تدریس بهداشت عمومی رشته فوریتهای پزشکی

صفحه 1:


صفحه 2:
سلامت» بهداشت فردی و بهداشت عمومی 

صفحه 3:
* از دیدگاه سازمان جهلنی بهداشت. سلامت عبارت است از برخورداری از آسایش کامل جسمی, روانی و اجتماعی و نه فقط نداشتن بیماری و نقص عضو. * علاوه برلین سلامت به معنای برخورداری از ظرفیت و تواناییها در اجتماع به منظور تطلبق افراد با تغییرات محیطی و قابلیت مقابله با مشکلات ناشی از اين تعریف شده است. * با توجه به تعریف سلامتی( تعریف ۷۳100 ) متوجه می شویم که سلامتی ب مسئله چند بعدی است حتی امروزه علاوه بر بعد جسمی, رولنی و اجتماعی» جنبه معنوى را هم در نظر مى ككيرنده 

صفحه 4:
ابعاد سلامت سلامت جسمانی: فقدان بیماری و: عملکرد کافی از منظر توانایی های جسمانی و فیزیولوژیک؛ تمامیت زیست شناختی فرد تلامت رولنی: سامت روانشناسانه نیز نامیده می شود. ممکن اسمم‌شامل سلامت عاطفی, منبع آشکاری برای قابلیت های عقلانی و درک ذهنی رگله 

صفحه 5:
‎eerie‏ ی وانایی تتامل مونر با افراد دیگر و محیط اجتماعی؛ رضایتمندی از روابط بین فردی؛ ایفای نقش: ‎ee ee‏ دی نیز نامیده شود مرتیط با مفییوم تعالیر نفس است؛ گاهی اوقات نگرلنی در مورد مسایلی مربوط به سیستم ارزش و و کاهی ممکن است مرتیط با عقیده ای در مورد " ‏بدیده ماورایی با تبرویی واحد باشد. ‎ 

صفحه 6:
0 بلید توجه داشت كه ابعاد مختلف سلامتى ويا بيمارى بر يكذيكر اث کرده و 0 گر فرار دارند. جنانچه مشکلات جسمی بر روان فزد: مشکلات رولنی بر جسم او و نیز هر دوی آنها بر جامعه و اختلالات موجود در جامعه بر ‎ie‏ در سلامی اثر می کنارند. لذا اقدامات انجام شده برای ارتقای سلامتی بلید به تمام جولنب سلامتی فّدی ‎ee‏ و سامت کلی جاععه توجه داشته باشد. 

صفحه 7:
انسان سالم انسان سالم انسانی است از نظر جسمی سالم؛ از نظر فکریبی عیب» از نظر رولنی شاد, از لحاظ اجتملعی فعال» از جنبه ی سیاسی آگاه» از نظر اقتصادی مولد و از نظر فرهنگی مسئول. 

صفحه 8:


صفحه 9:
سلامتی مفمومی نسبی است * التانداردهای سلامتی بین فرهنگ ها طبقات اجتماعی و گروههای متفاوت هستند. ‎ee‏ 2 بر اسان شرایط بومی منطقه تعریف شود ‎ 

صفحه 10:
> دسته بندی عوامل اجتماعی موثر بر سلامت سطح درآمد و طبقة اجتماعی * مهارت های افرد بای زندگی یز رفا* ۳ رد روانی و جسمي کودگان را % برخورداری از تسهیلات سلامت/ آموزش و سواد تست اشتغال و فضای کار ‎Le‏ محيط و فرهنگ اجتماعی ۲ فرهنگ و اعتقادات 

صفحه 11:
برای تأمین سلامت جامعه؛ بهداشت بايد به دو صورت در جامعه تأمين شود: ۱. بهداشت فردی ۲ بهداشت عمومی 

صفحه 12:
تعریف بهداشت فردی رعلیت بهداشت فردی, عبارت از پیروی افراد جامعه ازییک سلسله دستورها و عادت ‎clo‏ بهداشتی و دوری جستن از رفتارها و عادت های غیربهداشتی است که مجموعاً باعث می شود افراد جامعه. در معرض عوامل و شرلیط بیماریزا قرار نگرفته و به ‎ ‏بیماری های ناشی از آنها دچار نشوند. عادات و رفتارهای بهداشتی شامل: استراحت. نظافت. خواب. رژیم غذا 1 و وشاك استحمام و غیره: ‏۲ عادتها و رفتارهای غیربهداشتی شامل: پرخوری, استفاده بی دلیل از داروهاء کشیدن سیگار و غیره. 

صفحه 13:
مفهوم بهداشت عمومی بهداشت عمومی عبارتست از مجموعه دلنش و هنر پیشگیری از بیماری و تامین. حفظ و ارتقای تندرستی و توانمندی بشر با استفاده از تلاگم جمعی که منجر به توسعه جامعه شو د. 

صفحه 14:
هدف و فلسفه بهداشت عمومی تأمین سلامت چسمی, روحی و اجتماعی هر فرد جامعه که به عنوان مهم ترین سرمایه شمرده می شود. به عبارت دیگر: * _ کوشش هماهنگ تمام افراد و گروههای تشکیل دهنده جامعه برلی پیشبرد. نگهداری و بهبود سلامت مردم است. علاوه بر لین هر فرد نیز مسئول رعلیت مقررات و دستورهای بهدلشتی است و تأمین سلامت جامعه تنها بالمحساس وظيفه تمام افراد آن جامعه امکان پذیر است. اهمیت این موضوع: این سرمایه های فردی سبب می شهند که قدرت رسیدن فرد به اهدلف خود ( که جدا/از امداف جمع نیست». افزایش يافته و در صورتی که لین قدرت های فردی به صورت هماه" درآیند. دسترسی به اهداف عالی تر جامعه آسان تر خواهد بود. 

صفحه 15:
وظایف بهداشت عمومی ۲ تعبین نیازهای بهداشتی و شناسایی عوامل و خطراتی که سلامت فرد و جامعه را تهدید کند % لولویت بندی و تعیین سیاست ها و برنامه ها و اقدام برای پاسخ به نیاز مربوطه ۳ ارزشیابی وضعیت بهداشتی جامعه ویافتن نقاط قوت و ضعف آن ۳ ۱ ۱ ها و نامه های کوتاه و درازمدت و هماهنگ با تدابیر سازمان جهانی ا 10 شلظ وارتقاى سلامت قرد وجاممد 

صفحه 16:
. وظایف بهداشت عمومی ۳ کنات و ترست نیروی انسانی حرفه ای برای ارائه خدماه انجام پژوهش و اجرای آموزش همگانی در راستای سلامت فرد و جامعه 7 ا ل اده سطع اكاهى هاى بهداشتى ‎tle‏ بیماریانی و مهار بيمارى هاى واكير و ييشكيرى از ابتلاء به بيمارى ” ارتقاى سطح و تغيير سبک زندگی و اصلاح رفتارهای خطرساز فردى و اجتماعى 6 جهت تامين رفاه جسمىء رولنی و اجتماعی برای تحقق, حفظ و ارتقاى سلامت و توسعة جامعة 

صفحه 17:
تعریف سازمان جهانی بهداشت از بهداشت روان لأ بیداشت روان. قابلیت ارتباط موزون و هماهنگ‌با دیگران, تغییر و اصلاح محیط فردی و اجتماعی و حل تضادها و تمایلات شخصی به طور منطقی, عادلانه و مناسب. لأ نتیجه آنکه مفهوم بهداشت رولنی عبارت خواهد بود از تامین رشد و سلا فردی و اجتماعی. پیشگیری از ابتلاء به اختلال روانی. درمان مناسب و بازتوانی آن. 

صفحه 18:
ویژگی های افرادی که از نظر روانی سالم هستند: * این افراد نسبت به خود آرامش دارند یعنی به طور نسبتا معقولی احساس امنیت و کفایت دارند * توانایی های خود را در حد واقعی. ارزیابی می کنند. نه بیشتر و نه کمتر به خود احترام می گذراند و کمبودهای خود را می پذبرند. * به حقوق دیگران احترام مى گذارند. * می توانند به دیگران علاقمند شوند و آن ها را دوست بدارند. 

صفحه 19:
...و یژگی های افرادی که از نظر روانی سالم هستند: * می توانند احترام و دوستی دیگران را جلب کنند. * می توانند نیازهای زندگی خود را برآورده سازند و برای دشواری هلیی که در زندگی آنها پیش می آید راه حلّی پیدا کنند. آنها قادرند خود بیندیشند و تصمیم بگیرند. * قادرند مسئولیت های روزمر خود را با برگزیدن اهداف معقول پیش ببرند. * به طوری تحت تاثیر عواطف. ترس. خشم. عشق با گناه خود قرار نمی گیرند که زندگیشان پریشان شود. 

صفحه 20:
چند نشانه هشدار دهنده برای ضعف روانی * احساس نگرانی دائمی * ناشادی دائمی به علل ناموجه * از دست دادن آسان تعادل روانی در بیشتر اوقات * بی خوابی 2 * افسردگی و سرخوشی متناوب بصورت ناتوان کننده * احساس بی علاقگی و تنر دائمی نسبت به مردم 

صفحه 21:
۰ چند نشانه هشدار دهنده برای ضعف روانی ۰ آشفتگی زندگی * عدم تحمل داتمی فرزندان * همواره خشمگین و بعد دچار پشیمانی شدن * ترس بی جهت دائمی * دائما حق را به جانب خود دادن و دیگران را ناحق شمردن * احساس درد و شکایت های بی شمار بدنی که علّتی برای آن پیدا نمی شود. 

صفحه 22:
تعریف بهداشت حرفه ای لأ علم و هنر مربوط به پیش بینی, تشخیص, ارزشیلبی و کنترل عوامل با استرس‌های محیطی موجود در محیط کار است که می‌تولند باعث بیماری, اختلال در سلامت. سطح رفاه. عدم آسايش و ناراحتی قابل توجهی در کارکنان و یا شهروندان گردد. لأ هدف بهداشت حرفه‌ای: ارتقا و نگهداری بالاتریین درجمی رفاه جسمی, رولني و اجتماعی برای کارگران همه شغل‌ها و پیشگیری از زوال تندرستی آنان به علت شرلیط کار, حفاظت کارگران در برابر خطرهای ناشی از عولمل نامطلوب برای تندرستی‌به کار گماردن کارگر در محیط شغلی متناسب با وضعیت فیزیولوژیک و تجهیز رولنی وی و به خلاصه تطابق کار انسان با کار او است. ‎I‏ لين علم در راستای کاهش مرك و مير و ناتوانی‌های دائمی و موقت ناشی از حوادث شغلی| و همچنین پیشگیری از بروز بیماری‌های شغلی تلاش می‌کند. 

صفحه 23:
توسعه اقدامات اصلاحی توسط بهداشت حرفه‌ای: علم بهداشت حرفه‌ای .به توسعه اقدامات اصلاحی در زمینه کنترل خطرات بهداشتی از طریق کاهش و یا حذف مواجهه می پردازد. این روشهای کنترل در برگیرنده موارد زیر می باشند: * جایگزینی مواد مضر یا سمی با مواد کم خطرتر تغییر فر آیندهای کاری برای حذف يا به حداقل رساندن مواجهه کاری * طراحی سیستمهای تهویه * روشهای دفع ایمن زباله تجهیزات حفاظت فردی مناسب. 

صفحه 24:
بهداشت محیط. عبارت است از کنترل همه عواملی كه لثر سوبى بر بايدار ماندن 7 007 نار آین شامل بیماری‌های زیادی می‌شود که از ‎LI Gib‏ هواء مواد غذایی و بسیاری از عوامل محیطی دیگر سلامت انسان را تهدید می‌کنند. بهداشت محیط همچنین دربرگیرنده مطالعه فاکتورهای محیطی مضر براى سلامات انسان اخت. پیشگیری و رفع اثرهای ناشی از این عوامل است. 

صفحه 25:
اصلی ترین محورهای بهداشت محیط بررسی و تعیین مکانیسم های انتقال بیماری توسط محیط و نحوه پیشگیری و کنترل آنها تامین آب و مواد غذایی سالم مدیریت و کنترل آلودگی هوا تامین بهداشت مسکن. اماکن عمومی و تفریحی کنترل آلودگی صوتی پایش و کنترل اثرات بهداشتی پرتوهای یونساز و ۶ تصفیه. استفاده مجدد و دفع بهداشتی فاضلاب ها مدیریت جامع پسماندهای عادی و خطرناک ارزیابی و مديريت ریسک بهداشتی و مخاطرات محیط مدیریت اثرات بهداشتی و زیست محیطی پروژه های توسعه ای و زاری ها ارزیا سیا کنترل نا مدیریت بهداشت محیط در بلایا و فوریت ها ی 

صفحه 26:
0 (Health for all - HFA) در سال ۱۹۷۸ نیز کنفرانس مراقبتهای بهداشتی اولیه در آلمالتا تشکیل گردید و روش دستیابی به بهداشت برای همه. مراقبت های بهداشتی اولیه(/۳۲۱۲۵۲۷ ‎(Health Care- PHC‏ معرفی شد. Lon ‏استرانزی جهانی بهداشث برای همه توسط‎ ۱۹/۱ [٩ ‏اجلاس سازمان جهانی بهداشت مورد تصویب قرار گرفت و نمایندگان کشو/‌های‎ ‏عضو پذیرفتند که استراتژی های کشوری. بهداشت برای همه. را بر اسا‎ مراقبت های بهداشتی اولیه تدوین و به مرحله عمل درآوردند. 

صفحه 27:
HFA ‏هدف‎ 0 بهداشت برای همه یک هدف واحد و محدود نیست بلکه جریلنی است کهبه بهبود مداوم سلامت مردم منجر مى شود. " بهداشت براى همه به لين معنى نيست كه در سال هاى آتى ديكر كسى بيمار و ناتوان نخواهد بود بلكه بدان معناست كه بهداشت يا عى كيرد و در/هر كجا كه مردم زندكى و كار مى كنند خدمات بهداشتى در اختيار آنان خواهد بود. " و مردم امکانات بهتری براى رشد و رسيدن به كهنسالى سالم و ‎py Sa‏ خواهند داشت و افراد و خانواده هابه شیوه قلبل قبول و متناسب‌با توان و مشارکت خود به مراقبت های اساسی بهداشت دسترسی خواهند یافت. 

صفحه 28:
هدف بهداشت برای همه برپایه سیاست های زیر استوار است: ‎eee‏ جوم مردم است و تامین لن یک هدف اجتماعی در ثبراسر جهان ‏۳ اختلاف موجود بین وضعیت بهداشتی مردم جهان. نگرانی مشترک تمام کشورهاست و پاید کشورها به ‏ترتیبی که به دسترسی عموم مردم به مراقبت های اولیه بهداشتی و خدمات پث ‏به شدت کاهش یلبد(توزیع عادلانه امکانات بهداشتی در بین کشورها و در درور ‏بیانجامد ). ‏۳ حق و وظیفه مردم است که به صورت فردی و گروهی در برنامه ریزی واجرای مراقبت ‎ ‏بهداشتی حودشان نقش داشته باشند. ‏( مشارکت فعال مردم در شکل دادن به آینده بهداشتی و اقتصادی جامعه ) 

صفحه 29:
تعریف مراقبتهای بهداشتی اولیه: مراقبتهای بهداشتی ضروری که در دسترس همه افراد جهان قرار گیرد. برای آنها | قلبل قبول باشده با مشارکت کامل آنها باشد. قیعت مناسبی برای جامعه داشته | باشد وکشور قادر به پرداخت هزینه‌های آن باشد primary health care 

صفحه 30:
مراقبت های بهداشتی اولیه (فلسفه) جامع تربین و اولیه تربین نیازهای بهداشتی جامعه در محل کار و زندگی مردم فراهم گردد و دسترسی به خدمات آسان و مستمر باشد. ‎١‏ 1 و و سم هر انسان است. توزیم عادلانه خدمات بهداشتی کرمانی و منلبع اجتماعی اقتصادی بهداشت بخشی از توسعه اقتصادی اجتماعی/هر ‏کشور محسوب می شود. 

صفحه 31:
#هاولین سطح تماس مردم. خانواده ها و جامعه با خدمات سلامت است و مراقبت های سلامت را هر چه نزدیکتر به محل زندگی و کار مردم ارائه Coe ‎PHC a?‏ در همه کشورهالعماز توسعه یافته یادر حللتوسعه ارنشب کسانی‌دارد هلی‌در هر کشور شکل‌خاص‌خود را دارد. 

صفحه 32:
PHC ‏اصول‎ ۱ ‎.١‏ هماهنگی بخش های توسعه اقتصادی - اجتماعی (۸(0۲۵۵ ۳۲6۲-566۵۲۵۱ ۳ مشارکت مردم (۵۳۲۱6۱۵۵۱۵ بحاتصبصصم) ‎(Appropriate Methods) cls cb 43, ۴‏ ‎(Equity) (snip) clue ۴‏ ۵ جامعیت خدمات 

صفحه 33:
هماهنگی بین بخشی توسعه اقتصادی اجتماعی سلامت‌به صورت مجرد وجود ندارد و تحت تأثیر ترکیبی از عولمل محیطی. اجتماعی و اقتصادی است که به صورت تنگاتنگ با یکدیگر در ارتباطند. بنابرلین بخش های مختلف جامعه که بر سلامت افراد تاثیر دایند بلید تلاشی هماهنگ داشته باشند. 

صفحه 34:
مشار کت مردمی ‎ommunity Participation)‏ بدون همکاری و علاقه مردم به تامین و توسعه خدمات هیچگینه موفقیتی برای آن پیش بینی نمی شود این به عنوان بهداشت‌به وسیله مردم و قرار دادن سلامت مردم در دست خود آنها توصیف شده است. بعلاوه جوامع باید در موارد زیر مشارکت داشته باشند: * ایجاد و نگهداری محیط بهداشتی * ابقاء فعالیتهای بهداشتی. پیشگیری و ارتفایی * ارائه اطلاعات مربوط به خواستها و نیازها به مسئولین سطح بالا * به انجام رسانیدن اولویتهای مراقبت های بهداشتی و اداره بیمارستا نها و کلینیک 

صفحه 35:
در تمامی سطوح ارلئه خدمات بهداشتی درملنی بلید از روش. ابزار پرسنل. دارو؛ مواد و حتى سیستم اداری مناسب و منطبق‌با شرایط جامعه استفاده شود . در ارلئه خدمات‌به مردم باید از رو ش هایی استفاده شود کهبا فرهنگ جامعه مطابقت داشته و از ابزار و پرسنلی استفاده گردد که با شرلیط کار هماهنگ هستند. بنابرلین غن آوری مناسب ترکیبی است که هم ‎ses‏ مراقبت بهداشتی و هم بافت اقتصادی اجتماعی کشور را در نظر بگیرد. این موضوع شامل در نظر داشتن ملاحظات زیر است: ۰ هزینه (هم هزینه هاي سرمایه اي و هم هزینه هاي جاري) كارآيي و كارسازي فناوری برای مقابله با مشکلات بهداشتی قابل پذیرش بودن رویکرد هم براي جامعه هدف و هم از نظر ارائه کنندگان خدمات بهداشتي ۰ قابل تحمل بودن رویکرد از جمله ظرفیت نگهداري تجهیزات 

صفحه 36:
(Equity) (6412) ‏عدالت‎ منلبع بهداشتی و خدمات مربوط به لّن بلید.به صورت برابر در اختیار همه افراد جامعه قرار گیرد و مردم با نیازهای بکسان بلید دسترسی برابر به مراقبت های بهداشتی داشته باشند برای اطمینان از دسترسی ‎Wh ply‏ ره شش اه شه ‎abt.‏ ۲ ۶ بوداشتی اولیه در مناطقی بیشتر باشد که بیشترین نیازها وجود دارد. 

صفحه 37:
مراقبت های بهداشتی اولیه یک رویکرد جامع براساس مداخلات زیر است: > جامعیت خدمات مداخلات ارتقایی: برخورد مراقبت های بهداشتی اولیه در سطح جامعه با علل اساسی د ك3 "لرمت تاثیر می گذار: مداخلات پیشگیری کننده: این مداخلات کاهش دهنده بروز بیماری ها ‎A,‏ ‏ور الست كه رای فرد ایجاد مشکل نموده است. مداخلات درمانی: این مداخلات سبب کاهش شیوع بیماری بوسیله توقف پیشرفت چهاری در بمار اسر مداخلات بازتوانی: اين مداخلات سبب کوتاه نمودن پی آمد یا عوارض مربوط به مشكل سلامتى افراد مي شود 

صفحه 38:
اجزاء ۳۱۷ آموزش بهداشت بهبود تغذیه مراقبت های بهداشتی مادران و کودکان و تنظیم خانواده أبن ام وزج ‎sea‏ ‏بهداشت حرفه ای ایمن سازی پیشگیری و کنترل بیماری های واگیر شايع و بومی و کنترل آنها 

صفحه 39:
نظام (سیستم) سلامت نظام سلامت شامل تمام سازمان هاء موسسات. منابع و افرادي است که قصد اولیه آنهاء بهبود سلامتی است. 

صفحه 40:
هک > < ۳ ۳ اجزای اصلی نظام سلامت ارائه خدمات 2 انساني اطلاعات سلامث محصولات. واکسن ها و فن آوري هاي پزشکي گردش مالي نظام هاي سلامت رهبري و حاکمیت در نظام سلامت 

صفحه 41:
۲۷ ۲۷ ۷ ۲ سیستم های مراقبت بهداشتی در ایران موسسات بهداشت و درمان دولتی موسسات وابسته به دولت(خیریه.داوطلب) بیمه ها بخش خصوصی 

صفحه 42:
سطوح ارائه خدمت سطح اول: مراقبتهای بهداشتی اولیه ضروری سطح دوم: مراقبتهای پیچیده تر شامل خدمات درمانی ضروری سطح سوم: خدمات فوق تخصصی و پشتیبانی اقدامات اجرایی سطوح اول و دوم 

صفحه 43:
سطح اول ارائه خدمت شامل واحدهایی است که اولین و وسیع ترین تماس جامعه با نظام ارائه خدمات بهداشتی در آن به وقوع می پیوندد. واحدهای مورد نظر عبارتنداز : خلنه های بهداشت و مراکز بهداشتی ودرملنی روستایی و شهری. افرادی که در خلنه های بهداشت مشغول فعالیت هستند. عمدتاً شامل بهوز زن و مرد و در مراکز بهداشتی و درمانی. پزشک عمومی, كاردان ها و/ تكنسين های بهداشتی می باشند. 

صفحه 44:
سطح دوم ارائه خدمت ن سل شامل واحدهایی است که قادرند خدمات بهداشتی و درمانی را در نسطح تخصصی تری اه دهد که امس واحدها شامل مراکز بهداشت و پیمارستان شهرستان می باشند. ان عمومی با آموزش و تجارب بهداشتی و با مجموعه ای از کارشناسان در مراکز بهداشت خدمات بهداشتی, امکانات تشخیصی مثل آزمایشگاه و رادیولوژی دندانپزشکی و مامایی خدمت میل کنند. بیمارستان مرکز ارجاع بیماران؛ برای دریافت خدمات بستری و سرپایی تخصصی است. در کشور ایران. مجموعه واحدهای سطع اول و دوم را. در محدوده جغرافیایی شهرستان؛ ۵ بهداشتی و درمانی آن استان می ناهند. 

صفحه 45:
سطح سوم ارائه خدمت ل این سطح خدمات تخصصی تر و فوق تخصصی آموزشی را در برمی گیرد و مکمل سطح دوم است. ل بیمارستان تخصصی و فوق تخصصی در مرکز بهداشت استان؛ در ‎a‏ ‏دارند. لأ در اين سطح غالباً خدمات آموزش پزشکی و پیراپزشکی نیز اراه می شود. 1 حرکت بیماران بین سطوح مذکور. در قالب سیستم ارجاع صورت می‌گیرد. 

صفحه 46:
سطوح مراقبت های بهداشتی و خدمات مربوط با آن مراقبت‌های سطح دوم (خدمات بیمارستان‌های عمومی) مراقبت‌های بهداشتی اولیه خدمات ارتقایی پیشگیری و خدمات پایه درمانی (خانه‌های بهداشت, پایگاه‌های بهداشتی و مراکز بهداشتی درمانی) 

صفحه 47:
مفهوم پیشگیری + ۰ موم ساده. به معنای جلوگیری از به وجود آمدن بیماری قیل از وقوع آن است. ۰ در موم علمی بیشگبری شامل کلیه اقداماتی است که به منظور جلوگیری از بروزء قطع یا کاهش سرعت سیر بیماری به کار مى آيد. 

صفحه 48:
سطوح پیشگیری 0 پیشگیری نخستین, ابتدایی یا ريشه ای ‎@rimordial‏ ‎primary) Jj! chs b all opin |‏ 3 ييشكيرى ثانويّه يا سطح دوّم ‎Gecondary)‏ 1 بيشكيرى ثالثيّه يا سطح سوّم ‎tertiaryy‏ 

صفحه 49:
(Primordial prevention) (jtosis 5.5 sin " اصطلاح پیش گیری مقدماتی برای توصیف از میان بردن عوامل خطر بیماریها اطلاق می شود. در این نوع پیش گیری مسئولین بهداشتی می کوشند تا با / کاستن از خطرهای مواجهه از بروز بیماری پیش گیری نمایند. 

صفحه 50:
پیش گیری اوّلیه پا سطح اوّل : 0۳6۷6۳10۳ ۴۳۱۳۵۲۷ * اصطلاح پیش گیری اولیه به حالتی اطلاق مى شود که در ن تلاش مى شود از طریق تلثیرات بر اشخاص و اجتماع مانند حفظ وضعیت بهداشتی محل زیست افراد و ایمن سازی بر علیه بیماریهای عفونی سبب حفظ و ارتقای تندرستی آنها گردید. * مقصود از پیشگیری سطح اوّل پیشگیری از بیماری با کنترل علل و عواما است. *_پیشگیری سطح اول عمدتا شامل مداخله در مرحله بيش از بيماريز شن ات نان که ود وزن بك هنكام تولد می باشد. 

صفحه 51:
secondary prevention )es> ‏پیش گیری سطح‎ انواعی از برنامه های سلامت هستند که به منظور فراهم آوردن تداییری برای افراد و جمعیتها به منظور شناسایی زودرس و مداخلة سربع و کارساز برای اصلاح مشکلات سلامت در مرحلة قبل از بروز علائم طراحی شده انده مانند پیدا کردن موارد بیماران کشف نشدة دیابت و تنبلی چشم در اطفال و سرطان دهانه . ‏رحم(آزمایش باب اسمير)‎ (Tertiary prevention) paw chow oF ig ۳ شامل تداییر در دسترس به منظور کاستن یا از میان بردن نقص ها ونانوانی های دراز مدت و به حدا رساندن رنج های حاصل از بيمارى و ارتقاى تطايق بيمار با حالت های درمان اپ است. به این مفهوم پیش گیری سطح سوم تا عرصه بازتوانی گسترش می یاید. 

صفحه 52:
۵ ‏ل ره‎ Sy Jiri »‌آموزش بهداشت تلاش می کند فاصله میان آگاهی و عمل را پر کند. #هدف آموزش بهداشت تغییر رفتارهای زیان بخش افراد . گروه ها و جمعیت ها به رای وحن ات که بر سلامت کنونی و آینده آنان آثر می گذارد: #آموزش بهداشت عبارت است از استفاده از هر گونه ترکیبی از روش های آموزشی گوناگون به منظور تسهیل پذیرش داوطلبانه نتارهای موثر بر سلامت. 

صفحه 53:
ارتقای سلامت هر گونه ترکیبی از فعالیت های آموزش بهداشت و حمایت های محیطی ۰ سازمانی و اک از فتارهای منجر به سلامت فرد » گروه و اجتماع صورت می گیرد. ا ل لاه ی و شوه زندگی به منظور نیل به وضگیت مطوب سلامت است... تغییر شیوه زندگی می تولند بوسیله ترکیبی از تلاش ها برای اذ آگاهی. تغيبر رفتار و ايجاد محيط حامى رفتارهاى سالم صورت گیرد. 

صفحه 54:
برنامه های آموزش بهداشت و ارتقای سلامت. تقریبا در هر محیطی که بتوان سور کرت از جمله مدارس. دانشگاه هاء کارخانه هاء ادارات؛ مححل های کاره مراگز بهداشتی و درملنی» مراکز آموزشی, فرهنگ سراهاء پادگان هاء زندان هاء نمایشگاه ها. مساجد. ورزشگاه هاء مراکز خرید. مراکز بازپروری و بنگاه های خیریه قابل اجرا 

صفحه 55:
إن ساذى 

صفحه 56:
افرادی که در معرض خطر ابتلا به برخی بیماری های عفونی هستند را ممکن است بتوان از طریق اقداماتی نظیر : 1 مصون سازی فعال ( واکسیناسیون ) 1 مصون سازی اتفعالی ( ایمونوگلو بولین ) / لا پیشگیری دارویی ( کموپروفیلاکسی ) در مقابل آن بیماری ها ايمن نمود. 

صفحه 57:
ایمونوپروفیلاکسی فعال (واکسیناسیون) لا ایمونوپروفیلاکسی, منظور ایجاد ایمنی و حفظ سلامتی افرادی که در معرض خطر ابتلام به بیماری عفینی خاصی هستند. ارتست از استفاده از واکسن ها توکسوئید ها و گاماگلوبولین ها به | پس از ابتلاء به بعضی از بیماری های عفینی. معمولاً آنتی بادی های محافظت کننده ای علیه عوامل سببى أن بيمارى ها در بدن توليد مى شود و به حدّت چنمین سال و گاهی تا پایان ماد لور على اند وفرد را مصون م تمايد ل حال در صورتى كه فردى عليه يك بيمارى خاصى. فاقد آنتى بادى باشد با تزريق واكسن/يا ايمونوكلوبولينء ممکن است بتوان او را مصون نمود. 

صفحه 58:
.. ایمونوپروفیلاکسی فعال (واکسیناسیون) و اب دتگاع آیمنی تحریک شده و علیه عامل بیماری زای خاصی : * تولید آنتی بادی می کند (واکسن 1۷11۷1۳ سه گانه. سیاه زخم ) * بدون تولید آنتی ا فا ا فتال كردن بازوی لیمنی سلولی, داعث ایجله مصونیت می 058 ‎(BCG)‏ بیماری شدید در سایر نقاط بدن می گردد. ‎eishmanization / SIL.)‏ ( 

صفحه 59:
تداوم اثر واکسن ها ارم به دتر است که تداوم و مدت اثر آنتی بادی های حاصله از واکسنی به وا دیگر متفاوت می باشد. ‎em‏ ال وا سس کلرا (وبا) در حدود چند ماه و در رابطه با توکسوئیدها/لازم ‏است هر چند وقت یکبار به واکسیناسیون یادآور اقدام شود ‎eee 1‏ را های زنده ضعیف شده خیلی بیشتر و گاهین فا بان ‏عمر انسان بوده و معمولا نیاز به یادآور های مکرر نیز نمی باشد. 

صفحه 60:
انواع واکسن ها واکسن از باکتری یا وبروس زنده ضعیف شده و یا غیر فعال شده و یا جزئی از آن ها (مانند آنتی ژن سطحی خالص شده یا توکسوئید) ساخته شده است. با تزریق واکسن . سیستم ایمنی بدن علیه باکتری یا وبروس وارد شده به بدن, آنتی بادی ساخته و باعث بالا بردن مصونيت بدن در مقابل ب, ناشی از آن می شود. واکسن هابه دو گروه واکسن های زنده ضعیف شده و واکسن های غیرزنده (غیرفعال) تقسیم می شوند. 

صفحه 61:
1 واکسن های باکتریلیی شامل واکسن های حاوی باکتری زنده ضعیف_شده (ماندد ب.شز)» باکتری کشته شده (مانند سیاه سرفه» توکسوئید(مانند دیفتری و کر و ون هام بلی ساکاریدی (مانندپنوموکوک پلی ساکاریدی و مننگوکوک پلی ساکاریدی) هستند. | واکسن های ویروسی شامل ویروس زنده ضعسف شده «مثل ‎«MMAR‏ ‏واکسن خوراکی فلج اطفال و تب زرد) ۰ ویروس کامل غیرفعال_(مانند وا تزریقی فلج اطفال و هاری) و بخشی از آنتی ین سطحی ویروس_(مانند هپاتیت م و آنفلوانزا) هستند. 

صفحه 62:
جدول جدید واکسیناسیون ۱۴۰۳ به صورت زير است: 7 بدو تولد: واکسن ب ث ژ ۰ فلج اطفال خوراکی» هپاتیت ب دو ماهگی: فلج اطفال خوراکی» واکسن پنج‌گانه. روتاویروس» پنوموکوک چهار ماهگی: فلج اطفال خوراکی» واکسن پنج گانه روتاویروس, فلج اطفال تزریقی» پنوموکوک ‎٠‏ شش ماهگی: فلج اطفال خوراکی» پنج گانه» روتاویروس» فلج اطفال تزریقی» (فقط در استانهای خاص) ‏دوازده ماهگی: پنوموکوک؛ واکسن ۸۸۲/8 ‏7 هجده ماهگی: واکسن ‎MMR‏ واكسن سه كانه؛ فلج اطفال ‏شش سالگی: فلج اطفال خوراکیء واكسن سه كانه 

صفحه 63:
مدت زمان نکه داری واکسن ها پس از باز شدن ویال در مراکز بهداشتی و درمانی * واكسن هاى فلج اطفال. سه كلنه. دوكلته. كزاز و هياتيت 83 يس از باز شدن ويال در مركز ارائه خدمات. در صورتی که شرلیط زنجیره سرما و سترونی حفظ شود. تا پایان تاريخ انقضا قلبل مصرف * تبصره: در تیم های واکسن سیر ویال واکسن های باز شده بليد در بايان روز کازی دور ري شوند. ولی ویال های باز نشده درصورت رعایت زنجیره سرد می تواند در روزهای بعد مصرف) شود * ویال های باز شده ؟1۷]1۷]1 و 26262 در صورتی که در عرض۶ ساعت به مصرف نرسند باید دور ريخته شوند. 

صفحه 64:


صفحه 65:
واکسن هایی که برای مسافران در نظر گرفته می شود شامل : لا سرخكه پولیو, یادآورهای کزاز و دیفتری هستند. لا در برخى مناطق خاص واکسن طاعون, تب eee ئید. هاری انسفالیت ژاپنی و مننژیت ل برای حجاج و زاثرین عتبات عالیات واکسن مننگوکوک به علت سرایت سریع ‏ الزامی است. 

صفحه 66:
تماس های شغلی لأ کارکنان خدمات بهداشتی به علت سروکار با خون و فرآورده های ‎sab ol‏ عليه هپاتیت 13 واکسینه شوند. وهمچنین در برابر بیماری هایی چون : سرخک .سرخجه ‎abl‏ مرغان و آنفولانزا نیز باید مصون شوند. 7 ‎I‏ کارکنان کشتارگاههای پرندگان بايد عليه آنفولانزاى پرندگان واکسینه شوند 

صفحه 67:
1 حاملگی و شیردهی در دوران شیردهی هیچ گونه ممنوعیتی برای مصرف هیچ کدام از واکسن ها وجود ندارد و واکسن های لازم را بدون هیچ محدودیتی می توان مصرف کرد تزریق واکسن دوگانه بزرگسال در دوران بارداری لازم است و لذا توصیه شده زنان بارداری که در طی ۱۰ سال گذشته دوز یاداور توکسوئید1 1 را دریافت نکرده لند ۰ یک نورت دريافت کنند . زنلنی که در سه ماهه دوم يا سوم بارداری دچار آنفولانزا می شوند زمان بستری بیشتری را بلید در بیمارستان بگزرانند بنابراین توصیه می شود خلنم هلیی که در شیوع آنفولانزا حامله هستند تحت پوشش واکسیناسیون قرار بگيرند. 

صفحه 68:
۳ حاملگی و شیردهی واکسن هایی مثل: پولیومپلیت. هپاتیت 83. پنوموکوک. مننگوکوک و تب زرد را در صورت لزوم می توان به مادران باردار تزریق کرد. | از طرفی مصرف واکسن های چون : ‎O‏ سرخک © سرخجه اوریون © و آبله مرغان در دوران بارداری ممنوع است 

صفحه 69:
‎١‏ فش آسی (مادر زادی, اکتسابی؛ یا ناشی از درمان دارویی)) مستعد ‎ ‎ ‎ ‏به بسیاری از عفینت ها هستند و از طرفی ممکن است نسبت به اثرات زیانبار ناشی از واکسن های وبروسی زنده نیز حساس باشند و به همین دلایل معمولا واکسن های ویروسی زنده به افراد دچار نقص ایمنی تجویز نمی شود ." * مثلا خودداری از تجویز 60۳ (قطره خوراکی فلج اطفال ) و جایگزینی ‏۷ «واکسن تزریقی) 

صفحه 70:
زنجیره سرد واکسن ها پیشگیری و کنترل بیماری های واجد واکسن .در گرو حفظ خواص واکسن ها تاقبل از مصرف آنها می باشد و از طرفی هر یک از واکسن ها ممکن است در دمای به خصوصی پایدار بوده و در دماهای ۱ - انها كاستة شوك ؛ لذا اطلاع کافی از زنجیره سرد واکسن/ها از ام رای برخوردار ات از آنجا که موفقیت تاثیر واکسن ها در 

صفحه 71:
. زنجیره سرد واکسن ها اغلب واکسن ها را می توان در دمای حدود ۲-۸ درجه سانتی گراد نگه داری کرد و از یخ زدن آنها جلوگیری نمود : ولی این دستور شامل کلیه واکسن ها نمی شود به طوری که حلال واکسن های 118 و ب.ثژ نیز در واحد مصرف کننده باید در دمای ذکر شده نگهداری شوند. واکسن های آیله مرغان و واکسن زنده ضعیف شده آنفلوآنزا را بلید به طور مداوم در حللت یخ زدگی یعنی دمای حدود 1۵- درجه سانتی گراد نگه داری نمود ‎٩‏ کی پاک ها در تمالس با دمای انجماد همیشه قابل رویت و واشح نمی باشد لذا عدم وجود این تغیبرات دلیل بر سالم بودن واکسن: نمی باشد بدیهی است که دمای بالاتر از حد مجاز نیز باعث کاهش تاثیر واکسن ها می شود؛ ولی این تاثیر الخدت ی ی ی رت 

صفحه 72:
شاخص ویال واکسن( ]۲۷1 ): * شافص ويال واكسن یک برهسب مساس به مرارت است که )9 ‎hy‏ نصب می شود تا به صورت تجمعی میزان مراجهه با هرارت را نان دهد. + ترکیب اثرات مرارت و زمان سسبب تیره تر شدن تدریبی مربع دافل دایره ب صبرت غير قابل بركشت مى شود. هرجه هرارت كمتر باشد ابن تيره تر شدن ديرتر رخ مى دهد و هرجه رارت بيشتر شود اين فرايند سريعتر رن هی دهد. + در واقع. تنها | مرمله وبود دارد: ‎claps‏ قابل مضرف که مربع دافلن رشن تر از دایره اطراف اسست + مرهله غیر قابل مصبرف که مربع دافلی همرنگ دایره بیردنی شده و یا پر رنگتر است. زمانی که که رنگ مربع دقيقا با دایره اطراف یکی می شود نقطه انتهاين مصرف است تغییرات رنگ شاخص ‎WWM‏ 9 

صفحه 73:
شرایط نگهداری واکسن ها برای نگهداری واکسن ها در منازل می توان از : ۳ بخچال و فریزر استفاده نمود ؛ ولی در مراکز ی که مقادیر زیادی از انواع واکسن را نگهداری می کنند بهتر است به جای اینگونه وسایل دو منظوره از یخچال و فریزرهای جداگانه ای استفاده کنند . از گذاشتن واکسن ها در کف و اطراف درب اینگونه وسایل باید احتراز نمود. 

صفحه 74:
واکسن هپاتیت 3 : بصورت 2/0) میلی لیتر عضلانی در ساعات اول عمر تزریق می شود. واکسن ب ث ژ: 0/06) میلی لیتر داخل جلدی در حد فا سوم بالایی و دو سوم تحتانی بازو در ساعات اول عمر تزریق شود. قطره فلج کودکان: بصورت خوراکی. 

صفحه 75:
7 1 ues ‏ید‎ ‏الوا زاك تت‎ 1 ويروس غيرفعال 

صفحه 76:
نکته: 7 واكسن هاى ينج كانه. سه گانه. دو گانه. کزاز. هپاتیت ب. هموفیلوس آنفلوانزای تیپ ب 110 . پنوموکوک و فلج اطفال تزریقی در مقلبل بخ زدگی تغییر ماهیت می دهند. در این صورت باید از مصرف ن ها جدا خودداری شود. : | واكسن هاى 111/114 و ب.شز در مقلبل نور_حساس هستند و باید از قرأ گرفتن بیش از ۲۰ دقیقه در معرض نور خورشید و نورفلوئورسنت (نلون) 

صفحه 77:
وضعیت قرارگرفتن سوزن و سرنگ در تزریقات عضلانی. زیرجلدی و داخل جلدی Dermis (skin) Subcutaneous Layer Muscle 

صفحه 78:
برنامه ملی مبارزه با بیماریهای غیروا گیر 

صفحه 79:
بیماری‌های غیرواگیر Noncommunicable diseases (NCDs) ‏بر اساس تعریف سازمان جهانی بهداشت:‎ ‏بیماری غیرواگیر عبارتست از: «کاهش در ساختار با ا‎ که ضرورتا سبب تغییر در زندگی عادی بیمار گردد و در طی/ یک دوره‌ی زمانی طولانی ادامه یافته و پایدار باشد» 

صفحه 80:
لا خلاصه آّن که تعریف بین‌المللی درباره ی مدت وجود ندارد که معلوم نملید چه مدت را بلید طولانی محسوب نمود. با وجود لین به نظر بسیاری از مولفان بیماری مزمن. بیماری اس حداقل مدت آن سه ماه باشد. 

صفحه 81:
ویژگیهای بیماریهای مزمن عبارتند از : الف ) داتمی باشند. ب ) پس از آنها ناتوانی بر جای بماند. ج ) بازتوانی بیمار. آموزشهای ویژه لازم داشته باشند. .د ) مدت زیادی سرپرستی. مشاهده پا مراقبت لازم داشته باشند 

صفحه 82:
میزان مرگ و میر بیماری‌های غیرواگیر * بیماری‌های قلبی عروقی بیشترین مرگ و میرهای ناشی از بیماری‌های غیرواگیر یا ‎۱۷٩‏ میلیون نفر در سال را تشکیل می‌دهند . * وچس از آّن سرطان‌ها ‎٩.۳(‏ میلیون نفر). بیماری‌های تنفسی مَرمن (۴.۱ میلیون) و دبلبت (۲.۰ میلیون نفر از جمله مرگ‌های ناشی از بی کلیوی ناشی از دیابت) قرار دارند. 

صفحه 83:
انواع بیماری‌های غیرواگیر عبار تند از " سرطان و بیماری‌های ژنتیک " قلب و عروق - سوانح و حوادث تالاسمی دیابت فشار خون " کم کاری تیروئید "بیماری 16 یا فنیل کتونوری - بیماری تنفسی شغلی - پوکی استخوان 

صفحه 84:
افراد در معرض خطر آفراد در هر گروه ستی. منطقه و کشور تحت تأثیر (17):125) قرار دارند. ا ۲ وهای سنی بالاتر مرتبط است. اما شواهد نشان می‌دهد که ۱۷ میلیون مرگ ناشی از بیماری های غیرواگیر قبل از ۷۰ سالگی رخ می‌دهد. تخمین زده می‌شود که از لین مرگ و میرهای زودرس. ۸۶ درصد در کشورهای کم در عتوسط رخ مى دهد کودکان» بزركسالان و سالمندان همككى در برابر عوامل خطر مؤثر در ‎Wl‏ به بيمارىهاى غیرواگیر آسیب‌پذیر هستند. مانند: رژیم‌های غذایی ناسالم. کم تحرکی. قرار گرفتن در معرض دود تنباكو يا مصرف مضر الكل. 

صفحه 85:
بیماری‌های غیرواگیر چهار عامل خطر عمده دارند: مصرف دخانیات عدم تحرک بدنی * استفاده مضر از الکل رژیم های غذایی ناسالم 

صفحه 86:
جدول ۱ - چهار عامل خطر مثتترک یبن چهار بیماری ی رواگیر استفاده مضراز الكل عدم تحرك كاقى ريم غدايى تاسالم استمالدخاات 

صفحه 87:
عوامل خطر متابولیک این عوامل در چهار تغییر متابولیک کلیدی که خطر ابتلا به بیماری‌های غیرواگیر را افزایش می‌دهند. نقش دارند: * افزایش فشار خون؛ * اضافه وزن | چاقی؛ * هیپرگلیسمی (سطح گلوکز خون بالا) و * هیپرلیپیدمی (سطح بالای چربی در خون). 

صفحه 88:
عوامل خطر رفتاری قابل اصلاح رفتارهای قلبل تغییر, مانند مصرف دخانیات. عدم تحرک بدنی, رژیم غذلیی ناسالم و استفاده مضر از الکل. همگی خطر ابتلا به بیماری های غیرواگیر را افزایش می دهند. دخانیات هر سال عامل بیش از ۸ میلیون مرگ و میر است. میلیون مرگ سالانبه دلیل مصرف بیش از حد نمک نسبت داده است . 

صفحه 89:
۶ مجموعدی کلیدی عوامل خطر در ابتلا و میرلیی زودرس از بیماریها واگیر در بزرگسالان سهیم هستند. عبار تند از : ۱- کشیدن سیگار و سایر اشکال دخانیات ۲ - اعتیاد به مشروبات اکلی ۳ - نارسایی در دسترسی به خدمات بهداشتی برای پیشگیری ( مانند مراقبت از پرفشاری خون. تشخيص به موقع سرطان و درمان بيمارى قند ) 2 لا سس لاف زندكى (مائند الكوى غذايى و فعاليت بدني ) ۵ - عوامل خطر زيست محيطى مانند خطرات شغلى . آلودكى ‎OT‏ و هوا و اثرات سلاحهاى نا کنندم ۶ - عوامل مربوط به استرس 

صفحه 90:
تاثیر اجتماعی و اقتصادی * فقر ارتباط تنگاتنگی با بیماری های غیرواگیر دارد. " افراد آسیب‌پذیر و آسیب‌دیده اجتماعی زودتر از افراد دارای موقعیت‌های اجتماعی بالاتر بیمار می‌شوند و زودتر جان خود را از دست می دهذ به ویژه به اين دلیل که در معرض خطر بیشتری برای قرار گرفتن در محصولات مضر مانند تنباکو یا شیوه‌های غذلیی ناسالم قرار دارند/ و دسترسی محدودی به خدمات بهداشتی دارند. 

صفحه 91:
پیشگیری و کنترل لا یک راه مهم برای کنترل بیماری‌های غیرواگیره تمرکز بر کاهش عوامل خطر مرتبط | با این بیماری ها است. لا برای کاهش تأثیر بیماری‌های غیرواگیر بر افراد و جامعه, یک رویکر. جامع مورد نیاز است که همه بخش‌ها از جمله بهداشت. مالی. حمل و نقل» آموزش؛ برنامه‌ریزی و سایر بخش‌ها را ملزم کند تا برای کاهش خطرات مرتب بیماری‌های غیرواگیر و ترویج مداخلات در راستای پیشگیری و کنترل آز ‎Boas ace‏ 

صفحه 92:
‎Cy pro‏ بیماری‌های غیرواگیر شامل: ‏* شناسایی. غربالگری و درمان لین بیماری‌ها و دسترسی به مراقبت‌های تسکینی برای افراد نیازمند است. ‏* مداخلات ضرورى 106195 با تاثير بالا را می‌توان از طریق رویکرد مراقبت‌های بهداشتی اولیه برای تقویت تشخیص زودهنگام و دزمان به موقع انجام داد. ‏سرمایه گذاری در مدیریت بهتر بیماری‌های غیرواگیر حیاتی است. 

صفحه 93:
برنامه ملی مبارزه با بیماریهای وا گیر 

صفحه 94:
ويژگي هاي اپيدميولوژي بيماري هاي واگیر 1 معمولاً از شخصي به شخص دیگر قابل انتقال هستند و بنابراین از جنبه | شخصي به جنبه عمومي تبدیل شوند. | 1 بیشتر آنها با اقدامات ساده اي چون واکسیناسیون» بهسازي بيولوژيك محیط و کنترل بندپایان قابل پيشگيري هستند. ‎i‏ ‎OD‏ معمولاً با آنتي بيونيك ها قابل درمانند » و در مناطقي که بهداشتيخوبي رعایت نمي شود یا محیط » به لحاظ بهداشتي بهسازي نشده ات مهمترین مشکل سلامتي مردم آن منطقه محسوب مي شوند. 

صفحه 95:
شرایط ایجاد بيماري واگیر * وجود يك عامل بيماري زا * وجود مخزن یا منبع (انساني یا غیر انساني) راه خروج عامل بيماري زا از منبع يا مخزن * راه انتقال عامل بيماري زا از مخزن به میزبان جدید (مستقیم یا خیر مستقیم) راه ورود عامل بيماري زا به بدن میزبان جدید (پوست» دستگاه تنف گوارش»..) * آمادگي پذیرش بيماري از جانب میزبان جدید بدون هر يك از موارد فوق بيماري واگیر در فرد بوجود نمي آید . 

صفحه 96:
طبقه بندي بيماري ها براساس راه انتقال ‎O‏ بيماري هاي قابل انتقال از طریق گزش بندپایان مانند مالاریاه سالك» لا بيماري هاي قابل انتقال از راه تماس و ضایعات پوستي مانند هاري» کزاز» گال» شيستوزوميازيس 9 ‎Gok»‏ هاي قابل انتقال از طريق هوا مانند سرخككء آنفلوآنزاء سل» الااز طر يق ككوارش مانند مسموميت هاي غذايي لا بيماري هاي قابل انتقال از طریق مقاربت مانند ایدز» سوزاك؛ سيفيليس 

صفحه 97:
طبقه بندي بيماري ها براساس اهمیت پيشگيري و مبارزه با آنها 0 بیماریهای مشمول گزارش بین المللی وبا» طاعون» تب زرد تیفوس, فلج اطفال» آنفلوانزای انسانی با زیرگروههای جدید» تب های خونریزی ده آبله 

صفحه 98:
5 بیماریهای مشمول گزارش فوری " فلج شل ‎SA ps cole‏ » سندرم سرخجه مادرزادی» دیفتری» مننژیت. وباء طاعون. تیفوس»مالاریا» بوتولیسم» سیاه زخم » کزاز نوزادان. تب زرد حیوان گزیدگیو هرگونه افزایش برّوز در سایر بیماریهای عفونی. 

صفحه 99:
. بیماریهای مشمول گزارش غیرفوری * سل» جذام » سياه سرفه؛ كزياز بالغين» عوارض متعاقب | ایمنسازی» تیفونید» انواع هپاتیت ویروسی ايدن و عفونت ۰۳۱۱۷ بیماریهای آمیزشی» سالک بروسلوز سیاه زخم جلدی» تب راجعه » شیگلوز. 

صفحه 100:
طبقه بندي بيماري ها براساس شکل» چگونگي انتشار و فراوانی ‎2(Gudewir) (509‏ لا يك بيماري زماني آندميك یا بومي است که حضور دائمي در يك ‏محدوده مشخص جغرافیایی یا گروه جمعیتی داشته باشد. ‏لا فراوانی مورد انتظار یا معمول بیماری در منطقه یا گروه ها ‏ان 

صفحه 101:
(Epidemic) )S» * بروز بيش از حد انتظار يك بيمارى يا رفتار يا يك واقعه مرتبط با سلامتى در منطقه مشخص یا در گروه های خاص | * . وقوح بیش از حد انتظار بیماری» واقعه یا رفتار ویژه» نسبت به حالت عادی؛ در همان منطقه, در همان جمعیت و در همان فصل از سال (Outbreak) ‏طفيان‎ * . همه گیری محدود بیماری های عفونی حاد * . اپیدمی در مناطق کوچک و محلی 

صفحه 102:
(Sporadic) SS ‏رويداد نامنظم و اتفاقي بيماري در زمان هاي متفاوت و كم يا خيلي کم‎ است / (Pandemic) JS elle ‏چنانچه بیماری در سطح بسیار وسیع روي دهد و از مرز بين المللي‎ ‏گذشته تعداد زيادي افراد در کشورهاي مختلف را مبتلا کند پاندميك»‎ عالمگیر یا جهانگیر نامیده مي شود. 

صفحه 103:
بیماری خارحی ‎:(Exotic)‏ اگزوتيك به بيماري بیگانه گفته مي شود . زماني که بيماري سابقه حضور در آن جامعه نداشته يا آن جمعیت سالهاي زيادي است که در تماس با مواجهه با آن بیمار ي نبوده اندء اگر بيماري در جامعه بروز کند آن را اگزوتيك مي گو شدت بيماري هاي اگزوتيك و احتمال مرگ آنها بیشتر از ز است که بيماري به صورت آندميك در آن جامعه وجود داشته باشد/ 

صفحه 104:
ضدعفونی آمبولانس . 

صفحه 105:
اهمیت ضدعفونی آمبولانس | به طور کلی وظیفه آمبولانس ارائه خدمات پزشکی در شرایط اضطرار است. ی وا خود را برای سناریو های مختلف. پیش از رسیدن به مرکز درملنی آماده کرده می کنند. همچنین تجهیزات پزشکی ‎aa‏ نیز به این منظور در آمبولانس قرار می گیرد. ۲ آمپولاضس همواره بیماران مختلفی را در طول روز جا به جا مى كند. به جهت در لین محیط ویروس ها و آلودگی های زیادی وجود دارد. اهمیت ضدعفوا آمبولانس ها چه آمبولانس ویه و هولیی در آن است که به موجب ضدعفونی اب وسایل نقلیه. از انتقال ویروس بیماران به یکدیگر جلوگیری می کند. 

صفحه 106:
مراحل ضدعفونی آمبولانس و تجهیزات ۱. آماده‌سازی: * وسایل محافظتی: 1 استفاده از دستکش, ماسک. و لباس محافظ برای جلوگیری از تماس با مواد آلوده الزامی است. * تهیه محلول ضدعفونی کننده: ‎Z‏ . محلول‌های ضدعفونی‌کننده مناسب (مانند محلول‌های حاوی کلر پراکسید هیدروین باید طبق دستورالعمل‌های بهداشتی تهیه شوند. جمع آوری زباله‌های عفونی: 1 تمام زباله‌های عفونی و آلوده باید در کیسه‌های مخصوص جمع‌آوری و دفع شوند. 

صفحه 107:
۲ ضدعفونی سطوح: * فضای داخلی: تمام سطوح داخل آمبولانس از جمله تشكه برانكارد. صندلىهاء دستگیره‌هاء و تجهیزات بلید با محلول ضدعفونى كتنده تميز شوند. تجهیزات پزشکی: 1 تجهیزاتی مانند پالس اکسیمتر, فشارستح. ونتيلاتور. و ساير تجهيزات بايد به م ضدعفونى شوند. از روشهاى استريلسازى مناسب براى تجهيزاتى كه قابليت استريل/شدن دارند. استفاده كنيد. فضای بیرونی: | نمای بیرینی آمبولانس به ویقه لاستیک‌ها: بلید از گل و لای پاک شده وبا محلول ضدعفونی کننده تمیز شوند. 

صفحه 108:
۴۳ ضدعفونی تجهیزات: * ابزارها و وسایل: 7 تمام ابزارها و وسايلى كه با بيمار در تماس بوده‌ان.بایدبه دقت ضدعفونی شوند. * تجهیزات الکترونیکی: ‎٠7‏ تجهیزات الکترونیکی بلید با پارچه‌های مرطوب و محلول ضدعفونی کننده مناسب ‏ریختن مایعات بر روی اين تجهیزات خودداری کنید. ‏تجهیزات قابل استریل: ‎ ‏[ا تجهیزلتی که قابلیت استریل شدن دارنده بلید با روش‌های مناسب مانند اتوکلاو یا حرارت خشک ‏استریل شوند. 

صفحه 109:
. تهوبه و خشک کردن: ae چس از ‎os‏ = از ضدعة ‎sab‏ بخا عفونی: | ‎Shoe!‏ ‏1 ‏5 ‏به مدت کافی 5 افى تهويه شود تا تما ام بخارات و بوی بوی مواد ضدعف عفونی کننده از لز بین برود. عش كردن 71 تمام سطو: شوند تا از رشد باكترىها و قارجها جلوا ام 7 و تجهیزات تجهیزات با بايد به طور كامل خشك ث ‎See‏ ‏3 9 - باکتری‌ها و قارج شود. 

صفحه 110:
محلول‌های ضدعفونی کننده باید طبق دستورالعمل‌های بهدلشتی تهیه و استفاده شوند. رعایت زمان تماس: محلول ضدعفونی کننده بلید به مدت زمان کافی (معمولاً طبق دستورالعمل کارخانه روی سطوح باقی بماند تا به طور کامل عمل کند. استفاده از تجهیزات محافظتی: استفاده از دستکش, ماسک: و لباس محافظ برای جلوگیری از تماس با مواد آلوده الزامی است. 

صفحه 111:
دفع صحیح زباله‌های عفونی: باله‌های عفونی باید در کیسه‌های مخصوص جمح‌آوری و دفع شوند. آموزش پرسنل: پرسل آمبولانس باید در زمینه ضدعفونی کردن آمبولاس و تجهیزات آموزش ببینند برنامه‌ریزی منظم: 7 ضدعفونی آمپولانس باید به صورت منظم و طبق یک برنامه مدون انجام شود. رعایت دستورالعمل‌ها: تمام دستورالعمل‌های مربوط به ضدعفونی آمبولانس و تجهیزات باید به دقت رعایت شوند. 

صفحه 112:
از توجه نما سباسکزارم __ "۳ ‎ces 9‏ 

سالمت ،بهداشت فردی و بهداشت عمومی 2 • از ديدگاه س ازمان جهاني بهداش ت ،سالمت عبارت است از برخورداري از آسايش كامل جسمي ،رواني و اجتماعي و نه فقط نداشتن بيماري و نقص عضو. • عالوه براي-ن س-المت ب-ه معناي برخورداري از ظرفي-ت و تواناييه-ا -در اجتما-ع به منظور تطاب-ق افراد ب-ا تغييرات محيط-ي و قابلي-ت مقابل-ه ب-ا مشكالت ناش-ي از اين تغييرات تعريف شده است. • ب-ا توج-ه ب-ه تعریف س-المتی( تعریف ) WHOمتوج-ه م-ی شویم که س-المتی یک مس-ئله چند بعدی اس-ت حت-ی امروزه عالوه بر بع-د جس-می ،روان-ی و اجتماعی ،جنبه معنوی را هم در نظر می گیرند. 3 ابعاد سالمت • س المت جس مانی :فقدان بیماری وناتوان-ی؛ عملکرد کاف-ی از منظ-ر توانایی های جسمانی و فیزیولوژیک؛ تمامیت زیست شناختی فرد • سالمت روانی :س-المت روانشناس-انه نیز نامیده م-ی شود .ممکن اس-ت شامل س-المت عاطف-ی ،منب-ع آشکاری برای قابلیت های عقالن-ی و درک ذهنی رفاه باشد. 4 • س المت اجتماع ی :توانایی تعام-ل موث-ر ب-ا افراد دیگ-ر و محیط اجتماعی؛ رضایتمندی از روابط بین فردی؛ ایفای نقش. • سالمت روحی :که س-المت شخص-ی نیز نامیده شود ،مرتب-ط ب-ا مفهوم تعالی نف-س اس-ت؛ گاه-ی اوقات نگران-ی در مورد مس-ایلی مربوط ب-ه س-یستم ارزش-ی یک فرد را منعکس م-ی کن-د ،گاه-ی ممکن اس-ت مرتب-ط ب-ا عقیده ای در مورد یک پدیده ماورایی یا نیرویی واحد باشد. 5  باید توج-ه داش-ت که ابعاد مختل-ف س-المتی و یا بیماری بر یکدیگ-ر اثر کرده و تح-ت تاثیر یکدیگ-ر قرار دارند .چنانچ-ه مشکالت جسمی بر روان فرد ،مشکالت روان-ی بر جس-م او و نیز ه-ر دوی آنه-ا بر جامع-ه و اختالالت موجود در جامعه بر هر دو بعد دیگر سالمتی اثر می گذارند. ‏ لذا اقدامات انجام شده برای ارتقای س-المتی باید ب-ه تمام جوان-ب سالمتی فردی (جسمی و روانی و معنوی) و سالمت کلی جامعه توجه داشته باشد. 6 انسان سالم انسان سالم انسانی است از نظر جسمی سالم ،از نظر فکری بی عیب ،از نظر روانی شاد ،از لحاظ اجتماعی فعال ،از جنبه ی سیاسی آگاه ،از نظر اقتصادی مولد و از نظر فرهنگی مسئول. 7 طیف سالمتی مرگ بیمار کشنده و همراه با عوارض بیمار شدید بیماری متوسط بیماری خفیف بیماری غیر آشکار سالمت نسبی سالمت کامل 8 سالمتی مفهومی نسبی است • اس-تانداردهای س-المتی بین فرهن-گ ه-ا ،طبقات اجتماع-ی و گروههای سنی، متفاوت هستند. • سالمتی در هر جامعه ای باید بر اساس شرایط بومی منطقه تعریف شود. 9 دسته بندی عوامل اجتماعي موثر بر سالمت سطح درآمد و طبقة اجتماعي مهارت هاي افراد براي زندگي شبكه هاي حمايتي ا-ز رفاه اجتماعي افراد رشد رواني و جسمي كودكان برخورداري از تسهيالت سالمت آموزش و سواد ج-نسيت اشتغال و فضاي كار نژاد محيط و فرهنگ اجتماعي فرهنگ و اعتقادات 10 براى تأمين سالمت جامعه ،بهداشت بايد به دو صورت در جامعه تأمين شود: .1بهداشت فردی .2بهداشت عمومی 11 تعریف بهداشت فردی رعايت بهداشت فردى ،عبارت از پيروى افراد جامعه از يک سلسله دستورها و عادت هاى بهداشتى و دورى جستن از رفتارها و عادت هاى غيربهداشتى است که مجموع ًا باع ث م ى شود افراد جامع ه ،در معرض عوام ل و شراي ط بيماریزا قرار نگرفته و به بيمارى هاى ناشى از آنها دچار نشوند. عادات و رفتارهای بهداشتی شامل :استراحت ،نظافت ،خواب ،رژيم غذايى مناسب ،ورزش ،پوشاک ،استحمام و غیره. عادتها و رفتارهاى غيربهداشتى شامل :پرخورى ،استفاده بی دليل از داروها، کشيدن سيگار و غیره. 12 مفهوم بهداشت عمومي ✍ بهداش-ت عموم-ي عبارتس-ت از مجموع-ه دان-ش و هنر پيشگيري از بيماري و تامي-ن ،حف-ظ و ارتقاي تندرس-تي و توانمندي بش-ر ب-ا اس-تفاده از تالش دسته جمعي كه منجر به توسعه جامعه شو د. 13 هدف و فلسفه بهداشت عمومی • تأمین س-المت جس-می ،روح-ی و اجتماع-ی ه-ر فرد جامع-ه که ب-ه عنوان مه-م ترین س-رمایه عمومی شمرده می شود. به عبارت دیگر: • کوش-ش هماهن-گ تمام افراد و گروههای تشکیل دهنده جامع-ه برا-ی پیشبرد ،نگهداری و بهبود سالمت مردم اس-ت .عالوه بر این هر فرد نیز مسئول رعایت مقررات و دستورهای بهدا-شتی است و تأمین سالمت جامعه تنها با ا-حساس وظیفه تمام افراد آن جامعه امکان پذیر است. اهمیت این موضوع: • این س-رمایه های فردی س-بب م-ی شون-د که قدرت رس-یدن فرد ب-ه اهدا-ف خود ( که جدا از اهداف جم-ع نیس-ت) ،افزایش یافت-ه و در ص-ورتی که این قدرت های فردی ب-ه ص-ورت هماهنگ درآیند ،دسترسی به اهداف عالی تر جامعه آسان تر خواهد بود. 14 وظايف بهداشت عمومي تعيين نيازهاي بهداشتي و شناسايي عوامل و خطراتي كه سالمت فرد و جامعه را تهديد كند. ا-ولويت بندي نيازها و تعيين سياست ها و برنامه ها و اقدام براي پاسخ به نياز مربوطه ‏ ارزشيابي وضعيت بهداشتي جامعه و يافتن نقاط قوت و ضعف آن تعيين سياست ها و برنامه هاي كوتاه و درازمدت و هماهنگ با تدابير سازمان جهاني بهداشت براي تامين ،حفظ و ا-رتقاي سالمت فرد و جامعه 15  ...وظايف بهداشت عمومي تامي-ن مناب-ع و امكانات و تربي-ت نيروي انس-اني حرف-ه اي براي ارائه خدمات ،انجام پژوهش و اجراي آموزش همگاني در راستاي سالمت فرد و جامعه س-الم س-ازي محيط زيست ،افزاي-ش س-طح آگاهي هاي بهداشتي جامعه ،بيماريابي و مهار بيماري هاي واگير و پيشگيري از ابتالء به بيماري ارتقاي س-طح و تغيي-ر س-بك زندگ-ي و اص-الح رفتارهاي خطرس-از فردي و اجتماعي در جه-ت تامي-ن رفاه جس-مي ،روان-ي و اجتماع-ي براي تحق-ق ،حف-ظ و ارتقاي سالمت و توسعه جامعه 16 تعريف سازمان جهاني بهداشت از بهداشت روان بهداشت روان ،قابليت ارتباط موزون و هماهنگ با ديگران ،تغيير و اصالح محيط فردي و اجتماعي و حل تضادها و تمايالت شخصي به طور منطقي ،عادالنه و مناسب. نتيجه آنكه مفهوم بهداشت رواني عبارت خواهد بود از تامين رشد و سالمت رواني فردي و اجتماعي ،پيشگيري از ابتالء به اختالل رواني ،درمان مناسب و بازتواني آن. 17 ويژگي هاي افرادي كه از نظر رواني سالم هستند: • اين افراد نسبت به خود آرامش دارند يعني به طور نسبتا معقولي احساس امنیت و كفايت دارند • توانايي هاي خود را در حد واقعي ،ارزيابي مي كنند ،نه بيشتر و نه كمتر به خود احترام مي گذراند و كمبودهاي خود را مي پذيرند. • به حقوق ديگران احترام مي گذارند. • مي توانند به ديگران عالقمند شوند و آن ها را دوست بدارند. 18 ...ويژگي هاي افرادي كه از نظر رواني سالم هستند: • مي توانند احترام و دوستي ديگران را جلب كنند. • مي توانند نيازهاي زندگي خود را برآورده سازند و براي دشواري هايي كه در زندگي آنها پيش مي آيد راه ح ّلي پيدا كنند .آنها قادرند خود بينديشند و تصميم بگيرند. • قادرند مسئوليت هاي روزمرة خود را با برگزيدن اهداف معقول پيش ببرند. • به طوري تحت تاثير عواطف ،ترس ،خشم ،عشق ي ا گناه خود قرار نمي گيرند كه زندگيشان پريشان شود. 19 چند نشانه هشدار دهنده براي ضعف رواني • احساس نگراني دائمي • ناشادي دائمي به علل ناموجه • از دست دادن آسان تعادل رواني در بيشتر اوقات • بي خوابي مك ّرر • افسردگي و سرخوشي متناوب بصورت ناتوان كننده • احساس بي عالقگي و تنفّر دائمي نسبت به مردم 20  ...چند نشانه هشدار دهنده براي ضعف رواني • آشفتگي زندگي • عدم تحمل دائمي فرزندان • همواره خشمگين و بعد دچار پشيماني شدن • ترس بي جهت دائمي • دائما حق را به جانب خود دادن و ديگران را ناحق شمردن • احساس درد و شكايت هاي بي شمار بدني كه ع ّلتي براي آن پيدا نمي شود. 21 تعریف بهداشت حرفه اي عل م و هن ر مربوط ب ه پيش بين ي ،تشخيص ،ارزشياب ي و كنترل عوام ل ي ا استرس‌هاي محيطي موجود در محيط كار است كه مي‌تواند باعث بيماري ،اختالل در سالمت ،سطح رفاه ،عدم آسايش و ناراحتي قابل توجهي در كاركنان و يا شهروندان گردد. هدف بهداشت حرفه‌اي :ارتقا و نگهداری باالترین درجه‌ی رفاه جسمی ،روانی و اجتماعی برای کارگران همه شغل‌ها و پیشگیری از زوال تندرستی آنان به علت شرایط کار ،حفاظت کارگران در برابر خطرهای ناشی از عوامل نامطلوب برای تندرستی به کار گماردن و حفظ کارگر در محیط شغلی متناسب با وضعیت فیزیولوژیک و تجهیز روانی وی ،و به طور خالصه تطابق کار انسان با کار او است. این علم در راستای کاهش مرگ و میر و ناتوانی‌های دائمی و موقت ناشی از حوادث شغلی و همچنین پیشگیری از بروز بیماری‌های شغلی تالش می‌کند. 22 توسعه اقدامات اصالحي توسط بهداشت حرفه‌اي: علم بهداشت حرفه‌اي به توسعه اقدامات اصالحي در زمينه كنترل خطرات بهداشتي از طريق كاهش و يا حذف مواجهه مي پردازد. اين روشهاي كنترل در برگيرنده موارد زير مي باشند: • جايگزيني مواد مضر يا سمي با مواد كم خطرتر • تغيير فرآيندهاي كاري براي حذف يا به حداقل رساندن مواجهه كاري • طراحي سيستمهاي تهويه • روشهاي دفع ايمن زباله • تعيين تجهيزات حفاظت فردي مناسب. 23 بهداشت محيط ،عبارت اس-ت از کنترل هم-ه عوامل-ی که اث-ر سویی بر پایدار ماندن س-المت انس-ان می‌گذارند .این شام-ل بیماری‌های زیادی می‌شود که از طریق آب، هوا ،مواد غذایی و بس-یاری از عوامل محیط-ی دیگ-ر س-المت انسان را تهدید می‌کنند. بهداشت محیط همچنین دربرگیرنده مطالعه فاکتورهای محیطی مضر برای سالمت انسان ،شناخت ،پیشگیری و رفع اثرهای ناشی از این عوامل است. 24 اصلي ترين محورهاي بهداشت محيط • بررسي و تعيين مكانيسم هاي انتقال بيماري توسط محيط و نحوه پيشگيري و كنترل آنها • تامين آب و مواد غذايي سالم • مديريت و كنترل آلودگي هوا • تامين بهداشت مسكن ،اماكن عمومي و تفريحي • كنترل آلودگي صوتي • پايش و كنترل اثرات بهداشتي پرتوهاي يونساز و غيريونساز • تصفيه ،استفاده مجدد و دفع بهداشتي فاضالب ها • مديريت جامع پسماندهاي عادي و خطرناك • ارزيابي و مديريت ريسك بهداشتي و مخاطرات محيط • ارزيابي و مديريت اثرات بهداشتي و زيست محيطي پروژه هاي توسعه اي و سياستگزاري ها • كنترل ناقلين • مديريت بهداشت محيط در باليا و فوريت ها 25 ()Health for all - HFA در س-ال 1978ني-ز كنفران-س مراقبتهاي بهداشت-ي اولیه در آلماآت-ا‌تشكي-ل گردي-د و روش دس-تيابي ب-ه بهداش-ت براي هم-ه ،مراقب-ت هاي بهداشت-ي اوليه(Primary )Health Care- PHCمعرفي شد. درماه م-ي س-ال 1979اس-تراتژي جهان-ي بهداش-ت براي هم-ه توس-ط س-ي و د ّومي-ن اجالس س-ازمان جهان-ي بهداش-ت مورد تص-ويب قرار گرف-ت و نمايندگان كشورهاي عض--و پذيرفتن--د ك--ه اس--تراتژي هاي كشوري ،بهداش--ت براي هم--ه ،را بر اس--اس مراقبت هاي بهداشتي اولیه تدوين و به مرحله عمل درآوردند. 26 هدف HFA بهداشت براي همه يك هدف واحد و محدود نيست بلكه جرياني است كه به بهبود مداوم سالمت مردم منجر مي شود. بهداشت براي همه به اين معني نيست كه در سال هاي آتي ديگر كسي بيمار و ناتوان نخواهد بود بلكه بدان معناست كه بهداشت پا مي گيرد و در هر كجا كه مردم زندگي و كار مي كنند خدمات بهداشتي در اختيار آنان خواهد بود. و مردم امكانات بهتري براي رش د و رس يدن ب ه كهنس الي س الم و فعال را خواهن د داش ت و افراد و خانواده ه ا ب ه شيوه قاب ل قبول و متناس ب ب ا توان و مشاركت خود به مراقبت هاي اساسي بهداشت دسترسي خواهند يافت. 27 هدف بهداشت براي همه ،برپايه سياست هاي زير استوار است: -1بهداش-ت و تندرس-تي ح-ق مس-لم مردم اس-ت و تامي-ن آ-ن ي-ك هدف اجتماع-ي در س-راسر جهان است. -2اختالف موجود بي-ن وضعي-ت بهداشت-ي مردم جهان ،نگران-ي مشترك تمام كشورهاس-ت و باي-د ب-ه شدت كاه-ش ياب-د(توزي-ع عادالن-ه امكانات بهداشت-ي در بي-ن كشوره-ا و در درون كشوره-ا ب-ه ترتي-بي ك-ه ب-ه دس-ترسي عموم مردم ب-ه مراقب-ت هاي اولي-ه بهداشت-ي و خدمات پشتيبان آ-ن بيانجامد ). -3ح-ق و وظيف-ه مردم اس-ت ك-ه ب-ه ص-ورت فردي و گروه-ي در برنام-ه ريزي واجراي مراقب-ت هاي بهداشتي خودشان نقش داشته باشند. ( مشاركت فعال مردم در شكل دادن به آينده بهداشتي و اقتصادي جامعه ) 28 تعریف مراقبتهاي بهداشتي اوليه: مراقبتهاي بهداشت-ي ضروري ك-ه در دسترس همه افراد جهان قرار گيرد ،براي آنها قابل قبول باش-د ،ب-ا مشاركت كام-ل آنه-ا باش-د ،قيمت مناسبي براي جامع-ه داشته باشد وكشور قادر به پرداخت هزينه‌هاي آن باشد 29 مراقبت های بهداشتی اولیه (فلسفه) جامع ترین و اولیه ترین نیازهای بهداشت-ی جامع-ه در مح-ل کار و زندگی مردم فراهم گردد و دسترسی به خدمات آسان و مستمر باشد. س-المتی ح-ق مس-لم ه-ر انس-ان اس-ت .توزي-ع عادالن-ه خدمات بهداشت-ی درمانی و مناب-ع اجتماع-ی اقتص-ادی بهداش-ت ،بخش-ی از توس-عه اقتص-ادی اجتماع-ی هر كشور محسوب می شود. 30 اولي-ن س-طح تماس مردم ،خانواده ه-ا و جامع-ه ب-ا خدمات س-المت است و مراقب-ت های س-المت را ه-ر چ-ه نزديكت-ر ب-ه مح-ل زندگ-ی و كار مردم ارائه مي نمايد. PHCدر ه-م-ه ك--شور-ه-ا ا-ع-م از ت--وس-عه ي--اف-ت-ه ي--ا در ح-ا-لت--وس-عه، ارز-شي--كسان-یدارد و-ل-یدر هر ك--شور ش--كلخ-اصخ-ود را دارد. 31 اصول PHC .1 هماهنگي بخش هاي توسعه اقتصادي ـ اجتماعي ()inter-sectoral Approach .2مشاركت مردم ()Community Participation .3روش هاي مناسب ()Appropriate Methods .4عدالت (برابري) ()Equity .5جامعيت خدمات 32 هماهنگي بین بخشی توسعه اقتصادي اجتماعي سالمت به صورت مجرد وجود ندارد و تحت تاثير تركيبي از عوامل محيطي، اجتماعي و اقتصادي است كه به صورت تنگاتنگ با يكديگر در ارتباطند. بنابراين بخش هاي مختلف جامعه كه بر سالمت افراد تاثير دارند بايد تالشي هماهنگ داشته باشند. 33 مشارکت مردمی () Community Participation بدون همکاری و عالق-ه مردم ب-ه تامین و توس-عه خدمات هیچ-گون-ه موفقیت-ی برای آ-ن پیش بینی نم-ی شود این ب-ه عنوان بهداشت به وسیله مردم و قرار دادن س-المت مردم در دست خود آنها توصیف شده است. بعالوه جوامع بايد در موارد زير مشاركت داشته باشند: • ايجاد و نگهداري محيط بهداشتي • ابقاء فعاليتهاي بهداشتي ،پيشگيري و ارتقايي • ارائه اطالعات مربوط به خواستها و نيازها به مسئولين سطح باال • به انجام رسانيدن اولويتهاي مراقبت هاي بهداشتي و اداره بيمارستا نها و كلينيك ها. 34 روش هاي مناسب ()Appropriate Methods در تمامي سطوح ارائ ه خدمات بهداشتي درماني بايد از روش ،ابزار ،پرسنل ،دارو ،مواد و حتي سيستم اداري مناسب و منطبق با شرايط جامعه استفاده شود .در ارائه خدمات به مردم بايد از رو ش هايي استفاده شود كه با فرهنگ جامعه مطابقت داشته و از ابزار و پرسنلي استفاده گردد كه با شرايط كار هماهنگ هستند .بنابراین فن آوری مناسب تركيبي است كه هم نيازهاي مراقبت بهداشتي و هم بافت اقتصادي اجتماعي كشور را در نظر بگيرد. اين موضوع شامل در نظر داشتن مالحظات زير است: • هزينه (هم هزينه هاي سرمايه اي و هم هزينه هاي جاري) • كارآيي و كارسازي فناوری برای مقابله با مشکالت بهداشتی • قابل پذيرش بودن رويكرد هم براي جامعه هدف و هم از نظر ارائه كنندگان خدمات بهداشتي • قابل تحمل بودن رويكرد از جمله ظرفيت نگهداري تجهيزات 35 عدالت (برابري) ()Equity منابع بهداشتي و خدمات مربوط به آن بايد به صورت برابر در اختيار همه افراد جامع ه قرار گيرد و مردم ب ا نيازهاي يكس ان باي د دس ترسي برابر به مراقب ت هاي بهداشت ي داشت ه باشن د براي اطمينان از دس ترسي برابر بايد توزيع و پوش ش مراقب ت هاي بهداشت ي اولیه در مناطق ي بيشت ر باش د كه بيشترين نيازها وجود دارد. 36 جامعيت خدمات مراقبت هاي بهداشتي اوليه يك رويكرد جامع براساس مداخالت زير است: مداخالت ارتقايي :برخورد مراقبت هاي بهداشتي اوليه در سطح جامعه با علل اساسي است كه بر سالمت تاثير مي گذارد. مداخالت پيشگيري كننده :اين مداخالت كاهش دهنده بروز بيماري ها يا برخورد سريع با عللي است كه براي فرد ايجاد مشكل نموده است. مداخالت درماني :اين مداخالت سبب كاهش شيوع بيماري بوسيله توقف پيشرفت بيماري در بيمار است. مداخالت بازتواني :اين مداخالت سبب كوتاه نمودن پي آمد يا عوارض مربوط به مشكل سالمتي افراد مي شود. 37 اجزاء PHC آموزش بهداشت فراه م كردن امكانات تشخيص ی و درمانی بهبود تغذيه مناسب مراقبت های بهداشتی مادران و كودكان و پيش بينی و تدارك داروهای اساسی تنظيم خانواده بهداشت روان تأمين آب سالم و بهسازی محيط بهداشت حرفه ای ايمن سازی بهداشت دهان و دندان پيشگيری از حوادث و سوانح كنترل بيماری های غير واگير پيشگيری و کنترل بيماری های واگير شايع و بومی و كنترل آنها 38 نظام (سيستم) سالمت نظام سالمت شامل تمام سازمان ها ،موسسات ،منابع و افرادي است که قصد اوليه آنها ،بهبود سالمتی است. 39 اجزاي اصلي نظام سالمت ارائه خدمات نيروي انساني سيستم اطالعات سالمت محصوالت ،واكسن ها و فن آوري هاي پزشكي گردش مالي نظام هاي سالمت رهبري و حاكميت در نظام سالمت 40 سیستم های مراقبت بهداشتی در ایران موسسات بهداشت و درمان دولتی موسسات وابسته به دولت(خیریه،داوطلب) بیمه ها بخش خصوصی 41 سطوح ارائه خدمت سطح اول: مراقبتهاي بهداشتي اوليه ضروري سطح دوم: مراقبتهاي پيچيده تر شامل خدمات درماني ضروري سطح سوم: خدمات فوق تخصصي و پشتيباني اقدامات اجرايي سطوح اول و دوم 42 سطح اول ارائه خدمت شام ل واحدهاي ي اس ت ک ه اولي ن و وس يع تري ن تماس جامع ه ب ا نظام ارائ ه خدمات بهداشتي در آن به وقوع مي پيوندد. واحدهاي مورد نظر عبارتنداز :خانه هاي بهداشت و مراکز بهداشتي ودرماني روستايي و شهري. افرادي که در خانه هاي بهداشت مشغول فعاليت هستند ،عمدتاً شامل بهورز زن و مرد و در مراک ز بهداشت ي و درمان ي ،پزش ک عموم ي ،کاردان ه ا و تکنسين هاي بهداشتي مي باشند. 43 سطح دوم ارائه خدمت اي-ن س-طح شام-ل واحدهاي-ي اس-ت که قادرن-د خدمات بهداشت-ي و درمان-ي را در س-طح تخص-صي تري ارائه دهند که اين واحدها شامل مراکز بهداشت و بيمارستان شهرستان مي باشند. در مراکز بهداش-ت پزشکان عموم-ي ب-ا آموزش و تجارب بهداشت-ي و ب-ا مجموع-ه اي از کارشناس-ان خدمات بهداشت-ي ،امکانات تشخيص-ی مث-ل آزمايشگاه و راديولوژ-ي ،دندانپزشکي و ماماي-ي خدم-ت م-ي کنند. بيمارستان مرکز ارجاع بيماران ،براي دريافت خدمات بستري و سرپايي تخصصي است. در کشور ايران ،مجموع--ه واحدهاي س--طح -اول و دوم را ،در محدوده جغرافياي--ي شهرس--تان ،شبکه بهداشتي و درماني آن استان مي نامند. 44 سطح سوم ارائه خدمت اي-ن س-طح خدمات تخص-صي ت-ر و فوق تخص-صي آموزش-ي را در برم-ي گيرد و مکم-ل سطح دوم است. بيمارس-تان تخص-صي و فوق تخص-صي در مرکز بهداش-ت اس-تان ،در اي-ن س-طح قرار دارند. در اين سطح غالباً خدمات آموزش پزشکي و پيراپزشکي نيز ارائه مي شود. حرکت بيماران بين سطوح مذکور ،در قالب سيستم ارجاع صورت مي‌گيرد. 45 سطوح مراقبت های بهداشتی و خدمات مربوط با آن 46 مفهوم پیشگیری پيشگيري ،ب-ه مفهوم س-اده ،ب-ه معناي جلوگيري از ب-ه وجود آمدن بيماري قبل از وقوع آن است. در مفهوم علم-ي پيشگيري شام-ل كل ّي-ه اقدامات-ي اس-ت ك-ه به منظور جلوگيري از بروز ،قطع يا كاهش سرعت سير بيماري به كار مي آيد. 47 سطوح پیشگیری پيشگيري نخستين ،ابتدايي يا ريشه اي ()primordial پيشگيري ا ّوليه يا سطح ا ّول()primary ‏ پيشگيري ثانو ّيه يا سطح د ّوم ()secondary ‏ پيشگيري ثالث ّيه يا سطح س ّوم ((tertiary 48 پيش گيری مقدماتي () Primordial prevention ‏ اص-طالح پي-ش گيري مقدمات-ي براي توص-يف از ميان بردن عوام-ل خط-ر بيماريها اطالق م-ي شود .در اي-ن نوع پي-ش گيري مس-ئولين بهداشت-ي م-ي كوشن-د ت-ا با كاستن از خطرهاي مواجهه از بروز بيماري پيش گيري نمايند. 49 پيش گيری ا ّوليه يا سطح ا ّول Primary prevention : اص-طالح پي-ش گيري اولي-ه ب-ه حالت-ي اطالق م-ي شود ك-ه در آ-ن تالش مي شود از طري-ق تا-ثيرات بر اشخاص و اجتماع مانن-د حف-ظ وضعي-ت بهداشت-ي مح-ل زيست افراد و ايمن سازي بر عليه بيماريهاي عفوني سبب حفظ و ارتقاي تندرستي آنها گرديد. مقص-ود از پيشگيري س-طح ا ّول پيشگيري از بيماري ب-ا كنترل عل-ل و عوامل خطرزا است. پيشگيري سطح ا ّول عمدتا شامل مداخله در مرحله پيش از بيماريزايي بيماري ها يا مسائل بهداشتي مانند كمبود وزن به هنگام تولد می باشد. 50 پيش گيری سطح دوم( )secondary prevention انواع-ي از برنامه هاي سالمت هستند كه به منظور فراهم آوردن تدابيري براي افراد و جمعيتها به منظور شناس-ايي زودرس و مداخل-ة س-ريع و كارس-از براي اص-الح مشكالت س-المت در مرحل-ة قب-ل از بروز عالئم طراحي شده اند ،مانند پيدا كردن موارد بيماران كشف نشدة ديابت و تنبلي چشم در اطفال و سرطان دهانه رحم(آزمايش پاپ اسمير) . پيش گيري سطح سوم ()Tertiary prevention شامل تدابير در دس-ترس به منظور كاستن يا از ميان بردن نقص ها وناتواني هاي دراز مدت و به حداقل رساندن رنج هاي حاصل از بیماری و ارتقاي تطابق بيمار با حالت هاي درمان ناپذير است .به اين ترتيب مفهوم پيش گيري سطح سوم تا عرصه بازتواني گسترش مي يابد. 51 آموزش بهداشت *آموزش بهداشت تالش می کند فاصله میان آگاهی و عمل را پر کند. *هدف آموزش بهداشت تغییر رفتارهای زیان بخ-ش افراد ،گروه ه-ا و جمعیت ه-ا به رفتارهای سودبخشی است که بر سالمت کنونی و آینده آنان اثر می گذارد. *آموزش بهداشت عبارت اس-ت از اس-تفاده از ه-ر گون-ه ترکیب-ی از روش های آموزشی گوناگون به منظور تسهیل پذیرش داوطلبانه رفتارهای موثر بر سالمت. 52 ارتقای سالمت * هر گونه ترکیبی از فعالیت های آموزش بهداشت و حمایت های محیطی ،سازمانی و اقتصادی که از رفتارهای منجر به سالمت فرد ،گروه و اجتماع صورت می گیرد. *عل-م و هن-ر کم-ک ب-ه مردم برای تغییر شیوه زندگ-ی ب-ه منظور نیل ب-ه وضعیت مطوب س-المت اس-ت ...تغییر شیوه زندگ-ی م-ی توان-د بوس-یله ترکیب-ی از تالش ه-ا برای افزایش آگاهی ،تغییر رفتار و ایجاد محیط حامی رفتارهای سالم صورت گیرد. 53 برنامه های آموزش بهداشت و ارتقای سالمت ،تقریب-ا در ه-ر محیط-ی که بتوان تص-ور کرد ،از جمل-ه مدارس ،دانشگاه ه-ا ،کارخان-ه ه-ا ،ادارات ،مح-ل های کار ،مراکز بهداشت-ی و درمان-ی ،مراکز آموزش-ی ،فرهن-گ س-راها ،پادگان ه-ا ،زندان ه-ا ،نمایشگاه ها، مساجد ،ورزشگاه ها ،مراکز خرید ،مراکز بازپروری و بنگاه های خیریه قابل اجراست. 54 یم ا ن سازی 55 افرادی که در معرض خطر ابتال به برخی بیماری های عفونی هستند را ممکن است بتوان از طریق اقداماتی نظیر : مصون سازی فعال ( واکسیناسیون ) مصون سازی انفعالی ( ایمونوگلو بولین ) پیشگیری دارویی ( کموپروفیالکسی ) در مقابل آن بیماری ها ایمن نمود. 56 ایمونوپروفیالکسی فعال (واکسیناسیون) ايمونوپروفيالكسي ،عبارتس-ت از اس-تفاده از واكس-ن ه-ا ،توكس-وئيد ه-ا و گاماگلوبولي-ن ه-ا به منظور ايجاد ايمن-ي و حف-ظ س-المتي افرادي ك-ه در معرض خط-ر ابتالء ب-ه بيماري عفون-ي خاصي هستند. پ-س از ابتالء ب-ه بعض-ي از بيماري هاي عفون-ي ،معموالً آنت-ي بادي هاي محافظ-ت كننده اي عليه مدت چندين سال و گاهي تا پايان عوام-ل س-ببي آ-ن بيماري ه-ا در بدن تولي-د م-ي شود و ب-ه  عمر ميزبان باقي مي ماند و فرد را مصون مي نمايد . حال در ص-ورتي ك-ه فردي علي-ه ي-ك بيماري خاص-ي ،فاق-د آنت-ي بادي باش-د ب-ا تزري-ق واكس-ن يا ايمونوگلوبولين ،ممكن است بتوان او را مصون نمود. 57  ...ایمونوپروفیالکسی فعال (واکسیناسیون) در این نوع ایمنی دستگاع ایمنی تحریک شده و علیه عامل بیماری زای خاصی : • تولید آنتی بادی می کند (واکسن ،MMRسه گانه ،سیاه زخم ) • بدون تولید آنت-ی بادی و ص-رفا ب-ا فعال کردن بازوی ایمن-ی س-لولی ،باعث ایجاد مصونیت می شود ()BCG • ب-ا ایجاد عفون-ت خفیف در مح-ل تلقیح ،ب-ا مداخل-ه ایمن-ی س-لولی ،مانع ایجاد بیماری شدید در س-ایر نقاط بدن م-ی گردد( .سالک Leishmanization / ) 58 تداوم اثر واکسن ها الزم به ذکر است که تداوم و مدت اثر آنتی بادی های حاصله از واکسنی به واکسن دیگر متفاوت می باشد. مثال در رابطه با واکسن کلرا (وبا) در حدود چند ماه و در رابطه با توکسوئیدها الزم است هر چند وقت یکبار به واکسیناسیون یادآور اقدام شود . در حالی که تداوم اثر واکسن های زنده ضعیف شده خیلی بیشتر و گاهی تا پایان عمر انسان بوده و معموال نیاز به یادآور های مکرر نیز نمی باشد. 59 انواع واکسن ها واکس-ن از باکتری یا ویروس زنده ضعیف شده و یا غیر فعال شده و یا جزئی از آن ها (مانند آنتی ژن سطحی خالص شده یا توکسوئید) ساخته شده است. ب-ا تزریق واکس-ن ،س-یستم ایمن-ی بدن علیه باکتری یا ویروس وارد شده به بدن ،آنت-ی بادی س-اخته و باع-ث باال بردن مص-ونیت بدن در مقابل بیماری ناشی از آن می شود. واکس-ن ه-ا ب-ه دو گروه واکس-ن های زنده ضعیف شده و واکسن های غیرزنده (غیرفعال) تقسیم می شوند. 60  واکسن های باکتریایی شام-ل واکس-ن های حاوی باکتری زنده ضعیف شده (مانن-د ب.ث-.ژ) ،باکتری کشت-ه شده (مانن-د س-یاه س-رفه) ،توکس-وئید(مانند دیفتری و کزاز) و واکس-ن های پل-ی س-اکاریدی (مانن-د پنوموکوک پل-ی ساکاریدی و مننگوکوک پلی ساکاریدی) هستند. واکس ن های ویروس ی شام-ل ویروس زنده ضعیف شده (مثل ، MMR واکس-ن خوراکی فل-ج اطفال و ت-ب زرد) ،ویروس کام-ل غیرفعال (مانن-د واکسن تزریق-ی فل-ج اطفال و هاری) و بخش-ی از آنت-ی ژ-ن س-طحی ویروس (مانن-د هپاتیت ب و آنفلوانزا) هستند. 61 جدول جدید واکسیناسیون ۱۴۰۳به صورت زیر است: بدو تولد :واکسن ب ث ژ ،فلج اطفال خوراکی ،هپاتیت ب دو ماهگی :فلج اطفال خوراکی ،واکسن پنج‌گانه ،روتاویروس ،پنوموکوک چهار ماهگ-ی :فل-ج اطفال خوراک-ی ،واکس-ن پن-ج گان-ه ،روتاویروس ،فل-ج اطفال تزریقی، پنوموکوک ش-ش ماهگ-ی :فل-ج اطفال خوراک-ی ،پن-ج گان-ه ،روتاویروس ،فل-ج اطفال تزریق-ی ،سرخک (فقط در استانهای خاص) دوازده ماهگی :پنوموکوک ،واکسن MMR هجده ماهگی :واکسن ،MMRواکسن سه گانه ،فلج اطفال شش سالگی :فلج اطفال خوراکی ،واکسن سه گانه 62 مدت زمان نگه داری واکسن ها پس از باز شدن ویال در مراکز بهداشتی و درمانی واکس-ن های فل-ج اطفال ،س-ه گان-ه ،دوگان-ه ،کزاز و هپاتیت Bپ-س از باز شدن ویال در مرکز ارائه خدمات ،در ص-ورتی که شرایط زنجیره س-رما و سترونی حف-ظ شود ،ت-ا پایان تاریخ انقض-ا قاب-ل مصرف هستند. تبص-ره :در تیم های واکس-ن س-یار ،ویال واکس-ن های باز شده باید در پایان روز کازی دور ریخته شون-د ،ول-ی ویال های باز نشده درص-ورت رعایت زنجیره س-رد م-ی توانن-د در روزهای بع-د مصرف شوند. ویال های باز شده MMRو BCGدر ص-ورتی که در عرض 6ساعت ب-ه مص-رف نرس-ند باید دور ریخته شوند. 63 حاالت نقص ایمنی مسافرت موارد ویژه مصرف واکسن ها تماس شغلی حاملگی و شیردهی 64 مسافرت واکسن هایی که برای مسافران در نظر گرفته می شود شامل : سرخک ،پولیو ،یادآورهای کزاز و دیفتری هستند. در برخی مناطق خاص واکسن طاعون ،تیفوئید ،هاری انسفالیت ژاپنی و مننژیت نیز تزریق می شود. برای حجاج و زائرین عتبات عالیات واکسن مننگوکوک به علت سرایت سریع آن الزامی است. 65 تماس های شغلی کارکنان خدمات بهداشت-ی ب-ه عل-ت س-روکار ب-ا خون و فرآورده های آ-ن باید علیه هپاتیت Bواکسینه شوند .وهمچنین در برابر بیماری هایی چون :سرخک ،سرخجه و آبله مرغان و آنفوالنزا نیز باید مصون شوند. کارکنان کشتارگاههای پرندگان باید علیه آنفوالنزای پرندگان واکسینه شوند . 66 حاملگی و شیردهی در دوران شیرده-ی هیچ گون-ه ممنوعیت-ی برای مص-رف هیچ کدام از واکس-ن ها وجود ندارد و واکسن های الزم را بدون هیچ محدودیتی می توان مصرف کرد . تزریق واکس-ن دوگان-ه بزرگس-ال در دوران بارداری الزم اس-ت و لذا توصیه شده زنان بارداری که در ط-ی 10س-ال گذشت-ه دوز یاداور توکس-وئید Tdرا دریاف-ت نکرده ان-د ،یک نوبت دریافت کنند . زنان-ی که در س-ه ماه-ه دوم یا س-وم بارداری دچار آنفوالنزا م-ی شون-د زمان بستری شدن بیشتری را باید در بیمارس-تان بگزرانن-د بنابراین توص-یه م-ی شود خان-م هایی که در فصول شیوع آنفوالنزا حامله هستند تحت پوشش واکسیناسیون قرار بگیرند. 67  ...حاملگی و شیردهی واکسن هایی مثل :پولیومیلیت ،هپاتیت ،Bپنوموکوک ،مننگوکوک و تب زرد را در صورت لزوم می توان به مادران باردار تزریق کرد. از طرفی مصرف واکسن های چون : سرخک سرخجه اوریون و آبله مرغان در دوران بارداری ممنوع است 68 حاالت نقص ایمنی • افراد دچار نق-ص ایمن-ی (مادر زادی ،اکتس-ابی ،یا ناش-ی از درمان دارویی) مستعد ب-ه بس-یاری از عفون-ت ه-ا هس-تند و از طرف-ی ممکن اس-ت نس-بت به اثرات زیانبار ناش-ی از واکس-ن های ویروس-ی زنده نیز حس-اس باشن-د و ب-ه همین دالیل معموال واکسن های ویروسی زنده به افراد دچار نقص ایمنی تجویز نمی شود . • مثال خودداری از تجویز ( OPVقطره خوراکی فل-ج اطفال ) و جایگزین-ی آ-ن با ( IPVواکسن تزریقی) 69 زنجیره سرد واکسن ها از آنج-ا که موفقیت تاثیر واکس-ن ه-ا در پیشگیری و کنترل بیماری های واجد واکس-ن ،در گرو حف-ظ خواص واکس-ن ه-ا تاقب-ل از مص-رف آنه-ا م-ی باش-د و از طرفی ه-ر یک از واکس-ن ه-ا ممکن اس-ت در دمای ب-ه خصوصی پایدار بوده و در دماهای دیگ-ر از خاص-یت آنه-ا کاس-ته شود ؛ لذا اطالع کاف-ی از زنجیره س-رد واکس-ن ها از اهمیت زیادی برخوردار است . 70  ...زنجیره سرد واکسن ها ‏ اغل-ب واکس-ن ه-ا را م-ی توان در دمای حدود 2-8درجه سانتی گراد نگ-ه داری کرد و از یخ زدن آنها جلوگیری نمود ؛ ولی این دستور شامل کلیه واکسن ها نمی شود به طوری که : ‏ حالل واکسن های MMRو ب.ث.ژ نیز در واحد مصرف کننده باید در دمای ذکر شده نگهداری شوند. ‏ واکس-ن های آبل-ه مرغان و واکس-ن زنده ضعیف شده آنفلوآنزا را باید ب-ه طور مداوم در حال-ت یخ زدگ-ی یعنی دمای حدود -15درجه سانتی گراد نگه داری نمود . ‏ البته تغییرات فیزیکی واکسن ها در تماس با دمای انجماد ،همیشه قابل رویت و واضح نمی باشد و لذا عدم وجود این تغییرات دلیل بر سالم بودن واکسن ،نمی باشد . ‏ بدیه-ی اس-ت که دمای باالت-ر از ح-د مجاز نیز باع-ث کاه-ش تاثیر واکس-ن ه-ا م-ی شود؛ ول-ی این تاثیر معموال کمتر و تدریجی تر بوده و قابل پیش بینی می باشند . 71 72 شرایط نگهداری واکسن ها برای نگهداری واکسن ها در منازل می توان از : یخچال و فریزر اس-تفاده نمود ؛ ول-ی در مراکز ی که مقادیر زیادی از انواع واکسن را نگهداری م-ی کنن-د بهت-ر اس-ت ب-ه جای اینگون-ه وسایل دو منظوره از یخچال و فریزرهای جداگانه ای استفاده کنند . از گذاشتن واکسن ها در کف و اطراف درب اینگونه وسایل باید احتراز نمود. 73 واکس-ن هپاتی-ت : Bبص-ورت 0/5میل-ی لیت-ر عضالن-ی در ساعات اول عمر تزریق می شود. واکس-ن ب ث ژ 0/05 :میل-ی لیت-ر داخ-ل جلدی در ح-د فاص-ل یک س-وم باالی-ی و دو س-وم تحتان-ی بازو در س-اعات اول عم-ر تزری-ق می شود. قطره فلج کودکان :بصورت خوراکی. 74 شرایط نگهداری مقدار تجویز راه تجویز ماهیت واکسن نام واکس ن 8-2درجه سانتی گرد (طبقه میانی یا پایین یخچال) توکس9999وئیدکزاز ،توکسوئید دیفتری ،باکتری کشته شده پنچ گانه س9یاه س9رفه ،آنت9ی ژ9ن سطحی 0 /5میلی (پنتاواالن عضالنی ویروس هپاتی99ت ب ،پروتئین لیتر ) کنژوگ9ه ب9ا پل9ی س9اکارید کپسول هموفیلوس آنفلوانزای تیپ ب 8-2درجه سانتی گرد (طبقه میانی یا پایین یخچال) زیرجلد ی یا 0 /5میلی عضالنی (ترجیحا لیتر عضالنی ) ویروس غیرفعال فلج اطفال تزریقی 75 نکته: واکس-ن های پن-ج گان-ه ،س-ه گان-ه ،دو گان-ه ،کزاز ،هپاتیت ب ،هموفیلوس آنفلوانزای تیپ ب ، ))Hibپنوموکوک و فل-ج اطفال تزریق-ی در مقاب-ل یخ زدگ-ی تغییر ماهیت م-ی دهند .در این ص-ورت باید از مص-رف آ-ن ها جدا خودداری شود. واکس-ن های MMRو ب.ث-.ژ در مقاب-ل نور حس-اس هس-تند و باید از قرار گرفت-ن بیش از 30دقیق-ه در معرض نور خورشید و نورفلوئورسنت (نئون) محافظت شوند. 76 وضعیت قرارگرفتن سوزن و سرنگ در تزریقات عضالنی، زیرجلدی و داخل جلدی 77 برنامه ملی مبارزه با بیماریهای غیرواگیر 78 بیماری‌های غیر‌واگیر )Noncommunicable diseases (NCDs بر اساس تعریف سازمان جهانی بهداشت: بیماری غیر‌واگیر عبارتست از« :کاهش در ساختار یا اعمال بدن که ضرورت ًا سبب تغییر در زندگی عادی بیمار گردد و در طی یک دوره‌ی زمانی طوالنی ادامه یافته و پایدار باشد» 79  خالصه آن که تعریف بین‌المللی درباره ی مدت وجود ندارد که معلوم نماید چه مدت را باید طوالنی محسوب نمود ،با وجود این به نظر بسیاری از مولفان بیماری مزمن ،بیماری است که حداقل مدت آن سه ماه باشد. 80 ویژگیهای بیماریهای مزمن عبارتند از : الف ) دائمی باشند. ب ) پس از آنها ناتوانی بر جای بماند. ج ) باز‌توانی بیمار ،آموزشهای ویژه الزم داشته باشند. .د ) مدت زیادی سرپرستی ،مشاهده یا مراقبت الزم داشته باشند 81 میزان مرگ و میر بیماری‌های غیرواگیر بیماری‌های قلبی عروقی بیشترین مرگ و میرهای ناشی از بیماری‌های غیرواگیر یا 17.9میلیون نفر در سال را تشکیل می‌دهند . و پس از آن سرطان‌ها ( 9.3میلیون نفر) ،بیماری‌های تنفسی مزمن (4.1 میلیون) و دیاب ت ( 2.0میلیون نف ر از جمل ه مرگ‌های ناشی از بیماری کلیوی ناشی از دیابت) قرار دارند. 82 :انواع بیماری‌های غیر‌واگیر عبارتند از · سرطان و بیماری‌های ژنتیک · قلب و عروق · سوانح و حوادث · تاالسمی · دیابت · فشار خون · کم کاری تیروئید · بیماری PKUیا فنیل‌کتونوری بیماری تنفسی شغلی -پوکی استخوان 83 افراد در معرض خطر افراد در هر گروه سنی ،منطقه و کشور تحت تأثیر )NCDs( -قرار دارند. ‏ این شر-ایط اغل-ب ب-ا گروه‌های س-نی باالت-ر مرتب-ط اس-ت ،ام-ا شواه-د نشان می‌ده-د که 17 میلیون مرگ ناشی از بیماری های غیرواگیر قبل از 70سالگی رخ می‌دهد. تخمین زده می‌شود که از این مرگ و میرهای زودرس 86 ،درص-د در کشورهای کم درآمد و متو-سط​رخ می‌دهد. کودکان ،بزرگس-االن و س-المندان همگ-ی در برابر عوام-ل خط-ر مؤث-ر در ابتال به بیماری‌های غیرواگیر آس-یب‌پذیر هس-تند ،مانن-د :رژیم‌های غذایی ناس-الم ،کم تحرکی ،قرار گرفتن در معرض دود تنباکو یا مصرف مضر الکل. 84 بیماری‌های غیرواگیر چهار عامل خطر عمده دارند: مصرف دخانیات عدم تحرک بدنی استفاده مضر از الکل رژیم های غذایی ناسالم 85 خانواده به عنوان يك سيستم خانواده به عنوان یک مددجو ،محور توجه است .خانواده و اعضاي-ش به عنوان كل و بصورت تعاملي مطرح هستند. هدف مداخالت پرستاري تعامل بين اعضاي خانواده است. پ-س از ايجاد مشكالت روح-ي براي فرزندتان چ-ه چيزي بي-ن شم-ا و همسرتان تغيير كرد؟ در این مورد چه احساسی دارید؟ 14 عوامل خطر متابولیک این عوام ل در چهار تغیی ر متابولی ک کلیدی ک ه خط ر ابتال به بیماری‌های غیرواگیر را افزایش می‌دهند ،نقش دارند: افزایش فشار خون؛ اضافه وزن /چاقی؛ هیپرگلیسمی (سطح گلوکز خون باال) و هیپرلیپیدمی (سطح باالی چربی در خون). 87 عوامل خطر رفتاری قابل اصالح • رفتارهای قاب ل تغیی ر ،مانن د مص رف دخانیات ،عدم تحرک بدن ی ،رژیم غذایی ناسالم و استفاده مضر از الکل ،همگی خطر ابتال به بیماری های غیرواگیر را افزایش می دهند. • دخانیات هر سال عامل بیش از 8میلیون مرگ و میر است. • 1.8میلیون مرگ ساالنه به دلیل مصرف بیش از حد نمک نسبت داده شده است . 88  6مجموعه‌ی کلیدی عوامل خطر در ابتال و میرایی زودرس از بیماریهای غیر واگیر در بزرگساالن سهیم هستند ،عبارتند از : – ۱کشیدن سیگار و سایر اشکال دخانیات – ۲اعتیاد به مشروبات اکلی – ۳نارسایی در دسترسی ب ه خدمات بهداشتی برای پیشگیری ( مانن د مراقبت از پرفشاری خون ،تشخیص به موقع سرطان و درمان بیماری قند ) – ۴دگرگونی‌های سبک زندگی ( مانند الگوی غذایی و فعالیت بدنی ) – ۵عوامل خطر زیست محیطی مانند خطرات شغلی ،آلودگی آب و هوا و اثرات سالح‌های نابود کننده – ۶عوامل مربوط به استرس 89 تاثیر اجتماعی و اقتصادی فقر ارتباط تنگاتنگی با بیماری های غیرواگیر دارد. افراد آسیب‌پذیر و آسیب‌دیده اجتماعی زودتر از افراد دارای موقعیت‌های اجتماعی باالتر بیمار می‌شوند و زودتر جان خود را از دست می دهند. به ویژه به این دلیل که در معرض خطر بیشتری برای قرار گرفتن در معرض محص والت مض ر مانن د تنباک و یا شیوه‌های غذایی ناس الم قرار دارند و دسترسی محدودی به خدمات بهداشتی دارند. 90 پیشگیری و کنترل یک راه مهم برای کنترل بیماری‌های غیرواگیر ،تمرکز بر کاهش عوامل خطر مرتبط با این بیماری ها است. برای کاه-ش تأثیر بیماری‌های غیرواگیر بر افراد و جامع-ه ،یک رویکرد جامع مورد نیاز اس-ت که همه بخش‌ها از جمله بهداش-ت ،مالی ،حمل‌و نقل ،آموزش ،کشاورزی، برنامه‌ریزی و س-ایر بخش‌ه-ا را ملزم ‌کن-د ت-ا برای کاه-ش خطرات مرتب-ط با بیماری‌های غیرواگیر و ترویج مداخالت در راس-تای پیشگیری و کنترل آنها همکاری کنند. 91 مدیریت بیماری‌های غیرواگیر شامل: شناس ایی ،غربالگری و درمان این بیماری‌ها و دس ترسی به مراقبت‌های تسکینی برای افراد نیازمند است. مداخالت ضروری NCDsب ا تاثی ر باال را می‌توان از طریق رویکرد مراقبت‌های بهداشت ی اولی ه برای تقویت تشخی ص زودهنگام و درمان به موقع انجام داد. سرمایه‌گذاری در مدیریت بهتر بیماری‌های غیرواگیر حیاتی است. 92 برنامه ملی مبارزه با بیماریهای واگیر 93 ويژگي هاي اپيدميولوژي بيماري هاي واگير معموالً از شخص-ي ب-ه شخ-ص ديگ-ر قاب-ل انتقال هس-تند و بنابراين از جنبه شخصي به جنبه عمومي تبديل شوند. بيشت-ر آنه-ا ب-ا اقدامات س-اده اي چون واكس-يناسيون ،بهس-ازي بيولوژيك محيط و كنترل بندپايان قابل پيشگيري هستند. معموالً ب-ا آنت-ي بيوتيك ه-ا قاب-ل درم-انن-د ،و در مناطق-ي ك-ه بهداش-ت بخوبي رعايت -نم-ي شود يا محيط ،ب-ه لحاظ به-داشت-ي بهس-ازي نشده است م-همترين مشك-ل سالمتي مردم آن م-نطقه محسوب مي شوند. 94 شرايط ايجاد بيماري واگير وجود يك عامل بيماري زا وجود مخزن يا منبع (انساني يا غير انساني) راه خروج عامل بيماري زا از منبع يا مخزن راه انتقال عامل بيماري زا از مخزن به ميزبان جديد (مستقيم يا غير مستقيم) راه ورود عامل بيماري زا به بدن ميزبان جديد (پوست ،دستگاه تنفسي، گوارش)..، آمادگي پذيرش بيماري از جانب ميزبان جديد بدون هر يك از موارد فوق بيماري واگير در فرد بوجود نمي آيد . 95 طبقه بندي بيماري ها براساس راه انتقال بيماري هاي قابل انتقال از طريق گزش بندپايان مانند ماالريا ،سالك، بيماري هاي قابل انتقال از راه تماس و ضايعات پوستي مانند هاري ،كزاز، گال، شيستوزوميازیس بيماري هاي قابل انتقال از طريق هوا مانند سرخك ،آنفلوآنزا ،سل، ‏از طر يق گوارش مانند مسموميت هاي غذايي بيماري هاي قابل انتقال از طريق مقاربت مانند ايدز ،سوزاك ،سيفيليس 96 طبقه بندي بيماري ها براساس اهميت پيشگيري و مبارزه با آنها .1بیماریهای مشمول گزارش بین المللی وب-ا ،طاعون ،ت-ب زرد ،تیفوس ،فلج اطفال ،آنفلوانزای انس-انی ب-ا ز-یرگروههای جدی-د ،تب های خونریزی دهنده، آبله. 97  .2بیماریهای مشمول گزارش فوری فل-ج ش-ل حاد ،س-رخک ،س-ندرم سرخجه مادرزادی ،دیفتری، مننژی-ت ،وب-ا ،طاعون .تیفوس،ماالری-ا ،بوتولیس-م ،س-یاه زخم ، کزاز نوزادان ،ت-ب زرد ،حیوان گزیدگی-و هرگون-ه افزایش بروز در سایر بیماریهای عفونی. 98  .3بیمار-یهای مشمول گزارش غیرفوری س-ل ،جذام ،س-یاه س-رفه ،کز-از بالغی-ن ،عوار-ض متعاقب ایمنس--از-ی ،تیفوئی--د ،انواع هپاتی--ت ویروسی ،ایدز -و عفون-ت ،HIVبیماریهای آمیزش-ی ،س-الک ،بر-وسلوز، سیاه زخم جلدی ،تب راجعه ،شیگلوز. 99 طبقه بندي بيماري ها براساس شكل ،چگونگي انتشار و فراوانی بومی (:)Endemic يك بيماري زماني آندميك يا بومي است كه حضور دائمي در يك محدوده مشخص جغرافيايي يا گروه جمعيتي داشته باشد. فراوان-ی مورد انتظار ی-ا معمول بیماری در منطق-ه یا گروه های خاص 10 0 همه گیر (:)Epidemic ‏ بروز بی-ش از ح-د انتظار ی-ک بیماری ی-ا رفتار ی-ا ی-ک واقع-ه مرتب-ط ب-ا س-المتی در منطقه مشخص یا در گروه های خاص ‏ وقوع بی-ش از ح-د انتظار بیماری ،واقع-ه ی-ا رفتار ویژ-ه ،نس-بت ب-ه حالت عادی ،در همان منطـــقه ،در همان جمعیت و در همان فصل از سال طغیان (:)Outbreak ‏ همه گیری محدود بیماری های عفونی حاد ‏ اپیدمی در مناطق کوچک و محلی 101 تک گیر (:)Sporadic رويداد نامنظم و اتفاقي بيماري در زمان هاي متفاوت و كم يا خيلي كم است عالم گیر (:)Pandemic چنانچه بیماری در سطح بسيار وسيع روي دهد و از مرز بين المللي گذشته تعداد زيادي افراد در كشورهاي مختلف را مبتال كند پاندميك، عالمگير يا جهانگير ناميده مي شود. 10 2 بیماری خارجی (:)Exotic اگزوتيك به بيماري بيگانه گفته مي شود . زمان-ي ك-ه بيماري س-ابقه حضور در آ-ن جامع-ه نداشت-ه يا آ-ن جمعيت س-الهاي زيادي اس-ت ك-ه در تماس يا مواجه-ه ب-ا آن بيمار ي نبوده اند ،اگر بيماري در جامعه بروز كند آن را اگزوتيك مي گوييم . شدت بيماري هاي اگزوتيك و احتمال مرگ آنه-ا بيشت-ر از زماني است كه بيماري به صورت آندميك در آن جامعه وجود داشته باشد. 10 3 ضدعفونی آمبوالنس 10 4 اهمیت ضدعفونی آمبوالنس ب-ه طور کل-ی وظیف-ه آمبوالن-س ارائ-ه خدمات پزشکی در شرایط اضطرار است. کارکنان آمبوالن-س همواره خود را برای س-ناریو های مختل-ف پیش از رس-یدن به مرکز درمان-ی آماده کرده م-ی کنند .همچنین تجهیزات پزشکی مختلف-ی نیز ب-ه این منظور در آمبوالنس قرار می گیرد. آمبوالن-س همواره بیماران مختلف-ی را در طول روز ج-ا ب-ه ج-ا م-ی کند .ب-ه همین جه-ت در این محیط ویروس ه-ا و آلودگ-ی های زیادی وجود دارد .اهمیت ضدعفونی آمبوالن-س ه-ا چ-ه آمبوالن-س ویژ-ه و هوایی در آ-ن اس-ت که ب-ه موج-ب ضدعفون-ی این وسایل نقلیه ،از انتقال ویروس بیماران به یکدیگر جلوگیری می کند. 10 5 مراحل ضدعفونی آمبوالنس و تجهیزات .1آماده‌سازی: وسایل محافظتی: استفاده از دستکش ،ماسک ،و لباس محافظ برای جلوگیری از تماس با مواد آلوده الزامی است. تهیه محلول ضدعفونی کننده: محلول‌های ضدعفونی‌کننده مناس-ب (مانن-د محلول‌های حاوی کل-ر ،پراکس-ید هیدروژ-ن یا الکل) باید طبق دستورالعمل‌های بهداشتی تهیه شوند. جمع‌آوری زباله‌های عفونی: تمام زباله‌های عفونی و آلوده باید در کیسه‌های مخصوص جمع‌آوری و دفع شوند. 10 6  .2ضدعفونی سطوح: فضای داخلی: تمام س-طوح داخ-ل آمبوالن-س از جمل-ه تش-ک ،برانکارد ،ص-ندلی‌ها ،دس-تگیره‌ها ،و تجهیزات باید با محلول ضدعفونی کننده تم-یز شوند. تجهیزات پزشکی: تجهیزات-ی مانن-د پال-س اکس-یمتر ،فشارس-نج ،ونتیالتور ،و س-ایر تجهیزات باید ب-ه طور کامل ضدعفون-ی شوند .از روش‌های اس-تریل‌سازی مناس-ب برای تجهیزات-ی که قابلیت استریل شدن دارند ،استفاده کنید. فضای بیرونی: نمای بیرون-ی آمبوالن-س ،ب-ه ویژ-ه الس-تیک‌ها ،باید از گ-ل و الی پاک شده و ب-ا محلول ضدعفونی کننده تمیز شوند. 10 7  .3ضدعفونی تجهیزات: ابزارها و وسایل: تمام ابزارها و وسایل-ی که با بیمار در تماس بوده‌اند ،باید به دقت ضدعفونی شوند. تجهیزات الکترونیکی: تجهیزات الکترونیکی باید ب-ا پارچه‌های مرطوب و محلول ضدعفون-ی کننده مناس-ب تمیز شوند .از ریختن مایعات بر روی این تجهیزات خودداری کنید. تجهیزات قابل استریل: تجهیزات-ی که قابلیت اس-تریل شدن دارن-د ،باید ب-ا روش‌های مناس-ب مانن-د اتوکالو یا حرارت خشک استریل شوند. 108  .4تهویه و خشک کردن: تهویه: پ-س از ضدعفون-ی ،آمبوالن-س باید ب-ه مدت کاف-ی تهویه شود ت-ا تمام بخارات و بوی مواد ضدعفونی کننده ا-ز بین برود. خشک کردن: تمام س-طوح و تجهیزات باید ب-ه طور کام-ل خش-ک شون-د ت-ا از رش-د باکتری‌ه-ا و قارچ‌ها جلوگیری شود. 10 9 نکات مهم: استفاده از محلول‌های ضدعفونی کننده: محلول‌های ضدعفونی کننده باید طبق دستورالعم-ل‌های بهدا-شتی تهیه و استفاده شوند. رعایت زمان تماس: محلول ضدعفون-ی کننده باید ب-ه مدت زمان کاف-ی (معموالً طب-ق دس-تورالعم-ل کارخان-ه سازنده) روی سطوح باقی بماند تا به طور کامل عمل کند. استفاده از تجهیزات محافظتی: استفاده از دستکش ،ماسک ،و لباس محافظ برای جلوگیری از تماس با مواد آلوده الزامی است. 11 0  دفع صحیح زباله‌های عفونی: زباله‌های عفونی باید در کیسه‌های مخصوص جمع‌آوری و دفع شوند. آموزش پرسنل: پرسنل آمبوالنس باید در زمینه ضدعفونی کردن آمبوالنس و تجهیزات آموزش ببینند. برنامه‌ریزی منظم: ضدعفونی آمبوالنس باید به صورت منظم و طبق یک برنامه مدون انجام شود. رعایت دستورالعمل‌ها: تمام دستورالعمل‌های مربوط به ضدعفونی آمبوالنس و تجهیزات باید به دقت رعایت شوند. 11 1 از توجه شما سپاسگزارم