دانلود فایلPDF خطرات جریان الکتریسیته راههای مقابله با آن

صفحه 1:


صفحه 2:


صفحه 3:
اول: بررسی عوامل خطرات جريان الكتريسيته 

صفحه 4:
پژارهای پرقی یا جریان الکتریکی سروکار داشته باشید ريسك خطرات يزه شوك الكتريكى وجود دارد. امكان دارد هر كسى با اين نوع خطرات در كار در معرض تماس باشد. كاركران بيشتر در معرض اين كونه خطرات هستند آنها مى تواند با ابزارآلات و مواد مختلف شلوغ شود و ميزان ريسك در كار نيز زیرا در بعضی از مشاغل از ابزارهای برقی استفاده می‌شود. ه بخشی از زندگی ما شده است ولی اغلب با احتیاط با آن رفتار نمی‌شود. در نتیجه 4 سط هر روز یک کارگر به واسطه‌ی شغلش با جریان برق کشته می‌شود. مرگ مين علت اصلى مرك مربوط به كار در بين افراد بين ‎١7‏ و ‎١7‏ سالء بعد از ایل نقلیه و قتل می‌باشد. مرگ ناشی از جریان برق. علت ۱۲ همه‌ی کاری در بین کارگران جوان است. 

صفحه 5:
ء برق بر سیستم بدن انسان است. فرمان‌ها پرای حرکات عضلات بدن از جریان‌های برقی بسیار ضعیف از طریق سلسله اعصاب به عضلات مخابره صورتی که جریان‌های برق قوی از خارج روی اعصاب اثر گذارند موجب نی و بسیار شدید عضلانی می‌گردد که برق‌گرفتگی یا شوک نامیده می‌شود و د که کار آن قسمت‌ها را به طور موقت یا دائم متوقف کند. بدیهی است که مختل بعضی قسمت‌ها نظیر مغزه قلب یا شش‌ها می‌تواند سریعا سبب مرگ شود. عامل پا خصوصیات مختص خود در بروز برق‌گرفتگی شرکت دارند که عبارتند از: 

صفحه 6:
يستم برق متشکل از مقداری هادی که ناقل جریان برق بوده و که مانع از عبور جریان برق از هادی‌های مورد نظر به دیگر هادی‌ها ن وجود یکی از این دو. وجود سیستم برق هم ناممکن می‌گردید. از ها و عایق‌ها. دسته اخیر یعنی عایق‌ها اصولا ناپایدارتر بوده و عوامل ص ‎Glo‏ بیش از حد مجاز, آن‌ها را فرسوده و خراب می‌کند و جریان برق از هادی‌ها لاجرم با تولید حرارت همراه می‌باشد. پ کابل‌ها و لوازم برق بایستی دقت کافی به عمل آید تا از خرابی عایق رد.خراب شدن عایق منجر به لخت شدن هادی‌های حامل جریان ‎Gy‏ ‏ن با هادی‌های لخت سبب برق گرفتگی می‌شود. 

صفحه 7:
محیط زیست. معنای متفاوتی با تعریف متداول این واژه دارد. از زیست عبارت است از کلیه عوامل مادی که در اطراف ماء اعم از در طبیعت قرار داشته و یا در محیط کار و زندگی واقع می‌باشند. به زیست متشکل از زمین (خاک». مصالح بنایی به کار رفته. کف‌هاء ‎dl‏ ديوارهاء اسکلت‌های ساختمانی» لوله کشی‌ها. دستگاه. لوازم. ابزار و ‎٠‏ همه عوامل مادی که در اطراف انسان و سیستم برق وجود دارد. اهمیت بت با این تعریف در این است که اجزاء محیط زیست بیشتر دارای می‌باشد تا عایق. هادی بودن محیط زیست توأم با خصوصیات صل بودن نقطه‌ای از سیستم برق به زمین. 

صفحه 8:
1 ریق انسان دات زنده نیز مثل سایر اجسام دارای مقاومت الکتریکی می‌باشد. ولی دات از عناصر گوناگون و با ترکیبات متفاوت ساخته شده‌اند بنابراین اومت یکسان و ثابتی نیستند. مانند اجسام هادی. جریان برق را از خود عبور می‌دهد و با توجه فرد در چه وضعیتی قرار گرفته باشد مقدارجریان عبورى نيز كم يا زياد 

صفحه 9:
از دو قسمت تشکیل می شود: داخلی مقاومت داخلی همان مقاومت اعضای زیر پوست می باشد این در حدود ۱۳۰۰ تا ۳۰۰۰ اهم و بسته به بدن افراد مختلف حتی به ۵۰۰ م تغییر می کند. . برای مثال مقاومت بدنی با ۱۰۰۰ اهم و ولتاژ ۲۲۰ ولت ‎jo‏ حدود ۲۲۰ ميل ىآمير در بدن برقرار می‌کند که بسیار خطرناک و به ‎ge‏ کشنده است: ولتاژی که تاکنون سبب برق‌گرفتگی منجر به مرگ شده‌است. ۳۸ ولت 

صفحه 10:
خارجی مت پوست بدن می باشد. در شرایط عادی با بدن کاملا خشک بين دو دست در حدود يك مكا اهم استء ولى يوست مرطوب يا هايا يوست معيوب (يوست بريده يا زخم شده) دارای مقاومت پایینتری ۰۰ اهم يايين مىايد. همجنين مقاومت خارجی بدن در محل‌های رست دارای ضخامت بیشتری است مانند کف پاها بیشتر و در جاهای که ٍنازک است مانند لاله گوش مقاومت حداقل می‌باشد. خشک بودن و یا دن پوست نیز در مقاومت خارجی بسیار موثر است. 

صفحه 11:
مقاومت عمومى بدن و عبور جريان Voltage (V) ‏رت رت‎ (Volts) (Ohms) < 6۳۲۵۳۱ - (وعرء مسرم ۳۸:۵5 1000 955 02 

صفحه 12:
3 نوم اصلی از صدمات الکتریکی در زیر بیان شده که عبارتند از: مرگ ناشی از جريان برق شوك الكتريكى 

صفحه 13:
|الكتريكى ت ناشى از شوك الكتريكى بستكى به مقدار جريان الكتريكى و طول جريان از بدن دارد. عبور الكتريسيته با شدت ‎١‏ آميربه مدت ۲ انیه أكافى اسث. مقدار جريان داخلى كه يك شخص مىتواند تحمل و ل عضلات بازو و دست باشد کمتر از ‎٠‏ ميلى آمير مى باشد. ای بیش از ۱۰ میلی‌امپر اگر در مدت زمان معینی از بدن عبور نمایند عضلات را فلج يا خشک کنند وقتی چنین حالتی اتفاق می‌افتد. شخص دن ابزان سیم يا هر شیء دیگری نخواهد بود. 

صفحه 14:
عایق ابزار: قت در زمان شوک الکتریکی اشیاء برق‌دار ممکن است سفت‌تر و محکم‌تر نگه‌داشته شده و منجر به مواجهه لانی‌تر و شوک الکتریکی شوند. به اين دليلء ابزارهایی که ر دست نگه‌داشته می‌شوند به خاطر اينکه باعث چنین شوکی آمی‌شوند می‌تونند خیلی خطرناک باشند. اگر فرد نتواند ابزار را ‎LS‏ عبور مداوم جريان از بدن براى مدت طولانی؛ ند منجر به فلج دستگاه تنفسی شود. 

صفحه 15:
که تنفس آن‌ها در اثر شوک ناشی از جریان متوقف شده از ولتازهاى پایین در حد £4 = بوده اننسیتار معمولا ‎lg‏ ۳۰ ميلى آمپر سبب فلج د ستگاه تنفسى مى شود. یان‌های بیشتر از ۷۵ میلیآمپر موجب فیبریلاسیون بطنی صربان قلب خیلی سريع و غير مؤثر) مىشوند. اين شرايط در 5 ر از چند دقيقه موجب مرگ خواهد شد. فلج قلب در ۶ آمپر الى افتد با اين معنى كه قلب نمى تواند عمل يمياز را انجام بافت با جریان‌های بیش از ۵ آمپر ‎(amp)‏ می‌سوزد 

صفحه 16:
هاى ناشى از برق ترين نوع شوك مربوط به برق كه آسيبى غير كشنده است سوختكى شد. سوختگی‌های ناشی از برق ممکن است به سه دسته تقسیم شوند: وختگی‌های الکتریکی ختگی‌های قوس الکتریکی (آرک) سوختگی‌های تماس پوستی 

صفحه 17:
ختگی‌های الکتریکی نی ایجاد می‌شوند که فرد سیم يا تجهیزات الکتریکی را که بطور تامناسب استفاده يا نگهداری می‌کند. لمس نماید. معمولا چنین سوختگی‌های در دست‌ها اتفاق می‌افتد. سوختگی‌های الکتریکی یکی از جدی‌ترین آسیب‌هایی است که شما می‌توانید به آن دچار شوید. این سوختگی‌ها نیازمند توجه فوری می‌باشند. همچنین. لباس ممکن است آتش بگیرد و سوختگی حرارتی ناشی از گرمای حریق بوجود 

صفحه 18:
ی الکتریکی ‎(Arc-blasts)‏ س الکتریکی وقتی اتفاق می‌افتد که جریان‌های پرقدرت و با امپراژ بالای قوس الکتریکی از هوا عبور کنند. قوس. تخلیه الکتریکی درخشنده‌ای است که وقتی جریان‌های ولتاژ پالا از عرض یک درز جوشکاری(شکاف) بین هادی و از طریق هوا حرکت می‌کنند. اتفاق می‌افتد. چنین وضعیتی اغلب به علت وجود نقص در تجهیزات. استفاده نادرست از آن‌ها و يا خستگی بوجود می‌آید. در 276-055 درجه حرارت تا ۳۵۰۰ فارنهایت می‌رسد. 

صفحه 19:


صفحه 20:
عوامل موثر در میزان برق گرفتگی ‎٠‏ مسیر عبور جریان نوع ولتاژ و جریان مقدار فرکانس مقدار ولتاژ و جریان مدت زمان تأثیر 

صفحه 21:
ن برق از بدن انسان؛ بستگی به مقدار تماس هادی جریان با پوست چقدر مقدارتماس فشار و سطح تماس بیشتر باشد این مقاومت شود و در نتبجه شدت برق‌گرفتگی نیز بیشتر است. مثلا اگر شخصی بت او سیم حامل جریان رو لمس نماید کمتر از شخصی که سیم حامل باا کف دست لمس نماید آسیب می بیند و در نتیجه دچار شوک بي ضعیف‌تری می‌شود. عى كنيد هميشه با دست راست با برق كار كنيد زيرا دست جب به است و نيز احتمال بر قكرفتكى و صدمه ديدن قلب در لمس برق 

صفحه 22:
زار هنگام استفاده از جريان مستقيم بسیار کمتر از جریان متناوب بدليل اينكه رهايى از تجهيزات جريان مستقيم آسانتر از تجهيزات متناوب است و همجنين در جريان مستقيم مقاومت بدن از حالت ل بيثلتر بوده و ازاين لحاظ خطر كمترى دارد. د تحریکی؛ معادل تحريك ایجاد شده به وسیله یک = ‎OL‏ متناوب يان مستقیم باید ۲ تا ۶ برابر جریان متناوب باشد. رک در جریان مستفیم ۰ ولت و بالاتر می‌باشد). 

صفحه 23:
ر مقابل جریان متناوب کمتر و به علت تغییر مداوم جهت جریان بر سلسله اعصاب شدیدتر است. هنگامی که جریان متناوب در فتگی از قلب عبور می‌نماید به ماهیچه‌های قلب در هر ‎OF ag‏ ی اعمال می‌شود. یعنی قلب را وادار می‌سازد در هر ثانیه ۵۰ بار و در ‎OLY‏ که در حدود ۵۰۰ برابر ضربان طبیعی قلب است. چون قلب قادر کاری نیست شروع به به رش و ارتعاشات: ضعیف و امطمقن.می‌تمایت که لرزش بطنی نامگذاری شده است. در این حالت قلب هیچ کار مفیدی زودی از کار می‌افتد و مرگ تقریبا قطعی است. 

صفحه 24:
ت برق گرفتگی در برق گرفتگی تقریبا یک رابطه معکوسی میباشد. یعنی هرجه باشد خطر برق كرفتكى کمتر است و برعکس. به عقیده بسیاری از كانس ۵۰ تا ‎٩۰‏ هرتز. خطرناکترین فرکانس برای بشر است و اگر کم يه خطر کمتر می‌شود. در فرکانس‌های خیلی بالا مانند۳۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰ جب سوختگی در محل اتصال شده و چون مقاومت در محل سوختگی ده جریان عبوری از بدن کم شده و اين مساله به نجات انسان کمک عمولا باعث مرگ نمی‌گردد. در فرکانس‌های بالاتر از ۱۰ کیلوهرتز به جریان ورودی به بدن بیشتر از سطوح خارجی پوست عبور کرده س داخلی نمی‌گذرد. 

صفحه 25:
عبور جریان از بدن انسان می‌شود و مقدار آنرا تعیین می‌کند است. که اگر اين ولتاژ از حد ولتاژ حطرناک برای بدن ‎Donk‏ ‏ی برای انسان ندارد. که می‌توان آنرا به عنوان فشار الکتریکی مجاز در ت» ولتاژ متناوب تا ۲۰ ولت بی‌خطر می‌باشد و ولتاژ ۵۰ ولت به بالا می‌باشد. بر طبق استانداردهای بین المللی فشار الکتریکی و بر حسب سته‌های ضعیف. متوسط قوی و خیلی قوی تقسیم بندی می‌شود که ۰ و ۲۲۰ و ۳۸۰ ولت و کمتر از آن جز دسته فشار ضعیف می‌باشد ‎ol‏ جزء ولتاژهای بسیار خطرناک محسوب می‌شوند که خطر تماس با eal 

صفحه 26:
نکته۱: ولتاژ پایین به معنای خطر کوچک نیست. ساختار عضله‌ای اشخاص متفاوت است. افراد با بافت عضلانی کمتر, قاعدتا با جریان‌های کمتری تحت تأثیر قرار می‌گيرند. ولتاژهای پایین هم | می‌توانند فوق‌العاده خطرناک باشند زیرا درجه آسیب‌رسانی نه تنها به مقدار جریان بلکه به طول مدتی که بدن در تماس با جریان ,ٍ قرار دارد. بستگی خواهد داشت. 

صفحه 27:
نکته ۲: مقدار جریان عبوری از بدن همچنین بر شدت شوک الکتریکی تأثیر می‌گذارد. ولتاژهای بزرگجریان‌های بزر گتری را تولید می‌کنند. در نتیجه خطر بیشتری در مواجه با ولتاژهای بالاتر | وجود دارد. مقاومت. جريان را متوقف مىكند و کمترین مقاومت | يا امپدانس در جریان ۵6 عبور بیشترین مقدار جریان را موجب خواهدشد. 

صفحه 28:
زمان برقراری جریان بیشتر باشد در نتیجه شدت برق گرفتگی و فتادن اعضای حیاتی بدن بیشتر است و برعکس هر چه مدت زمان باشد فرد شوک کمتری را احساس می‌کند و خطر صدمه دیدن كلل بدن به خصوص قلب و ریه ها و... کمتر خواهد بود. لت شوک به میزان زیادی بر مقدار جراحت تأثیر می‌گذارد. اگر مدت کوتاه باشد. ممکن است تنها دردناک باشد ولی شوک طولانی‌تر (حداقل 9 تواند کشنده باشد. اگر سطح جریان به حد کافی بالا باشد می‌تواند بب فيبريلاسيون بطنى شود. 

صفحه 29:
موقعیت مکانی ق گرفتگی‌ها اتصال از طریق زمین برقرار می‌گردد و مقدار اين به وضعیت اتصال بدن با زمین و همچنین مقاومت زمین دارد. مت زمین کم است» مخصوصا وقتی زمین خیس باشد يا زمین دارای بی باشد و این امر خطر برق گرفتگی و مرگ را بیشتر می‌کند. لذا در اررق بايد دقت کنیم که زیر پای ما مرطوب نباشد و چوپ خشک یا 1 که عایق خوبی هستند در زیر پایمان قرار دهیم. در ضمن دست و لوله آب كه با درون زمين ارتباط دارد و از اين قبيل مواد تماس نداشته در این حالت مقاومت زمین خیلی کم بوده و برق گرفتگی چند برابر 

صفحه 30:


صفحه 31:
ممکن است انسان دچار برق‌گرفتگی شود عبارتند از: ست با برق و اتصال ياها به زمين: جریان از طریق دست راست. شانه راست. کبد. ران و ساق پای به زمین هدایت می‌شود و طرف نیمه راست بدن در معرض تشنج و ت قرار می‌گیرد. چپ با برق و اتصال پاها به زمین * جریان از طریق دست چپ . شانه چپ. ریه چپ. قلب. طحال به راست و از آنجا به زمین هدایت می‌شود. در این حالت چون قلب در ن قرار می‌گیرد تحت تأثیر قرار گرفته و منقبض می‌شود و ممکن است نابراين كار كردن با دست جپ خطر بیشتری دارد. 

صفحه 32:
‎١‏ با برق تماس"حاصل نمایتد؛ ‏؛ جریان از طریق دو دست. ریه‌هاء قلب برقرار می‌شود كه ممکن قطع گردد و هم قلب از کار باز بمانده به همین دلیل توصیه اکید با هر دو دست با سيمها و دستگاه‌های برقی که احتمال برق گرفتگی شتر است كار نشود. ‏به فرق سر نيز داراى خطرات بالا است و علاوه بر آن در سيستمهاى تلال ایجاد کرده و همچنین ممکن است دارای عوارض‌های بعدی نیز 

صفحه 33:
ت‌های ديكر بدن: تى از بدن مثل يشت دست يا بازوها اتصال پیدا کند. در اثر ارد می‌شود احتمال پرت شدن و دور شدن از خطر برق زیاد است و اين حالت‌ها انسان نجات می‌یابد. ولی پرت شدن از بلندی ممکن انسان صدمه وارد نماید. | وجود دارند که یک بازو یا پا توسط جریان الکتریکی ولتاژ بالا به شدت ولی فرد نمرده است. در اين موارد جریان تنها از یک قسمت از دست که از بدن و هادی دیگری بگذرد عبور می‌کند. بنابراین جریان از گذرد و ممکن است سبب مرگ نشود. 

صفحه 34:
دوم: تمهیدات فنی پیشگیری از خطر برق گرفتگی 

صفحه 35:
نواع تماس با هادی برق‌دار: ۱- تماس مستقیم: که در آن تماس انسان با یک هادی برقدار انجام می‌شود. ۲- تماس غيرمستقيم: که در آن تماس انسان با بدنه‌های ۱ هادی یک وسیله برقی یا قسمتی از تجهیزات انجام ۱ می‌گیرد و در عین حال یک هادی برق دار نیز با آن بدنه در تماس است. 

صفحه 36:
- حفاظت در برابر هر نوع تماس(عمدى 3 ‎(ae yi‏ با استفاده 3 عایق‌بندی - حصارکشی- محفظه‌ها. ۲- حفاظت در برابر تماس غیر عمد. با استفاده از: ایجاد موانع- استقرار در خارج از دسترس. ۳ حفاظت اضافی با استفاده از: وسایل حفاظتی جریان باقی مانده ‎L‏ جريان عامل حداکثر ۳۰۳۸ حورا 

صفحه 37:
فاظت در برابر تماس غیرمستقیم: م از هادی حفاظتی و حفاظت با قطع خودکار با استفاده از وسایل را آکلید خودکار اتوماتیک(۸۸69)- کلید اتوماتیک مینیاتوری(۸۸68)- تریان تفاضلی (8600) - کلید حفاظت موتور(۸۸۳68)- حفاظت با استفاده 

صفحه 38:
ش جهت جلوگیری از پیشامدهای برقگرفتگی وجود دارد: به عایق‌بندی دویل معروف شده‌است عبارت از این است که را کلا از پوشش پلاستیکی عایق می‌پوشانیم به طوری که تماس با ممکن نشود ودر مواردی که بدنه فلزی ضروری نباشد بدنه را کلا عایق می‌سازيم. دوم که به زمین کردن موسوم است عبارت از اين ن است که بدنه فلزی را به زمین متصل می‌کنيم. نظر به اينکه سیم نوترال هم در يست | مین متصل است در صورت خرابی و اتصال فاز به بدنه جریان رٍ مدار شامل سیم فاز و زمین برقرار می‌شود که منجر به ذوب فیوز و 

صفحه 39:
رعين مت خود سيستم(صرفنظر از مسائل مربوط به ايمنى). مت و ايمنى افرادى كه از سيستم برق استفاده می‌کنند. تاكه مقاومت اتصال به زمين بايد از حد معمولى كمتر باشد تا اين ظتى به درستى عمل كند. براى مثال اكر فيوز ‎٠١‏ آميرى باشد و اتصال به زمين ۰ اهم باشد جریانی برابر (۳۰ +۲۲۰) یا ۷/۲ آمپر در می‌شود که قادربه قطع و رفع خطر نخواهد برذ و بدنه دستگاه ‎٠‏ كرم حواهد ماند. 38 ‎Radel ghee‏ از دنل ‎A‏ رای با إتصال زمين استفاده کرد که در صورت برقرار شدن جریان‌های خیلی ار زمین. در مدت کوتاهی عمل می‌کند و مدار را قطع می‌نماید. 

صفحه 40:
مدل روابط ‎Ge‏ (ولتاژ- جریان- مقاومت) 

صفحه 41:
3005 660 ‏جریان:‎ ‎Residual Current Circuit Breaker & Residual Current Device نام کلی برای تجهیزاتی است که فقط و فقط به جریان نشتی يا جریان ‎fl pal‏ اميل جا وغل كد از ‎wh. opal aa elo‏ حساسیت آن بیشتر باشد تریپ می دهد و باعث قطع جریان برق میشود. یک بریکر است و در واقع از ترکیب یک کلید مینیاتوری و تشکیل شده است که علاوه بر جریان نشتی به اضافه بار و اتصال نشان می دهد. 

صفحه 42:
جریان از اصول حفاظت دیفرانسیل استفاده می کنند. بدين در داخل اين کلید یک )یا ترانسفورماتور جریان قرار دارد که حامل جریان از وسط هسته این آ.) عبور می‌کنند. این هسته اولیه | تشکیل می‌دهند و سیمهای عبوری از آن تانویه آن را تشکیل می‌دهند. 0 در مقابل عبور جریان آزاد انقباضی. نظیر بدن انسان یا حیوان واکنتش ده و جریان رادر زمان کمتر از ۰ صدم ثانیه قطع می کند. در انواع ‎Yo‏ ‏مر با حساسیت ۳۰ و پا ۳۰۰ میلی آمپر در بازار یافت می شود که آن در صنعت مورد استفاده قرار می گیرد. 

صفحه 43:
از کلید نشتی جریان یا همان محافظ جان در منزل » ابتدا بايد نوع داخلی یا همان شبکه ارتینگ مشخص شود. این مورد در کشور ما ت 119 انجام می شود یعنی در ترانس توزیع. نول را زمین می‌کنند رت در خانه های اطراف اختلاف پتانسیل ارت به نول نزديك است. بعدی باید خود ساختمان نیز ارت مناسب و واقعی داشته باشد. باید باشید در ساختمانی که ارت نداشته باشد» حتی در صورت استفاده از یجان در ساختمان بازهم خطر برق گرفتگی و مرگ و میر ناشی از 

صفحه 44:
الف) سیستم 5- 1 که در سرتاسر آن از بک ‎(PE) (b> col‏ مجزا استفاده می‌شود. Ll L2 L3 اتصال زمین سیستم نیرو 

صفحه 45:
که ارت مناسب نداشته باشد. اگر تماس مستقیم با فاز بوجود کودکی به فاز پریز دست بزند کلید محافظ جان با دقت 9996 عمل ر را قطع می کند. اما در مقابل نشتی و تماس غیر مستقیم. هیچگونه اعمال نمی‌شود و متاسفانه برق گرفتگی ایجاد می‌شود مثلا اگر بدنه ‎om‏ یا یخچال برق دار شده باشد و با آن تماس برقرار شود. در ‎bly €‏ عملکرد کلید محافظ جان. سیستم حتما باید دارای ارت صحیح و فيد كه كليد محافظ نشتی جریان. جریان نشتی را تشخیص داده و عمل 

صفحه 46:
ت با اينكه خود كليد محافظ جان به ارت متصل نمىشود و فقط د اما براى عملكرد صحيح بخصوص در حالت نشتى غير مستقيم بدنه تجهيزات از قبيل يخجال و ماشين ظرفشوئی و.. ارت شده ف ينانسيل ارت به نول ترديك :باشيذ. سوال پیش می آید که در صورت وجود ارتینگ مناسب. دیگر چه 4 کلید محافظ جان داریم؟ پاسخ این است که اگر بدنه تجیهزات ارت ‎alas fi‏ نشتى جريان داشته باشد. درست است كه جریان نشتی به رود و دفع می‌شود. اما ممکن است بر اثر دست زدن و تماس بدن حریان ایجاد شده و این جریان از آستانه برق‌گرفتگی بدن انسان باشد بیشترشده و شخص دچار برق گرفتگی شود. 

صفحه 47:
تجهیزات و تابلوهای برق با۴] مناسب ؟ حروف 1 و2 به ‎clu‏ حفاظت بين المللى و مخفف کلمات 8021 مى باشد كه با يك عدد 2 رقمى و يا 3 رقمى همراه است. ظت از اهميت ويزهاى برخوردار است به نحوى كه تجهيزات الكتريكى برق بايد متناسب با محيط كارى انتخاب شوند و اكر خلاف اين امر د مىتواند خطرات عديدهاى ايجاد نمايد. حفاظت اشخاص در برابر تماس با قسمتهاى برقذار و نفوذ اشياء خارجى است. درجه حفاظت اشخاص در برابر نفوذ آب می‌باشد. رجه حفاظت در برابر ضربه یا برخورد اشیا خارجی به دستگاه را نشان میدهد. 

صفحه 48:
WATER 

صفحه 49:
مناسب هادی‌های حامل انتقال انرژی الکتریکی از جمله: ب مناسب سازینگ کابل نسبت به مصرف خاب مناسب حفاظت برای هر کابل با توجه به نوع مصرف خاب مناسب مسیر جهت عبور کابل مربوطه و حفاظت مسیر انتخاب مناسب اتصالات و عایق بندی صحیح خاب مناسب نوع کابل به توجه به منطقه عبوری (محیط بان دفنی و ...) 

صفحه 50:
ظت صحیح تجهیزات الکتریکی با توجه به نوع بار: استفاده از کلید و فیوز متناسب با نوع بار (اهمی. « سلفى» ‎(oe‏ ‏- عدم استفاده از فیوزهای کندکار در سه فازه به خصوص فیوز پیچا - استفاده از فيوزها با كلاس كارى متناسب با مصرف - عدم استفاده از فيوزهاى آمپراژ بالا در مصارف آميراز يايين 11 

صفحه 51:
سوم در تاسیسات الکتریکی با اعمال شرایط زیر: تم ۳ سیمه در تک فاز و ۵ سیمه در سه فاز از سیم نول به جای ارت و بلعكس. ]موش کنولد یا نهیتا کلمپ مناسب جهت اتصالات نتفاده از پیچهای غیر مسی در اجرای سیستم ارت تم ارت متناسب در تاسیسات الکتریکی ایران اده ازإسيم ارت با مقطع مناسب و جنس مس فاده از حلقه بسته در سیستمهای ارتینگ وهای تاسیسات به خصوص چاه ارت و اتصالات مربوطه مخصوص ارت در تاسیسات (ترجیها زرد یا سبز خط دار) 

صفحه 52:
لا رات 

صفحه 53:
©) Gad 

صفحه 54:
احی مناسب تاسیسات به خصوص تابلوهای برق با شرایط زیر: تناسب بین تابلو اصلی و تابلوهای فرعی و اتصالات مابین آنها ت تناسب بین کلید ورودی و کلیدهای خحروجی يت سایزینگ کابل‌ها يا شین‌های رابط بین کلیدهای خروجی لتفاده از سرسیم و ترمینال مناسب در سیم‌های خروجی ضریب همزمانی در تابلو اصلی #مناسب رله‌های جریان تامی» اتصال کوتاه و ارت فالت کلیذها يت حريم مناسب بين اتصالات و کلیدها در تابلو 3 سلکتیو در تابلوها (رعایت تقدم قطع کلید خروجی) 

صفحه 55:
ایت حریم خطوط ولتاژ بالا در پستها و شبکه‌های توزیع برق: ‎“ee‏ حریم خطوط برق 

صفحه 56:


صفحه 57:
یده‌های متداول طبیعت است. در هرلحظه ۱۷۰۰ طوفان الکتریکی یا اتفاق می‌افتد که باعث ایجاد۱۰۰ صاعقه درهر ثانیه می‌شود که به ۸ میلیون صاعقه در طول شبانه روز است. صاعقه آتش‌سوزی است که باعث خسارت سنگین به لوازم برقی, ف و شبکه‌های رایانه‌ای می‌شود و هم‌زمان باعث ضرر مالی به درامد وا سازمان‌ها به علت توقف کارها تا اتمام تعمیرات می‌شود. بان تلیه بار لکتریکی افزایش نرخ شدت جریان می‌تواند باعث افزایش دوکتانسی برای رسانا شود و این افزايش ممکن است به حدی قوی شود ی اند با رسانای نزدیک خود تخلیه الکتریکی انجام دهد. 

صفحه 58:
۲ دارد که می‌توان به انواع رایج بین ابری» ابر به زمین و زمین د. تقریبا ‎٩۰‏ درصد تخلیه‌های الکتریکی بین ابری است و۱۰ درصد های الکتریکی بین ابر و زمین اتفاق می‌افتد. شروع صاعقه از سمت بسيار نادر است و فقط می‌تواند در کوه‌های بلند یا سازه‌های بلند بی‌افتد که به آن صاعقه‌های مثبت گفته می شود. 

صفحه 59:
‎٩‏ سامت بر زات خوایی: از جمل خواییما ‎۲ Bo ‏یت‎ 8 139 ‎ 

صفحه 60:
اثر صاعقه پر طبیعت و تجهیزات دریایی 

صفحه 61:
با رسیدن پدیده‌ی یونیزه شدن هوا به نزدیک زمین به صورت می‌شود و به یونیزاسیون هوا در نزدیکی آن محدوده شدت ر این وضعیت ممکن است در یک لحظه اختلاف يتانسيل بين هواى ه و زمین به ۱۰۰ میلیون ولت برسد که در نهایت باعث یونیزه شدن ی هوای نزدیک زمین می‌شود. تا ۳ صدم ثانیه اتفاق می‌افتد و افزایش جریان به حداکثر مقدار خود حدود ۱ تا ۲ ثانیه طول می‌کشد. حداکثر جریان تخلیه ۳۰ کیلو آمپر تراین جریان تخلیه در این شرایط در حد چند کیلو آمپر است. يان ثبت شده تاکنون ۰ کیلو آمپر ثبت شده. 

صفحه 62:
یل الکترونیکی داخل ساختمان‌هایی که تا شعاع ۱/۵ کیلومتری از برخورد و در محدوده‌ی میدان الکترومغناطیسی ایجاد شده قرار ارند پس از برخورد صاعقه ساختمان در معرض خطر خواهند بود. فاظت موثر این تجهیزات در مقابل ولتاژهای القائی تولید شده شط صاعقه زمانی امکان‌پذیر است که کلیه‌ی سیستم‌های حفاظت داخلى همراه با حفاظت خارجى ساختمان توأماً نصب شده باشند. 

صفحه 63:
ورد صاعقه به انسان و موجودات زنده: در اثر تنفس دود یا جراحت ناشی از آتش‌سوزی ۱ شی از سقوط تجهیزات اسیب دیده در اثر اصابت صاعقه به آن‌ها خطرناک مثل ریزش آب از سقف تخریب شده و دیگر خحطرات یا کارکرد نامطمئن تجهیزات. فرآیندها و سیستم‌های ایمنی 

صفحه 64:
سازه‌ها يا وسایل داخل سازه را تهدید مى كند: ‎NTL‏ گرفتن وسایل در اثر گرمای تولیدی توسط صاعقه ‏آبازی یا تفجار ناشی از گرمای تاشی از عبوز -جريان بالا از رساناها يا ت‌های فلزی اتصال‌ها ‏أبزش سقف در اثر گرمای پلاسمایی در نقطه برخورد صاعقه ‏عرابی قسمت‌های داخلی سیستم‌های الکتریکی و الکترونیکی ‏رات مکانیکی ناشی از ذوب شدن قسمت فلزی نصب شده در نقطه رد صاعقه 

صفحه 65:
اناشی از اثرات جانبی صاعقه را می‌توان تا حدی کاهش ‎sala‏ ‏کاهش جریان عبوری ازسیم‌های متصل به الکترود از تعداد ی هادی‌های نزولی استفاده کرد. اطمینان از فاصله‌ی جداسازی مناسب بین دو رساناء فاصله بين دو انا باید به حدی باشد که تخلیه بار الکتریکی بین آن‌ها صورت نپذیرد. پتانسیل‌سازی تجهیزاتی که ولتاژهای متفاوتی دارند. تجهیز ممکن بخشی از جریان صاعقه را از خود عبور دهد. 

صفحه 66:
با خطرات حجان ناث 3 .| ‎wal! 2 x‏ نی ناشی از ولتاژگام و ولتاژتماس در اثر صاعقه: 

صفحه 67:
تماس و ولتاژگام در اثر نشتی يا اتصالی در خطوط فشار قوی و ضعیف xen of toh nd tend votages 

صفحه 68:
ز ولتاژگام را می‌توان تا حد مناسبی به روشهای زیر کاهش داد: ى از دسترسى به الكترودهاى اتصال زمين بايد اطراف ‎bol‏ رابه شعاع ۳ نمود. از پوشش عایق کننده مانند ۵۰ میلی‌متر آسفالت يا ۱۵۰ میلی‌متر سنگفرش الکترود به شعاع ۳ متر و با افزایش مقاومت خاک به بالای ۵ کیلو اهم- متر بندی ادها نزولی قبل از ورود به خاک یکی از راه‌کارهای عالی عملی است هش خطر ولتاژ گام استفاده از پلی‌اتیلن ذوب شده به ضخامت ۲ میلی‌متر یا ۷6 به ضخامت ۶ میلی‌متر در طول ۲ تا ۳ متر از هادی نزولی که به می‌شود. مژثر است. 

صفحه 69:
ولتاژتماس را می‌توان تا حد مناسبی به روشهای زیر کاهش داد: ی از دسترسی به سیستم حفاظت در برابر صاعقه محدودیت دسترسی که قسمت زیادی از بدنه‌ی سازه از فولاد يا چارچوب فلزی ساخته شده از ان هادی‌های نزولی استفاده کرد. لاا بوشش عايق كتتده:مائند ميلىمتر أسقالت يا ‎18١‏ ميلى مث ستكفرثن ,در کترود به شعاع ۳ متر و افزایش يش مقاومت خاک به بالای ۵ کیلواهم - متر مىتوان کاهش داد. نزولی به وسیله‌ی عایق‌کننده‌هایی با درجه تحمل حداقل ۱۰۰ کیلوولت با بحفاظتی ۲/۱۷۵/۵۰5 عایق‌بندی شوند. (۳ میلی‌متر) ۳۷) 

صفحه 70:
ی از سیستم حفاظت در مقابل صاعقه به روش ایزوله از سازه 

صفحه 71:
مدار برقدار کار نکنید. قطع برق برای مدت کوتاه در برخى اشکال است. وع کار مدار را امتحان کنید و از گرم نبودن آن اطمینان حاصل کنید. بودن کلید اکتفا نکنید زیرا ممکن است کلید اشتباها روی سیم نوترال ‎od‏ باشد. ورتى كه كليد از محل کار دور است به ترتیبی اطمینان حاصل کنید که ‏ی مدت کار شخص دیگری امکان بستن کلید را نداشته باشد» با زدن قفل به ‏به کلید یا نصب تابلو اعلام و یا نگهداری فیوزها در جیب خود ‏ني كار را انجام دهید. 

صفحه 72:
داشته باشید که عایق ابزار به مرور زمان معیوب می‌شود. امكان تنها با يك دست كار كنيد و دست ديكر را در جيب خود مدار الكتريكى بسته از طريق بدن شما تشكيل نشود. تی که مجبور به کار روی سیستم برقدار هستید از کفش‌های كف و از ابزار مناسب با عایق بندی سالم استفاده کنید. نباشته شدن کابل‌ها در دور قرقره یا قسمت‌های محصور ‎us,‏ مناسب اتصالات در مسیرهای حامل جریان نفا ه از ترمینال به جاى لنت برق جهت اتصال دو كابل به دوره‌ای تاسیسات برقو و سووسم و جار في ابیت ن برق ورودی تجهیز در حال تعمیر با استفاده از ارت کردن سیستم 

صفحه 73:
ی نفوذ موجودات زنده به محیطهای برقدار جهیزات متناسب با محیطهای کاری(در محیطهای قابل انفجار و . باید از تجهیزات مناسب آن محیط استفاده نمود) از وسایل دستی ولتاژ پایین تا حد امکان( مانند چراغ سیارهای ۲۶ ت کاهش خطر برق‌گرفتگی از حفاظت های مناسب مانند رله های شنت. محافظ جان و ... ت فاصله مناسب با هرنوع فلز در زمان وقوع صاعقه پت حریم خطوط مختلف ولتاژ در سانحت و سازها ود قطع جريان در تجهيزات ثابت و دستى با حفاظت( و ۰۰ ‎٠‏ ثانيه) 

صفحه 74:


صفحه 75:


بخش اول :بررسی عوامل خطرات جریان الکتریسیته خطرات الکتریسیته هرجایی که با ابزار‌های برقی یا جریان الکتریکی سروکار داشته باشید ریسک خطرات الکتریکی ،به ویژه شوک الکتریکی وجود دارد .امکان دارد هر کسی با این نوع خطرات در خانه یا محیط کار در معرض تماس باشد .کارگران بیشتر در معرض این گونه خطرات هستند زیرا محل کار آنها می‌تواند با ابزارآالت و مواد مختلف شلوغ شود و میزان ریسک در کار نیز بیشتر است زیرا در بعضی از مشاغل از ابزارهای برقی استفاده می‌شود. الکتریسیته بخشی از زندگی ما شده است ولی اغلب با احتیاط با آن رفتار نمی‌شود .در نتیجه به طور متوسط هر روز یک کارگر به واسطه‌ی شغلش با جریان برق کشته می‌شود .مرگ ناشی از برق سومین علت اصلی مرگ مربوط به کار در بین افراد بین 16و 17سال ،بعد از مرگ ناشی از وسایل نقلیه و قتل می‌باشد .مرگ ناشی از جریان برق ،علت %12همه‌ی مرگ‌ها در محیط‌های کاری در بین کارگران جوان است. خطر برق‌گرفتگی برق‌گرفتگی اثر سوء برق بر سیستم بدن انسان است .فرمان‌ها برای حرکات عضالت بدن از مغز و توسط جریان‌های برقی بسیار ضعیف از طریق سلسله اعصاب به عضالت مخابره می‌شوند .در صورتی که جریان‌های برق قوی از خارج روی اعصاب اثر گذارند موجب حرکات ناگهانی و بسیار شدید عضالنی می‌گردد که برق‌گرفتگی یا شوک نامیده می‌شود و ممکن است که کار آن قسمت‌ها را به طور موقت یا دائم متوقف کند .بدیهی است که مختل شدن کار بعضی قسمت‌ها نظیر مغز ،قلب یا شش‌ها می‌تواند سریعا سبب مرگ شود. اصوال سه عامل با خصوصیات مختص خود در بروز برق‌گرفتگی شرکت دارند که عبارتند از: سیستم برق محیط زیست -موجود زنده سیستم برق به طور کلی سیستم برق متشکل از مقداری هادی که ناقل جریان برق بوده و مقداری عایق که مانع از عبور جریان برق از هادی‌های مورد نظر به دیگر هادی‌ها می‌شود .بدون وجود یکی از این دو ،وجود سیستم برق هم ناممکن می‌گردید .از بین هادی‌ها و عایق‌ها ،دسته اخیر یعنی عایق‌ها اصوال ناپایدارتر بوده و عوامل مختلف بخصوص دمای بیش از حد مجاز ،آن‌ها را فرسوده و خراب می‌کند و چون عبور جریان برق از هادی‌ها الجرم با تولید حرارت همراه می‌باشد. در انتخاب کابل‌ها و لوازم برق بایستی دقت کافی به عمل آید تا از خرابی عایق جلوگیری شود.خراب شدن عایق منجر به لخت شدن هادی‌های حامل جریان برق شده و برخورد انسان با هادی‌های لخت سبب برق‌گرفتگی می‌شود. محیط زیست از نظر بحث ما محیط زیست ،معنای متفاوتی با تعریف متداول این واژه دارد .از نظر ما محیط زیست عبارت است از کلیه عوامل مادی که در اطراف ما ،اعم از آنهایی که در طبیعت قرار داشته و یا در محیط کار و زندگی واقع می‌باشند .به عبارتی محیط زیست متشکل از زمین (خاک) ،مصالح بنایی به کار رفته ،کف‌ها، سقف‌ها ،دیوارها ،اسکلت‌های ساختمانی ،لوله کشی‌ها ،دستگاه ،لوازم ،ابزار و خالصه همه عوامل مادی که در اطراف انسان و سیستم برق وجود دارد .اهمیت محیط زیست با این تعریف در این است که اجزاء محیط زیست بیشتر دارای خاصیت هادی می‌باشد تا عایق .هادی بودن محیط زیست توأم با خصوصیات سیستم برق یعنی وصل بودن نقطه‌ای از سیستم برق به زمین. موجود زنده و بدن انسان بدن موجودات زنده نیز مثل سایر اجسام دارای مقاومت الکتریکی میباشد ،ولی چون موجودات از عناصر گوناگون و با ترکیبات متفاوت ساخته شدهاند بنابراین دارای ،مقاومت یکسان و ثابتی نیستند. بدن انسان مانند اجسام هادی ،جریان برق را از خود عبور می‌دهد و با توجه به اینکه فرد در چه وضعیتی قرار گرفته باشد مقدارجریان عبوری نیز کم یا زیاد می‌شود. مقاومت بدن از دو قسمت تشکیل می شود: )1مقاومت داخلی منظور از مقاومت داخلی همان مقاومت اعضای زیر پوست می باشد این مقاومت در حدود 1300تا 3000اهم و بسته به بدن افراد مختلف حتی به 500 اهم هم تغییر می کند .برای مثال مقاومت بدنی با 1000اهم و ولتاژ 220ولت جریانی در حدود 220میلی‌آمپر در بدن برقرار می‌کند که بسیار خطرناک و به احتمال قوی کشنده است. کمترین ولتاژی که تاکنون سبب برق‌گرفتگی منجر به مرگ شده‌است 38 ،ولت ثبت شده‌است. ‌)2مقاومت‌خارجی‌ همان‌مقاومت‌پوست‌بدن‌می‌باشد‌،در‌شرایط‌عادی‌با‌بدن‌کامال‌خشک‌ مقاومت‌بین‌دو‌دست‌در‌حدود‌یک‌مگا‌اهم‌است‌،ولی‌پوست‌مرطوب‌یا‌ عرق‌کرده‌یا‌پوست‌معیوب‌(پوست‌بریده‌یا‌زخم‌شده)‌دارای‌مقاومت‌پایینتری‌ در‌حدود‌ 1000اهم‌پایین‌می‌آید‌.همچنین‌مقاومت‌خارجی‌بدن‌در‌محل‌های‌ که‌پوست‌دارای‌ضخامت‌بیشتری‌است‌مانند‌کف‌پاها‌بیشتر‌و‌در‌جاهای‌که‌ پوست‌نازک‌است‌مانند‌الله‌گوش‌مقاومت حداقل‌می‌باشد‌.خشک‌بودن‌و‌یا‌ مرطوب‌بودن‌پوست‌نیز‌در‌مقاومت‌خارجی‌بسیار‌موثر‌است. چهار‌نوع‌اصلی‌از‌صدمات‌الکتریکی‌در‌زیر‌بیان‌شده‌که‌عبارتند‌از‌: مرگ‌ناشی‌از‌جریان‌برق‌ شوک‌الکتریکی‌ سوختگی‌ -سقوط‌ خطرات‌شوک‌الکتریکی شدت‌جراحت‌ناشی‌از‌شوک‌الکتریکی‌بستگی‌به‌مقدار‌جریان‌الکتریکی‌و‌طول‌ مدت‌عبور‌جریان‌از‌بدن‌دارد‌.عبور‌الکتریسیته‌با‌شدت‌ 1آمپربه‌مدت‌ 2ثانیه‌ برای‌مرگ‌کافی‌است‌.مقدار‌جریان‌داخلی‌که‌یک‌شخص‌می‌تواند‌تحمل‌و قادر‌به‌کنترل‌عضالت‌بازو‌و‌دست‌باشد‌کمتر‌از‌ 10میلی‌آمپر‌می‌باشد. جریان‌های‌بیش‌از‌ 10میلی‌آمپر‌اگر‌در‌مدت‌زمان‌معینی‌از‌بدن‌عبور‌نمایند‌ می‌توانند‌عضالت‌را‌فلج‌یا‌خشک‌کنند‌وقتی‌چنین‌حالتی‌اتفاق‌می‌افتد‌،شخص‌ قادر‌به‌رها‌کردن‌ابزار‌،سیم‌یا‌هر‌شیء‌دیگری‌نخواهد‌بود‌. اهمیت عایق ابزار: در حقیقت در زمان شوک الکتریکی ،اشیاء برق‌دار ممکن است حتی سفت‌تر و محکم‌تر نگه‌داشته شده و منجر به مواجهه طوالنی‌تر و شوک الکتریکی شوند .به این دلیل ،ابزارهایی که در دست نگه‌داشته می‌شوند به خاطر اینکه باعث چنین شوکی می‌شوند می‌توانند خیلی خطرناک باشند .اگر فرد نتواند ابزار را رها کند ،عبور مداوم جریان از بدن برای مدت طوالنی، می‌تواند منجر به فلج دستگاه تنفسی شود. افرادی که تنفس آن‌ها در اثر شوک ناشی از جریان متوقف شده است از ولتاژهای پایین در حد 49ولت بوده است .معموال جریان 30میلی‌آمپر سبب فلج دستگاه تنفسی می‌شود. جریان‌های بیشتر از 75میلی‌آمپر موجب فیبریالسیون بطنی (ضربان قلب خیلی سریع و غیر مؤثر) می‌شوند .این شرایط در کمتر از چند دقیقه موجب مرگ خواهد شد .فلج قلب در 4آمپر اتفاق می‌افتد با این معنی که قلب نمی‌تواند عمل پمپاژ را انجام دهد .بافت با جریان‌های بیش از 5آمپر ( )ampمی‌سوزد سوختگی‌های ناشی از برق معمولی‌ترین نوع شوک مربوط به برق که آسیبی غیر کشنده است سوختگی می‌باشد .سوختگی‌های ناشی از برق ممکن است به سه دسته تقسیم شوند: سوختگی‌های الکتریکی سوختگی‌های قوس الکتریکی (آرک) -سوختگی‌های تماس پوستی سوختگی‌های الکتریکی زمانی ایجاد می‌شوند که فرد سیم یا تجهیزات الکتریکی را که بطور نامناسب استفاده یا نگهداری می‌کند ،لمس نماید .معموال چنین سوختگی‌های در دست‌ها اتفاق می‌افتد .سوختگی‌های الکتریکی یکی از جدی‌ترین آسیب‌هایی است که شما می‌توانید به آن دچار شوید. این سوختگی‌ها نیازمند توجه فوری می‌باشند .همچنین ،لباس ممکن است آتش بگیرد و سوختگی حرارتی ناشی از گرمای حریق بوجود آید. قوس‌الکتریکی )(Arc-blasts قوس‌الکتریکی‌وقتی‌اتفاق‌می‌افتد‌که‌جریان‌های‌پرقدرت‌و‌با‌ آمپراژ‌باالی‌قوس‌الکتریکی‌از‌هوا‌عبور‌کنند. قوس‌،تخلیه‌الکتریکی‌درخشنده‌ای‌است‌که‌وقتی‌جریان‌های‌ولتاژ‌ باال‌از‌عرض‌یک‌درز‌جوشکاری(شکاف)‌بین‌هادی‌و‌از‌طریق‌هوا‌ حرکت‌می‌کنند‌،اتفاق‌می‌افتد‌.چنین‌وضعیتی‌اغلب‌به‌علت‌وجود‌ نقص‌در‌تجهیزات‌،استفاده‌نادرست‌از‌آن‌ها‌و‌یا‌خستگی‌بوجود‌ می‌آید‌.در‌ arc-blastsدرجه‌حرارت‌تا‌ 3500فارنهایت‌می‌رسد. سقوط‌بر‌اثر‌برق‌گرفتگی بعضی مواقع ولتاژهای باال منجر به صدمات بیشتری می‌شوند. ولتاژهای باال ( )High Voltageمی‌توانند سبب انقباضات شدید عضالنی شده و فرد ممکن است تعادل خود را از دست داده و سقوط کند که می‌تواند سبب جراحت یا حتی مرگ وی شود و اگر بر روی ماشین‌آالت سقوط نماید ممکن است خرد گردد .ولتاژهای باال همچنین می‌توانند سوختگی‌های شدیدی را موجب شوند. عوامل موثر در میزان برق گرفتگی مسیر عبور جریان نوع ولتاژ و جریان مقدار فرکانس مقدار ولتاژ و جریان مدت زمان تأثیر مقاومت زمین و موقعیت مکانی مسیر عبور جریان مسیرعبور جریان برق از بدن انسان ،بستگی به مقدار تماس هادی جریان با پوست بدن دارد و هرچقدر مقدارتماس ،فشار و سطح تماس بیشتر باشد این مقاومت نیز کمتر می‌شود و در نتیجه شدت برق‌گرفتگی نیز بیشتر است .مثال اگر شخصی نوک انگشت او سیم حامل جریان رو لمس نماید کمتر از شخصی که سیم حامل جریان را با کف دست لمس نماید آسیب می بیند و در نتیجه دچار شوک الکتریکی ضعیف‌تری می‌شود. همچنین سعی کنید همیشه با دست راست با برق کار کنید زیرا دست چپ به قلب نزدیک تر است و نیز احتمال برق‌گرفتگی و صدمه دیدن قلب در لمس برق با دست چپ بیشتر است. نوع ولتاژ و جریان )1جریان مستقیم: اتفاقات ناگوار هنگام استفاده از جریان مستقیم ،بسیار کمتر از جریان متناوب می‌باشد .بدلیل اینکه رهایی از تجهیزات جریان مستقیم آسانتر از تجهیزات جریان متناوب است و همچنین در جریان مستقیم مقاومت بدن از حالت متناوب بیشتر بوده و از این لحاظ خطر کمتری دارد. برای ایجاد تحریکی ،معادل تحریک ایجاد شده به وسیله یک جریان متناوب شدت جریان مستقیم باید 2تا 4برابر جریان متناوب باشد. (ولتاژ خطرناک در جریان مستقیم 120ولت و باالتر می‌باشد).  )1جریان متناوب: مقاومت بدن در مقابل جریان متناوب کمتر و به علت تغییر مداوم جهت جریان ضربات وارده بر سلسله اعصاب شدیدتر است .هنگامی که جریان متناوب در موقع برق‌گرفتگی از قلب عبور مینماید به ماهیچههای قلب در هر ثانیه 50 سیگنال قوی اعمال میشود ،یعنی قلب را وادار میسازد در هر ثانیه 50بار و در دقیقه 3000بار که در حدود 50برابر ضربان طبیعی قلب است .چون قلب قادر به چنین کاری نیست شروع به لرزش و ارتعاشات ضعیف و نامطمئن مینماید ،که این پدیده لرزش بطنی نامگذاری شده است .در این حالت قلب هیچ کار مفیدی انجام نداده و بزودی از کار میافتد و مرگ تقریبا قطعی است. اثر فرکانس بر شدت برق گرفتگی رابطه فرکانس در برق گرفتگی تقریبا یک رابطه معکوسی میباشد ،یعنی هرچه فرکانس بیشتر باشد خطر برق‌گرفتگی کمتر است و برعکس .به عقیده بسیاری از محققین ،فرکانس 50تا ٦0هرتز ،خطرناکترین فرکانس برای بشر است و اگر کم یا زیاد کنیم ،خطر کمتر میشود .در فرکانس‌های خیلی باال مانند 3000تا 10000 هرتز موجب سوختگی در محل اتصال شده و چون مقاومت در محل سوختگی زیاد میشود ،جریان عبوری از بدن کم شده و این مسآله به نجات انسان کمک میکند و معموال باعث مرگ نمیگردد .در فرکانسهای باالتر از 10کیلوهرتز به دلیل اثر پوستی جریان ورودی به بدن بیشتر از سطوح خارجی پوست عبور کرده و از قسمت‌های حساس داخلی نمی‌گذرد. مقدار ولتاژ و جریان عاملی که باعث عبور جریان از بدن انسان میشود و مقدار آنرا تعیین میکند ولتاژ الکتریکی است ،که اگر این ولتاژ از حد ولتاژ خطرناک برای بدن پایین‌تر باشد خطری برای انسان ندارد ،که میتوان آنرا به عنوان فشار الکتریکی مجاز در نظر گرفت ،ولتاژ متناوب تا 30ولت بیخطر میباشد و ولتاژ 50ولت به باال خطرناک میباشد ،بر طبق استانداردهای بین المللی فشار الکتریکی و بر حسب مقدار به دستههای ضعیف ،متوسط ،قوی و خیلی قوی تقسیم بندی میشود ،که ولتاژهای 110و 220و 380ولت و کمتر از آن جز دسته فشار ضعیف میباشد ولی مابقی آن جزء ولتاژهای بسیار خطرناک محسوب می‌شوند که خطر تماس با آنها جبران ناپذیر است. نکته :1ولتاژ پایین به معنای خطر کوچک نیست ،ساختار عضله‌ای اشخاص متفاوت است .افراد با بافت عضالنی کمتر ،قاعدتا با جریان‌های کمتری تحت تأثیر قرار می‌گیرند .ولتاژهای پایین هم می‌توانند فوق‌العاده خطرناک باشند زیرا درجه آسیب‌رسانی نه تنها به مقدار جریان بلکه به طول مدتی که بدن در تماس با جریان قرار دارد ،بستگی خواهد داشت. نکته‌:2مقدار‌جریان‌عبوری‌از‌بدن‌همچنین‌بر‌شدت‌شوک‌ الکتریکی‌تأثیر‌می‌گذارد‌.ولتاژهای‌بزرگ،جریان‌های‌بزرگتری‌را‌ تولید‌می‌کنند‌،در‌نتیجه‌،خطر‌بیشتری‌در‌مواجه‌با‌ولتاژهای‌باالتر‌ وجود‌دارد‌.مقاومت‌،جریان‌را‌متوقف‌می‌کند‌و‌کمترین‌مقاومت یا‌امپدانس‌در‌جریان‌‌،ACعبور‌بیشترین‌مقدار‌جریان‌را‌موجب خواهدشد. مدت زمان تماس هر چقدر مدت زمان برقراری جریان بیشتر باشد در نتیجه شدت برق گرفتگی و خطر از کار افتادن اعضای حیاتی بدن بیشتر است و برعکس هر چه مدت زمان تماس کمتر باشد فرد شوک کمتری را احساس می‌کند و خطر صدمه دیدن اعضای داخلی بدن به خصوص قلب و ریه ها و ...کمتر خواهد بود. طول مدت شوک به میزان زیادی بر مقدار جراحت تأثیر می‌گذارد .اگر مدت شوک کوتاه باشد ،ممکن است تنها دردناک باشد ولی شوک طوالنی‌تر (حداقل چند ثانیه) می‌تواند کشنده باشد .اگر سطح جریان به حد کافی باال باشد می‌تواند با تأثیر بر قلب سبب فیبریالسیون بطنی شود. مقاومت زمین و موقعیت مکانی در خیلی از برق گرفتگی‌ها اتصال از طریق زمین برقرار میگردد و مقدار این جریان بستگی به وضعیت اتصال بدن با زمین و همچنین مقاومت زمین دارد. معموال مقاومت زمین کم است ،مخصوصا وقتی زمین خیس باشد یا زمین دارای رطوبت نسبی باشد و این امر خطر برق گرفتگی و مرگ را بیشتر میکند .لذا در حال کار با برق باید دقت کنیم که زیر پای ما مرطوب نباشد و چوب خشک یا مواد پالستیکی که عایق خوبی هستند در زیر پایمان قرار دهیم .در ضمن دست و بدن ما با لوله آب که با درون زمین ارتباط دارد و از این قبیل مواد تماس نداشته باشد ،زیرا در این حالت مقاومت زمین خیلی کم بوده و برق گرفتگی چند برابر میشود. حاالت‌مختلف‌که‌ممکن‌است‌انسان‌دچار‌برق‌گرفتگی شود حاالت مختلف که ممکن است انسان دچار برق‌گرفتگی شود عبارتند از: تماس دست راست با برق و اتصال پاها به زمین: در این حالت جریان از طریق دست راست ،شانه راست ،کبد ،ران و ساق پای راست و چپ به زمین هدایت میشود و طرف نیمه راست بدن در معرض تشنج و انقباض عضالت قرار میگیرد. تماس دست چپ با برق و اتصال پاها به زمین: در این حالت جریان از طریق دست چپ ،شانه چپ ،ریه چپ ،قلب ،طحال به پای چپ و راست و از آنجا به زمین هدایت میشود .در این حالت چون قلب در مسیر جریان قرار میگیرد ،تحت تأثیر قرار گرفته و منقبض می‌شود و ممکن است از کار بیفتد ،بنابراین کار کردن با دست چپ خطر بیشتری دارد. تماس دو دست با برق تماس حاصل نمایند: در این حالت جریان از طریق دو دست ،ریهها ،قلب برقرار میشود که ممکن است هم تنفس قطع گردد و هم قلب از کار باز بماند ،به همین دلیل توصیه اکید میشود که با هر دو دست با سیم‌ها و دستگاه‌های برقی که احتمال برق گرفتگی در آنها بیشتر است کار نشود. اتصال به سر: اتصال برق به فرق سر نیز دارای خطرات باال است و عالوه بر آن در سیستم‌های عصبی اختالل ایجاد کرده و همچنین ممکن است دارای عوارض‌های بعدی نیز باشد. اتصال به قسمت‌های دیگر بدن: اگر با برق قسمتی از بدن مثل پشت دست یا بازوها اتصال پیدا کند ،در اثر شوکی که وارد میشود احتمال پرت شدن و دور شدن از خطر برق زیاد است و اغلب در این حالت‌ها انسان نجات مییابد ،ولی پرت شدن از بلندی ممکن است به انسان صدمه وارد نماید. مواردی وجود دارند که یک بازو یا پا توسط جریان الکتریکی ولتاژ باال به شدت سوخته ولی فرد نمرده است .در این موارد ،جریان تنها از یک قسمت از دست قبل از اینکه از بدن و هادی دیگری بگذرد ،عبور می‌کند ،بنابراین جریان از ناحیه سینه نمی‌گذرد و ممکن است سبب مرگ نشود. بخش دوم :تمهیدات فنی پیشگیری از خطر برقگرفتگی انواع‌تماس‌با‌هادی‌برق‌دار‌: -1تماس‌مستقیم‌:که‌در‌آن‌تماس‌انسان‌با‌یک‌هادی‌ برقدار‌انجام‌می‌شود. -2تماس‌غیر‌مستقیم‌:که‌در‌آن‌تماس‌انسان‌با‌بدنه‌های‌ هادی‌یک‌وسیله‌برقی‌یا‌قسمتی‌از‌تجهیزات‌انجام‌ می‌گیرد‌و‌در‌عین‌حال‌یک‌هادی‌برق‌دار‌نیز‌با‌آن‌بدنه‌ در‌تماس‌است. . روش‌های‌حفاظت‌در‌برابر‌تماس‌مستقیم: -1حفاظت‌در‌برابر‌هر‌نوع‌تماس(عمدی‌و‌غیرعمد)‌با‌استفاده‌ از‌:عایق‌بندی -حصار‌کشی -محفظه‌ها. -2حفاظت‌در‌برابر‌تماس‌غیر‌عمد‌،با‌استفاده‌از‌:ایجاد‌موانع- استقرار‌در‌خارج‌از‌دسترس. -3حفاظت‌اضافی‌با‌استفاده‌از‌:وسایل‌حفاظتی‌جریان‌باقی‌مانده‌ با‌جریان‌عامل‌حداکثر IΔn= 30mA روش‌های‌حفاظت‌در‌برابر‌تماس‌غیرمستقیم‌: -1با‌استفاده‌از‌هادی‌حفاظتی‌و‌حفاظت‌با‌قطع‌خودکار‌با‌استفاده‌از‌وسایل‌ حفاظتی‌زیر: فیوزها -کلید‌خودکار‌اتوماتیک( -)MCCBکلید‌اتوماتیک‌مینیاتوری(-)MCB کلید‌جریان‌تفاضلی( –‌)RCDکلید‌حفاظت‌موتور( -)MPCBحفاظت‌با‌استفاده‌ از‌دستگاه‌کنترل‌عایق‌بندی‌و‌... -2بدون‌استفاده‌از‌هادی‌حفاظتی‌با‌استفاده‌از‌:تجهیزات‌کالس 2به‌صورت (عایق‌بندی‌مضاعف) -محیط‌های‌غیر‌هادی -همبندی‌هم‌ولتاژ‌کننده‌بدون اتصال‌زمین– جدایی‌الکتریکی. در‌کل‌دو‌روش‌جهت‌جلوگیری‌از‌پیشامدهای‌برق‌گرفتگی‌وجود‌دارد: یک‌روش‌که‌به‌عایق‌بندی‌دوبل‌معروف‌شده‌است‌عبارت‌از‌این‌است که‌ بدنه‌فلزی‌را‌کال‌از‌پوشش‌پالستیکی‌عایق‌می‌پوشانیم‌به‌طوری‌که‌تماس‌با‌ بدنه‌فلزی‌ممکن‌نشود‌ودر‌مواردی‌که‌بدنه‌فلزی‌ضروری‌نباشد‌بدنه‌را‌کالً‌ از‌پالستیک‌عایق‌می‌سازیم. روش‌دوم‌که‌به‌زمین‌کردن‌موسوم‌است‌عبارت‌از‌این‌است‌که‌بدنه‌فلزی‌ دستگاه‌ها‌را‌به‌زمین‌متصل‌می‌کنیم‌.نظر‌به‌اینکه‌سیم‌نوترال‌هم‌در‌پست‌ توزیع‌به‌زمین‌متصل‌است‌در‌صورت‌خرابی‌و‌اتصال‌فاز‌به‌بدنه جریان‌ زیادی‌در‌مدار‌شامل‌سیم‌فاز‌و‌زمین‌برقرار‌می‌شود‌که‌منجر‌به‌ذوب‌فیوز‌و‌ رفع‌خطر‌می‌شود‌. اهمیت‌مقاومت‌زمین -1حفظ‌سالمت‌خود‌سیستم(صرفنظر‌از‌مسائل‌مربوط‌به‌ایمنی). -2حفظ‌سالمت‌و‌ایمنی‌افرادی‌که‌از‌سیستم‌برق‌استفاده‌می‌کنند‌. بدیهی‌است‌که‌مقاومت‌اتصال‌به‌زمین‌باید‌از‌حد‌معمولی‌کمتر‌باشد‌تا‌این‌ روش‌حفاظتی‌به‌درستی‌عمل‌کند‌.برای‌مثال‌اگر‌فیوز‌ 10آمپری‌باشد‌و‌ مقاومت‌اتصال‌به‌زمین‌ 30اهم‌باشد‌جریانی‌برابر‌) (220÷ 30یا‌ 7/3آمپر‌در‌ مدار‌برقرار‌می‌شود‌که‌قادر‌به‌قطع‌و‌رفع‌خطر‌نخواهد‌بود‌و‌بدنه‌دستگاه‌گرم‌ باقی‌خواهد‌ماند‌.در‌چنین‌حاالت‌بایستی‌از‌وسائل‌حفاظتی‌حساستری‌مثل‌ رله‌های‌اتصال‌زمین‌استفاده‌کرد‌که‌در‌صورت‌برقرار‌شدن‌جریان‌های‌خیلی‌ کوچک‌در‌مدار‌زمین‌،در‌مدت‌کوتاهی‌عمل‌می‌کند‌و‌مدار‌را‌قطع‌می‌نماید. مدل‌روابط‌بین‌(ولتاژ -جریان -مقاومت) کلید های نشتی جریان)RCCB & RCD( : مخفف کلمات Residual Current Circuit Breaker & Residual Current Device ‏RCDیک نام کلی برای تجهیزاتی است که فقط و فقط به جریان نشتی یا جریان باقیمانده حساس است و اگر تفاضل فاز و نول که از داخل هسته آن عبور میکند از میزان حساسیت آن بیشتر باشد ،تریپ می دهد و باعث قطع جریان برق میشود، اما RCCBیک بریکر است و در واقع از ترکیب یک کلید مینیاتوری و یک RCDتشکیل شده است که عالوه بر جریان نشتی به اضافه بار و اتصال کوتاه نیز واکنش نشان می دهد. ساختمان و عملکرد کلید کلید های نشتی جریان از اصول حفاظت دیفرانسیل استفاده می کنند .بدین صورت که در داخل این کلید یک CTیا ترانسفورماتور جریان قرار دارد که سیمهای حامل جریان از وسط هسته این CTعبور می‌کنند ،این هسته اولیه ترانس را تشکیل می‌دهند و سیمهای عبوری از آن ثانویه آن را تشکیل می‌دهند. این کلید در مقابل عبور جریان آزاد انقباضی ،نظیر بدن انسان یا حیوان واکنش نشان داده و جریان رادر زمان کمتر از 20صدم ثانیه قطع می کند ،در انواع 25 تا 125آمپر با حساسیت 30و یا 300میلی آمپر در بازار یافت می شود که نوع 300میلی آن در صنعت مورد استفاده قرار می گیرد. شرایط نصب کلید جهت استفاده از کلید نشتی جریان یا همان محافظ جان در منزل ،ابتدا باید نوع شبکه توزیع داخلی یا همان شبکه ارتینگ مشخص شود .این مورد در کشور ما عمدتا بصورت TN-Sانجام می شود یعنی در ترانس توزیع ،نول را زمین می‌کنند که در اینصورت در خانه های اطراف اختالف پتانسیل ارت به نول نزدیک است. در مرحله بعدی باید خود ساختمان نیز ارت مناسب و واقعی داشته باشد .باید توجه داشته باشید در ساختمانی که ارت نداشته باشد ،حتی در صورت استفاده از کلید محافظ جان در ساختمان ،بازهم خطر برق گرفتگی و مرگ و میر ناشی از آن وجود دارد. در ساختمانی که ارت مناسب نداشته باشد ،اگر تماس مستقیم با فاز بوجود بیاید مثال اگر کودکی به فاز پریز دست بزند کلید محافظ جان با دقت 99%عمل کرده و مدار را قطع می کند ،اما در مقابل نشتی و تماس غیر مستقیم ،هیچگونه حفاظتی اعمال نمی‌شود و متاسفانه برق گرفتگی ایجاد می‌شود مثال اگر بدنه ماشین ظرفشوئی یا یخچال برق دار شده باشد و با آن تماس برقرار شود ،در این‌حالت برای عملکرد کلید محافظ جان ،سیستم حتما باید دارای ارت صحیح و اصولی باشد که کلید محافظ نشتی جریان ،جریان نشتی را تشخیص داده و عمل می‌کند. پس می‌توان گفت با اینکه خود کلید محافظ جان به ارت متصل نمی‌شود و فقط فاز و نول دارد اما برای عملکرد صحیح بخصوص در حالت نشتی غیر مستقیم نیاز است که بدنه تجهیزات از قبیل یخچال و ماشین ظرفشوئی و ...ارت شده باشد و اختالف پتانسیل ارت به نول نزدیک باشد. حال این سوال پیش می آید که در صورت وجود ارتینگ مناسب ،دیگر چه نیازی به کلید محافظ جان داریم؟ پاسخ این است که اگر بدنه تجیهزات ارت باشد و آن وسیله نشتی جریان داشته باشد ،درست است که جریان نشتی به زمین می رود و دفع می‌شود ،اما ممکن است بر اثر دست زدن و تماس بدن افراد ،تقسیم جریان ایجاد شده و این جریان از آستانه برق‌گرفتگی بدن انسان که 30میلی امپر می‌باشد بیشترشده و شخص دچار برق گرفتگی شود. حفاظت مناسب تجهیزات و تابلوهای برق با IPمناسب Ipچیست؟؟؟ حروف Iو Pبه معنای حفاظت بین المللی و مخفف کلمات International Protectionمی‌باشد که با یک عدد 2رقمی و یا 3رقمی همراه است. درجه حفاظت از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است به نحوی که تجهیزات الکتریکی و تابلوهای برق باید متناسب با محیط کاری انتخاب شوند و اگر خالف این امر صورت گیرد می‌تواند خطرات عدیده‌ای ایجاد نماید. رقم اول مشخصه حفاظت اشخاص در برابر تماس با قسمت‌های برق‌دار و نفوذ اشیاء خارجی است. رقم دوم مشخصه درجه حفاظت اشخاص در برابر نفوذ آب می‌باشد. رقم سوم مشخصه درجه حفاظت در برابر ضربه یا برخورد اشیا خارجی به دستگاه را نشان میدهد. حفاظت‌مناسب‌هادی‌های‌حامل‌انتقال‌انرژی‌الکتریکی‌از‌جمله: انتخاب‌مناسب‌سازینگ‌کابل‌نسبت‌به‌مصرف انتخاب‌مناسب‌حفاظت‌برای‌هر‌کابل‌با‌توجه‌به‌نوع‌مصرف انتخاب‌مناسب مسیر جهت‌عبور‌کابل‌مربوطه‌و‌حفاظت‌مسیر انتخاب‌مناسب‌اتصاالت‌و‌عایق‌بندی‌صحیح -انتخاب‌مناسب‌نوع‌کابل‌به‌توجه‌به‌منطقه‌عبوری‌(محیط‌باز‌،دفنی‌و‌)... حفاظت‌صحیح‌تجهیزات‌الکتریکی‌با‌توجه‌به‌نوع‌بار: استفاده‌از‌کلید‌و‌فیوز‌متناسب‌با‌نوع‌بار‌(اهمی‌،سلفی‌،خازنی) عدم‌استفاده‌از‌فیوزهای‌کندکار‌در‌سه‌فازه‌به‌خصوص‌فیوز‌پیچاز استفاده‌از‌فیوزها‌با‌کالس‌کاری‌متناسب‌با‌مصرف -عدم‌استفاده‌از‌فیوزهای‌آمپراژ‌باال‌در‌مصارف‌آمپراژ‌پایین استفاده‌از‌سیم‌سوم‌در‌تاسیسات‌الکتریکی‌با‌اعمال‌شرایط‌زیر: استفاده‌از‌سیستم‌ 3سیمه‌در‌تک‌فاز‌و‌ 5سیمه‌در‌سه‌فاز عدم‌استفاده‌از‌سیم‌نول‌به‌جای‌ارت‌و‌بلعکس. استفاده‌از‌جوش‌کتولد‌یا‌نهایتا‌کلمپ‌مناسب‌جهت‌اتصاالت عدم‌استفاده‌از‌پیچهای‌غیر‌مسی‌در‌اجرای‌سیستم‌ارت اجرای‌سیستم‌ارت‌متناسب‌در‌تاسیسات‌الکتریکی‌ایران استفاده‌از‌سیم‌ارت‌با‌مقطع‌مناسب‌و‌جنس‌مس عدم‌استفاده‌از‌حلقه‌بسته‌در‌سیستمهای‌ارتینگ نگهداری‌دوره‌ای‌تاسیسات‌به‌خصوص‌چاه‌ارت‌و‌اتصاالت‌مربوطه -استفاده‌از‌سیم‌مخصوص‌ارت‌در‌تاسیسات‌(ترجیها‌زرد‌یا‌سبز‌خط‌دار) استفاده‌از‌همبندی‌بین‌سیستم‌های‌ارت‌و‌قسمت‌های‌فلزی‌ساختمان توجه‌به‌طراحی‌مناسب‌تاسیسات‌به‌خصوص‌تابلوهای‌برق‌با‌شرایط‌زیر: رعایت‌تناسب‌بین‌تابلو‌اصلی‌و‌تابلوهای‌فرعی‌و‌اتصاالت مابین‌آنها رعایت‌تناسب‌بین‌کلید‌ورودی‌و‌کلیدهای‌خروجی رعایت‌سایزینگ‌کابل‌ها‌یا‌شین‌های‌رابط‌بین‌کلیدهای‌خروجی استفاده‌از‌سرسیم‌و‌ترمینال‌مناسب‌در‌سیم‌های‌خروجی رعایت‌ضریب‌همزمانی‌در‌تابلو‌اصلی تنظیم‌مناسب‌رله‌های‌جریان‌نامی‌،اتصال‌کوتاه‌و‌ارت‌فالت‌کلیدها رعایت‌حریم‌مناسب‌بین‌اتصاالت‌و‌کلیدها‌در‌تابلو -حفاظت‌سلکتیو‌در‌تابلوها‌(رعایت‌تقدم‌قطع‌کلید‌خروجی) رعایت‌حریم‌خطوط‌ولتاژ‌باال‌در‌پستها‌و‌شبکه‌های‌توزیع‌برق: صاعقه جزو‌پدیده‌های‌متداول‌طبیعت‌است‌،در‌هرلحظه 1700طوفان‌الکتریکی‌ در‌سراسر‌دنیا‌اتفاق‌می‌افتد‌که‌باعث‌ایجاد 100صاعقه‌درهر‌ثانیه‌می‌شود‌که‌به‌ معنای 7الی‌ 8میلیون‌صاعقه‌در‌طول‌شبانه‌روز‌است. اولین‌تأثیر‌صاعقه‌آتش‌سوزی‌است‌که‌باعث‌خسارت‌سنگین‌به‌لوازم‌برقی‌، خطوط‌تلفن‌و‌شبکه‌های‌رایانه‌ای‌می‌‌شود‌و‌هم‌زمان‌باعث‌ضرر‌مالی‌به‌درآمد‌ شرکت‌ها‌و‌سازمان‌ها‌به‌علت‌توقف‌کارها‌تا‌اتمام‌تعمیرات‌می‌شود. در‌زمان‌تخلیه‌بار‌الکتریکی‌افزایش‌نرخ‌شدت‌جریان‌می‌تواند‌باعث افزایش‌ ولتاژ‌اندوکتانسی‌برای‌رسانا‌شود‌و‌این‌افزایش‌ممکن‌است‌به‌حدی‌قوی‌شود‌ که‌رسانا‌بتواند‌با‌رسانای‌نزدیک‌خود‌تخلیه‌الکتریکی‌انجام‌دهد. صاعقه‌انواع‌مختلفی‌دارد‌که‌می‌توان‌به‌انواع‌رایج‌بین‌ابری‌،ابر‌به‌زمین‌و‌زمین‌ به‌ابر‌اشاره‌کرد‌.تقریباً‌ 90درصد‌تخلیه‌های‌الکتریکی‌بین‌ابری‌است‌و 10درصد‌ از‌این‌تخلیه‌های‌الکتریکی‌بین‌ابر‌و‌زمین‌اتفاق‌می‌افتد‌.شروع‌صاعقه‌از‌سمت‌ زمین‌به‌ابر‌بسیار‌نادر‌است‌و‌فقط‌می‌تواند‌در‌کوه‌های‌بلند‌یا‌سازه‌های بلند‌ مرتبه‌اتفاق‌بی‌افتد‌که‌به‌آن‌صاعقه‌های‌مثبت‌گفته‌می‌شود. اثر‌صاعقه‌بر‌تجهیزات‌هوایی‌،از‌جمله‌هواپیما اثر‌صاعقه‌بر‌طبیعت‌و‌تجهیزات‌دریایی میدان‌الکتریکی‌با‌رسیدن‌پدیده‌ی‌یونیزه‌شدن‌هوا‌به‌نزدیک‌زمین به‌صورت‌ ناگهانی‌قوی‌می‌شود‌و‌به‌یونیزاسیون‌هوا‌در‌نزدیکی‌آن‌محدوده‌شدت‌ می‌بخشد‌،در‌این‌وضعیت‌ممکن‌است‌در‌یک‌لحظه‌اختالف‌پتانسیل‌بین‌هوای‌ یونیزه‌شده‌و‌زمین‌به‌ 100میلیون‌ولت‌برسد‌که‌در‌نهایت‌باعث‌یونیزه‌شدن‌ باقیمانده‌ی‌هوای‌نزدیک‌زمین‌می‌شود. خطر‌صاعقه‌در‌جریان‌الکتریکی‌آن‌است‌زیرا‌تخلیه‌الکتریکی‌در‌مدت‌زمان‌ اندکی‌بین‌ 1تا‌ 3صدم‌ثانیه‌اتفاق‌می‌افتد‌و‌افزایش‌جریان‌به‌حداکثر‌مقدار‌خود‌ چیزی‌در‌حدود‌ 1تا‌ 2ثانیه‌طول‌می‌کشد .حداکثر‌جریان‌تخلیه‌ 30کیلو‌آمپر‌ است‌و‌کمترین‌جریان‌تخلیه‌در‌این‌شرایط‌در‌حد‌چند‌کیلو‌آمپر‌است‌. بزرگ‌ترین‌جریان‌ثبت‌شده‌تاکنون‌ 200کیلو‌آمپر‌ثبت‌شده. وسایل الکترونیکی داخل ساختمان‌هایی که تا شعاع 1/5کیلومتری از محل برخورد و در محدوده‌ی میدان الکترومغناطیسی ایجاد شده قرار دارند پس از برخورد صاعقه ،ساختمان در معرض خطر خواهند بود. حفاظت موثر این تجهیزات در مقابل ولتاژهای القائی تولید شده توسط صاعقه زمانی امکان‌پذیر است که کلیه‌ی سیستم‌های حفاظت داخلی همراه با حفاظت خارجی ساختمان توأماً نصب شده باشند. خطرات‌برخورد‌صاعقه‌به‌انسان‌و‌موجودات‌زنده: برخورد‌مستقیم‌صاعقه‌ ولتاژ‌گام‌و‌ولتاژتماس‌ مسمومیت‌در‌اثر‌تنفس‌دود‌یا‌جراحت‌ناشی‌از‌آتش‌سوزی‌ خطرات‌ناشی‌از‌سقوط‌تجهیزات‌آسیب‌دیده‌در‌اثر‌اصابت‌صاعقه‌به‌آن‌ها‌ شرایط‌خطرناک‌مثل‌ریزش‌آب‌از‌سقف‌تخریب‌شده‌و‌دیگر‌خطرات -نقص‌یا‌کارکرد‌نامطمئن‌تجهیزات‌،فرآیندها‌و‌سیستم‌های‌ایمنی‌ خطراتی‌که‌سازه‌ها‌یا‌وسایل‌داخل‌سازه‌را‌تهدید‌می‌کند: انفجار‌یا‌آتش‌گرفتن‌وسایل‌در‌اثر‌گرمای‌تولیدی‌توسط‌صاعقه‌ آتش‌سوزی‌یا‌انفجار‌ناشی‌از‌گرمای‌ناشی‌از‌عبور‌جریان‌باال‌از‌رساناها‌یا‌قسمت‌های‌فلزی‌اتصال‌ها‌ ریزش‌سقف‌در‌اثر‌گرمای‌پالسمایی‌در‌نقطه‌برخورد‌صاعقه‌ خرابی‌قسمت‌های‌داخلی‌سیستم‌های‌الکتریکی‌و‌الکترونیکی‌ خسارات‌مکانیکی‌ناشی‌از‌ذوب‌شدن‌قسمت‌فلزی‌نصب‌شده‌در‌نقطه‌برخورد‌صاعقه خطرات‌ناشی‌از‌اثرات‌جانبی‌صاعقه‌را‌می‌توان‌تا‌حدی‌کاهش‌داد: برای‌کاهش‌جریان‌عبوری‌ازسیم‌های‌متصل‌به‌الکترود‌از‌تعدادبیشتری‌هادی‌های‌نزولی‌استفاده‌کرد. اطمینان‌از‌فاصله‌ی‌جداسازی‌مناسب‌بین‌دو‌رسانا‌،فاصله‌بین دو‌رسانا‌باید‌به‌حدی‌باشد‌که‌تخلیه‌‌بار‌الکتریکی‌بین‌آن‌ها‌صورت‌نپذیرد. هم‌پتانسیل‌سازی‌تجهیزاتی‌که‌ولتاژهای‌متفاوتی‌دارند‌،تجهیز‌ممکن‌است‌بخشی‌از‌جریان‌صاعقه‌را‌از‌خود‌عبور‌دهد. آشنایی‌با‌خطرات‌جانی‌ناشی‌از‌ولتاژگام‌و‌ولتاژتماس‌در‌اثر صاعقه: ولتاژتماس‌و‌ولتاژگام‌در‌اثر‌نشتی‌یا‌اتصالی‌در‌خطوط‌فشار‌قوی‌و‌ضعیف خطرات‌ناشی‌از‌ولتاژ‌گام‌را‌می‌توان‌تا‌حد‌مناسبی‌به‌روشهای‌زیرکاهش‌داد: برای‌جلوگیری‌از‌دسترسی‌به‌الکترودهای‌اتصال‌زمین‌باید‌اطراف‌آن‌ها‌را‌به‌شعاع‌3متر‌محصور‌نمود. با‌استفاده‌از‌پوشش‌عایق‌کننده‌مانند‌ 50میلی‌متر‌آسفالت‌یا‌ 150میلی‌متر‌سنگفرش‌در‌اطراف‌الکترود‌به‌شعاع‌ 3متر‌و‌با‌افزایش‌مقاومت‌خاک‌به‌باالی‌ 5کیلو‌اهم -متر‌ می‌توان‌ولتاژ‌گام‌را‌کاهش‌داد. با‌استفاده‌از‌سیستم‌اتصال‌زمین‌به‌روش‌هم‌پتانسیل‌سازی‌مثل‌سیستم‌مش‌که‌به‌درستی‌اجرا‌شده‌باشد. عایق‌بندی‌هادی‌های‌نزولی‌قبل‌از‌ورود‌به‌خاک‌یکی‌از‌راه‌کارهای‌عالی‌عملی‌است‌و‌برای‌کاهش‌خطر‌ولتاژ‌گام‌استفاده‌از‌پلی‌اتیلن‌ذوب‌شده‌به‌ضخامت‌ 2میلی‌متر‌یا‌ استفاده‌از‌لوله‌ PVCبه‌ضخامت‌ 4میلی‌متر‌در‌طول‌ 2تا‌ 3متر‌از‌هادی‌نزولی‌که‌به‌ الکترود‌زمین‌ختم‌می‌شود‌،مؤثر‌است. خطرات‌ناشی‌از‌ولتاژتماس‌را‌می‌توان‌تا‌حد‌مناسبی‌به‌روشهای‌زیرکاهش‌داد: برای‌جلوگیری‌از‌دسترسی‌به‌سیستم‌حفاظت‌در‌برابر‌صاعقه‌محدودیت دسترسی‌ایجاد‌شود. در‌مناطقی‌که‌قسمت‌زیادی‌از‌بدنه‌‌ی‌سازه‌از‌فوالد‌یا‌چارچوب‌فلزی‌ساخته‌شده‌از‌آن‌ها‌به‌عنوان‌هادی‌های‌نزولی‌استفاده‌کرد. با‌استفاده‌از‌پوشش‌عایق‌کننده‌مانند‌میلی‌متر‌آسفالت‌یا‌ 150میلی‌متر‌سنگفرش‌در‌اطراف‌الکترود‌به‌شعاع‌ 3متر‌و‌افزایش‌مقاومت‌خاک‌به‌باالی‌ 5کیلواهم -متر‌می‌توان‌ ولتاژ‌گام‌را‌کاهش‌داد. هادی‌های‌نزولی‌به‌وسیله‌ی‌عایق‌کننده‌هایی‌با‌درجه‌تحمل‌حداقل‌ 100کیلوولت‌با‌مشخصات‌حفاظتی‌‌ 2/1KA/50µsعایق‌بندی‌شوند 3(‌.میلی‌متر)PVC نمونه‌ای‌از‌سیستم‌حفاظت‌در‌مقابل‌صاعقه‌به‌روش‌ایزوله‌از‌سازه احتیاط‌های‌ایمنی: هیچگاه‌برای‌مدار‌برقدار‌کار‌نکنید‌،قطع‌برق‌برای‌مدت‌کوتاه‌در‌برخی‌ساعات‌بدون‌اشکال‌است‌. قبل‌از‌شروع‌کار‌مدار‌را‌امتحان‌کنید‌و‌از‌گرم‌نبودن‌آن‌اطمینان‌حاصل کنید. به‌قطع‌بودن‌کلید‌اکتفا‌نکنید‌زیرا‌ممکن‌است‌کلید‌اشتباها‌روی سیم‌نوترال‌نصب‌شده‌باشد‌. در‌صورتی‌که‌کلید‌از‌محل‌کار‌دور‌است‌به‌ترتیبی‌اطمینان‌حاصل کنید‌که‌در‌طی‌مدت‌کار‌شخص‌دیگری‌امکان‌بستن‌کلید‌را‌نداشته‌باشد‌،با‌زدن‌قفل‌به‌ درب‌جعبه‌کلید‌یا‌نصب‌تابلو‌اعالم‌و‌یا‌نگهداری‌فیوزها‌در‌جیب‌خود می‌توانید‌این‌کار‌را‌انجام‌دهید.  همیشه‌در‌نظر‌داشته‌باشید‌که‌عایق‌ابزار‌به‌مرور‌زمان‌معیوب‌می‌شود. در‌صورت‌امکان‌تنها‌با‌یک‌دست‌کار‌کنید‌و‌دست‌دیگر‌را‌در‌جیب‌خود‌نگاه‌دارید‌تا‌مدار‌الکتریکی‌بسته‌از‌طریق‌بدن‌شما‌تشکیل‌نشود. در‌صورتی‌که‌مجبور‌به‌کار‌روی‌سیستم‌برقدار‌هستید‌از‌کفش‌های کف‌الستیکی‌و‌از‌ابزار‌مناسب‌با‌عایق‌بندی‌سالم‌استفاده‌کنید. عدم‌انباشته‌شدن‌کابل‌ها‌در‌دور‌قرقره‌یا‌قسمت‌های‌محصور عایق‌بندی‌مناسب‌اتصاالت‌در‌مسیرهای‌حامل‌جریان استفاده‌از‌ترمینال‌به‌جای‌لنت‌برق‌جهت‌اتصال‌دو‌کابل‌به‌هم نگهداری‌دوره‌ای‌تاسیسات‌برقی‌و‌سرویس‌و‌آچارکشی‌اتصاالت -ایزوله‌نمودن‌برق‌ورودی‌تجهیز‌در‌حال‌تعمیر‌با‌استفاده‌از‌ارت‌کردن سیستم  درزبندی‌راههای‌نفوذ‌موجودات‌زنده‌به‌محیطهای‌برقدار استفاده‌از‌تجهیزات‌متناسب‌با‌محیطهای‌کاری(در‌محیطهای‌قابل‌انفجار‌و‌مرطوب‌و‌‌...باید‌از‌تجهیزات‌مناسب‌آن‌محیط‌استفاده‌نمود) استفاده‌از‌وسایل‌دستی‌ولتاژ‌پایین‌تا‌حد‌امکان(‌مانند‌چراغ‌سیارهای‌24ولت)‌جهت‌کاهش‌خطر‌برق‌گرفتگی استفاده‌از‌حفاظت‌های‌مناسب‌مانند‌رله‌های‌شنت‌،محافظ‌جان‌و‌.... رعایت‌فاصله‌مناسب‌با‌هرنوع‌فلز‌در‌زمان‌وقوع‌صاعقه رعایت‌حریم‌خطوط‌مختلف‌ولتاژ‌در‌ساخت‌و‌سازها -رعایت‌حدود‌قطع‌جریان‌در‌تجهیزات‌ثابت‌و‌دستی‌با‌حفاظت( 4و‌ 0.05ثانیه)