درسنامه وکتاب نوشت درس 1 دین و زندگی پایه دهم از صفحه اول تا 14

ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ ﻫﺪف ﮐﻠﯽ :آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻫﺪف آﻓﺮﯾﻨﺶ اﻧﺴﺎن ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ اﻧﺴﺎن ﺷﻨﺎﺳﯽ و ﺧﺪاﺷﻨﺎﺳﯽ و ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺗﺒﯿﯿﻦ آن اﻫﺪاف آﻣﻮزﺷﯽ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺗﺒﯿﯿﻦ وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎي اﻧﺴﺎن در ﺣﻮزه ﮐﻤﺎل و ﮐﻤﺎل ﻃﻠﺒﯽ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺗﺒﯿﯿﻦ ﻋﻠﺖ ﺗﻤﺎﯾﺰ و ﺗﻔﺎوت اﻫﺪاف اﻧﺴﺎن از ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻮﺟﻮدات ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺗﺒﯿﯿﻦ ﻧﺴﺒﺖ ﻣﯿﺎن ﻫﺪف ﺑﺮﺗﺮ زﻧﺪﮔﯽ و اﻫﺪاف ﺟﺎﻣﻊ هدف زندگی ﻃﺮاح :ﻣﺠﺘﺒﯽ ﻣﺤﻤﻮدي دﺑﯿﺮ دﯾﻦ وزﻧﺪﮔﯽ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن اﯾﺬه ﺳﺎل ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ1399-1400 : « ...در عامل یک چزی است که آن فرا موش کردین نیست؛ اگر مجهل چزیها را فرا موش کین و آن را فرا موش نکین ،تو را باک نیست و اگر مجهل را به اج آری و آن را فرا موش کین ،هیچ نکرده بایش؛ همچنان که پادشاهی تو را به ده فرستاده برا ی کار معنی ،تو رفیت و صد کار دیگر گزا ردی ،چون آن کار را که برا ی آن رفته بودی نگزا ردی ،گویی که هیچ نگزا ردی .پس آدیم درنی عامل برا ی کاری آمده است ،و مقصود آن است ،چون آن نیم گزا رد ،پس هیچ نکرده باشد. اگر تو گویی اگرچه آنکاری که خدا رما برا ی آن آفریده نیمکمن ،در عوض ،چندنی کار دیگر اجنام یمدمه ،گومی آدیم را برا ی آن کارهای دیگر نیافریدهاند .همچنان باشد که تو مششری جوا هرنشاین که قیمت نتوا ن بر آن گذاشت ــ و تهنا در خزا ئن مولک از آن بتوا ن یافت ــ آورده بایش و آن را ساطور گوشت گندیدهای کین و یا دیگ زرنی را بیاوری و در آن شلغم بپزی و بگویی که من ایهنا را معطل نگذاشته و بهکار گرفتهام! اجی افسوس و خنده نباشد؟ حق تعایل نزی تو را ا رزش بسیار داده است .پس ببنی که برا ی چه تو را خلق کرده و برا ی چه کار فرستاده است». 1 ٭٭٭ 1ــ برگرفته از کتاب «فیه مافیه» مولوی 4 ﻣﺠﺘﺒﯽ ﻣﺤﻤﻮدي ،دﺑﯿﺮ دﯾﻦ و زﻧﺪﮔﯽ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن اﯾﺬه  -1ﺧﺪاوﻧﺪ ﺣﮑﯿﻢ اﺳﺖ ،ﯾﻌﻨﯽ ﭼﻪ؟ جهان هدفمند ﺳﻮال ﭘﺎﺳﺦ ﭼﺮا در پس خلقت تک تک موجودات این جهان هدفی وجود دارد؛)زیرا خالق آنها خدایی حکیم است؛ 1 دهد{.قرآن کریم در آیات گوناگون براین نکته تأکید می کند }1یعنی خدایی که هیچ کاری را بیهوده انجام نمی ( ﻧﮑ آفرینشﺗﮫجهان را «حق» می داند .از آن جمله می فرماید: و ﭘﯿﺎم آﯾﻪ :ﻫﺪﻓﻤﻨﺪ ﺑﻮدن ﺧﻠﻘﺖ ﺟﻬﺎن آﻓﺮﯾﻨﺶ    ﺳﻮال ِ َرض الس ماوات َو اال َ آﯾﻪ َو ما َخلَقنَا َّ ِ و آنچه بین آنهاست را به بازیچه نیافریدیم، بین َو ما بَینَ ُهما الع َ 1 ِ الح ّق ِ دﻻﻟﺖ ﺑﺮ ﭼﻪ ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ دارد؟ آنها را جز به حق خلق نکردیم. ما َخلَقنا ُهما ا ّ بِ َ و ما آسمان ها و زمین ل ﻧﮑﺗه ﻣﻬﻢ {)این آیه به خوبی داللت } حق بودن آفرینش آسمان ها و زمین به معنای هدف دار بودن خلقت آنهاست. برنامه حساب شده ای به این جهان بر این دارد که جهان آفرینش بی هدف نیست و هر موجودی بر اساس ٔ گام نهاده است و به سوی هدف حکیمانه ای در حرکت است(. ٭ فیـلم ()١ بعد از دیدن این فیلم کوتاه که از سوی سازمان ناسا تهیه شده است ،احساس خود را بیان کنید. (تمامی فیلمهایی که در این کتاب معرفی میشوند ،در سایت گروه قرآن و معارف اسالمی به آدرس http://quran-dept.talif.sch.ir در بخش «فیلمهای کوتاه» موجود است). ﻧﮑﺘﻪ ﻧﮑﺘﻪ     قاعده کلی جدا نیست و قطعاً هدفی از آفرینش او وجود داشته انسان نیز مانند موجودات دیگر ،از این ٔ است .و گام نهادن او در این دنیا ،فرصتی است که برای رسیدن به آن هدف به او داده شده است .از اینرو، حضرت علی هرگاه که مردم را موعظه میکرد ،معموال ً سخن خود را با این عبارات آغاز میکرد: ای مردم ...هیچ کس بیهوده آفریده نشده تا خود را سرگرم کارهای لهو کند و او را به خود وا نگذاشته اند تا به کارهای لغو و بی ارزش بپردازد 2.ﺳﺨﻦ اﻣﺎم ﻋﻠﯽ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻫﺪﻓﻤﻨﺪ ﺑﻮدن ﺧﻠﻘﺖ اﻧﺴﺎن البته میان هدف انسان و موجوداتی همچون حیوانات و گیاهان ،تفاوت هایی وجود دارد .تفاوت هایی که به ویژگی های خاص انسان و تمایز او از سایر موجودات باز می گردد .برخی از این تفاوت ها عبارت اند از: 1}1ــ انسان خود باید هدف از خلقت خود را بشناسد و آن را انتخاب کند و به سوی آن گام بردارد؛ در حالی که گیاهان به صورت طبیعی و حیوانات به صورت غریزی به سوی هدف خود حرکت می کنند .مثال ً سوره دخان ،آیات 38و 39 1ــ ٔ 2ــ نهج البالغه ،حکمت 370 ٭ فیلم های کوتاهی که در برخی درس ها قرار داده شده است،صرفاً جهت یادگیری هر چه بهتر درس می باشد و نباید از محتوای آن در ارزشیابی مستمر و پایانی سؤال طراحی شود. -1ﭼﻪ ﺗﻔﺎوت ﻫﺎﯾﯽ ﻣﯿﺎن ﻫﺪف اﻧﺴﺎن و ﻣﻮﺟﻮداﺗﯽ ﻫﻤﭽﻮن ﺣﯿﻮاﻧﺎت و ﮔﯿﺎﻫﺎن وﺟﻮد دارد؟ داﻧﺶ آﻣﻮزان ﻋﺰﯾﺰ ﺳﻪ ﻣﻮرد را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺧﻼﺻﻪ ﺑﯿﺎن ﮐﻨﯿﺪ 5 ﻣﺠﺘﺒﯽ ﻣﺤﻤﻮدي ،دﺑﯿﺮ دﯾﻦ و زﻧﺪﮔﯽ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن اﯾﺬه دانه گندم به صورت طبیعی در جهت رسیدن به هدف نهایی خود یعنی تبدیل شدن به خوشه ای با ده ها ٔ دانه حرکت می کند و یا نهال کوچک خرما در مسیر رسیدن به نخلی تنومند پیش می رود. 2ــ انسان برخالف حیوانات و گیاهان که استعدادهای محدود مادی دارند ،مجموعه ای فراوان از استعدادهای مادی و معنوی است .به همین دلیل ،به دنبال انتخاب هدف هایی است که از طریق آن، استعدادهای گوناگون خویش را به کمال رساند. 3ــ انسان دارای روحیه ای بی نهایت طلب است و عطش او در دستیابی به خواسته هایش نه تنها کم نمی شود ،بلکه روز به روز افزون می گردد .او به دنبال چیزی است که هرگز پایان نمی پذیرد و تمام نمی شود .این 2 انسان بی نهایت طلب ،در زندگی خود همواره در حال انتخاب هدف است؛ هدف هایی پایان ناپذیر و تمام نشدنی .درحالی که حیوانات و گیاهان هدف های محدودی دارند و هنگامی که به 1 است2 {. سرحدی از رشد و کمال می رسند ،متوقف می شوند؛ چنان که گویی راهشان پایان یافته ّ ) ( -2ﺗﻔﺎوت اﻧﺘﺨﺎب ﻫﺪف در اﻧﺴﺎن ﺑﯽ ﻧﻬﺎﯾﺖ ﻃﻠﺐ ﺑﺎ ﺣﯿﻮاﻧﺎت و ﮔﯿﺎﻫﺎن در ﭼﯿﺴﺖ؟    اختالف در انتخاب هدف وقتی به دنیای انسان ها می نگریم ،با دنیای حیرت انگیزی مواجه می شویم؛ چنان اختالفی در هدف ها وجود دارد که ابتدا سردرگم می شویم که به راستی ،کدام انتخاب درست و همسو با میل بی نهایت طلب انسان و استعدادهای فراوان مادی و معنوی اوست و کدام یک این گونه نیست؟ کسانی به دنبال پول و ثروتاند ،برخی دل به کشف اسرار جهان سپردهاند ،برخی به دنبال جاه و مقاماند، دستهای خدمت به خلق را سرلوحه زندگی خود قرار دادهاند ،گروهی به هنرمندی و نقشآفرینی در عرصههای هنری میاندیشند ،گروهی نیز در آرزوی قهرمانی در ورزش ،پیوسته میکوشند و … . فعالیت کالسی به نظر شما منشأ این اختالف ها در انتخاب هدف چیست؟ ......................................................................... اﯾﻦ اﺧﺘﻼف رﯾﺸﻪ در ﻧﻮع ﺗﻔﮑﺮ و ﻧﮕﺮش اﻧﺴﺎن دارد ......................................................................... ) 3هرکس با بینش و نگرش خاص خود به سراغ هدفی می رود .اگر کسی چنین بیندیشد که کمک به روحیه بی نهایت طلب او را سیراب کند و پاسخگوی استعدادهای دیگران ارزشمند است و می تواند ٔ گوناگونش باشد ،می کوشد به دیگران کمک کند .کسی هم که فکر می کند با داشتن شهرت می تواند همه زندگی خود را در مسیر رسیدن به شهرت قرار می دهد .پس این اختالف در به این نتایج برسدٔ ، هدف ها ،ریشه در نوع نگاه و اندیشۀ انسان دارد3(. 6 -3ﻣﻨﺸﺎ و ﻋﻠﺖ اﺧﺘﻼف اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ در اﻧﺘﺨﺎب ﻫﺪف ﭼﯿﺴﺖ؟ ﺑﺎ ذﮐﺮ ﻣﺜﺎل ﺗﻮﺿﯿﺢ دﻫﯿﺪ؟ ﻣﺠﺘﺒﯽ ﻣﺤﻤﻮدي ،دﺑﯿﺮ دﯾﻦ و زﻧﺪﮔﯽ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن اﯾﺬه  -1ﺑﺎ ﮐﺪام ﻣﻌﯿﺎر ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﯿﻢ ﺑﺎ ﻧﮕﺎﻫﯽ درﺳﺖ ﻫﺪف ﻫﺎي ﺧﻮد را اﻧﺘﺨﺎب ﮐﻨﯿﻢ؟ معیارهای انتخاب هدف های اصلی اندیشه انسان ها ،برای اینکه بتوانیم با نگاهی درست ،هدف های خود را با توجه به تفاوت نگاه و ٔ 1 وسیله آن ،هدف های همسو با میل انتخاب کنیم ،نیازمند معیار و مالک هستیم؛)معیاری که بتوانیم به ٔ بی نهایت طلب و استعدادهای متنوع انسان را مشخص کنیم .بدین وسیله ،هدف های زندگی را به درستی 1 برخواهیم گزید و عمر خود را برای رسیدن به آنها صرف خواهیم کرد. خدای رحیم و مهربان که از همه به ما مهربانتر و از ِ خود ما به نیازهای ما آگاهتر است ،در این مورد ما را هدایت و راهنمایی کرده و معیار انتخاب هدف را مشخص فرموده و آثار و نتایج آن را نیز یادآور شده است. ( تــدبر ّ تأمل در آنها و ارتباط برای رسیدن به معیارهای انتخاب هدف ،در ترجمه آیات تدبّر کنید و با ّ صفحه بعد را تکمیل کنید و آیاتی را که این پیام ها از آنها استخراج دادن آنها به یکدیگر ،پیام های ٔ می شوند ،مشخص نمایید. آن کس که تنها زندگی زودگذر دنیا را می طلبد ،آن مقدار از آن را که بخواهیم ــ و به هرکس اراده کنیم ــ می دهیم؛ سپس دوزخ را برای او قرار خواهیم داد تا با خواری و سرافکندگی در سورۀ اسراء ،آیهٔ 18 آن وارد شود. و آن کس که سرای آخرت را بطلبد و برای آن سعی و کوشش کند و مؤمن باشد ،پاداش داده سورۀ اسراء ،آیهٔ 19 خواهد شد. بعضی از مردم میگویند :خداوندا به ما در دنیا نیکی عطا کن .ولی در آخرت هیچ بهرهای ندارند. سورۀ بقره ،آیهٔ 200 و بعضی می گویند :پروردگارا به ما در دنیا نیکی عطا کن ،و در آخرت نیز نیکی مرحمت فرما و سورۀ بقره ،آیهٔ 201 ما را از عذاب آتش نگاه دار. اینان از کار خود نصیب و بهره ای دارند؛ و خداوند سریع الحساب است. آیه 202 سورۀ بقرهٔ ، آنچه به شما داده شده ،کاالی زندگی دنیا و آرایش آن است و آنچه نزد خداست بهتر و پایدارتر آیه 60 است؛ آیا اندیشه نمی کنید؟ سورۀ قصصٔ ، 7 ﻣﺠﺘﺒﯽ ﻣﺤﻤﻮدي ،دﺑﯿﺮ دﯾﻦ و زﻧﺪﮔﯽ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن اﯾﺬه پیام آیات مرتبط با پیام …………………ﺳﺮاء آﯾﻪ 18ﺳﻮره ا    برخی از هدفها و دلبستگیها محدود و پایانپذیر هستند و تنها پاسخگوی برخی از استعدادهای مادی ما هستند. …………………ﺳﺮاء آﯾﻪ 18ﺳﻮره ا اگر کسی این هدف ها را به عنوان هدف اصلی برگزیند ،ممکن است به مقداری از آن برسد. …………………ﺳﺮاء آﯾﻪ 18ﺳﻮره ا ……………ﭻ .ﺑﻬﺮه اي ﻧﺪارد اگر کسی فقط این هدف ها را انتخاب کند در آﺧﺮت ﻫﯿ ﺼﺺ ﻗ ه ر ﻮ ﺳ 60 ﻪ ﯾ آ ………………… برخی هدف ها پایان ناپذیر و همیشگی اند و پاسخگوی استعدادهای مادی و معنوی بیشتری در وجود ما هستند. …………………ﺮاء آﯾﻪ 19ﺳﻮره اﺳ اگر کسی این هدف ها را به عنوان هدف اصلی برگزیند و ﺗﻼش ﮐﻨﺪ ………… به هدف خود خواهد رسید. 60ﻗﺼﺺ و ء ا ﺮ ﺳ ا ه ر ﻮ ﺳ 19 ﻪ ﯾ ا ………………… هدف های پایان ناپذیر همان هدف های اخروی هستند. ………………… ﻗﺼﺺ اﯾﻪ 18ﺳﻮره اﺳﺮا و 60 هدف های پایان پذیر همان هدف های دنیوی هستند. اصل قرار گرفتن هدف های اخروی ،مانع بهره مندی انسان از نعمت های آﯾﻪ 202ﺳﻮره ﺑﻘﺮه ………………… دنیایی نمی شوند. اگر هدف های دنیوی اصل قرار گیرند ،مانع رسیدن به هدف های اخروی سوره بقره می شوند. سوره اسراء و ٔ ٔ آیه ٔ 200 آیه ٔ 18 دﻧﯿﻮي برگیرنده اهداف اخروی و اهداف ……… باشد و به گونه ای تنظیم شود که اهداف نتیجه :برنامه ریزی انسان باید در ٔ ﯽ ﻋ ﺮ ﻓ ……… اصل قرار گیرند و هدف های دنیوی ……… و تابع آنها باشند. اﺧﺮوي همان طور که با تدبّر در آیات دیدید ،اینجا سخن از هدف های اصلی و فرعی است ،که هر دو خوب می باشند و برای زندگی ما ضروری هستند1 . مهم این است که هدف فرعی را به جای هدف اصلی قرار ) ندهیم و آن قدر به اهداف فرعی دل نبندیم که مانع ما در رسیدن به اهداف اصلی شوند و از رفتن به سوی کماالت بازدارند .تالش برای رسیدن به نعمت های دنیا نه تنها بد نیست ،بلکه ضروری و خوب است. فقط باید توجه کنیم که برای رسیدن به نعمت های دنیا مرتکب گناه نشویم و آن قدر سرگرم آنها نباشیم که از زیبایی های پایدار باز بمانیم1(. -1در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ اﻫﺪاف اﺻﻠﯽ و ﻓﺮﻋﯽ ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﮐﺎر ﭼﯿﺴﺖ؟ فیـلم ()2 1ــ به نظر شما چه چیز باعث شد ادواردو آنیلی ،فرزند مدیر و مالک کارخانه های اتومبیل سازی فیات ،فراری و همه این دارایی ها پشت کند؟ مازراتی و صاحب باشگاه یوونتوس به ٔ 2ــ ارتباط این فیلم را با بحث هدف های اصلی و فرعی بیان کنید. 8 ﻣﺠﺘﺒﯽ ﻣﺤﻤﻮدي ،دﺑﯿﺮ دﯾﻦ و زﻧﺪﮔﯽ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن اﯾﺬه ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺑﺮ ﻋﻬﺪه داﻧﺶ اﻣﻮز ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ * بررسی 1 با دقت در حاالت اطرافیان و شنیده هایتان از احوال دیگران ،فهرستی از اهداف انسان های مختلف تهیه کنید و با توجه به آنچه از فعالیت تدبّر آموختید ،آنها را در جدول زیر تفکیک کنید. اهداف و دل بستگی های فرعی اهداف و دل بستگی های اصلی 1ــ ………………………………........... 1ــ ………………………………........... 2ــ ………………………………........... 2ــ ………………………………........... 3ــ ………………………………........... 3ــ ………………………………........... 4ــ ………………………………........... 4ــ ………………………………........... 5ــ ………………………………........... 5ــ ………………………………........... 6ــ ………………………………........... 6ــ ………………………………........... 7ــ ………………………………........... 7ــ ………………………………........... 8ــ ………………………………........... 8ــ ………………………………........... -1فعالیت هایی که با عالمت (*) مشخص شده اند ،فعالیت های واگرا هستند و فقط برای ارزشیابی مستمر استفاده می شوند و در امتحانات پایانی و آزمون های ورودی دانشگاه ها نباید از آنها سؤال طرح شود. 9 ﻣﺠﺘﺒﯽ ﻣﺤﻤﻮدي ،دﺑﯿﺮ دﯾﻦ و زﻧﺪﮔﯽ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن اﯾﺬه برترین هدف حتماً این مصرع از شعر زیبای مولوی را شنیدهای که میگوید: ﭼﯿﺴﺖ ؟ ﻣﻔﻬﻮم ﻣﺼﺮع بردارنده چیزهای دیگر ) این مصرع را به صورت یک ضرب المثل در جایی که یک چیز ،جامع و در ٔ است ،استفاده می کنند(. بردارنده هدف های دیگر نیز هستند و رسیدن به آنها برخی هدف های زندگی ،نیز این گونه اند؛)یعنی در ٔ برابر با دستیابی به سایر اهداف نیز هست .به میزانی که این گونه هدف ها برتر و جامع تر باشند ،هدف های بیشتری را در درون خود جای می دهند(. ﭘﺎﺳﺦ اﯾﻨﮑﻪ معموال ً آدم های زیرک و هوشمند هدف های خود را به گونه ای انتخاب می کنند که به قول معروف «با یک تیر چند نشان بزنند».ﯾﻌﻨﯽ ﭼﻪ؟ حال به نظر شما در میان هدف های اصلی ،برترین و کامل ترین هدف کدام است؟ هدفی که رسیدن به آن مساوی رسیدن به هدف های دیگر نیز باشد؟ -2ﭼﻪ زﻣﺎﻧﯽ ﻫﺪﻓﯽ را ﮐﻪ اﻧﺴﺎن اﻧﺘﺨﺎب ﮐﺮده اﺳﺖ ،ﮐﺎﻣﻞ ﺗﺮ اﺳﺖ؟ )2با توجه به دو ویژگی «متنوع بودن استعدادهای انسان» و «بی نهایت طلبی او» ،اگر هدفی را که انتخاب می کنیم ،بهتر بتواند پاسخگوی این دو ویژگی باشد ،آن هدف ،کامل تر 3 2 است) .بنابراین برترین ( همه استعدادهای متنوع ما را دربرگیرد و در جایی متوقف نشود و هدف اصلی ما آن هدفی است که ٔ نهال وجود ما را به درختی پربار و زیبا تبدیل کند به طوری که سراسر وجود ما را شادابی ،بالندگی و شور و نشاط فرا گیرد -3 3(.ﺑﺮﺗﺮﯾﻦ ﻫﺪف اﺻﻠﯽ ﻣﺎ ﮐﺪام ﻫﺪف اﺳﺖ؟ امیرالمؤمنین علی را ببینید! ایشان رشد و تکامل خود را زیر نظر و با تربیت پیامبر اکرم آغاز همه کماالت و زیباییها شد .وقتی به شخصیت ایشان مینگرید ،میبینید که ایشان در میدان کرد و جلوهگاه ٔ علم و دانش ،رشادت و جنگاوری ،سخنوری و خطابه ،مهربانی و دوستی ،پهلوانی و جوانمردی ،نیایش و عبادت ،حقطلبی و عدالت ،پس از رسول خدا بینظیر است .راستی ایشان چه چیزی را مقصود و همه این زیباییها دست یافته است؟ هدف خود قرار داده که به ٔ ﺳﺆال ٭٭٭ فیـلم ()3 بعد از دیدن این فیلم کوتاه ،به سؤال زیر پاسخ دهید: خدا ما را خلق کرد تا به کجا برسیم؟ 10 ﻣﺠﺘﺒﯽ ﻣﺤﻤﻮدي ،دﺑﯿﺮ دﯾﻦ و زﻧﺪﮔﯽ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن اﯾﺬه  -1ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﻫﻤﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﻫﺎ و زﯾﺒﺎﯾﯽ ﻫﺎ ﮐﯿﺴﺖ؟    سرچشمه خوبیها و زیباییهاست و هرکس اندکی تأمل کند ،میبیند که در ذات خود در جستوجوی ٔ 1 تا به آن منبع و مبدأ نرسد ،آرامش نیافته و از پای نخواهد نشست .این سرچشمه ،همان خداوند است که همه کماالت و زیباییهاست؛ او که خود نامحدود است و کماالت و خوبیهایش حد و اندازه ندارد. خالق ٔ 1 هر کمال و خوبی از او سرچشمه میگیرد و در جهان گسترده میشود. پس مقصود و هدف نهایی ما خداوند است .بهراستی جز او چه کسی و چه چیزی میتواند برترین و اصلیترین هدف ما باشد؟ چه کسی جز او میتواند روح پایانناپذیر انسان را سیراب کند و زمینه شکوفا شدن استعدادهای متنوع مادی و معنوی انسان را فراهم آورد؟ اگر روح انسان بینهایتطلب است و ﻧﮑﺘﻪ ﻣﻬﻢ خوبیها را بهصورت بیپایان میخواهد ،شایسته است که تنها تقرب و نزدیکی به خدای بزرگ مقصد نهایی او باشد -2 .ﻧﺰدﯾﮑﯽ و ﺗﻘﺮب ﺑﻪ ﺧﺪاي ﺑﺰرگ ﺑﻪ ﭼﻪ ﻣﻌﻨﺎﺳﺖ؟ ) 2البته نزدیکی و تقرب به خداوند ،نزدیکی مکانی و ظاهری نیست .چه بسا دو نفر در یک مکان در کنار هم باشند ولی هیچ نزدیکی به هم احساس نکنند .نزدیکی به خدا یک نزدیکی حقیقی است ،همانطور که سرچشمه زیباییها و خوبیهاست و انسانها به میزانی که دوری از او هم بدترین نوع دوری است .خدا ٔ زیباییها و خوبیها را کسب کنند به خدا نزدیکتر میشوند2(. ) 3افراد زیرک با انتخاب خدا به عنوان هدف اصلی خود ،هم از بهرههای مادی زندگی استفاده میکنند و هم از آنجایی که تمام کارهای دنیوی خود را در جهت رضای خدا انجام میدهند ،جان ودل خود را به خداوند نزدیکتر میکنند و سرای آخرت خویش را نیز آباد میسازند3. ( ) ( ﭘﯿﺎم آﯾﻪ :ﺑﺮاي رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﻧﻌﻤﺖ و ﭘﺎداش دﻧﯿﺎ و آﺧﺮت ﺑﺎﯾﺪ ﻫﺪف اﺻﻠﯽ ﻣﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺎﺷﺪ الدنـیا ـواب ُّ َمن کا َن ُی ُ ـریـد ث َ َ اآلخـرةِ َف ِ ـع َ ٰ ِ الـدنـیا و ِ ـواب ُّ نـد الـلّـه ث َ ُ َ َ هرکس نعمت و پاداش دنیا را بخواهد نعمت و پاداش دنیا و آخرت نزد خداست. 1 اراده محکم البته این هدف ،به همان میزان که بزرگ و ضامن خوشبختی ماست ،همت بزرگ و ٔ می طلبد؛ همان طور که دستیابی به گوهرهای گران قدر دریاها ،پشتکاری شگرف می خواهد. ق ق خ � � ز خ غ ز ای ب�ا� ت� یو� ی � شو� ت�ر ی�ا گل ش� ن و گل رد ت�و؟ ز ک َک َک ب � ،شِ �ر �ه ت�ر �یا آ�ن �ه شِ �ر سا�د؟ ای دوس ت ک ب � بو� ّی �مر �ه ت�ر ،ی�ا آ�ن �ه �مر سا�د؟ گ ک ی�ا آ�ن �ه ب� آر�رد گل ،صد ن�ر�س ت�ر سا�د؟ ِ ١ آیه 134 ــ سوره نساءٔ ، ٔ -3اﻓﺮاد زﯾﺮك ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻫﻢ از ﺑﻬﺮه ﻫﺎي ﻣﺎدي زﻧﺪﮔﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ و ﻫﻢ ﺳﺮاي آﺧﺮت ﺧﻮﯾﺶ را آﺑﺎد ﻣﯽ ﺳﺎزﻧﺪ؟ 11 ﻣﺠﺘﺒﯽ ﻣﺤﻤﻮدي ،دﺑﯿﺮ دﯾﻦ و زﻧﺪﮔﯽ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن اﯾﺬه ق ب� ن ای ع�ل ت�و � به ب� شا� ی رد دا ن� ش و رد �ی� ش ؟ ظ ق ظ ز � �    تــدبر ّ ک ی�ا آ�ن �ه � به هر لح �ه صد ع�ل و ن��ر سا�د؟ 1 ٭٭٭ روزانه من و شما چگونه باید باشد تا براساس آیه زیر ،تمامی اعمال و برنامه زندگی ٔ به نظر شما ٔ زندگی ما برای خدا باشد؟ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي و ﻫﺪف داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﻢ و ﻫﻤﻪ ﮐﺎرﻫﺎي دﻧﯿﻮي ﺧﻮد را در ﺟﻬﺖ رﺿﺎي ﺧﺪاوﻧﺪ ﻗﺮار دﻫﯿﻢ ِ حیای َو َمماتی بگو نمازم ،تمامی اعمالم و زندگی و مرگ من ُقل ا َّن َصالتی َو ُن ُسکی َو َم َ ِ ِ برای خداست که پروردگار جهانیان است.2 َمین ل ٰلّه َر ِّب العال َ بیشتر بدانیم کاریکاتور اثر حسین صافی چرا کاریکاتورها خنده دارند؟ حتماً شما کاریکاتورهای زیادی از اشخاص مختلف دیدهاید. تفاوت کاریکاتور با تصویر واقعی اشخاص این است که در کاریکاتور ،بین اعضای بدن شخص تناسب وجود ندارد. عضوی بسیار کوچک طراحی میشود و عضوی بیش از اندازه خنده بیننده میشود. بزرگ و همین ٔ قیافه ناموزون موجب ٔ روح و روان انسان مانند جسم او دارای اعضا و بخشهای گوناگون است .اعضای روح انسان همان استعدادها و تمایالت درونی اوست .ما برای داشتن یک شخصیت کامل ،بایستی در تمام استعدادهای درونی خویش به صورت متناسب رشد کنیم تا مبادا درون ما به دلیل توجه بیش از حد به یک استعداد و غفلت از سایر استعدادهای درونی ،حالت کاریکاتوری پیدا کند. زمینه علمی در عالیترین مرتبه و جایگاه قرار دارد اما هیچ مثال ً فرد دانشمندی را درنظر بگیرید که در ٔ توجهی به دیگران ندارد و از اخالق خوبی برخوردار نیست .آیا این فرد شخصیت کاریکاتوری ندارد؟ متأسفانه بسیاری از انسانها بیشتر عمر خود را صرف یک استعداد خود میکنند و از سایر استعدادها غافل میشوند .عدهای فقط دغدغه کسب علم دارند ،عدهای فقط دنبال خوشحال کردن دیگرانند و عدهای … 1ــ مولوی ،دیوان شمس آیه 162 2ــ سوره انعامٔ ، ٔ 12 ﻣﺠﺘﺒﯽ ﻣﺤﻤﻮدي ،دﺑﯿﺮ دﯾﻦ و زﻧﺪﮔﯽ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن اﯾﺬه همه استعدادهایمان میسر این در حالی است که موفقیت و رستگاری ما تنها از طریق رشد متناسب ٔ میشود و این امر وقتی تحقق پیدا میکند که ما در طول زندگی خود در مسیری قدم برداریم که در آن مسیر بتوانیم همه استعدادهای خود را شکوفا کنیم و نقایص و کاستیهایمان را برطرف کنیم. دربردارنده همه خوبیها و کماالت است؛ زیرا خداوند و این مسیر همان مسیر قرب به خداست که جامع و ٔ خود کامل است و همه خوبیها را در حد کمال خود دارد و کسی که در مسیر نزدیکشدن به او گام بردارد، میتواند رنگ و بویی خدایی بگیرد و همه استعدادهای خود را بهصورت متناسب رشد دهد. ِ ِٰ ِ ِ ِ حن لَهو عابِدو َن َحس ُن م َن اللّٰه صب َغ ًة َو نَ ُ صب َغ َة اللّه َو َمن ا َ 1 رنگ خدایی بپذیرید و چه رنگی از رنگ خدایی بهتر است و ما تنها او را عبادت می کنیم. -1اﯾﻦ ﻣﺼﺮع درﺟﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽ رود ﮐﻪ ﯾﮏ ﭼﯿﺰ،درﺑﺮدارﻧﺪه ﭼﯿﺰﻫﺎي دﯾﮕﺮ اﺳﺖ ،ﺣﺎل اﮔﺮ ﻣﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﺮﺗﺮﯾﻦ ﻫﺪف در زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮﯾﺶ ﻗﺮار دﻫﯿﻢ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﯿﻢ ﺑﻪ ﺳﺎﯾﺮ اﻫﺪاف ﻧﯿﺰ دﺳﺖ ﭘﯿﺪا ﮐﻨﯿﻢ اندیشه وتحقیق ١ ــ شعر «چون که صد آمد ،نود هم پیش ماست» چه ارتباطی با موضوع هدف زندگی دارد؟ 2ــ دلیل بیاورید: الف) زیرک ترین افراد این جهان ،مؤمنان هستند .زﯾﺮا ﺧﺪاوﻧﺪ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻫﺪف اﺻﻠﯽ زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮد اﻧﺘﺨﺎب ﮐﺮده اﻧﺪ ب) کسی که هدف اصلی زندگی خود را ثروتمند شدن قرار دهد ،دچار خسران می شود. زﯾﺮا ﯾﮏ ﻫﺪف ﻓﺮﻋﯽ و ﭘﺎﯾﺎن ﭘﺬﯾﺮ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻫﺪف اﺻﻠﯽ ﺧﻮد در زﻧﺪﮔﯽ ﻗﺮار داده اﺳﺖ «الزمه تقرب به خدا این است که کارهایی مانند کسب مال و ثروت که از امور 3ــ شخصی می گوید: ٔ فرعی هستند ،کنار گذاشته شود» با او موافقید یا خیر؟ چرا؟ ﺧﯿﺮ ،اﻫﺪاف اﺻﻠﯽ و ﻓﺮﻋﯽ ﻫﺮ دو ﺧﻮب ﻫﺴﺘﻨﺪ،ﻣﻬﻢ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ ﻫﺪف ﻓﺮﻋﯽ را ﺑﻪ ﺟﺎي ﻫﺪف اﺻﻠﯽ ﻗﺮار ﻧﺪﻫﯿﻢ و ﺑﻪ اﻫﺪاف ﻓﺮﻋﯽ دل ﻧﺒﻨﺪﯾﻢ 4ــ حکایت زیر را بخوانید و با توجه به آن به سؤال پاسخ دهید. « مسافری در سفر خود به یک دو راهی رسید .از پیرمردی که در آنجا نشسته بود پرسید :من از کدام یک از این دو راه باید بروم؟ پیرمرد گفت :قصد داری به کجا بروی؟ مسافر جواب داد :نمی دانم! پیرمردگفت :وقتی نمی دانی به کجا می خواهی بروی ،تفاوتی نمی کند که کدام راه را انتخاب کنی!» به نظر شما این حکایت ،با کدام یک از بخش های درس در ارتباط است؟ چرا؟ داﺷﺘﻦ ﺑﺮﺗﺮﯾﻦ ﻫﺪف در زﻧﺪﮔﯽ ،زﯾﺮا ﻓﺮدي ﮐﻪ در زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮد ﻫﺪﻓﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ،ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮاي زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮد ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ﮐﻨﺪ و ﻫﻤﻪ ﻋﻤﺮ ﮔﺮاﻧﺒﻬﺎي ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺑﺎد ﻣﯽ دﻫﺪ سوره بقره ،آیه 138 1ــ ٔ 13 ﻣﺠﺘﺒﯽ ﻣﺤﻤﻮدي ،دﺑﯿﺮ دﯾﻦ و زﻧﺪﮔﯽ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن اﯾﺬه پیشنهاد سوره سبأ بیان کنید که خداوند چه چیز را عامل ُقرب انسان ها به خود آیه 37 با توجه به ٔ ٔ می داند؟ معرفی کتاب نویسنده انتشارات مخاطب نام کتاب 1ــ فلسف ٔه خلقت انسان عبدال ّله نصری کانون اندیش ٔه جوان معلم 2ــ راز آفرینش جهان ژرژ گاموف جامی دانش آموز /معلم 3ــ در جست وجوی خدا جان هاتون آستان قدس رضوی دانش آموز /معلم 4ــ خدا بود و دیگر هیچ شهید مصطفی چمران بنیاد شهید چمران دانش آموز سید رضا صدر بوستان کتاب معلم    5ــ نشانه هایی از او 14 ﻣﺠﺘﺒﯽ ﻣﺤﻤﻮدي ،دﺑﯿﺮ دﯾﻦ و زﻧﺪﮔﯽ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن اﯾﺬه