ جبنيل از جاتب خداون لطيف و خير باى من خبر رده كه دترا بكره ماد بوه دختان هسنتد. همان كونهكه كر ميوه درختان هتكامى كه میسن جيده نشوند آاب آنا را فد وبا رنه زد هگا كه دترا ب لوغم رسد ‎She Ss‏ موجه می شون نان یز متوه می شود داروی جز شوهر نعودن نداتد هر غبراين صورت از فساد امن خواهندبود چا که آنان بشر هستتد ‎eg‏ مصون ازخطاو افرش ‎Nace‏ ‎ ‎(dete) stale agen kao Delage ay es SL ‏هت مر من ايد لسر عق كديس‎ ‎ 

صفحه 37:
‎fond be‏ ايشا مزلت ركه ‎ ‎ ‎ ‎aN he ‏اصلى الل عليه له و‎ Se ‏سعدت مر آن است که دخترش در خانه اش عدت ماه‎ J ‏الست كلاه‎ ‎ ‏حضرتفاطمه یز سلام له عليه يه عنوان سيدهى النساء العالمين فر إن مورد يز مى تائد تین لگ بای ياوان يرو مكتب اهل بيت (عليهم ‏م باهيا وجودى كه حضرت فاطمه (سلام اله عليه اذ هر نوع دن هار ألكه الكويى مناسب براق هسكانياشت. ‎ ‎ ‏وخطای موم * سالكى با امالمؤمين على (عليهالسلم) ا ‎ ‎ ‎ ‏می انزند ای در حالى است كه اولوبت أول ال نظراسلام و مكتب اهل بيت ‎le PN pale‏ جواتانازدواج است و جداتجه تيزى يه اناف ى تحصيل ‏نی سامت تحص را ‎ ‎ ‎rer ‎ ‏ی ‎aw ‏عم آگمی زج ‎ ‎se ‏إن أدرك مره قل يجنى أفسدته الشمس وتنه البح وكذلك اابكار أذ أدكن ما ی لین ده ال الیل ال لیس لین ادن بش ‎ 

صفحه 38:
ج) مشكلات ‎ee‏ ال اخلای ترس نی رید وا شرع عنم سطلویت ‎Spc‏ ‏ری در نع عرش اتكارى تحصيل وخفل ماد با فردوری دار شدن تصميم يه سقط أن مي ‎ad te Sask‏ ما تين مخلرج آن عاجز هتم وی گر كن تفن تیم در میم كه ين ندا يك بندار غلط وهی مت ‎OP ASH SAI‏ یلق تایبا مود که ‎ ‎ ‎ ‏تفآ که ور موه رن مور مرج مه است که رانا راز یمقر تگدستی کنید که ما شا نها ‎ ‎ ‏ين موضوع د آيه 1 سوره ميرك لسراء جنين ذكر شده اس تدان ا ل ‏بم قرو تكدستئ تكيب ‏كشتن هاه واع كتاهى است يزرك»:' لين آيه ومتون همسان با آن ده كشي ائيس ‎PS Sle gg SAE Sh cl‏ ‏فرزندان زامن ات و چننچه لین ردان خودابه یل ای ی از اند ات کاب فرن شاه اد که رز و ‎ ‎hana eas lela ‎ ‎ ‎ ‎ ‎Sapo ‎i ie 38 lb a pig A grey pei” 

صفحه 39:
‎fond be‏ ايشا مزلت ركه ‎ ‎ ‏زان ات بر مى ليد كه عربعلى دوران جاهلى ته ته دخران خود ريه خاطر راک سرمایه ی رگید چام ی آن روز محسرب می شد. ی از ترس فر و تگستی بل می رساتدند كه خدارند آهار هر ين أيه ب خوان كسترددى نعمت هاى خويش كه ‎ ‎ ‏نيف ترين موجودات عالم نيزا آن دوذى مى برد توج داه واز ا زلت بشدث أن هارا اداه السته انهايت تأسف لين عمل جاهلى در عصر و ذم ماني در شكل ديكرى نار ‎ ‎ ‏هتم کناب ار ام یی طريق *كوزتا» بقل فى راك سقط چین دا یاس ديكرى نيز ذكرمى دای ماه قر ویو موی یکی لإدلائل عمد آن لست ايتهاو مسائل فيكرى كية هن شنم ‎ele par ans‏ ما ناب شكل فيكرق: ‎ ‎ ‎ek ‎ ‏آي ره گاهی ات هتفای هل چاهلیت که روزی ان خر ال غود قلت وير رقع تكليف متاق رامى كشضده خق ان وزو ‏قرم «کشید ولد را جهت: ‎ ‏اق و احتياج: ما روزى عط مانم شنا ‎ ‏داد لاهن شا را وين امرتهايت قياحت وبشفاعت خراهد بود وف تذكر ‎ 

صفحه 40:
نسبت ب آن مسئله هر فردى لز جوامع سای عکس ال خاصی تان می Aes pam Sipe gus ى بتوان با تير تكرش اسلامى و ديل آن به سيك ؤتدكى ‎Ded‏ ‎aly le‏ ته يك شيفت بلكه دو شيقت. ‎a‏ سل ‏دا رون ‎dates‏ ‎ ‏ابه كار و جمع آودى مال و ثروت و خريد أي ‎ ‎ 

صفحه 41:
‎fond be‏ ايشا مزلت ركه ‎ ‎ ‎lS‏ مى باشتد وت ها کرجک تون ی در تین مخرع زنگی ‎ik gain Sets‏ يز ب خالرائ ى خود تحميل فى كند ودتر ا لگ نتاس رای ارنآ ‏ان عه هچ گاندی: ‎ ‎ ‎ ‎ ‏جراكه لانظر ووحيه تبدل به مردى مصتوعى از نظر كار تبديل به مردى ناف شده و در هدر تا در خن دزی کم کار و در ور كم هت ‏بت آسیب اند اد و فرهنگ یک فرهگ فری است در حالی که ید دنت ‏شد اتدودر تيجدبه زش وگرات و جاگ زنب ‎ ‎ ‏ی ‏حضوو ازن حر جامعه حضون فير ستغيم استكه يكى اع أن تريت نسل صحيح وسالم اسشه فزتنائ كه باهمت وتلاش تان جامعه يه ييشرفت نخوة ‎ ‎geld‏ هذ مر ای ‎lag Ae IS Sip Se NN‏ به راج رد مان هد می اند گر حترت تاه ی زرا سا له لها عنوان (م الانه) وبا فرزتدائى ‎ce aoe‏ (عليهم السلام) ‏ند ماران شهذا تزيا الك وردان حثرت صديقه ى ‎ ‎ ‎ ‏ردان و جامه تین نیو ‎ ‏و ‎le‏ جامعه شوت. ‏ازدامن زنمردبه معراج رود ‎١‏ بردامن مادرشهيدان صلوات #ميانت فاق دوتى ‏ ‏اذ زمان شكل كبرى وتا در به مسنوليت دولت هر ‏امش دیوش هم رد چا ترجه شد با ‎ 

صفحه 42:
یش چشمگیی یات و حولت هلى نمی وظن ی شود دنستد که هه شهروتنان ‏ sa agate ‏یش شک ای ات رای نیش هگن ام‎ ‏كوف فوصت هلق كارى و مار لز ين ست تعهدات الى فوهارابه كت‎ ىرا دای ایشا آلكه جمعيت به طور یمه ال ‎AE:‏ اذ لايش تعهدات مالى دوت اد 505 ام ادن پیش از پش مرح میت که با یاست ای تحديد جمعيت. از فار ‎atl I pp plant gn‏ ‏کسترش سیک زنگیمصریبی ره شود ده كشو منیا اهم كردن فشاهاى آرة ‎ ‎ ‏وخدمات بهداشتى و رفاهى. هی ول را ‏ااه تان جاع زان میت ‎ ‎ ‏براك اعمال سیاست های هر جسعت اف ‎ ‎ls hy ‎ ‏هلى اجتمامى و جرانان به ازدواج ‏ ‎ ‏شوند نع روشا یا هی پشگیری از داری در دس ‎ ‎So a ap pe ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 43:
بش درو ول ‎ind‏ ای هکم ‎Sic‏ ل يديه مهاجرت ازروستاهاي شور شهرنشيتى 3 1/4 درصد جمعيت را در سل ۱/۱۳۴۶ درصد در سل 1 اش اه است.! ماجرت | التصادى و امكانات تحصيلى و اجتماعى اتجام فى LS yp Sina tle ng OS Sen sin SA نمی جمعیت. ‎pS ls SS eb eh AS‏ هزينة هلق زياد ) 00 es ae ‎ot‏ كيه وى باهر هاجن كم مى كن ل سوى فيك ‎ ‎Sel healt fora I ‏زا اکن می دهد‎ ‏ل ازدواج ‎thea‏ جرا نز بت و ات از رن و ادن با یط ‎ ‏ايه يدون مى شود ولزن لذ براى آتكه شاهد يكشت جمعيت به روستاه يبه غبلرت ‎Be‏ مهاجرت ‎ ‏شهر به روسن شيم تدا بايد مكاتيزهاى زيستى شامل سرالة عاق ‎ ‏داه ب دوتق طرح هاى لكيزشى نظير دور كارى حم كرجك ترجه يدكشاء ‎tly‏ خدماتى: رفاهى و معيثتى فز ووستاها ايش دافه وهر از بگههای تصادی ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‏777 مد از شهرشان مهار روستها برد ‎ ‏ری ای ما میت رد لیم "نت زد کی نان ای فكرى ‎ie‏ ‎ ‎aA‏ و ‎ 

صفحه 44:
بر دگری كه شایط زنگی در روستاها ا تسهيل مى كند aS ae GD ate pe al ۱6 ‏ماهر گذشه طرح های ارت‎ 6 ‏اجرامى شود از ان و خاند هی که چند سابل دنل تقر متولد‎ eee hte be ‏می کدند یر تایه تلد زد‎ phe gels gS sa yer ee ار د تج تاد وهای مود در ین تا ‎ply‏ این روز دای جریی کشور از جمل وزارت بهداشت. وت آموز ان ای مور در مر هی و ‎KS»‏ ند از طرفى سرت هاى مو وكم وكاستى هسجون جواع شهرى محق از اكر اطمينا به ‎ ‎ ‎ ‏در دومتاها اش بها جرت برقت كنم عست هامر ‎eS pe‏ وتفيرات بنادين ار كود ‎sare IF ‏هد كذشته كمت دربا طلاق و عولرض سوه أن و علل يدايش و لايش طلاق و‎ ‎ ‏ل وفع آذفكر مى كردند هر عين حال: كمتر طلاق صورت هى كرفت وكمتر خاتاه ها أذ هم مى باشيدفد مسلما تفلوت در مرو در إين اسث كه امو علل طلا فزونى يات لسشد زتدكى اجتماعى شكلى ينا ‎ ‏كتتكو ا سيد مور ای ‎ ‏الما بقل لز ويه ناه هگنت ‎Ti patel faye‏ 

صفحه 45:
ice sad plan ind ‏بش در ول‎ Baba 2 Db gS Bi bald A Ser tol ‏لايش‎ وح بكر ‎Maisie‏ طلاق هم ‎ ‎ ‎ ‏ترا كك رواج آداب ‎ep She‏ ‎ ‎ ‏ارش هلق مذهيى و فرهتكى: مشكلات ‎ ‎ ‏اجاعی راتصادی: ‏ها عصی و نی ‎Ne a‏ ‎ ‎ ‏دجون ترس از طلاق اند سکن است بر دج دبا اس دیع ‏شر يفيه يجه ها مستعد طلاق هسحتد ‎ ‎ ‎ 

صفحه 46:


صفحه 47:


صفحه 48:
ater Sal pe oa aly ab یکی ‎bie ale pene BE be) A‏ اقتصادى اشايه كد كه خودمی تود عامل كونكوى داه شد وى دز ‎led‏ اتصادی هم می ليه مديريث صحيح هركب از ات و وويات. تفير ديد تسبت به عوامل absent ‏د كشت الوب كه هدك لتصاد» كلرن تدك باهز ى كر مك‎ مى ساخشه فرزندان يز در من هلى بلين ترى به كر ووى مى آورحة و می رات رویارد درم ری خاوا ى خويش ياشتد لا رمن به در یه دزمان تحصيل كه كادتاس الكى فى سد همرلبازمن سر ‎ASSEN be‏ جمعيث راي مخاطرء انناخه سد ولى همين مشكلات راضم م تون غر خاتزات براك بسن فزن رابه مصرف كد فى هز. الآأتكه روحيه اعت برورى باد انان در حورن كودكى نهاري كيمو كه هر كس ب ين ووحيه شد كرد سوه خاطر زگ ی ند و هركز جار حسرت تعى شود. ‎Lt‏ يه فزتنتمان لز همان ادا كودكى برهيز اذ اسراف و اما صحیع از نست هلى ای رازم فد كه با لين شيوهرشد كد يك سال در خيلى از ال اتصادیمشکنی ناهد داشت. همان طورى كد در فر كريم قكرشده اسث ك: «اسراف تككيدك خداوق اسراف كا ‏هراجا لک ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎poh ste‏ ند چن درد خوب نی داد هرگنک ‎ ‏بخواد ی تون مسر کد ال كمال ‎Va aS ‏رتیت‎ 

صفحه 49:
بخ سوب ول دیجمت ست وي صودت عت در اخ نسل گر تابه ومين تمن برطرف اا سادق عليه لامب ين تقب فرغو واكم كه فك داب تاه ور شود وي ‎ae Stns‏ كه را مرا مات ‏هركس ماله ‎ ‎ ‎ ‏مى اد ون اجه ی دهد که زین ال ميق وى و تعادل بخورفد و ‎ ‎ ‏هند ‎LU fale‏ سامان دعن بس هر ‎ste ‎ ‏ندچ می ود ی شاد و نام شود اج من ند مىخويد ومى أشامد وسوارمى شود وازدواج م ‎ ‎ ‏مصاديق اسراف هلى ديكرى را تي هر زتتكى غود مشخ ص کنو وال رگن تن هرا ماش یمام محر کا مرت مزیه ای رف و ماع اسف ویر ات درحتی كه باهزية مود يك بنج بابك ده بلغ هماو ‏در تچ سای که ی رسد ری اب دی یک فا ای ‎ ‏هزينه هستد به تأغير مى فاد ايد بات كه برهزيتة شح فرق ‎ ‎ ‏يبثيت فى دلردكه خلاف دستووات دين ملست زیر مر بای تعکفبی با وم ‎ 

صفحه 50:
رل عکس لماش اه ال أخدا محورىياكاديم امت سيت رزق بر عهدی دود ال استد فر نكا امام خاوتد راد در حال ايه ى جهن يعت » زا لت اس وی دک دی که دی واجاهی است. ين آوزه ى اختيل لساك را تاديد تمى یرد و تیا هلى اتسائى در تحولات اجتماعى رامى ب چیور هی هت ودخالت کرد نی داد ود ' اما خدارند اتج دی اد ی خر وهای تیا ده ین هیچ که وهی بت تست که هه ی رویط وغل ها ول تا دید هی مد رهش يكى لزسنت هلى الى كك الك هلى لسلامى توسعه بايد ينامر نتوين شوق مى خراهد كهياكليدهاى تلاش ودعاو تضرع واتففان رها وی رب وی خوديكشايند تكى د روزى كه برخ جوع بهن كوخ می شون شمو ‎PL IE‏ ستی در ‎RED Bed LOS nS oui ah Jay Tabs‏ ل ضعف تبير: کر etait ‏سو اراق‎ et 

صفحه 51:
هه بسا جبتده ای که از ای وزی درا نی یرد ى هغل اليه وق بكرب مين رات معا گر ان هت که وی انب ریا فا نی رسای هن هیاس كهتها ويه خناست وحقى لو سو ریگب خدوند تال ات يجا تان تيجه كرفت كه ساست توا بایدر تفر کف از ‎ete at‏ هم ون شور دای ‎Arce arses eA‏ ا بالازين ها در میس جهن استد ی نی اتصادی رم تدم و يكارى- چه سرچشده aE Ae Shela Sales ‏نام ای وی گر و‎ ‏میم ری شکر و مان می کرد هم نزن ده ۱۳2۰ ییاز‎ گر التؤيش جدعيت ونه كلرجويان مستد که وت در چا فرصت کار بای هن ام نید po TL Maa ane ‏لها‎ oD de a IS op ae” 

صفحه 52:
وش كاف مايا بخش خصوصی مى كذ یی هم و اج نان سردا ری از و اد سای تصادی راساع ش بول غلى؛ ايج نیت و ات اي :مضه جاگ هجیتن یت ری ان ار bee thee 

صفحه 53:
Set a i le alsin ‏فسصل‎ ‏ايان نيت کل‎ ae Be مختلف لزيونلجباستن كرتا اراب جاهلى وتا عصر علم وصنعت وتكتولرلىه از چان میتی رخ اس كه در حال حاضر نيز ا مسائل محورى وبحث اكيز د جوامع و محافل مختلف يه شمار می رود یم درت يك فو راهرربخش هلى نظامى: سياسى ونيروى كارو. با داد جمیت آن فوم ارذيلى مى كردتد: هر عين حال بن يك حفيقت پل رده و هست كه در عصر كتون هم كا وهای دی جمیت یت از علث هاغى فلت برخوزفارتك وخود وهای مسلمان از جمه ین هستد وک إن دسيسه ها دار يه طورى ك كشورهاى فريس لز جمله. میاه يل ترس واحساس خطرى كه لو ناحيه كشورهلى برجمعيت مى كت حال توسعه ل طريق استكبار ومي اليس سايق قعليت هاق غير رسن ان ىكرفد رسال 1710 يز باتصويب يناه عمرقى جهاري ولت رس ماوت جام لال وهر صي رركت و ديل يه جامعه لى باسيك زتدكى غزى كام دزی هی ینت دار رکه کمازهای زر روک 

صفحه 54:
Facer cai par clan Sade yar cade te ‏درا شیع ردو فهنگ مر هگن یبود که همه دی یش جمیت ود‎ ‏ابه مرو زمان خيلى از كشورها ماع كستوش لين فوهك شدئد وبري السام‎ ES AB Sas ee ‏أكتون هر كشوزمان از يسيارى لز فرهتك هايمان دون الا لي كا به جلي‎ ومد است که وی می كوبيم حترت على (عليه السلام) جني فرعوده لد می گید بت کت اتيت شود اما حرف هاى فرويدوتالهم بو تا اقا خوب رادد رن نبیر سیک زدگی ام ‎١‏ الأجامعه كرفت غريى هايه ميد زمان ‎ 

صفحه 55:
یط تگانگی بای تفلي ديد S fing ye ht ‏بزو‎ مد یل شد. ده 5 تغذيهولقهى مردم رادستكارى كرد كه يواد ذكر اسان هاا تحت تأثير خود رل دهدب طوری كه وى كنتد قط دويجه داشت باشيد افر جامعه خيلى زود 1 بدرا اتداغتن جنك جميتى باهدف كافش نی يحث جدك بجمعيتى ب ين معنلست ك ايد در كش يايد كياعث شود آن فزن ديل بيك تيووى تاد شود لز بيه اصلى لست ومنتابع طيعى عوامل تبعى هستتد. انان ها هد که رما ا واكم مى ند ومد ادف میهد ممكن لست برغى كشوره تيع داشت باد ل ‎he‏ ان هر ری سای که تنعل تبديل ند وید اهر دهد ما يايد ياته زرو انساتى اماه كيم بای امن دی نی بازيم تا يه رشد ووتومعه التصادى ‎ ‎ ‎TEE pe Sp Gop doe 

صفحه 56:
eee aA poe Beet از جمله حمایت هیخب از کاهش جمعیت بان می تون بش ری da Decca tale ee ‏چمیت در مجلس شوراى اسلامن به تصويب رسيد در همان زم به خاطر‎ تلاش رن در كاهش نرع زشد جمعيت ورت تخت كشورماى اسلاسى» نهادعاى بين الملى اران دا به نان بيك ‎Zip‏ كامش جمعيت در متطق ركزيدتد و صندوق سازمان ين الملء 4 ليون دلار به لت ‎Gatien Nagel"‏ فعا دولتى وغير دوت هر ‎ ‏يرن فز شد و ال تسهيلات مالى وقتى به فعالان لين حو در دستور كار ‎pede sings‏ اد كرفت " كشورهاى ‎Sa pS ATA ace‏ ‎GLI Seale ya Bare ‎ 

صفحه 57:
هلى زان ین سل ازجم زد هوق جیته زان دز ‎Soe Je‏ صويت فى كيه پیداشت. لزان .ول و ‎Ait‏ درت هاهر كتول رشد جعي ‎Ba BO he ghee tins hr‏ ‎abe Hood gs‏ وذ بيشت ‎ ‏سماوساست‌ها ‎ ‎ ‏باه رويكرة ابي ومافي برداخت شود وآثر عملي موزد تجزيه وتحليل قار كرد لذ سيلست هاي غوب در دهدهاي اخير در سطع ‎gsr‏ ونيز امقيس رن فو تطوع اللي باسطح متفقه ‎ 

صفحه 58:
رح يشود بان ربب يراي ان يست‌هايبي 6 ات لیام PR aby ge eae pt es Mia ge an aloe plage debe» ye ‏باك وبااي نروهاي نظا للاخ شد مركز‎ رکه تیه شده لس وهرتيمه لول سال 011 ‎ep‏ روي وب سايت هاي موددنظر تون به لو عموصي مشر قله ان لزسلزماتهاو ركز مهم بن المللي در صفح ني ]1 ذكترين انيت علي آمريكا وجود دار كه نشان مي دهد لين سازماها مسظيماً زب تظر «مركز عمليتهاي نظامي وخيرنظاميآمريكاء (:<1©) كل مي كتتد و محورهاي اصلي مور تما لت ميهد دمن ‎Lec gare gi‏ جه وظيفي لز گنه هه داي ایست در شوهاي دا نهر ده ای اون را هاي كه سلزمان ‎ ‎a Gh pe gc ‎ ‎Se‏ )رنه اي اي هد سح جهن یآ زان دز کشا در با شود نصا يار میات ‎ ‏خايان كراشت فر ميك الى تصميم ساز درن ورد نظو و ‎ ‎ ‎ ‎Cod LIU Kl tae‏ مر هر سيط أذ كف ‎ ‏زد نات ايكيا فل ست حف يل ‎dha pose eu‏ 

صفحه 59:
بغش سوب ول دی نکم ‎eer‏ با اي که ها مزال بآ زان ‎pla‏ دهاز تلم یک بررسي همه ‎Sh le‏ وضعيث فعلي فاليتهاي سازمان ملل و ‎ ‏دست بتگیه و فماليت‌هاي مندوقل جمعيته و الشزي يه برامسهاي آمزشي زارت ات به ال سد بات بر رون و ون شور ‎Ue ela cl NAb Sod oa‏ ‎ ‎ ‏جدهوري لسلامي كه طيق فول صريح ماکان ره میک ‎ ‏ادها ‏محسوب مي شود یط ات رسي وعاي ریس جمهو ‎SA‏ ‏خشکادن رييملت ان تم تلاش خو راب ار ره ‏وی اه نز مريكة «لز فكر كردن ب حم كيد و كتتكوهاياتهرل ا حفظ كيد بالاثتر اهمه اي ون ديا اج ‏دهي جون زمن: آارهاي جسيتي و تير نسل هر اران به تفع نرقيم كرتي ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‏یریگ که تا يکي مه لع سلؤمان توما ‏مخفي است وهمه سال با كرد هم آرفن مجموعاي ل صاحي قدرت و ثرت ‏قل عام برش یه ات اه میت عم سای ری بخش ازجا ‎ ‎ 

صفحه 60:
ريد خرن هر هي سيم اي اي جهن ‎yl ate‏ سلزمان رسال سه نشت بكر مي كند مسال القصادي دراجلاس مهمتزين بنه كاري حكومت نامرني جهان: اتجمن سياسي والقصادي جهان ‎eh‏ 

صفحه 61:
راهبردهاو راهكارهات اصلاح تحولا تجمعيق 

صفحه 62:
این دا ری از کشهای را تکفا میت زد اياك رمازدر دا گنک سییر كان كبشو يضر نتهى مى شود مقصدی که طلب تست پس رم اس كه صير و مقصدمان يا غوض كنيم. در خصوص مساله ى جمعيت فرهدك سازى و تقير تكرش لز منروريات ووحتى يناب موده مقام معظم رهبرى ل لون كذارى نيز مهم تو فش خاو اصلاح و دكركون شود ار ههه محتا به برام زيزى وهمث ملى لست أمرى كه درن دا ,مطل مین ری مود که یرد اد در یل ‎Staal‏ 00101 وراد رشد نمیشن میهدب مهم ند ون هويت جنسى. ازدواج خاتواهه مشارقت بلسى و سيك زندكى به ويز سبك £0 التصادى بايد به كن ا دامع مامت کسیر کرد 

صفحه 63:
Yel pane as Cela ‏مدا‎ بر رزوی د لوغ ورد پر و مر ی سای ‎as‏ مشاركت اجتماعى هم تايا ری ا ‎ ‏باه زین پر ى موضرع طلاق و كشمكش هق خارادكى و بالشارى بر كران برى نقش هلى ماترى و بدرى خوتهارى كن و ل یی زندگی هی تجملى ومصرفى يرهيزد ‎Sil tuna‏ عالىباتفير وويكرد خود نگ ند و ‎ ‎ ‎Janse Sa ‏رد ید‎ ‎ ‎ ‏س مولیت های خادگی و اجساهی سا با یت خر ‎ ‏1- الكوسازى از خانواده هاى بر جمعيت ‏يكى فيكر از انام رساك هلى ملى هر سال ها حاكميت سيامت تحدية موی نان ادن تصويرى تاعطلوب ا سول ی ک رآ رت دلب له یش در یمد كد سس ‎ ‎ ‏ماد سریل و وین در ال حاضررساته ی می بای اجان ودب یی ‏له هی ‎ ‎5 ‏زان مد خی دیع و ‎ ‎ 

صفحه 64:
ايه بايد ترجه داشت كد د ‎Bae bs pes ghd od‏ سطح ف رايد مشاوت الكوالى راشتاسالى ويه جامعه معفى كرد. 1- بازكوكردن آموزه هاى دينى افزايش جمعيت در رسافه على روز هی دی لاش هی بای دی از لح فاد ها دیا ‎ae aps ti) oad‏ که ین احایث ید رجا رواحي ‎ ‎ ‎ ‏رن این حایث در را با صب تابلو على ا راز یمان کم نت سای داش اد ‎pT yale Led A$ Ips ‏ری تا تیان نید تیان ون رده‎ ‎ ‎PS Marilee ‎ ‏بدا می شود هگا ‏رن ماد مجاهد ات که دروا دا جهاد ی نید جتاتج هر اين مدت لل ‎Jesh‏ ‏شب زد دنو مجاهدی ستکه اجان و ‎ ‏نمی راد هام که نی رد شود هماتد رودن لش درا اجه مى كدو ‎pip eae oS Sa ge LS gS‏ ات و ای که شیر بهد. در پر کدن, پاش آکدن یکی از ‎el a‏ ‎AH Sy (Ie)‏ تمم شود فرشت فى بر يهل ال ‎ ‎ ‎gate so gS ‎ ‎ 

صفحه 65:
بدا رایع نات میت «نم قر ييش تعدا معدودى از نان مه ی ایجاد اب فرهگی ور افلسفى راليجاد كردتد. آنها عاد داشعد که ابید خد ریغ ستم مان ره از ای يدخ به إن هدف: كابها وشتد. مقالائى متشر كرد هر كالج ها تدريس كردتد. هر حهيان ها تظاهرات كرت نگ تشكيل دلت و بدن زب موفق شدند قلب و روح يلون ها زن رتخير كد آنها برلى آنجه مفهوم زن را در برداشت؛ تعريقى جديد ارائهدادقد و موجب تغيردبدكاء هلى موجود دربا اولويت ها و مسنوليت هلى قن هر زدگی شدند ای چونزمد ادن طات خویشتن دار و جبت وا هه حذف شد و وه یی چون اتخاب طلا.خینت و ات یکسا هرد جنس جای ها رفت. دختن وه ای حاصل ان سل هركزشيوء کر دیگری را نات یکی مخرب نرين اهداف و ‎Ae‏ ‏فين دبدكا دید شست هل سبك شمرن ازج ری ‎Bilan‏ ‏جسمی و روحی نازخ اه سوی کار بود. ۲ هک ایس وی سم یب "نسي له ‎abs‏ اهاا دمي سلزد 

صفحه 66:
nee ts ان گاید لح شود ید نم یگ غرب تب سا الم یت به ديذكة همسرى ومادرى كك ديد كاملا ملاس دی دا كني كرش هلى راكه فين اسلا باق شفل مقدس مادرى و همسر دنت در چاه کم حليثى كه بير كرامى اسلام أصلى اله علي لها فده اد بس يكن ازوظيفه على خطير مسنولين ذىويط ين لست كه دوب ين اديت ‎Aa AEE AES A ele LS‏ ای شوم خوة يوسن ورماه یل یدب رن همع لیف مرو در اریز دلج درد تقش ری هس شكل كرق انث اصلاح كد ا- مری یی باه سم ره ‎stot soe‏ وار شد در ان تن داز لیبس شدن عطفه ا ش فانصا در سعادت وی رس یگ فنيسشى در یه قش مار و هسری ‏ ی انم رد لوط :بسن لسن ال براي تفي سروب ليزن ام اه وراه مساو صسمی 

صفحه 67:
بدا رایع نات میت ۵- روج فرهنک تما و خوش بين به خداوند متعال ‎ae‏ ‏شام (سلی له ليه وآل وسلم) تقل م كند كه رود IN Bl Sle Te ‏قرام‎ US Sl fragt OLS ps Ub ae sateen lt ‏اد كار كمانبند مؤنش حاضر مى شود؛ زر خداوندكريم لنت و همه ى خير‎ ‏دست لوست شرم مى كلد كه بنددى مؤش بدو خوش كمان شود لیر‎ خلاف مانب اش عمل وا ير اين خوش ينى اعادو توكل هر موضوع ‎EIAs SE‏ دار هسیر تاد شده اس هی هسران خود و مان کت هید گرگ دست فد خداون رل خیش بی: ۲ "pee Soe ین سل ما على اق لي يض يكن ل ماع عن وذعنى تشكيل خوك وف زتدر شدن:يعى بم تكدستى ينوت هر اين مذق وك ١-جلكيرى‏ ل ترويح رهگ مادی یه را قر فيل ها و ريال ها داكي على بز نرب کل کج یدز لک که انب مر زک یغرذاه هم ‎le He‏ 0[ 

صفحه 68:
یجنگ اد کل روش تب دوب کاس یش دنا او هرز ۶- اجرایسیاست های تیف زوج هامى دهد لاه رای که چندین ملد ‎W ESL‏ ماگ رکش لدان درس ميخوتاند كمك هزينه تحصيلى ‎ao og‏ هر ين كشود الشخاضى كه به ليل فرزت ار 1 ۳ ریک اذ والدين در مرخصى باشد ت ١٠م‏ مى تود به فليو جو نايز رمي يان بل دک 4 بد يداو مر رد گر ری این در مرخصى باش ا ‎١4‏ له مى ترات ين كوت دک اتا خرد حشور داشت بلشتد 

صفحه 69:


صفحه 70:
ألكهناشى لزبرخى سيلست هاو انام هاى اجا مستكل و دولى بلك ناشى لتخولات ساختلرى كسترده جاههه إرن: ‎KN‏ مردم ولط قتا :كته ومصرف كرات بر جاده ى مايوه اسث. ال نات تماد كه برخي سياست هلى غير صتقيم جمعيتى كه در دهه ى كلشته با دف كافش ملع وی زد کش ماد ی ‎ae‏ ‏دخوان لازم التعليم) و (اؤيش ذميه هلى مشلركت زتان در امو لتصادى اجتماعى جامع )در تير سبك زنذك هر يران وشكل كبر كفتمان انق ياست جديد جنعيى نظام جمهورى أسلاسن ) ‎pan ea Sey‏ لدم هاى مفطع که ر وت های موه نگ وب آن عوض می تنويجى سيك زندكى مردم و تفر ان شکل گره در چام دیدید رای تحت شدن مر ليد لزهسدى طرفيت هاوتواتمندى هاسازمان هاونهاد ای فرهنگ ‎dy‏ رد ییارس ی هدالق مهم بیلی که در یرت و ها فرهنك و افك عمومى جامعهدارد وهم جنين ب ليق كستردكى داه تفوذ و تي كثارى آن از لهميت ويه فى برخودار سه رن ره لی ی ای شا وظيفه و مسنوليت خود در ‎pep‏ ده يايد بام هلى غود را به كرت ای مهدسی كتد كه تاقد در سه سلج شناختى(اتطلدى. عاطفى- هيجانى و رتارى) بر مخاطبان خود اث بكذارد وآنها راباسيات جديد جدعيى نظام اسلا هرد رهم آراساؤد 

صفحه 71:


صفحه 72:
505 آندى» عبدالواحد بين محمد تميمى: رام و الک ead et dM elec tame neh محمد یکره ای هرا کیچی: ۱۳۷ 

صفحه 73:
اد محمدرضاهجایگاد خا 8 ات ال گاهیبه ‎ab ftp Sh‏ “ 7 هر ‎feos ep noe‏ 

صفحه 74:
۱۳۸۸ ‏فان‎ ae ‏محسنین بضرب. ای اب چپ تا‎ let ‏لی‌سوس نی‎ ات انا جاب موي تيان تر نثر ۳۸ ‎WAN ey et‏ أ بى سلف ترجمه يرسي بور علمسدارقة نس سيد قب الس سمو اج 

صفحه 75:
ee ap ‏مین گرد‎ Rand tone ‏معین:‎ Epc ee الم رها ال امس اه روهظ و جد عوط مط سما اسم متعم سيط و 

جم ع ی ک ا هش ت (درآمدی تحلیلی برعواملکاهشجمعیت درایران) تهیه و تألیف: میالد صالحی سرشناسه: عنوان و نام پدیدآور: مشخصات نشر: مشخصات ظاهری: شابک: وضعیت فهرست نویسی: موضوع: رده بندی کنگره: رده بندی دیویی: شماره کتابشناسی ملی: نام کتاب :کاهش جمعیت (درآمدی تحلیلی برعوامل¬کاهش¬جمعیت درایران) نویسنده :میالد صالحی ناشر :انتشارات داعیه شمارگان500 : نوبت چاپ :اول 1402 / چاپ :سینا شابک978-622-90102-1-1: قیمت: مرکز پخش: همدان میدان امام زاده عبدالله –کوچه مدرسه –مدرسه علمیه حضرت آیت الله دامغانی(ره) 08134225406 - 09187120127 تقدیم هب روح پیام آور آسمانی که "نَسل " و "حَرث" را مایه مباهات امت نامیدند و قره العین شان ،کوثر شد. مقدمه نویسنده اهمیت و ضرورت مسئله افزایش جمعیت امروزه برکسی پوشیده نیست. جمعیت هر کشور به عنوان یکی از مهم ترین مؤلفه های استراتژیک هر کشور به شمار می رود .همان گونه که منابع زیر زمینی ،فناوری ،تجهیزات نظامی، قدرت سرزمین و منابع روزمینی یک کشور از شاخصه های قدرت ملی آن کشور محسوب می شوند ،در نظریه های قدرت « ،منابع انسانی» نیز یکی از مؤلفه های قدرت ملی است .مسأله ی جمعیت تابع منابع انسانی هر کشور است و نقش بسیار مهمی در قدرت ملی کشور ها دارد. در کشور ما نیز چندین سالی است که با توجه به هشدارهای مقام معظم رهبری ،بحث افزایش جمعیت مورد توجه قرار گرفته است .کثرت جمعیت نقش مؤثری در ترسیم قدرت سیاسی و اقتصادی کشورهای مختلف بر عهده دارد که غفلت از آن می تواند خسارات جبران ناپذیری را وارد کند .چنانچه که از دیدگاه جهانی نیز یکی از مشخصه های توسعه ،رشد جمعیت است. بنابراین جمعیت که از جمله مسائل چند بعدی و پیچیده جوامع انسانی است که هم تحت تأثیر عوامل فرهنگی ،اقتصادی ،اجتماعی و سیاسی است ،هم تأثیرگذار برآن .هراندازه زیاد باشند به همان اندازه دستاوردها در عرصه های مختلف افزایش پیدا می کند ،در نتیجه از آن جایی که جمعیت فعال هر کشور عاملی تعیین کننده در معامالت قدرت محسوب می شود کاهش جمعیت در آینده می تواند کشور را در رقابت با قدرت های منطقه ای و جهانی دچار مشکل کند و این موضوعی است که پیش از پیش باید مورد توجه مسئوالن اجرایی قرار گیرند .مسئله جمعیت و تعادل جمعیتی برای رسیدن به جمعیت مطلوب و کیفی از اهداف اولیه ی نظام اسالمی ،بلکه از رسالت های اصولی همه انبیاست و خداوند متعال نیز هدف از خلقت را پرورش انسان های کمال یاب و متعالی می داند که طبیعتا از جمله الزامات آن ،فراهم نمودن بستر رشد و زمینه سازی این رشد و کمال در جامعه توسط متولیان فکری و اجرایی است .لذا تولد و تکامل نسل در جامعه از جمله فرایض ماندگار و حسنه می باشد. در روایات فراوانی از قول پیامبر گرامی اسالم (صلی الله علیه و آله) نقل شده است که آنگاه که انسانی می میرد و دفتر اعمالش بسته می شود ،دیگر هیچ پاداشی به پرونده اش اضافه نمی شود جز پاداش اعمالی که به آنها باقیات الصالحات (کارهای خوبی که آثارش باقی می ماند) گویند : .1خیر مستمر و عام المنفعه مثل ساختن مدرسه ،بیمارستان ،کتابخانه و ...؛ .2عمل و دانشی که مردم بدان سودمند گردند ،مانند نوشتن کتاب؛ .3فرزند صالح و شایسته ای که همواره دعای خیر نصیب پدر و مادر نماید. لذا در اینن اثنر سنعی بنر آن شنده اسنت کنه علنل کناهش جمعینت را از ابعنناد مختلننف فرهنگننی (شننعار و تبلیالننات ،تحننوالت هننویتی ،و ،)... اجتمنناعی (بنناال رفننتن سننن ازدوا ،پدیننده سننقط جنننین ،تحننر اجتمنناعی زنننان و ،)...اقتصننادی (تمرکننز بننر نظننام هزینننه فایننده فرزننند ،بننی ثبنناتی اقتصننادی) و سیاسننی (تالییننر الگوهننای حکمرانننی و خننانوادگی ،بننه راه انداختن جنن جمعیتنی بنا هندف کناهش مسنلمانان و )...بررسنی شنود و در پایننان کننار بننه راهبردهننا و راهکارهننای اصننالن جمعیتننی (مانننند اصننالن نظام تربیتی ،الگنو سنازی از خنانواده هنای پنر جمعینت ،بنازکو کنردن آمنوزه هنای دینننی و )...پرداختنه شننده تنا حنند امکنان بتواننند بخشنی از مشننکالت کاهش جمعیت را حل نماید. تیرماه – 1401میالد صالحی فهرستمطالب مقدمه نویسنده7...................................................... بخش اول:کلیات .1مفهوم شناسی 14 .......................................................................................... مفهوم کاهش 14 ....................................................................................... معنای لغوی کاهش 14 ....................... ................................ ................................ معنای لغوی جمعیت 14 ...................... ................................ ................................ تعریف اصطالحی جمعیت 14 ............ ................................ ................................ -2ضرورت و اهمیتکاهش جمعیت در ایران 14 ............................................ -3تاریخچه کنترل جمعیت 16 ........................................................................ -4اهداف اجرای سیاست های جمعیتی در کشور های اسالمی 19 ..................... -1-4هدف مستقیم 19 .............................................................................. -2 -4هدف غیرمستقیم 19 ........................................................................ بخش دوم :عوامل فرهنگی ،اجتماعی مؤثر درکاهش جمعیت مقدمه 24 ........................................................................................................ فصل اول :عوامل فرهنگی مؤثردرکاهش جمعیت 24 ........................................ -1شعار و تبلیغات 24 ................................................................................ -2عدم تمایل به ازدواج و تشکیل خانواده 28 ............................................ -3تحوالت هویتی 29 ............................................................................... -4نگرانی از بی ثباتی خانواده 32 .............................................................. -5افزایش نگرانی های تربیتی 33 .............................................................. فـصـل دوم:عوامل اجتماعی مؤثر در کاهش جمعیت 35 ................................... -1باال رفتن سن ازدواج 35 ....................................................................... -2پدیده ی سقط جنین 37 ........................................................................ -3تحرک اجتماعی زنان 40 ...................................................................... -4سیاست های دولتی 41 .......................................................................... -5پدیده مهاجرت از روستاها به شهر43 .................................................... -6افزایش طالق در زندگی جدید 44 ....................................................... بخش سوم :عوامل اقتصادی ،سیاسی موثر درکاهش جمعیت فـصـل اول:عوامل اقتصادی مؤثردرکاهش جمعیت 48 ..................................... -1پر هزینه شدن فرزند48 ......................................................................... -2بی ثباتی اقتصادی 51 ............................................................................ فـصـل دوم:عوامل سیاسی مؤثردرکاهش جمعیت 53 ........................................ -1تغییر مزاج و تغذیه 54 ........................................................................... -2به راه انداختن جنگ جمعیتی با هدف کاهش مسلمانان 55 .................... -3کمک مالی غربی ها در ازای کاهش جمعیت ایران56 .......................... -4نقش ابر قدرت ها در کنترل رشد جمعیت57 ......................................... بخش چهارم :راهبردها و راهکارهای اصالح تحوالت جمعیتی مقدمه 62 ........................................................................................................ -1اصالح نظام تربیت 62 ................................................................................ -2الگو سازی از خانواده های پر جمعیت 63 .................................................... -3بازگوکردن آموزه های دینی افزایش جمعیت در رسانه ملی64 .................... -4اصالح برداشت های نادرست درباره نقش مادری و همسری زنان 65 ........... -5ترویج فرهنگ اعتماد و خوش بینی به خداوند متعال 67 ............................... -6اجرای سیاست های تشویقی 68 .................................................................. جمع بندی 70 ................................................................................................. کتابنامه 71 ............................................................................................ بخشاول کلیات  /14کاهش جمعیت .1مفهوم شناسی مفهوم کاهش معنای لغوی کاهش کاهش در لالت به معنای کاستی ،نقصان و کم شدگی می باشد. 1 معنای لغوی جمعیت جمعیت در لالت به معنای گرد هم آمدن ،مجتمع شدن می باشد. 2 تعریف اصطالحی جمعیت جمعیت تجمعی از افراد انسانی است که درمنطقه ای معین (روستا ،شهر یا کشور) به طور مستمر به شکل خانوار یا خانواده زندگی می کنند. 3 -2ضرورت و اهمیت کاهش جمعیت در ایران ضرورت و اهمیت این مسئله از آنجایی مشخص می شود که وقتی کمی تأمل می کنیم در می یابیم که دین مقدس اسالم نسبت به افزایش نسل مسلمانان عنایت ویژه ای دارد و چون به طور طبیعی پدران و مادران نگران هزینه های زیاد فرزندان هستند از داشتن فرزند خودداری می کنند ،در حالیکه در آیات قرآن و 1محمد ،معین ،فرهن معین ،گردآورنده عزیزاله علی زاده ،14 ،تهران :بی نا،1383 ، ص 34 2حسن ،عمید ،فرهن عمید ،گردآورنده عزیزاله علی زاده ،6 ،چاپ اول ،تهران :راه رشد ،1389 ،ص 54 3دهخدا ،علی اکبر ،لالت نامه دهخدا ،7 ،تهران :مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران ، 1372 ،ص 71 بخش اول:کلیات15/ روایات معصومین (علیهم السالم) نسبت به توکل و اعتماد بر خالق متعال و باور داشتن رزق او تأکید فراوان شده است؛ اما متأسفانه به علت ضعف باورهای دینی مردم و ترس و نگرانی از آینده ،میل به داشتن فرزند زیاد رو به کاستی نهاده و در نتیجه کشور ما را که در دهه 60از رشد جمعیتی باالیی برخوردار بود در آستانه یک بحران جمعیتی قرار داده است به حدی که طبق نقل آمارهای دفتر آمار و اطالعات جمعیتی سازمان ثبت احوال کشور ،هم اکنون ایران سریع ترین نرخ ُ کاهش جمعیت تاریخ بشر را دارد و اضافه بر این نرخ ،افت باروری و کاهش جمعیت در کشورمان در جهان بی سابقه است .چندی قبل نیز از رسانه های رسمی کشور اعالم شد که در بررسی ها علمی و کارشناسی نشان می دهد که اگر سیاست کنترل جمعیت ادامه پیدا کند به تدریج دچار پیری و در نهایت کاهش جمعیت خواهیم شد. بعد از اعالم هشدار گونه این اخبارها ،مسئوالن سیاست گذاری کشور به فکر پیدا کردن راهکارهای تشویق مردم به افزایش جمعیت افتادند و قوانین تشویقی از قبیل موضوع دادن سکه طال و زمین به خانواده هایی که اقدام به فرزند سوم و بیشتر بکنند تصویب گردید ،اما به نظر می رسد که این اقدامات کافی نیست بلکه بیشتر باید روی فرهن و باورهای مردم کار نمود و در این راستا می توان از آیات قرآنی و روایات نورانی اهل بیت (علیهم السالم) کمک گرفت. پس بنابراین نظر به دیدگاه بلند و حکیمانه ی مقام معظم رهبری(مدظله العالی) در باب تالییر سیاست های جمعیتی به عنوان استراتژی مهم جمهوری اسالمی ایران و بیان این مطلب که برنامه ریزی برای کنترل جمعیت باید بعد از 150 میلیون نفر صورت گیرد ،دست اندر کاران فرهنگی و اجرای نظام جمهوری اسالمی را بر آن می دارد تا با توجه به نکات مهم بیانات مقام معظم رهبری در  /16کاهش جمعیت باب افزایش جمعیت به عنوان یک عامل اقتدار برای نظام ،موضوع اقدامات فرهنگی و فرهن سازی در این زمینه را الزم و ضروری بدانند. تبلیغ وسیع و همه جانبه از سوی سازمان صدا و سیما به عنوان یک دانشگاه بزرگ در سطح کالن جامعه و ضرورت اقناع فکری دانشمندان و نخبگان و متخصصین در عرصه های مختلف علمی با روش ها و برنامه های مستند و مستدل و متناسب با مباحثی که در موضوع سیاست های جمعیتی مؤثر هستند ،این وظیفه خطیر را بر دوش همگان قرار می دهد تا با یک نگاه همه جانبه و دقیق در خصوص افزایش جمعیت و حفظ و گسترش روز به روز رشد و جوان ماندن جمعیت اقدامی شایسته را انجام دهند. -3تاریخچه کنترل جمعیت در ایران قبل از انقالب ،این سیاست به عنوان پایه توسعه مدنظر برنامه ریزان بود. سیاست های تنظیم خانواده در زمان پهلوی دوم و از سال 1337به صورت غیرمتمرکز در شکل هایی در حال اجرا بود .در سال 1346در وزارت بهداری «معاونت جمعیت و تنظیم خانواده» زیرنظر هویدا تأسیس شد .در آن دوره ،نرخ رشد به طور متوسط ساالنه 1/3درصد بود که با اجرای سیاست های «فرزند کمتر ،زندگی بهتر» در دهه 1345ن 1355فقط با اندکی کاهش به 7/2درصد رسید. سرانجام در تاریخ 8اسفند 1367و یك ماه پیش از آنکه برنامه دوم توسعه کشور در دستور کار مجلس قرار گیرد ،این سیاست ها به هیأت دولت ارائه شد. وزارت بهداشت با راه اندازی خانه های سالمت و بهداشت ،فاصله گذاری بین زایمان ها را از طریق گسترش دسترسی به وسایل مدرن پیش گیری از باروری های ناخواسته ،وازکتومی داوطلبانه برای مردان متقاضی ،و برگزاری همایش های مختلف انجام داد .البته برخی از این روش ها از دیدگاه مراجع تقلید هیچ تطبیقی بخش اول:کلیات17/ با احکام شریعت نداشت؛ ازجمله شیوه «وازکتومی و داروهای ضدبارداری» که به مردم و مراجع تحمیل شده بود. صدا و سیما در راستای شعار «دو بچه کافی است» ،آموزش ها و تبلیالاتی را از طریق پخش فیلم های کوتاه انجام داد و نقش بزرگی در همگانی شدن این شعار ایفا کرد و برنامه ها و همایش هایی را که در حوزه کنترل جمعیت بود ،پوشش داد. نظام آموزش عالی ،واحد «تنظیم خانواده» را جزو واحدهای درسی تمام رشته های دانشگاهی قرار داد ،که در آن ،راه های پیش گیری از بارداری آموزش داده می شود. در روسننتاها قننرص ضنند بننارداری و توبکتننومی بیشننترین سننهم و وازکتننومی و IUDپننایین تننرین سننهم را در بننین روش هننای تنظننیم خننانواده داشننت. آمپول نیز ازجملنه روش هنایی بنود کنه در روسنتاها منورد اسنتفاده قنرار منی گرفننت ،بننه گونننه ای کننه در برخننی از ایننن روسننتاها علننی رغننم فقنندان آب، بننرق ،حمننام و داروهننای ابتنندایی و ضننروری ،قننرص ضنندبارداری بننه طننور مجانی در اختیار اهالی قرار می گرفت. در تمام مراکز و سازمان ها ،پوسترهایی در راستای تبلیغ فرزندآوری کمتر مشاهده می شد و حذف کلیه سیاست های تشویقی 3اوالد به باال به عنوان اساس فعالیت های اجرایی مدنظر قرار گرفت و این گونه جمعیت ایران کنترل شد. ً اصوال مطرن شدن مسئله کنترل جمعیت از سوی غربیان و استکبار سیاسی و اقتصادی دنیا ،و آمد و رفت عناصر فاسد آنها به کشور ما پیرامون این مسئله و اختصاص بودجه کالن برای تأمین نیازمندی های کنترل جمعیتی کشور توسط  /18کاهش جمعیت سازمان ملل و ...گویای وجود برخی انگیزه های سیاسی و اقتصادی دنیای غرب از طرن این مسئله است. به عبارت بهتر ،اینکه ثروتمندان دنیا و استکبار اقتصادی تا این حد به ملت و مردم کشورهای جهان سوم و بخصوص کشور انقالبی ما عالقه نشان می دهند که برای انجام کنترل جمعیت و مطالعات موردنیاز آن در کشور ،پول و امکانات در اختیار ما قرار دهند ،باید شك و تردید ما را برانگیزاند که عاطفه مستکبران اقتصادی چرا به جای آنکه در سرمایه گذاری و رشد فناوری کشور ما متمرکز شود ،در مسئله کنترل جمعیت کشور منعطف شده است؟ خانم دکتر نفیس صدیق سفیر سازمان ملل در ایران ،می گوید: « ...همه معتقدند که برای جلوگیری از رشد نامعقول جمعیت ایران باید کاری کرد ...ما به ایران آمده ایم تا در تنظیم یك برنامه جمعیتی به ایران کمك کنیم. ضمن آنکه این برنامه کوتاه مدت 2ساله 4 ،میلیون دالر هزینه خواهد داشت». این در حالی است که بوش ،رئیس جمهور وقت آمریکا ،طرن برنامه کنترل جمعیت آمریکا را رد می کند! حال آیا نباید این سؤال و این فکر در ذهن ما شکل بگیرد که سفیر سازمان ملل برای چه اهدافی راهی کشور ما شده است؟! اگر گفته شود که بهترین دلیل خیرخواهی کشورهای غربی برای کشور ما در این است که خودشان برنامه کنترل جمعیت را اجرا کرده اند و به خاطر همین نیز از ً رشد اقتصادی برخوردار شده اند ،باید در مقابل گفت :اوال ،آنها هرگز برنامه ای مدون برای کنترل جمعیت نداشته و ندارند ،بلکه با فراگیر شدن ارزش های مادی اجتماعی جدید از قبیل رفاه طلبی ،فردیت خواهی ،اشتالال زنان و ...دیگر نیازی به برنامه کنترل جمعیت ندارند تا مردم آن کشورها در چارچوبه سیاست گذاری های کنترل جمعیت قرار گیرند .ثانیا ،بحران جمعیتی کشورهای پیشرفته به دلیل کاهش میزان رشد جمعیت در حد منفی ،کار را به آنجا رسانیده است که تالش بخش اول:کلیات19/ همه جانبه و وسیعی برای ازدیاد نسل در اروپا شروع شود ،چنان که کاهش قیمت بلیط قطارها و کمك های نقدی برای خانوارهای بیش از 2فرزند در فرانسه بهترین مؤید آن است .در هر صورت ،آیا جای این شك و تردید وجود ندارد که باید اهداف و انگیزه های سیاسی به دنبال این مسئله وجود داشته باشد؟ 1 -4اهداف اجرای سیاست های جمعیتی در کشور های اسالمی -1-4هدف مستقیم هدف مستقیم سیاست های جمعیتی در کشورهای اسالمی ،کاهش میزان رشد طبیعی جمعیت است که این هدف از طریق کاهش سطح زاد و ولد صورت می گیرد .اگرچه سیاست های جمعیتی با رشد اقتصادی و اجتماعی در ارتباط است، اما این موضوع هدف اصلی این سیاست ها نیست؛چراکه برنامه ریزی های کنونی مربوط به رشد اقتصادی و اجتماعی ،با منافع مصرف کنندگان سروکار دارد نه تولیدکنندگان ،و فقط می کوشد سطح رشد جمعیت را کاهش دهد. -2 -4هدف غیرمستقیم در جهننان امننروز هنندف هننای غیرمسننتقیم سیاسننت هننای جمعیتننی ،فقننط وسیله ای برای تنأمین اهنداف سیاسنی منی باشند2.سیاسنت هنای جمعیتنی با اهداف سیاسی براساس جهنانی سنازی غربنی تنظنیم منی شنود .طنی دهنه هننای گذشننته ،حجننم نسننبی جمعیننت کشننورهای سننرمایه داری سننیر نزولننی داشننته اسننت تننا جننایی کننه جمعیننت کشننورهای غربننی (اروپننا ،آمریکننا و کانادا) در دو دهه قبنل بنه 12/1درصند از جمعینت جهنانی رسنیده بنود و بنه دلیننل فروپاشننی خننانواده و حاکمیننت ارزش هننای مننادی و خودمحننوری و 1سید محمد حسین ،حسینی طهرانی ،کاهش جمعیت ضربه ای سهمگین بر پیکر مسلمین ،مشهد :ترجمه و نشر دوره علوم و معارف اسالمی ،1345 ،صص118-116 2همان ،ص89  /20کاهش جمعیت لننذت طلبننی بنناز هننم رو بننه نننزول اسننت .ازایننن رو ،کشننورهای غربننی و در رأس آنها آمریکا برای ایجاد تعنادل جمعیتنی بنه نفنع خنود و بنه عننوان یکنی از سیاسننت هننای راهبننردی در دکتننرین دفنناع ملننی و سیاسننت خننارجی ،بننه کنناهش رشنند جمعیننت در جهننان سننوم بخصننوص کشننورهای اسننالمی پرداختنند و عمننده فعالیننت هننای کنترلننی آمریکنا بننر ایننن کشننورها از طریننق صننندوق بننین المللننی پننول و آ انننس هننای سننازمان ملننل متحنند ،ازجملننه صننننندوق کودکننننان ملننننل متحنننند( ،)UNICEFصننننندوق جمعیننننت ( ،)UNFPAسننازمان بهداشننت جهننانی( ،)WHOسننازمان کشنناورزی و تالذیه بین المللی( )FAOصورت می گیرد. امروزه آمریکا متوجه شده است که اگر سطح فناوری و علم ،به ویژه در زمینه نظامی ،در کشورهای دیگر رشد یابد و با آنها مساوی شود ،افزایش جمعیت عامل قطعی موفقیت ملت ها خواهد بود و به این مهم در چین و هند و پاکستان رسیده است و معتقد است که باید ضمن جلوگیری از تمرکز جمعیت زیاد تحت یك حاکمیت سیاسی ،آنها را به تعدادی از واحدهای کوچك سیاسی تقسیم کرد. ازاین رو ،در سیاست خارجی در مورد عامل جمعیت به شکل زیر عمل می کند: .1تبدیل کشورهای پرجمعیت به کم جمعیت و تجزیه آنها؛ .2طرن توسعه دموکراسی و آزادی و حقوق بشر به ویژه برای زنان و جذب آنها به بازار کار و اشتالال برای تحقق اهداف فوق؛ .3دخالت های مالی و ارائه خدمات ذی ربط (به نحوی که در شرایط تحریم، ابزار کنترل جمعیت به وفور و در دسترس همگان وجود دارد و حتی برای شرایط بحران مانند سیل و زلزله انبار شده است)؛ .4استفاده ابزاری از بهداشت و سالمت مادر و فرزند به عنوان یکی از راه های کنترل جمعیت به ویژه در کشورهای اسالمی است .سازمان بهداشت جهانی با بخش اول:کلیات21/ ایجاد پایگاه های منطقه ای بهداشت از طریق پرو ه های علمی ،پژوهشی، خدماتی و ...به این مهم می پردازند 1.از امور قابل توجه این است که تمامی این سازمان ها در کنار فعالیت های مخصوص به خود ،به سیاست های تنظیم جمعیت در کشورهای اسالمی نیز می پردازند. نکته ای که توجه به آن مهم است ،این است که نقشه های کنترل جمعیت کشورهای اسالمی از سوی گروهی که در پشت این سازمان ها قرار دارند طرن ریزی می شود .همان گونه که در طرن های آمریکایی آمده است ،ایالت متحده به دلیل سیطره ای که بر سازمان های وابسته به آن دارد ،این سازمان ها را رهبری می کند. 2 حال اگر به این نکته توجه کنیم که امام خمینی(رحمه الله) از ظرفیت جمعیت 200میلیونی و مقام معظم رهبری(مد ظله العالی) از ظرفیت جمعیت حداقل 150میلیونی برای ایران بارها سخن گفته اند ،جای این سؤال باقی می ماند که کدام علل فرهنگی واجتماعی ،موجب فریب مردم و تبعیت کورکورانه از توصیه های غرب در زمینه کنترل جمعیت شده است؟ 1محمود(مشفق) و همکاران ،لزوم تجدیدنظر در سیاست های جمعیتی ایران ،تهران :مرکز مطالعات و پژوهش های جمعیتی آسیا و اقیانوسیه ،1389 ،ص20 2سید محمد حسین ،حسینی طهرانی ،همان کتاب ،ص95 بخشدوم عواملفرهنیگ،اجتمایع مؤثردرکاهشجمعیت  /24کاهش جمعیت مقدمه تا مسئله ای در جامعه ای به صورت فراگیر فرهن و تمدن نشود امکان شکل گیری و عمل به آن امکان ندارد لذا متخصصین علم و فرهن و ارتباطات می گویند برای اینکه بتوان یک مسئله را در جامعه فرهن کرد تالش بیشتری باید کرد تا انجام خود آن عمل ،زیرا اگر قبح عمل یا حسن عملی توسط فرهن سازی عادی شد عمل به آن زحمت چندانی ندارد لذا اکثر انقالب ها قبل ار اینکه جنبه ی عملیاتی پیدا کنند جنبه ی فرهنگی دارند و پر واضح است که جن فرهنگی عمق و وسعتش به مراتب بیشتر از جن نظامی و عملیاتی است و حتی می توان گفت هزینه ی کم تری پرداخت می شود و بازدهی بیشتری دارد .به طور مثال غرب چقدر باید هزینه می داد تا نصف جمعیت ما را از بین ببرد ولی با کار فرهنگی با هزینه ای بسیار کم و حتی بدون دخالت شخصی با استفاده از نیروها و امکانات داخلی توانست میزان جمعیت ما را به اندازه ی دلخواه خود برساند.از جمله از آن عوامل مواردی است که در ذیل می آید. فصل اول :عوامل فرهنگی مؤثردرکاهش جمعیت -1شعار و تبلیغات همیشه برای نهادینه کردن یک امر غیر مقبول و مقبول جلوه دادن آن بهترین راه بزرگ نمایی کردن و شعاری کردن آن است تا کم کم برای مردم نسبت به آن پذیرش حاصل شود .در مورد جمعیت نیز این حرکت صورت گرفته است و این شعار و تبلیالات دو نوع می باشد :شعارهای گفتاری و شعارها و تبلیالات دیداری – گفتاری – دیداری. بخش دوم :عوامل فرهنگی،اجتماعی مؤثردرکاهش جمعیت25 / از جمله این شعار ها تبلیغ بیسکویت مادر به تصویر کشیدن یک مادر و یک فرزند ،تبلیالات محصوالت پا سمن یک زن و شوهر جوان بدون فرزند ،تبلیغ تن ماهی تحفه وجود مادر و فرزند ،تبلیغ جدید شامپو حنا صحت وجود یک فرزند در خانواده 3نفره. شاهد بر اینکه شعار می تواند تأثیرگذار باشد این است که تبلیالات فرزند کمتر زندگی بهتر در دهه ی 60و 70امروز جواب داده است و خانواده ها امروز دارای فرزندان کمی هستند و برای تحقق شعار فرزند کمتر زندگی بهتر در طول سال اقدام های فرهنگی ،آموزشی ،رسانه ای ،بهداشتی ،اجتماعی و اقتصادی گسترده ای با بهرگیری از همه ی ظرفیت ها ،سازمان های دولتی و برخی نهاد های غیر دولتی برای کاهش نرخ رشد جمعیت انجام شد .إدل دلیل علی امکان شیء ُ ُ ُوقوع؛ یعنی محکم ترین دلیل بر اینکه یک شی ممکن است این است که واقع شود. پس یکی از مهم ترین نکاتی که رسانه ی ملی در این زمینه باید به آن توجه کند ً بهرگیری از روش غیر مستقیم القای پیام و پرهیز از اقدام های صرفا شعاری است .رسانه ی ملی از برنامه های جذاب و اثرگذار به تدریج ،بینش ،گرایش و رفتار مردم را در زمینه بچه دار شدن تالییر می دهد و شعار فرزند کمتر ،زندگی ً بهتر را عمال از ذهن و زبان مردم حذف می کند. «خانواده کم جمعیت یکی از دو راحتی است» 1.روایت مزبور مشهورترین و مهمترین روایتی است که طرفداران کنترل جمعیت بدان استناد کرده اند .در دهه ی هفتاد تبلیالات زیادی بر اساس این حدیث انجام دادند و حتی در جای جای کشور آن را بر در و دیوار شهرها و حتی برخی از روستاها نوشتند .بهرغم روا َّ ُ ا ِ ( 1قله اهه العیههال ا ُحههد الیسههار ی )؛ عبدالواحنندبن محمنند تمیمننی ،آمنندی ،غننررالحکم و دررالکلم ،چاپ دوم ،تهران :موسسه چاپ و انتشارات۱۳۵۹،ش ،ص479  /26کاهش جمعیت استدالل به حدیث مذکور ،داللت قابل قبولی بر مدعای طرفداران کنترل جمعیت وجود ندارد .توضیح اینکه ،این روایت با توجه به قرائن مختلف ن از جمله احادیثی که بیان شد ن در صدد ارزشگذاری ،و خوب یا بد قلمدادکردن چیزی نیست؛ بلکه مطلبی را به منزله یک واقعیت عینی و ملموس بیان میکند که عبارت است از دشواری اداره عائله و فرزندان زیاد. گواه این مطلب ،سیره خود ائمه (علیهم السالم) است که بسیاری از آنها عائله سنگین داشتند و از گروه «قلیل العیال» نبودهاند. نظیر این بیان ،یعنی یادآوری واقعیت بدون ارزشگذاری و توصیه ،در روایات متعددی دیده میشود؛ مانند« :سفر رنجآور است»« ،1فرزند دشمن است» 2.آیا مقصود از این روایات آن است که نباید به سفر رفت ،یا نباید صاحب فرزند شد؟ بیشک چنین نیست .حدیث قله العیال أحد الیسارین نیز اینچنین است .بی شک صرفنظر از سند حدیث ،داللت این روایت بر مذموم بودن عیال و افزایش اوالد نیز قابل قبول نیست؛ و اینکه صاحب زن و فرزند شدن ،مستلزم تالش و کوشش است و این نیز همراه با خطر. مؤید این مطلب آن است که روایت مزبور« ،عیال» را عامل خطر و هالکت میداند و مفهوم عیال شامل یک زن و یک فرزند نیز میشود؛ درحالیکه بهیقین اصل ازدوا و صاحب فرزند شدن در اسالم مورد تأیید و تأکید است. مؤید دیگر ،سیره امامانی است که نام آنها در حدیث آمده است؛ یعنی امام رضا (علیه السالم) ،امام کاظم و امام صادق (علیهم السالم) براساس برخی منابع تاریخی امام صادق (علیه السالم) ده فرزند ،امام کاظم (علیه السالم) بسیار ُ ُ َُّ 1ا ْ ُ السف ار ُأ ُحد ال ُعذ ُاب ْی »؛ همان ،ص407 « ُ ُْ 2ا ُ ا ُْ ا ْ ُ َّ «الولد أحد العدوی ِ »؛ همان بخش دوم :عوامل فرهنگی،اجتماعی مؤثردرکاهش جمعیت27 / بیشتر و امام رضا (علیه السالم) پنج فرزند داشتهاند .آیا آنها کاری را نکوهش میکنند و خود بدان عمل میکنند؟! حتی اگر این نوع روایات ازنظر سند و داللت مشکلی نداشته باشند ،قواعد روشن اجتهادی حکم میکند که باید از آنها چشمپوشی (یا آنها را تأویل) کرد؛ زیرا مفاد آنها با سنت قطعی و مسلم در تعارض است .سنت قطعی مبتنی بر مطلوببودن ازدوا و اصل فرزندآوری و بهطور اجمالی غیرمذموم بودن کثرت فرزندان است ،و روایتی که برخالف سنت قطعی باشد ،ارزش استنادی ندارد. 1 پس در می یابیم که بی شک شعار «فرزند کمتر زندگی بهتر» یک شعار استعماری ،ضد ارزشی و ناشی از سوء ظن به خدا و تنبلی است .زندگی بهتر با کار بیشتر ،تدبیر بهتر ،تالش برای تربیت اوالد و در سایه ایمان و تقواست.چه کسی گفته است ،زندگی بهتر از طریق فرزند کمتر است ،زندگی بهتر را در سایه ایمان و تقوا است.حتی اگر انسان ،تنها و فاسق هم باشد ،زندگی نکبتباری خواهد داشت .خداوند میفرماید«:هرکس از یاد خدا روی گرداند ،زندگی سختی خواهد داشت». 2 اما متأسفانه فرهن استعماری معیشت ضنک را ناشی از تعداد فرزندان دانسته است و شعار فرزند کمتر زندگی بهتر یک شعار استعماری است .و این شعار نه مطابق قرآن است ،نه مطابق روایات و نه مطابق با سیره ائمه(ع) و فطرت انسانی. بنابراین فطرت انسانی اقتضا میکند که زندگی بهتر در سایه آرامش و اطمینان قلبی به وجود آید و این آرامش در پرتو ایمان و تقوا به دست میآید؛ اما 1مدرسی ،محمدعلی "،نگاهی گذرا به مبانی فقهی تالییرات جمعیتی" ،مجموعه مقاالت تالییرات جمعیتی و نقش آن در تحوالت مختلف جامعه ،تهیه و تنظیم هادی عرب ،قم: انتشارات ُ مؤسسه امام خمینی (ره) ،بی تا ،ص11 ْ ُ َّ ُ ُ ً ُ ً ْ ُ ُ ُ « 2و ُم ْ أع ُرض ع ِذکري ف ِإن ل اه ُم ِعیشة ضنكا»؛ سوره طه( ،)20آیه 124 ِ  /28کاهش جمعیت استعمارگران این شعار را تالییر دادند و بهجای رویگردانی از خداوند در آیه ْ ُ َّ ُ ُ ُْ ً ُْ ُ ُ شریفه« ُم ْ أع ُرض ع ْ ِذکر ی ف ِإن ل اه ُم ِعیشه ضنكا» ،عبارت « ُم کان اکثر ِ َّ ُ ُ عیاال فان له معیشه ضنكا» را قرار دادند .بیشک ،کم کردن جمعیت ،مساوی با نابودی نسلهاست و این ضدارزش ،ضد قرآن و ضد روایات است. 1 -2عدم تمایل بهه اددوا و تشهلیل نهادواده بهه د یهل مسهالل انالیهی و ارتباط دامشروع اما امروزه زندگی به سبک غربی که بر اساس خودمحوری و فرار از مسئولیتهای انسانی و الهی است و در تأمین نیازهای جنسی ،تنها به شکل حیوانی آن اکتفا میکند و برای رسیدن به آن به هرکار قبیحی دست زده میشود ،در جامعه ما به غیر از مسائل فوق علت های دیگر تجرد عبارتند از :دوران تحصیالت طوالنی و اشتالال غیر ضروری بانوان و به تبع آن بیکاری گسترده جوانان جویای کار، استقالل مالی بانوان در اثر اشتالال ،باالرفتن توقعات بیجا و مهمتر از آن تالییر نگرش در سبک زندگی جوانان که کمترین نتیجه آن تباهی نسل جوان در اثر گناهان مختلف است. 2 در روایتی رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند« :بیشترین اهل جهنم از افراد مجرد هستند» 3.و هم چنین در حدیثی در جهت نهی از زندگی 1عباس ،کعبی" ،مبانی فقهی تالییرات جمعیتی" ،مجموعه مقاالت تالییرات جمعیتی و نقش آن در تحوالت مختلف جامعه ،همان کتاب ،ص21 2سفیران فاطمیه ،سبک زندگی فاطمی (دفتر اول :نگاهی به زندگانی با برکت فاطمه زهرا (سالم الله علیها) و رابطه آن با افزایش جمعیت) ،بی جا :قرآن صائد،1392 ،ص29 « 3اکثر اههل النهار العهزاب» ؛ حسنین بنن محمند تقنی ،ننوری ،مسنتدر الوسنایل، ،2بیروت :مؤسسه آل البیت ،بی تا ،ص531 بخش دوم :عوامل فرهنگی،اجتماعی مؤثردرکاهش جمعیت29 / مجردی فرمودند « :ازدوا سنت من است و هرکس از آن روی برگردان شود از من نیست». 1 بنننابراین بننا توجننه بننه جمعیننت 12میلیننونی جوانننان مجننرد در سننن ازدوا کشننور ،شایسننته اسننت سنننت نبننوی (تننرویج و تشننویق بننه ازدوا ) احیننا و شننورای ازدوا در مسنناجد یننا مراکننز فرهنگننی معتبننر در سراسننر کشننور تشکیل شود تنا ضنمن ثبنت مشخصنات مجنردین هنر منطقنه ،مواننع ازدوا هر یک از آنان بررسی و حداالمکان بر طرف شود. -3تحوالت هویتی تصوراتی که هر فرد از خویش به عنوان یک شخص دارد هویت شخصی می نامند .چنانکه تصوری را که هر کس از خویش به عنوان مرد یا زن دارد هویت جنسی می نامند .این تصورات که همراه با انتظارات و ارزش گذاری هاست در بستر زمان تحول یافته است. 2 شاید بتوان مهمترین عنصر در هویت تحول یافته ی بشر امروز را فردگرایی دانست .اگر در گذشته مصلحت های اجتماعی پر رن دیده و منفعت های فردی در دامان آن پیگیری می شد ،هم اکنون شاد کامی فردی مناسبات و فرآیند های اجتماعی را تعیین می کند .در نگاه فردگرایانه ،زندگی فردی از آن خود اوست ،نه برای جامعه و نه برای خداوند! بنابراین می توان آن گونه که می خواهد و می پسندد رفتار کند .در این نگاه عقل تنها ابزاری برای برآورده شدن خواسته های فردی است و اخالق و آرمان های اجتماعی باید خود را با خواسته های « 1النكاح سنتی فم رغب ع سنتی فلیس منی» ؛ محمدباقر ،مجلسي ،بحاراالنوار، ،100چاپ سوم ،بیروت :دار احیاء التراث العربي1403 ،هن.ق ،ص22 2فرامرز ،رفیع پور ،توسعه و تضاد (کوششی در جهت تحلیل انقالب اسالمی و مسائل اجتماعی ایران) ،چاپ چهارم ،تهران :شرکت سهامی انتشار ،1379 ،ص35  /30کاهش جمعیت افراد همراه کنند .چیرگی این گفتمان ،شکل گیری هویت شخصی و گروهی بر پایه خواسته های فردگرایانه را در پی داشته و بیشترین تأثیرخود را در هویت جنسی و مناسبات خانوادگی و پیدایش سبک زندگی مصرفی بر جای گذاشته است. 1 ازسوی دیگر اگر در گذشته زن با فرزندانش ارزش می یافت و دلبستگی اصلی اش به خانه و خانواده بود و تحر اجتماعی را برای خود مهم نمی شمرد و خویش را پیرو تصمیمات شوهر می دانست و الگوی تمایز نقش ها را می پذیرفت و خواسته های اقتصادی کمتری داشت ،هم اکنون با تحصیالت و کار هویت نمایی می کند .و ارزشهای اجتماعی و تحریک اجتماعی برای وی جایگاهی برتر و مهم تر از خانه و خانواده می یابد. 2 در حالی که ثمره زندگی غربی چیزی جز تزلزل و فروپاشی خانواده ها و اجتماع بشری نیست .غرب تنها بعد مادی زندگی را در نظر می گیرد و جنبه های حیوانی را الگوی خویش می سازد و آن را تبلیغ و ترویج می کند تا بشریت از حیات اخروی و زندگی معنوی فاصله بگیرد. 3 شیطان و شیطان صفتان همواره تالش می کنند الگوهای بدلی غیر واقعی را برسر راه انسانیت قرار دهند تا انسان های ناآگاه را به سوی خود فراخوانده و گمراه ا َّ ُ ا ُ سازندُ «.و ایر ید الش ْیطان أن» در این میان انسان های خردمند می توانند با اختیار ِ خود الگوهای صحیح را انتخاب و از آن پیروی نموده تا به سعادت و کمال واقعی در دنیا و آخرت برسند .اما انسان های جاهل و سطحی نگر برای رسیدن به لذت 1مرکز تحقیقات زن و خانواده ،تحوالت جمعیتی ایران ،عوامل ،پیامدها ،راهبردها ،ویرایش محسن فصاحت ،قم :مرکز تحقیقات زن و خانواده ،1392 ،ص29 2همان 3سفیران فاطمیه ،همان کتاب ،ص12 بخش دوم :عوامل فرهنگی،اجتماعی مؤثردرکاهش جمعیت31 / های زودگذر و فانی دنیا که نکبت ها و حسرتهای فراوانی را به دنبال دارد ،راه و رسم شیطان صفتان را انتخاب می کنند و هنگامی که ضررهای جبران ناپذیر انتخاب خود را می نگرند با حسرت و اندوه می گویند« :ای کاش به راه رسول خدا می رفتم ،ای وای بر من ای کاش با هر کسی دوستی نمی کردم». 1 زندگی اسالمی که در پرتو ایمان به خدا شکل می گیرد ،مصداق بارزی از الگوه های رفتاری حضرات معصومین(علیهمالسالم) است ،و در مقابل آن زندگی به سبک غیر اسالمی و غربی آن مصداق بارزی از زندگی شیطان ،شیطان صفتان و منحرفان است. 2 ولی در سبک زندگی اسالمی و خدا محوری ما می دانیم که خداوند متعال در خلقت زن و مرد با آگاهی کامل از مصالح زندگی بشری ده ها تفاوت اساسی بین آنان قرارداده است تا هر یک بتوانند به وظایف خویش عمل کنند .روحیات مرد و خلقت وی برای کارهای سخت و طاقت فرسا خلق شده و کارهای اجرایی و بیرون از منزل بر عهده ی او نهاد شده است از آن طرف روحیات زن برای کارهای داخل منزلف مدیریت منزل ،همسرداری و فرزند داری تناسب بیشتری دارد .و این وظایف مهم و سنگین و با ظرافت یا فطرت زن سازگارتر است بانوان نیز به این امور عالقه ی بیشتری نشان می دهند تا کارهای سخت و طاقت فرسا به ویژه اگر بیرون از منزل باشد. 3 ُ ُ ُ ُ َّ ْ ا ُ ً ُ ً ً ْ ُ َّ ُ ْ ُ ُ 1ا ُ ُ َّ ا ول ُس ِبیال * ُیا ُو ْیل ُتی ل ْی ُت ِني ل ْم أت ِخذ فالنا خ ِلیال»؛ سوره «یا لیت ِني اتخذت مع الرس ِ فرقان( ،)25آیات 27و28 2سفیران فاطمیه ،همان کتاب 3محمدرضا ،ساالری فر ،درآمدی بر نظام خانواده در اسالم ،قم :نشر هاجر ،بی تا ،ص32  /32کاهش جمعیت امام صادق (علیه السالم) فرمودند« :هر زنی که در خانه ی خو یش با هدف بهتر شدن فضای خانه ،وسیله ای را جابه جا کند ،خدای عزوجل به او نگاه لطف و رحمت کند و هر کس که خدا به او نظر کند دیگر عذابش نمی کند». 1 -4دگرادی اد بی ثباتی نادواده تعداد فرزندان و ثبات خانواده رابطه دو سویه دارند؛ هم احتمال طالق در خانواده های کم جمعیت بیشتر است و هم ناپایداری در زندگی خانوادگی واحساس ناامنی نسبت به آینده ،فرزندآوری را به تأخیر می اندازد ،برخی خانواده ها احساس می کنند پایداری بایسته برای تولید و پرورش فرزندان را ندارند. 2 بنابراین می توان انتظار داشت که ترس از پایداری خانواده فرزندآوری را بیش از این به تءخیر اندازد و در نتیجه بعد خانواده کاهش یابد.بسیاری از زو ها در سالیان نخست ازدواجف از شریک زندگی خویش دل اسوده نیستند و در حال سنجش همسر و بررسی پایداری زندگی مشتر اند ،پدیده ای که چنین پیشینه ای نداشته است. 3 متأسفانه برخنی از زو هنای جنوان مناه عسنل ینک ماهنه ی خنود را تبندیل به چند سال می کننند و از فرزنندآوری بنه بهاننه ی تفنریح و گنردش و عنیش و نوش خنود داری منی کننند کنه در بسنیاری از اینن منوارد بنه سنبب تنأخیر َّ ُ ُ ا ا ُ ُ ْ ُ ُ وضع تر ید ِبه ُصالحا إال نظ ُر وضع إلی ُم یت زو ِجها شیئا ِم ُم امر ٍأة ُرف ُعت ِم ب ُّ « 1أیما ِ ِ ِ ٍ ِ ُ ُ ُ ُ َّ ُ ُ ا ُ ِّْ ٍ َّ ُ الله إلیها ،وم نظر الله إل ِیه لم یعذبه»؛ محمد بن علی ،ابن بابویه ،االمالی شیخ صدوق ،ترجمه محمد باقر کمره ای ،تهران :کتابچی ،1376 ،ص411 2تحوالت جمعیتی ایران و عوامل فرهنگی آن ،پایگاه اطالع رسانی علوم و فرهن اسالمی در نشانیwww.Isca.ac.ir 3ترس از طالق و بی اعتمادی به همسر ،عامل بی رغبتی به داشتن فرزند ،خبرگذاری برنا در نشانی www.BornaNews.ir/pages/news-32885.aspx بخش دوم :عوامل فرهنگی،اجتماعی مؤثردرکاهش جمعیت33 / در بنناروری دچننار نابنناروری مننی شننوند و بننه هننر دلیلننی بهانننه تراشننی می کنند. 1 روزی یکی از اصحاب امام کاظم (علیه السالم) می گوید« :خدمت آن حضرت رسیدم نامه ای نوشته و عرض کردم :مدت پنج سال است که از بچه دار شدن جلوگیری می کنم به دلیل آن که همسرم فرزند نمی خواهد و می گوید تربیت فرزندان برای من دشوار است چرا که امکانات مناسبی نداریم نظر شما چیست؟» امام کاظم (علیه السالم) در پاسخ مرقوم فرمودند« :فرزند طلب کن که خداوند متعال روزی آن را می دهد». 2 -5افزایش دگرادی های تربیتی نگرانی روز افرون پدران و مادران از موفقیت در تربیت فرزندان خویش به چند عامل باز می گردد: اول :مفاسد اجتماعی افزایش یافته و احساس می شود فرزندان در فضای ارتباطی جدید آسیب پذیر شده اند. دوم :امر تربیت به دنبال پیچیدگی جوامع جدید ،پیچیده شده و در نتیجه پدران و مادران باید از مهارت کافی برای شناخت پدیده ها و رویارویی با مشکالت و معضالت جدید و نیازمندی های نوپدید در تربیت فرزندان برخوردار باشند. سوم :پیدایش مرجعیت های جدید تربیتی مانند نظام آموزشی مدرن و رسانه ها، که به کنار زدن پدران و مادران و افزایش شکاف نسلی می انجامد ،توانمندی تربیتی پدران و مادران را کاهش داده است. 1سفیران فاطمیه ،همان کتاب « 2اطلب الواد فان الله عزوجل یرزقهم»؛ محمدبن یعقوب ،کلینی ،الکافی ،6 ،چاپ چهارم ،تهران :دارالکتب االسالمیه 1407 ،هن.ق ،ص ،3ن7  /34کاهش جمعیت در حالی که امروزه بسیاری از پدران و مادران به این نتیجه رسیده اند که برای تربیت فرزندان خویش باید جامعه ی رزم بر تن کنند و در چند آوردگاه در برابر رسانه ها و فضای اجتماعی و حتی مدرسه ایستادگی کنند و در این راه هزینه و بار سنگین را بر دوش کشند .از سوی دیگر مرجعیت یافتن جامعه کارشناسی مدرن مانند روان شناسان و مشاوران خانواده و کارشناسان علوم تربیتی در کنار آثار مثبت ،این پیامد را داشته که با شناساندن استانداردهای تربیتی ،خواسته های خود را از خانواده ها افزایش داده و خود باوری را در انجام دادن مأموریت تربیتی خویش کم کرده اند. 1 1 مرکز تحقیقات زن و خانواده ،همان کتاب بخش دوم :عوامل فرهنگی،اجتماعی مؤثردرکاهش جمعیت35 / فهصهل دوم:عوامل اجتماعی مؤثر در کاهش جمعیت از مجموع آموزها و رهنمودهای دینی بدست می آید که هدف اسالم ساختن اجتماعی سالم و توانمند است که از لحاظ فرهنگی ،اقتصادی ،اجتماعی، بهداشتی و غیره کامل و از ضعف و کمبودهای گوناگون به دور باشد .عوامل اجتماعی بسیاری وجود دارد که علل کاهش جمعیت است که به برخی از آن موارد در ذیل اشاره می کنیم: -1باال رفتن سن اددوا باالرفتن سن ازدوا میتواند از افزایش دختر ِان دانشآموخته و کاهش گرایش به ازدوا در هنگام تحصیل سرچشمه گرفته باشد؛ چنانکه میتواند برآمده از تالییر نگرشها به ازدوا و اولویتزدایی از آن یا آسانی ارتباطهای بیرون از ازدوا شدن خانواده بهمعنای استقالل مکانی ،نیازمند باشد .ازسویدیگر ،هستهای ِ آمادگیهای مالی بیشتر برای فراهمکردن خانه و زندگی مستقل زو هاست که خود ،به افزایش سن ازدوا میانجامد1.افزایش سن ازدوا خود دالئل مختلفی دارد که برخی از انها عبارتند از: -1عدم اعتماد وتوکل به خدا -2توهم فراهم نمودن تمامی شرایط و امکانات زندگی -3باال رفتن سطح توفعات -4تحصیالت بی مورد و غیر ضروری بانوان -5اشتالال گسترده غیر ضروری بانوان -6بیکاری جوانان جویای کار و تن آسایی برخی دیگر که خود مشکالت فراوانی را برجامعه تحمیل می کند. 1مرکز تحقیقات زن و خانواده ،همان کتاب  /36کاهش جمعیت در نتیجه باال رفتن سن ازدوا باعث کمتر شدن شور و نشاط جوانی ،کم شدن حوصله ،کاهش باروری (در موارد متعدد باعث ناباروری دائم می شود) عدم عالقه به فرزند آوری و قانع شدن به تک فرزندی که همگی این معضالت نقش مؤثری در کاهش شدید جمعیت دارد. 1 پس با اهمیت و ضرورت ازدوا الزم است این امر خیر در زمان خود انجام گیرد .بدیهی است هرچه در این کار مهم تأخیر صورت گیرد از اهداف اولیه و عالیه آن فاصله گرفته ایم .پس امر ازدوا آن قدر مهم و اساسی است که خداوند متعال دستور به ازدوا به موقع دختران داده است. امام صادق (علیه السالم) فرمودند: «خداوند متعال آن چه را که مردم به آن احتیاج داشته اند برای رسول خود بیان فرموده است و از جمله چیزهایی که به رسول خود تعلیم داد ای بود که روزی رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) بر فراز منبر رفتند و پس از حمد و ثنای الهی فرمودند :ای مردم! جبرئیل از جانب خداوند لطیف و خبیر برای م خبر آورده که دختران باکره مانند میوه دختران هستند ،همان گونه که اگر میوه درختان هنگامی که می رسند چیده نشوند آفتاب آنان را فاسد و بادها آن را پراکنده می سازد .هنگامی که دختران به بلوغ می رسند و آن چه را که زنان متوجه می شوند آنان نیز متوجه می شوند داروئی جز شوهر نمودن ندارند در غیر ای صورت از فساد ایم نخواهند بود چرا که آنان بشر هستند و بشر مصون از خطا و لغزش نیست». 2 1سفیران فاطمیه ،همان کتاب ،ص27 « 2إن الله عزوجل لم یترک شیئا مما یحتاج إلیه إال علمه نبیه (صلی الله علیه وآله) فكان م تعلیمه إیاه أنه صعد المنبر ذات یوم فحمدالله وأثنی علیه ،ثم قال :أیها الناس إن جبرئیل أتانی ع اللطیف الخبیر فقال :إن االبكار بمنزلة الثمر علی الشجر بخش دوم :عوامل فرهنگی،اجتماعی مؤثردرکاهش جمعیت37 / هم چنین در حدیثی دیگر پیامبرگرامی اسالم(صلی الله علیه و آله و سلم) آمده است که «:از سعادت مرد آن است که دخترش در خانه اش عادت ماهیانه نبیند»( 1.یعنی اولین عادت ماهیانه را در خانه شوهرش ببیند). حضرت فاطمه ی زهرا (سالم الله علیها) به عنوان سیده ی النساء العالمین در این مورد نیز می تواند بهترین الگو برای بانوان پیرو مکتب اهل بیت (علیهم السالم) باشد با وجودی که حضرت فاطمه (سالم الله علیها) از هر نوع لالزش و خطایی معصوم بودند اما برای آنکه الگویی مناسب برای همگان باشند در سن 9سالگی با امیرالمؤمنین علی (علیه السالم) ازدوا نمودند. 2 متأسفانه برخی از خانواده ها ازدوا دخترشان را به بهانه ادامه تحصیل به تأخیر می اندازند این در حالی است که اولویت اول از نظر اسالم و مکتب اهل بیت (علیهم السالم) برای جوانان ازدوا است و چنانچه نیازی به ادامه ی تحصیل بود می توان پس از ازدوا ،با خاطری آسوده تر و زندگی سالم تر تحصیل را ادامه داد. -2پدیده ی سقط جنین پدیده ی سقط جنین به چند دلیل صورت می گیرد: الف) فقر ب) عدم آگاهی زوجین برای پذیرش فرزند إذا أدرک ثمره فلم یجتنی أفسدته الشمس ونثرته الر یاح وکذلک االبكار أذا أدرک ما یدرک النساء فلیس له دواء إال البعولة وإال لم یؤم علیه الفساد النه بشر»؛ مرأه العقول،2 ،ص29 ُ « 1م سعاده الرجل ان التحیض ابنته فی بیته»؛ محمد بن علی ،ابن بابویه ،من الیحضره الفقیه ،تصحیح علی اکبر غفاری ،3 ،چاپ دوم ،قم :مؤسسه نشر اسالمی جامعه مدرسین 1413 ،هن.ق ،ص472 2سفیران فاطمیه،همان کتاب ،ص27  /38کاهش جمعیت ) مشکالت جسمانی جنین د) مسائل اخالقی و ترس از بی آبرویی در روابط نامشروع ه) عدم مطلوبیت جنسیت فرزند و) بارداری در دوران عقد ز) تعارض انگاری تحصیل و شالل مادر با فرزندآوری خانواده هایی که فقیر هستند به محض بچه دار شدن تصمیم به سقط آن می گیرند و هزار بهانه می آورند که ما از تأمین مخار آن عاجز هستیم ولی اگر کمی تأمل و وقت در آیات قرآن کنیم در می یابیم که این پندار یک پندار غلط و واهی است. در قرآن کریم کشتن فرزند به دلیل فقر و تنگدستی بسیار مورد نکوهش واقع شده است .آیاتی در قرآن آمده که به طور مستقیم به این موضوع می پردازد .در سوره انعام آمده است که« :فرزندانتان را از بیم فقر و تنگدستی نکشید که ما شما و آنها را رزق و روزی می دهیم». 1 این موضوع در آیه 31سوره مبارکه اسراء چنین ذکر شده است« :فرزندانتان را از بیم فقر و تنگدستی نکشید ،رزق و روزی آنها و خود شما هم به عهده ی ماست کشتن آنها به واقع گناهی است بزرگ» 2.این آیه و متون همسان با آن درباره سقط جنین و فرزند کشی است .پس بنابراین طبق آیات شریفه ی مذکور ،کشتن فرزندان از گناهان است و چنانچه والدین فرزندان خود را به دلیل ناتوانی مالی از بین ببرند مرتکب گناهی بزرگ شده اند .آیات کتاب قرآن اشاره دارد که رزق و روزی را خدا مشخص می کند و اوست که بندگانش رابرکت خواهد داد. ُ ُْ ا ْ ُ ُ ا ُ « 1وال تق اتلواُ أ ْوال ُدکم»؛ سوره انعام( ،)6آیه 151 ُ اا ا َّ ُ ُ ُ ُ ْ ُ َّ ُْ ُ ُ 2ا ا ْ ْ ُ ا ْ ُ ْ ُ ُ ْ الق ن ْح ا ن ْرزق اه ْم ُو ِإ َّیاکم إن ق ْتل اه ْم کان ِخط ًءا ک ِب ًیرا وال تقتلوا أوالدکم خشیة ِإم ٍ بخش دوم :عوامل فرهنگی،اجتماعی مؤثردرکاهش جمعیت39 / از این آیات بر می آید که عربهای دوران جاهلی نه تنها دختران خود را به خاطر تعصب های غلط زنده به گور می کردند ،بلکه پسران را که سرمایه ی بزرگی در جامعه ی آن روز محسوب می شد ،نیز از ترس فقر و تنگدستی به قتل می رساندند ،که خداوند آنها را در این آیه به خوان گسترده ی نعمت های خویش که ضعیف ترین موجودات عالم نیز از آن روزی می برند ّ توجه داده و از این کار زشت بشدت آن ها را بازداشته است. با نهایت تأسف این عمل جاهلی در عصر و زمان ما نیز در شکل دیگری تکرار ً می شود ،و صرفا به خاطر این پندار غلط که ما با کمبود مواد غذایی مواجه هستیم ،کودکان بی گناه را در عالم جنینی از طریق «کورتا » به قتل می رساندند، گرچه امروز برای سقط جنین دالئل بی اساس دیگری نیز ذکر می کنند ولی مسأله فقر و کمبود مواد غذایی یکی از دالئل عمده آن است .اینها و مسائل دیگری شبیه به آن نشان می دهد که عصر جاهلیت در زمان ما به شکل دیگری تکرار می شود و جاهلیت قرن بیستم حتی در جهاتی وحشتنا تر و گسترده تر از جاهلیت قبل از اسالم است 1.فرزند کشی و سقط جنین از ترس فقر ،عملی جاهالنه است اگر خدا ضامن روزی است چه ترسی از فقر. 2 آیه شریفه آگاهی است به خیاالت فاسده ی اهل جاهلیت که روزی اوالدان خود را از خود دانسته و برای رفع تکلیف دختران را می کشتند؛ حق تعالی در رد وضع فرمود« :نکشید اوالد را جهت ترس و فقر و احتیا ،ما روزی عطا فرمائیم شما را و اوالدان شما را» .و این امر نهایت قباحت و شفاعت خواهد بود و نیز تذکر 1ناصر ،مکارم شیرازي با همکاري جمعي از نویسندگان ،تفسیر نمونه ،6 ،چاپ اول، تهران :دارالکتب االسالمیه ،13740 ،ص34 ُ اا َّ ( 2ن ْح ا ن ْرزق اه ْم) ،محسن ،قرائتی ،تفسیر نور،2 ،تهران :مؤسسه فرهنگی درس هایی از قرآن ،1388 ،ص528  /40کاهش جمعیت است برای اهل عصر اخیر که بعضی اشخاص سست اعتقاد و ضعیف االیمان، تصور نمایند که اداره ی زندگانی اوالد به دست ایشان است و لذا برای رفاهیت آسایش زندگانی و شهوات رانی ،اقدام به عمل شنیع جاهلیت نموده درصدد قتل نطفه های اسالمی برآیند به تزریقات یا استعمال دوا یا آالتی که عاقبت منجر به فساد نطفه گردد و حال آنکه پیامبر گرامی اسالم (صلی الله علیه و آله و سلم) چه بسیار تأکیدات در تناکح و تناسل نموده که من مباهات می کنم روز قیامت به کثرت امت خود اگر چه سقط شده باشند. 1 کسی که از قتل فردی توسط شروری می هراسد و آن را زشت می پندارد چگونه حاضر می شود خود شرور شده و طفلی معصوم را به قتل برساند جوامعی که از حقوق بشر دم می زنند چرا در مورد این حق عظیم بشریت ساکتند؟ هر وقت زمانی قبح گناهی در جامعه شکسته شود و روا آن کار عادی شود دیگر نسبت به آن مسئله هر فردی از جوامع انسانی عکس العمل خاصی نشان نمی دهد .در قرآن کریم آیات زیادی وجود دارد که داللت بر حرمت قتل فرزند دارد خواه فرزند بزرگ باشد خواه کوچک. -3تحرک اجتماعی ددان با افزایش گرایش زنان در حضور در عرصه های اجتماعی مانند تحصیالت و کار مدرن که مهمترین ویژگی آن ،دوری محیط کار از خانه است ،فرزندآوری به باز دارنده ای از تحریک اجتماعی تبدیل می شود. برخی بانوان با تالییر نگرش اسالمی و تبدیل آن به سبک زندگی غربی ،بدون داشتن نیاز مادی واقعی ،نه یک شیفت بلکه دو شیفت در بیرون از خانه مشالول به کار و جمع آوری مال و ثروت و خرید آپارتمان اضافی ،اتومبیل مستقل و 1حسین بن احمد ،حسینی شاه عبدالعظیمی ،تفسیر اثنا عشری ،3 ،تهران :انتشارات میقات ،1363 ،ص404 بخش دوم :عوامل فرهنگی،اجتماعی مؤثردرکاهش جمعیت41 / تجمل گرایی می باشند و نه تنها کوچک ترین نقشی در تأمین مخار زندگی نداشته بلکه هزینه های اضافی نیز بر خانواده ی خود تحمیل می کنند و بدتر از آن الگویی نامناسب برای اطرافیان ،آشنایان و نزدیکان خود می شوند. این عده هیچ گاه نمی توانند وظایف اصلی و حقیقی خود را به خوبی انجام دهند چرا که از نظر روحیه ،تبدیل به مردی مصنوعی و از نظر کار تبدیل به مردی ناقص شده و در همسرداری ناتوان ،در خانه داری کم کار و در فرزندآوری کم همت شده اند و در نتیجه به ارزش و کرامت و جایگاه زن به شدت آسیب رسانده اند. این گونه فرهن یک فرهن غربی است در حالی که باید دانست بهترین نوع حضور زن در جامعه ،حضور غیر مستقیم است که یکی از انواع آن تربیت نسل صحیح و سالم است ،فرزندانی که با همت و تالش آنان،جامعه به پیشرفت خود ادامه می دهد ،نمونه ای زبیا از مادران موفق که از دامن آنان مردانی به معرا رفتند ،مادران شهدا می باشند .اگر حضرت فاطمه ی زهرا (سالم الله علیها) به عنوان (ام االئمه) و با فرزندانی چون حسن ،حسین ،زینب (علیهم السالم) عالمی را نور افشان نمودند ماردان شهدا نیز با الگو قراردادن حضرت صدیقه ی کبری (سالم الله علیها) و تربیت فرزندانی نمونه و موفق و پیرو مکتب اهل بیت (علیهم السالم) توانستند حضوری جدی و جاودانه در سطح جامعه و حتی بین الملل داشته باشند و سعادت و کمال خود ،فرزندان و جامعه را تأمین نماین و خود نیز تبدیل به الگویی دیگر برای زنان جامعه شوند. از دام زن مرد به معراج رود 1 بر دام مادر شهیدان صلوات -4سیاست های دو تی از زمان شکل گیری دولتهای مدرن ،به مسئولیت دولت در برابر بهداشت و رفاه و آموزش و پرورش همه افراد جامعه توجه شد .با پیدایش دولت رفاه اجتماعی 1سفیران فاطمیه ،همان کتاب ،ص56  /42کاهش جمعیت در سال 1945میالدی ،دخالت دولت در این امور افزایش چشمگیری یافت و دولت های رفاهی وظیفه ی خود دانستند که همه ی شهروندان را زیر پوشش حمایت اجتماعی قرار دهند. افزایش شبکه های بهداشتی دولتی ،بیمه و بازنشستگی آموزش همگانی ،فراهم کردن فرصت های کاری و مواردی از این دست ،تعهدات مالی دولتها را به گونه ای نگران کننده ای افزایش داد .با آنکه جمعیت به طور طبیعی به افزایش نیروی کار و افزایش مصرف و پویایی اقتصاد ،نیاز به نیروی کار را کاهش می داد و نگرانی از افزایش تعهدات مالی دولت ها در زمینه ی رفاه اجتماعی ،این دیدگاه را پیش از پیش مطرن می کرد که با سیاست های تحدید جمعیت ،از فشار خواسته های اجتماعی مردم از دولت ها کاسته شود و پیشرفت اقتصادی با گسترش سبک زندگی مصرفی پی گرفته شود. 1 در کشور ما نیز افزایش زادگان در دهه ی 1360و احساس ناتوانی دولت در فراهم کردن فضاهای آموزشی و خدمات بهداشتی و رفاهی ،انگیزه ی دولت را برای اعمال سیاست های مهار جمعیت افزایش داد ،تا آن جا که زنان به فعالیت های اجتماعی و جوانان به ازدوا در سن های باالتر و باروری کمتر تشویق شوند و انواع روشها و ابزار های پیشگیری از بارداری در دسترس آنان گذاشته شد. 2 1مصطفی ،سمیعی نسب ،مرتضی ،ترابی ،فصلنامه شاخص های و سیاست های جمعیتی ایران ،برداشت دوم ،تابستان و پاییز ،1389ش11و ،12صص167-170 2مرکز تحقیقات زن و خانواده ،همان کتاب ،ص37 بخش دوم :عوامل فرهنگی،اجتماعی مؤثردرکاهش جمعیت43 / -5پدیده مهاجرت اد روستاها به شهر شهر نشینی از 31/4درصد جمعیت ایران در سال 1335به 71/4درصد در سال 1390افزایش یافته است 1.مهاجرت از روستا به شهر ها بیشتر با انگیزه های اقتصادی و امکانات تحصیلی و اجتماعی انجام می شود 2.اما بیشتر مهاجران افراد کم درآمدی هستند که ناگزیر در حواشی شهرها زندگی می کنند. انبوهی جمعیت ،گرانی زمین ،خانه های کوچک ،درآمد کم ،هزینه های زیاد محیط شهری ،فزونی آسیب های اجتماعی و اعتیاد در بخش های پیرامونی شهرها انگیزه فرزندآوری را در مهاجران کم می کند .از سوی دیگر شهر نشینی به زنان امکان می دهد برای کار بیرون از خانه بیایند و آزادی بیشتری بیش و پس از ازدوا داشته باشند .جوانان نیز بهتر و کاملتر از پدران و مادران با محیط شهری هم نوایی می کنند؛ دگرگونی هایی که سبب کاهش توانمندی مادران و به ویژه پدران می شود و از نقش تربیتی آنان می کاهد. 3 لذا برای آنکه شاهد بازگشت جمعیت به روستاها یا به عبارت بهتر مهاجرت معکوس از شهر به روستا باشیم ابتدا باید مکانیزهای زیستی شامل سرانه های بهداشتی ،آموزشی ،خدماتی ،رفاهی و معیشتی در روستاها افزایش داده و در ادامه به رونق طرن های انگیزشی نظیر دور کاری حمایت از بنگاه های اقتصادی کوچک ،توجه به کشاورزی و جذب سرمایه گذاری ها بیندیشیم چنانچه بتوانیم به این اهداف در بازه زمانی 7 ،5 ،3و 10ساله برسیم پیش بینی می شود به ازای هر سال 3/3درصد از شهرنشینان مهاجر به روستاها بازگردند. 1سری های زمانی جمعیت ،درگاه ملی مرکز آمار ایران در نشانیwww.amar.org 2تقی ،آزاد ارمکی ،بنیان های فکری نظریه جامعه ایرانی ،تهران:نشر علوم ،1391 ،ص 483 3مرکز تحقیقات زن و خانواده ،همان کتاب  /44کاهش جمعیت ابزار دیگری که شرایط زندگی در روستاها را تسهیل می کند تشویق روستائیان به تولید منطقی جمعیت است به این معنی که هر خانوار روستایی بر مبنای توانایی های اقتصادی و اجتماعی خود سهمی از افزایش جمعیت کشور را بر عهده بگیرند .متأسفانه در گذشته طرن های نادرست کاهش جمعیت ابتدا در روستاها اجرا می شود ،از این رو خانواده هایی که تا چند سال قبل حداقل 5نفر متولد می کردند دیگر تمایلی به تولد فرزند دوم یا سوم نداشته اند .این مسئله در بیست سال گذشته جمعیت روستا های کشور را به طور میانگین تا 30درصد کاهش داد و در نتیجه از تعداد نیروهای مولد در این مناطق کاسته شد و مهاجرت رونق گرفت. این روزها نهادهای اجرایی کشور از جمله وزارت بهداشت ،وزارت آموزش و پرورش ،وزارت صنعت و تجارت و سایر ارگان های مذکور در امور اجتماعی و زیر بنایی وظیفه دارند با تدوین راه کارها و تبیین برنامه های خود به تولید جمعیت در روستاها کمک کنند و از طرفی سرانه های مورد نیاز روستائیان را بدون تبعیض و کم و کاستی همچون جوامع شهری محقق سازند.اگر اطمینان به آینده زندگی در روستاها افزایش یابد مهاجرت متوقف شده و جمعیت آنها در مسیر دگردیسی و تالییرات بنیادین قرار گیرد. 1 -6افزایش طالق در دددگی جدید در گذشته کمتر درباره طالق و عوارض سوء آن و علل پیدایش و افزایش طالق و راه های جلوگیری از وقوع آن فکر می کردند .در عین حال ،کمتر طالق صورت می گرفت و کمتر خانواده ها از هم می پاشیدند .مسلما تفاوت دیروز و امروز در این است که امروز علل طالق فزونی یافته است .زندگی اجتماعی شکلی پیدا 1گفتگو با سید منصور طباطبایی ،جامع شناس و استادیار دانشگاه امام حسین (علیه السالم) ،به نقل از ویژه نامه فرهنگی تشکیالتی حلقه وصل ،آذر ماه ،93ص 246 بخش دوم :عوامل فرهنگی،اجتماعی مؤثردرکاهش جمعیت45 / کرده است که موجبات جدایی ،تفرقه و ازهم گسستن پیوندهای خانوادگی بیشتر شده .در هر کجا که آداب و رسوم جدید غربی بیشتر نفوذ کرده ،آمار طالق هم ً افزایش یافته است .مثال ،اگر ایران را در نظر بگیریم ،طالق در شهرها بیش از روستاهاست و در تهران که روا آداب و عادات غربی بیش از شهرهای دیگر است ،بیش از یك چهارم طالق های ثبت شده سراسر کشور مربوط به تهران است؛ یعنی 27درصد طالق های ثبت شده را تهران تشکیل می دهد ،با اینکه نسبت جمعیت تهران به جمعیت سراسر کشور 10درصد است .به طور کلی، درصد طالق در شهر تهران بیش از درصد ازدوا است .تعداد ازدوا تهران 15 درصد کل ازدوا کشور است .طالق عوارض تلخ و ناگواری را به دنبال دارد؛ عوارضی همچون :سست شدن ارزش های مذهبی و فرهنگی ،مشکالت اجتماعی و اقتصادی ،فشارهای عصبی و روانی ،کاهش عالیق و روابط انسانی و انحرافات و اعتیاد به مواد مخدر. 1 بچه هایی که خود فرزند طالق هستند ،چون از نظر شاخص های سالمت روان نمره خوبی به دست نیاورده اند .بیشتر از بقیه بچه ها مستعد طالق هستند ً و چون ترس از طالق دارند ،ممکن است دیرتر ازدوا کنند یا اصال ازدوا نکنند .این مسئله باعث می شود که زندگی ها از هم پاشیده شود و فرزندی به وجود نیاید. 1احمد ،صابری زفرقندی ،علل و عوامل طالق در جامعه ایران و اثر آن در کودکان و نوجوانان ،تهران :رایحه یاس ،1387،ص41 بخشسوم عواملاقتصاید،سیایس موثردرکاهشجمعیت  /48کاهش جمعیت فهصهل اول:عوامل ایتصادی مؤثردرکاهش جمعیت یکی دیگر از عوامل کاهش جمعیت می توان به عوامل اقتصادی اشاره کرد که خود می تواند عوامل گوناگونی داشته باشد ولی در این عامل های اقتصادی هم می توان به مدیریت صحیح بهرگیری از آیات و روایات ،تالییر دید نسبت به عوامل معنوی به این مشکالت فائق آمد. -1پر هزینه شدن فرددد در گذشته افزون بر آنکه فرهن اقتصادی ،گذران زندگی با هزینه ی کم را ممکن می ساخت ،فرزندان نیز در سن های پایین تری به بازار کار روی می آوردند و می توانستند نیروی کارآمد و درآمدزا برای خانواده ی خویش باشند اما امروزه به دراز کشیده شدن زمان تحصیل که گاه تا سی سالگی می رسد همراه با زمان سربازی برای پسران ،فرزند را به مصرف کننده ای هزینه بر تبدیل کرده است و خانواده ی پر جمعیت را به مخاطره انداخته است .ولی همین مشکالت را هم می توان در خانواده خود و سپس در اجتماع حل کرد. ً اوال اینکه روحیه قناعت پروری را در فرزندانمان در دوران کودکی نهادینه کنیم و این را بپذیریم که هر کس به این روحیه رشد کرد آسوده خاطر زندگی می کند و هرگز دچار حسرت نمی شود. ً ثانیا اینکه به فرزندانمان از همان ابتدای کودکی پرهیز از اسراف و استفاده صحیح از نعمت های الهی را بیاموزیم .فرزندی که با این شیوه رشد کند در بزرگ سالی در خیلی از مسائل اقتصادی مشکلی نخواهد داشت .همان طوری که در قرآن کریم ذکر شده است که« :اسراف نکنید که خداوند اسراف کاران را دوست ندارد». 1 متأسفانه برخی گمان می کنند چون درآمد خوب و مناسبی دارند هر گونه که بخواهند می توانند آن را مصرف کنند غافل از این که مال و ثروت در حقیقت از آن ُ ا ا ْ َّ ُ ْ ُ « 1وال ت ْسرفوا ِإن اه ال ای ِح ُّب ال ام ْسر ِفی ُ » ؛ سوره انعام( ،)6آیه 141 ِ ِ بخش سوم :عوامل اقتصادی،سیاسیموثردرکاهشجمعیت49 / خداست و به صورت امانت در اختیار انسان قرار گرفته تا به وسیله آن ضمن برطرف نمودن احتیاجات مادی خود در کسب معنویات با کمک نمودن به امور خیر و یا نیازمند تالش کند. امام صادق (علیه السالم) به ابان بن تاللب فرمود« :آیا گمان کرده ای که خدا به هر کس مال و ثروت داده او را اکرام نموده و به هر کس نداده او را خوار کرده است. هرگز چنین نیست بلکه مال و ثروت از آن خداست که آن را نزد مردمان به امانت می گذارد و به آنان اجازه می دهد که از این مال با میانه روی و تعادل بخورند و بیاشامند و بپوشند و ازدوا کنند و از مرکب سواری بهره مند شوند و آنچه می ماند به فقرا مؤمن بدهند و نابه سامانی زندگی آنان را سامان دهند .پس هر کس چنین کند ،آنچه می خورد و می آشامد و سوار می شود و ازدوا می کند بر او حالل است و چنانچه از اندازه متعادل بگذرد و زیاده روی و اسراف کند بر وی حرام است». 1 از این روایات می توان مصادیق اسراف های دیگری را نیز در زندگی خود مشخص کنیم به عنوان مثال خرید گوشی تلفن همراه ،ماشین سواری ،مبلمان منزل، میز تحریر اتاق کار و ...با صرف هزینه های گزاف از مصادیق اسراف و تبذیر است در حالی که با هزینه نمودن یک پنجم یا یک دهم آن مبلغ هم اموالشان می گذشت و کفایت می نمود. 2 در نتیجه کسانی که می ترسند و فرزندآوری را به بهانه ی اینکه فرزندان برای خانواده پر هزینه هستند به تأخیر می اندازند باید بدانند که پرهزینه شدن فرزند پیشینه ای دارد که خالف دستورات دین ماست زیرا بر مبنای تفکرغربی یا اومانیسم پایه ریزی شده است .در جامعه ای که انسان همه کاره باشد و همه ی مسئولیت ها 1محمد بن مسعود ،عیاشی ،تفسیر العیاشی ،تصحیح هاشم رسولی محالتی ،2 ،تهران: المطبعه العلمیه ،1380 ،ص13 2سفیران فاطمیه ،همان کتاب ،ص42  /50کاهش جمعیت ً بر دوش انسان باشد قطعا اگر چیزی فراتر از توان انسان بر انسان بار شود انسان اولین عکس المعلش شانه خالی کردن از بار مسئولیت است .ولی در تفکر دینی که خدا محوری یا کادیسم است مسئولیت رزق بر عهدی خداوند متعال است. در نگاه اسالم خداوند همواره در حال اداره ی جهان طبیعت و تدبیر مناسبات فردی و اجتماعی است .این آموزه ی اختیار انسان را نادیده نمی گیرد و تأثیر اراده های انسانی در تحوالت اجتماعی را می پذیرد 1.اما خداوند را انجام دهنده ی اراده ی خویش ،چیره بر همه ی هستی و دخالت گر در آن می داند 2.از این رو الگوهای توسعه ی بنا شده بر دین هیچ گاه الگوهایی بسته نیستند که همه ی روابط و علت ها و آثار آنها با دیدگاه های مادی برآورده شده و تالییر ناپذیر باشند. یکی از سنت های الهی که الگو های اسالمی توسعه باید بنا بر آن تدوین شوند رزاق بودن خداوند است .خداوند تأمین روزی بندگان را پذیرفته و در برابر از آنان می خواهد که با کلیدهای تالش و دعا و تضرع و استالفار ،درهای روزی را به روی خود بگشایند .تنگی در روزی که برخی جوامع به آن گرفتار می شوند ،بیشتر برآمده از ضعف تدبیر ،گسترش ستم و تبهکاری های اجتماعی ،سستی در ارتباط با خداوند ،3ویرانی طبیعت ،برگزیدن الگوهای سبک زندگی اسرافی و فردگرایانه و تنبلی و کم کاری است؛ البته گاهی هم تنگی در روزی و سختی در زندگی آزمایشی الهی و برای افزایش رابطه میان انسان و خداست. 4 1تفسیر 11سوره رعد و تفسیر 53سوره انفال ،سید محمد حسین،طباطبایی ،المیزان فی تفسیر القرآن ،8 ،چاپ پنجم ،قم :دفتر انتشارات اسالمی جامعه مدرسین حوزه علمیه، 1417هن .ق ،ص201-199 2تفسیر 95سوره اعراف ،همان ص155 3طه( ،)20آیه 124 4سوره بقره( ،)2آیه 155و سوره انعام( ،)6آیه 42 بخش سوم :عوامل اقتصادی،سیاسیموثردرکاهشجمعیت51 / برخی آیات الهی به موضوع روزی دهندگی خداوند اشاره کرده اند: «و چننه بسننا جنبنننده ای کننه از ]ننناتوانی روزی خننود را بننر نمننی گیننرد؛ خداوند او و شنما را روزی منی دهند»« 1.و هنیچ جنبننده ای نیسنت جنز آنکنه 2 روزی اش بر خداست». ُ ُ َّ ْ ُا به گفته عالمه طباطبایی(ره) گزاره ی «علی الل ِه ِرزقها» و آیاتی دیگر با همین معنا نشانگر این هستند که روزی دادن به آفریدگان بر خداوند متعال واجب است زیرا روزی رسانی به آنها از کارهایی است که تنها ویژه خداست و حقی از سوی آفریدگان بر خداوند متعال است. 3 ار اینجا می توان نتیجه گرفت که سیاست توسعه ای باید با در نظر گرفتن رازق بودن خداوند تدو ین شود. -2بی ثباتی ایتصادی هم اکنون کشور ما دارای باالترین نرخ تورم در منطقه و یکی از باالترین ها در مقیاس جهانی است .بی ثباتی اقتصادی برآمده از تورم و بیکاری -چه سرچشمه گرفته از افزایش جمعیت و نابرابری سرمایه گذاری اقتصادی با افراد جویای کار و چه بر آمده از ضعف سیاست ها و برنامه های دولتی یا دیگر عوامل باشد بر زندگی مردم تأثیری آشکار و نمایان می گذارد .هم اکنون زادگان دهه 1360سیلی از کارجویان هستند که دولت در ایجاد فرصت کاری برای همه آنان ناکام می نماید؛ ُُ ُ ُ ا ْ ُ َّ ا ا ا ُ « 1وکأ ِّی ِم ُد َّاب ٍة ال ت ْح ِمل ِرزق ُها الل اه ُی ْرزق ُها ُو ِإ َّیاک ْم» ،سوره عنکبوت( ،)29آیه 60 ُ َّ ُ ُ َّ ْ ا ُ « 2و ُما ِم ُد َّآب ٍة ِفي األ ْر ِض ِإال علی الل ِه ِرزق ُها» ،سوره هود( ،)11آیه ،6سوره شوری( ،)42آیه ،19سوری ذاریات( ،)51آیات 23-22 3سید محمد حسین،طباطبایی ،همان کتاب ،10 ،ص 149-148  /52کاهش جمعیت فرزندان بیشتر ناتوان در این هنگام خانواده به این باور می رسد که در پشتیبانی از ِ است. 1 در کنار بی ثباتی اقتصادی باید به وضعیت نا بسامان بخش غیر دولتی اقتصاد نیز اشاره کرد؛ تعهدات زیادی که قانون در مواردی مانند مرخصی زایمان و شیر دهی بر دوش کارفرمایان بخش خصوصی می گذارد ،آنان را به قانون گریزی و به کارگیری افراد بی همسر و اخرا زنان همسردار بر می انگیزاند و این زنان احساس می کنند که فرزندآوری برایشان خطر اخرا را به همراه دارد. 2 بنابراین برای اینکه بر این مشکل فائق آییم باید ساختارهای اقتصادی را اصالن کنیم .اصالن این ساختار با حفظ کردن ارزش پول ملی ،ایجاد امنیت و ثبات اقتصادی و پیشرفت و شادابی بخشیدن به فضای کسب و کار است .حمایت از صنایع بومی و روستایی ،حمایت از کارهای خانگی و بردن صنایع به خانه ها و قاعده مند کردن و گسترش دورکاری مادران نیز از مواردی است که باید بررسی شود. 3 1زیبایی نژاد ،محمدرضا ،جایگاه خانواده و جنسیت در نظام تربیت رسمی ،قم :نشر هاجر، ،1391ص 38 2خبر گذاری مهر91/11/28 ،www.mehrnews.com ، 3روزنامه ی جام جم ،92/2/26 ،ص 4؛ "تورم ایران رتبه چهارم جهان" ،سایت تحلیلی خبری عصر ایرانwww.asriran.com ، بخش سوم :عوامل اقتصادی،سیاسیموثردرکاهشجمعیت53 / فهصهل دوم:عوامل سیاسی مؤثردرکاهش جمعیت موضوع جمعیت ،افزایش جمعیت ،کنترل یا تنظیم خانواده به دلیل تاثیرگذاری در اقتصاد ،امنیت ،پیشرفت علمی ،بقای نسل و نژاد در طول تاریخ و برای ملل مختلف از یونان باستان گرفته تا اعراب جاهلی و تا عصر علم و صنعت و تکنولو ی، همواره مورد توجه بوده و از چنان اهمیتی برخوردار است که در حال حاضر نیز از مسائل محوری و بحث انگیز در جوامع و محافل مختلف به شمار می رود. از قدیم االیام قدرت یک قوم را در بخش های نظامی ،سیاسی و نیروی کار و ... با تعداد جمعیت آن قوم ارزیابی می کردند .در عین حال این یک حقیقت انکارناپذیر بوده و هست که در عصر کنونی هم کشورهای دارای جمعیت بیشتر از اقتدار و حوزه نفوذ مؤثرتری در مقابله با تهدیدات قدرت هایی که خود را پدر خوانده جهان و دایه مهربان تر از مادر برای ملت ها می دانند برخوردارند .و خود این کشورها در صدد ضربه زدن به کشورهای مسلمان از جمله ایران هستند و برای کاهش جمعیت کشور ایران دسیسه ها دارند .به طوری که کشورهای غربی از جمله آمریکا به دلیل ترس و احساس خطری که از ناحیه کشورهای پرجمعیت می کنند سیاست کنترل جمعیت در کشورهای در حال توسعه از طریق استکبار و امپریالیسم جهانی به مردم این کشورها دیکته می شود. سابقه فعالیت های غیر رسمی کنترل جمعیت در ایران به سال 1330بر ً می گردد .در سال 1347نیز با تصویب برنامه عمرانی چهارم ،دولت رسما مبادرت به کنترل جمعیت در ایران کرد .طران کاهش جمعیت فردی آمریکایی به نام روستو بود که در دهه 50شمسی در کشورهای متحد آمریکا و از جمله ایران در قالب طرحی فرهنگی به اجرا گذارده شد .قرار بود در قالب این طرن ایران به سمت یک جامعه لیبرال و در مسیر حرکت و تبدیل به جامعه ای با سبک زندگی غربی گام بردارد و بر مبنای همین سیاست استعماری بود که شعارهای محوری «فرزند کمتر،  /54کاهش جمعیت زندگی بهتر» و «خانواده ی کوچک ،خانواده مرفه» با تبلیالات گسترده به ذهن مردم ایران تزریق شد 1.از جمله این سیاست ها می توان به موارد زیر اشاره کرد: -1تغییر مزا و تغذیه در گذشته داشتن فرزند بیشتر برای خانواده ها یک مزیت محسوب می شد .این سیستم در آن دوران تبدیل به یک الگو شده بود که فرزند بیشتر افتخاری برای خانواده هاست .ناباروری موضوع خیلی دردناکی بود .البته موضوع کاهش جمعیت در آن دوران شایع نبود و فرهن مردم به گونه ای بود که همه در پی افزایش جمعیت بودند. اما به مرور زمان خیلی از کشورها مانع گسترش این فرهن شدند و بر این اساس سیستم فرهن و نگاهی که آنها به این مسئله داشتند تالییر یافت. اکنون در کشورمان از بسیاری از فرهن هایمان دور افتاده ایم .کار به جایی رسیده است که وقتی می گوییم حضرت علی (علیه السالم) چنین فرموده اند، می گویند باید ثابت کنی یا ثابت شود ،اما حرف های فروید و امثالهم را بدون اثبات ً می پذیرند .این روند دقیقا در مورد تالذیه ما نیز اتفاق افتاد .همانجوری که تالش کرد ریشه بسیاری از اتفاقات خوب را در ایران بزند ،با تالییر سبک زندگی اسالمی- ایرانی که مفهوم و معنا داشت آرامش را از جامعه گرفت .غربی ها به مرور زمان تالذیه درست را از ما گرفتند چرا که این نوع تالذیه باعث می شد ما سالم بمانیم و از بیماری ها در امان باشیم ،و در کنار اینکه بیماری نداشتیم ،کارهایمان نیز افزایش یافته بود؛ ولی با تالییر تالذیه،کارایی کل اجتماع در معرض آسیب پذیری قرار گرفت. غربی ها برای کاهش جمعیت در ایران ابتدا تالش کردند که سن مرگ و میر را در کشور باال ببرند .امروز در جوان بیست ساله نیز مرگ بر اثر سکته را می بینیم. باالترین مرگ و میر در سکته های قلبی است که درمانش فقط حجامت است .از 1ماهنامه فرهنگی تشکیالتی جبهه فرهنگی انقالب اسالمی ،و یژه نامه نسل ششم ،ایران جوان بمان ،ص 5 بخش سوم :عوامل اقتصادی،سیاسیموثردرکاهشجمعیت55 / سوی دیگر با تالییر تالذیه ایرانیان ،نازایی ها به شدت افزایش یافته است و باید توجه داشت که مسئله بارداری رابطه تنگاتنگی با بحث تالذیه دارد. غربی ها با تالذیه و خوراکی که در بین مردم تبلیغ و روا داده اند 15 ،تا 20 درصد از زوجین ایرانی در حال حاضر نابارور شده اند .آنها با تالذیه و فرهنگی که روا دادند قدرت باروری زنان را کاهش دادند و همین موضوع به فرهنگی میان مردم تبدیل شد .درباره کاهش جمعیت غرب ریشه ای عمل کرد .آنها به قدری تالذیه و ذائقه ی مردم را دستکاری کردند که بتوانند فکر انسان ها را تحت تأثیر خود قرار دهند به طوری که وقتی گفتند فقط دو بچه داشته باشید ،افراد جامعه خیلی زود آن را پذیرفتند؛ چرا که دیگر حوصله بچه داری را نداشتند. 1 -2به راه اددانتن جنگ جمعیتی با هدف کاهش مسلمادان بحث جن جمعیتی به این معناست که نباید در کشور مقابل ،انسانی به دنیا بیاید که باعث شود آن فرزند تبدیل به یک نیروی توانمند شود .از نظر نظریه پردازان توسعه ،منابع انسانی پایه اصلی ثروت ملت ها را تشکیل می دهد .یعنی عوامل تولید را اگر سرمایه ،زمین ،تکنولو ی و نیروی انسانی در نظر بگیریم ،منابع انسانی پایه اصلی است و منابع طبیعی عوامل تبعی هستند .انسان ها هستند که سرمایه ها را متراکم می کنند و مورد استفاده قرار می دهند. ممکن است برخی کشورها منابع داشته باشند ولی نتوانند از آنها استفاده کنند. بنابر این هنر نیروی انسانی است که بتواند عوامل تولید و زمین و زمانه را متراکم و تبدیل کند و مورد استفاده قرار دهد ما باید بتوانیم از نیروی انسانی استفاده کنیم. باید سازمان نیروی انسانی را بسازیم تا به رشد و توسعه اقتصادی و پیشرفت در جامعه برسیم اما آمریکا نمی خواهد بپذیرد که ایرانی در منطقه خاورمیانه باشد که 1گفتگو با خانم دکترسمانه ،موهبتی (پزشک عمومی و کارشناس ارشد طب سنتی)، "تالذیه و کاهش جمعیت" ،نشریه خانه خوبان ،اردیبهشت ،93شماره ،64ص 262  /56کاهش جمعیت خودش منابعش را در دست گیرد .آنها چون وجود ما را نمی پذیرند می خواهند رشد اقتصادی ما را کاهش دهند به همین دلیل با به راه انداختن جن جمعیتی می خواهند جلوی رشد جمعیت ما را بگیرند چون می دانند که اگر جمعیت زیاد شود خود به خود می تواند از پس مشکالت خودش بر بیاید .جمعیت هر چه کمتر شود مشکالت زیاد می شود. 1 -3کمک ما ی غربی ها در ادای کاهش جمعیت ایران از جمله حمایت های غربی ها از کاهش جمعیت ایران می توان به شرط گذاری آنها برای مساعدت مالی به ایران اشاره کرد .در سال 1372طرحی با موضوع کنترل جمعیت در مجلس شورای اسالمی به تصویب رسید .در همان زمان به خاطر تالش ایران در کاهش نرخ رشد جمعیت و رتبه نخست ایران در این حوزه در میان کشورهای اسالمی ،نهادهای بین المللی ایران را به عنوان پایگاه آموزش کاهش جمعیت در منطقه برگزیدند و صندوق سازمان بین الملل 4 ،میلیون دالر به دولت ایران و 10میلیون دالر به سازمان های فعال دولتی و غیر دولتی در این زمینه پرداخت کرد. از همان زمان تالش ها برای واردات چشمگیر وسایل پیشگیری از بارداری به ایران آغاز شد و ارائه تسهیالت مالی وقتی به فعاالن این حوزه در دستور کار کشورهای خارجی قرار گرفت 2.کشورهای غربی و در رأس آن آمریکا برای ایجاد تعادل جمعیتی به نفع خود و به عنوان یکی از سیاست های استراتژیک در دکترین دفاع ملی و سیاست خارجی به کاهش رشد جمعیت در جهان سوم به خصوص کشورهای اسالمی پرداختند. 1محمد جواد ،محمودی ،جمعیت شناسی و سیاست های جمعیتی ،ص 69 2مهدی ،جابری ،ردپای انگلیس در کاهش جمعیت ایران ،ص 280 بخش سوم :عوامل اقتصادی،سیاسیموثردرکاهشجمعیت57 / عمده فعالیت های کنترلی آمریکا برای این کشورها از طریق صندوق بین المللی پول وآ انس های سازمان بین الملل از جمله یونیسف ،صندوق جمعیت ،سازمان بهداشت ،سازمان خوار و بار و کشاورزی ملل متحد (فائو) صورت می گیرد. طبق سند منتشر شده از سوی پنتاگون ،برنامه هایی که در همه آ انس های سازمان ملل در سطح جهان اجرا می کنند به عنوان عملیات دفاعی و نظامی ارتش آمریکا بوده که بر اساس آن قانون تنظیم خانواده در ایران نیز در سال 1372تصویب و اجرا شده است. جالب است که این نکته را نیز بدانید که تصویب برنامه تنظیم خانواده در سال 68در دولت برای کاهش فرزندآوری ،منجر به اختصاص وام 150میلیون دالری صندوق جمعیت ملل متحد به ایران شد و برای عدم حساسیت مردم ،استفاده از عنوان کلی بهداشت باروری را جایگزین عبارت تنظیم خانواده کردند .همه این عوامل باعث روند رو به کاهش غیر منتظره جمعیت در کشور شد که با اعالم خطر جمعیت شناسان روبه رو شد. 1 -4دقش ابر یدرت ها در کنترل رشد جمعیت از آنجا که نظم نوین جهاني و برنامههاي جهاني سازي با الگوي لیبرال دمکراسي غرب آثار خود را هر روز بیشتر و پیشتر در کلیه جوامع حتي جوامع اسالمي نمایان ساخته است ،ضروري است به بررسي مبنایي برنامهها و سیاستها با دو رویکرد الهي و مادي پرداخته شود و آثار عملي این برنامهریزيها در جوامع مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد ،لذا سیاستهاي غرب در دهههاي اخیر در سطح جهان و رهآوردهاي آن و نیز با مقایسه آثار آن در سطون بینالمللي با سطح منطقه 1فرشته ،رون افزا ،در گفتگو با مقاله "ایران با حمایت غربی ها بزرگترین وارد کننده وسایل پیشگیری از بارداری است"  /58کاهش جمعیت مطرن ميشود به این منظور ابتدا به بررسي ریشهاي این سیاستهاي یعني دکترین امنیت ملي آمریکا ميپردازیم: «دکترین امنیت ملي آمریکا» توسط «مرکز عملیاتهاي نظامي و غیر نظامي آمریکا» 1تهیه شده است و در نیمه اول سال 2011توسط رییس جمهور این کشور بارا اوباما به نیروهاي نظامي ابالغ شد .مرکز مذکور در سازمان پنتاگون آمریکا واقع است. این دکترین بر روي وب سایت هاي مورد نظر پنتاگون به طور عمومي منتشر گردید .با در عبارت Doctorin for the Armed Forcees of the United Statesدر فضاي اینترنت متن کامل را مي یابید. 2 نقشه اي از سازمانها و مراکز مهم بین المللي در صفحه ي 132دکترین امنیت ً ملي آمریکا وجود دارد که نشان مي دهد این سازمانها مستقیما زیر نظر «مرکز عملیاتهاي نظامي و غیرنظامي آمریکا» ( )Cmocکار مي کنند و محورهاي اصلي فعالیت هایشان را از این مرکز دریافت مي دارند .در متن دکترین مذکور مفصال توضیح داده شده که سازمان یونیسف زیر مجموعه ي سازمان ملل چه وظایفي از طرف پنتاگون به عهده دارد و مي بایست در کشورهاي دنیا آنها را پیاده نماید. نکتهي مهم آنکه ،طبق سند منتشر شده از سوي پنتاگون برنامه هایي که سازمان ملل ( )UNو برنامه هاي غذایي که در سطح جهان از سوي آن سازمان در کشورهاي دیگر اجرا مي شود به عنوان عملیات نظامي ارتش آمریکا است. 3 1 Cmoce:civil-millitary operations center 2شایان ذکر است در آمریکا نظام های تصمیم ساز دکترین مورد نظر خود را برای عموم منتشر می کنند و از این نظر با مراکز تصمیم ساز در ایران متفاوت عمل می نمایند. 3پایگاه خبری اینفووارز با بیان اینکه "غذا یک اسلحه است که مردم در سیطره آن گرفتار شده اند" ،افزود :دولت آمریکا با اتخاذ سیاست های تعدیل جمعیتی عجیب که بیشتر به بخش سوم :عوامل اقتصادی،سیاسیموثردرکاهشجمعیت59 / لذا ميتوان نتیجه گرفت برنامههایي که آ انسها سازمان ملل و به تبع آن سازمان یونیسف و صندوق حمایت در کشور جمهوري اسالمي ایران اجرا مي کنند به عنوان ً عملیات نظامي ارتش آمریکا در خا کشور ما محسوب ميشود .البته این امر قطعا مستلزم یک بررسي همه جانبه و دقیق از وضعیت فعلي فعالیتهاي سازمان ملل و یونیسف در سراسر ایران است .در این راستا مطلب ذیل به نام «سازمان ملل در دست پنتاگون» و «فعالیتهاي صندوق جمعیت» و «اشارهاي به برنامههاي آموزشي وزارت بهداشت به عنوان سند بهداشت باروري نوجوانان و جوانان کشور» قابل بررسي است ،که اینها بخشي از اطالعات ما نسبت به فعالیتهاي آنها در ایران است. ً طبق این مطالب به نظر مي آید مستقیما براي نابودي اسالم ،انقالب اسالمي و جمهوري اسالمي که طبق قول صریح نمایندگان کنگره آمریکا ایران دشمن اول آنها محسوب مي شود و یا طبق بیانات رسمي و علني رییس جمهور آمریکا ن در جهت خشکاندن ریشهي ملت ایران ن تمام تالش خود را به کار گرفته اند. و بنا بر اظهار نظر بر ینسکي سیاستمدار کهنهکار و مشاور امنیت ملي سابق آمریکا« :از فکر کردن به حمله پیش دستانه علیه تأسیسات هستهاي ایران اجتناب کنید و گفتگوها با تهران را حفظ کنید ،باالتر از همه بازي طوالني مدتي را انجام دهید ،چون زمان ،آمارهاي جمعیتي و تالییر نسل در ایران به نفع ر یم کنوني نیست». 1 و طبق مصوبات نشست بیلدربرگ که تنها یکي از سه ضلع سازمان نئو ماسوني مخفي است و همه ساله با گرد هم آوردن مجموعهاي از صاحبان قدرت و ثروت قتل عام خاموش شبیه است ،اقدام به مسمومیت و عقیم سازی تدریجی بخشی از جامعه خود کرده است. 1خبرگزاري فارس ،1388/12/15 ،خبر شماره 881250226  /60کاهش جمعیت در تالش براي در اختیار گرفتن اهرم هاي سیاسي ،اقتصادي و تبلیالاتي جهان تالش ميکند .این سازمان هر سال سه نشست برگزار مي کند مسائل اقتصادي دراجالس داووس ،مسائل اطالعاتي و امنیتي درگردهمایي مونیخ و مسائل سیاسي در نشست بیلدربرگ مورد بررسي قرار مي گیرد. در نشست چهار روزه گروه بیلدربرگ در سال 90نیز در شرایطي ویژه از روز پنجشنبه 19تا یکشنبه 22خرداد ماه 1390در سنت موریتس سوئیس برگزار شد. به برنامههاي کاري خود در حکومت نامرئي بر جهان به شرن زیر اشاره نمود: مهمترین برنامه کاري حکومت نامرئي جهان :انجمن سیاسي و اقتصادي جهان الف -بهار عربي ب -سانسور اینترنتي به درازا کشیدن بحران اقتصاديد -تعیین رئیس جدید صندوق بین المللي پول ه -افزایش جن و کشتار و نسل کشي ایجاد جن در خاورمیانه یکي از مهمترین برنامه هاي بیلدربرگ است. بیلدربرگي ها براین اعتقادند که جمعیت جهان بسیار زیاد شده و فقط جن مي تواند تا حدودي این مشکل را چاره کند .تمامي افراد عضو بیلدربرگ بصورت متحدالرأي براین تصمیم استوار بوده و لزوم بروز جن را قطعي مي دانند. کشتار و ذبح انسان و دامن زدن به مرگ ومیر در فرقه هاي ماسوني از جمله بیلدربرگ جزء اصول اصلي است و عوامل این گروه ها موظفند تا حد ممکن به جن و نسل کشي دامن بزنند تا جمعیت جهان کاهش یابد. بخشچهارم راهربدها و راهکارهای اصالحتحوالتجمعییت  /62کاهش جمعیت مقدمه این روزها بسیاری از کشورهای پیشرفته با معضل کاهش جمعیت دست به گریبانند و ما نیز در دهه های گذشته به مسیری رفته ایم که بی شک به همین مقصد منتهی می شود؛ مقصدی که مطلوب نیست .پس الزم است که مسیر و مقصدمان را عوض کنیم .در خصوص مسأله ی جمعیت فرهن سازی و تالییر نگرش از ضروریات و حتی بنا به فرموده مقام معظم رهبری از قانون گذاری نیز مهم تر و مؤثرتر است. نگرش آحاد جامعه باید نسبت به زندگی و نقش خانواده اصالن و دگرگون شود و این امر مهم ،محتا به برنامه ریزی و همت ملی است؛ امری که در آن نباید از نقش صدا و سیما غفلت کرد .در این بخش میتوان به برخی از مواردی که می تواند در اصالن تحوالت جمعیتی مؤثر باشد در ذیل آمده است. -1اصالح دظام تربیت در بخش غیر رسمی تربیت ،اصالن رویکرد در رسانه ملی به جمعیت و به عناوین و پیام هایی که آثار خود را در رشد جمعیت نشان می دهند بسیار مهم است. بازنمایی رسانه درباره ی مسائلی چون هویت جنسی ،ازدوا خانواده ،مشارکت اجتماعی و سیاسی و سبک زندگی به ویژه سبک زندگی اقتصادی باید به گونه ای دقیق موضوع مطالعات کارشناسی قرار گیرد. 1 رسانه ملی می تواند ازدوا در آغاز جوانی را به درستی به تصویر کشد .شادابی هم گرایی و رسیدگی و پشتیبانی را در خانواده های بزرگ بازنمایی کند ،شیرینی ساده 1مرکز تحقیقات زن و خانواده ،همان کتاب ،ص37 بخش چهارم :راهبردها وراهکارهایاصالح تحوالت جمعیتی63 / زیستی را نشان دهد ،تأثیر فرزندآوری در بلوغ و رشد پدر و مادر و تأثیر سازنده ی رنج های فرزند داری را بازگو نماید ،الگوی مشارکت اجتماعی هم نوا با مادری را بنمایاند؛ از بیان پیوسته ی موضوع طالق و کشمکش های خانوادگی و پافشاری بر گران باری نقش های مادری و پدری خودداری کند و از بازنمایی زندگی های تجملی و مصرفی بپرهیزد. 1 در بخش رسمی تربیت آموزش و پرورش و آموزش عالی با تالییر رویکرد خود باید ارزش های مربوط به خانواده را پررن کنند و برای اینکه دختران و پسران از پس مسئولیت های خانوادگی و اجتماعی سازگار با جنسیت خویش برآیند باید جامعه پذیری درستی را به آنان بیاموزند. 2 -2ا گو سادی اد نادواده های پر جمعیت یکی دیگر از اقدام رسانه های ملی در سال های حاکمیت سیاست تحدید موالید نشان دادن تصویری نامطلوب از خانواده های پر جمعیت بود در برخی از سریال هایی که در آن رفتار زنان در قالب طنز به نمایش در می آمد نشان داده است که تعدد فرزندان چه گرفتاری ها و مشکالتی برای پدر و مادرشان پدید می آورد مانند سریال دردسر والدین. در حال حاضر رسانه ی ملی باید با اصالن این رویکرد به شناسایی و معرفی خانواده هایی بپردازد که با وجود داشتن فرزندان متعدد به خوبی از عهده ی تعلیم و تربیت آنها برآمده و نسل شایسته ای تحویل جامعه داده اند. 3 1محمدرضا ،زیبایی نژاد ،همان کتاب ،ص14 2مرکز تحقیقات زن و خانواده ،همان کتاب ،ص39 3ابراهیم ،شفیعی سروستانی ،زن؛ نظام سلطه و رسانه ها ،قم :مرکز پژوهش های اسالمی صدا و سیما ،1390 ،صص 33تا 74  /64کاهش جمعیت البته باید توجه داشت که در این شناسایی و معرفی؛ نباید فقط به خانواده های مرفه شهر نشین بسنده کرد .بلکه باید از همه ی خانواده های شهری و روستایی و با سطح درآمد متفاوت الگوهایی را شناسایی و به جامعه معرفی کرد. 1 -3بادگوکردن آموده های دینی افزایش جمعیت در رساده ملی در آموزه های دینی پاداش هایی برای فرزندآوری از لحظه انعقاد نطفه تا به دنیا آمدن فرزند وجود دارد که این احادیث باید در جامعه روا پیدا کند از طریق بازگوکردن این احادیث در رسانه یا نصب تابلو هایی از این احادیث در مطب پزشکان زنان و زایمان که می تواند تأثیر سازنده ای داشته باشد. رسول گرامی اسالم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند«:هنگامی که زنی باردار می شود از هنگام بارداری تا وقتی زایمان نماید و تا پایان دوران شیردادن به فرزند مانند مجاهد است که در راه خدا جهاد می نماید و چنانچه در این مدت از دنیا برود ثواب و اجر شهید به او داده خواهد شد». 2 همچنین ایشان می فرمایند« :هنگامی که زنی باردار می شود همانند روزه دار، شب زنده داران ،و مجاهدی است که با جان و مالش در راه خدا جهاد می کند و هنگامی که فارغ شود پاداشی دارد که نمی دانی عظمت آن چقدر است و هنگامی که شیر بدهد ،در هر بار مکیدن ،پاداش آزادکردن یکی از فرزندان اسماعیل (علیه السالم) برای اوست و آن گاه که شیر دادن تمام شود ،فرشته ای بر پهلوی او می زند و می گوید :عمل را از نو آغاز کن که بی تردید آمرزیده شدی». 1همان ،صص 93،101و 108 2محمد بن علی ،ابن بابویه ،من ال یحضر الفقیه،همان ،3 ،ص366 3محمد بن علی ،ابن بابویه ، ،امالی ،همان ،ص496 3 بخش چهارم :راهبردها وراهکارهایاصالح تحوالت جمعیتی65 / و در جایی دیگر می فرمایند« :هنگامی که زن آبستن می شود مانند کسی است که روزها روزه بگیرد و شب ها در عبادت خدا شب زنده دار باشد». 1 -4اصالح برداشت های دادرست درباره دقش مادری و همسری ددان یکی از آثار و پیامدهای ناگوار روا اندیشه های فمنیستی ،پدیدآمدن برداشت های جدید درباره هویت زنان بود .یکی از نویسندگان غربی در این باره می نویسد: «نیم قرن پیش تعداد معدودی از زنان زمینه ی ایجاد انقالب فرهنگی و فلسفی را ایجاد کردند .آنها اعتقاد داشتند که زنان باید خود را از یوغ ستم مردان رها سازند و برای رسیدن به ای هدف ،کتابها نوشتند ،مقاالتی منتشر کردند ،در کالج ها تدریس کردند ،در خیابان ها تظاهرات کردند ،کنگره تشكیل دادند و بدی ترتیب موفق شدند قلب و روح میلیون ها زن را تسخیر کنند .آنها برای آنچه مفهوم زن را در برداشت؛ تعریفی جدید ارائه دادند و موجب تغییردیدگاه های موجود درباره اولویت ها و مسئولیت های زنان در زندگی شدند. مفاهیمی چون زهد ،پاکدامنی ،اطاعت ،خویشت داری و نجابت از واژه نامه ها حذف شد و واژه هایی چون انتخاب ،طالق ،خیانت و امتیازات یكسان هر دو جنس جای آنها را گرفت .دختران و نوه های حاصل از ای نسل هرگز شیوه تفكر دیگری را نشناختند .یكی از مخرب تری اهداف و تأثیرات ای دیدگاه جدید نسبت به زنان سبک شمردن ازدواج و مادری و بیرون آوردن جسمی و روحی زنان از خانه ها به سوی بازار کار بود». 2 1محمد بن الحسنّ ، حر عاملی ،وسائل الشیعه ،21 ،چاپ دوم ،قم :مؤسسه آل البیت (علیهم السالم) 1414 ،هن.ق،ص451 2نانسی ،لی دموس ،دروغ هایی که زنان باور می کنند و حقایقی که آنها را آزاد می سازد، ترجمه پرسیا پور علمداری ،چاپ سوم ،تهران :دفتر نشر معارف ،1388 ،ص71  /66کاهش جمعیت بنابراین این دیدگاه باید اصالن شود و باید بدانیم که دیدگاه غرب نسبت به مسأله ً ی زن بودن و مادری یک دیدگاه کامال غربی ،مادی و فردگرایانه است .در حالی که ً اسالم نسبت به دیدگاه همسری و مادری یک دید کامال اسالمی و دینی دارد .پس باید تالش کنیم که ارزش هایی را که دین اسالم برای شالل مقدس مادری و همسری قرار داده است در جامعه احیا کنیم. ً مثال حدیثی که پیامبر گرامی اسالم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرموده اند: «همانا بهترین زنان شما زنی است که زایا و مهربان و عفیف و پاکدامن باشد». 1 پس یکی از وظیفه های خطیر مسئولین ذی ربط این است که دوباره این احادیث زیبا را در جامعه طنین انداز کنند تا فمنیست ها نتوانند به نقشه های شوم خود برسند و رسانه ی ملی باید با پرداختن به موضوع های ذیل برداشت های نادرستی را که امروزه در اذهان برخی از دختران جوان درباره ی نقش مادری و همسری زنان شکل گرفته است اصالن کند. -1معرفی زیبای دیدگاه اسالم درباره ی هویت زنانه و نقش و جایگاه مادری و همسری. -2بیان روایات وارد شده در شأن زنان باردار از لحظه ی بسته شدن نطفه تا زایمان. -3تبیین نقش فرزندان صالح در سعادت اخروی پدران و مادران. -4نقد و بررسی دیدگاه فمنیستی در زمینه نقش مادری و همسری. 2 ّ ِ « 1ا َّن ُخ ُ الحسننن،حر عنناملی، یههر نسههائكم الولههود الههودود العفیفههه»؛ محمنند بننن همان کتاب ،2 ،ص29 2ابننراهیم ،شننفعیی سروسننتانی ،زن؛ نظننام سننلطه و رسننانه هننا ،همننان ،صننص 168،133،128،127 بخش چهارم :راهبردها وراهکارهایاصالح تحوالت جمعیتی67 / -5ترویج فرهنگ اعتماد و نوش بینی به نداودد متعال آموزه های اسالمی همواره مردم را به خوش بینی به خداوند متعال و اعتماد و توکل بر او فرا می خوانند تا آن جایی که امام باقر (علیه السالم) از رسول گرامی اسالم (صلی الله علیه و آله و سلم) نقل می کند که فرمودند: «سوگند به آنکه جز او خدایی نیست خیر دنیا و آخرت به مؤمنی ارزانی نمی شود مگر به دلیل خوش گمانی و امیدواری به او ،به خدا سوگند به آنکه جز او خدایی نیست هیچ بنده ی مؤمنی به خدا خوش گمان نمی شود مگر اینکه خداوند در کنار گمان بنده مؤمنش حاضر می شود؛ زیرا خداوند کریم است و همه ی خیر ها بدست اوست او شرم می کند که بنده ی مؤمنش به وی خوش گمان شود ولی او خالف گمان بنده اش عمل و امیدش را ناامید کند .پس به خداوند خوش گمان و به او امیدوار باشید». 1 بر این خوش بینی اعتماد و توکل در موضوع تشکیل خانواده و فرزنددار شدن بیشتر تأکید شده است« .بی همسران خود و غالمان و کنیزان درستکارتان را همسر دهید اگر تن دست اند خداوند آنان را از فضل خویش بی نیاز خواهد کرد و خدا گشایشگر داناست». 2 براین اساس رسانه ملی برای از بین بردن یکی از موانع عینی و ذهنی تشکیل خانواده و فرزنددار شدن ،یعنی بیم از تنگدستی یا ناتوانی در تأمین رزق و روزی فرزند باید این سیاست ها در پیش گیرد: -1جلوگیری از ترویج فرهن مادی گرایانه و رفاه طلبانه در فیلم ها و سریال ها و آگهی های بارزگانی. 1 محمد بن یعقوب ،کلینی ،همان کتاب ،2 ،ص ،72حدیث2 ُ ُ ُ ْ ُ ا ْ ُ ُ ا ْ ُ ا ا ا ُ ُ ا ْ ا اَّ ْ ا نك ْم ُو َّ الص ِال ِحی ِم ِعب ِادکم و ِإم ِائكم ِإن یكونوا فقراء یغ ِن ِهم الله نك احوا األ ُی ُامی ِم ُ « 2وأ ِ ُ ُ ْ ُ َّ ا ُ اس ٌع ع ِل ٌیم»؛ سوره نور( ،)24آیه 32 ِم فض ِل ِه والله و ِ  /68کاهش جمعیت -2ترویج فرهن اعتماد ،توکل و خوش بینی به خداوند با نمایش برنامه های کارشناسی ،نمایشی ،مستند و نماهن . -3خانواده ها را به فرزندار شدن تشویق نمایند و ارائه فیلم هایی از خانواده های پرنشاط و پر جمعیت. 1 -6اجرای سیاست های تشویقی اعمال سیاست های ملی و منطقه ای تشویقی درباره ی مقوله ی تشکیل خانواده و فرزندآوری نیز امری ضروری است .هم اکنون بسیاری از کشورهای توسعه یافته که زن خطر کاهش جمعیت را به گوش خود شنیده اند سیاست های جدی و معنا داری تشویق به افزایش موالید را در پیش گرفته اند. به عنوان مثال اسپانیا برای تولد هر نوزاد2500یورو به زو ها پرداخت می کند. کره جنوبی برای تشویق خانواده ها به فرزندآوری 3000دالر برای تولد هر نوزاد به زو ها می دهد .آلمان به مهاجرانی که چندین سال در این کشور زندگی کرده اند و فرزندانشان تا 17سالگی در کشور آلمان درس میخواندند کمک هزینه تحصیلی پرداخت می کند .در این کشور اشخاصی که به دلیل فرزندآوری یا فرزندداری دستمزدی دریافت نکرده اند می توانند دو سوم دستمزد خود را در هر ماه از دولت آلمان دریافت کنند و اگر یکی از والدین در مرخصی باشد تا 12ماه می تواند به همین صورت در مرخصی باقی بماند با این تضمین که بعد از 12ماه به همان شالل قبلی خود بازگردد و اگر هر دوی والدین در مرخصی باشند تا 14ماه می توانند این گونه در کنار خانواده خود حضور داشته باشند. 1ابراهیم ،شفعیی سروستانی ،رسانه ملی و تالییر سیاست های جمعیتی مسئله شناسی راهبردها و سیاست ها (مجموعه گفتگو) ،قم :مرکز پژوهش های اسالمی صدا و سیما، ،1391صص 112-80 بخش چهارم :راهبردها وراهکارهایاصالح تحوالت جمعیتی69 / در بسیاری از این کشورها این مشوق ها مستمر و ادامه دار است تا شخص با آسودگی بیشتری به فرزندآوری اقدام کند .زیرا مشوق های زودگذر تأثیرات گذار و ً کمی بر جای می گذارند .مثال در فرانسه امکان حضور مادر در کنار فرزند خود با گرفتن مرخصی تا سه سالگی فرزند فراهم است و پس از سه سالگی کمک هزینه ی دولتی برای حضور در دوره ی پیش دبستانی و مدرسه و دانشگاه در نظر گرفته می شود. 1 چه خوب است کشور ما ایران هم سیاست های تشویقی برای افزایش جمعیت را در دست اجرا قرار دهد. 1ویژه نامه جمعیت ،خانه خوبان ،مؤسسه آموزشی امام خمینی ،ص53  /70کاهش جمعیت جمع بندی کاهش شدید و نگران کننده روند رشد جمعیت کشور در سال های اخیر بیش آنکه ناشی از برخی سیاست ها و اقدام های اجرایی دستگاه های دولتی باشد ،ناشی از تحوالت ساختاری گسترده جامعه ایران ،تالییر سبک زندگی مردم و تسلط گفتمان فردگرایانه و مصرف گرایانه بر جامعه ی ما بوده است .البته ناگفته نماند که برخی سیاست های غیر مستقیم جمعیتی که در دهه ی گذشته با هدف کاهش سطح باروری زنان در کشور ما در پیش گرفته شد ،مانند (افزایش ضریب پوشش تحصیلی دختران الزم التعلیم) و (افزایش زمینه های مشارکت زنان در امور اقتصادی – اجتماعی جامعه) در تالییر سبک زندگی در ایران و شکل گیری گفتمان ویژه در زمینه فرزندآوری بی تأثیر نبوده است. به همین دلیل برای تحقق سیاست جدید جمعیتی نظام جمهوری اسالمی ایران و افزایش روند رشد جمعیت کشور ،به جای دل بستن به برخی از اقدام های مقطعی و زودگذر که در دولت های متفاوت ،رن و بو آن عوض می شود در پی اصالن تدریجی سبک زندگی مردم و تالییر گفتمان شکل گرفته در جامعه بود .بی تردید برای تحقق شدن این امر ،باید از همه ی ظرفیت ها و توانمندی ها سازمان ها و نهاد های فرهن ساز جامعه استفاده کرد .در این میان رسانه ملی به دلیل نقش مهم و بی بدیلی که در مدیریت و هدایت فرهن و افکار عمومی جامعه دارد و هم چنین به دلیل گستردگی دامنه نفوذ و تأثیر گذاری آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بنابراین رسانه ملی برای ایفای شایسته وظیفه و مسئولیت خود در موضوع یاد شده ،باید پیام های خود را به گونه ای مهندسی کند که بتواند در سه سطح شناختی(اعتقادی ،عاطفی -هیجانی و رفتاری) بر مخاطبان خود اثر بگذارد و آنها را با سیاست جدید جمعیتی نظام اسالمی همراه و هم آوا سازد. کتابنامه  /72کاهش جمعیت منابع و مآخذ الف.کتب * قرآن کریم * نهج البالغه .1آزاد ارمکننی ،تقننی ،بنیننان هننای فکننری نظریننه جامعننه ایرانننی، تهران:نشر علوم.1391 ، .2آمدی ،عبدالواحند بنن محمند تمیمنی ،غنررالحکم و دررالکلنم، چاپ دوم ،تهران :موسسه چاپ و انتشارات۱۳۵۹،ش. .3ابننن بابویننه ،محمنند بننن علننی ،االمننالی شننیخ صنندوق ،ترجمننه محمد باقر کمره ای ،تهران :کتابچی.1376 ، .4ن ،من الیحضره الفقینه ،تصنحیح علنی اکبنر غفناری ،چناپ دوم، قم :مؤسسه نشر اسالمی جامعه مدرسین 1413 ،هن.ق. .5حن ّنر عنناملی ،محمنند بننن الحسننن ،وسننائل الشننیعه ،چنناپ دوم، قم :مؤسسه آل البیت (علیهم السالم) 1414 ،هن.ق. .6حسننینی طهرانننی ،سیدمحمدحسننین ،کنناهش جمعیننت ضننربه ای سننهمگین بننر پیکننر مسننلمین ،مشننهد :مؤسسننه ترجمننه و نشننر دوره علوم و معارف اسالمی.1345 ، .7حسننینی شنناه عبنندالعظیمی ،حسننین بننن احمنند ،تفسننیر اثنننا عشری ،تهران :انتشارات میقات.1363 ، کتابنامه 73 / .8دهخدا ،علی اکبنر ،لالنت نامنه دهخندا ،تهنران :مؤسسنه چناپ و انتشارات دانشگاه تهران.1372 ، .9رفیننع پننور ،فرامننرز ،توسننعه و تضنناد (کوششننی در جهننت تحلیننل انقالب اسنالمی و مسنائل اجتمناعی اینران) ،چناپ چهنارم ،تهنران: شرکت سهامی انتشار.1379 ، .10زیبننایی ننژاد ،محمدرضننا ،جایگنناه خننانواده و جنسننیت در نظننام تربیت رسمی ،قم :نشر هاجر.1391 ، .11سنناالری فر،محمدرضننا ،درآمنندی بننر نظننام خننانواده در اسننالم، قم :نشر هاجر ،بی تا. .12سننفیران فاطمیننه ،سننبک زننندگی فنناطمی (دفتننر اول :نگنناهی بننه زننندگانی بننا برکننت فاطمننه زه نرا (سننالم اللننه علیهننا) و رابطننه آن بننا افزایش جمعیت) ،بی جا :قرآن صائد.1392 ، .13شننفیعی سروسننتانی ،ابننراهیم ،زن؛ نظننام سننلطه و رسننانه هننا، قم :مرکز پژوهش های اسالمی صدا و سیما.1390 ، .14ن ،رسانه ملنی و تالیینر سیاسنت هنای جمعیتنی مسنئله شناسنی راهبردهننا و سیاسننت هننا (مجموعننه گفتگننو) ،قننم :مرکننز پننژوهش های اسالمی صدا و سیما.1391 ، .15صننابری زفرقننندی ،احمنند ،علننل و عوامننل طننالق در جامعننه ایران و اثر آن در کودکان و نوجوانان ،تهران :رایحه یاس.1387، .16طباطبننایی ،سننید محمنند حسننین،المیزان فننی تفسننیر القننرآن، چنناپ پنننجم ،قننم :دفتننر انتشننارات اسننالمی جامعننه مدرسننین حننوزه علمیه 1417 ،هن ..ق.  /74کاهش جمعیت .17عننرب ،هننادی ،مجموعننه مقنناالت تالیی نرات جمعیتننی و نقننش آن در تحننوالت مختلننف جامعننه ،قننم :انتشننارات مؤسسننه امننام خمینی (ره) ،بی تا. .18عمینند ،حسننن ،فرهن ن عمینند ،گردآورنننده عزیزالننه علننی زاده، چاپ اول ،تهران :راه رشد.1389 ، .19قرائتننی ،محسننن ،تفسننیر نننور ،ته نران :مؤسسننه فرهنگننی درس هایی از قرآن.1388 ، .20کلینننی ،محمنندبن یعقننوب ،الکننافی ،چنناپ چهننارم ،تهننران: دارالکتب االسالمیه 1407 ،هن.ق. .21لننی دمننوس ،نانسننی ،دروغ هننایی کننه زنننان بنناور مننی کنننند و حقننایقی کننه آنهننا را آزاد مننی سننازد ،ترجمننه پرسننیا پننور علمننداری، چاپ سوم ،تهران :دفتر نشر معارف.1388 ، .22مجلسنني ،محمنندباقر ،بحنناراالنوار ،بیننروت ،دار احینناء الت نراث العربي ،چاپ سوم1403 ،هن.ق. .23محمد بن مسنعود ،عیاشنی ،تفسنیر العیاشنی ،تصنحیح هاشنم رسولی محالتی ،تهران :المطبعه العلمیه1380 ،هن.ق. .24مرکننز تحقیقننات زن و خننانواده ،تحننوالت جمعیتننی ایننران، عوامنل ،پیامندها ،راهبردهننا ،وینرایش محسنن فصنناحت ،قنم :مرکننز تحقیقات زن و خانواده.1392 ، .25مشننفق ،محمننود و همکنناران ،لننزوم تجدینندنظر در سیاسننت هننای جمعیتننی ایننران ،تهننران :مرکننز مطالعننات و پننژوهش هننای جمعیتی آسیا و اقیانوسیه.1389 ، کتابنامه 75 / .26معننین ،محمنند ،فرهن ن معننین ،گردآورنننده عزیزالننه علننی زاده، تهران :بی نا.1383 ، .27مکننارم شننیرازي ،ناصننر ،بننا همکنناري جمعنني از نویسننندگان، تفسیر نمونه ،چاپ اول ،تهران :دارالکتب االسالمیه.1374 ، .28نننوری ،حسننین بننن محمنند تقننی ،مسننتدر الوسننایل ،بیننروت: مؤسسه آل البیت ،بی تا. ب.مقاالت .1سننمیعی نسننب ،مصننطفی ،مرتضننی ،ترابننی ،فصننلنامه شنناخص هننای و سیاسننت هننای جمعیتننی ایننران ،برداشننت دوم ،تابسننتان و پاییز ،1389ش11و.12 .2مننوهبتی ،سننمانه( ،پزشننک عمننومی و کارشننناس ارشنند طننب سننننتی)" ،تالذینننه و کننناهش جمعینننت" ،نشنننریه خاننننه خوبنننان، اردیبهشت ،93شماره .64 ج .منابع اینترنتی 1. www.amar.org 2. www.asremrooz.ir/vdcb9abs.rhb8fpiuur.html 3. www.BornaNews.ir/pages/news-32885.aspx 4. www.isca.ac.ir/portal/Home/ShowPage.aspx 5. www.mehrnews.com 28/11/91/