صفحه 1:
منابع معدنی وذخایر انرژی
زیربنای تمدن و توسعه
صفحه 2:
زیربنای اقتصادی کشورهای مختلف متنوع است.
مبنای اقتصادی برخی از کشورهاه صنعتی» کشاورزی با
گردشگری است و برخی دیگر اقتصاد خود را بر مبنای
منابع و ذخایر معدنی بنا نهاده اند.
به نظر شماء مبنای اقتصاد کشور ماء کدام مورد است؟
بسیاری از کالاهلیی که در زنمگی روزمره از آنهااستفاده
ی کنیدسیلبا آنها سروکار دایید» از منلبع فلزی (آهن»
آلومینیوم» طلا و منیزیم)» غیر فلزی(رس cha زغال سنگ
و...) وميا مواد نفتی و پتروشیمیلیی مانند پلاستیک,بنزین
و...به دست می آیند.
درعلم زمین شنلسیبا مواردی ملنند نحوه تشکیل» ذخیره
و اکتشاف منلبع معدنی وسوخت های فسیلی مانندزغال
سنگءنفت و گاز آشنامی شوید.
صفحه 3:
صفحه 4:
| منابع معدنی در زندگی ما
ror He 505549 ciao نقش منابع
بخش عمده مواد مورد نیاز برای زندگیما از منلبع معدفی» تأمين مى
شوند.
حس موجود در کابلهای برق» آهن مورد استفاده در ییل راه آهن؛
بلاتین موجود در تلفن همراه» مدادی که باتن می نویسیم
خمبر دندلنی کمبا کن مسواکسی زنیم و ... از منلبع معدنی تهیه می
شوند.
منلبع معدنیپس از شناسایی توسط زمین شنلسان» از معادن استخراج
و پس از فراوری؛ به کالاهای مورد نیاز تبدیل می شوند.
تعدادی از کاربردهای مواد معدنی (فلزی - غیرفلزی) درجدول
آورده شده است.
صفحه 5:
جدول 7-۱-فراونی و کاربرد برخی از کنیها ومنابع معدنی
فرون: هن منم منزیم منک تیم
sty SS a Ob eg JSS usp mo oe Be
اورانيم بلاتين و
Ca ne) Set a ete) oul ped et
یت [اسیم کرد کرد nd els) tl ind gang
كلسيت و سنك أحك (كلسيم كرنات)» شوره (سديم فيترات) ۱
اساختمان سازىة زیس (كج ماختمائي4 سنك أهك (سيمان» رس (أجر
او كاشى و سراميك! شن و ماسه سنككهاى تزينى و نماء قلدسبار (كاشى و
اسراميك) سيليس (شيشسازى) بوزولان و برليت (مصالع سبك ونا |
كوهرها و كانى هاى نيمه قيمتى: ماس كرندوم (ياقوت) كارنت [یجد)
أمتيست (كورتز بفش» برل (زمرداء فيروزه اكات(عقيق» اليوين (زبرجدا»
i .. بشم و Sa A) rl
7 SM eh پزشکی و داروسازی: باریت (عکسبرداری ردیولوژی
2 39) SIE A ad) Cay on Sa 8 aS
وم آرابتی, کمهای ضد (i
San yh SS sin Scie ate كاتى هاى
ha sg May نیع رگ کاففازی تصفيه أب So a
hy 9 قند نوشيدنى ها و كاتولن (سراميكه كاغنسازى» بركته و
الاستيكسزى) كوارتز إساعتسازى» فيشهسازى, قطات الكترونيك و ).|
كثشاورزى: کی یت دبک کرت و هوارسقى به اك دیور (مکمل
غای دام و طور برورش ماه بالايش نفته تصفيه أب و فلاب
اساير موارد: تلك (كاغذسازى. رنك4 باريت(كل حفاری4 Ss) CALS مداد
یل الكتريكى. تاير خودروها» ساينده (الماس. كارنت. كرندوم. كوارت.
صفحه 6:
این منابع. فلزی و کدام غیرفلزی است؟
1
3
۱
3
3
1
1
ا
;
3
3
3
بط
5
ِ
0
3
4
=
3
1
9
A
جمعآوری
اطلاعات
3
x
&
4
A
}
3
3
3
4
1
a
صفحه 7:
علظت عناصر در پوستهزمین -
غلظت کلارک چیست؟
در سال 1۹۶۴میلادی» دو زمین شناس به نام های
کلارک_و رینگ وود برای تعیین ترکیب شیمبایی .
پوسته زمین وبررسی بر کندگی عناصردربخش های .
مختلف لن» تعدادبسبارزیادی ازانواع سنگ های .
مناطق مختلف را نمینه برداری و ترکیب شیمیایی .
آنها را تعیین کردند که امروزه ترکیب شیمیایی .
كا ل ae سا«
صفحه 8:
ببببلببب ب ب ب imi اپ«
جد ,غلظت کلارک عناصر فراوان در پوسته جامد زمين
اکسیژن 37
سيليسيم wits
ألومينيم Ae
wal لله
کلسیم ane
منیزیم vw
سدیم vity |
پتاسیم VR
ods
هیدروژن ۴
منگنز Ne
فسفر “Ne
رو ۳
مس 0
he op
صفحه 9:
کاربرد غلظت میانکین عناصر:
غلظت مبانگین عناصرء کاربردهای زیادی دارد. پژوهشگران با اندازه
گیری مقدار غلظت عناصر درسنگ ها و خاک های هر منطقه و مقایسه
نبا مقادیر غلظت میانگینسبه فرایندهای زمین شنلسی ملنند حرکت
ورقه های سنگ کره » تاریخچه تکوین یک منطقه و ... پی می برند.
بى هنجاری مثبت و منفی:
لكر در منطقه ای» غلظت عناصر از میانکین کلارک باللقر باشد» بی
هنجاری مثيت و لکر فلت گن ها از مبنکین»پاینتربلشد» آن را
ot هنجاری منفی می نامند. . زمین شناسان ی مت هاى |
اکتشافی به دنبال بافتن
صفحه 10:
تس
یه شیمیابی ستگهای یک منطقه» در جدول زیر اراقه شده است. در
کدام oS بیهنجاری مثبت و در کدام عناصرء بی هنجاری منفی دیده میشود؟
w Si ۳
5 Fe =
an Ca
۱ Na |
7 cu كت
۲ Pb
۲ Zn —
۱ 1 مس
صفحه 11:
| ننایج حاصل از تجزیه شیمیایی سنک های یک منطقه در جدول رو به رو ارائه -
شده است. در کدام عناصر بی هنجاری مثبت و در کدام عناصرء بی هنجاری
منفی دیده می شود؟
درصدوزنی عنصر بى هنجاری
Si W منفی
he Fe 2
as Ca os
Na ۱ 2
Cu 7
Pb 1
Zn ۳
K ١
صفحه 12:
یادآوری
در کتابهای درسی علوم تجربی با مفهوم ویژگیها و کاربردبرخی از انیها آشنا شدید.
تعيين كنيد كدام يك از تصاوير زيره كائى مى باشند؟ جرا؟.
صفحه 13:
صفحه 14:
انواع کانی هاء
کلنی ها براساس ترکیب شیمیلییبه دو گروه سیلیکات ها و غیرسیلیکات ها رده
بندی می شوند,
تعریف سیلیکات:
اسیلیکات هاء کلنی هلیی هستند.که ۹۶درصد پوسته زمین را تشکیل می
دهند و درترکیب شیمیایی خود بنیان سیلیکاتی (5[0)دارند.
کلنی های سیلیکاتی در سنگ های آذیین» رسوبی وبا دگرکینی یافت
می شوند.
کانی های فیرسیلیکاتی چیست؟
کلنی های غیرسیلیکاتی گروهی از کلنی ها هستند که در تر کیب خود»
فلقد بنیان سیلیکاتی هستند. لین کلنی ها نیز در انواع سنگ ها یافت
می شوند.
صفحه 15:
غیر سیلیکاتها ( سولفات
ر سيليكاتها ( سولفات هاء سولفیدها
فسفاتهاء کر iui
فلدسیارهای
پتاسیم 1۱۲
waren sea
كانى هاى سازئده يوستة ig
بوستة زمين
صفحه 16:
1
ای » در ساخت سراميك و شيشه از جه كانىهانى استفلده مى شود؟ در اين موردء اللاعات
جمع أورى ودر كلاس ارائه كتيد.
صفحه 17:
| در ساخت سرامیک و شیشه» از چه کلنی هلیی استفاده.عی شود؟ در لین مورد» اطلاعات جمع آوری و در
كلاس ارائه كنيد.
— برای ساخت شيشه های معمیلی که در زندگی روزمره بکار میروند. عمدتا شامل سیلیس , كربنات كلسيم
(یا آهک ) و کربنات سدیم و زغال کک است ( گاهی از فلدسپار و دولومیت نیز استفاده مى شود.) معمولا این
مواد رابه صورت پودر یا دلنه هلیی به قطر ۲.متا ۲سانتیمتر » مصرف می کنند. البته برای تبهيه شيشه هاى
مرغوب و کریستال , از سیلیس تقریبا خالص (کوارتز) استفاده می شود. در شیشه های معمولی حدود 1۶ درصد
آلومین و ۰.۰۸درصد اکسید آهن سه ظرفیتی نیز وجود دارد.
رس ها یا کلنی های رسی پرمصرف ترین و قدیمی ترین مواد اولیه در صنعت سرامیک می باشند که دارای
خاصیت پل بوده و خاصیت شکل پذیری راجه بدنه می دهند. همچنین مهمترین و رلیچ ترین پرکننده
ها در لین صنعت. سیلیس و آلومینا هستند كه از كانولينيت به دست مى آيند. از انواع سیلیس آزاد موجود در
طبیعت که در صنعت کاسی و سرامیک مورد استفاده قرار میگیرده کوارتز صخرهای, ماسه ماسه سنگ
کوارت
ار
یت و فلینت می باشد.
صفحه 18:
تعریف کانه
به گروهی از کانی ها که در آن یک فلز ارزشمند
اقتصادی و جود دارد» کانه اطلاق می شود.
مانندمگنتیت که از ّن آهن ویا کللن که از آن
سرب استخراج حی شود. برخی از کلنه ها به
صورت آزادبلفت هی شهند مانند طلاه نقره و
مس
صفحه 19:
ORS BO Be Sa Be
ال = 2
اش
صفحه 20:
در موردکانه های زیر اطلاعات جمع آوری و جدول زیر را کامل کنید.
ترکیب شیمیایی
Fe203
Fe304
Al203
Cufes2
pbs
Ca5(po4)3(cl,f,
oh)
عنصر اقتصادی
fe
fe
al
cu
pb
كانه
مكنتيت
بوكسيت
كالكوبيريت
oe
آپاتیت
صفحه 21:
کانسنک
دوبخش سنگ معدن با کانسنگ(تعریف کانه و باطله)
سنگ معدنیا کانسنگ از دو بخش کلنه. و باطله تشکیل شده است.
کلنه» بخش ارزشمند کانسنگ است و باطله» جه موادی که ارزش
اقتصادی قابل توجهی ندارند» گفته می شود.
مهم ترین کانه مس:
برای منال کالکویبریت سبه فرمول شیمیلیی 52امهم تیین كانه
فلز حس است. در معادن حس, لین کلنی همرامبا کلنی های AML
مختلفی مانند کوایتز فلسیار ميكاء کلنی های رسی, پیریت و ...
کانسنگ مس را تشکیل می دهند.
صفحه 22:
تعریف کانسار:
دربخش wil ازیوسته زمین» غلظت عناصر در یک منطقه
نسبتبه غلظت میانکین افزلیشحی یابد. و حجم زیادی از
ماده معدفی در آنجا متمرکزهی شود لبی هنجاری مثبت»)
ببه طوری که استخراجّن از نظر اقتصادی» مقرونبه صرفه
است که به این مناطق» کانسار می گویند.
معدن چیست وچگونه شکل مى كيرد؟
استخراج ماده معدنیسیا کانسنگ اغلب پرهزینه است و تنها
در صورتی بهره برداری آغازهی شودکمیک عنصربا حجم
وغلظت کلفی در ماده معدنی وجود داشته باشد. با شروع
بهره برداری يا معدنکاری» یک معدن شکل می گیرد.
صفحه 23:
صفحه 24:
صفحه 25:
تعریف کانی های غیرفلزی(کانی های صنعتی) واهمیت آن ها
افزون بر کانسنگ هاء موادمعدفی دیکری هم برای کاربر دهای
صنعتی باروزمره استخراج می شوند که فلزی نیستند.
مانند: شن و ماسه در ساختمان سازی» خاک رس در ساخت
آچر با کاشی و سرامیک» سنگ های ساختمانی در نمای
ساختمان ها» کف پوش, پله و دیوارهلبه کارحی روندسبه این
نوع ازسنگ ها و کلنی های غیرفلزی» سنگ ها و کانی های
صنعتی می گویند.
باطله چیست واهمیت آن
در برخی موارد» بخش غیراقتصادییا باطلمیک کانسنگ به
عنوان شن و ماسه در زیر سازی حاده هااستفاده می شود.
صفحه 26:
#در مورد عوامل موثر بر مقرون به صرفه بودن یک معدن, اطلاعاتی جمعآوری و به پرسش .
زیر پاسخ دهید.
علاوه بر عوامل حجم و غلظت. چه عواملی در مقرون به صرفه شدن یک معدن دخالت دارند؟
صفحه 27:
-در مورد عواصل میّفر بر مقرون جه صرفه بودن یک
معدن؛ اطلاعلتی جمع آوری وبه پرسش زیر پاسخ دهید.
علاوه بر عولمل حجم و غلظت. چه عواملی در مقرون به
صرفه شدن یک معدن دخالت دارند؟
ارزش ماده معدنی - عرضه و تقاضا - عیار ذخیره معدنی -
تكتولوى استخراج < شکل ذخیره معدنی < عمق ذخیره -
| تلغيظ و تصفيه - حمل و نقل و راه هاى دسترسى به معدن
-آب وهوا و سياست دولت ها و .... عوامل آشكار در مقرون
به صرفه بودن يك معدن مى باشد. _
صفحه 28:
کنید ددر آب دراه مقدارى عنصر طلا وجود دارد. به جه دليل» طلا ازدريا استخراج نمى كنيم؟.
SS ۲-به چه دلیل برخی از معادن متروکه, پس از مدتی مورد بهرهبرداری مجدد قرار میگیرد؟.
صفحه 29:
۱- در آّب دریاها درصد مناسبی از عنصر طلا وجود داردسبه چه دلیل» طلا را از دییا استخراج نمی
| کنیم؟
می توان گفت که حدود ۸بیلیون تن از ذخلیر طلا نیز در آب های اقیانوس های جهان حل شده اند. میزان
طلا درب دریا حدود ۱.تا ۲میلی گرم در تن است که لين رقم بستگیبه نوع طلا نیز دارد. هنوز روشی
| برای اينکه طلا را از آب دریا استخراج کنند وجود ندارد.گرچه طلا بسار ارزشمند وکمیاب می باشد » ولى به
طور گسترده ای در طبیعت پراکنده است. اما مشکل اینجا است که در بیشتر مواردطلای کلفی وجود ندارد تا
استخراج آن را مقرون به صرفه سازد. برای مثال, آب دریا مقدار اندکی طلا است. اما ذره هانقدر ریز هستند
كه هيج كس نمی دلند چگونه طلا را از دریا جدا کند. با وجود لين لب اقیانوس ها بقدری زياد است كه
احتمالً به طور نسبی ده هزار میلیون تن طلا در آن وجود دارد.
I
۲-به چه دلیل برخی از معادن متروکه» پس از مدتی مهرد بهرهبرداری مجدد قرار می گیرد؟
نیاز ملی یا منطقه ای « وضعیت بازار به لحاظ عرضه و تقاضا . تغیبرات تکنولوژی استخراج « نیروی انسانی و
| بسیاری از عوامل دیگر می تواند در احیای یک معدن متروکه تأثیر داشته باشد. |
صفحه 30:
انواع کانسنگ . . کرمابی
رسوبی
الف) کانسنگ های ماگمایی:
نحوه تشکیل کانسنگ های ماگمایی مانند کروم و نیکل و پلاتین:
کانسنگ های برخی عناصر فلزی ملنند کروم» نیکل و بلاقین.عی توانند
از یک ماگمای در حال سرد شدن تشکیل شوندبا سردشدن و تبلور یک
ماکماء لین عناصرکه چکللی نسبتا باللیی دایند» در بخش زییین ماکما
ته نشین می شوند و این کانسنگ هارا می سازند.
صفحه 31:
نحوه تشکیل پگماتیبت و اهمیت آن:
در صورتی کمپس از تبلور بخش اعظم ماگماء مقدار
آب و مواد" فرار مانند کیین دی اکسید و ... فراوان
بلشد» شرلیط برای رشد بلورهای تشکیل دهنده سنک»
فراهم و سنگ هلیی,با بلورهای بسیار درشت» به نام
پکماتیت تشکیل هی شود که عی تولند کانسار مهمی
برای بعضی عناصر خاص مانند لیتیم وبعضی کانی
های گوهری مانند زمردیا کلنی های صنعتی مانند
مسکوویت باشد.
صفحه 32:
(a با
صفحه 33:
صفحه 34:
IS? sf oye: ۶۳و(
شیب زمین گرمایی چیست؟ 1
درپوسته زمینعبه ازای هر ۱۰۰مترافزلیش عمق» ۳درجه سانتی گراد دما
افزایش می یابد. به اين تغييرات دما در بوسته زمين شيب زمين كرمايى مى
گویند.
نحوه تشكيل ركه هاى معدنی توسط آب های گرم:
در بخش های عمیق پوستهبه علت گرمای ناشی ازشیب زمین گرمایی
ویاتوده های مذابدمای آّب های موجود درلین مناطق افزلیشحی یابد و
باعث انحلال برخی از عناصر می شود.
این آب هاءبرخی عناصررابه شکل کانسنگ در داخل شکستگی های سنگ ها
ته نشین می کنند و رگه های معدنی را می سازند.
کانسنگ های گرمابی
از آنجلکه علمل تشکیل لین کانسنگ هاء آب گرم است» کانسنگ های
گرمابی نامیده می شوند.
كدام ذخايرمعدنى منشا كرمابى دارقفة 00000 j
بسيارى از ذخاير مس» سربء روىء موليبدن» قلع و برخى فلزات ديكر منشاً
كرمابى دارند.
صفحه 35:
a 6
شکل ۲-۶- کانسنگ رگهای
طلا
صفحه 36:
جمع آورى اطلاعات
ه در منطقداى كه زندكى مىكنيدء جه معادن فلزى وجود دارد؟ در مورد آنها تحقيق كنيد.
درهراستان ودرهرمنطقه اى متفاوت است. مثلا دراستان قم منكنز وجوددارد .دراستان يزد آهن و دراستان كرمان
مس وجوددارد و...
صفحه 37:
۰ و و(
مهم ترین کانسنگ های رسوبی:
ذخلیر سرب و روی موجود در سنگ های
آهکی»حس موجود در شیل هاو ماسه سنک ها
و اورانیوم موجود در ماسه سنگ هاء نمونه ای
از كانسنك های رسویی مهم هستند.
نحوه تشکیل ذخایر پلاسری:
گلهی نیز لب های روان» کلنی ها را از سنگ ها جدا
کرده و در مسیر رود آنها رلته نشین و ذخایرپلاسری
را تشکیل عی دهند. از هزار سال پیش تاکنون در
منطقه تخت سلیمان تکاب» از رودخانه زرشوران طلا
برداشت می شود.
صفحه 38:
صفحه 39:
پلاسر. يك کلمه اسپانيايي مي باشد و به معني
وجود ذخبره معدنی- در رسوبات ث<
باشد , زمین. شناسان اقتصادي معمولا نهشته
هاي نابرجاي داراي ارزش اقتصادي را تجمعات
مكانيكي. l, ( Mechanical accumulation)
نهشته هاي پلاسري به حساب مي آورند .اين
نهشته ها به نهشته هاي خاكزادي که بوسیله
فرآيندهاي رسوبي تمرکز دهنده كانيهاي سنگین
ایجاد مي شوند , تعلق دارند.
صفحه 40:
جمع آوری اطلاعات
ه در مورد ذخایر پلاسر طلای ایران اطلاعات جمعآوری کنید و محل آنها را برروی نقشه ایران
صفحه 41:
۱ دماء آب
ب 9
حلال های طبیعیء سنگ ها را تجزیه و تخریب کرده و طلا را آزاد می نملید. سپس محصولات هوازدگی توسط
أب های جاری حمل شده و در ضمن تا حد اندازه های کوچکی خرد می شهند بنابراین مقدار طلای بیشتری آزاد
می شود.
طلابه خاطر داشتن جرم حجمی بالا :در میان توده های سیلت. ماسه و گراول ج
جریان رودخلنه حمل می گردد بیشتر مولقع طلا مانند مواد سبک تربه مناطق دورتر حرکت می کند و در زمانی
که سرعت جریان رودخلنه برای حمل طلا به نقاط دورتر کافی نیست مستقر شده و معمولا بر روی سنگ بستر |
متمرکز می شود و اصولا جرم حجمی بالای طل در مقلبل عمل حمل و نقل به ن مقاومتی مشلبه بهدانه های
درشت تر از ماسه می دهد. 1
زین شده وبه وسیله ی
اتر saber Soe sles cee el rege cy لس تخریب عمیق و شدید
» همراه می باشد. ذخایر طلای پلاسری معمولا در مناطقی که رگه های طلادار وجود دارند یافت می ,
موجود در رگه ها ممکن است بسیار کمتر یا ریزدلنه تر از آن حدی باشند که از نظر اقتصادی
در مورد محل ذخایر طلای پلاسری میتوانیم طلای دامغان- اراک ( آستانه ) - موته اصفهان و گلپایگان را نام
|
یم
صفحه 42:
Distribution of Gold Deposit Types
ia
Sanan Sian Zone
&
Urumich-Dokbtar Magmatic Arc
صفحه 43:
Some mt
اولین مرحله اکتشاف معدن :شناسایی ذخایرمعدنی
دراولین مرحله اکتشافزمین شناسان بابررسی نقشه های زمین
شناسی وبازدیدصحرایی»مناطقی را که احتمال تشکیل ذخایر
معدنی در آن وجود دارد» شناسایبی می کنند.
برای مثال زمين شناسان حی دانند كه برخى از ذخلير سرب
درسنك هاى آهكى يبدا مى شوند.
روش هاى شناسايى ذخايرمعدفىي: | .
بنابرلین آنهلبا آگلهی ازویژگی های فیزیکی کانسنگ هاء مانند
خواص مغناطسی کانسنگ» رسانایی الکتریکی سنگ ها تغییرات
میدان گرلنش زمین و... جه روش هاى زئوفيزيكى» pbs
زیرسطحی و پنهان را شناسایی می کنند.
صفحه 44:
مرحله حفاری 9 آزمایش نمونه های حفاری: ۱
بچس از مشخص شدن موقعیت تقریبیسیک توده معدفی در زیر زمین
حفاریبا دستگاه های پیشرفته و نمونه برداری از عمقستا حدی که
ماده معدنی وجود دارد» انجام می گیرد.
لین حفاری ها ممکن استتتا صدها متر ادلمه بابد. نمونه های تهیه
شده از حفارى» براى تعيين عبار فلز با کیفیت ماده معدنى |
وشناسایی کلنی های موجود در تن حابه آزمايشكاه حمل ودر
آنجا توسط میکروسکوپ وبا دستگاه های تجزیه شیمیایی مورد .
بررسی قرار می گيرند.
در نهلیت» زمین شناسانیا مهندسان اکتشاف تملمی داده های به
دست آمده رلبا نرم افزارهلیی تحلیل کرده و مقدار ذخیره معدن ,
و عیار میانگین ماده معدنی را تعیین می کنند .
صفحه 45:
بازدیدهای صحرایی در شرایط هیجانانگیز, در مناطق مختلف انجام میشود. دیدن مناطق
جدید و بكر كار کردن در روز و آقامت شبانه درصحرا (فیلد) و دور از هیاهوی شهرها و
کشف رازهای زمین, از نکات مثبت و جذاب زندگی زمینشناسان است. از این رو زندگی
زمینشناسان, با لذت همراه است.
صفحه 46:
استخراج معدن و فراوری ماده معدنی .
مرحله استخراج منابع معدنی:
بپس از پایان عملیات اکتشافبا تعیین اقتصادی بودن ذخلیر» عملیات استخراج
آغاز می شود.
روش استخراج چگونه تعیین می شود؛ .. _
روش استخراج؛براساس شکل و چگونگی قرارگیری توده معدفی درپوسته؛تعبین
می شود.
انواع استخراج معدن:
استخراج به روش های روباز و زیرزمینی صورت می گیرد.
ویژگی های کانسارمس:
همان طور که کفته شد» در کانسنگ استخراج شده از معدن» افزون بر کلنه» کانی
های باطله نیز وجود دارند.
برای مثال در کانسارهايصس؛ عنصرحس در کانی های مختلفی مانند کالکوپبریت
و تعدادی کانی دیگر» بافت می شود.
عبار عنصرحس در لین کانسنگ ها کمتر ازبیک درصد است. بنابرلین نود و نه
درصد کانسنگ استخراج شده باطله است که بابد از آن جدا شود.
صفحه 47:
صفحه 48:
چاه عمودی
MUO woe
صفحه 49:
«عيار اقتصادى طلا در ذخاير آن؛ حدود 0010 ۲ است. محاسبه کنید در یک معدن طلاء از هر
تن سنگی که استخراج میشود. چندگرم طلابه دست میآید؟
صفحه 50:
عبار اقتصادى طلا در ذخلير كن حدود 1 010 #است. محاسبه كنيد دربيك معدن طلاء از حريقن ستكى
كه استخراج مى شودء جندكرم طلا به دست مى SAAT
معنی ۳ قسمت در ميليون است مى توانيم كه يك تن را به كرم ابتدا تبديل كنيم :
نت٠١١١ - ١ كيلوكرم |
گرم ۱- ۱۰۰۰کیلوگرم
۱ ۱۰۰۰ - گرم ۱۰۰۰۰۰۰
صفحه 51:
کانه آرایی با 539198 Sate |
به فرایند جداسازی باطله از کلنی های مفید :
اقتصادى, كلنه آركيى(فراورى) ماده معدذى كفته
می شود که در کارخانه هایی در کنار معادن انجام.
می شود.
كتسانتره حيست؟
محصول نهلبى(كنسانتره) براى جداسازى فلز به
کار خلنه ذوب منتقلیلبه طور مستقیمیلبا تغییر
اند ک در صنعت استناده می شود.
صفحه 52:
جمع آوری اطلاعات
ه در مورد فرایند فراوری طلا از کانسنگ, اطلاعات جمع آوری کنید و در کلاس ارأئه دهید.
صفحه 53:
روش های جداسازی طلای آزاد و تغلیظ طلا از کانی ها شا
cle ia, (il! ثة
۱-لاوک شونی
۲-میزهای لرزان
۲ میزهای گردان
6جدا کننده مغناطیس
ه-جدا کننده های گریز از مرکز
-مخروطهای ری ایچرت(861606۲6)
صفحه 54:
طلا
١-روش غالكذارى (غالكارى)
۲-روش ملقمه
۲-روش کلریتاسیون
. > روش سیانوراسیون
صفحه 55:
۱-روش پودر روی |
۲روش .۲,1
| لادروش1.1.ع |
۱ >-روش های دیگر ا
| 6-ذوب و تخلیص طلا
| £
لازم به توضیح است که عملیات استحصال فلز طلا از سنگهای معدنی طلادار: متناسببا چگونگی وجود طلا
| در کانی متفاوت می باشد.
صفحه 56:
گوهرها. زیبایی شگفتانگیزدنیای کانیها
علل استفاده انسان از گوهرها:
از روزگاران کهن انسان از گوهرها برای آراستن خود استفاده می
کردهقا از زیبلیی ها و ویژگی های خیره کننده وانواع جلوه های
موجوددرلین کلنی هابرای زیبلتر جلوه دادن خوداستناده كند. اين
موضوعبه فطرت زیبادوستی و زیبلیی شناسی که خداوند متعال در
نماد انسان تعبیه کرده است؛ برمی گردد. شلید لین یکی از مهم ترین
دلایل ایجاد علم گوهرشناسی و پیشرفت های بعدی آن بوده است.
تعداد کانی های دارای گوهر:
لازمبه فکر است که تنها از میان حدود ۴۰۰۰ کلنی شناخته شده؛
حدود ۰۰اکانی ویژگی های لازم یک گوهر را دارند.
صفحه 57:
تعریف کوهر با جواهر:
كوهرها ياجواهر ( وله عيبى) شلمل سنك ها وكانى هاي كران
بهابى است كه به دليل زيبايى» در خشش» استحكام, سختى بالاء
ينك و کمباب بودن ازسایرکانی ها و سنگ ها متملیز هستند
وموردتوحه خاص انسان ها قرار می گبرند.
مهم ترین گوهرها:
زیبلیی ینک و درخشندگی گوهرهلیی مانند یاتوت» زمرد»
فیروزه و عقیق» آمتيست» توجه هر كسى رلبه خودجلب می
عوامل پیدایش كوهرها:
گوهرها نمایند گان بسیار زیبا وخاص و کمیاب دنبای کلنی ها
هستند که a فرایندهای ماکملیی کر ملبی بادک رگونی به
صفحه 58:
بيشتر بدانيد 2
#استفاده از كوهرها به حدود ٩۰۰۰ سال پیش از ميلاد برمى كردد. احتمالاً اولين بار هندىها وايرانيان ويس از
آنها مصریان در ۷۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح از كوهرها استفاده مى كردند. وجود آویزها و مهرههای آرایشی از
جنس تالک اسلیت. مرمر و صدف در آثار مربوط به ۱۰۶۵۰ سال پیش در بلندیهای برادوست کردستان نشانگر
این مطلب است. همچنین کشف مهرههای زینتی از جنس فیروزه و سنگ لاجورد در تپه زاغه در جنوب قزوین»
مربوط به ۸ تا ٩ هزار سال پیش و نیز پیدا شدن مهرههای فیروزهای در قبرهای دره محمد جعفر متعلق به ۶ هزار
سال پیش, و داد وستد تالك» سنگ چخماق, مرمر سفید. عقبق, فیروزه صدف دربایی و سنگ لاجورد؛بین
عيلاميان و سومرىها در شهر تبه يحبى در ۵ تا ۶ هزار سال قبل, همكى نشان دهنده قدمت و تاريخ استفاده از
تسه بر سس
ه دانشمندان ایرانی در زمینه گوهرها و کانیشناسی»
به کتابهای القانون فیالطب ابوعلی سیناءالجماهر فی معرفه الجواهر اثر ابوریحان بیرونی؛ جواهرنامه سلطانی
محمد بن منصور» تنسوقنامه و جواهرنامه ایلخانی از خواجه نصیرالدین توسی و.- اشاره کرد. درا
قرن دوم تا یازدهم هجری قمری, حدود ۳۵ کتاب در زمینه کانیشناسی و گوهرشناسی تألیف شده که معتبرترین
آنه از لحاظ علمی, کتابهای الجماهربوریحانبیرونی و تنسوق نامه خواجه نصیرالدین توسی است.
زیادی کردند و کتابهایی نکاشتند که میتوان
ان از
صفحه 59:
ای در زمینه گوهرها و کانیشناسی تحقیقات زیادی کردند و کتابهایی
نکاشتند که میتوان به کتابهای القانون فیالطب ابوعلی سین الجماهر فی معرفه الجواهر اثر
ابوریحان بیرونی, جواهرنامه سلطانی نوشته محمد بن منصوره تنسوقنامه و جواهرنامه ایلخانی
از خواجه نصیرالدین توسی و.. اشاره کرد. در ایران از قرن دوم تا یازدهم هجری قمری, حدود
۵ کتاب در زمینه کانیشناسی و گوهرشناسی تألیف شده که معتبرترین آنها از لحاظ علمی.
کتابهای الجماهر ابوریحان بیرونی و تنسوق نامه خواجه نصیرالدین توسی است.
صفحه 60:
:رب أ مو كن مم 7م کم لمهم
لگرمیک کوهر» سختی کلفی نداشته باشد» در
برابر خراشیدگی مقاوم نیست و از بين مى
)009
رنگ » درخشش وبازی رنک
برخی خواص دیگر» مانند بازی ینگسبه کانی
ها درخشندگی و زیبایی می دهد.
مانند کلنی کریزوبریل (جشم گربه) با
درخشش ابللی و نوعی گوهر سیلیسی به نام
ابال که در خششى رنگین کمانی دارد.
صفحه 61:
®
صفحه 62:
اطلاعات در مورد از ونوه تراش گوهرها طلاعات جمعآوری و در کلاس ره کنید..
تفاوت الماس و برلیان در چیست؟
صفحه 63:
۱-تراش برليان - تراش تخت - تراش فلامک - تراش دامله يا همان |
| 0 نوع یمنی . پشت ماهی و.. وجود دارد . و دستگاه ها هم می توان به |
دستگاه تراش دامله و فست (زاویه دار) اشاره کرد .
| ۲-برلیان خود نوعی تراش است که در بالا ۶وجه و در پایین ۳۸وجه دارد |
چون روی الماس به بهترین نحو خود را نشان می دهد به اشتباه الماس به این |
صورت تراش خورده را برلیان بیان می کنند. و در ضمن این نوع تراش برروی |
انواع بریل و سفایر زیبا است اما هیچکدام ضریب شکست بالای الماس را |
| ندارند. همچنین امروزه الماس با تراش هاى باكتى. اشکی و ... هم توليد ميشه اما |
معمولاالماسهای یا فیت درجه دو به بالاء |
صفحه 64:
ofly gpl: (Brilliant) yi. عبارتی است که برای نوعی خاصی از تراش سنگ الماس استفاده میشود.
تراش برليان در حقيقت از نوع دیگری از تراش:به نام تراش سوییسی گرفته شده که در گذشته برای تراشیدن سنگهای قمیتی
مختلف استفاده میشد.
در لين نوع برش همواره سعی میشود جلوههای بصری سنگ الماس را بیشتر به نملیش گذاشته شود لذا زاوبه برشها طوری
طراحی شده كه نور وارد شدهء به صفحات بیشتری از تراش برخورد كرده و نهايتا به جشم بيبنده برسد.
بنابرلین دانشمندان موسسات بزرگ آمریکا و بلژیک همواره در لاش برای بهتر کردن لین نوع تراش بوده تا هر ساله استاندارد
جدیدی را برای آن معرفی کنند.
این استاندارد میبایست توسط کلیه افرادى كه در زمينه تراش الماس فعالیت داند. چه کسانی که به روش سنتی عمل کرده و چه ۱
کسانی که با استفاده از دستگاههای پیشرفته این عمل را انجام میدهند. رعایت شود.
الماس (Diamond) : « طور کلی عموم مردم از سطح اطلاعاتی خوبی درباره سنگ الماس برخوردار هستند. از جمله اینکه این |
سنگ در دسته سنگهای قیمتی طبقه بندی شده , بالاترین درجه سختی را دارا بوده. بسیار گرانقیمت است. در برخی موارد به
عنوان پشتیبانی پول یک مملکت محسوب شده اند و ...
حتی در برخی موارد دیده شده بعضی از الماسها دارای تاریخچه مختص خود هستند.
در نهایت بیان میشود به دلیل نوع تراش برلیان مورد استفاده برای سنگهای الماس پیوسته در حال تغییر و بهبود است؛ لذا عموم
مردم این سنگ قیمتی را به عنوان برلیان میشناسند.
در صورتی که میبایست به خاطر داشته باشید برلیان تنها نوع تراش استفاده شده برای سنگ الماس میباشد. |
طرفی ممکن است از تراش برلیانبرای تراشیدن سایر سنگهای 3
ز استفاده شود.
صفحه 65:
الماس:
رنگت کیب شیمیایی ونحوه تشکیل الماس:
سیک گوهرسبی ینگبا ترکیب کوین خللص, که
در فشار بسیار زباد در گوشته زمین تشکیل می
شوش
کاریردهای الماس:
افزون بر استناده گوهری در ساینده ها نیز
کاردرد دارد.
صفحه 66:
صفحه 67:
ویژگی های یاقوت سرخ:
Sl سرخ ینگ کلنی کرندوم لست. کانی کرندوم
ببه ینک آبی هم ظاهر حی شود کهبه آن یاقوت
کبود هی گویند. لين کلنی بعد از الماس» سخت
ترین کانی می باشد.
شکل ١ ال انوا كرتدوم
صفحه 68:
ویژگی های زمرد: ِ
زمرد» کلنی سیلیکات بییل است. معروف تیین و گران ترین
آن» به رنگ سبز دیده می شود.
صفحه 69:
ویژگی های گارنت؛
گاینت از کلنی های سیلیکاتی است که معمولاّبه ینک سبز قرمز»
زرد» نارنجی و ... دیدهحی شود. معروف تیین ینگ ّن قرمز تیره
است.
صفحه 70:
ویژگی های عقیق:
عقیق» کوارتزی-با ینک های متنوع است کمبه نام ها و تراش های
مختلف در بازار عرضه می شود.
عقیقسیک کلنی نیمه قیمتی است که در بسیاری از نقاط ابران یافت
می شود.
صفحه 71:
ویژگی های زبرجد:
زبرجده کانی سیلیکاتی است که نام علمی آن | لیوین و به رنگ سبز زیتونی دیده ..
می شود.
صفحه 72:
او
فبروزه؛ یک گوهر باستانی است که برای اولین بار در نیشابور یافت
شد و به دیگر نقاط جهان صادر گردید. نام علمی آن» تور کوایز است.
صفحه 73:
ه به چه دلیل کانی کلسیت یا ژیپس نمیتوند یک کانی قیمتی باشد؟
از مواردی که می تولند بر ارزش و قیمتی شدن كلنى ها تأثیر بگذارد » کمیاب بودن » رنك زيبا » سختی |
بالاء جلا مناسب » تقاضاى بازار و قيمت جهلنى مى باشمد . لين دو كلنى داراى سختى کم .و فروان |
هستند و نمی تواند جزو کانی های قیمتی محسوب شود. 1
صفحه 74:
کب 5و جو كنم
اهمیت منابع انرژی:
منلبع انریی برای انجام تماصی فعالیت های انسان
ضروری هستند و انسان از گذشته دویتا امروز از منابع
طبیعی برای تولید انرژی استفاده کر ده است.
اهمیت سوخت های فسیلی:
از ميان منلبع مختلف انریشی در دسترس» سوخت های
فسيلى اهميت زيادى دارند. دردیشتر کشورهای جهان»
سوخت هاى فسيلى منابع اصلى توليد انرزى هستند.
نحوه تشکیل سوخت هاى فسيلى:
سوخت هاى فسيلى از تجزيه مواد آلمى كياهى و
جانورىبه وجودعى آيند كه در Siw Lr gary هاى
wie) ذخيره شده اند.
صفحه 75:
gabe
هیدرو کرین چیست؟
مایع» كاز و نيمه جامد در زمین وجود دارند.
Cad خام درچه محیطی به وجود می آید؟
برخلاف زغالسنک که در محیط های خشکی تشکیا
می شود نفت خام در محیط دریایی کم عمق (کمتر از
۱
|
۰۰متر) به وجود می آید. |
صفحه 76:
نحوه تشکیل نفت خام:
در اين محيط هاء جاندارانی مانند پلانکتون هاو باکتری هاء مهمترین
منشأ مواد آلى هستند.
بقاياى لين موجودات.يس از مركء در رسوبات ريزدلنه بستر دريا
مدفون مى شوند.
ماده كلى باقيمانده» توسط لليه هاى بالايى بوشيده و در لابه SY
رسوبات است كه سنك منشأ (سنك مادر) نفت را تشكيل مى دهد.
coll of go در طى تبسيل رسوب ريزدلنمبه سنك مادرء از طريق يى
سرى واكنش هاى شيميايى به نفت خام تبديل مى شود.
در فرایند تشکیل ذخلیر نفتی مقدار دما و فشار» و افزلیش آن بسیار
مهم است. اما این بایان داستان نیست.
صفحه 77:
شکل ۲-۱۷ تشکیل ذخایر نفت و گاز در محیطهای دریایی
صفحه 78:
تیش اكر در فرايند تشكيل نفت خام فشار و دما از حد مورد نياز براى تشكيل نفت» بيشقر يا.
كمتر شود جه اتفاقى رخ مىدهد؟.
صفحه 79:
اگر فشار و دما از حد مورد نیاز برای تشکیل نفت بیشتر یا کمتر شود چه اتفاقی رخ می دهد؟
آیند تبدیل مواد آلی به نفت در دمای ۵تا ۱۵۰درجه سانتیگراد رخ میدهد که دمای متناظربا عمق ۲۰۰۰تا ۱
تر نفت به گاز تبدیل می شود.
۰ متر است. در اعماق و دمای پا
| شرط مهم دیگر برای تشکیل نفت فشار و زمان است وبا پایین تر بودن عمق و دماء
| ها سال) بگذرد تا نفت تشکیل شود. در صورتی که سنگ منشا در عمق کم یا مدت زمان کافی دفن نشود فرآیند .
تکامل نفت کامل نمی شود که نمونه آن شیل های نفتی است.
چس از تشکیل, نفت نبلید به اعماق پایین تر برود ( بالا رفتن دماّن را به گاز و زغال تبدیل می کند) بلکه به سنگ
دیگری به نام مخزن که در اطراف یا بالای ّن (سنگ منشاء) وجود داشته و منافذ کافی برای ذخیره نفت وگاز دارد.
| تبدیل می شود.با تشکیل نفت» فشار ایجاد شده نفت رابه سمت بالا خواهد رلند که لین فشار موجب شکسته
شدن سنگ و سهولت حرکت آن می شود.
| نتيجه : افزليش دما وفشار سبب می شود که نفت به گاز تبدیل شود وبا کاهش فشار و دما » زمان بیشتری لازم
|
—
صفحه 80:
مهاجرت اولیه نفت:
نفت و کازی که در سنگ مادر تشکیل میشود؛ همرامبا ب دريا كه از زمان
رسوبگذاری در سنگسبه دام افتاده» از طییق نفوذپذیری سنگ حاسبه سمت
بالا حركت مى كند © به آن ON) tae ات Bes sa
مهاجرت ثانویه نفت:.
مخاز نفتی» دارای شکل (وضعیت) هندسی مناسب برای تجمع و ذخیره
سازی نفتعی باشند. در داخل سنك مخزنسبه دلیل اختلاف چگللی» آب
شورء نفت و گاز از هم جدا میشوند کمبه لین جدلیش, مهاجرت ثانوبه نفت
گفته می شود. i
صفحه 81:
نحوه بيدايش جشمه هاى نفتي و ذخایرقیرهای طبیعی:
لگر مانعی در مسیر حرکت آنها نبلشدسبه سطح زمین راممی یابند و چشمه های
نفتی رابه وجود می آورند.
در لین صورت ممکن است در سطح زمين تبخير شوند وميا كاهى لين نفت»
دچاراکسایش و غلیظ شدگی شده و ذخلیر قیر طبیعی رلبه وجودعی آورد که .
موارد زیادی از آنها دراستان های خوزستان at ce cate pity
صفحه 82:
لاية نفوذناپذیر (پوش سنک)
لكر نفت و كاز در مسیر مهاجرت خودىبه للیه ای | زسنى های نفوذناپنییر مانند :
سنگ گچ یا شیل برسند» دیگر قادر به ادامه مهاجرت نخواهند بود. ۱
لین لب فوتبنیر(بوش سنگ) جلوی حرکت نفت و گازبهسطح زمین را مى |
آنها | در سنگ مخزن به دام می اندازد. __ L
ویژکی مهم سنک مخزن» وجود تخلخل و نفوذپذیری زیاد تن است. مانند: ماسه
سنگ و سنگ SOT حفره دار (ریف ها).
نفت گیرها انواع مختلفی ی دارند. مانند: تاقدیسیء کت گنبدنمکی» ws
(مرجانی) .
گفته.می شودکه ۹٩/۹۹درصد نفتی که در طول تاییخ زمین تولید شدهسبه سطح .
زمین رسیده و ازبین رفته است و ۱/«درصد آن» همه ذخایر نفت موجود را تشكيل
داده است.
صفحه 83:
ب) گسلی
ت) ریفی (مرجانی)
شکل ۲-۱۸-انواع تلههای نفتی
صفحه 84:
زغال سنگ
زغال سنگ چیست؟
زغال سنگ میک سوخت فسیلی جامداست که از مواد آلی در .
محیط هاي خشكي به وجود مي يد . |
fe درختان» بیته زارها و جمنزارها!
ات
al | در باتلاق ها انباشته و توسط رسوبات پوشیده.عی شوند .
صبه مرور زمانبه تورب.كميك نوع زغال نارس لست» تبديل|
می شوند.
| در برخی کشورها مانند ایرلند» تورببه عنوان یک ماده أ
سوختی بهره برداری می شود. |
صفحه 85:
HP esp Cal كرب
در طی میلیون ها سال» تورب در زیر فشار
رسوبات وسنگ های باللیی» فشرده تر شده و
َب و مواد" فراری مانندکیبن دی اکسید و متان
از آن خارج می شود.
ببا خروج لین مواد» در نهلیت ضخلمت تورب که
ماده ای بوک و متخلخل است کلهش می آیدو
به لیگنیت تبدیل می شود.
لبا افزليش تراكم, لیکنیتبه زغال سنگ های
مرغوب تری,به نام بیتومین و سپس آنتراسیت
تبدیل می شود.
صفحه 86:
صفحه 87:
مهم ترین تغیبرات درفرایند هاز زغال شدگی از
تورب به آنتراسیت:
در فرایندهای زغال شدگی از توربتا آنتراسیت»
تغیبرات زیادی رخ می دهد و سبب می شود با خروج
تدریجی لب و مواد" فرار» درصد کرین در سنگ
حاصل, افزلیشحی بلبد و کیفیت وتوان تولبدانرژی
زغال سنك بهد شود
صفحه 88:
صفحه 89:
ه وجود ذخایر زغالسنگ در سیبری که امروزه سرزمینی سرد و بدون جنگلهای آنبوه
میباشد را چگونه توجیه میکنید؟
* لایههای زغالدار طبسء نشاندهنده جه نوع آب وهوايى در گذشته در اين منطقه است؟.
© جرا برخى از مناطق» با وجود جنكلى بودن» مكان مناسبى براى تشكيل زغال سنك
3
صفحه 90:
وجود ذخلیر زغال سنگ در سیبری که سرزمینی سردحی باشد را چگونه توجیه
می کنید؟
سیبری در ۲۰۰میلیون سال پیش منطقه مردابی و گرمسیری بوده است.
لایه های زغال دار طبس» نشان دهنده چه نوع آب و هوایی در گذشته است؟
آب و هوای گرم و مرطوب- مرداب- کم اکسیژن
چرا برخی از مناطقبا وجود جنگلی بودن» مکان مناسبی برای تشکیل زغال
سنگ نیستند؟
برای اال و اکسایش نباید طی شود که لین شرط در همه
صفحه 91:
sole
زندگی»
کارآفرینی
ه سنگ شناسی(پترولوژی): سنگشناسی, شاخهای از
زمینشناسی است که در آن شیوه تشکیل منشأء ردهبندی و
ترکیب سنگهای آذرین و دگرگونی بررسی میشود.فرایندهای
دگرگونی, آتشفشانی؛ نقوذ تودههای آذرین در درون زمین
و حتی در مهو دیگر سیرهها و ماطق زمینگرمیی»توسطا
بترولوزيستها مورد مطالعه قرار مى كيرد
ه زمين شناسى اقتصادى: زمين شناسانى كه در موضوع
زمين شناسى اقتصادى تخصص دارند با بهره كيرى از اصول
زمينشناسى و يراكتدكى عناصر در يوسته زمينء Shida
مکانهایی هستند كه در آن ذخایر معدنی ارزشمند مانند مس»
آهن. طلاء نقره.الماس و دیگر گوهرها و - قرار دارند
صفحه 92:
در شناخت, چگونگی تشکیل و مهاجرت نفت در اعماق چند
کیلومتری زمین استفاده میکند. همچنین مکانهایی که نفت
میتواند در آنجا انباشته شود. شناسایی و مکانهایی از یک
میدان نفتی یا گازی که برای حفاری و استخراج نفت مناسب
انيت را مشتخص .م ى AS
ه زتوشيمى: كلارك و محققان
مطالعات زیادی
درباره ترکیب سیارات بهویژه زمین انجام دادند و یافتههای
آنهاءپایه علم ژئوشیمی امروزه را تشکیل داده است. مطالعات
روی ترکیب سیارات که در واقع همان ترکیب تقریبی زمین
است تأثیر بسزایی در شناخت عناصر و منابع روی زمین و
چگونگی تشکیل آنها دارد و باعث میشود منایع ارزشمند
شناخته شوند و بهرهبرداری بهتری از آنها در زندگی امروزی
صورت گیرد.
متخصصین قوق, در سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور, صنایع و معادن» شرکت ملی نفت .گاز»
پتروشیمی و جواهر سازی» کمک شایانی در بهبود اقتصاد کشور خواهند داشت.
صفحه 93: