پاورپوینت درس یازدهم تاریخ پایه دوازدهم علوم انسانی استقرار و تثبیت نظام جمهوری اسلامی

درس 11تاریخ 3 استقرار و تـثبیت نظام جمهوری اسالمی مقدمه: پس از پیروزی انقالب اسالمی ،با فرمان و تأکید امام خمینی(ره) ،دولت موقت و شورای انقالب مأموریت یافتند که هر چه زودتر اقدامات الزم برای تعیین و تأسیس نظام سیاسی جدید را انجام دهند .در این درس شما مهم ترین اقداماتی را که به تأسیس ،استقرار و تثبیت نظام جمهوری اسالمی انجامید و نیز توطئه های دشمنان داخلی و خارجی برای جلوگیری از استقرار و تثبیت نظام نوپای اسالمی را بررسی خواهید کرد. استقرار نظام جمهوری اسالمی از فردای پیروزی انقالب اسالمی ،دولت موقت انقالب به ریاست مهندس مهدی بازرگان به همراه شورای انقالب عالوه بر اداره امور کشور ،برای استقرار نظام سیاسی جدید کارهای .مهمی انجام دادند مهندس مهدی بازرگان ،رئیس دولت موقت انقالب ،در کنار امام خمینی(ره)  _1برگذاری همه پرسی تعیین نظام سیاسی جدید این هم هپرسی روزهای 10و ١١فروردین 1358برگزار شد و نتیجه آن که در 12فروردین اعالم شد ،نشان داد که بیش از 98درصد شرکت کنندگان .به جمهوری اسالمی رأی مثبت داده اند به همین دلیل 12 ،فروردین در تقویم به عنوان روز جمهوری اسالمی .نامگذاری شد ( همه پرسي جمهوري اسالمي ۱۰و ۱۱فروردین ۱۳58 _٢تدوین قانون اساسی چند ماه بعد از هم هپرسی ،مردم با حضور در پای صندوق های رأی 72 ،نماینده مجلس خبرگان قانون اساسی را برگزیدند تا قانون اساسی جمهوری اسالمی ایران را تدوین و تصویب کنند. مجلس خبرگان قانون اساسی از مرداد 1358کار تدوین قانون اساسی جدید را آغاز کرد. اشغال سفارت :آمریکا در زمان تدوین قانون اساسی ،دانشجویان موسوم به پیرو خط امام در 13 آبان 1358سفارت آمریکا را در تهران تسخیر کردند .آنان علت این اقدام را تداوم دشمنی ها و توطئه های دولت آمریکا علیه انقالب اسالمی ودخالت در امور داخلی ایران از جمله اجازه ورود به محمدرضا شاه پهلوی برای سفر به آن کشور اعالم کردند .امام خمینی این اقدام دانشجویان را .تأیید کرد و آن را انقالب دوم خواند مجلس خبرگان قانون اساسی نیز از تسخیر سفارت آمریکا توسط دانشجویان حمایت کرد .مهندس بازرگان و اعضای کابینه او که با این اقدام موافق نبودند ،استعفا کردند و شورای انقالب مسئولیت اداره کشور .و تکمیل روند استقرار نظام سیاسی جدید را عهده دار شد پس از آنکه نمایندگان مجلس خبرگان قانون اساسی جدید_ را تدوین و .تصویب کردند ،این قانون به هم هپرسی گذاشته شد .و م_ورد ت__أی_ید ا_کثر م_رد_م ا_یرا_نق__رار گ___رف_ت) آذر(1358 کاوش خارج از کالس با مقایسۀ قانون اساسی مشروطه و قانون اساسی جمهوری اسالمی ،سه تفاوت اساسی آنها را .در حوزۀ قدرت و مدیریت سیاسی کشور بیان کنید _3شکل گیر7ی هیئت دولت براساس قانون اساسی جدید با تدوین و تصویب قانون اساسی ،زمینه برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و مجلس شورای اسالمی و تشکیل دولت دائم فراهم آمد .ابتدا انتخابات ریاست جمهوری(بهمن )1358انجام شد و ابوالحسن بنی صدر به عنوان نخستین رئیس جمهوری اسالمی ایران انتخاب گردید .با فاصله کوتاهی انتخابات مجلس شورای اسالمی نیز برگزار شد (اسفند )1358 پس از شروع به کار مجلس شورای اسالمی ،ابتدا محمدعلی رجایی به عنوان نخست وزیر معرفی گردید و سپس وزرای معرفی شده توسط او از مجلس شورای اسالمی رأی اعتماد گرفتند؛ دولت دائم بر سر کار آمد و .مدیریت امور کشور را از شورای انقالب تحویل گرفت با برگزاری انتخابات اولین دوره مجلس خبرگان رهبری (آذر )1361و تشکیل مجلس خبرگان رهبری ،تمامی ارکان سیاسی کشور مطابق قانون اساسی شکل گرفتند و نظام سیاسی جمهوری اسالمی به طور .کامل استقرار یافت _٤تأسیس نهادهای انقالبی تأسیس نهادهای انقالبی یکی از گام های مهم و تأثیرگذار در روند استقرار نظام جمهوری اسالمی محسوب می شود که هم زمان با شکل گیری ارکان سیاسی اتفاق افتاد .تنوع و گستره وسیع این نهادها که ابعاد مختلف سیاسی ،امنیتی، اجتماعی ،اقتصادی و فرهنگی جامعه را در بر می گرفت،بیانگر .بینش مدیریت منسجم و جامع حضرت امام بود بالفاصله پس از پیروزی انقالب اسالمی ،به فرمان امام خمینی کمیتۀ انقالب اسالمی تأسیس شد .این کمیته وظیفه حفظ نظم و امنیت و .دستگیری سران جنایتکار رژیم پهلوی را برعهده داشت کمی بعد از آن ،جوانان شجاع و مبارز ایرانی سپاه پاسداران انقالب اسالمی را به وجود آوردند تا از آرما نها و دستاوردهای انقالب پاسد_اری کند .جهاد سازندگی نیز برای عمران ،آبادانی و رفع فقر و محرومیت از روستاها شکل گرفت .همچنین ،کمیتۀ امداد امام خمینی برای حمایت از محرومان و مستضعفان و نهضت سواد آموزی با هدف ترویج فرهنگ سوادآموزی و کاهش و رفع بی سوادی شروع به کار کردند .کمی بعد نیز بنیادشهید ،بنیاد مسکن انقالب اسالمی و بسیج مستضعفان به فرمان رهبر انقالب اسالمی به وجود آمدند .افزون بر آنها ،دادگاه ها و دادسراهای انقالب اسالمی برای .رسید_گی به پروند_ه مقامات و مأموران رژیم سابق تشکیل شد_ند در ُبعد آیینی و مناسکی نیز اولین نماز جمعه به امامت آیت اهلل طالقانی( 5مرداد )1358در تهران .وسپس به تدریج در سایر شهرستان ها اقامه گردید بیشتر بدانیم آيت اهلل طالقاني آيت اهلل سيدمحمود طالقاني در سال 1289ش در روستاي گِل ْي َرد طالقان متولد شد .تحصيالت مقدماتي را در زادگاهش شروع كرد و در تهران و قم به تحصيالت خود ادامه داد و موفق به کسب اجازۀ اجتهاد از آي تاهلل شيخ عبدالكريم حائري گردید .او مدت کوتاهی هم برای تحصیل در نجف رحل اقامت افکند و پس از بازگشت از نجف در تهران در مدرسۀ سپهساالر به تدریس علوم دینی مشغول شد .در سال 1318به دليل مبارزه عليه حكومت رضاشاه ،مدتي زنداني شد .از سال 1327فعاليت خود را در مسجد هدايت شروع كرد و با حضور او مسجد هدايت به كانون فعاليت جوانان مسلمان و مبارز تبديل شد .در سال 1334به نهضت مقاومت ملي پيوست و به مبارزات خود با حكومت پهلوي ادامه داد .در شرايطي كه اعضاي جمعيت فداييان اسالم تحت تعقيب بودند ،او به نواب صفوي و يارانش پناه داد .در سال 1338به نمايندگي از سوي آي تاهلل بروجردي ،در كنگرة اسالمي قاهره شركت كرد .به همراه مهدي بازرگان و يداهلل سحابي ،نهضت آزادي را تأسيس كرد .چندي بعد زنداني و در سال 1346 از زندان آزاد شد اما به دليل ادامة مبارزات عليه حكومت پهلوي به زابل تبعيد گرديد .پس از پايان دوران تبعيد به مبارزات خود ادامه داد و در سال 1354به زندان افتاد كه تا آستانة پيروزي انقالب اسالمي در زندان بود .با پيروزي انقالب تالش خود را معطوف به تثبيت نظام جمهوري اسالمي كرد. طالقاني با حكم امام خميني امامت نخستين نماز جمعه بعد از پيروزي انقالب را بر عهده گرفت .عضويت در شوراي انقالب و نمايندگي امام خميني در مجلس خبرگان قانون اساسي از جملۀ مسئولي تهاي .آیت اهلل طالقانی بود .او سرانجام در ١٩شهریور ١٣٥٨در تهران درگذشت توطئه ها و تال شهای دشمنان داخلی و خارجی پیروزی انقالب اسالمی و پیشرفت موفقیت آمیز روند استقرار نظام جمهوری اسالمی ایران دشمنان خارجی و .داخلی را بسیار آشفته و ناراحت کرد با تسخیر النه جاسوسی و افشا شدن نقش آمریکا در توطئه علیه انقالب اسالمی ،خشم دولتمردان آمریکایی دوچندان .شد مهم ترین توطئه ها و تال ش هایی که دشمنان داخلی و خارجی علیه جمهوری :اسالمی ایران انجام دادند به شرح زیرند _1 ا_ی_جاد آشوبو ن__ا ا_م_نی ت__رور ش___خصیته_ا و م_رد_م ا_ن_قالب_ی_2 _3 ح_مله_ ن___ظام_یآمری_ک_ا ب___ه_ ط_بس ط_را_ح_یک___ود_تا_4 _١ایجاد آشوب و ناامنی گروهک های ضد انقالب با حمایت دشمنان خارجی انقالب اسالمی در مناطق مختلف کشور به ویژه کردستان، خوزستان ،سیستان و ترکمن صحرا (در استان گلستان کنونی)درصدد برآمدند که یکپارچگی و زندگی مسالم تآمیز اقوام ایرانی را به اختالف و تفرقه تبدیل کنند و مسائل و مشکالت زیادی برای کشور و مردم آن مناطق به وجود .آورند _٢ترور شخصیت ها و مردم انقالبی مدت کوتاهی پس از پیروزی انقالب اسالمی ،گروهک تروریستی فرقان برخی از شخصی تهای برجسته انقالبی مانند سپهبد ول یاهلل قرنی ،رئیس ستاد مشترک ارتش ،آیت اهلل استاد مطهری عضو سرشناس شورای انقالب و از یاران نزدیک امام خمینی ،دکتر مفتح ،حاج مهدی عراقی و آیت اهلل قاضی طباطبایی را که از مبارزان سرشناس بودند ،به شهادت رساند و به جان حجت االسالم اکبر هاشمی رفسنجانی و آیت اهلل ربانی شیرازی نیز ،که از شخصی تهای مبارز به شمار م یرفتند ،سوءقصد کرد .پس از دستگیری اعضای گروه فرقان ،سازمان مجاهدین خلق (منافقین) ترور را آغاز کردند و عده زیادی از .مسئوالن و شمار کثیری از مردم عادی را در کوچه و بازار به شهادت رساندند بیشتر بدانیم یک توضیح استاد شهید مطهری شهيد مطهري در سال 1298در فريمان در خراسان به دنيا آمد .پس از تحصيالت مكتب خان هاي ،عازم حوزۀ علميه مشهد شد و سپس تحصيالتش را در حوزۀ علميۀ قم ادامه داد .در قم از محضر آيت اهلل بروجردي ،امام خميني ،عالمۀ طباطبايي بهره برد .در سال 1334فعاليت علمي خود را در دانشكدۀ الهيات دانشگاه تهران آغاز كرد .در جريان قيام پانزده خرداد بازداشت و مدتي زنداني شد .در سال 1346با عده اي از فعاالن مذهبي ،حسينيۀ ارشاد را تأسيس كرد و در آنجا به روشنگري ادامه داد .به دليل توجه به .مشكالت جهان اسالم و به ويژه فلسطين ،در سال 1348مدتي بازداشت شد با او جگيري انقالب و هجرت امام خميني به پاريس ،به آنجا رفت و در حلقۀ مشاوران و ياران نزديك امام خميني قرار گرفت و به عضويت شوراي انقالب در آمد .استاد مطهري در شامگاه 11ارديبهشت 1358توسط گروه فرقان به شهادت رسيد .آثار شهيدمطهري در تبيين مباني نظري انقالب ،بيداري مسلمانان و مقابله با تهاجم فرهنگي نقش اساسي .داشته است شهيد دستغيب شهيد باهنر شهيد بهشتي شهيد رجايي _٣حملۀ نظامی آمریکا به طبس پس از اینکه دانشجویان پیرو خط امام سفارت آمریکا در تهران را ،تسخیر و اعضای سفارت را دستگیر و بازداشت کردند دولتمردان آمریکایی در شرایط دشواری قرار گرفتند .از این رو، آمریکا با طراحی یک عملیات پیچیده نظامی ،اقدام به پیاده کردن نیروهای ویژه خود در صحرای طبس کرد ( 5اردیبهشت .)1359مأموریت این گروه زبده نظامی ،تسخیر چند مرکز در تهران و خارج کردن آمریکاییان بازداشتی از ایران بود اما با عنایت خداوند، وقوع توفان شن و کاهش دید خلبانان آمریکایی باعث سقوط چند فروند بالگرد نظامی و کشته شدن تعدادی از نیروهای مهاجم شد. بقیه نیز با به جا گذاشتن بخشی از تجهیزات ،اسناد و مدارک مجبور .به فرار شدند بقاياي الشة هواپيماها و بالگردهاي آمریکایی در طبس _٤طراحی کودتا تیر ، 1359تعدادی از افسران وابسته به رژیم پهلوی و هوادار شاپور بختیار ،موسوم به«سازمان نقاب» جاسوسی آمریکا (سیا) و حکومت بعثی عراق کودتایی را طراحی کردند .کودتاچیان قصد داشتند با استفاده از امکانات نظامی پایگاه هوایی شهید نوژه همدان ،محل سکونت حضرت امام و برخی مراکز مهم در پایتخت را بمباران و نظام جمهوری اسالمی ایران را ساقط کنند .این .توطئه اندکی پیش از اجرا کشف و خنثی شد حزب توده نیز که به نفع حکومت شوروی در ایران جاسوسی می کرد ،در سال 1360ش ،قصد کودتا داشت که این توطئه نیز کشف .و سران آن دستگیر شدند تثبیت نظام جمهوری اسالمی ایران پس از انتخاب ابوالحسن بنی صدر به عنوان نخستین رئیس جمهوری اسالمی ایران ،امام خمینی عالوه بر تنفیذ حکم ریاست جمهوری وی، فرماندهی کل قوا و ریاست شورای انقالب را نیز به او واگذار کردند .قرار گرفتن در چنین موقعیت و مقامی بنی صدر را چنان مغرور کرد که از پذیرش محمد علی رجایی ،چهره انقالبی و مورد اعتماد امام و مردم ،برای نخست وزیری امتناع می ورزید ،سرانجام ،با اصرار نمایند_گان مجلس شورای اسالمی رجایی نخست وزیر شد .بنی صدر سپس با اختالف افکنی میان مسئوالن و نهادهای نظام ،روز به روز از خط امام فاصله گرفت و به گروه .های منحرف و معاند_ ،مانند سازمان مجاهدین خلق،نزدیک شد با شروع جنگ تحمیلی نیز نیروهای سپاه پاسداران را در تنگنای مالی و .تسلیحاتی قرار داد و زمینه سقوط خرمشهر را فراهم آورد این اعمال و رفتار سبب شد که امام خمینی او را از فرماندهی کل قوا برکنار کند .چند روز بعد_ هم نمایندگان مجلس شورای اسالمی به عدم کفایت سیاسی او رأی دادند .این رأی به تأیید امام خمینی رسید و بنی صدر از منصب ریاست جمهوری نیز عزل گردید(.خرداد)1360 با خلع بنی صدر ،محمد علی رجایی در دومین دوره انتخابات ریاست جمهوری پیروز شد_ ( 2مرداد )1360و محمد جواد باهنر را مأمور تشکیل کابینه کرد .دوره ریاست جمهوری رجایی خیلی کوتاه بود؛ ایشان به همراه نخست وزیر و یاور انقالبی خود در انفجار دفتر نخس توزیری توسط منافقین در 8شهریور 1360به .شهادت رسید پس از شهادت رئیس جمهور رجایی و نخست وزیر باهنر ،مجلس شورای اسالمی آیت اهلل مهدوی کنی را به ریاست هیئت دولت برگزید تا در اداره امور کشور و جنگ وقفه ای به وجود نیاید .اندکی بعد ،مردم ایران در انتخابات سومین دوره ریاست جمهوری بار دیگر با حضوری گسترده به پای صند_وق های رأی رفتند و آیت اهلل سید علی خامنه ای را به ریاست جمهوری اسالمی برگزیدند(10مهر )1360ایشان نیز میرحسین موسوی را برای تصدی منصب نخست وزیری به .مجلس شورای اسالمی معرفی کرد آیت اهلل خامنه ای دو دور متوالی در سمت ریاست جمهوری اسالمی باقی ماند 0در این دوره ثبات سیاسی و امنیتی بیشتری ایجاد شد و اداره امور جنگ با توان و موفقیت بیشتر به انجام رسید_ .همچنین در دوره مذکور دانشگاه ها که پس از پیروزی انقالب اسالمی تعطیل شد_ه بودند ،بازگشایی شدند (مهر )1362 با بروز پاره ای از اختالف ها میان مجلس شورای اسالمی و شورای نگهبان مشکالتی در اداره کشور به وجود آمد .ازاین رو ،به فرمان حضرت امام مجمع تشخیص مصلحت ،مرکب از مسئوالن عالی رتبه کشور و صاحب نظران برجسته ،تش_کیل شد تا به اختالفات میان مجلس و شورای نگهبان .رسیدگی کند بیشتر بدانیم بازنگری در قانون اساسی در اواخر زندگانی حضرت امام ،عده ای از نمایندگان مجلس شورای اسالمی و اعضای شورای عالی قضایی از ایشان درخواست کردند که قانون اساسی بازنگری و اصالح شود. امام خمینی در تاریخ 24اردیبهشت ، 1368هیئتی متشکل از 20نفر از شخصیت های مذهبی و سیاسی و 5نفر از نمایندگان مجلس شورای اسالمی را مأمور این کار کردند. هنوز فعالیت این هیئت به پایان نرسیده بود که بنیان گذار جمهوری اسالمی از دنیا رفتند ،اما روند بازنگری و اصالح قانون اساسی ادامه یافت .مهم ترین تغییر و اصالحی که در قانون اساسی صورت گرفت ،حذف منصب نخس توزیری و سپردن ریاست هیئت .دولت به رئیس جمهور بود همچنین شرط مرجعیت از شرایط رهبری حذف شد .سرانجام با نظر مساعد حضرت آیت ااهلل خامنه ای رهبر انقالب ،هم هپرسی اصالحات قانون اساسی در 6مرداد 1368برگزار شد و مردم به آن رأی مثبت دادند .هم زمان با این هم هپرسی ،انتخابات پنجمین دورۀ ریاست جمهوری نیز انجام گرفت و حجت االسالم اکبر هاشمی رفسنجانی به عنوان .چهارمین رئی سجمهوری اسالمی ایران انتخاب شد ارتحال امام خمینی(ره) و انتخاب حضرت آیت الله خامنه ای به رهبری امام خمینی در شامگاه 13خرداد 1368بعد از یک دوره بیماری در 87 سالگی از دنیا رفتند .خبر ارتحال حضرت امام را یادگار گرامی ایشان حجت االسالم سید احمد خمینی صبح روز بعد به اطالع مردم ایران و جهان رساند .دو روز بعد ،پیکر مطهر امام شهیدان در میان حزن و اندوه میلیو ن ها نفر از تشییع کنندگان در بهشت زهرای تهران به خاک .سپرده شد بالفاصله پس از رحلت بنیان گذار جمهوری اسالمی ایران ،مجلس خبرگان رهبری تشکیل جلسه داد و با اکثریت قریب به اتفاق آرا ،حضرت آیت اهلل سید علی خامنه ای را به دلیل داشتن شرایط و ویژگی های .مندرج در اصل یکصد و نهم قانون اساسی به مقام رهبری برگزید نمایی از تشییع جنازه میلیونی امام حضرت آیت الله خامنه ای هنگام خواندن وصیت نامه حضرت امام در مجلس خبرگان حضرت آیت اهلل خامنه ای از ابتدای نهضت تا زمان پیروزی انقالب اسالمی به عنوان شاگرد و پیرو حضرت امام خمینی (ره)حضور و نقش فعالی در مبارزه با رژیم پهلوی داشتند؛ از این رو ،بارها دستگیر ،زندانی و تبعید شدند .ایشان در دوران جمهوری اسالمی و در شرایطی که کشور گرفتار توطئه های پیچیده دشمنان خارجی و ضد انقالب داخلی و نیز جنگ_ تحمیلی بود ،همچون یاوری بصیر و ثابت قدم در خدمت انقالب و حضرت امام بودند و مسئولیت های خطیری را عهده دار شدند که از جمله آنها دو دوره ریاست جمهوری است .معظم له در تیر ، 1360هدف حمله تروریستی مجاهدین خلق قرار گرفتند که به شدت جراحت برداشتند و به شرف جانبازی انقالب اسالمی نایل .آمدند خبرگان ملت بر اساس چنین ویژگی ها و سوابقی ،ایشان را برای رهبری انقالب .اسالمی ،صالح ،شایسته و الیق تشخیص دادند پرسش های نمونه _ ١.نقش و جایگاه مردم را در روند استقرار نظام جمهوری اسالمی توضیح دهید _ ٢چرا با وجود قانون اساسی مشروطه ،پس از پیروزی انقالب اسالمی قانون اساسی جدیدی تدوین و تصویب شد؟ _ ٣علت تسخیر سفارت آمریکا توسط دانشجویان پیرو خط امام و پیامد سیاسی مهم آن در بعد داخلی چه بود؟ _٤چه ارتباطی میان اهداف و آرما نهای انقالب اسالمی و تأسیس نهادهای انقالبی وجود داشت؟ _ ٥به نظر شما علت استقامت نظام جمهوری اسالمی در برابر توطئ هها و دسیس ههای سهمگین دشمنان داخلی و خارجی در دهۀ 60 13ش چه بوده است؟ _ ٦از دیدگاه شما مه مترین آسی بهایی که انقالب اسالمی را تهدید م یکنند ،کدام اند؟