تدریس کلیات بلوغ و عوامل موثر بر بلوغ زودرس

صفحه 1:


صفحه 2:
کلیاتی درباره بلوغ 

صفحه 3:
از حدود ۵ سال قبل از بلوغ جنسی میزان کمی از هورمونهای جنسی ميشوند كه لين میزان به تدریج در دوران بلوغ افزلیش می یلبد و سبب تکامل ساختمانی ‎١ 007‏ ال قلت حنی می شود. این هورمونها از غده ای به نام هييوفيزكه در قاعده مغز قرار دارد و نيز از غدّدٍ جنسى (بيضه ها در يسران و تخمدانها در دختران) ترشح مى شوند و سبب رشد و تكامل تناسلى و بروز صفات ثانويه جنسى مى شوند. ارات تال در نمام طول حيات بارورى اقراد ادامة خارد و بتدريج كاهشن مى يايند ‎Pio‏ اليم اروری اگرا أرد و بتدريج كاهش مى 

صفحه 4:
لین پیدایش بلوغ بر اثر ترشح هورمونهای جنسی است و فعالیتهای هورمونی سبب بروز تظاهرات بلوغ میشود که صفات اولیه و انویه جنسی نامیده می شود. ‎eee‏ إرتباط با اعضاى دستكاه تناسلی است ,و صفات ثانویه رویش موی صورت و ناحیه تناسلی و بم شدن و تغییرآهنگ صدا در پسران و رویش گموی تناسلی و تغییرات اندامها در دختران است. 

صفحه 5:
جها مهم جسمی در نوجوانان ‎eB”‏ در اندازه بدن ” تغيير در اندامهاى بدن ‏" رشد و تکامل صفات اوليه جنسى ‏۲ رشد و تکامل صفات ثانویه جنسی ‎ 

صفحه 6:
تغيير در اندازه بدن افزايش قد افزايش سريع قد در مراحل اوليه بلوغ اتفاق مى افتد و حداكثر اين افزايش در يسران از دختران طولائی تر است است. به همین علت قد پسران از دختران بلند تر می شود. افزایش وزن افزلیش وزن در هنگام بلوغ فقط مربوط به افزلیش چربی نیست بلکه رشد و تکا استخوان و عضله نیز مربوط است. به همین جهت با وجود اینکه پسران و دختران دوران بلوغ به سرعت افزایش وزن پیدا می کنند. لاغر و استخوانی به نظر می رسند. 

صفحه 7:
تغيير در اندامهای بدن در زمان بلوغ بینی و پاها و دستها بیشتر بزرگ می شوند. ساقها به تناسب بیشتر از می کنند و فرد در ابتدا بلندبه نظر می رسد به تدریج وقتی تنه کشیده شٌ و رشد کمر متوقف گردید بدن اندازه و نسبتهای فرد بللغ را پیدا می کند. لین تا ۱۵ سالگی ادامه می یابد. در کودکلنی که بلوغ دیررس دارند رشد ساقها برای مدت طولانی ادامه دارد و در نتیجه این کودکان ساقهای بلندتری نسبت به همسالان خود دارند. 

صفحه 8:
علاثم بلوغ جسمی دختران ۲ رشد پستانها 7 پیدایش موهای تناسلی و زیربغل 7 تبدیل شکل کودکی بدن به بزرگسالی 7 تبدیل صدای کودکانه به زنانه 7 رشد و جهش سریع در قد ووزن ۲ چوش جوانی 7 تمایل به جنس مخالف ۲ قاعدگی (منارک) 

صفحه 9:
بدیهی است اطلاعات باید در زمان مناسب و متناسب با نیاز و هماهنگ با هر فرهنگ جامعه ای باشد. بلوغ باید مورد توجه والدین و اولیا و مربیان : دادن اطلاعا ت در مورد هر تحولی زملنی نه چندان نزدیک ونه چندان دور از باشد. در مورد قاعدگی بهترین وقت زمان جهش قد در دختران می باشد که به فا چند ماه بعد پدیده قاعدگی اتفاق خواهد افتاد. 

صفحه 10:
لزوم مراجعه به پزشک: ار کی تاسن ۱۶سالگی شروع نشده باشد. ۲ چنانچه ۳ سال بعد از رشد پستان قاعدگی اتفاق نیفتد. ان مات فانویه حنسی تا سن ۱۴سالگی شروع نشده باشد. ” اگربین قد و وزن با سن همزمان اختلاف زیادی وجود داشته باشد. 7 اضطراب و سوالات نوجوان و یا والدین 

صفحه 11:
قاعدگی قاعدگی عبارت ااست از خونریزی فیزیولوژیک دوره ای رحم که معمولا هر۴ هفته یک بار طی دوران ابارورى زن و در نبود حاملكى اتفاق مى افتد. قاعدكى از سن بلوغ شروع و تا زمان يانسكى ادامه مى يابد. شروع قاعدكى تا يك سال ممكن است از نظر دوره هاى زمانى خونريزى نا منظم و نامرتب باثيد. ولى بعد از یک سال بطور معمول مرتب می شود ناراحتیهای ادك ‎8١‏ اروز قبل از خوتريزى شروع و؟ تا 8 روز ادامه مي يابد. در صورتي كه اي مشکلات خیلی شدید باشند مى توان با مشورت پزشک از مسکن استفاده کرد. 

صفحه 12:
شکایات اصلی دوران قاعدگی : سردرد عصبائیت بی حوصلگی بی خوابی درد زیر دل و درد ناحیه کمر که اکثر این موارد نيازى به 03000 0 يال روزانه و رعایت بهداشت و تغذیه مناسب می توان آنها را کنترل کرد. به دلیل دفع خون در دوران قاعدگی نیاز به آهن در اين دوران افزایش می یابد. بنابراین لازم امت از مواد حاوی آهن مانند: عدس برگه زردآلو جعفری تخم مرغ و گوشت قرمز بیشتر امت شود. راحتی یا داشتن آرامش در این دوران مهم می باشد زیرا عصبانیت باعث ترشح موادی در بدن و در نتیجه انقباض و درد بیشتر می شود. 

صفحه 13:
نوجوان باعث عوارضی مانند ضعف سستی خستگی اف تغییرات خلق و خوی بی حوصلگی طبش قلب و در برخی از مواقع تنگی نفس و | التهاب زبان و دهان می شوند. برای برطرف شدن گرفتگی عضلات و کم شدن درد ‎ae‏ تن است کمک کننده باشد: ‏۲ نوشیدن مایعات گرم در تخفیف گرفتگی عضلات توصیه می شود. ۳ گرفتن دوش آب گرم ‏7 دراز کشیدن به پشت با زانوهای بالا آمده و چرخاندن دایره ای زانوها ‏۲ حرکت به صورت چهار دست ويا (جمباتمه)كه در لين حللت رحم به پایین آویزان ‏می شود و به شل شدن آن کمک می کند. ‎ 

صفحه 14:
مواردی که نیازمند ارجاع به پزشک می باشد: دردهای شدید زیر شکم و یا کمر قبل یا هنگام قاعدگی به طوری که مانع از انجام فعالیتهای روزنه سود" فاصله بین دو قاعدگی کمتر از ۲۱روز و بیشتر از۵آروز میزان خوثریزی از معمول وجود لخته در چند نوبت خون قاعدگی(خون قاعدگی لخته نمی شود) لکه بینی در بین دو عادت ماهانه پر مویی یا ضخیم شدن موهای بدن (دور ناف صوره اگر بعد از برقراری قاعدگی های منظم بطور ناگهانی رویش موهای زبر در ناحیه صورت زیر چانه یا سای قسمتهای بدن پیش آید مخصوصا اگر این علامت با نا منظم شدن قاعدگی و چاقی همرا ۳ 

صفحه 15:
تغذیه در دوران بلوغ دریافت مواد مغذی به میزان کافی ضرورت دارد. تامین انریٍی پروتئین ویتامینها املاح آهن ید کلسیم و روی از اهمیت وییّه ای برخوردار است و نیاز نوجوان به علت سوخت باید در برنامه غذایی نوجوانان مواد نشاسته ای بر سیب زمینی و چربیها گنجانده شود. ا 1 فندهای تاده مانند نوشلله شکلات و لب نبات که صرفا اثرژی ز هستند و ارزش غذایی ندارند باید محدود شود (بعلت افزایش وزن و چاقی) 

صفحه 16:
به دلیل موقعیت خاص سنی و رشد سریع بدن نیاز نوجوان به پروتین افزایش می یابد. بايد به دو صورت حیوانی ( تخم مرغ گوشت شیر و پنیر) و گیاهی (غلات و حبوبات) که وجود دارند باید تامین گردد مصرف روزانه ۴۵ ا۷۰ گرم پروتتین توجوان لازم مى باشه 7 مصرف میوه جات و سبزیجات برای تامین انواع ویتامینها و املاح معدنى توصيه مى شود. 

صفحه 17:
لا روی. برای رشد و نمو خوب است. شایان ذکر است که این عنصر در غذاهای دریای مانند میگو و ماهی و حبوبات و گندم یافت می شود. ل به دلیل رشد سریع استخوانها نیز به کلسیم در این دوران زیاد می باشد. ۴۵درصد از رشد ۱ انفای می افتد. متابع غنایی حاوی کلسیم عبارتند از. شیر ماست/نیر كشك و ستتی. 3 اگر نوجوان جه طور منظم شروع به ورزش کند در میانسالی گرفتار بسیاری از بیماریها اژ/جمله دردهای ناشی از ضعف عضلانی و پوکی استخوان نخواهند شد. توجوتان تحمل شین نصحت را ندارند چون در دوره ای هستند که اعمال خود رابی نقص دانند که در لین مورد بهتر است والدین آنها را بطور غیر مستقیم در جریان اشتباهاتشان قرار دهند و سعی کنند خودشان الگوی مناسب برای آنان باشند. 9 

صفحه 18:
بلوغ زودرس 

صفحه 19:
| به ظاهر شدن علاثم بلوغ از جهت فیزیکی و هورمینی در دختران در سنین ۸-۹ سالگی بلوغ زودرس گویند. و در ابتدا این کودکان بلندتر از همسن های خود هستند. بلوغ زودرس از دو جنبه اهمیت زیادی دارد: !| علت ایجاد کننده آن, که پزشک متخصص با انجام آزمایشات لازم و پیگیریهای منظم و دقیق نوجوان مبتلا در طی مدت طولانی بدنبال علت ایجاد آن می گرداز. اثر بلوغ زودرس روی رشد قدی و روانی نوجوان . 

صفحه 20:
علل ایجاد کننده علائم بلوغ زودرس در دختران: در اکثر دختران علت خاصی برای بلوغ زودرس دیده نمی شود و در سایر افراد خانواده | (مادر یا خواهران وی) نیز چنین حالتی دیده می شود. ولی در مواردی بیماریهای مهم دستگاه عصبی مرکزی مثل تومورهای دو و مر با ضربه به جمجمه می تواند این حالت را ایجاد کند. گاهی کیستهای تخمدانی با تولید هورمونهای جنسی زنانه باعث بلوغ زودرس شوند. 

صفحه 21:
فرایند بلوغ " سن شروع تغییرات بلوغ در دخترها: ‎٩‏ تا ‎١١‏ سال " در پسرها: ۲ سال دیرتر " فرایند بلوغ حدود ۴ تا ۵ سال طول می کشد. 

صفحه 22:
* تأثیر عوامل بیولوژیک ات جسمی * تمایلات جنسی * رفتارهای پرخطر مهمترین چالش های ناشی از بلوغ 

صفحه 23:
بلوغ جسمى مى تواند يك تجربه منفى باشد. * رشد جسمى زود هنكام در دخترها با عدم رضايت از تصوير تن همراه است كه مى تواند به مشکلات زیر منجر شود: " اختلالات خوردن * اقسردگی * کاهش اعتماد به نفس 

صفحه 24:
تغییرات شناختی شکل گیری تفکر انتزاعی تفکر خودمحور تواناتی فکر کردن در مورد دیگران روش جدید پردازش اطلاعات تفکر انتقادی تفکر خلاقانه در شروع نوجوانی ۰ تفکر معمولا انتزاعی ۰ مفهومی و آینده گرا می شود. 

صفحه 25:
جالش هاي شناختي ۰ ‏از نوجوانان خلاقیت قابل ملاحظه ای نشان می دهند . که در زمینه نگارش‎ ١ ‏موسیقی » هنر و شعر تظاهر می کند.‎ و و ردنك ورزش و علاقه نوجوان يه دنياى انديشه ها نيز كطاهر مى شود ( بشر دوستی . اخلاق . وجدان و مذهب) "یکی از تكاليف عمده نوجوانى كسب احساس رضایت از خود توام با اطمینان است. * .یکی از تکالیف عمده نوجوانی کسب هویت است. * بحران هویت نوجوانی تا حدودی با انتقال از وابستگی به استقلال حل ‎oe‏ 

صفحه 26:
۰ منفی گرایی "نه .من خودم می دانم چکار کنم. لازم نيست به من بگویید بلندی موهایم چقدر باید باشد. به من نگویید قد دامنم چقدر باید باشد. " * اين منفى كاريها به اين دليل ظاهر مى شود که در درجه اول به والدین و پس و عم ی شود که این نوجوان خود صاحب عقل است/, باز هم » منفی کاری راه کلامی فعال ابراز خشم می گردد. 

صفحه 27:
‎LET eg prenatal eee‏ استقلال خویش ‏ خود را در هر مسئله ای داخل سازند. ‏۳ دور ۰ کروه هستاها . طرحها و رشته های انتخایی در مدرسد . نقطه نظرهای فلسفی و اصول اخلاقی بین نوجوان و والدین ممکن است . ‏مباحثه های طولانی صورت بگیرد. ‏این دوره سنی هرچه غریبتر بهتر ۲ و ون رااز منابع مختلف وارد سیستم خود مي سازد ‏*_ درک می کند که برای تغییر و رشد و برای انطباق با موقعیت های مختلف زندگی ‏باید انعطاف پذیر باشد. 

صفحه 28:
اگر چه متخصصین این نظریه را که نوجوانان تحت کنترل سیلی از هورمونها هستند اغراق آمیز می دانند . با این وجود عدم ثبات خلقی . قهر . علاقه به تنهایی و خلوت و زودرنجی ویژگی این دوران استد: 

صفحه 29:
کودکان قادر نیستند آینده دور را ببینند ولی در نوجوانان کم سن آینده نگری تا حدودی شکل گرفته و به همین دلیل هميشه نگران آینده هستند . به طور مثال نگران : عملکرد تحصیلی . ظاهر رشد فیزیکی و محبوبیت . ‎esa‏ یی از والدین . نداشتن دوست. ‏مصرف مواد مخدر و مشروبات الکلی . ‏فقر و گرسنگی در کشور . عدم توانایی در یافتن کار خوب ‏طلاق والدین و مرگ هستند . 

صفحه 30:
شب از نوجوانان در ابت ای دوران بلوغ خجالت و صصبيد و از آنجا که د تغییرات فیزیکی و عاطفی چشمگیری نیز هستند . برایند این دو ویژگی باعث حساسیت و توجه زیاد نسبت به خود در نوجوان می شود آنها با دیدن کوچکترین نقص در خود بسیار نگران می شوند . حتی نقص هایی کوچک که به چشم دیگران نمی آید برای آنها بسیار بزرگ جلوه می کند. باید منتظر نوسانات شدید هیجانی یا اندوه طولانی مدت در آنها بود که گاها خود باعث بروز مشکلات عاطفی شدیدی می شود . ۰ ۲ اغلب اغراق آمیز بوده و کارهایشان بات لازم را ندارد . گاهی خوشحال و شاد . گاهی غمگین و بی حالند . به همین دلیل بعضی فکر می/ کنند » دوره نوجوانی گذراندن کودکی ثانویه است. 

صفحه 31:
گاه دیگران ره حصوص والدین ) برای نوجوان سخت است و گاهً نوجوان در خود فرو می رود و فکر می کند تنها فردی است که اين گونه احساس می کند و لین تجربیات را دارد و تصور می کند او آنچنان وییّه و خاص است که هیچکس بخصوص خانواده نمی توانند او را درک کنند. این نوع باورها باعث احساس تنهایی و انزوای آنها می شود. بعلاوه نوع نگرش نوجوان به خود بروی نحوه تعامل اوجا خانواده و دوستان تأثي زیادی می گذارد . 

صفحه 32:
وظيفه والدين در لين ميان فهم لين نكته به نوجوان است كه او در وسط يك سرى | | ات مهم قرار دارد و این حالات و تفییرات همیشگی و بدین شکل ثابت نمی | اس و بوره در حال گذر است.. علاوه بر | تغییرات هیجانی بیشتر نوجوانان با ورود به اين دوران را دیگری را برای بیان احساسات خود پیدا می کنند . 

صفحه 33:
تغییرات شناختی نوجوانان در این دوره از نظر فکر کردن » یاد گرفتن و استدلال کردن جهش بزرگی | لد كودكان براى متقاعد شدن بايد لمس كنند و ببينند كه لن جيز واقعي است ولی نوجوانان قادر هستند در مورد عقاید و چیزهایی که قابل رویت یا لمس ن فکر کنند 

صفحه 34:
نوجوانان کوچکتر درگیر افکار انتزاعی و منطقی می شوند . نحوه فکر کردن آنها چیز را سیاه و سفید می بینند . یادگیری مطالب جدید برای نوجوانی که همه چیز را سیاه و سفید می بیند مشکل است . شتر عینی است و همه نظری ۲ بزركترى از این تصویر را ببینند. آنها به جای قبول ارزشها و اطلاعات بیشتر سئوال می کنند و این یعنی در هر چیزی که فکر کنند از نظر والدین آنها غیر منطقی است وارد بحث های داغ شوند. 

صفحه 35:
بعلاوه این تغیبرات فکری باعث می شود تا نوجوان بفهمد که کیست و یا است چه کسی باشد . به این فرآیند "ساختن هویت" می گویند که مهمترین پدیده این دوران است . ساختن هویت یعنی صرف زمان برای اينکه بفهمند چه کسی هستند . به چه ارزشهایی اعتقاد دارند و در زندگی به دنبال انجام چه کاری هستند. این دوره زمان آنست که درست و غلط را برای خود مشخص کنند . بيشتر نوجوانان در این سن هوبتهای مختلفی را کشف می کنند . از ديد والدین نوجوانان هميشه در حال تغییر هستند ولی در واقع این ها که نوجوان باید پشت سر بگذارد تا هویت و شخصیت نهایی خود. € 

صفحه 36:
بعضی از توجوآنان ممکن است به مسئله هویت کاری نداشته باشند و خیاج ارزشها و توقعات والدین را نسبت به زندگی قبول کنند و بعضی خیلی آشکارا ارزشهایی | را انتخاب می کنند که متضاد با ارزشهای والدین است . | ا لل 0 2 راولیل توجولتی شکل می گیرد و در بهضی تا/اواخر دوران نوجوانی طول می کشد. نوجوانان برای کسب هویت خود از والدین فاصله مى كيرند و تحت تأثير دو سن و سال خود قرار می گیرند . البته به این معنی نیست که والدین قادر نی فرزند خود تأثیرگذار باشند . دیدگاه اکثر نوجوانان نسبت به مسائل مذهبی , سیاسی و اجتماعی خیلی شبیه دیدگاه والدین آنها است. 

صفحه 37:
گرچه ممکن است نوجوانان بتوانند مانند بزرگسالان فکر کنند ولی از آنجا که تجربه کافی ندارند نمی توانند مثل آنها عمل کنند و رفتار آنها متناسب با فکرشان برای مثال ممکن است فرزند شما برای جمع آوری کمک نقدی برای زیست مشتاقانه راه پیمایی کند ولی در طول مسیر بطری خالی لب خود/| روی زمین بیندازد . 

صفحه 38:
۳۹ - . آثر استرسهای محیطی بر نوجوان محیط خانواده محیط آموزشی محيط كارى مواجهه با موضوعات جنسى فشارهاى اجتماعى اقتصادى روش فرزند پروری ارتباط والدین ‎she‏ يا طلاق ‎ 

صفحه 39:
... ار استرسهای محیطی بر نوجوان اعتیاد پرخاشگری جنبه های فرهنگی فشار مدرسه جر شکست با افت تحصیلی چالش های مربوط به کنترل تس ور روا ب وس تغییر در روابط با همتاها تلییر در رویط با بادر و خواهر ها درگیر شدن در روابط عاطفی با جنس مخالف 

صفحه 40:
۰ کاهش نقش والدین 7 افزایش نفوذ همسالان " گروههای بزمکار * سیگار و مصرف مواد " _رفتارهای جنسی * رفتارهای پرخطر * کنترل وزن خطراتی که نوجوان را تهدید می کنند 

صفحه 41:
آمروزه نوجوانان بیشتر از گذشته با رفتارهای پرخطر مواجه می شوند. حدود ۵۰ آنها در معرض خطر متوسط تا شدید بروز رفتارهای پرخطر قرار دارند. در معرض خطر بالائی قرار دارند. 

صفحه 42:
عوامل موثر بر بلوغ 

صفحه 43:
تاثیر ژنتیکی و عوامل محیطی مطالعات مختلف تأثیرات ژنتیکی مستقیمی را نشان داده‌لند که حداقل ۴۶ درصد از | ۲ ۱ ان را در جمعیت‌های دارای تغذیه مناسب تشکیل می‌دهد. ازثباط ژنتیکی زمان‌بندی بین مادران و دختران قوی‌ترین است. اگر عوامل ژنتیکی نیمی از تغییرات زمان بلوغ را تشکیل دهند. عوامل 070-39 ار ان ارات محیملی مشاهده شده این است که دیرتر در کودکانی که در ارتفاعات بزرگتر می‌شوند. رخ می‌دهد. 

صفحه 44:
تأثیر تغذیه ای عوامل تغذیه ای قوی‌ترین و بارزترین عوامل محیطی موثر در زمان بلوغ هستند. کالری اضافی (فراتر از رشد و فعالیت مورد نیاز) در مقدار چربی بدن منعکس می‌شود. که به مغز نشان می‌دهد که منابع لازم برای شروع بلوغ و باروری وجود دارد. اخیرا افزایش مصرف پروتئین حیولنی در سراسر جهان, سایر تغیبرات/در تغذیه و إفرايش چاقی کودکان منجر به سقوط سن بلوغ شده است. مصرف پروتئین کمتر و مصرف فیبر در رژیم غذلیی بالاتره همان‌طور که با رژیم‌های غذایی معمول گیاهخواری اتفاق می‌افتد. با شروع بعدی و پیشرفت کند بلوغ زنل همراه است. 

صفحه 45:
تأثیر چاقی و ورزش محققان علمی چاقی زودرس را با شروع بلوغ در دختران مرتبط دانسته‌اند. آنها ۲ ۳ لته سال و منارک قبل از دوازده سال کر کرده‌اند. همچنین نشان داده شده است که سطح متوسط فعالیت بدنی روزانه بر زمان لوغ به ویژه در زنان تأثیر می‌گذارد. سطح بالای ورزش, بلوغ را کند می‌کند. 

صفحه 46:
بیماری مزمن ‎we 2 Cra 1 1‏ يانه | بيمارىهاى مزمن مىتوانئد بلوغ را در دختران و يسران به تأخير بیتدازند. کسانی که التهاب مزمن دارند یا با تغنیه تداخل دارند. قوی‌ترین تأثیر را دارند. در دنیای غرب. بیماری التهلبی روده و سل به دلیل چنین اثری در قرن گذشته مشهور بودهلند. در حالی که در مناطقی از جهان توسعه نیافته» عفونت‌هایی مزمن انگلی به‌طور گسترده‌ای گسترش یافته است. 

صفحه 47:
استرس و عوامل اجتماعی ۲ انا گرارش کرده‌ند که منارک ممکن است چند ماه زودتر در هختران در | خانه‌های پراسترس رخ دهد پدرانی که در اوایل کودکی غایب هستند. پدرخوانده ای | ۲ ۰ ود کی مورد سوعاستفاده جنسی صولانی قزار می‌گیند. برعکس, منارک ممکن است کمی دیرتر باشد. وقتی دختری در یک خانوآکو بزرگ با پدر بیولوژیکی بزرگ شود. لأ مشخص شده است که درجات شدیدتری از استرس پناهندگی در زمان جنگ با تهدید به زنده ماندن, با تأخیر در بلوغ همراه است. 

صفحه 48:
از توجه نما سباسکزارم __ "۳ ‎ces 9‏ 

کلیاتی درباره بلوغ 2 از حدود 5س ال قب ل از بلوغ جنس ی میزان کم ی از هورمونهای جنسی تولی د و ترشح میشوند که این میزان به تدریج در دوران بلوغ افزایش می یابد و سبب تکامل ساختمانی تناسلی و عمل غدد جنسی می شود. این هورمونها از غده ای به نام هیپوفیزکه در قاعده مغز قرار دارد و نیز از غدد جنسی (بیضه ها در پسران و تخمدانها در دختران) ترشح می شوند و سبب رشد و تکامل اعضاء تناسلی و بروز صفات ثانویه جنسی می شوند. این اثرات متقابل در تمام طول حیات باروری افراد ادامه دارد و بتدریج کاهش می یابد. 3 بنابراین پیدایش بلوغ بر اثر ترشح هورمونهای جنسی است و فعالیتهای هورمونی سبب بروز تظاهرات بلوغ میشود که صفات اولیه و ثانویه جنسی نامیده می شود. صفات اولیه جنسی در ارتباط با اعضای دستگاه تناسلی است و صفات ثانویه جنسی شامل رویش موی صورت و ناحیه تناسلی و بم شدن و تغییرآهنگ صدا در پسران و رویش موی تناسلی و تغییرات اندامها در دختران است. 4 چهار تغییر مهم جسمی در نوجوانان ‏ تغییر در اندازه بدن تغییر در اندامهای بدن رشد و تکامل صفات اولیه جنسی رشد و تکامل صفات ثانویه جنسی 5 تغییر در اندازه بدن افزایش قد افزایش سریع قد در مراحل اولیه بلوغ اتفاق می افتد و حداکثر این افزایش در پسران از دختران طوالنی تر است است ،به همین علت قد پسران از دختران بلند تر می شود. افزایش وزن افزایش وزن در هنگام بلوغ فقط مربوط به افزایش چربی نیست بلکه رشد و تکامل استخوان و عضله نیز مربوط است .به همین جهت با وجود اینکه پسران و دختران در دوران بلوغ به سرعت افزایش وزن پیدا می کنند ،الغر و استخوانی به نظر می رسند. 6 تغییر در اندامهای بدن در زمان بلوغ بینی و پاها و دستها بیشتر بزرگ می شوند .ساقها به تناسب بیشتر از تنه رشد می کنند و فرد در ابتدا بلند به نظر می رسد به تدریج وقتی تنه کشیده شد و رشد کمر متوقف گردید بدن اندازه و نسبتهای فرد بالغ را پیدا می کند .این حالت تا 15سالگی ادامه می یابد. در کودکانی که بلوغ دیررس دارند رشد ساقها برای مدت طوالنی ادامه دارد و در نتیجه این کودکان ساقهای بلندتری نسبت به همساالن خود دارند. 7 عالئم بلوغ جسمی دختران رشد پستانها پیدایش موهای تناسلی و زیربغل تبدیل شکل کودکی بدن به بزرگسالی تبدیل صدای کودکانه به زنانه رشد و جهش سریع در قد و وزن جوش جوانی تمایل به جنس مخالف قاعدگی (منارک) 8 بدیهی است اطالعات باید در زمان مناسب و متناسب با نیاز و هماهنگ با هر فرهنگ جامعه ای باشد. بلوغ باید مورد توجه والدین و اولیا و مربیان باشد .به نظر می رسد بهترین زمان برای دادن اطالعا ت در مورد هر تحولی زمانی نه چندان نزدیک و نه چندان دور از آن رخداد باشد .در مورد قاعدگی بهترین وقت زمان جهش قد در دختران می باشد که به فاصله چند ماه بعد پدیده قاعدگی اتفاق خواهد افتاد. 9 لزوم مراجعه به پزشک: اگر قاعدگی تا سن 16سالگی شروع نشده باشد. چنانچه 3سال بعد از رشد پستان قاعدگی اتفاق نیفتد. چنانچه صفات ثانویه جنسی تا سن 14سالگی شروع نشده باشد. اگر بین قد و وزن با سن همزمان اختالف زیادی وجود داشته باشد. اضطراب و سواالت نوجوان و یا والدین 10 قاعدگی قاعدگی عبارت است از خونریزی فیزیولوژیک دوره ای رحم که معموال هر 4هفته یک بار طی دوران باروری زن و در نبود حاملگی اتفاق می افتد .قاعدگی از سن بلوغ شروع و تا زمان یائسگی ادامه می یابد. شروع قاعدگی تا یک سال ممکن است از نظر دوره های زمانی خونریزی نا منظم و نامرتب باشد .ولی بعد از یک سال بطور معمول مرتب می شود. ناراحتیهای زمان قاعدگی 1تا 2روز قبل از خونریزی شروع و 4تا 5روز ادامه می یابد .در صورتی که این مشکالت خیلی شدید باشند می توان با مشورت پزشک از مسکن استفاده کرد. 1 1 شکایات اصلی دوران قاعدگی : سردرد عصبانیت بی حوصلگی بی خوابی درد زیر دل و درد ناحیه کمر که اکثر این موارد نیازی به درمان نداشته و با فعالیت روزانه و رعایت بهداشت و تغذیه مناسب می توان آنها را کنترل کرد. به دلیل دفع خون در دوران قاعدگی نیاز به آهن در این دوران افزایش می یابد .بنابراین الزم است از مواد حاوی آهن مانند :عدس برگه زردآلو جعفری تخم مرغ و گوشت قرمز بیشتر استفاده شود. راحتی یا داشتن آرامش در این دوران مهم می باشد زیرا عصبانیت باعث ترشح موادی در بدن و در نتیجه انقباض و درد بیشتر می شود. 12 کم خونی در دختران نوجوان باعث عوارضی مانند ضعف سستی خستگی افسردگی تغییرات خلق و خوی بی حوصلگی طپش قلب و در برخی از مواقع تنگی نفس و التهاب زبان و دهان م ی شوند .برای برطرف شدن گرفتگ ی عضالت و کم شدن درد موارد زیر نیز ممکن است کمک کننده باشد: نوشیدن مایعات گرم در تخفیف گرفتگی عضالت توصیه می شود. گرفتن دوش آب گرم دراز کشیدن به پشت با زانوهای باال آمده و چرخاندن دایره ای زانوها حرکت به صورت چهار دست و پا (چمباتمه)که در این حالت رحم به پایین آویزان می شود و به شل شدن آن کمک می کند. 13 مواردی که نیازمند ارجاع به پزشک می باشد: دردهای شدید زیر شکم و یا کمر قبل یا هنگام قاعدگی به طوری که مانع از انجام فعالیتهای روزانه شود. فاصله بین دو قاعدگی کمتر از 21روز و بیشتر از35روز میزان خونریزی بیشتر از معمول وجود لخته در چند نوبت خون قاعدگی(خون قاعدگی لخته نمی شود) لکه بینی در بین دو عادت ماهانه پر مویی یا ضخیم شدن موهای بدن (دور ناف صورت)... اگر بعد از برقراری قاعدگی های منظم بطور ناگهانی رویش موهای زبر در ناحیه صورت زیر چانه یا سایر قسمتهای بدن پیش آید مخصوصا اگر این عالمت با نا منظم شدن قاعدگی و چاقی همراه شود . 14 تغذیه در دوران بلوغ دریافت مواد مغذی به میزان کافی ضرورت دارد .تامین انرژی پروتئین ویتامینها امالح آهن ید کلسیم و روی از اهمیت ویژه ای برخوردار است و نیاز نوجوان به علت سوخت وساز بدن زیاد است .بنابراین باید در برنامه غذایی نوجوانان مواد نشاسته ای برنج گندم سیب زمینی و چربیها گنجانده شود. مصرف زیاد قندهای ساده مانند نوشابه شکالت و آب نبات که صرفا انرژی زا هستند و ارزش غذایی ندارند باید محدود شود (بعلت افزایش وزن و چاقی) 15  به دلیل موقعیت خاص سنی و رشد سریع بدن نیاز نوجوان به پروتئین افزایش می یابد. باید به دو صورت حیوانی ( تخم مرغ گوشت شیر و پنیر) و گیاهی (غالت و حبوبات) که وجود دارند باید تامین گردد مصرف روزانه 45تا 70گرم پروتئین برای نوجوان الزم می باشد. مصرف میوه جات و سبزیجات برای تامین انواع ویتامینها و امالح معدنی توصیه می شود. 16  روی ،برای رشد و نمو خوب است .شایان ذکر است که این عنصر در غذاهای دریای مانند میگو و ماهی و حبوبات و گندم یافت می شود. ‏ به دلیل رشد سریع استخوانها نیاز به کلسیم در این دوران زیاد می باشد45 .درصد از رشد استخوانها در این سنین اتفاق می افتد .منابع غذایی حاوی کلسیم عبارتند از شیر ماست پنیر کشک و بستنی. اگر نوجوان به طور منظم شروع به ورزش کند در میانسالی گرفتار بسیاری از بیماریها از جمله دردهای ناشی از ضعف عضالنی و پوکی استخوان نخواهند شد. نوجوانان تحمل شنیدن نصیحت را ندارند چون در دوره ای هستند که اعمال خود را بی نقص می دانند که در این مورد بهتر است والدین آنها را بطور غیر مستقیم در جریان اشتباهاتشان قرار دهند و سعی کنند خودشان الگوی مناسب برای آنان باشند. 17 بلوغ زودرس 18  به ظاهر شدن عالئم بلوغ از جهت فیزیکی و هورمونی در دختران در سنین 8-9 س الگی بلوغ زودرس گویند .و در ابتدا ای ن کودکان بلندت ر از همسن های خود هستند. بلوغ زودرس از دو جنبه اهمیت زیادی دارد: علت ایجاد کننده آن ،که پزشک متخصص با انجام آزمایشات الزم و پیگیریهای منظم و دقیق نوجوان مبتال در طی مدت طوالنی بدنبال علت ایجاد آن می گردد. اثر بلوغ زودرس روی رشد قدی و روانی نوجوان . 19 علل ایجاد کننده عالئم بلوغ زودرس در دختران: در اکثر دختران علت خاصی برای بلوغ زودرس دیده نمی شود و در سایر افراد خانواده (مادر یا خواهران وی) نیز چنین حالتی دیده می شود. ول ی در مواردی بیماریهای مهم دستگاه عص بی مرکزی مث ل تومورهای مختلف – عفونت و التهاب مغز یا ضربه به جمجمه می تواند این حالت را ایجاد کند. گاهی کیستهای تخمدانی با تولید هورمونهای جنسی زنانه باعث بلوغ زودرس می شوند. 20 فرایند بلوغ ‏ سن شروع تغییرات بلوغ در دخترها 9 :تا 11سال ‏ در پسرها 2 :سال دیرتر ‏ فرایند بلوغ حدود 4تا 5سال طول می کشد. 21 مهمترین چالش های ناشی از بلوغ ‏ تأثیر عوامل بیولوژیک ‏ سازگاری با تغییرات جسمی ‏ نقش جنسی ‏ تمایالت جنسی ‏ رفتارهای پرخطر 22 بلوغ جسمی می تواند یک تجربه منفی باشد. ‏ رشد جسمی زود هنگام در دخترها با عدم رضایت از تصویر تن همراه است که می تواند به مشکالت زیر منجر شود: ‏ اختالالت خوردن ‏ افسردگی ‏ کاهش اعتماد به نفس 23 تغییرات شناختی ‏ شكل گيري تفكر انتزاعي ‏ تفكر خودمحور ‏ توانائي فكر كردن در مورد ديگران ‏ روش جديد پردازش اطالعات ‏ تفكر انتقادي ‏ تفكر خالقانه در شروع نوجوانی ،تفکر معموال انتزاعی ،مفهومی و آینده گرا می شود. 24 چالش هاي شناختي ‏ بسیاری از نوجوانان خالقیت قابل مالحظه ای نشان می دهند ،که در زمینه نگارش ، موسیقی ،هنر و شعر تظاهر می کند. ‏ خالقیت همچنین در زمینه ورزش و عالقه نوجوان به دنیای اندیشه ها نیز ظاهر می شود ( بشر دوستی ،اخالق ،وجدان و مذهب) ‏ یکی از تکالیف عمده نوجوانی کسب احساس رضایت از خود توام با اطمینان است. ‏ یکی از تکالیف عمده نوجوانی کسب هویت است. ‏ بحران هویت نوجوانی تا حدودی با انتقال از وابستگی به استقالل حل می شود. 25  منفی گرایی ‏ "نه ،من خودم می دانم چکار کنم .الزم نیست به من بگویید بلندی موهایم چقدر باید باشد .به من نگویید قد دامنم چقدر باید باشد" . ‏ این منفی کاریها به این دلیل ظاهر می شود که در درجه اول به والدین و پس از آن به دنیا اعالم می شود که این نوجوان خود صاحب عقل است . ‏ باز هم ،منفی کاری راه کالمی فعال ابراز خشم می گردد. 26  نوجوانها ممکن است برای اثبات استقالل خویش ،خود را در هر مسئله ای داخل سازند. ‏ برای انتخاب دوستان ،گروه همتاها ،طرحها و رشته های انتخابی در مدرسه ، نقطه نظرهای فلسفی و اصول اخالقی بین نوجوان و والدین ممکن است ، مباحثه های طوالنی صورت بگیرد. ‏ عضو هر نسلی خود بخاطر دارد که چگونه طرز لباس پوشیدن ،آرایش مو ،و ظاهردر این دوره سنی هرچه غریبتر بهتر . ‏ تدریجا ،نوجوان ارزشهای گوناگون را از منابع مختلف وارد سیستم خود می سازد ‏ درک می کند که برای تغییر و رشد و برای انطباق با موقعیت های مختلف زندگی باید انعطاف پذیر باشد. 27  اگر چه متخصصین این نظریه را که نوجوانان تحت کنترل سیلی از هورمونها هستند اغراق آمیز می دانند . ‏ با این وجود عدم ثبات خلقی ،قهر ،عالقه به تنهایی و خلوت و زودرنجی ویژگی این دوران است . 28  ک ودکان قادر نیستند آینده دور را ببینند ولی در نوجوانان کم سن آینده نگری تا حدودی شکل گرفته و به همین دلیل همیشه نگران آینده هستند .به طور مثال نگران : ‏ عملکرد تحصیلی .ظاهر رشد فیزیکی و محبوبیت . ‏ مرگ احتمالی یکی از والدین .نداشتن دوست . ‏ مصرف مواد مخدر و مشروبات الکلی . ‏ ‏ فقر و گرسنگی در کشور .عدم توانایی در یافتن کار خوب طالق والدین و مرگ هستند . 29  خیل ی از نوجوانان در ابتدای دوران بلوغ خجالت ی و عص بیند و از آنج ا ک ه دس تخوش تغییرات فیزیک ی و عاطف ی چشمگیری نی ز هس تند ،براین د ای ن دو ویژگ ی باع ث حساسیت و توجه زیاد نسبت به خود در نوجوان می شود ‏ آنه ا ب ا دیدن کوچکتری ن نق ص در خود بس یار نگران م ی شون د ،حت ی نق ص های ی کوچک که به چشم دیگران نمی آید برای آنها بسیار بزرگ جلوه می کند. ‏ بای د منتظ ر نوس انات شدی د هیجان ی ی ا اندوه طوالن ی مدت در آنه ا بود ک ه گاه ا خود باعث بروز مشکالت عاطفی شدیدی می شود . ‏ احساسات نوجوانان اغلب اغراق آمیز بوده و کارهایشان ثبات الزم را ندارد . ‏ گاه ی خوشحال و شاد ،گاهی غمگین و ب ی حالن د .ب ه همی ن دلی ل بعض ی فک ر می کنند ،دوره نوجوانی گذراندن کودکی ثانویه است. 30  درک دیدگاه دیگران ( ب ه خص وص والدی ن ) برای نوجوان س خت اس ت و گاهاً نوجوان در خود فرو می رود و فکر می کند تنها فردی است که این گونه احساس می کند و این تجربیات را دارد و تصور می کند او آنچنان ویژه و خاص است که هیچکس بخصوص خانواده نمی توانند او را درک کنند. ‏ این نوع باورها باعث احساس تنهایی و انزوای آنها می شود. ‏ بعالوه نوع نگرش نوجوان به خود ،روی نحوه تعامل او با خانواده و دوستان تأثیر زیادی می گذارد . 31  وظیفه والدین در این میان فهم این نکته به نوجوان است که او در وسط یک سری تغییرات مه م قرار دارد و ای ن حاالت و تغییرات همیشگ ی و بدی ن شک ل ثاب ت نم ی مانند و یک دوره در حال گذر است . ‏ عالوه بر این تغییرات هیجانی بیشتر نوجوانان با ورود به این دوران راههای متفاوت دیگری را برای بیان احساسات خود پیدا می کنند . 32 تغییرات شناختی ‏ نوجوانان در این دوره از نظ ر فک ر کردن ،یاد گرفتن و اس تدالل کردن جه ش بزرگی پیدا می کنند . ‏ کودکان برای متقاع د شدن بای د لم س کنن د و ببینن د ک ه آ ن چی ز واقع ی اس ت ول ی نوجوانان قادر هستند در مورد عقاید و چیزهایی که قابل رویت یا لمس نیستند نیز فکر کنند 33  نوجوانان کوچکت ر درگی ر افکار انتزاع ی و منطق ی م ی شون د .نحوه فک ر کردن آنه ا بیشتر عینی است و همه چیز را سیاه و سفید می بینن د .یادگیری مطالب نظری جدید برای نوجوانی که همه چیز را سیاه و سفید می بیند مشکل است . ‏ نوجوانان بزرگتر می توانند قسمت بزرگتری از این تصویر را ببینند . ‏ آنها به جای قبول ارزشها و اطالعات ،بیشتر سئوال می کنند و این یعنی در مورد هر چیزی که فکر کنند از نظر والدین آنها غیر منطقی است وارد بحث های داغ می شوند. 34  بعالوه ای ن تغییرات فکری باع ث م ی شود ت ا نوجوان بفهم د ک ه کیس ت و ی ا ممک ن است چه کسی باشد . ‏ به این فرآیند "ساختن هویت" می گویند که مهمترین پدیده این دوران است . ‏ ساختن هویت یعنی صرف زمان برای اینکه بفهمند چه کسی هستند ،به چه ارزشهایی اعتقاد دارند و در زندگی به دنبال انجام چه کاری هستند. ‏ این دوره زمان آنست که درست و غلط را برای خود مشخص کنند . ‏ بیشتر نوجوانان در این سن هویتهای مختلفی را کشف می کنند . ‏ از دید والدین نوجوانان همیشه در حال تغییر هستند ولی در واقع این ها مراحلی هستند که نوجوان باید پشت سر بگذارد تا هویت و شخصیت نهایی خود را پیدا کند 35  بعض ی از نوجوانان ممکن اس ت به مس ئله هوی ت کاری نداشته باشند و خیل ی ساده ارزشها و توقعات والدین را نسبت به زندگی قبول کنند و بعضی خیلی آشکارا ارزشهایی را انتخاب می کنند که متضاد با ارزشهای والدین است . ‏ کسب هویت قطعی در بعضی در اوایل نوجوانی شکل می گیرد و در بعضی تا اواخر دوران نوجوانی طول می کشد. ‏ نوجوانان برای کسب هویت خود از والدین فاصله می گیرند و تحت تأثیر دوستان هم سن و سال خود قرار می گیرند .البته به این معنی نیست که والدین قادر نیستند بر فرزند خود تأثیرگذار باشند . ‏ دیدگاه اکثر نوجوانان نسبت به مسائل مذهبی ،سیاسی و اجتماعی خیلی شبیه به دیدگاه والدین آنها است. 36  گرچ ه ممک ن اس ت نوجوانان بتوانن د مانن د بزرگس االن فک ر کنن د ول ی از آنج ا ک ه تجربه کافی ندارند نمی توانند مثل آنها عمل کنند و رفتار آنها متناسب با فکرشان نیست . ‏ برای مثال ممکن است فرزند شما برای جمع آوری کمک نقدی برای حفظ محیط زیس ت مشتاقان ه راه پیمای ی کن د ول ی در طول مس یر بطری خال ی آ ب خود را روی زمین بیندازد . 37 اثر استرسهاي محيطي بر نوجوان ‏ محيط خانواده ‏ محيط آموزشي ‏ محيط كاري ‏ مواجهه با موضوعات جنسي ‏ فشارهاي اجتماعي اقتصادي ‏ روش فرزند پروري ‏ ارتباط والدين ‏ جدائي يا طالق 38  ...اثر استرسهاي محيطي بر نوجوان ‏ اعتياد ‏ پرخاشگري ‏ جنبه هاي فرهنگي ‏ فشار مدرسه ‏ خطر شكست يا افت تحصيلي ‏ چالش هاي مربوط به كنترل ‏ تغيير در روابط با والدين ‏ تغيير در روابط با همتاها ‏ تغيير در روابط با برادر و خواهر ها ‏ درگير شدن در روابط عاطفي با جنس مخالف 39 خطراتي كه نوجوان را تهديد مي كنند ‏ كاهش نقش والدين ‏ افزايش نفوذ همساالن ‏ گروههاي بزهكار ‏ سيگار و مصرف مواد ‏ رفتارهاي جنسي ‏ رفتارهاي پرخطر ‏ كنترل وزن 40  امروزه نوجوانان بیشتر از گذشته با رفتارهای پرخطر مواجه می شوند. ‏ حدود %50آنها در معرض خطر متوسط تا شدید بروز رفتارهای پرخطر قرار دارند. ‏ 25%در معرض خطر باالئی قرار دارند. 41 عوامل موثر بر بلوغ 42 تاثیر ژنتیکی و عوامل محیطی مطالعات مختلف تأثیرات ژنتیکی مستقیمی را نشان داده‌اند که حداقل ۴۶درصد از تغییرات زمان بلوغ را در جمعیت‌های دارای تغذیه مناسب تشکیل می‌دهد .ارتباط ژنتیکی زمان‌بندی بین مادران و دختران قوی‌ترین است. اگر عوامل ژنتیکی نیمی از تغییرات زمان بلوغ را تشکیل دهند ،عوامل محیطی نیز به وضوح مهم هستند .یکی از اولین اثرات محیطی مشاهده شده این است که بلوغ دیرتر در کودکانی که در ارتفاعات بزرگتر می‌شوند ،رخ می‌دهد. 43 تأثیر تغذیه Fای عوامل تغذیه ای قوی‌ترین و بارزترین عوامل محیطی مؤث ر در زمان بلوغ هستند. کالری اضاف ی (فرات ر از رش د و فعالی ت مورد نیاز) در مقدار چرب ی بدن منعکس می‌شود ،که به مغز نشان می‌دهد که منابع الزم برای شروع بلوغ و باروری وجود دارد. اخیرا ً افزایش مصرف پروتئین حیوانی در سراسر جهان ،سایر تغییرات در تغذیه و افزایش چاقی کودکان منجر به سقوط سن بلوغ شده است. مصرف پروتئین کمتر و مصرف فیبر در رژیم غذایی باالتر ،همان‌طور که با رژیم‌های غذایی معمول گیاهخواری اتفاق می‌افتد ،با شروع بعدی و پیشرفت کند بلوغ زنان همراه است. 44 تأثیر چاقی و Fورزش محققان علمی چاق ی زودرس را ب ا شروع بلوغ در دختران مرتبط دانسته‌اند .آنها چاق ی را عل ت رش د پس تان قب ل از ن ه س ال و منارک قب ل از دوازده س ال ذکر کرده‌اند. همچنین نشان داده شده است که سطح متوسط فعالیت بدنی روزانه بر زمان بلوغ، به ویژه در زنان تأثیر می‌گذارد .سطح باالی ورزش ،بلوغ را کند می‌کند. 45 بیماری مزمن بیماری‌های مزم ن می‌توانن د بلوغ را در دختران و پس ران ب ه تأخیر بیندازند. کسانی که التهاب مزمن دارند یا با تغذیه تداخل دارند ،قوی‌ترین تأثیر را دارند. در دنیای غرب ،بیماری التهابی روده و سل به دلیل چنین اثری در قرن گذشته مشهور بوده‌اند ،در حالی که در مناطقی از جهان توسعه نیافته ،عفونت‌های مزمن انگلی به‌طور گسترده‌ای گسترش یافته است. 46 استرس و عوامل اجتماعی بیشتر مطالعات گزارش کرده‌اند که منارک ممکن است چند ماه زودتر در دختران در خانه‌های پراسترس رخ دهد ،پدرانی که در اوایل کودکی غایب هستند ،پدرخوانده ای در خان ه دارن د ،ک ه در کودک ی مورد س وءاستفاده جنس ی طوالنی قرار می‌گیرند. برعکس ،منارک ممکن است کمی دیرتر باشد ،وقتی دختری در یک خانواده بزرگ با پدر بیولوژیکی بزرگ شود. مشخ ص شده اس ت ک ه درجات شدیدتری از اس ترس محیط ی ،مانن د وضعیت پناهندگی در زمان جنگ با تهدید به زنده ماندن ،با تأخیر در بلوغ همراه است. 47 از توجه شما سپاسگزارم