درسنامه زمین شناسی یازدهم درس2 از صفحه23تا40 امتحانات نهایی وکنکور

صفحه 1:


صفحه 2:


صفحه 3:
زیربنای اقتصادی کشورهای مختلف متنوع است. مبنای اقتصادی برخی از کشورهاء صنعتی» کشاورزی با گردشگری است و برخی دیگر» اقتصاد خود را بر مبنای منابع و ذخایر معدنی بنا نهاده اند. به نظر شماء مبنای اقتصاد کشور ماء کدام مورد است؟ بسیاری از کالاهایی که در زندگی روزمره از آنهااستفاده می کنید» یا با آنها سروکار دارید» از منابع فلزی (آهن» آلومینیوم» طلا و منیزیم)» غير فلزى(رس هاء زغال سنگ و...) و يا مواد نفتی و پتروشیمیایی مانند پلاستیک,بنزین و...به دست می آیند. درعلم زمین شناسی با مواردی مانند نحوه تشکیل» ذخیره و اکتشاف منابع معدنی وسوخت های فسیلی مانندزغال سنگ»نفت وگاز آشنامی شوید. 

صفحه 4:
‎PIE A‏ کانی گارنت ‎ ‏مجتمع پنروشیمی سکوی تنتی 

صفحه 5:
منابع معدنی در زندگی ما نقش منابع معدنی درزندگی ما | بخش عمده مواد مورد نیاز برای زندگی ما از منابع معدنی» تأمین می شوند. مس موجود در کابل های برق» آهن مورد استفاده در ربل راه آهن» پلاتین موجود در تلفن همراه» مدادی که باآن می نویسیم» خمیردندانی که با آن مسواک می زنیم و ... از منابع معدنی تهیه می شوند. منابع معدنی پس از شناسایی توسط زمین شناسان» از معادن استخراج و پس از فراوری؛ به کالاهای مورد نیاز تبدیل می شوند. تعدادی از کاربردهای مواد معدنی (فلزی - غیرفلزی) درجدول آورده شده است. 

صفحه 6:
فراوان: أحن. آلومينيم. منيزيم. مكنزه تيتائييم أكمياب: مس. سرب. روی نکل, كروم, طلا نقره فلع. ‎EASE‏ موليدن. ارتیم این و (4 wel) ‏حاليتء إسديم کرد ریت‎ ahd gr BE Ma pa ag (iad an) Sl pnd aay ‏اكيت و سنك أهك (كلسيم كونات|ء شوره (سديم فيترات)‎ ‏ساختمن‌سازی: زیس کج ساخملی؛ سنک آمک (میمان). رس [جر‎ ‏أو كاشى و سراميك) شن و ماسه ستكطلى تزنيشى و ثما فلدسبار (كاشى و‎ ‏سیک سيليس إشيش هسار بوزولان و يرليت (مصالع سبك وننا.‎ etna) ‏كوهرها و كات هاى نيمه قيمتى: المسن, كرندوم (اقوت). كانت‎ ‏ليون یرجم‎ ASAI sid dip) es A 6) ‏أمتيست‎ ‎.- ‏اسیتل ال لجورد یشم و‎ پزشکی و دروسازی: ارت (عکسبردری مزاع یهایس یتیک ها ضد اسيد معدما. فلوقوريت إخمير دندان)» ‎sete Px) SIE‏ ‎(Ui ss scans apt al‏ کن‌هایسنعتی ‎Eloi‏ سای خاک رن بآ ‎ae ba‏ أفولاك سراميكه صنايع رنكه كاغذسازى, تصفيه آب و فاضلاب داروسازی: تصفيه ‎omy‏ روغن» قند توشيدنىها و4 كثوان (مراميكه كافتسارى, رنه لاستيكسائى4 كار إساعتسارى, شيشدسازى, قطات ‎ea Bins‏ کماورزی: کانی زئلیت در اسیک کردن و هوارسانی به خاک و جاذب رطویت) ‎oo le J) sl‏ وش ماه تفیهآ و الاب أساير موارد تلك ‎he SISA dso Shoah diy xsl)‏ یل الكتريكى» تاي خودروها» ايه الملس, كارنت» کنوم. وا 

صفحه 7:
جمع آورى اطلاعات 

صفحه 8:
غلظت عناصر در پوستة‌زمین - غلظت کلار ک چیست؟ در سال ۹۶۴امیلادی» دو زمین شناس به نام های کلارک_و رینگ وود برای تعیین ترکیب شیمیایی پوسته_زمین وبررسی پراکندگی عناصردربخش های مختلف آن» اي ا طن ازانواع ‎Siw‏ ‏های مناطق مختلف را نمونه برداری و ترکیب شیمیایی آنها را نعیین کردند که آمروزه ترکیب معنا عاد ل اج علطت کلار ک عناصر شناخته می شود. 

صفحه 9:
جدول ۲-۲-غلظت کلارک عناصر فراوان در پوسته جامد اکسیژن ‎salve‏ ‏سیلیسیم ۳۷۰ آلومینیم ‎Ne‏ ‏آهن ‎ala‏ کلسیم ۵/۶ 

صفحه 10:
کاربرد غلظت مبانگین عناصر: غلظت ميانكين عناصرء کاربردهای زبادی دارد. پژوهشگران با اندازه گیری مقدار غلظت عناصر درسنگ ها و خاک های هر منطقه و مقایسه آن با مقادیر غلظت میانگین؛ به فرایندهای زمین شناسی مانند حرکت ورقه های سنگ کره » تار یخجه تکوین یک منطقه و ... پی می برند. بی هنجاری مثبت و منفی: اگر در منطقه ای» غلظت عناصر از میانکین کلارک بالاتر باشد» بی هنجاری مثبت و اگر غلظت آن ها از میانگین, پایین تر باشد» آن را بی هنجاری منفی می نامند. زمین شناسان در بی جویی های اکتشافی به دنبال یافتن مناطقی با بی هنجاری مثبت هستند. 

صفحه 11:
نتایج حاصل از تجزیه شیمیایی سنگ‌های یک منطقه, در جدول زیر ارائه شده است. در = کدام عناصر, بی‌هنجاری مثبت و در کدام عناصرء بی هنجاری منقی دیده می‌شود؟ "۷ Si ‏نس‎ ‎۵ Fe alk Ca = ۱ 1 8۵ = = ۷ Cu ‏حص‎ ‎00000000 Pb ۳ Zn = ۱ 1 ‏هج‎ 

صفحه 12:
Si Fe Ca cu Pb 20 درصدوزنی ۷ 9۹ #۷ 

صفحه 13:
یادآوری ودر كتابهاى درسى علوم تجربی: با مفهوم ویژگی‌ها و کاربردبرخی از كانى ها آشنا شديد. تعيين كنيد كداميك از تصاوير زيرء كانى مى باشند؟ جرا؟ >2 | جه ob (at ت) گوگرد 

صفحه 14:


صفحه 15:
انواع کانی ها: کانی ها براساس ترکیب شیمیایی به دو گروه سیلیکات ها و غیرسیلیکات ها رده بندی می شوند. تعر یف سیلیکات: سیلیکات ها» کانی هابی هستند که ۹۰درصد پوسته زمین را تشکیل می دهند و درترکیب شیمیایی خود بنیان سبلیکاتی ( 7 *5:04)دارند. کانی های سیلیکاتی در سنگ های آذرین رسوبی و يا دگرگونی یافت م شولدا (6:0) کانی های غیرسیلیکاتی چیست؟ کانی های غبرسیلیکاتی گروهی از کانی ها هستند که در ترکیب خود» فاقد بنیان سیلیکاتی هستند. این کانی ها نیز در انواع سنگ ها یافت مى شوند. 

صفحه 16:
غير سيليكاتها [ سولفات. يليكاتها | سولفات هاء سولفيدها فسفاتهاء كربناتهاء عناصر آزاد). 0 فلدسپارهای پتاسیم ‎1٩۲‏ ‎ASS‏ فرصد وزتى كت هاى سازندهيوستة زمين ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 17:
برای ساخت شيشه های معمولی که در زندگی روزمره بکار میرونده عمدتا شامل سیلیس ۰ کربنات کلسیم ( یا آهى ) و سدیم و زغال کک است ( گاهی از فلدسپار و دولو استفاده می شود.) معمولا این مواد را به صورت پودر یا دانه هایی به قطر ۲.+تا ۲سانتیمتر . مصرف می کنند. البته برای تهیه شيشه های مرغوب و کریستال . از سیلیس تقریبا خالص (کوارتز) استفاده می شود. در شیشه های معمولی حدود ۷۶ درصد آلومین و ۰۸ درصد اکسید آهن سه ظرفیتی نیز وجود دارد. - رس ها یا کانی های رسی پرمصرف ترین و قدیمی ترین مواد اولیه در صنعت سرامیک می باشند که دارای خاصیت پلاستیسیته بوده و خاصیت شکل پذیری را به بدنه می دهند. همچنین مهمترین و رایج ترین پرکننده ها در اين صنعت. سیلیس و آلومینا هستند که از کاثولينب . از انواع سیلیس آزاد موجود در طبیعت كه در صنعت کاشی و سرامیک مورد استفاده قرار میگیره کوارتز صخرهای» ماسه. ماسه سنگ کوارت فلینت می باشد. 

صفحه 18:
تعريف كانه به كروهى از كانى ها كه در آن يك فلز ارزشمند اقتصادى وجود دارد» کانه اطلاق مى شود. مانندمکنتیت که از آن آهن و یا گالن که از آن سرب استخراج می شود. برخی از کانه ها به صورت آزادیافت می شوند مانند طلاه نقره و مس 

صفحه 19:
جمع‌آوری اطلاعات در مورد کانه‌های زیرء اطلاعات جمحآوری و جدول زیر را کامل کنید. ‎als‏ عنصر اقتصادی ‎ ‏عنصر اقتصادی ‎fe‏ ‎fe‏ ‎al‏ ‎cu‏ ‎pb‏ ‎ ‎ ‏ترکیب شیمیایی ‎۴۱۰203 ‎Fe304 ‎Al203 ‎Cufes2 ‏ترکیب شیمیایی ‎pbs ‎Ca5(po4)3(cl,f,oh) ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 20:
مهم ترین کانه مس: برای مثال کالکویبریت به فرمول شیمیایی ۲۰52 مهم ترین کانه فلز مس است. در معادن مس این کانی همراه با کانی های باطله مختلفی مانند کوارتز: فلدسیاره ميكاء كانى هاى رسىء پیریت و ... کانسنک مس را تشکیل می دهند. 

صفحه 21:
تعریف کانسار: دربخش هایی ازپوسته زمین,غلظت عناصردریک منطقه نسبت به غلظت میانگین افزايش می یابد. و حجم زیادی از ماده معدنی در آنجا متمرکز می شود (بی هنجاری مثبت») به طوری که استخراج آن از نظر اقتصادی» مقرون به صرفه است که به این مناطق» کانسار می گویند. معدن چیست وچگونه شکل می گیرد؟ استخراج ماده معدنی با کانسنگ اغلب بر هز ینه است و تنها در صورتی بهره برداری آغاز می شود که یک عنصر با حجم وغلظت کافی در ماده معدنی وجود داشته باشد. با شروع بهره برداری یا معدنکاری» یک معدن شکل می گیرد. 

صفحه 22:
مینهکانی کوارتز) شك ل )ل 0 كالكوبيريت مهم ترين كان مس (زجيته كاتى 

صفحه 23:
‎NY JSS‏ کاربرد کانی‌های صنعتر ‎re ‏سفالگری لالجین همدان, به د مناسب خاک رس در آن منطقه 

صفحه 24:
افزون بر کانسنگ هاء موادمعدنی دیگری هم برای کاربردهای صنعتی باروزمره استخراج می شوند که فلزی یستند. مانند: شن و ماسه در ساختمان سازی» خاک رس در ساخت آجر يا كاشى و سراميك» سنى هاى ساختمانى در نماى ساختمان هاء کف پوش, پله و دیوارها به کار می روند. به این نوع ازسنگ ها و کانی های غیرفلزی» سنگ ها و کانی های صنعتی می گویند. 

صفحه 25:
زش ماده معدنی - عرضه و تقاضا - عيار ذخيره معدنى - تکنولوژی استخراج - شکل ذخیره معدنی - عمق ظ و تصفیه - حمل و نقل و راه های دسترسی به معدن - آب و هوا و سیاست دولت ها و .... عوامل آشكار در مقرون به صرفه بودن يك معدن مى باشد. 

صفحه 26:
گفت‌وگو كنيد == مى توان گفت که حدود ۸بیلیون تن از ذخایر طلا نیز در آب های اقیانوس های جهان حل شده اند. میزان طلا در آب دریا حدود ۱۰.۱ ۲میلی گرم در تن است که اين رقم بستگی به نوع طلا نیز دارد. هنوز روشی برای اينكه طلا را از آب دریا استخراج کنند وجود ندارد.گرچه طلا بسار ارزشمند وکمیاب می باشد , ولی به طور گسترده ای در طبیعت پراکنده است. اما مشکل اینجا است که در بیشتر مواردطلای کافی وجود نداره تا استخراج آن را مقرون به صرفه سازد. برای مثال, آب دریا مقدار اندکی طلا است. اما ذره ها آنقدر ریز هستند که هیچ کس نمی داند چگونه طلا را از دریا جدا کند. با هجود این آب اقیانوس ها بقدری زیاد است که احتمالاً به طور نسبی ده هار میلیون تن طلا در آن وجود دارد. نیاز ملی یا منطقه ای ء وضعیت بازار به لحاظ عرضه و تقاضا . تخییرات تکتولوژی استخراج ؛ نیروی انسانی و بسیاری از عوامل دیگر می تواند در احیای یک معدن متروکه تأثیر داشته باشد. 

صفحه 27:
رسوبی الف) کانسنگ های ماکمایی: فحوه تشکیل کانسنگ های ماکمایی مانند کروم و نیکل و بلاتين: کانسنگ های برخی عناصر فلزی مانند کروم» نیکل و پلاتین می توانند از یک ماگمای در حال سرد شدن تشکیل شوند. با سردشدن و تبلور یک ماگماء این عناصر که جکالی نسبتاً بالایی دارند» در بخش زیرین ماگما ته نشین می شوند و این کانسنگ هارا می سازند. 

صفحه 28:
نحوه تشکیل پکماتبیت و اهمیت آن: در صورتی که پس از تبلور بخش اعظم ماگماء مقدار آب و مواد" فرار مانند کرین دی اکسید و ... فراوان باشد» شرایط برای رشد بلورهای تشکیل دهنده سنگ» فراهم و سنگ هایی با بلورهای بسیار درشت؛ به نام پگماتیت تشکیل می شود که می تواند کانسار مهمی برای بعضی عناصر خاص مانند لیتیم وبعضی کانی های گوهری مانند زمرد یا کانی های صنعتی مانند ‎og‏ باشد. 

صفحه 29:
& (a شکل ۷.۴ الق)ته تشست گانسنگ گرومیت در کف مخزن ماگمایی -بب) مسدن آهن جُفارت _يافق يذ 

صفحه 30:
شکل ۲-۵:سنگ پگماتیت 

صفحه 31:
شیب زمین گرمایی چیست؟ درپوسته زمین»به ازای هر ۱۰۰مترافزایش عمق» ۳درجه سانتی گراد دما افزایش می يابد. به این تغیبرات دما در پوسته زمین شیب زمین گرمایی می گویند. نحوه تشکیل رکه های معدنی توسط آب های کرم: در بخش های عمیق پوسته به علت گرمای ناشی ازشیب زمین گرمایی ویاتوده های مذابدمای آب های موجود دراین مناطق افزايش می یابد و باعث انحلال برخی از عناصر می شود. این آب هاءبرخی عناصررابه شکل کانسنگ در داخل شکستگی های سنگ ها ته نشين می کنند و رگه های معدنی را می سازند. کانسنک های گرمابی از آنجاکه عامل تشکیل این کانسنگ هاء آب گرم است» کانسنگ های گرمابی نامیده می شوند. کدام ذخایرمعدنی منشا کرمابی دارند؟ ۲ 000 بسیاری از ذخایر مس» سرب روی» مولیبدن» قلع و برخی فلزات دیگر منشأ كرمابى دارند. 

صفحه 32:
شکل۲-۶- کانسنگ رگه‌ای طلا 

صفحه 33:


صفحه 34:
مهم ترین کانسنگ های رسوبی: ذخایر سرب و روی موجود در سنگ های آهکی مس موجود در شیل هاو ماسه سنک ها و اورانیوم موجود در ماسه سنک هاء نمونه ای از کانسنگ های رسوبی مهم هستند. نحوه تشکیل ذخایر بلاسری: گاهی نیز آب های روان» کانی ها را از سنگ ها جدا کرده و در مسیر رود آنها را ته نشین و ذخایرپلاسری را تشکیل می دهند. از هزار سال پیش تاکنون در منطته تخت سلیمان تکاب» از رودخانه زرشوران طلا برداشت می شود. 

صفحه 35:


صفحه 36:
پلاسر يك کلمه اسپانيايي مي باشد و به معني وجود ذخبره معدنی در رسوبات تخريبي مي باشد. زمین شناسان اقتصادي معمولً نهشته هاي نابرجاي داراي ارزش اقتصادي را تجمعات مكانيكي ( «منادل‌سب»ءه آی‌نمهدع]) يا نهشته هاي پلاسري به حساب مي آورند .اين نهشته ها به نهشته هاي خاكزادي كه بوسيله فرآيندهاي رسوي تمركز دهنده كانيهاي سنكين ايجاد مي شوند » تعلق دارند. 

صفحه 37:
جمع آوری اطلاعا ه در مورد ذخایر پلاسر طلای ایران اطلاعات جمع‌آوری کنید و محل آنها را بر روی نقشه ایران نشان دهید. ذخایر طلای پلاسری , در نتیجه ی هوازدگی و تخریب سنگ های طلادار. حاصل می شوند تغییرات دماء آب و حلال های طییعی, سنك ها را تجزیه و تخریب کرده و طلا را آزاد مى نمايدء سپس محصولات هوازدگی توسط آب های جاری حمل شده و در ضمن تا حد اندازه های کوچکی خرد می شوند بنابراین مقدار طلای بیشتری آزاد می شود. طلا به خاطر داشتن جرم حجمی بالا . در میان توده های سیلت ماسه و گراول جایگزین شده و به وسیله ی جریان رودخانه حمل مى كردد بيشتر مواقع طلا مانند مواد سبك تر به مناطق دورتر حرکت می کند و در زمانی که سرعت جريان رودخانه براى حمل طلا به نقاط دورتر كافى نيست؛ مستقر شده و معمولا بر روى سنك بستر متمركز مى شود و اصولا جرم حجمى بالاى طلا در مقابل عمل حمل و نقل به آن مقاومتی مشابه بهدانه های درشت تر از ماسه می دهد. تشکیل پلاسرهای عظیم. با به وجود آمدن یک سطح مینای جدید درمنطقه که ناشی از تخریب عمیق و شدید سنگ هاست. همراه می باشد. ذخایر طلای پلاسری معمولا در مناطقی که رگه های طلادار وجود دارند یافت می شوند ولی ذخاثر موجود در رگه ها ممکن است بسیار کمتر یا ریزدانه تر از آن حدی باشند که از نظر اقتصادی قابل توجه باشد. در مورد محل ذخایر طلای پلاسری میتوانیم طلای دامغان- اراک ( آستانه ) - موته اصفهان و گلپایگان را نام ببریم. 

صفحه 38:
Distribution of Gold Deposit Types 1 Sanands-Sirjan Zone & ‘Unumich-Dokbtar Magmatic Arc Soom = 3 

صفحه 39:
۱۶۳۵ veel اولین مرحله اکتشاف معدن :شناسایی ذخابرمعدنی دراولین مرحله اکتشاف»زمین شناسان بابررسی نقشه های زمین شناسی وبازدیدصحرایی»مناطقی را که احتمال تشکیل ذخایر معدنی در آن وجود دارد» شناسایی می کنند. برای مثال زمين شناسان مى دانند كه برخی از ذخایر سرب درسنك هاى آهكى يبدا مى شوند. روش هاى شناسايى ذخابر معدنى: بنابراين آنها با آكاهى ازويزكى هاى فيزيكى كانسنك هاء مانند خواص مغناطیسی کانسنگ» رسانایی الکتریکی سنک هاء تغیبرات میدان_گرانش زمین و... به روش های زئوفیزیکی» ذخاير زیرسطحی و پنهان را شناسایی می کنند. 

صفحه 40:
مرحله حفاری و آزمایش نمونه های حفاری: بس از مشخص شدن موقعیت تقریبی یک توده معدنی در زیر زمین حفاری با دستگاه های پیشرفته و نمونه برداری از عمق تا حدی که ماده معدنی و جود دارد» انجام می گیرد. این حفاری ها ممکن است تا صدها متر ادامه بابد. نمونه های تهیه شده از حفاری» برای تعبین عبار فلز یا کیفیت ماده معدنی وشناسایی کانی های موجود در آن ها به آزمایشگاه حمل و در آنجا توسط میکروسکوپ و يا دستگاه های تجزیه شیمیایی مورد بررسی قرار می گیرند. در نهايت» زمین شناسان با مهندسان اکتشاف» تمامی داده های به دست آمده را با نرم افزارهابی تحلیل کرده و مقدار ذخبره معدن و عبار میانگین ماده معدنی را تعیین می کنند . 

صفحه 41:
بازدیدهای صحرایی در شرایط هیجان‌انگیزء در مناطق مختلف انجام می‌شود. دیدن مناطق جديد و بكرء کار کردن در روز و آقامت شبانه درصحرا (فیلد) و دور از هیاهوی شهرها و کشف رازهای زمین, از نکات مثبت و جذاب زندگی زمین‌شناسان است. از اين رو زندگی زمین‌شناسان, با لذت همراه است. 

صفحه 42:
استخراج معدن و فراوری ماده معدنی مرحله استخراج منابع معدنی: پس از پایان عملیات اکتشاف با تعیین اقتصادی بودن ذخایر» عملیات استخراج آغاز می شود. روش استخراج جكونه تعبين مى شود؟ ‏ _ روش استخراجبراساس شکل و جكونكى قراركيرى توده معدنى دربوستهءتعيين مى شود. انواع استخراج معدن: استخراج به روش های روباز و زیرزمینی صورت می گیرد. ویژگی های کانسارمس: همان طور که گفته شده در کانسنگ استخراج شده از معدن» افزون بر کانه» کانی های باطله نیز وجود دارند. برای مثال در کانسارهای مس عنصر مس در کانی های مختلفی مانند كالكوييريت و تعدادی کانی دیگر» يافت مى شود. عبار عنصر مس در این کانسنگ ها کمتر از یک درصد است. بنابراین نود و نه درصد کانسنگ استخراج شده باطله است که باید از آن جدا شود. 

صفحه 43:
‎(all‏ ب شکل ۲-۷-استخرج ‎tae‏ معدنى به روش: الف) روباز -ب) زیرزمینی 

صفحه 44:
چاه عمودی ‎lobe TAS‏ زیززمینی 

صفحه 45:
«عيار اقتصادی طلا در ذخایر آن. حدود 0010 ۲ است. محاسبه کنید در یک معدن طلاء از هر تن سنگی که استخراج می‌شود. چند گرم طلا به دست می‌آید؟ عبار اقتصادی طلا در ذخایر آن» حدود 0۳۰۲ است. محاسبه کنید در یک معدن طلاه از هر تن سنگی که استخراج می شود؛ چند گرم طلا به دست می آید؟ ‎PPM gine‏ قسمت در میلیون است می توانیم که یک تن را به كرم ابد کیلوگرم ۱۰۰۰-۱تن ‏گرم ۱- ۱۰۰۰کیلوگرم ‎۱۰۰۰۰۰۰ ‏گرم‎ ۱ Vere ‎ ‏تبدیل کنیم: ‎1000000 ‎1000000 2 

صفحه 46:
کانه آرایی با فراوری چیست؟ به فرایند جداسازی باطله از کانی های مفید اقتصادی» کانه آرایی(فراوری) ماده معدنی گفته می شود که در کار خانه ‎wb‏ در كنار معادن انجام می شود. کنسانتره جیست؟ محصول نهایی( کنسانتره) برای جداسازی فلز به کارخانه ذوب, منتقل با به طور مستقیم یا با تغییر اند ک در صنعت استفاده می شود. 

صفحه 47:
جمع آوری اطلاعات - روش آمالگاسیون یا ملقمه سازي: در طي قرن‌ها روش ملقمه‌سازي عمده‌ترین روش براي جداکردن طلا و نقره آزاد یا طبيعي از کانه‌هاي حاوي آنها بوده‌است. اساس این روش بر خاصیت جذب طلا و نقره توسط جیوه استوار است. با استفاده از اين روش به‌سادگي مي‌توان طلا را از دیگر كاني‌هاي باطله جدا نمود. این روش براي كانسارهايي که طلاي آزاد با عیار قابل ملاحظه‌اي دارند کاربرد دارد. در ابتدا از اين روش به‌تنهايي استفاده مي‌شد ولي بعد از استفاده از روش سیانوراسیون؛ روش ملقمه‌سازي به عنوان روش معمل سیانوراسیون به‌کار برده مي‌شود. 

صفحه 48:
- اصول روش ملقمه‌سازي : عموما در اين روش ماده معدني تا ۷۵ درصد زیر ۷۵ میکرون خرد شده و سپس پالپي با غلظت ۴۰ درصد وزني جامد تهیه مي‌شود. پالپ را داخل يك آسياي گلوله‌اي مي‌ریزند و حداقل به اندازه وزن طلا و نقره موجود در ماده معدني» به آن جیوه اضافه مي‌کنند( البته هميشه ۱۰ تا ۲۰ درصد بیشتر از وزن طلا و نقره موجود به آن جیوه اضافه مي‌شود ). تعداد کمي هم گلوله به آن اضافه مي‌کنند و به مدت ۲ تا ۱۲ ساعت آسيا را به کار مي‌اندازند. يس از آنكه طلا و نقره كاملا جذب جيوه شد محتويات آنرا خارج كرده داخل آسيا را كاملا تميز ميكنند. در زير آسيا جند ميز كه با هم اختلاف ارتفاعي حدود ۱۰ تا ۱۵ سانتي‌متر دارند وجود دارد و سه عدد ظرف جداكانه در بين میزها قرار دارد. محتویات داخل آسیا را با آب به‌داخل اولین ظرف ریخته. ضمن شستشو مواد خارج شده و از اولین ظرف روي اولین میز ريخته و سپس از آن وارد دومین میز مي‌گردد. از ظرف دوم مواد بر روي میز دوم ريخته مي‌شود. میز دوم از جنس مس ساخته شده که روي ان جیوه اندود شده‌است هنگامي که پالپ به آرامي از روي میز دوم عبور مي‌کند ذرات جیوه حاوي طلا که در کف ميز حرکت مي‌کنند به میز مي‌چسبند. سپس این مخلوط را شستشو مي‌دهند تا گل و لاي آن کاملا جدا شود ؛ جيوه‌اي که روي میز باقیمانده را جمع‌آوري مي‌کنند و بوسیله فیلتر کردن برروي پارچه ضخيمي آب و جیوه بوسیله فشار هوا تبخیر مي‌شود و طلا و نقره باقیمانده برروي فیلتر جمع‌آوري شده و به بخش ذوب ارسال دد 

صفحه 49:
گوهرها. زیبایی شگفت‌انگیزدنیای کانی‌ها علل استفاده انسان از کوهرها: از روزگاران کهن انسان از گوهرها برای آراستن خود استفاده می کرده تا از زیبایی ها و ویژگی های خیره کننده وانواع جلوه های موجوددراین کانی هابرای زیباتر جلوه دادن خوداستفاده کند. این موضوع به فطرت زیبادوستی و زیبایی شناسی که خداوند متعال در نهاد انسان تعبیه کرده است» برمی گردد. شاید این یکی از مهم ترین دلایل ایجاد علم گوهرشناسی و پیشرفت های بعدی آن بوده است. تعداد کانی های دارای گوهر: لازم به ذکر است که تنها از میان حدود ۴۰۰۰ کانی شناخته شده؛ حدود ۰۰اکانی ویژکی های لازم یک کوهر را دارند. 

صفحه 50:
تعریف گوهر یا جواهر: گوهرها باجواهر(واژه عربی)شامل سنگ ها وکانی های گران بهایی است که به دلیل ز ببایی» در خشش» استحکام»سختی بالا؛ رنگ و کمیاب بودن ازسایر کانی ها و سنگ ها متمایز هستند وموردتوجه خاص انسان ها قرار می گیرند. مهم ترین کوهرها: زیبایی رنگ و درخشندگی گوهرهایی مانند یاقوت» زمرد» فیروزه و عقیق» آمتیست» توجه هر کسی رابه خودجلب می عوامل پیدایش کوهرها: گوهرها نمابندگان بسیار زیبا وخاص و کمیاب دنبای کانی ها هستند که توسط فرایندهای ماگمایی گرمابی بادگر گونی به وجودمی آیند. 

صفحه 51:
بیشتر بدانید هاستفاده از گوهرها به حدود ‎٩۰۰۰‏ سال پیش از میلاد برمی‌گردد. احتملااولین بار هندی‌ها و ایرانیان و پس از آنها مصریان در ۷۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح. از گوهرها استفاده می کردند. وجود آویزها و مهره‌های آرایشی از جنس تالک اسلیت مرمر و صدف در آثار مربوط به ۱۰۶۵۰ سال پیش در بلندی‌های برادوست کردستان نشانگر این مطلب است. همچنین کشف مهره‌های زینتی از جنس فیروزه و سنگ لاجورد در تپه زاغه در جنوب قزوین؛ مربوط به ۸ تا ‎٩‏ هزار سال پیش و نیز پیدا شدن مهره‌های فیروزه‌ای در قبرهای دره محمد جعفر متعلی به ۶ هزار سال پیش و داد وستد تالک سنگ چخماق, مرمر سفیده عقیق, فیروزه صدف دریایی و سنگ لاجورد يبن عیلامیان و سومری‌ها در شهر تپه یحبی در ۵ تا ۶ هزار سال قبل, همگی نشان‌دهنده قدمت و تاریخ استفاده از کوهرهاء سک‌های رسی درایران کت هدانشمندان ایرنی در زمینه گوهرها و کانی‌شناسی, ت ات زیادی کردند و کتاب‌هایی نگاشتند که می‌توان به کتاب‌های القانون فی‌الطب ابوعلی سیناء الجماهر فی معرفه الجواهر اثربوریحان بیرونیء جواهرنامه سلطانی محمد بن منصورء تنسوق نامه و جواهرنامه ایلخانی از خواجه نصیرالاین توسی و.. اشاره کرد. در ايران» از رن دوم تا یازدهم هجری قمری, حدود ۳۵ کتاب در زمینه کانی‌شناسی و گوهرشناسی تألیف شده که معتبرترین آنها از لحاظ ‎sole‏ کتاب‌های الجماهر ابوریحان بیرونی و تنسوق نامه خواجه نصیرالاین توسی است. 

صفحه 52:
نی در زمینه گوهرها و کانی‌شناسی تحقیقات زیادی کردند و کتاب‌هایی نگاشتند که می‌توان به کتاب‌های القانون فی‌الطب ابوعلی سینا, الجماهر فی معرفه الجواهر اثر ابوریحان بیرونی. جواهرنامه سلطانی نوشته محمد بن منصورء تنسوق‌نامه و جواهرنامه ایلخانی از خواجه نصیرالدین توسی و... اشاره کرد. در ایران از قرن دوم تا یازدهم هجری قمری. حدود ۵ کتاب در زمینه کانی‌شناسی و گوهرشناسی تألیف شده که معتبرترین آنها از لحاظ علمیء کتاب‌های الجماهر ابوریحان بیرونی و تنسوق نامه خواجه نصیرالدین توسی است. 

صفحه 53:
:ري كي كو صن كي ‎BY LL‏ اكر يك كوهرء سختی کافی نداشته باشد» در برابر خراشيدكى مقاوم نيست و از بين مى روة. رنگ » درخشش وبازی رنگ برخی خواص دیگر مانند بازی رنک» به کانی ها درخشندگی و زیبایی می دهد. مانند کانی کریزوبریل (چشم گربه) با درخشش اپالی و نوعی گوهر سیلیسی به نام اپال که درخششی رنگین کمانی دارد. 

صفحه 54:
درخشش رنگینکمنی در كوهر یال 

صفحه 55:
الماس: رنگ»ترکیب شیمیایی ونحوه تشکیل الماس: یک گوهر بی رنگ با ترکیب کربن خالص, که در فشار بسیار زیاد در گوشته زمین تشکیل می شود. كاربردهاى الماس: افزون بر استفاده گوهری» در ساینده ها نیز کار برد دارد. 

صفحه 56:
جمع أورى ‎J‏ اطلاعات أ و در مورد ابزار و نحوه تراش كوهرها اطلاعات جمع أورى و در كلاس ارائه كنيد تراش فست يا زاويه تراشىء جديد ترين و دقيق ترين نوع تراش بوده و از لحاظ تكنيك بسيار بيجيده و ظريف مى باشد. اين شيوه از جهت ارزش افزوده بالاترين نوع تراش است كه آميخته اى از هنر و مهندسى مى باشد و مى توان آن را هدف نهايى و يله آخر اين صنعت زيبا ناميد. ه تفاوت الماس و برلیان در چیست؟ ‎١‏ ) برلیان ‏ نوعی تراش است که برای سنگ الماس استفاده می‌شود. نوع تراش يعنى تراش برلیان صرفا برای سنگ الماس روز به روز در حال پیشرفت و بهبود هست عموم افراد اين سنك قيمتى را به اسم برليان مى شناسند در صورتی که در اصل بایستی به خاطر داشته باشیم که نام اين سنك الماس است و تراش آن برلیان؛ ممکن است يك نوع سنك با استفاده از نوع ديكرى ان تراشهاء تراش خورده باشد پس نباید براى آن سنك وازه ى برليان را بكار ببريم. 

صفحه 57:
fant): Gye این واژه عبارتی است که برای نوعی خاصی از تراش سنگ الماس استفاده می‌شود . تراش برلیان در حقیقت از نوع دیگری از تراش, به نام تراش سوییسی گرفته شده که در گذشته برای تراشیدن سنگ‌های قمیتی مختلف استفاده می‌شد . در اين نوع برش همواره سعی می‌شود جلوه‌های بصری سنگ الماس را به نمایش گذاشته شود؛ لذا زاویه برش‌ها طوری طراحی شده که نوروارد شده؛به صفحات بیشتری از تراش برخورد كرده و نهايتا به جشم پبنده پرسد . بنابراین دانشمندان موسسات بزرگ آمریکا وب جدیدی را برای آن معرفی این استاندارد می‌بایست توسط کلیه افرادی که در زمینه تراش الماس فعالیت دارند. جه کسانی که به روش سنتی عمل کرده و چه کسانی که با استفاده از دستگاه‌های پیشرفته این عمل را انجام می‌دهند. رعایت شود . الماس : ‎(Diamond)‏ به طور کلی عموم مردم از سطح اطلاعاتی خوبی درباره سنگ الماس برخوردار هستند. از جمله اينكه اين سنگ در دسته سنگ‌های قیمتی طبقه بندی شده » بالاترین درجه سختی را دارا بوده بسیار گرانقیمت استه در برخی موارد به عنوان پشتیبانی پول یک مملکت محسوب شده اند و .۰ . یک همواره در تلاش برای بهتر کردن این نوع تراش بوده تا هر ساله استاندارد حتی در برخی موارد دیده شده بعضی از الماس‌ها دارای تاریخچه مختص خود هستند . در نها مردم | بیان می‌شود به دلیل نوع تراش برلیان مورد استفاده برای سنگ‌های الماس پیوسته در حال تغییر و بهبود است. لذا عموم سنك قیمتی را به عنوان برلیان می‌شناسند . در صورتی که می‌بایست به خاطر داشته باشید برلیان تنها نوع تراش استفاده شده برای سنگ الماس می‌باشد . از طرفی ممکن است از تراش برلیانبرای تراشیدن سایر سنگ‌های قیمتی نیز استفاده شود. 

صفحه 58:
شکل ۲-۱۰-الماس 

صفحه 59:
ویژکی های باقوت سح . یاقوت سرخ رنگ» کانی کرندوم است. کانی کرندوم به رنگ آبی هم ظاهر می شود که به آن یاقوت كبود مى گویند. این کانی بعد از الماس» سخت ترین کانی می باشد. 

صفحه 60:
ویژگی های زمرد: ۳ ۱ زمرد» کانی سیلیکات بریل است. معروف ترین و گران ترین آن» به رنگ سبز دیده می شود. 

صفحه 61:
ویزتی های کارنت؟ ‎j i‏ کارنت از کانی های سیلیکاتی است که معمولاً به رنگ سبز» قرمزء زرد» نارنجی و ... دیده می شود. معروف ترین رنگ آن قرمز تیره است. @ 0 @ 

صفحه 62:
ويزكى هاى عقيق: ‎set‏ عقيق» کوارتزی با رنك هاى متنوع است كه به نام ها و تراش هاى مختلف در بازار عرضه مى شود. عقيق» يك كانى نيمه قيمتى است كه در بسيارى از نقاط ايران يافت مى شود. = de ۲.۱۴ ‏شکل‎ 

صفحه 63:
شکل ۲-۱۵-زبرجد 

صفحه 64:
ویژگی های فیروزه: فیروزه» یک گوهر باستانی است که برای اولین بار در نیشابور یافت شد و به دیگر نقاط جهان صاد رگردید. نام علمی آن» تور کوایز است. 

صفحه 65:
| پاسخ دهید ‎carl’ AS Judo 4p «‏ ژیپس نمی‌توند یک کانی قیمتی باشد؟ ‏از مواردی که می تواند ب تقاضای بازار و ‎ ‏ارزش و قیمتی شدن کانی ها تأثیر بگذارد . کمیاب بودن « ‎«bj BS,‏ سختی بالا. جلای ت جهانی می باشد . این دو کانی دارای سختی کم , و فراوان هستند و نمی تواند جزو کانی های قیمتی محسوب شود. ‎ ‏مناسب ۰ ‎ 

صفحه 66:
BOD HD corp? اهمیت منابع انرژی: ‎ale‏ انرژی برای انحام تمامی فعالیت های انسان ضروری هستند و انسان از گذشته دورتا امروز از منابع طبیعی برای تولید انرژی استفاده کرده است. ‏اهمیت سوخت های فسیلی: ‏از میان منابع مختلف انرژی در دسترس» سوخت های فسيلى اهميت زيادى دارند. دربيشت ركشورهاى جهان» سوخت های فسیلی منابع اصلی تولید انرژی هستند. ‏نحوه تشکیل سوخت های فسیلی: سوخت های فسیلی از تجزيه مواد آلى گیاهی و جانوری به وجود می آیند که در رسوبات یا سنگ های ‎ ‏رسوبی ذخیره شده اند. ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 67:
كو 6 مي نفت خام درجه محيطى به وجود مى آيد؟ برخلاف زغالسك كه در محيط هاى خشكى تشكيل مى شودء نفت خام در محیط دریایی کم عمق (کمتر از ۰متر) به وجود می آید. 

صفحه 68:
نحوه تشکیل نفت خام: در این محیط هاء جاندارانی مانند پلانکتون هاو باکتری هاء مهمترین منشاً مواد آلى هستند. بقایای این موجودات پس از مرگ» در رسوبات ریزدانه بستر دریا مدفون می شوند. ماده آلی باقیمانده» توسط لایه های بالایی پوشیده و در لابه لای رسوبات است که سنک منشأً (سنک مادر) نفت را تشکیل می دهد. مواد آلی در طی تبدیل رسوب ریزدانه به سنگ مادر» از طریق یک سری واکنش های شیمیایی به نفت خام تبدیل می شود. در فرایند تشکیل ذخایر نفتی مقدار دما و فشار» و افزایش آن بسیار مهم است. اما این پایان داستان نیست. 

صفحه 69:
شکل ۲-۱۷ تشکیل ذخایر نفت و گاز در محیطهای دریایی 

صفحه 70:
اگر فشار و دما از حد مورد نیاز برای تشکیل نفت بیشتر یا کمتر شود چه اتفاقی رخ می دهد فرآیند تبدیل مواد آلی به نفت در دمای ۱۵ ۱۵۰درجه سانتیگراد رخ میدهد که دمای متناظر با عم ۲۰۰۰تا 0۰۰همتر است. در اعماق و دمای پایین تر نفت به گاز تبدیل می شود. شرط مهم دیگر برای تشکیل نفت» فشار و زمان است و با پایین تر بودن عمق و دماء باید زمان بیشتری (میلیون ها سال) بگذرد تا نفت تشکیل شود. در صورتی که سنگ منشا در عمق کم یا مدت زمان کافی دفن نشود فرآیند تکامل نفت کامل نمی شود که نمونه آن شیل های نفتی است. يس از تشکیل, نفت نباید به اعماتق پایین تر برود (بالا رفتن دما آن را به گاز و زغال تبدیل می کند) بلکه به سنگٍ دیگری به نام مخزن که در اطراف یا بالای آن (سنگ منشاء) وجود داشته و منافذ کافی برای ذخیره نفت وگاز دارد. نبدیل می شود. با تشکیل نفت. فشار ایجاد شده نفت را به سمت بالا خواهد راند که اين فشار موجب شکسته شدن سنگ و سهولت حرکت آن می شود. نتيجه : افزايش دما وفشار سبب می شود که نفت به گاز تبدیل شود و با کاهش فشار و دما . ز است تا نفت تشکیل شود. بیشتری لازم 

صفحه 71:
HO OD مهاجرت اولیه نفت: نفت و گازی که در سنگ مادر تشکیل میشود» همراه با آب دربا که از زمان رسوبگذاری در سنگ به دام افتاده» از طریق نفوذپذیری سنگ هاء به سمت بالا حرکت می کند که به آن مهاجرت اولیه نفت می گویند. مهاجرت ثانویه نفت: مخازن نفتی» دارای شکل (وضعیت) هندسی مناسب برای تجمع و ذخیره سازی نفت می باشند. در داخل سنگ مخزن» به دلیل اختلاف جگالی» آب شور نفت و گاز از هم جدا میشوند که به این جدایش» مهاجرت ثانویه نفت گفته می شود. 

صفحه 72:


صفحه 73:
اگر نفت و گاز در مسیر مهاجرت خوده به لایه ای از سنگ های نفوذنایذیر مانند سنک گچ با شیل برسند» دیگر قادر به ادامه مهاجرت نخواهند بود. اين لايةٌ نفوذنابذیر (پوش سنگ) جلوی حرکت نفت و گاز به سطح زمین را می كيرد و آنها را در سنگ مخزن به دام می اندازد. os ویژگی مهم سنک مخزن» وجود تخلخل و تفوذپذیری زیاد آن است. مانند: ماسه سنگ و سنگ آهک حفره دار (ریف ها). انواع نفت گیرها نفت گیرها انواع مختلفی دارند. مانند: تاقدیسی» کسلی» گنبدنمکی» ریفی (مرجانی) . گفته می شود که ٩/۹۹درصد‏ نفتی که در طول تاریخ زمین تولید شده» به سطح زمین رسیده و ازبین رفته است و ۰/۱درصد آن» همه ذخایر نفت موجود را تشکیل داده است. 

صفحه 74:
ت) ریفی (مرجانی) شکل ۲-۱۸-انواع تله‌های نفتی 

صفحه 75:
زغال سنگ زغال سنگ جیست؟ زغال سنگ» یک سوخت فسیلی جامداست که از مواد آلی در محيط های خشکی به وجود می آید. نحوه تشکیل زغال سنک: ابن مواد آلىء بیشتر از درختان» بوته زارها و چمنزارها حاصل می شوند. آنهاء در باتلاق ها انباشته و توسط رسوبات پوشیده می شوند و به مرور زمان به تورب که یک نوع زغال نارس استء تبديل می شوند. در برخی کشورها مانند ایرلند» تورب به عنوان يك ماده سوختی بهره برداری می شود. 

صفحه 76:
حدم 9۲؟ ۶:۲( ]هر 9۶ در طی میلیون ها سال, تورب در زیر فشار رسوبات وسنگ های بالایی» فشرده تر شده و آب و مواد فراری مانندکرین دی اکسید و متان از آن خارج می شود. با خروج این مواد» در نهایت ضخامت تورب که ماده ای پوک و متخلخل است کاهش می آیدو به لیکنیت تبدیل می شود. با افزایش تراکم» لیکنیت به زغال سنک های مرغوب تری به نام بیتومین و سپس آنتراسیت تبدیل می شود. 

صفحه 77:


صفحه 78:
مهم ترین تغیبرات درفرایند هاز زغال شدگی از تورب به آنتراسیت: در فرایندهای زغال شدگی از تورب تا آنتراسیت» تغییرات زیادی رخ مي دهد و سب می شود با خروح تدریجی آب و مواد فرار» درصد کرین در سنگ حاصلء افزایش می یابد و کیفیت ونوان تولیدانرژی زغال سنگ بهتر می شود. 

صفحه 79:


صفحه 80:
فکر كنيد ه وجود ذخایر زغال‌سنگ در سیبری که امروزه سرزمینی سرد و بدون جنگل‌های انبوه می‌باشد را چگونه توجیه مى كنيد؟ سیبری در ۲۰۰میلیون سال پیش منطقه مردابی و گرمسیری بوده است. لایه‌های زغال دار طبسء تشان‌دهنده چه نوع آبوهوایی در گذشته این منطقه است؟ آب و هوای گرم و مرطوب- مرداب- کم اکسیژن ه چرا برخی از مناطق, با وجود جنگلی بودن» مکان مناسبی برای تشکیل زغال سنگ See برای تشکیل زغال سنگ مراحل اکسایش نباید طی شود که این شرط در همه مناطق جنگلی وجود ندارد و ماده آلی به دلیل اکسایش می پوسد. 

صفحه 81:
«ple ‏زندگی»‎ | ‏کارآفرینی‎ | ه سنگ شناسی(پترولوژی): سنگ‌شناسی, شاخه‌ای از زمين شناسى است كه در آن شيوه تشكيل؛ منشأء رده‌بندی و ترکیب سنگ‌های آذرین ودگرگونی بررسی‌می‌شود.فرایندهای دگرگونی, آتش‌فشانی؛ نقوذ توده‌های آذرین در درون زمین وحتی در ماه و دیگر سیاره‌ها و مناطق زمین گرمایی؛ توسط پترووژیست‌ها مور مطالعه قرار مى كيرد. زمين شناسى اقتصادى: زمين شناسانى كه در موضوع زمين شناسى اقتصادى تخصص دارند با بهره كيرى از اصول زمينشناسى و يراكتدكى عناصر در يوسته زمينء بهدتبال مکان‌هایی هستند كه در آن ذُخاير معدنى أرزشمند مائند مس» ‎Mb «al‏ نقره.الماس و دیگر گوهرها ار دارند. 

صفحه 82:
مين شناسى نفت: زمين شناس نفت. از تخصص خود در شناخت» چگونگی تشکیل و مهاجرت نفت در اعماتق چند کیلومتری زمین استفاده می‌کند. همچنین مکان‌هایی که نفت می‌تواند در آنجا انباشته شود شناسایی و مکان‌هایی از یک میدان نفتی یا گازی که برای حفاری و استخراج نفت مناسب أست را مخض م ىكند. ه ژئوشیمی: کلارک و محققان دیگر, مطالعات زيادى درباره ترکیب سیارات بهویژه زمین انجام دادند و یافتههای آنهاء يايه علم ز: امروزه را تشکیل داده است. مطالعات روى تركيب سيارات كه در واقع همان تركيب تقريبى زمين است. تأثیر بسزایی در شناخت عناصر و منابع روى زمين و چگونگی تشکیل آنها دارد و باعث می‌شود منابع ارزشمند شناخته شوند و بهره‌برداری بهتری از آنها در زندگی امروزی صورت گیرد. متخصصین فوقء در سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشورء صنایع و معادن» شرکت ملی نفت. پتروشیمی و جواهر سازی, کمک شایانی در بهبود اقتصاد کشور خواهند داشت. 

صفحه 83:


صفحه 84:


زیربنای اقتصادی کشورهای مختلف ،متنوع است. مبنای اقتصادی برخی از کشورها ،صنعتی ،کشاورزی یا گردشگری است و برخی دیگر ،اقتصاد خود را بر مبنای منابع و ذخایر معدنی بنا نهاده اند. به نظر شما ،مبنای اقتصاد کشور ما ،کدام مورد است؟ بسیاری از کاالهایی که در زندگی روزمره از آنهااستفاده می کنید ،یا با آنها سروکار دارید ،از منابع فلزی (آهن، آلومینیوم ،طال و منیزیم) ،غیر فلزی(رس ها ،زغال سنگ و )...و یا مواد نفتی و پتروشیمیایی مانند پالستیک،بنزین و...به دست می آیند. درعلم زمین شناسی با مواردی مانند نحوه تشکیل ،ذخیره و اکتشاف منابع معدنی وسوخت های فسیلی مانندزغال سنگ،نفت وگاز آشنامی شوید. نقش منابع معدنی درزندگی ما: بخش عمده مواد مورد نیاز برای زندگی ما از منابع معدنی ،تأمین می شوند. مس موجود درکابل های برق ،آهن مورد استفاده در ریل راه آهن، پالتین موجود در تلفن همراه ،مدادی که باآن می نویسیم، خمیردندانی که با آن مسواک می زنیم و ...از منابع معدنی تهیه می شوند. منابع معدنی پس از شناسایی توسط زمین شناسان ،از معادن استخراج و پس از فراوری ،به کاالهای مورد نیاز تبدیل می شوند. تعدادی از کاربردهای مواد معدنی (فلزی -غیرفلزی) درجدول آورده شده است. غلظت کالرک چیست؟ در سال 1٩٦٤میالدی ،دو زمین شناس به نام های کالرک و رینگ وود برای تعیین ترکیب شیمیایی پوسته زمین وبررسی پراکندگی عناصردربخش های مختلف آن ،تعدادبسیارزیادی ازانواع سنگ های مناطق مختلف را نمونه برداری و ترکیب شیمیایی آنها را تعیین کردند که امروزه ترکیب شیمیایی میانگین پوسته زمین با عنوان غلظت کالرک عناصر شناخته می شود. کاربرد غلظت میانگین عناصر: غلظت میانگین عناصر ،کاربردهای زیادی دارد .پژوهشگران با اندازه گیری مقدار غلظت عناصر درسنگ ها و خاک های هر منطقه و مقایسه آن با مقادیر غلظت میانگین ،به فرایندهای زمین شناسی مانند حرکت ورقه های سنگ کره ،تاریخچه تکوین یک منطقه و ...پی می برند. بی هنجاری مثبت و منفی: اگر در منطقه ای ،غلظت عناصر از میانگین کالرک باالتر باشد ،بی هنجاری مثبت و اگر غلظت آن ها از میانگین ،پایین تر باشد ،آن را بی هنجاری منفی می نامند .زمین شناسان در پی جویی های اکتشافی به دنبال یافتن مناطقی با بی هنجاری مثبت هستند. نتایج حاصل از تجزیه شیمیایی سنگ های یک منطقه در جدول رو به رو ارائه شده است .در کدام عناصر بی هنجاری مثبت و در کدام عناصر ،بی هنجاری منفی دیده می شود؟ بی هنجاری منفی منفی مثبت منفی مثبت مثبت مثبت منفی عنصر ‏Si ‏Fe ‏Ca ‏Na ‏Cu ‏Pb ‏Zn ‏K درصدوزنی 17 5 5.9 1 0.7 2 3 1 کانی نیست زیرا نبات طبیعی نیست. کانی است زیرا یخ جامد است. کانی نیست زیرا نفت مایع است و متبلورنیست. کانی است زیراگوگرد جامد و متبلوراست و دارای ترکیب شیمیایی ثابت است . انواع کانی ها: کانی ها براساس ترکیب شیمیایی به دو گروه سیلیکات ها و غیرسیلیکات ها رده بندی می شوند. تعریف سیلیکات: سیلیکات ها ،کانی هایی هستند که ٩0درصد پوسته زمین را تشکیل می دهند و درترکیب شیمیایی خود بنیان سیلیکاتی ( )SiO44−دارند. کانی های سیلیکاتی در سنگ های آذرین ،رسوبی و یا دگرگونی یافت می شوند. کانی های غیرسیلیکاتی چیست؟ کانی های غیرسیلیکاتی گروهی از کانی ها هستند که در ترکیب خود، فاقد بنیان سیلیکاتی هستند .این کانی ها نیز در انواع سنگ ها یافت می شوند. برای ساخت شیشه های معمولی که در زندگی روزمره بکار میروند ،عمدتا شامل سیـلیس ،کربنات کلسیم ( یا آهک ) و کربنات سدیم و زغال کک است ( گاهی از فلدسپار و دولومیت نیز استفاده می شود ).معموال این مواد را به صورت پودر یا دانه هایی به قطر 0.2تا 2سانتیمتر ،مصرف می کنند .البته برای تهیه شیشه های مرغوب و کریستال ،از سیلیس تقریبا خالص (کوارتز) استفاده می شود .در شیشه های معمولی حدود ½ درصد آلومین و 0.08درصد اکسید آهن سه ظرفیتی نیز وجود دارد. ـ رس ها یا کانی های رسی پرمصرف ترین و قدیمی ترین مواد اولیه در صنعت سرامیک می باشند که دارای خاصیت پالستیسیته بوده و خاصیت شکل پذیری را به بدنه می دهند .همچنین مهمترین و رایج ترین پرکننده ها در این صنعت ،سیلیس و آلومینا هستند که از کائولینیت به دست می آیند .از انواع سیلیس آزاد موجود در طبیعت که در صنعت کاشی و سرامیک مورد استفاده قرار میگیرد ،کوارتز صخرهای ،ماسه ،ماسه سنگ ،کوارتزیت و فلینت می باشد. تعریف کانه به گروهی از کانی ها که در آن یک فلز ارزشمند اقتصادی وجود دارد ،کانه اطالق می شود. مانندمگنتیت که از آن آهن و یا گالن که از آن سرب استخراج می شود .برخی از کانه ها به صورت آزادیافت می شوند مانند طال ،نقره و مس کانه عنصر اقتصادی ترکیب شیمیایی هماتیت ‏fe ‏Fe2o3 مگنتیت ‏fe ‏Fe3o4 بوکسیت ‏al ‏Al2o3 کالكوپیریت ‏cu ‏Cufes2 گالن ‏pb ‏pbs آپاتیت ‏p )Ca5(po4)3(cl,f,oh کانسنگ دوبخش سنگ معدن یا کانسنگ(تعریف کانه و باطله) سنگ معدن یا کانسنگ ،از دو بخش کانه ،و باطله تشکیل شده است. کانه ،بخش ارزشمندکانسنگ است و باطله ،به موادی که ارزش اقتصادی قابل توجهی ندارند ،گفته می شود. مهم ترین کانه مس: برای مثال کالکوپیریت ،به فرمول شیمیایی CuFeS2مهم ترین کانه فلز مس است .در معادن مس ،این کانی همراه با کانی های باطله مختلفی مانند کوارتز ،فلدسپار ،میکا ،کانی های رسی ،پیریت و ... کانسنگ مس را تشکیل می دهند. تعریف کانسار: دربخش هایی ازپوسته زمین،غلظت عناصردریک منطقه نسبت به غلظت میانگین افزایش می یابد .و حجم زیادی از ماده معدنی در آنجا متمرکز می شود (بی هنجاری مثبت)، به طوری که استخراج آن از نظر اقتصادی ،مقرون به صرفه است که به این مناطق ،کانسار می گویند. معدن چیست وچگونه شکل می گیرد؟ استخراج ماده معدنی یا کانسنگ اغلب پرهزینه است و تنها در صورتی بهره برداری آغاز می شود که یک عنصر با حجم وغلظت کافی در ماده معدنی وجود داشته باشد .با شروع بهره برداری یا معدنکاری ،یک معدن شکل می گیرد. تعریف کانی های غیرفلزی(کانی های صنعتی) واهمیت آن ها افزون برکانسنگ ها ،موادمعدنی دیگری هم برای کاربردهای صنعتی یاروزمره استخراج می شوند که فلزی نیستند. مانند :شن و ماسه در ساختمان سازی ،خاک رس در ساخت آجر یا کاشی و سرامیک ،سنگ های ساختمانی در نمای ساختمان ها ،کف پوش ،پله و دیوارها به کار می روند .به این نوع ازسنگ ها و کانی های غیرفلزی ،سنگ ها و کانی های صنعتی می گویند. باطله چیست واهمیت آن در برخی موارد ،بخش غیراقتصادی یا باطله یک کانسنگ ،به عنوان شن و ماسه در زیرسازی جاده هااستفاده می شود. ارزش ماده معدنی – عرضه و تقاضا – عیار ذخیره معدنی – تکنولوژی استخراج – شکل ذخیره معدنی – عمق ذخیره – تلغیظ و تصفیه -حمل و نقل و راه های دسترسی به معدن – آب و هوا و سیاست دولت ها و ....عوامل آشکار در مقرون به صرفه بودن یک معدن می باشد. می توان گفت که حدود 8بیلیون تن از ذخایر طال نیز در آب های اقیانوس های جهان حل شده اند .میزان طال در آب دریا حدود 0.1تا 2میلی گرم در تن است که این رقم بستگی به نوع طال نیز دارد .هنوز روشی برای اینکه طال را از آب دریا استخراج کنند وجود ندارد.گرچه طال بسار ارزشمند وکمیاب می باشد ،ولی به طور گسترده ای در طبیعت پراکنده است .اما مشکل اینجا است که در بیشتر مواردطالی کافی وجود ندارد تا استخراج آن را مقرون به صرفه سازد .برای مثال ،آب دریا مقدار اندکی طال است ،اما ذره ها آنقدر ریز هستند که هیچ کس نمی داند چگونه طال را از دریا جدا کند .با وجود این آب اقیانوس ها بقدری زیاد است که احتماالً به طور نسبی ده هزار میلیون تن طال در آن وجود دارد. نیاز ملی یا منطقه ای ،وضعیت بازار به لحاظ عرضه و تقاضا ،تغییرات تکنولوژی استخراج ،نیروی انسانی و بسیاری از عوامل دیگر می تواند در احیای یک معدن متروکه تأثیر داشته باشد. ماگمایی انواع کانسنگ گرمابی رسوبی الف)کانسنگ های ماگمایی: نحوه تشکیل کانسنگ های ماگمایی مانند کروم و نیکل و پالتین: کانسنگ های برخی عناصر فلزی مانند کروم ،نیکل و پالتین می توانند از یک ماگمای در حال سرد شدن تشکیل شوند .با سردشدن و تبلور یک ماگما ،این عناصر که چگالی نسبتاً باالیی دارند ،در بخش زیرین ماگما ته نشین می شوند و این کانسنگ هارا می سازند. نحوه تشکیل پگماتییت و اهمیت آن: در صورتی که پس از تبلور بخش اعظم ماگما ،مقدار آب و مواد ّ فرار مانند کربن دی اکسید و ...فراوان باشد ،شرایط برای رشد بلورهای تشکیل دهنده سنگ، فراهم و سنگ هایی با بلورهای بسیار درشت ،به نام پگماتیت تشکیل می شود که می تواند کانسار مهمی برای بعضی عناصر خاص مانند لیتیم وبعضی کانی های گوهری مانند زمرد یا کانی های صنعتی مانند مسکوویت باشد. ب)کانسنگ های گرمابی: شیب زمین گرمایی چیست؟ درپوسته زمین،به ازای هر 100مترافزایش عمق3 ،درجه سانتی گراد دما افزایش می یابد .به این تغییرات دما در پوسته زمین شیب زمین گرمایی می گویند. نحوه تشکیل رگه های معدنی توسط آب های گرم: در بخش های عمیق پوسته به علت گرمای ناشی ازشیب زمین گرمایی ویاتوده های مذاب،دمای آب های موجود دراین مناطق افزایش می یابد و باعث انحالل برخی از عناصر می شود. این آب ها،برخی عناصررابه شکل کانسنگ در داخل شکستگی های سنگ ها ته نشین می کنند و رگه های معدنی را می سازند. کانسنگ های گرمابی از آنجاکه عامل تشکیل این کانسنگ ها ،آب گرم است ،کانسنگ های گرمابی نامیده می شوند. کدام ذخایرمعدنی منشا گرمابی دارند؟ بسیاری از ذخایر مس ،سرب ،روی ،مولیبدن ،قلع و برخی فلزات دیگر منشأ گرمابی دارند. درهراستان ودرهرمنطقه ای متفاوت است .مثال دراستان قم منگنز وجوددارد .دراستان یزد آهن و دراستان کرمان مس وجوددارد و... پ)کانسنگ های رسوبی: مهم ترین کانسنگ های رسوبی: ذخایر سرب و روی موجود در سنگ های آهکی ،مس موجود در شیل هاو ماسه سنگ ها و اورانیوم موجود در ماسه سنگ ها ،نمونه ای از کانسنگ های رسوبی مهم هستند. نحوه تشکیل ذخایر پالسری: گاهی نیز آب های روان ،کانی ها را از سنگ ها جدا کرده و در مسیر رود آنها را ته نشین و ذخایرپالسری را تشکیل می دهند .از هزار سال پیش تاکنون در منطقه تخت سلیمان تکاب ،از رودخانه زرشوران طال برداشت می شود. ذخایر طالی پالسری ،در نتیجه ی هوازدگی و تخریب سنگ های طالدار ،حاصل می شوند تغییرات دما ،آب و حالل های طبیعی ،سنگ ها را تجزیه و تخریب کرده و طال را آزاد می نماید ،سپس محصوالت هوازدگی توسط آب های جاری حمل شده و در ضمن تا حد اندازه های کوچکی خرد می شوند بنابراین مقدار طالی بیشتری آزاد می شود. طال به خاطر داشتن جرم حجمی باال ،در میان توده های سیلت ،ماسه و گراول جایگزین شده و به وسیله ی جریان رودخانه حمل می گردد بیشتر مواقع طال مانند مواد سبک تر به مناطق دورتر حرکت می کند و در زمانی که سرعت جریان رودخانه برای حمل طال به نقاط دورتر کافی نیست ،مستقر شده و معموال بر روی سنگ بستر متمرکز می شود و اصوال جرم حجمی باالی طال در مقابل عمل حمل و نقل به آن مقاومتی مشابه بهدانه های درشت تر از ماسه می دهد. تشکیل پالسرهای عظیم ،با به وجود آمدن یک سطح مبنای جدید درمنطقه که ناشی از تخریب عمیق و شدید سنگ هاست ،همراه می باشد .ذخایر طالی پالسری معموال در مناطقی که رگه های طالدار وجود دارند یافت می شوند ولی ذخائر موجود در رگه ها ممکن است بسیار کمتر یا ریزدانه تر از آن حدی باشند که از نظر اقتصادی قابل توجه باشد. در مورد محل ذخایر طالی پالسری میتوانیم طالی دامغان -اراک ( آستانه ) ـ موته اصفهان و گلپایگان را نام ببریم. اکتشاف معدن اولین مرحله اکتشاف معدن :شناسایی ذخایرمعدنی دراولین مرحله اکتشاف،زمین شناسان بابررسی نقشه های زمین شناسی وبازدیدصحرایی،مناطقی را که احتمال تشکیل ذخایر معدنی در آن وجود دارد ،شناسایی می کنند. برای مثال زمین شناسان می دانند که برخی از ذخایر سرب درسنگ های آهکی پیدا می شوند. روش های شناسایی ذخایرمعدنی: بنابراین آنها با آگاهی ازویژگی های فیزیکی کانسنگ ها ،مانند خواص مغناطیسی کانسنگ ،رسانایی الکتریکی سنگ ها ،تغییرات میدان گرانش زمین و ...به روش های ژئوفیزیکی ،ذخایر زیرسطحی و پنهان را شناسایی می کنند. مرحله حفاری و آزمایش نمونه های حفاری: پس از مشخص شدن موقعیت تقریبی یک توده معدنی در زیر زمین حفاری با دستگاه های پیشرفته و نمونه برداری از عمق تا حدی که ماده معدنی وجود دارد ،انجام می گیرد. این حفاری ها ممکن است تا صدها متر ادامه یابد .نمونه های تهیه شده از حفاری ،برای تعیین عیار فلز یا کیفیت ماده معدنی وشناسایی کانی های موجود در آن ها به آزمایشگاه حمل و در آنجا توسط میکروسکوپ و یا دستگاه های تجزیه شیمیایی مورد بررسی قرار می گیرند. در نهایت ،زمین شناسان یا مهندسان اکتشاف ،تمامی داده های به دست آمده را با نرم افزارهایی تحلیل کرده و مقدار ذخیره معدن و عیار میانگین ماده معدنی را تعیین می کنند . مرحله استخراج منابع معدنی: پس از پایان عملیات اکتشاف ،با تعیین اقتصادی بودن ذخایر ،عملیات استخراج آغاز می شود. روش استخراج چگونه تعیین می شود؟ روش استخراج،براساس شکل و چگونگی قرارگیری توده معدنی درپوسته،تعیین می شود. انواع استخراج معدن: استخراج به روش های روباز و زیرزمینی صورت می گیرد. ویژگی های کانسارمس: همان طور که گفته شد ،درکانسنگ استخراج شده از معدن ،افزون بر کانه ،کانی های باطله نیز وجود دارند. برای مثال در کانسارهای مس ،عنصر مس در کانی های مختلفی مانند کالکوپیریت و تعدادی کانی دیگر ،یافت می شود. عیار عنصر مس در این کانسنگ ها کمتر از یک درصد است .بنابراین نود و نه درصد کانسنگ استخراج شده ،باطله است که باید از آن جدا شود. عیار اقتصادی طال در ذخایر آن ،حدود ppm2است .محاسبه کنید در یک معدن طال ،از هر تن سنگی که استخراج می شود ،چندگرم طال به دست می آید؟ معنی PPMقسمت در میلیون است می توانیم که یک تن را به گرم ابتدا تبدیل کنیم: کیلوگرم 1000 = 1تن گرم 1000 = 1کیلوگرم = 1000 × 1000گرم1000000 𝟎𝟎𝟎𝟎𝟎𝟎𝟏 2گرم = 𝟎𝟎𝟎𝟎𝟎𝟎𝟏 ×𝟐 کانه آرایی یا فراوری چیست؟ به فرایند جداسازی باطله از کانی های مفید اقتصادی ،کانه آرایی(فراوری) ماده معدنی گفته می شود که درکارخانه هایی در کنار معادن انجام می شود. کنسانتره چیست؟ محصول نهایی(کنسانتره) برای جداسازی فلز به کارخانه ذوب ،منتقل یا به طور مستقیم یا با تغییر اندک در صنعت استفاده می شود.  -روش آمالگاسيون يا ملقمه سازي: در طي قرن‌ها روش ملقمه‌سازي عمده‌ترين روش براي جداكردن طال و نقره آزاد يا طبيعي از كانه‌هاي حاوي آنها بوده‌است .اساس اين روش بر خاصيت جذب طال و نقره توسط جيوه استوار است .با استفاده از اين روش به‌سادگي مي‌توان طال را از ديگر كاني‌هاي باطله جدا نمود .اين روش براي كانسارهايي كه طالي آزاد با عيار قابل مالحظه‌اي دارند كاربرد دارد .در ابتدا از اين روش به‌تنهايي استفاده مي‌شد ولي بعد از استفاده از روش سيانوراسيون ،روش ملقمه‌سازي به عنوان روش مكمل سيانوراسيون به‌كار برده مي‌شود.  اصول روش ملقمه‌سازي :عموما در اين روش ماده معدني تا 75درصد زير 75ميكرون خرد شده و سپس پالپي با غلظت 40درصد وزني جامد تهيه مي‌شود .پالپ را داخل يك آسياي گلوله‌اي مي‌ريزند و حداقل به اندازه وزن طال و نقره موجود در ماده معدني ،به آن جيوه اضافه مي‌كنند( البته هميشه 10تا 20درصد بيشتر از وزن طال و نقره موجود به آن جيوه اضافه مي‌شود ) .تعداد كمي هم گلوله به آن اضافه مي‌كنند و به مدت 2تا 12ساعت آسيا را به كار مي‌اندازند. پس از آنكه طال و نقره كامال جذب جيوه شد محتويات آنرا خارج كرده داخل آسيا را كامال تميز مي‌كنند .در زير آسيا چند ميز كه با هم اختالف ارتفاعي حدود 10تا 15سانتي‌متر دارند وجود دارد و سه عدد ظرف جداگانه در بين ميزها قرار دارد .محتويات داخل آسيا را با آب به‌داخل اولين ظرف ريخته ،ضمن شستشو مواد خارج شده و از اولين ظرف روي اولين ميز ريخته و سپس از آن وارد دومين ميز مي‌گردد. از ظرف دوم مواد بر روي ميز دوم ريخته مي‌شود .ميز دوم از جنس مس ساخته شده كه روي ان جيوه اندود شده‌است هنگامي كه پالپ به آرامي از روي ميز دوم عبور مي‌كند ذرات جيوه حاوي طال كه در كف ميز حركت مي‌كنند به ميز مي‌چسبند .سپس اين مخلوط را شستشو مي‌دهند تا گل و الي آن كامال جدا شود ، جيوه‌اي كه روي ميز باقيمانده را جمع‌آوري مي‌كنند و بوسيله فيلتر كردن برروي پارچه ضخيمي آب و جيوه بوسيله فشار هوا تبخير مي‌شود و طال و نقره باقيمانده برروي فيلتر جمع‌آوري شده و به بخش ذوب ارسال مي‌گردد علل استفاده انسان از گوهرها: از روزگاران کهن انسان از گوهرها برای آراستن خود استفاده می کرده تا از زیبایی ها و ویژگی های خیره کننده وانواع جلوه های موجوددراین کانی هابرای زیباتر جلوه دادن خوداستفاده کند .این موضوع به فطرت زیبادوستی و زیبایی شناسی که خداوند متعال در نهاد انسان تعبیه کرده است ،برمی گردد .شاید این یکی از مهم ترین دالیل ایجاد علم گوهرشناسی و پیشرفت های بعدی آن بوده است. تعداد کانی های دارای گوهر: الزم به ذکر است که تنها از میان حدود ٤000کانی شناخته شده، حدود 100کانی ویژگی های الزم یک گوهر را دارند. تعریف گوهر یا جواهر: گوهرها یاجواهر(واژه عربی)شامل سنگ ها وکانی های گران بهایی است که به دلیل زیبایی ،درخشش ،استحکام،سختی باال، رنگ و کمیاب بودن ازسایرکانی ها و سنگ ها متمایز هستند وموردتوجه خاص انسان ها قرار می گیرند. مهم ترین گوهرها: زیبایی رنگ و درخشندگی گوهرهایی مانند یاقوت ،زمرد، فیروزه و عقیق ،آمتیست ،توجه هر کسی رابه خودجلب می کند. عوامل پیدایش گوهرها: گوهرها نمایندگان بسیار زیبا وخاص و کمیاب دنیای کانی ها هستند که توسط فرایندهای ماگمایی،گرمابی یادگرگونی به وجودمی آیند. مهم ترین خواص گوهرها: سختی اگر یک گوهر ،سختی کافی نداشته باشد ،در برابر خراشیدگی مقاوم نیست و از بین می رود. رنگ ،درخشش وبازی رنگ برخی خواص دیگر ،مانند بازی رنگ ،به کانی ها درخشندگی و زیبایی می دهد. مانند کانی کریزوبریل (چشم گربه) با درخشش اپالی و نوعی گوهر سیلیسی به نام اپال که درخششی رنگین کمانی دارد. الماس: رنگ،ترکیب شیمیایی ونحوه تشکیل الماس: یک گوهر بی رنگ با ترکیب کربن خالص ،که در فشار بسیار زیاد در گوشته زمین تشکیل می شود. کاربردهای الماس: افزون بر استفاده گوهری ،در ساینده ها نیز کاربرد دارد. تراش فست يا زاويه تراشی ،جديد ترين و دقيق ترين نوع تراش بوده و از لحاظ تکنيک بسيار پيچيده و ظريف می باشد .اين شيوه از جهت ارزش افزوده باالترين نوع تراش است که آميخته ای از هنر و مهندسی می باشد و می توان آن را هدف نهايی و پله آخر اين صنعت زيبا ناميد. برليان نوعی تراش است که برای سنگ‌ الماس استفاده می‌شود. نوع تراش يعنی تراش برليان صرفا برای سنگ الماس روز به روز در حال پيشرفت و بهبود هست عموم افراد اين سنگ قيمتی را به اسم برليان می شناسند در صورتی که در اصل بايستی به خاطر داشته باشيم که نام اين سنگ الماس است و تراش آن برليان ،ممکن است يک نوع سنگ با استفاده از نوع ديگری از تراشها ،تراش خورده باشد پس نبايد برای آن سنگ واژه ی برليان را بکار ببريم. برلیان (Brilliant) :این واژه عبارتی است که برای نوعی خاصی از تراش سنگ الماس استفاده می‌شود . تراش برلیان در حقیقت از نوع دیگری از تراش ،به نام تراش سوییسی گرفته شده که در گذشته برای تراشیدن سنگ‌های قمیتی مختلف استفاده می‌شد . در این نوع برش همواره سعی می‌شود جلوه‌های بصری سنگ الماس را بیشتر به نمایش گذاشته شود ،لذا زاویه برش‌ها طوری طراحی شده که نور وارد شده ،به صفحات بیشتری از تراش برخورد کرده و نهایتا به چشم بیینده برسد . بنابراین دانشمندان موسسات بزرگ آمریکا و بلژیک همواره در تالش برای بهتر کردن این نوع تراش بوده تا هر ساله استاندارد جدیدی را برای آن معرفی کنند . این استاندارد می‌بایست توسط کلیه افرادی که در زمینه تراش الماس فعالیت دارند ،چه کسانی که به روش سنتی عمل کرده و چه کسانی که با استفاده از دستگاه‌های پیشرفته این عمل را انجام می‌دهند ،رعایت شود . الماس (Diamond) :به طور کلی عموم مردم از سطح اطالعاتی خوبی درباره سنگ الماس برخوردار هستند ،از جمله اینکه این سنگ در دسته سنگ‌های قیمتی طبقه بندی شده ،باالترین درجه سختی را دارا بوده ،بسیار گرانقیمت است ،در برخی موارد به عنوان پشتیبانی پول یک مملکت محسوب شده اند و . . . حتی در برخی موارد دیده شده بعضی از الماس‌ها دارای تاریخچه مختص خود هستند . در نهایت بیان می‌شود به دلیل نوع تراش برلیان مورد استفاده برای سنگ‌های الماس پیوسته در حال تغییر و بهبود است ،لذا عموم مردم این سنگ قیمتی را به عنوان برلیان می‌شناسند . در صورتی که می‌بایست به خاطر داشته باشید برلیان تنها نوع تراش استفاده شده برای سنگ الماس می‌باشد . از طرفی ممکن است از تراش برلیان برای تراشیدن سایر سنگ‌های قیمتی نیز استفاده شود. ویژگی های یاقوت سرخ: یاقوت سرخ رنگ ،کانی کرندوم است .کانی کرندوم به رنگ آبی هم ظاهر می شود که به آن یاقوت کبود می گویند .این کانی بعد از الماس ،سخت ترین کانی می باشد. ویژگی های زمرد: زمرد ،کانی سیلیکات بریل است .معروف ترین و گران ترین آن ،به رنگ سبز دیده می شود. ویژگی های گارنت: گارنت از کانی های سیلیکاتی است که معموالً به رنگ سبز ،قرمز، زرد ،نارنجی و ...دیده می شود .معروف ترین رنگ آن قرمز تیره است. ویژگی های عقیق: عقیق ،کوارتزی با رنگ های متنوع است که به نام ها و تراش های مختلف در بازار عرضه می شود. عقیق ،یک کانی نیمه قیمتی است که در بسیاری از نقاط ایران یافت می شود. ویژگی های زبرجد: زبرجد ،کانی سیلیکاتی است که نام علمی آن ا لیوین و به رنگ سبز زیتونی دیده می شود. ویژگی های فیروزه: فیروزه ،یک گوهر باستانی است که برای اولین بار در نیشابور یافت شد و به دیگر نقاط جهان صادرگردید .نام علمی آن ،تورکوایز است. از مواردی که می تواند بر ارزش و قیمتی شدن کانی ها تأثیر بگذارد ،کمیاب بودن ،رنگ زیبا ،سختی باال ،جالی مناسب ،تقاضای بازار و قیمت جهانی می باشد .این دو کانی دارای سختی کم ،و فراوان هستند و نمی تواند جزو کانی های قیمتی محسوب شود. سوخت های فسیلی اهمیت منابع انرژی: منابع انرژی برای انجام تمامی فعالیت های انسان ضروری هستند و انسان از گذشته دورتا امروز ،از منابع طبیعی برای تولید انرژی استفاده کرده است. اهمیت سوخت های فسیلی: از میان منابع مختلف انرژی در دسترس ،سوخت های فسیلی اهمیت زیادی دارند .دربیشترکشورهای جهان، سوخت های فسیلی منابع اصلی تولید انرژی هستند. نحوه تشکیل سوخت های فسیلی: سوخت های فسیلی از تجزیه مواد آلی گیاهی و جانوری به وجود می آیند که در رسوبات یا سنگ های رسوبی ذخیره شده اند. نفت و گاز هیدروکربن چیست؟ هیدروکربن هایی هستند که به طور طبیعی ،به صورت مایع ،گاز و نیمه جامد در زمین وجود دارند. نفت خام درچه محیطی به وجود می آید؟ برخالف زغالسنگ که در محیط های خشکی تشکیل می شود ،نفت خام در محیط دریایی کم عمق (کمتر از 200متر) به وجود می آید. نحوه تشکیل نفت خام: در این محیط ها ،جاندارانی مانند پالنکتون هاو باکتری ها، مهمترین منشأ مواد آلی هستند. بقایای این موجودات پس از مرگ ،در رسوبات ریزدانه بستر دریا مدفون می شوند. ماده آلی باقیمانده ،توسط الیه های باالیی پوشیده و در البه الی رسوبات است که سنگ منشأ (سنگ مادر) نفت را تشکیل می دهد. مواد آلی در طی تبدیل رسوب ریزدانه به سنگ مادر ،از طریق یک سری واکنش های شیمیایی به نفت خام تبدیل می شود. در فرایند تشکیل ذخایر نفتی مقدار دما و فشار ،و افزایش آن بسیار مهم است .اما این پایان داستان نیست. اگر فشار و دما از حد مورد نیاز برای تشكیل نفت بیشتر یا کمتر شود ،چه اتفاقی رخ می دهد؟ فرآیند تبدیل مواد آلی به نفت در دمای 65تا 150درجه سانتیگراد رخ میدهد که دمای متناظر با عمق 2000تا 5500متر است .در اعماق و دمای پایین تر نفت به گاز تبدیل می شود. شرط مهم دیگر برای تشکیل نفت ،فشار و زمان است و با پایین تر بودن عمق و دما ،باید زمان بیشتری (میلیون ها سال) بگذرد تا نفت تشکیل شود .در صورتی که سنگ منشا در عمق کم یا مدت زمان کافی دفن نشود فرآیند تکامل نفت کامل نمی شود که نمونه آن شیل های نفتی است. پس از تشکیل ،نفت نباید به اعماق پایین تر برود ( باال رفتن دما آن را به گاز و زغال تبدیل می کند) بلکه به سنگ دیگری به نام مخزن که در اطراف یا باالی آن (سنگ منشاء) وجود داشته و منافذ کافی برای ذخیره نفت وگاز دارد، تبدیل می شود .با تشکیل نفت ،فشار ایجاد شده نفت را به سمت باال خواهد راند که این فشار موجب شکسته شدن سنگ و سهولت حرکت آن می شود. نتیجه :افزایش دما وفشار سبب می شود که نفت به گاز تبدیل شود و با کاهش فشار و دما ،زمان بیشتری الزم است تا نفت تشکیل شود. مهاجرت نفت مهاجرت اولیه نفت: نفت و گازی که در سنگ مادر تشکیل میشود ،همراه با آب دریا که از زمان رسوبگذاری در سنگ به دام افتاده ،از طریق نفوذپذیری سنگ ها ،به سمت باال حرکت می کند که به آن مهاجرت اولیه نفت می گویند. مهاجرت ثانویه نفت: مخازن نفتی ،دارای شکل (وضعیت) هندسی مناسب برای تجمع و ذخیره سازی نفت می باشند .در داخل سنگ مخزن ،به دلیل اختالف چگالی ،آب شور ،نفت و گاز از هم جدا میشوند که به این جدایش ،مهاجرت ثانویه نفت گفته می شود. نحوه پیدایش چشمه های نفتی و ذخایرقیرهای طبیعی: اگر مانعی در مسیر حرکت آنها نباشد ،به سطح زمین راه می یابند و چشمه های نفتی رابه وجود می آورند. در این صورت ممکن است در سطح زمین تبخیر شوند و یا گاهی این نفت، دچاراکسایش و غلیظ شدگی شده و ذخایر قیر طبیعی را به وجود می آورد که موارد زیادی از آنها دراستان های خوزستان وایالم دیده می شوند. الیة نفوذناپذیر (پوش سنگ) اگر نفت و گاز در مسیر مهاجرت خود ،به الیه ای از سنگ های نفوذناپذیر مانند سنگ گچ یا شیل برسند ،دیگر قادر به ادامه مهاجرت نخواهند بود. این الیة نفوذناپذیر (پوش سنگ) جلوی حرکت نفت و گاز به سطح زمین را می گیرد و آنها را در سنگ مخزن به دام می اندازد. ویژگی مهم سنگ مخزن ویژگی مهم سنگ مخزن ،وجود تخلخل و نفوذپذیری زیاد آن است .مانند :ماسه سنگ و سنگ آهک حفره دار (ریف ها). انواع نفت گیرها نفت گیرها انواع مختلفی دارند .مانند :تاقدیسی ،گسلی ،گنبدنمکی ،ریفی (مرجانی) . گفته می شود که ٩٩/٩درصد نفتی که در طول تاریخ زمین تولید شده ،به سطح زمین رسیده و ازبین رفته است و 0/1درصد آن ،همه ذخایر نفت موجود را تشکیل داده است. زغال سنگ زغال سنگ چیست؟ زغال سنگ ،یک سوخت فسیلی جامداست که از مواد آلی در محیط های خشکی به وجود می آید. نحوه تشکیل زغال سنگ: این مواد آلی ،بیشتر از درختان ،بوته زارها و چمنزارها حاصل می شوند. آنها ،در باتالق ها انباشته و توسط رسوبات پوشیده می شوند و به مرور زمان به تورب که یک نوع زغال نارس است ،تبدیل می شوند. در برخی کشورها مانند ایرلند ،تورب به عنوان یک ماده سوختی بهره برداری می شود. مراحل تشکیل زغال سنگ در طی میلیون ها سال ،تورب در زیر فشار رسوبات وسنگ های باالیی ،فشرده تر شده و آب و مواد ّ فراری مانندکربن دی اکسید و متان از آن خارج می شود. با خروج این مواد ،در نهایت،ضخامت تورب که ماده ای پوک و متخلخل است،کاهش می آیدو به لیگنیت تبدیل می شود. با افزایش تراکم ،لیگنیت به زغال سنگ های مرغوب تری به نام بیتومین و سپس آنتراسیت تبدیل می شود. مهم ترین تغییرات درفرایند هاز زغال شدگی از تورب به آنتراسیت: در فرایندهای زغال شدگی از تورب تا آنتراسیت، تغییرات زیادی رخ می دهد و سبب می شود با خروج تدریجی آب و مواد ّ فرار ،درصد کربن در سنگ حاصل ،افزایش می یابد و کیفیت وتوان تولیدانرژی زغال سنگ بهتر می شود. سیبری در 200میلیون سال پیش منطقه مردابی و گرمسیری بوده است. آب و هوای گرم و مرطوب -مرداب -کم اکسیژن برای تشکیل زغال سنگ مراحل اکسایش نباید طی شود که این شرط در همه مناطق جنگلی وجود ندارد و ماده آلی به دلیل اکسایش می پوسد. پیروز باشید