صفحه 1:
پایه دوازدهصم ۱
صفحه 2:
درس اول
* اصل بذيرش واقعيت مستقل -> اشيا و موجوداتى بيرامون وجود درد که می توانيم به أنها علم ببدا كتيم
یاون ین وان یی گنه وت
ویژگی های مخصوس بى بردن به ماهيت
* وجه مشترك موجودات - وجود
“ وجه اغتصاصى موجوفات * ماهیت
* نظر يه مقايرت وجود با ماهيت -> اين سينا
١ دو مقهوم از يكديكر جدابى تايذيرئد
wes
“ نظر يه وجوب و امكان اثبات -4 وجو خدا لبن سينا
از به دليل نداشته ash
" گسترش اصل مغایرت وجود و ماهيت در ارويا -» توسط توماس اکولبناس
درس دوم
معلول همیشه سمکن الوجو. حتی با تحقق أن به وسيله علت
نکته :هیچ واقدیتی ممتتع الوجود نیست.
هاى سه كانه در Us
أمكان (شايد) ممكن الوجود
ضرورت (بايد) واجب الوجود.
امتناع (نبايد) ممتنع الوجود
للشلا
صفحه 3:
رابطه ماهيث انسان با وجود -+ رابطه امکانی سب
يتواند باشد يا نباشد - واجب الوجود بالفير
درس سوم
* علت : چیزی است که به چیز دیگر وجود می دهد.
* معلول : جيزى است كه وجودش را از جيز دبكر مى كيرد.
رابطه وجوديخشى ميان علت و معلول > رابطه عليت -> ارتباط و بيوستكى ميان هر شى و منشا أن
* دكارث - اصل عليت بدون دخالت تجربه به دست مى أيدوجزاصول اوليه اى است كه انسان بطور فطرى درك
5
٠ تجربه كرايان -> تحليل هر جيز براساس حس و تجربه انسان از طريق حس. توالى يديده هار شاهده می
ws
* هيوم -> تداعى عليت جيزى جز يك حالت رواتى ناشى از توالى يديده ها ني
* فلاسقه مسلمان
۱. اصل علیت یک قاعده عقلی |
Jel
۳ اعتبار همه ابزارها
بای هرهاق اش
* اصل ستخيت مبان علث و معلول + هر معلولی از علت خاصی صادر می شود - آتش می زان بای سلامتی
ورزش كردن يا كندم از ككندم برويد جوز جو
gus اصل سنخيث
| تسا ازهرجيزى أثار متناسب با أأن را دارد.
للشلا
صفحه 4:
۲ پشتونهعقلی تلم دقيق جهان .
رابطه ضرورت بخشى علث به معلول -> وجوب علی و علولی + خلف ناپذبری و حتمیت در نظام هستى.
درس چهارم
"یی اضق
| ميان پدیده ها رلیطه شنریزی وجود ندارد
۲ ستخیتی میان اشی أثار أنها
۳ نبودن غابت و هدف خاص درم جهان
۴ خر دادن حوادت پیش بیتی نشده
* معناى اول اتفاق > فيلسوقان جتين اتفاق يرا انكار مى كنتد -> هر معلولى به علث تياز دارد.
٠ نكنه : در مواردى كه معلول از مجموعه لى از عوامل يديد مى آيد هر يك از عوامل را علت ناقصه و مجموعه
عوامل را عت تامه مى تامتد.
* معناى دوم اتفاق -> از نظر بسبارى از فلاسقه امكان بذبر نيست -> تفى اصل سنخيت علت و معلول
* معنای سوم اتقاق -> يذيرفتن- نفيعلت تخستين را در بى دارد مجموعه حولاتي كه هر جهان رخ مى دهد برای
رسیدن به هدف معین است:
* معناى جهارم اتفاق -> با هيج يك از اصول عليث مخالف نيست يس ميثوان كاريرد درستى داشته باشدم
درس بتجم
" زئوس - خدای اسمان و باران
أبولون -» خدای خورشید و هنر و موسیقی
للشلا
صفحه 5:
تمیس سه خدای عفت و خویشتن 8
*اکار - طرد از جامعه يوتان و كاه از دست دادن جان
* اتهام اصلى سقراط ->او خداياتى را كه همه به أنها معتقدتد اتكار مى كتد و از خداى جديد سخن مى گوید.
* افلاطون -+ بدا كننده خداشتاسى فلسقى
اصول خداشناسی فلسفی
أ خدایمعین با ویژگی هی و
۴ کارخدا هدفمند است.
۳ هستی ثابت؛مقال خیرهبادکردن ازخدا تحت عنوان صانع
برهان عرکت - بات وجود خدا - ارسطو
+ دکرت -ه تصور از خققتیتمتناهی + اوست که می ود چنین Sl بدهد.
" هیوم -* حس گرا او می گوبد مهم رین بهانفبلسوفنالهی برها ظلم ست كه از تجربه كرفته شده و
اين برهان توانايى اثبات يك وجود ازلى را تدارد.
* كانت -ه اثباث ضرورت خدا ازطريق اخلاق و وظايف اخلانی
* زتدكى معتادار - داراى هدف و مقصود متعالى و أراسته به فضائل اخلافى و كرامت انساتى
* ويليام جيمز -> دليل وجود خدا ae در تجربه هاى درونى ما نهفته ا
کرکگور + امان هدیه ای هی است که خدا نان میپختند و تیازی بهاستدلال ناد
درس ششم
بحت تا چه زمانی فلسقی است ؟ تا زمانی که فیلسوف از روش فلسفی بعنی استدلال عقلی استفادهکند.
افارابى -+ اثبات وجود خدا مبتنی بر محال بودن تسلسل
للشلا
صفحه 6:
نامتتاهى علت ها -> اكر تعداد علث ها بی alg است که بایدبینهایت پدیده موجود باشد
اتويت بلول +
٠ ملاصدرا -> صدر المتالهين -> موجودات عين تباز هستند -> امكان فقرى يا فقر وجودى .١4- وجود بى تياز
اشد به معنی
رو برسد و این شرورت از ناحیه خود اوست,
و قير وابسته ؟. وجود هأى نيازمتد و وابسته
استدلال ابن سينا -> ممکن الوجود بالات برای اینکه از تساوی میان وجود و عدم درآید نيازمنف واجب الوجود
ضرورت دارد -> ١ واجب الوجود بالذات ؟. واجب الوجود بالقير
بالثات -> همان ذاتى كه وجود برا
پذیرش وجود خدا
جهان غايتمند و اتسان موجودى هدفمئد
كرايش به خير و زيبايى برلى انسان.
معتبردانستن آرمان های مقدس
احساس مسئولیت در برابر يك وجود ب
أبن سينا در تعريف عشق -* هریک از ممکتات به واسطه حقيقت وجود خود هميشه مشتاق كمالند و همين
اشتباق فاتی که سبب بقای ممکنات است عشق |
درس هفتم
مدافعان عقل -+ فبلسوفان
مقصود فیلسوفان از عقل -* .١ عقل به غتوان دستكاه تقكر يا ابزار شناخت (در كودكى بالقوه بعدها (ail
مقل به متوان یک وجود متمالن و پرتز از ساده (متل کل
متعالى 1- نطق و سخن و کلمه
A atl اكراكليتوس
للشلا
صفحه 7:
ie
عقل نظری :بحث در ١
؟. عقل عملى : رقتارهاى اختيارى انسان و دانشى كه از اين جهت كسب می شود -+ علم عملی
خدا و دانشی که از این جهت کسب می شود س علم نظرى
عقل در بای راتس ۳+ در تقال با حاکمیت کلیسا كه عقل جايكاه ممتازى بيدا كرف
دورهاول دخالت عقل > عامل تضعيف ايمان با عقل امرى شيطاتى
قيلسوفان ارويا در ابتداى رنسانس دو دسته يودتد
Jie) كرأء دكارت
Soe oe NS ap هيوم, كنت
درس هشتم
* كزارش ها نشان می دهد -+ حكيمان قديم ايراتى كه هردو مقصود فيلسوفان از عقل را قبول داشتند -> خدا
جهان را بر اساس خرد می آفبند ۳ مزا
* يكى از عوامل توجه به عقلا
حقافت با قلفه ست مبران 1 عف ومسودگزس ثایزه هبل و رای غفل بر مین پذیزش آن
مخافت با فلسقه و منطق تحت عنون دساود نی و اسلامی
ت -> قرآن كريم و سخنان بيامبراص) و عترت كرامى اي
ح باسخ : بسيارى از أراى سقراط. افلاطون و .. ا أموزه هاى اسلامى سازكارى دارد ؟- فلسقه شاخه اى از معرفت
أسث كه هر فردى از هر ملتى مى تواند در أن تحقيق كتد.
* عقل در نزد فبلسوفان مسلمان -> -١ وجودى برتر © عالم عقول -> أولين مخلوق : عقل اول -> عقل فعال
عامل فيض رساتى به عقل اتسان ؟- قوه استدلال و ابزار شناخت استدلال تجربى» تمثيل و A le
ما فرزندان دليل هستيم.
للشلا
صفحه 8:
+ منوت عقل فمال
"دی که تاه متولد شده (قل باقوه (Pn
« عقل مفاهيم را درک میکند(عقل (SL,
* شكوفا و به فعليت رسيدن (eh i) Jie
مبث به أنسان -> آفتاب نسبث به جشم.
* رابطه ميان دين و فلسفه
۱ پذیرش هر اعتقادی نیازمند استدلال عقلی است.
۲ عقل بهترین ابزاربرای تفکر در آیات
۴ متجصر نکردن ره کسب معرفت به عقل
درس نیم
* توجه مردم به عقل و تفكر -> شكل كيرى حيات عقلى
* به دنبال داشتن حركت به سوى دانش و رشد شاخه هلى مختلف علم © بديد أوردن حيات علمى
* زميته هاى رشد فلسقى
.١ دعوت قرآن كريم و بيامبر (ص) به خردورزى (تكريم علم و عالمان . طرح مباحث علمى و عقلى. دعوت
به يادكيرى علم Gog
۲ کسترش مباحت اعتادیمیان مسلمانان
۲ نهشت ترجمه منون
للشلا
صفحه 9:
* حکمت مشاه - دلل معرفیث -ه موس ول آن (رسطو) -ه استدلالى بودن و الكو كرفتن از ارسطلو
٠ فارايى -> يافتن نقاط مشترك انديشه هلى فبلسوفان يوناتى و ارائهالجمع بين رابى الحكيمين و شرح نظر ارسطو
در اغاض ارسطوفی sell ES
*معلم نی -+فارابی
" قلسفه سياسى فارابى -> مشاغل سیاسی OX انسان موجودی مدنی بالطبع
گرایش به جمعه -ه مسیر سعادت از زندكى اجتماعى مى كثرد يس هدف اصلى جامعه تيز سعادت انسان در نا
ols
۱ فاضله مرم آن به موری مشغول هستند که مجموعه مدیته ره سوی سعادت میبرد مت بدتی
سالم که هر عضو وظیقه خود راب درستیانجام می دهد
۲ جاهله: مهم ترین تفاوت در هدف. هدف مردم مدیته جاهله فقط سلامت جسم و فراانی لذت های
* مدبته فاضله ۴ مدینه جاهله
درس دهم
* روش ابن سينا در تحليل مسائل فلسفى -» عقلى و استدلالى -> بايه كثارى توسط ارسطو
* مهم ترين آثار ابن سينا
.١ قانون : فرهتك نامه پزشکی
۲ شفا: كامل تر ى تمرجع حكمت مشاء
'*: نجات : بيائى مختصر در فلسفه ابن سينا
للشلا
صفحه 10:
*. انصاف : تتها جند جزء أن باقيمائده
اشارات و تتبيهات : أخرين ديدكاه ها درحکمت.
F دانشتامه عاليى : برى علاءالدوله نوشته شده.
* نظر ابن سينا طبى عتهر شيان را به سوى خير مطلوبش سوق می دهد -هبه شوط عدم وجود من
احباى فلسقه تور و رای + عرفان اسالمى - حكمت ا"
كوشش فبلسوف اشراقى -> أنجه را در مقام استدلال أمده با شهود قلبى و تجربه درونى در ياد و به ذائقه دل
why
اق
* مشرق جهان در جفرافیای سهروردی -* نور محض
* شیخ اشراق -+ مبدا جهان هستیراتور محض می داند (تورالاور) پس هرواقعیتی توراست نه نور مطلق. بلكه
* مغرب كامل در جغرافياى سهروردى -* جهان تاريكى
آميختكى تور و ظلمث
oe Mes
5919 سد batt
صفحه 11:
* دسته بندی جویندگان معرفت.
١ آنان که به تزگ یشوق معرفت یافته اند
۲ آنان که درفلسقه استدلالی به کمالی رسیده اند ولی از ذوق و عرفان بهره ای تدارند مشرق محض
عفرب وسطى مغرب كامل أميختكى تور و ظلمت
۳ آتان که به طربقهبرهان توجهی ندارند و فقط تصفیه تفس می کنند.
؟. آنان كه هم در صور يرهانى به كمال رسيده اند و هم به لشراق و عرفان رسيده اند -> حكيم متاله و
بهترین دسته
درس بازدهم
* درهمقدم (ظهور الم تا (spre ee
دوره مین از قون پنجم تا دهم)
* دوره متاخر (از قرن يازدهم تا عصر حاضر).
دانشمننانعلم کلام - متكلمين -> رقيب فلسقه -4 دفاع از معارف ديت از طريق عقل و استدلال
“ تاليقات ملاصدرة
١ الشواهد الريوبية
تفسيرالقرآن الكريم
7 الميذا و المعاد
۴ الحكمه المتعاليه فى الاسفار الاربعه كه مهم ترين اثر
للشلا
صفحه 12:
سير و سلوك انسان به سوى كمال
١ سقر اول : أز خلق به حق (اخدا.
سفر دوم :با حق و در حق
۲ سفر سوم :از حق (US) به سویخلق همراه با حق
۴ سفر چهام :در خلق است با حق.
5 522018
فلسفه ملاصدرا -» حكمت متعاليه -> تكامل دو مكتب فلسقه مشاء و فلسفه اشراق.
“ منايع حكمث متعالية
١ فلسقه مشاءء به خصوص انديشه على ابن سينا
۲ حکمت hal Gls های سهروردی
۳ عرفان اسلامى : به خصوص انديشه هاى محبى الدين عربى
۴ تعاليم قرآن و احاديث منقول از بيامبر (ض) و المه
* اصول اوليه حكمث متعاليه.
۱ اصالت وجود : بنيادى ترين اصل
سیخ
۲ وحدت حقیقت وجود: هستی یک حقیقت و یک واحد حقیقی
۳ مراتب داشتن وجود : تببین دفیق تعدد و تکثر در عالم
للشلا
صفحه 13:
درس دوازدهم
* سقوط صقوى -ه نايسامانى -> تضعيف حيات علمى و فرهنكى -> از روئق انداختن همه علوم.
+ در أواخر حكومت قاجار -> ورود فلسفه Gilg! تلاش فيلسوفان ايراتى با بجره كرفتن از ذخيره ارزشمند
فلسفی خود. فلسقه اروبابى را ارزيابى مى كردتد. - كانون هاى اصلى ابن فعاليت ها : تهران و قم
res”
رهبری یک نلاب مذهبی و تربيت شاكردان
تدريس عميق ترين كتابهلى فلسفى و عرفاتى
+ علامه سيد محمد حسين طباطبابى - بزركثرين شخصيت فلسقى معاصر
اقنامات bb alle
-١ دريس فلسقه ناظر ير مسائل روز فلسفی
؟: احباى تدريس و تقسير قرآن كريم
۲ ارتباط با مراكز دانشكاهى و فرهنكى
؟: تربيت شاكرفان
اقراة جامعه از نظر اتديشة.
.١ كسائيكه كمتر اهل انديشه ورزى هستند ح تقليد از ديكران
؟: كسانيكه وارد عرصه تفكر شده اند ولى هنوز افكار فلسفى به خوبى در أنها شكل ASH ASS براساس تفکر
تصمیمی گبند و كاهى نه.
fps ig Sh ls ay eal ola yey شرا ده دس ده یک سراق ندگی موب
۴ هم ريشه درخت فکری درستی درد و هم با دقت از أن ريشهء شاغ و برك سالم استخراج كرده اند.
للشلا
درس اول :
اصل پذیرش واقعیت مستقل ← اشیا و موجوداتی پیرامون وجود دارد که می توانیم به آنها علم پیدا کنیم
استفاده از کلمه این و آن ← پی بردن به وجود
ویژگی های مخصوص ← پی بردن به ماهیت
وجه مشترک موجودات ← وجود
وجه اختصاصی موجودات ← ماهیت
نظر یه مغایرت وجود با ماهیت ← ابن سینا
.1دو مفهوم از یکدیگر جدایی ناپذیرند
.2حمل ،نیاز به دلیل نداشته باشد
نظر یه وجوب و امکان اثبات ← وجود خدا ابن سینا
گسترش اصل مغایرت وجود و ماهیت در اروپا ← توسط توماس آکوئیناس
درس دوم :
ذات معلول همیشه ممکن الوجود ،حتی با تحقق آن به وسیله علت
نکته :هیچ واقعیتی ممتنع الوجود نیست.
نسبت های سه گانه در قضایا :
امکان (شاید) ممکن الوجود
ضرورت (باید) واجب الوجود
امتناع (نباید) ممتنع الوجود
جزوه درسنامه درس فلسفه
رابطه ماهیت انسان با وجود ← رابطه امکانی ← میتواند باشد یا نباشد ← واجب الوجود بالغیر
درس سوم :
علت :چیزی است که به چیز دیگر وجود می دهد.
معلول :چیزی است که وجودش را از چیز دیگر می گیرد.
رابطه وجودبخشی میان علت و معلول ← رابطه علیت ← ارتباط و پیوستگی میان هر شی و منشا آن
دکارت ← اصل علیت بدون دخالت تجربه به دست می آیدوجزاصول اولیه ای است که انسان بطور فطری درک
کند
تجربه گرایان ← تحلیل هر چیز براساس حس و تجربه انسان از طریق حس ،توالی پدیده ها را مشاهده می
کند.
هیوم ← تداعی علیت چیزی جز یک حالت روانی ناشی از توالی پدیده ها نیست.
فالسفه مسلمان :
.1اصل علیت یک قاعده عقلی است.
.2اصل علیت پایه هرتجربه ای است.
.3اعتبار همه ابزارها
اصل سنخیت میان علت و معلول ← هر معلولی از علت خاصی صادر می شود ← آتش می سوزاند ،برای سالمتی
ورزش کردن یا گندم از گندم بروید جو ز جو
نتایح اصل سنخیت :
.1انسان ازهرچیزی آثار متناسب با آن را دارد.
جزوه درسنامه درس فلسفه
.2پشتوانه عقلی نظم دقیق جهان است.
رابطه ضرورت بخشی علت به معلول ← وجوب علّی و معلولی ← تخلف ناپذیری و حتمیت در نظام هستی.
درس چهارم :
معانی اتفاق :
.1میان پدیده ها رابطه ضروری وجود ندارد
.2سنخیتی میان اشیا و آثار آنها نیست.
.3نبودن غایت و هدف خاص درنظم جهان
.4خر دادن حوادث پیش بینی نشده
معنای اول اتفاق ← فیلسوفان چنین اتفاق یرا انکار می کنند ← هر معلولی به علت نیاز دارد.
نکته :در مواردی که معلول از مجموعه ای از عوامل پدید می آید هر یک از عوامل را علت ناقصه و مجموعه
عوامل را علت تامه می نامند.
معنای دوم اتفاق ← از نظر بسیاری از فالسفه امکان پذیر نیست ← نفی اصل سنخیت علت و معلول
معنای سوم اتفاق ← پذیرفتن= نفیعلت نخستین را در پی دارد مجموعه حوادثی که در جهان رخ می دهد برای
رسیدن به هدف معین است.
معنای چهارم اتفاق ← با هیچ یک از اصول علیت مخالف نیست پس میتوان کاربرد درستی داشته باشد.
درس پنجم :
زئوس ← خدای آسمان و باران
آپولون ← خدای خورشید و هنر و موسیقی
جزوه درسنامه درس فلسفه
آرتمیس ← خدای عفت و خویشتن داری
انکار = طرد از جامعه یونان و گاه از دست دادن جان
اتهام اصلی سقراط ← او خدایانی را که همه به آنها معتقدند انکار می کند و از خدای جدید سخن می گوید.
افالطون ← ابداع کننده خداشناسی فلسفی
اصول خداشناسی فلسفی :
.1خدای معین با ویژگی های روشن
.2کارخدا هدفمند است
.3هستی ثابت ،مثال خیر ،یادکردن ازخدا تحت عنوان صانع
برهان حرکت ← اثبات وجود خدا ← ارسطو
دکارت ← تصور از حقیقتی نامتناهی ← اوست که می تواند چنین ادراکی به من بدهد.
هیوم ← حس گرا ← او می گوید مهم ترین برهان فیلسوفان الهی برهان نظم است که از تجربه گرفته شده و
این برهان توانایی اثبات یک وجود ازلی را ندارد.
کانت ← اثبات ضرورت خدا ازطریق اخالق و وظایف اخالقی
زندگی معنادار ← دارای هدف و مقصود متعالی و آراسته به فضائل اخالقی و کرامت انسانی
ویلیام جیمز ← دلیل وجود خدا عمدتاً در تجربه های درونی ما نهفته است.
کرکگور ← ایمان هدیه ای الهی است که خدا به انسان می بخشد و نیازی به استدالل ندارد.
درس ششم :
بحث تا چه زمانی فلسفی است ؟ تا زمانی که فیلسوف از روش فلسفی یعنی استدالل عقلی استفاده کند.
فارابی ← اثبات وجود خدا مبتنی بر محال بودن تسلسل
جزوه درسنامه درس فلسفه
نامتناهی علت ها ← اگر تعداد علت ها بی نهایت باشد به معنی آن است که باید بی نهایت پدیده موجود باشد
تا نوبت به معلول پیش رو برسد و این ضرورت از ناحیه خود اوست.
مالصدرا ← صدر المتالهین ← موجودات عین نیاز هستند ← امکان فقری یا فقر وجودی ← .1وجود بی نیاز
و غیر وابسته .2وجود های نیازمند و وابسته
استدالل ابن سینا ← ممکن الوجود بالذات برای اینکه از تساوی میان وجود و عدم درآید نیازمند واجب الوجود
بالذات ← همان ذاتی که وجود برایش ضرورت دارد ← .1واجب الوجود بالذات .2واجب الوجود بالغیر
پذیرش وجود خدا :
جهان غایتمند و انسان موجودی هدفمند
گرایش به خیر و زیبایی برای انسان
معتبر دانستن آرمان های مقدس
احساس مسئولیت در برابر یک وجود برتر
ابن سینا در تعریف عشق ← هریک از ممکنات به واسطه حقیقت وجود خود همیشه مشتاق کمالند و همین
اشتیاق ذاتی که سبب بقای ممکنات است عشق است.
درس هفتم :
مدافعان عقل ← فیلسوفان
مقصود فیلسوفان از عقل ← .1عقل به عنوان دستگاه تفکر یا ابزار شناخت (در کودکی بالقوه بعدها بالفعل) .2
عقل به عنوان یک وجود متعالی و برتر از ماده (عقل کل)
هراکلیتوس ← لوگوس ← -1حقیقت متعالی -2نطق و سخن و کلمه
جزوه درسنامه درس فلسفه
قوه عقل :
.1عقل نظری :بحث درباره خدا و دانشی که از این جهت کسب می شود ← علم نظری
.2عقل عملی :رفتارهای اختیاری انسان و دانشی که از این جهت کسب می شود ← علم عملی
عقل در ابتدای رنسانس ← در تقابل با حاکمیت کلیسا ← که عقل جایگاه ممتازی پیدا کرد
دوره اول دخالت عقل = عامل تضعیف ایمان یا عقل امری شیطانی
فیلسوفان اروپا در ابتدای رنسانس دو دسته بودند :
.1عقل گرا :دکارت
.2تجربه گرا :فرانسیس بیکن ،هیوم ،کنت ...
درس هشتم :
گزارش ها نشان می دهد ← حکیمان قدیم ایرانی که هردو مقصود فیلسوفان از عقل را قبول داشتند ← خدا
جهان را بر اساس خرد می آفریند ← مزدا
یکی از عوامل توجه به عقالنیت ← قرآن کریم و سخنان پیامبر(ص) و عترت گرامی ایشان
مخالفت با فلسفه تحت عنوان ← -1تنگ و محدود کردن دایره اعتبار و کارآمدی عقل در عین پذیرش آن -2
مخالفت با فلسفه و منطق تحت عنوان دستاورد یونانی و اسالمی
← پاسخ :بسیاری از آرای سقراط ،افالطون و ...با آموزه های اسالمی سازگاری دارد -2فلسفه شاخه ای از معرفت
است که هر فردی از هر ملتی می تواند در آن تحقیق کند.
عقل در نزد فیلسوفان مسلمان ← -1وجودی برتر ← عالم عقول ← اولین مخلوق :عقل اول ← عقل فعال :
عامل فیض رسانی به عقل انسان -2قوه استدالل و ابزار شناخت استدالل تجربی ،تمثیل و برهان عقلی محض
← ما فرزندان دلیل هستیم.
جزوه درسنامه درس فلسفه
منزلت عقل فعال نسبت به انسان ← آفتاب نسبت به چشم.
نوزادی که تازه متولد شده (عقل بالقوه یا هیوالنی)
عقل مفاهیم را درک میکند (عقل بالملکه)
شکوفا و به فعلیت رسیدن عقل (عقل بالفعل)
رابطه میان دین و فلسفه :
.1پذیرش هر اعتقادی نیازمند استدالل عقلی است
.2عقل بهترین ابزاربرای تفکر در آیات
.3منحصر نکردن راه کسب معرفت به عقل
درس نهم :
توجه مردم به عقل و تفکر ← شکل گیری حیات عقلی
به دنبال داشتن حرکت به سوی دانش و رشد شاخه های مختلف علم ← پدید آوردن حیات علمی
زمینه های رشد فلسفی :
.1دعوت قرآن کریم و پیامبر (ص) به خردورزی (تکریم علم و عالمان ،طرح مباحث علمی و عقلی ،دعوت
به یادگیری علم و )...
.2گسترش مباحث اعتقادی میان مسلمانان
.3نهضت ترجمه متون
جزوه درسنامه درس فلسفه
حکمت مشاء ← دلیل معروفیت ← موسس اول آن (ارسطو) ← استداللی بودن و الگو گرفتن از ارسطو
فارابی ← یافتن نقاط مشترک اندیشه های فیلسوفان یونانی و ارائه الجمع بین رایی الحکیمین و شرح نظر ارسطو
در اغراض ارسطوفی کتاب مابعدالطبیعیه
معلم ثانی ← فارابی
فلسفه سیاسی فارابی ← مشاغل سیاسی × ← انسان موجودی مدنی بالطبع
گرایش به جامعه ← مسیر سعادت از زندگی اجتماعی می گذرد پس هدف اصلی جامعه نیز سعادت انسان در دنیا
و آخرت
مدینه
.1فاضله :مردم آن به اموری مشغول هستند که مجموعه مدینه را به سوی سعادت میبرد .مثل بدنی
سالم که هر عضو وظیفه خود را به درستی انجام می دهد.
.2جاهله :مهم ترین تفاوت در هدف ،هدف مردم مدینه جاهله فقط سالمت جسم و فراوانی لذت های
دنیوی است.
مدینه فاضله ≠ مدینه جاهله
درس دهم :
روش ابن سینا در تحلیل مسائل فلسفی ← عقلی و استداللی ← پایه گذاری توسط ارسطو
مهم ترین آثار ابن سینا :
.1قانون :فرهنگ نامه پزشکی
.2شفا :کامل تر ی نمرجع حکمت مشاء
.3نجات :بیانی مختصر در فلسفه ابن سینا
جزوه درسنامه درس فلسفه
.4انصاف :تنها چند جزء آن باقیمانده
.5اشارات و تنبیهات :آخرین دیدگاه ها درحکمت
.6دانشنامه عالیی :برای عالءالدوله نوشته شده
نظر ابن سینا :طبی عتهر شیان را به سوی خیر مطلوبش سوق می دهد ← به شرط :عدم وجود مانع.
احیای فلسفه نور و اشراق +عرفان اسالمی = حکمت اشراق
کوشش فیلسوف اشراقی ← آنچه را در مقام استدالل آمده با شهود قلبی و تجربه درونی در یابد و به ذائقه دل
برساند.
شیخ اشراق ← مبدأ جهان هستیرانور محض می داند (نوراالنوار) پس هرواقعیتی نوراست نه نور مطلق ،بلکه
درجه ایاز نور.
مشرق جهان در جغرافیای سهروردی ← نور محض
مغرب کامل در جغرافیای سهروردی ← جهان تاریکی
آمیختگی نور و ظلمت :
مشرق محض
مغرب وسطی
جزوه درسنامه درس فلسفه
مغرب کامل
دسته بندی جویندگان معرفت
.1آنان که به تازگ یشوق معرفت یافته اند
.2آنان که درفلسفه استداللی به کمالی رسیده اند ولی از ذوق و عرفان بهره ای ندارند مشرق محض
مغرب وسطی مغرب کامل آمیختگی نور و ظلمت
.3آنان که به طریقه برهان توجهی ندارند و فقط تصفیه نفس می کنند.
.4آنان که هم در صور برهانی به کمال رسیده اند و هم به اشراق و عرفان رسیده اند ← حکیم متاله و
بهترین دسته
درس یازدهم :
دوره متقدم (ظهور اسالم تا قرن چهارم هجری(
دوره میانه (از قرن پنجم تا دهم(
دوره متاخر (از قرن یازدهم تا عصر حاضر(
دانشمندان علم کالم ← متکلمین ← رقیب فلسفه ← دفاع از معارف دینی از طریق عقل و استدالل
تالیفات مالصدرا :
.1الشواهد الربوبیه
.2تفسیرالقرآن الکریم
.3المبدا و المعاد
.4الحکمه المتعالیه فی االسفار االربعه که مهم ترین اثر است
جزوه درسنامه درس فلسفه
سیر و سلوک انسان به سوی کمال
.1سفر اول :از خلق به حق (خدا)
.2سفر دوم :با حق و در حق
.3سفر سوم :از حق (خدا) به سویخلق همراه با حق
.4سفر چهارم :در خلق است با حق.
فلسفه مالصدرا ← حکمت متعالیه ← تکامل دو مکتب فلسفه مشاء و فلسفه اشراق
منابع حکمت متعالیه
.1فلسفه مشاء ،به خصوص اندیشه های ابن سینا
.2حکمت اشراق ،اندیشه های سهروردی
.3عرفان اسالمی :به خصوص اندیشه های محیی الدین عربی
.4تعالیم قرآن و احادیث منقول از پیامبر (ص) و ائمه
اصول اولیه حکمت متعالیه
.1اصالت وجود :بنیادی ترین اصل
.2وحدت حقیقت وجود :هستی یک حقیقت و یک واحد حقیقی
.3مراتب داشتن وجود :تبیین دقیق تعدد و تکثر در عالم
جزوه درسنامه درس فلسفه
درس دوازدهم :
سقوط صفوی ← نابسامانی ← تضعیف حیات علمی و فرهنگی ← از رونق انداختن همه علوم.
در اواخر حکومت قاجار ← ورود فلسفه اروپایی ← تالش فیلسوفان ایرانی با بهره گرفتن از ذخیره ارزشمند
فلسفی خود ،فلسفه اروپایی را ارزیابی می کردند ← .کانون های اصلی این فعالیت ها :تهران و قم
امام خمینی(ره) :
رهبری یک انقالب مذهبی و تربیت شاگردان
تدریس عمیق ترین کتابهای فلسفی و عرفانی
عالمه سید محمد حسین طباطبایی ← بزرگترین شخصیت فلسفی معاصر
اقدامات عالمه طباطبایی :
.1تدریس فلسفه ،ناظر بر مسائل روز فلسفی
.2احیای تدریس و تفسیر قرآن کریم
.3ارتباط با مراکز دانشگاهی و فرهنگی
.4تربیت شاگردان
افراد جامعه از نظر اندیشه :
.1کسانیکه کمتر اهل اندیشه ورزی هستند ← تقلید از دیگران
.2کسانیکه وارد عرصه تفکر شده اند ولی هنوز افکار فلسفی به خوبی در آنها شکل نگرفته ← گاهی براساس تفکر
تصمیمی گیرند و گاهی نه.
.3برخی از افراد در انتخاب پایه نظام فکری خود دچار اشتباه شده اند ← رسیدن به یک سبک زندگی معیوب
.4هم ریشه درخت فکری درستی دارند و هم با دقت از آن ریشه ،شاخ و برگ سالم استخراج کرده اند.
جزوه درسنامه درس فلسفه
