پاورپوینت نظریه مطروحه در موضوع ربا و نرخ بهره

نظریه مطروحه در موضوع ربا و نرخ بهره درس :مباحث پیشرفته در ابزارهای مالی اسالمی پاییز 1403 مقدمه مفهوم ربا از جمله مفاهیمی است که پیش از ظهور دین اسالم و در زمان جاهل ّی ت ,رواج قابل توجهی در جوامع آن زمان داشته و از زمان ظهور اسالم نیز تاکنون به‌طور پیوسته مورد بحث و فکر پژوهشگران و اندیشمندان واقع شده است .این بحث از جمله معدود موضوعاتی است که در قرآن کریم به شدت هر چه تمام‌تر با آن برخورد شده است؛ به نحوی که تنها گناه کبیره‌ای است که از آن به عنوان زمینه‌ساز جنگ خدا و رسول تعبیر شده است .خداوند متعال در آیه ۲۷۸و ۲۷۹از سوره بقره در این رابطه می‌فرماید« :ای کسانی که ایمان آورده‌اید .از خدا پروا کنید و آنچه از ربا باقی مانده است واگذارید و اگر چنین نکردید ،بدانید به جنگ با خدا و فرستاده وی .برخاسته‌اید و اگرتوبه کنید .سرمایه‌های شما از آن خودتان است؛ نه ستم می‌کنید و نه ستم می‌بینید ».بررسی روایات نیز به خوبی نشان می‌دهد که ربا از جمله مباحثی است که به شدت مورد نهی حضرات معصومین واقع شده است و در این رابطه در احادیث گوناگون از ربا با تعابیر مختلفی از جمله بدترین شغل ,بدتر از زنای با محارم و امری پیچیده و مبهم ،یاد شده است . اهمیت و ضرورت: از حدود صد سال پیش با ورود صنعت بانکداری به کشورهای اسالمی و استقبال دولتمردان،صنعت گران و پیشه‌وران از آن بحث‌های فراوانی درباره حقیقت ربا و فلسفه تحریم آن مطرح شد .اندیشه‌وران مسلمان از یک طرف می‌دیدند بانک با تجهیز پس‌اندازهای ریز و درشت و تبدیل آنها به سرمایه‌های مول ّد باعث رشد و شکوفایی اقتصاد شده و اشتغال و درآمد برای مردم به ارمغان می‌آورد و از طرف دیگر می‌دیدند که اغلب معامله‌های بانک‌ها بر قرض با بهره مبتنی است که از دیدگاه فقه اسالمی ربا است .برای حل مشکل, کوشش‌های فراوانی صورت گرفت و بیش از صدها کتاب و مقاله علمی از ناحیه اندیشه‌وران مسلمان ارائه شد .در تقسیم‌بندی کلی کوشش‌های علمی صدساله اخیر را در دو گروه می‌توان طبقه‌بندی کرد .گروه نخست .با تأمل بر آیه‌های قرآن ,روایت‌ها و با ارائه نظریه‌های علمی در صدد توجیه بهرة بانکی برآمدند و به این نتیجه رسیدند که بهره بانکی با ربای محرم تفاوت دارد .گروه دوم با ربوی دانستن معامله‌های بانک‌های متعارف درصدد طراحی الگوی دیگری به‌عنوان بانکداری بدون ربا برآمدند . تعریف ربا و بهره رباء واژه ربا یا اسم مصدر به معنای زیادی یا مصدر به معنای زیادشدن است و ريشه اصلی آن «ربو» است. در زبان عربی گفته می شود « :ربا الشی يربوا ربوآً :زاد و نما» (ابن منظور 126 : ، 5 1408 ،و خوری)386 ، 1 :1403 ، «يعني آن شيء زياد شد و رشد كرد » در قرآن كلمه ربا و مشتقات آن گاهی به معناي مطلـق رشـد و زيادشـدن و گـاهي بـه معناي معامله خاص يا زياده در معامله خاص به كار مي رود . در کتب لغوی گوناگون و اصیل زبان عربی ,تعاریف تقریباً مشابهی از واژه ربا ارائه کرده‌اند؛ که از مجموع این تعاریف می‌توان این طور برداشت کرد که ربا در لغت عبارت است از زیاده ،این زیاده نیز مطلق بوده و می‌تواند نسبت به خود شیء مورد سنجش قرار گرفته و یا با اشیای دیگر مقایسه شود. ربا در اصطالح اسالمی به افزایش ارزش پول به صورت خودکار و بدون هیچ گونه کار یا تالش ،صرفاً به در تعریف دیگر دلیل گذشت زمان اطالق می‌شود .در واقع ،ربا نوعی افزایش بی‌دلیل و ناموجه در ارزش پول است. نرخ بهره به پولی گفته می‌شود که وام‌گیرنده به وام‌دهنده به عنوان پاداش استفاده از سرمایه پرداخت می‌کند. بهره این پاداش در واقع جبران ارزش زمانی پول و ریسک سرمایه‌گذاری است. ربا از دیدگاه فقهی : ‏ در اصطالح فقه نیز گاهی به معنای «زیادی خاص» و گاهی به معنای «معامله خاص » به‌کار می‌رود. ‏ فقیهان شیعه ربا را به دو نوع تقسیم می‌کنند: .1ربای قرضی؛ که عبارت است از« :اشتراط (شرط) هر نوع زیاده در قرارداد قرض» .2ربای معاملی؛ که عبارت است از« :معامله دو شی هم‌جنس از اشیای مکیل یا موزون همراه با زیاده» در ادامه : ‏ فقیهان اهل سنت در تقسیم ربا به دو گونه عمل می‌کنند : برخی ربا را به ربا القروض و ربا البیوع تقسیم کرده سپس ربا البیوع را به دو قسم ربای نسیه و ربای فضل تقسیم می‌کنند. برخی دیگر ربا را به دو قسم ربای نسیه و ربای فضل تقسیم می کنند و ربای قرضی را از مصداق‌های ربای نسیه می‌دانند. به هر صورت مقصود فقیهان اهل سنت از ربا القروض همان ربای قرضی است و مقصود از ربای نسیه خریدوفروش اجناس ربوی همراه با زیاده به‌صورت نسیه است و مقصود از ربای فضل خرید و فروش آنها همراه با زیادی به‌صورت نقد است . کیفیت تحریم ربا در قرآن ‏ گروهی از مفسران ،تحریم ربا را همانند تحریم شرابخواری به صورت تدریجی می دانند و به اعتقاد این محققان ربا در پنج مرحله بشرح ذیل تحریم شده است. )1مرحله نخست تحریم ربا برای پیامبر :نخستین آیه ای که درباره ربا نازل شده آیه ششم سوره مدثر است که خطاب به پیامبر اکرم می...جهت مطالعه ادامه متن، فایل را دریافت نمایید.