پاورپوینت
مراقبتهای بهداشتی • آموزش
پاورپوینت تدریس آموزش بهداشت و ارتقای سلامت جامعه محور
این فایل به بررسی و تدریس مطالب مهم درس آموزش بهداشت و ارتقای سلامت جامعه محور برای دانشجویان کارشناسی ارشد آموزش بهداشت می پردازد.
منصوره علیپور
آموزش بهداشت و ارتقاء سالمت
جامعه محور
2
تعریف جامعه:
مجموعه ای از انسانها که با نظامات و سنن و آداب و قوانین خاص
به یکدیگر پیوند خورده و زندگی دسته جمعی دارند.
افراد یک جامع ه ،نیازهای مشترک انسانی و روابط ویژه زندگی
انس انی داشت ه ،س رنوشتشان ب ه یکدیگ ر گره خورده اس ت ( مثل
فردی که در کشتی زیر خودش را سوراخ می کند و بقیه را هم
غرق می کند ).
3
برای یکنفر که بخواهیم تغییر رفتار بدهیم باید کار آموزشی و کار ارتقاء
سالمتی حتما انجام بدهیم .متاسفانه خیلی جاها عنوان کار ارتقاء سالمت
است اما چون نگاه فقط آموزش بهداشتی بوده ما نتیجه مناسب نگرفتیم.
وظیفه ما آموزش بهداشتی و ارتقاء سالمتی ها ،مهندسی رفتار ( با آموزش
بهداشت ) و مهندسی فرهنگ جامعه ( با ارتقاء سالمت ) می باشد.
4
در این درس قرار است یاد بگیریم چطور با جامعه کار کنیم یعنی چطور جامعه را
توانمند کنیم.
نیاز به دانش داریم .نیاز هست کتابهای توانمندسازی ،جامعه شناسی ،ارتباطات را
بخوانیم یعنی دانش نظری آن کار را برای خود باال ببریم.
یعنی اینکه اول نباید مداخله کنیم بلکه باید دانش در مورد جامعه ،بعد دانش در مورد
مدلها و نظریه هایی که باعث توانمندسازی جامعه و باعث تحول و حرکت در جامعه
شود را پیدا کنیم.
دانش در مورد استراتژیهای مناسب هدف برنامه بدست آوریم و همچنین صبر و عالقه
باید داشته باشیم تا آن کار برایمان مطلوب باشد.
5
اعضاء جامعه چه کسانی هستند؟ هر عضوی از آن جامعه
که تاثیر مثبتی در آن شرایط داشته باشد اما نمی توان منفی
هارو در نظر نگرفت.
اگر ما باال باشیم ،فعالیت جامعه محور نیست ،یعنی ما باید
هماهنگ کننده باشیم .یعنی باید مدیریت و رهبری کنیم و با
مردم هم در ارتباط باشیم .همه جامعه را در نظر بگیریم برای
مشکل ،چون باید مردم هم حضور داشته باشند.
6
ارتقای س المت :فراین د قادرس ازی افراد برای افزای ش تس لط بر سالمتشان و
عوامل تعیین کننده آن و لذا سبب بهبود سالمتشان می شود که ریشه های آن
در مفهوم توانمندسازی فردی و جامعه می باشد ( اقدامات سیاسی و اجتماعی را
می طلبد ).
ارتقاء س المت جامع ه :یعن ی ارتقاء س المت ک ل جامع ه در کلیه ابعاد :روان
اجتماع ،سالمت جسمانی اجتماع و محیط اجتماع و ...می باشد.
آموزش بهداشت :آگاه نمودن افراد تا بر تصمیم گیریهای فردی و جمعی آینده
آنها تاثیر بگذارد.
7
تجربه ای که در فیلد سالمت و غیر سالمت داریم که باعث می شود کشورها به سمت ارتقاء
سالمت می روند ،چیست؟ ( مثال :ترک اعتیاد فرد در یک منطقه )
=1 حمایت از تغییر رفتار :وقتی ترک اعتیاد ،برای فرد ساکن در یک منطقه آلوده به اعتیاد انجام
شده است ،آن فرد نباید برگردد به همان منطقه قبل چون جامعه هنوز ناسالم است و فرد مجدد
معتاد می شود.
=2 تداوم تغییر رفتار
=3 حمایت سیاسی هم برای تغییر رفتار الزم هست.
=4 استفاده از منابع مختلف ،منابع همیشه پول نیست بلکه افراد هم هستند که می توانند
مشارکت در تغییر رفتار کنند .مثال ،جنبشهایی که در تکیه ها چایی می دهند ،حاال اگر این
جنبش مربوط به ترک اعتیاد باشد ،خیلی خوب می شود.
=5 وسیع کردن حوزه فعالیت :یعنی سطوح تغییر ممکن است فرد ،جامعه و سازمان باشد.
8
ارتقاء سالمت جامعه 3حالت دارد:
.1با محوریت متخصصان ( متخصص محور )
.2با مشارکت متخصصان و مسئوالن اجتماعی ( مشارکتی )
.3ارتقاء سالمت جامعه با محوریت جامعه ( جامعه محور ) .مثل مداخالت
مورد نیاز مدارس که پیگیری هم می شود.
9
فعالیتها را زمانی جامعه محور می شود گفت که :وقتی تعریف مشکل
و اقداماتی که انجام می شود از دل جامعه شروع شود.
ارتقاء سالمت جامعه محور :اقداماتی که هدف ش توانمندسازی افراد،
سازمانها و جامعه برای ارتقای رفتارهای سالم و ایجاد محیط سالمتر می
باشد .ب ه حرک ت در آوردن جامع ه برای ارتقای س المت ( مثال در یک
جامعه ای که مردم زباله ها را تفکیک نمی کنند مداخله ای را باید انجام
دهیم تا بحث تفکیک زباله انجام شود از طرف مردم ).
10
ممکن است شروع تغییر عادات در سطح فردی یا خانواده باشد اما
حفظ آن مستلزم وجود حمایت و تایید جامعه است.
مثال وقتی زباله را ما تفکیک می کنیم اما کارگر شهرداری باز با هم
قاطی کند ،جامعه مایوس می شود و دیگر جدا نمی کند پس باید
تمام افراد حمایت کنند.
11
توانمندس ازی :کم ک کردن برای ایجاد قدرت در یک فرد مثال
کمکش کنیم تا توانایی بالقوه اش را بالفعل کند و همچنین کمک
کنیم تا شخص باور کند که می تواند آن عمل را انجام دهد.
توانمندسازی :به فرد کمک کنید تا تجربه کسب کند برای آن
کار ت ا براش انجام کاره ا عجی ب نباشد و اس ترسی نداشته باشد.
توانمندسازی فقط دانش نیست بلکه دانش ،بخشی از توانمندسازی
است.
12
توانمندسازی فقط آموزش تنها نیست بلکه به افراد آموزش ماهیگیری بدهید و بعد قالب
بدهید به آنها تا فرصت ماهیگیری با آن وسیله یعنی دسترسی را هم برایش فراهم کنید که
این شخص توانمند می شود.
ما باید افراد را توانمند کنیم نه اینکه با نیت خیر افراد را ناتوان کنیم مثل بچه های فقیری
که به آنها پول می دهیم آن پول گرفتن را یاد می گیرد اما اگر پیشنهاد انجام کار بدهیم یا
به آن پول ندهیم تا دنبال کار برود تا پول درآورد و شغل و مهارتی کسب کند آن موقع در
جهت توانمندسازی آن فرد اقدام کردیم.
توانمندسازی اصال بدون تجرب ه ،آزادی و انتخاب ( تص میم گیری ) ص ورت نمی
گیرد.
13
توانمندی م ی توان د دارای ابعاد و ی ا حیط ه های مختلف ی
باشد:
توان /قدرت جسمی :مربوط به سالمت جسمی است.
توان /قدرت شناختی :مربوط به اطالعات ،دانش ،تفکر ،هوشیاری انتقادی ( تفکر
نقادانه داشتن یعنی :اینقدر فرد باهوش باشد که بداند مشکالتش چطور حل می شود
و مسئولیت کارهای خودش را می پذیرد و در تالش برای رفع مشکالتش می باشد )،
دسترسی به اطالعات و منابع است.
14
توان /قدرت روحی روانی عاطفی :مربوط به باورها ،احساسات ،اعتماد بنفس،
تجارب ( همه باید تجربه موفقیت را داشته باشند) ،تعلق به گروه و برخورداری از
حمایت گروهی ،تصمیم گیری ،پشتکار ،دوست داشتن باور خود ( فرد با خودش
در صلح است ) است.
15
توان /قدرت معنوی :مربوط به نگرشها و ارزشهای مذهبی.
توان /قدرت مهارتی ،رفتاری :مربوط به مهارتهای کسب اطالعات،
برقراری ارتباط مناس ب ،مدیری ت ی ا رف ع مشک ل ،کس ب درآمد و
استقالل ،مدیریت زمان ،مدیریت اقتصاد منزل.
16
توان /قدرت مادی -اقتصادی ( :هر چی که نماینده وضعیت مالی است) پول،
مس کن ،ماشی ن و امکانات تفریح ی ،ورزش ی بهداشت ی شام ل پیشگیری درمانی و
وسایل کمک توانبخشی ،محیط زیست فیزیکی.
توان /قدرت قانونی :حق یا امکان مشارکت در تصمیم گیریهای فردی ،خانوادگی،
شغلی ،محلی و ملی ،حق عادالنه و برابری دسترسی به فرصتها و امکانات ،صرف نظر
از تفاوتهای خلقتی.
17
نکته :افرادیکه توان ضعیف تری دارند باید طناب بلندتری نسبت به بقیه افراد در
چاه برایشان انداخت تا به آنها کمک بیشتری شوند.
نکته :توانمندسازی ،تنها آموزش بهداشت نیست بلکه ایجاد یک مدرسه رایگان
برای بچه های کار یکنوع توانمندسازی آموزشی است.
18
توجه به این نکته مهم است که ناتوانی در یک یا چند حیطه توانمندی می تواند
باع ث کاه ش احتمال بهره بردن از س ایر توانمندیه ا شود و بر عک س ،تقوی ت
توانمندی در یک حیطه باعث افزایش توانمندی در سایر حیطه ها می شود.
در ای ن میان ،نق ش توانمندی شناخت ی ،عاطف ی ،مهارت ی و نی ز معنوی در
تاثیرگذاری بر سایر حیطه ها قوی تر به نظر می رسد.
مثال فردی ک ه اعتماد بنف س پایی ن تری دارد و ی ا دارای توانمندی شناخت ی و ی ا
مهارت ی کمتری اس ت ،کمت ر م ی توان د از توانمندی جس می ی ا اقتص ادی خود برای
داشتن یک زندگی خوب بهره ببرد.
19
با این دیدگاه می توان توانمندسازی را به صورت " ایجاد یا افزایش
توانمندی در همه یا چند حیطه در افراد و اجتماعات " تعریف نمود
که اغلب مستلزم ایجاد و افزای ش اعتماد به نفس و باورمن د کردن افراد و
جوامع نسبت به توانایی های خودشان است.
20
گفته شد ک ه هدف توانمندسازی ،دسترسی همگان ( ص رف نظر
از تفاوتها ) به سطح یا کیفیت مطلوب زندگی است که فرد بتواند
از زندگی خود لذت ببرد ،احساس رضایت نماید و از نظر فردی و
اجتماعی مفید و سازنده باشد.
21
ب ه نظ ر م ی رس د آگاه ی از توانمندیهای بالقوه فردی ی ا جمع ی و نی ز
تص میم و اراده برای بکاربردن آ ن شرط اس اسی توانمندسازی است
زیرا همانطور که گفته شد توانمندی را می توان تسهیل نمود ولی اگر فرد
یا اجتماع نخواهد ،آنرا نخواهد آموخت.
22
جدول :1پنجره توانمندی فرد و اجتماع
ب :فرد ی ا اجتماع توانمندی دارد و نم ی دان د ال ف :فرد ی ا اجتماع توانمندی دارد و م ی دان د
که توانمندی دارد:
که توانمندی دارد:
.1جهت استفاده و تقویت آن اقدام نمی کند .1 .جهت استفاده و تقویت آن اقدام می کند.
.2بدالیل ی جه ت اس تفاده و تقوی ت آ ن اقدام
نمی کند.
د :فرد ی ا اجتماع توانمندی ندارد و نم ی دان د ج :فرد ی ا اجتماع توانمندی ندارد و م ی دان د
که توانمندی ندارد:
که توانمندی ندارد.
.1انگیزه و قص دی برای اقدام جه ت کس ب .1انگیزه و قص دی برای اقدام جه ت کس ب
توانمندی دارد.
توانمندی ندارد.
.2انگیزه و قص دی برای اقدام جه...جهت مطالعه ادامه متن، فایل را دریافت نمایید.
139,000 تومان