صفحه 1:
صفحه 2:
با واژههای همريشه ساخته
میشود.
صفحه 3:
صفحه 4:
آرایه اشتقاق جیست؟
در آرایه اشتقاق با اقتضاب کلمههای همريشه
بدكونهاى در كنار هم قرار و
آهنكينقر شدن شعر يا ند
گر دست دهد که آستینش كيرم
ورفه بروم بر آستانش میرم
(سعدی)
صفحه 5:
ه عبارت دیگره شاعران با نویسندگان با کنار هم
قرار دادن کلمههای همخانواده» آرایه اشتقاق را به
وجود می آورند. برخی معتقدند اشتقاق یکی از
انواع جناس است و آن را بهعنوان «جناس اشتقاق»
معرفی میکنند.
گفتم ای جان تو عین مایی گفت
عين جه بود در اين عيان كه منم
صفحه 6:
منال اشتقاق ا:
گرواه بگردانی و گر روی بپوشی
من مینگرم گوشه چشم نگرانت
(سعدی)
6 <2
صفحه 7:
مثال اشتقاق ۲
تا سر زلف پریشان تو در جمع آمد
هیچ مجموع ندانم که پریشان تو نیست
(سعدی)
CW
صفحه 8:
مثال اشتقاق ۳:
کویا ولی شناسان رفتند از این ولایت
(حافظ)
صفحه 9:
صفحه 10:
مثال اشتقاق ۵؛:
زو صفت رسیده است شاعری به شعری
ز نعتت گرفته است راوی روایی
(زینبی)
صفحه 11:
مي > چم
دبیر بازنشسته ادبیات فارسی
آرایه ی
اشتقاق
چیست؟
2
2
آرایه اشتقاق چیست؟
در آرایه اشتقاق یا اِقتِضاب ،کلمههای همریشه
بهگونهای در کنار هم قرار میگیرند که موجب
آهنگینتر شدن شعر یا نثر شوند.
گر دست دهد که آستینش گیرم
ورنه بروم بر آستانش میرم
(سعدی)
3
ه عبارت دیگر ،شاعران یا نویسندگان با کنار هم
قرار دادن کلمههای همخانواده ،آرایه اشتقاق را به
وجود میآورند .برخی معتقدند اشتقاق یکی از
انواع جناس است و آن را بهعنوان «جناس اشتقاق»
معرفی میکنند.
گفتم ای جان تو عین مایی گفت
عین چه بود در این عیان که منم
(مولوی)
4
مثال اشتقاق:1
Hاه بگردانی و گر روی بپوشی
گر ر
من مینگرم گوشه چشم نگرانت
(سعدی)
5
مثال اشتقاق 2
تا سر زلف پریشان تو در جمع آمد
هیچ مجموع ندانم که پریشان تو نیست
(سعدی)
6
مثال اشتقاق :3
رندان تشنهلب را آبی نمیدهد کس
گویا ولی شناسان رفتند از این والیت
(حافظ)
7
مثال اشتقاق :4
همی توختند و همی تاختند
همی سوختند و همی ساختند
(عنصری)
8
مثال اشتقاق :5
زو صفت رسیده است شاعری به شعری
ز نعتت گرفته است راوی روایی
(زینبی)
9
تدوین :محمد فایق مجیدی
دبیر بازنشسته ادبیات فارسی