صفحه 1:
انواع فالب های شعر نو
یادگیری سریع —
صفحه 2:
صفحه 3:
انواع قالب شعر نو
در دوره انقلاب مشروطه بهتدریج تحولات مهمی در .
حامعه ایران رخ داد. بخش گستردهای از این تحولات به
حوزه شعر و ادبیات فارسی مربوط میشود.
در این دوره» گروهی از شاعران از روشهای کمن
فاصله کرفتند و قالبهای شعری تازهای را عرضه
صفحه 4:
در این قالب شعری» مانند قالبهای شعر کهن» از وزن عروضی
استفاده میشود. با این تفاوت که در این قالب» تعداد ار کان .
مصراعها با یکدیگر بر ابر نستند.
بهطور مثال» ممکن است مصراع اول سه رکن و مصراع دوم
چهار رکن داشته باشد.
صفحه 5:
جای قافیه مشخص نیست و هر کجا که شاعر احساس کند شعرش .
به قافیه نیاز دارد» از کلمه قافیه استفاده میکند. به همین .
خاطره برای این قالب شعری نمیتوان نمودار قافیه را ترسیم
کرد.
۰ دس نی سم سم[
صفحه 6:
مثال قالب نیمایی
شعر زیر از نیما بوشیجح» در قالب نیمایی سروده شده و یکی از بهترین نمونههای شعر نویه .
olen res ee ts شعر ربز بادك هاى منفاوت مشخعن دواد" 4
هان» اى شب شوم وحشتانكيز!
تا چند زنى به جانم آتش؟
یا چشم مرا ز جای برکن»
با پرده ز روی خود فروکش»
يا باز كذار تا بميرم
صفحه 7:
dow قالب
در قالب شاملویی یا سپید هم از وزن و آهنگ استفاده میشوده اما وزن
و آهنگ آن از نوع عروضی نیست. در این قالب شعری» قافبه به کار
میرود اما جای مشخصی ندارد. با توجه به اینکه چینش کلمه قافیه در 1
قالب سیبد» شکل مشخصی ندارد» نمیتوان برای این قالب» نمودار
قافیه را ترسیم کرد.
از آنجایی كه نخستین بار احمد شاملو این قالب شعری را به وجود
آورده استء به قالب سبید» «قالب شاملویبی» هم گفته میشود. ©
صفحه 8:
مثال قالب سپید
در ادامه؛ یکی از سرودهها زیبای احمد شاملو را در قالب سپید میخوانید.
كر بدين سان زيست بايد يست
من جه بى شرمم اگر فانوس عمرم را به رسوایی نیاویزم
بر بلند كاج خشك کوچه بنبست.
گر بدین سان زیست باید پاک
من چه ناپاکم اکر ننشانم از ایمان خود چون کوه
صفحه 9:
; Sees
در قالب موج نو برخلاف تمامی انواع قالب شعره نه وزن عروضی و نه آهنگ:
موسیقی به چشم نمیخورد. در این قالب, از قفیه هم استفاده نمیشود. تنها تفاوت
قالب موج نو با نثر این است که در آن با استفاده از آرايدهاى تشبيه؛ استعاره و...»
فوعى آهنك معنوی به وجود میآید.
برای اين قالب شعرى نمىتوان نمودار قافيه ترسيم كردء زيرا اساسا در آن از قافيه
استفاده نمیشود.
ضا احمدی بیشتر از هر شاعر دیگری» قالب شعری موج نو را به کار برده است.
صفحه 10:
من بسیار گریستهام
هنکامی که آسمان ابری اس
اما اکنون مراد من انست
که از اين پنجره برای باری
صفحه 11:
تدوین: محمد فایق مجیدی
«
انواع قالب های شعر نو
یادگیری سریع وآسان
فیلم موزیک
قالبهای شعر نو شامل این مواردند:
-1قالب نیمایی،
-2سپید
-3موج نو
1
انواع قالب شعر نو
در دوره انقالب مشروطه ،بهتدریج تحوالت مهمی در
جامعه ایران رخ داد .بخش گستردهای از این تحوالت به
حوزه شعر و ادبیات فارسی مربوط میشود.
در این دوره ،گروهی از شاعران از روشهای کهن
فاصله گرفتند و قالبهای شعری تازهای را عرضه
کردند.
2
قالب نیمایی
در این قالب شعری ،مانند قالبهای شعر کهن ،از وزن عروضی
استفاده میشود .با این تفاوت که در این قالب ،تعداد ارکان
مصراعها با یکدیگر برابر نیستند.
بهطور مثال ،ممکن است مصراع اول سه رکن و مصراع دوم
چهار رکن داشته باشد.
3
عالوهبر این ،در قالب نیمایی،
جای قافیه مشخص نیست و هر کجا که شاعر احساس کند شعرش
به قافیه نیاز دارد ،از کلمه قافیه استفاده میکند .به همین
یتوان نمودار قافیه را ترسیم
خاطر ،برای این قالب شعری نم
کرد.
به قالب شعر نیمایی« ،شعر آزاد» هم گفته می شود.
4
مثال قالب نیمایی
Vبه
شعر زیر از نیما یوشیج ،در قالب نیمایی سروده شده و یکی از بهترین نمونههای شعر نو
شمار میرود .قافیههای شعر زیر با رنگهای متفاوت مشخص شدهاند.
شب شومِ وحشتانگيز!
هان ،ای ِ
تا چند زنی به جانم آتش؟
يا چشم مرا ز جای َبركَ ن،
يا پرده ز روی خود فروكش،
يا باز گذار تا بميرم
ديدن روزگار سيرم.
ِ
كز
5
قالب سپید
در قالب شاملویی یا سپید هم از وزن و آهنگ استفاده میشود ،اما وزن
و آهنگ آن از نوع عروضی نیست .در این قالب شعری ،قافیه به کار
میرود اما جای مشخصی ندارد .با توجه به اینکه چینش کلمه قافیه در
قالب سپید ،شکل مشخصی ندارد ،نمیتوان برای این قالب ،نمودار
قافیه را ترسیم کرد.
از آنجایی که نخستین بار احمد شاملو این قالب شعری را به وجود
آورده است ،به قالب سپید« ،قالب شاملویی» هم گفته میشود.
6
مثال قالب سپید
در ادامه ،یکی از سرودهها زیبای احمد شاملو را در قالب سپید میخوانید.
گر بدین سان زیست باید پست
من چه بیشرمم اگر فانوس عمرم را به رسوایی نیاویزم
خشک کوچه بنبست.
ِ
کاج
ِ
بر بلندِ
گر بدین سان زیست باید پاک
من چه ناپاکم اگر ننشانم از ایمان خود چون کوه
یادگاری جاودانه بر تراز بیبقای خاک.
7
قالب موج نو
در قالب موج نو ،برخالف تمامی انواع قالب شعر ،نه وزن عروضی و نه آهنگ و
Vم نمیخورد .در این قالب ،از قافیه هم استفاده نمیشود .تنها تفاوت
موسیقی به چش
قالب موج نو با نثر این است که در آن با استفاده از آرایههای تشبیه ،استعاره و،...
نوعی آهنگ معنوی به وجود میآید.
برای این قالب شعری نمیتوان نمودار قافیه ترسیم کرد ،زیرا اساس ًا در آن از قافیه
استفاده نمیشود.
احمدرضا احمدی بیشتر از هر شاعر دیگری ،قالب شعری موج نو را به کار برده است.
8
مثال قالب موج نو
در این بخش ،نمونهای از سرودههای احمدرضا احمدی را در قالب موج نو مشاهده میکنید.
من بسیار گریستهام
هنگامی که آسمان ابری است
مرا ن ّیت آن است
که از خانه بدون چتر بیرون باشم.
من بسیار زیستهام
اما اکنون مراد من است
که از این پنجره برای باری
جهان را آغشته به شکوفههای گیالس بیهراس
بیمحابا ببینم.
9
تدوین :محمد فایق مجیدی