انواع نگاه در قرآن

صفحه 1:


صفحه 2:
۱ 5 1 

صفحه 3:
محمد مهدی رضایی نیک رفتار با همکاری و حمایت حوزه علمیه همدان و9 مركز هماهنكى, توسعه و ترويج فعاليتهاى قرأنى استان همدان (ستاد بركزارى نمايشكاه بزرك قرآن كريم استان همدان) Scanned by CamScanner 

صفحه 4:
تقدیم به ساحت مقدس مولای منتظران مقتدای مومنان , قطب عالم امکان , امید دل دردمندان و آخرین ذخیره‌ی دوران, حضرت بقية اه الاعظم ارواحنا فداء Scanned by CamScanner 

صفحه 5:
قرست مطل مقدمه حضرت آیت اه موسوی اصفهانی۶ ۶ نگاه کینه توزانه و همراه حسادت/۲۸. تقدیر و تشکر/۷ ۷ نگاه متکبرانه و تسخرآمیز۳۰ پیک دل/٩‏ ۸ نگاه مضطرب و مرموز/۱۳۱ تقسیم کلی نگاه/۱۱ ‎٩‏ نكاه محتضرانه و بیمار گونه/۳۲ نكامها و حالات جشم/18 ۰ نگاه حیرت زده و خ ۱.. نگاه ندیشمنانه ۵ ۱ نگاه شرسار/۳۴ ۲ نگاه حقیقت بین/۱۵ ۳ ناه ملکوتی/۱۶ ۴ نگاه خاضعانه و خاشعانه/۱۷ ۸ نگاه با اطمینان خاطر/۱۸ ۶ نگاه محبت آمیز/۱۹ ۲ نگاه از ما عفیف/۲۰ ۸ نگاه مسرت بخش/۲۰ ‎٩‏ نگاه منتظر/۳۱. ‏۰ نگاه محزون/۲۲ ‏۱ نگاهآرزومنانه/۲۴ ‎wv ‏نگاه جستجوگر/۲۴ ‏۳ نگاه عبوس و ‎St‏ ألود/؟7 ۴ نگاه کورکورانه 1۵1 ۵ نگاه خیانت آلود/۳۷ ‎ ‎Scanned by CamScanner 

صفحه 6:
يسم الله الرحمن الرحيم الحمددثه و صلى الله على رسول الله و على آله آل الله سيما بقية لله ارواحنا فداه خداوند متعال در شب قدر كه افضل از هزار ماه است» قرآن كريم را بر قلب نورانى رسول اكرم صلى الله عليه و آله و سلم نازل فرمودء تا همكان را از ظلمات به سوى نور هدايت فرمايد و در اين ميان توجه به مسئله هدايت بششر كه هدف انبياء و اوصياء الى است» بسیارقبل توجه و تدیراست. از جمله مواهب الهى, نعمت چشم و به دنبال أن بصيرت مى باشد كه در قرآن كريم» آیات فراوانی در این باره وارد شده است و دقت و تدبر در آن ها سیب بصیرت و بینائی حقیقی و پیدا کردن صراط مستقیم خواهد شد. ی برادربزرگور حضرت حجة الاسلام آقلی محمدمهدی رضائی نیک رفتار که در 9 آن قطرداى از درياى هدايت قرآن و عترت را بررسى كردهه براى طلاب و دانشجويان عزيز به نظر مفيد خواهد بود و اميد است مطالعه اين اشر در كيفييت نظر خواند دكان و بصيرت أنان مؤثر باشد. توفيق هر جه بيثشتر برلى نويسنده محترم را أز خداوند متعال خواهانم: با اميد به اين كه إنثاء لله جاب و نشر اين نوشتار طليعه نويد بخشى باشد كه طلاب جوان و كراتقدر ما تحقيقات ارزشمند خود را در معرض استفاده عموم قرار دادهء تا از حوزه علميه معارف ناب الام محمدى صلى لله عليه و آله و سلم دل جوانان عزيز را نورائى كردائد. سیدمصطفی موسوی اصفهانی ۵ رمضان ۱۳۳۰ Scanned by CamScanner 

صفحه 7:
تقدیر و تشکر از اين كه استاد معظم و مکرم حضرت آیت اه موسوی اصفهانی زیدعزه با توجهات خود به بنده, لطف نموده و با مطالعه کتابچه پیش رو بر آن مقدمه‌ای گران سنگ نکاشتند. تقدیر و تشکر می‌کنم, امید که دعای خیر معظم له بدرقه راهمان قرار گیرد. از تمامی عزیزانی که حقیر را در به ثمر رساندن و تکمیل و چاپ ان کتاب یاری نمودند. كمال امتنان را دارم به خصوص از حضرت حجت الاسلام و المسلمین جناب أقاى دكثر فلاحی و حضرت حجت الاسلام و المسلمين جناب أقاى مهدوى يكتا و همچنین از برادر بزركوار جناب آقاى سيدمحمدكاظمسجادى که زحمت فراوانى براى ويرايش و جاب أن كشيدندء صميمانه سپاسگزارم. Scanned by CamScanner 

صفحه 8:
بيك دل ارزش هر وسيلهاى به مقدار تأثير كذارى أن در زندكى است و هر شىء جامع با اهمييتى» دو جنبهى مصرفى دارد و نسبت به نحودى استفااه از آن» بين خوب و بد مشترک ‎Saal‏ ‏در يك سو رشد و تعالى نتيجدى أن است و در سوى ديكر سقوط و خسارت. أز جمله با ارزش‌ترین لطف خالق هستى به انسان جشمها مىباشند كه از اهميّّت بسزايى برخوردارند. جنانجه نيك نظر كنيم خواهيم ديد كه اشرف حواس ظاهرى بشر" همین جشم است و تنها براى ديدن خلق نشده بلكه أنجنان تأثيركذار بر ذهن و دل أاست كه أن را "بيك دل”' نام نهادداند. اميرالمؤمنين على (عليه السلام) در بيان اهميّت و ارزش چشم این گونه می‌فرمایند: " چشم» جاسوس دل و قاصد خرد است."" از مهمترين ابزار شناختىاى كه برلى درك درست و واقع بينانه از عالم هستی در اختیار انسان قرار داده شده'جشم' است. قرآن در راستاى شناساندن ارزش بينايى و به جهت تعيين جايكاه آن در كنار نعمتهاى ديكرء می‌فرماید: - اام رضا عليه السام حمانا هسم الله تزديكتر است به اسم أنظم از سياهى جشم بد سقيدى. مون أخبار من الرضا عليية الاح ‌۵- تعف لول 101 ۲ - امین علی (ع اليس فى الجولى الاهرة ىه أشرف من لين » شرح تهج البلامه لمن بي الحدمد/ج : ‎I oI‏ ۴ امنرات عم بروت زی شرف امد از چم نیست. اقب ید یک ‎IS diese‏ ۱7۵ در حولس ظاهرى يشر. ۲ چم یه Scanned by CamScanner 

صفحه 9:
Scanned by CamScanner بكو: «به من خبر دهيد أكر خداوند كوش و جشمهايتان را بكيرد و بر دلهاي شما مهدر نهد (كه جيزي را ‎tna‏ جه كسي جز خداست كه آنها را به شما بدهد؟!» با يسدى ابن نعمت باديكر تمتها و همجنين با اشره به مالكئيت خداوتد سيت به تأکید میکند و اشاره درد که در صورت عدم استفاده‌ی صحیح از ن» بر اهمیت آن ‎peat Sl‏ » موجبات سرزنش خود را در محضر ‎tl‏ فراهم خواهد نمود: ‎ ‏و خداوند شمارا از شکم مادرنتان خارج کرد در حاليكه هيج جيز نمي دانستيد و براي شماء كوش, چشم و عقل قرر داده تا شکر مت ور پچ آرد ‏متأسفانه کسانی هستند كه با نگاه سطحی و عدم دقت در حقایق, زاویه‌ی دید خود را محدود كرده و با برددكشى بر بندار خودء توان ديدن واقعيات را أز دست می‌دهند و به اصطلاح در دام غفلت مىافتند. تجزيه و تحليل اين افراد كه نكاهشان أز يس برده استء طبق ديدههاى خودشان صورت مىبذيرد؛ لذا نتيجدى تحليلشان نامطلوب و ناموفق خواهد بود قرآن؛ اين برده دوزى در مقابل جشمان را كورى حقيقى معرفى می‌کند؛ اگر چه به ظاهر می‌بیننده ولى دیدن محسوب نمی‌شود و به بیان دیگر» شناختى که از اطراف خود دارند. ‎ ‎ ‎ ‏اختی غلط است. ‎ ‎Wild ١ ‎sty oi orig ۲ ‎ ‎5 02 

صفحه 10:
أا ديدي كسي را كه معبود خود را هواي نفس خويش قرارداده و ‎STL gals‏ (یر اینکه شایستا نيست) كمراه ساخته و بر كوش و قلبش مُهر زده و بر جشمش يردداي افكنده است؟! جرخاندن نكاه به اين سو و أن سو راحت است و بدون انديشيدن در ديددها راحتترء إين صاحب چشم است که می‌تواند انتخاب كند نكاهش بر جه باشد؟! جكونه انديشه نمايد؟! تصمیم با اوستء اين كه انديشهاش قبل از نكاه باشد! يا أنكه نكاهش قبل از انديشيدن! بالاخره بايد بينديشد و در انديشهاش تأمل نمايد تا عملش خالى از لغزش و اشتباه كردد و أكر مىخواهد راهنما مسير واقعى را به او نشان دهد لازم است او را از تصميمكيرىهاى عقلش أكاه سازده هر جه عقل خواست آن را دنبال کند و گزارش آنچه را خواسته است ش باشد. در غیر این‌صورت از گزند اطلاعات غیر صرتبط (تأثير كذار بر تصمیبات نویه) در مان تخواهد بود و هرزنامه‌های ذهنش روز به روز أفزونتر خواهد شد. در اين نوشتار تلاش كرديده هر جه بيشتر بر اهميّت اين نعمت خدادادى تأكيد كردد تا خوانندگان بتوانند از زاویهای دیگر و از چشم‌انداز قرآن که راهنمای حقیقی بشر است, به کارایی گسترده‌ی چشم آگاهی یابند به امید آن که فرصت را غنیمت شمرده و با استفاد‌ی صحیح از چشمان؛ قدردان این نعمت بی بدیل باشیم. تقسیم کلی نگاه نكاه را بر اساس آيات الهى می‌توان به صورت کلی بر دو بخش اصلی تقسیم کرد که بخش اول آن نگاه آگاهانه است که به وسیله‌ی آن, فرد پی به حقایق برده و در راه خواسته‌ها استفاده می‌کند و بخش دوم صورت غیر مستقیم بر روح و روان (و ضمیر ناخودآگاه) اثر درد اول نكاهها شامل دو جيهدى بصيرت همراه سعادت (مثبت) وخيانت همراه Scanned by CamScanner 

صفحه 11:
بصیرت می‌رسند و همچنین اینان چشمان خود را وقف این راهکرده وا رآن بای دیدن شگفتی‌های عالم بهره می‌بزند. نمونه‌ی قرآنی آن, داستان حضرت عزیز (علیه السلام) است. وقتی که از سرزمینی می‌گذشت و از دیدن مرگ گروهی از مردمان آن سرزمین تعجب کرد و از خداوند تبارک و تعالی درخواست نمود تا حقيقت زنده شدن دوباره‌ی مردگان را به او نشان دهد خداوند متعال او را در خوابی صد ساله فرو برد وقتی بیدار شد پرودگار این چنین به او دستور نكاه كن به غذا و نوشيدني خود (كه همراه داشتي, با گذشت سال‌ها) هیچ گونه تفييسر نيافته است! (خدابي که یک‌چنین مود فاسد شدني را در طول این مدت, حفظ کردهه بر همه جيز قادر است!) ولي به الاغ خود نكاه كن (كه جكونه از هم متلاشي شده! این زنده شدن تو يس از مركه هم براي اطمينان خاطر توست و هم) براي اين كه تو را نشانهاي براي مردم (در مورد معاذ) قرار دهيم. (اكنون) به استخوانهاي مركب سواري خود نكاه كن كه جكونه آنها رأ برداشتهء به هم ييوند مس يدهيو و گوشت بر آن مي‌بوشانم! هنكامي كه (اين حقايق) بر او آشكار شد كفت: «ميدانم خدا بر هر کاري توا است». أميرالمؤمنين [عليه السلام) ضمن معرقى بيهترين بنده خدا و توصيف انسان كامل» در مور نوع نكاه او مىقرمايد: « همانا هترین و محبوبترين بنده نزد خداء بندهاي است كه حقايق دنيا را با جشم دل تكريستهء همواره به ياد خدا بوده و اعمال نيكوء فراوان انجام ‎١‏ -بقر/188 - استاد به اين أيه مارك د استاى اشاره به مشاهده مزات و درك حقايق توسط ی از نی ال ات ‏- تنه اتصاريان ‎ ‎Scanned by CamScanner 

صفحه 12:
داده است.. يعنى نكاهشان به زندكي و هستي براي تحصیل بينائي واقمى ابسته نه براى عبور چشم از آن‌ها با لمس كوركورانه' كه ايجاد غفلت باشد و ماع از رش شود. دربارمی جیهه‌ی دوم. قرآن جنين توصيف مىكند: آنجا که بزرگان بنی سرائیل با وجود دیدن معجزات حضرت موسی ‎Ale)‏ السلام)» شنيدن وحى الهى و درک آن, وقتی که نزد قوم خود برمى كشتند ييام خدا را عمداً تفسير به رأى نموده و برای قوم بیان می‌کردند. خداوند متعال مى قرمايدة eons hye Lar Bald dips ote eS ot ‏در حالي كه كروهي از آنان كلام خدا را همواره ميشنيدند سيس بعد از آنكه [معنا و‎ ‏مفهومش را] درك مي كردند [به سيب دنياطبي و امور مادي] به دلخخواه خود تفييرش‎ ‏مي‌دادد. در صورتي که ميذانستند [به كلام خدا و به مردم جوياي حق خيانت مي كنند]‎ خدا از حركات مخفياندى جشوها و اسرار درون سينهها أكاه | بخش دوم ناه ناه را سطحی و بدونتمل ات غالا قآ إين قوع فكاه را زر سؤال برده و سعى در اصلاح أن دارد. بيشتر آياتى که تأكيد ير نظر كردن دارند در جهت سوق دادن بشر به سمت دست برداشتن از دیدن بدون اندیشه است, نگاه‌هایی که یا شمره‌ای ندارد و یا نتیجه‌ی آن غفلت, جهالت. تفکرات موهوم و عکس‌السمل‌های مردود همچون بدبینی می‌باشد. خداوند برای معرفی این گروه بی خبره این گونه می‌فرماید: ت و ررض رون نها و هم لها مفرظون »* خليه انيع البلاغه- نع لبلاغه فشتى م150 يجمه و شرح نج ابلاغ جطرى) جاع 15 واصن 1.1 ‎what‏ . wae-1 8< يوسف ون و Scanned by CamScanner 

صفحه 13:
و (اين مردم بي‌خرد) چه بسیر بر یات و نشانههاي (قدرت حق) در آسمان‌ها و زمین مي‌گذرند و از آن روي برمي‌گرداند. گذشته از اینآدمی خواسته یا ناخواسته در تعاملات اجتماعی از چشم خود برای درک حالات مختلف موجودات زنده بهره می‌برد و از آن به عنوان وسیه‌ای برای نشان دلان تمایلات درونی و ظاهر کردن عکس‌السمل استفاده می‌کند. در اين میان روانشناسان با بهره‌گیری از اين موضوع و بررسی جوانب علمی آن تواسته‌ند از نگاه افراد به حالات درونى آنها بى برده و از أن در درمان بيمارىهاى روحى استفاده نمايند. و همجنين مشاوران اجتماعی با درك اين مطلبء از جشمان خود و ديدكان مخاطب در تأثي ركذارى بهتر بهره مىبرند؛ البته بدون اينكه مخاطب بر اين مسأله واقف باشد. بىبردن به اسرار درون از طريق نكاه كردن به حالات ظاهرى فرد و تحركات جشمى أو جيزى است كه از منظر آيات و روايات مخفى نمانده و بيوسته به آن اشاره شده است؛ ليكن خصوصيت متمايز آيات الهى اين است كه از طريق بيان ارزش‌ها و یا نهی پیگیری ضد ارزشها به تبيين موارد برداخته و از بندگان خواسته است راه و روش زندكى صحيح تفكراتى كه بار منفى دارد رهابى يافته و فعاليتى مثبت داشته باشند. انسانى كه نكاه محدود دارد و جشمانش هميشه نيمدى خالى ليوان را مىنكرد يا بدتر از آن, وقتى به جيزى نظاره مىكند آن را معيوب مىبيند' جكونه می‌تواند عمر پرباری داشته و با آسودكى خاطر زندكى كند؟ و جكونه یک انسان كينه توزء ‎JB‏ متكبر و بيمار روحى مىتواند خود را از حصار تن رهانيده و به عالم بالا نظاره كند؟ lakes Wyre ISS ‏و همجنين يسيارى از يمار هاى ججسسى نز از طريق جشم توسط‎ - ١ ‎١‏ - مل مدى لست كك در نت وينزن مه ایلیا دید کی اس هر جه نكا كرد درب آن رياقت وار مقا سد و از صاحب آن برسيد جر ين ليوان درب تدارد؟ صاحب مفازه ليواندرا در دست كرفت و يركردائد ما آن مرد به كتياه خود ب برد ام ‎MAS Cle atest‏ قل ‎ ‎Scanned by CamScanner 

صفحه 14:
نگاه‌ها و حالات چشم در قرآن آیاتی که در ذیل به آن اشاره رفته است حالات مختلف نگاه (مثبت و منفی) است که به طور اجمال به آن‌ها پرداخته شده است. ود اه انديشمندانه شده و چشمی اندیشمندانه نگاه کردن از آن همه است و دیدن در اختیار چشم تر می‌نگرد که با خیره شدن بر اشیا» سعی در کشف اجزای آن دارد. قرآن تأکید فراوانی به نگاه اندیشمندانهداشته و از انسان می‌خواهد با چشمانی که در اختیارش نهاده شده, نگاه متفکرانهبه عالم هستی نماید و موجبات بیداری واقسی خود را فراهم آورد؛ از جمله می‌فرما قل انْظروا ماذا فى السّماوات و الْأررْض »3 بكو: «با تأمل بنكريد كه در آسمانها و زمين [از يهاي أفرينش و عجايب خلقت] ‎ie b>‏ في الأرضٍ قانظروأ كي بگو: «در زمین بگردید و بنگرید خداوند چگونه آفرینش را آغاز کرده است؟» ‎ ‏۲- نگاه حقیقت بین قرآن در مورد انسان‌های بیداردلی که تسلیم اوامر الهی هستند و به هنكام مشاهدمى معنوی, ‎SA‏ شوق می‌ريزنده به حالات درونی و بیرونی آن‌ها ‎ ‎ ‏أشاره كرده و می‌فرماید: ‎ ‏۱ - بن۱۰۷میشترین بای که رن از ماده(ظر ده ده اه نا ها بر کر رد ‎Vlog‏ ۱ ۹ ‎ ‎Scanned by CamScanner 

صفحه 15:
يا علي (عليه الستلام) به سیب چه چیز خنا را شناختهاي؟ فرمود: به شكستن تصميمها و فروكش همتها و كوششها؛ زييرا وقتي بر كاري مصمم شدم؛ قضا و تقدير أو با من مخالفت كرد؛ لذا دريافتم كه غير از وجود خودم مدبر ديكري دارم كد ميان من و تصميم من حايل مي كردد. ‎say‏ جرا شكر نعمتهايش را به جا ميأوري؟ فرمود: جون بلاهابي را ميبينم كه از من برمي كرداند و ديكري را به آنها مبتلا ميسازد و مرا مشمول احسان خود مي‌گرداند يس درك ميكنم كه به من أحسان كرده و ير من نعمت داده ستة لا شكر اورا به جا مي‌آورم. ‏پرسید: چرا دیدار او را دوست داري؟ فرمود: چون ‏را برايم بركزيده؛ لذا درم يابم که مرا اكرام كرده و خاندى كرامت خود را برايم بركزيدهم ‏این است که مشتاق دیدارش مي‌باشم.۳ ‏سرنوشت نگاه بین؛ رسیدن به واقعیت است و مرحله‌ی نهایی اینگونه دیدن» ‏رسیدن به علم الیقین است. ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‏و ‎y‏ نش فد لش و ‎The eine fet Jl A abe wl sted ihe eA‏ ‎ ‎Scanned by CamScanner 

صفحه 16:
۳- نگاه ملکوتی يكي از بارزش‌ترین لذایذمعنوي آن است که محبوب جامع کل کمالات, با نظر لطف به انسان بنگرد و با او سخن بگوید و از آن فراتراینکه اسان بتاند بهمقام شهود ذات پاک بروردكار برسد؛ يمني با چشم‌دل و یقین؛ا را بیند و غرق درياي جمال و گردد.! شهود مبدأ هستي با چشم یقین و نگاه ملكوتي صورت مي كيرد. اكر كسي اين راه را فراسوي خود كشود و به اندازمى هستي خويش به شهود مبدأ و معاد بار يأفت. همان معرفت بلندي را كه با علماليقين حاصل شده است به دست مي آورد و در همین دنيا قادر به ديدن نشانههاي نهابي مانند يهشت و جهنم ميشود و اين همان شهودي است كه بيامبران خدا و از جمله حضرت ابراهيم (عليهالسلام) با أن به ديدار باطن هستي و ملکوت آسمان‌ها و ز 1 ‎SIE >‏ ری ‎Se asl pl‏ السّموات و الاْض من الموقنين»" و این‌چنین, ملکوت آسمان‌ها و زمین و حکومت مطلقه‌ی خدوند بر آن‌ها) را به ابراهیم دادیم (تا به آن استدلال کند) و اهل یقین گردد. شدند " این ‎aly‏ منحصر به پیامبران نیست؛ بلکه خداوند, دیگران را هم به پیمودن آن تشویق کرده و به نظرکردن در ملکوت هستي فرامي‌خواند. حصول معرفت حق با چشم يا انسان را به سرور و شادي دایم مي‌رساند و چون انسان زمام و ‎KE‏ ‏ند نگران نیست؛ همچون حضرت زینب (علیهالسلام) که در پاسخ ابن زياد : «ديدي خدا با برادرت در کربلا چه کرد؟» با ديددى يقين و با کمال صلابت فرمود: «همه چیز را یبا دیدم» حضرت زینب علیهالسلام این سخن را در پي دیدن صحنه‌هايي بر زبان مي‌راند که تاريخ صحنه‌اي به تلخي و جانگدازي آن‌ها ندیده است و نخواهد دید اما او با شهود رايه دست ۱ - سر موضوع ايام رأ بت لل مكارعج #ا 118 ؟- تفسير موضوعى قرآن (صورت و سمرت انسان) آت له جوادى آملى ج11 ص 98 العام الا : Scanned by CamScanner 

صفحه 17:
ملكوتي خودء بروردكار هستي را ديده و زمام عالم و آدم را در دست او مي‌بند و ار جميل محض را با جمال مي نكرد و زيبايي شبهادت را با جشهم دل مشاهده ميكند"' ۴- نگاه خاضانه و خاشعانه كلام الهى خشوع را از أن مؤء به خالقشان معرفی می‌کند: ‎shi»‏ شم فی صلانهم خاشُون»" آنان كه در نماز خود خاضع و خاشعند. ‏ن می‌داند و آنان را اهل خضوع و خشوع در نماز نسبت ‎ ‎ ‏نمونه‌ی خشوع در نماز این است که چشم به زیر بيندازي و همه‌ی توجه‌ات به نماز باشد." و در تفسیر الميزان به نقل از درالمنثور از حضرت على(عليه السلام) آورده که فرمود: هخشوع آن است که در نمازت به این طرف و آن طرف نگاه نكني > و روت شده که رسول خدا (صلي الله عليه و آله) در نمازش جشم به سوي آسمان بلند مي كرد, همين كه اين آيه نازل شد از آن به بعد سر به زير ميانداخت و جشم به زمين ‎oe ‏مي‌دوخت.‎ ‎ ‏هب اطمینان خاطر ‏نگاه اندیشمندنه و همراه با حقیقت طلبی, مؤمنين را در مر ثمره‌اش آن می‌شود که در قيامت با خشنودی به بهشت وارد می‌شوند و با طیب نفس و مان خار ره نی زد ‎sn‏ مناطر فردوس برين م ىكرطلة ‏«غلی رانک رون رف فی وجوههم ضر ‎al‏ »* ‎ ‏قرار می‌دهد که ‎ ‏ا فس موضوعى رن (صورت و سرت سا ‎Wee tel ole Bea‏ ‏مؤمنون/1 ‏ی ‏؟- تفسير زان ۱۵ م۱۳ - اد لودج ۵ می ۳ ‏ف مجع الياياج ی 40 ‎Wythe‏ ‎ ‎‘Scanned by CamScanner 

صفحه 18:
بر تخت‌ها [ي بهشتی تکیه زد و مناظر زيباي آن را با چشم سر و جمال محبوب را با چشم دل] مينكرند * در چهره‌هاشان شدبي و طروت نعمت را مي‌اي. ع- نكاه محبت آمیز خداوند متعال نسبت به تكريم والدين لينكونة دستور می‌دهد: «و اخلض لها جاح لذ من ‎hag «HED‏ تواضع خويش را از محيت و لطف» در برابر أنان فرود آر! منظور این است که به سوي آنان جز با دید‌ی رحمت و رأفت نگاه نکن و صدايت را بالاي صداي آن‌ها بلند نکن و دستت را روي دست آن‌ها مگذار و جلوتر از آن‌هاراه مرو." و از پیمبر اکرم (سلي له عله و آه) رولیت است: هر فرزندي که به نظر محبت به پدر و مادر خود نگاه کند یک جج مقبول در نامدى عمل او نوشته مي‌شود سوال كردند يا رسول الله اكر جه روزي صد بار لين عمل تكرار شود؟! بيامبر فرمود آري! خداوند بزركتر و ياكتر از اينها ميياشد". در حديثى مقابل روايت فوق از امام صادق (علیه السلام) آمده است: « هر کس به صورت پدر و مادر از روي خشم نگاه کند. اگر چه پدر و مادر در حق او ستم کرده باشند خداي تعالي نماز او را قبول نمي‌کند»! Wal) Rang dei yey Bi Be. ‎ose 8‏ الما له ‎Scanned by CamScanner 

صفحه 19:
۷- نگاه ناز اما عفیف خداوند در بیان نعمت بهشتی‌ای که در مقبل چشم پوشی مومنین در دنا به آن‌ها نیت مىكند به حورالعين اشاره كرده ودر لت چشمان و نگاه أنان اين جنين می‌آورد که: «وّعندفم قاصرات اسف عين » و پیش ایشان حوریان درشت چشم پرکرشمه و نازند.( و فقط به همسرانشان عشق مي ورزئد). "قاصرات الطرف" کنایه از اين است كه نكاه كردن آنان با کرشمه و ناز است. مؤيد أن اين است كه دنبال آن, کلمه عين" را آورده که جمع عيناء' استه و" عيناء' مونث آعین" است وهر دو به معناي جشمي است كه درشت و در عين حال زيبا باشد (ماتند جشم ‎“gal‏ ۱ و منظور از صفت" قاصرات الطرف" ابر قانعاندء و چشم به ديگري ندارند" تنها چشم به همسران خود دوخته‌ند. فقط به عشق مي ورزند و به غير أنان نمي انديشند كه اين از بزرگترینمزاياي همسر است." ت كه آن همسران به شوهران خود راضي و آن‌ها ۸-نگاه مسرت ‎Sy‏ ‏از جمله حالاتی که به انسان دست می‌دهد, شادی زمان رسیدن به آرزوی خواسته شده است. وقتی خبر مسرزت بخشی به او داده می‌شود و حالتی در چهره و چشمان او پدید می‌آید که چشمش شاد و روشن می‌گرده همچون سرگذشت حضرت موسی(علیه السلام) که وقتی به دامان پر هر مادر برگردانده شد و دیده‌ی مادر به جمال ملکوتی او روشن گشت: ۱-مانات/۲۸ ال ترجمه ‎Te We dd‏ ۳ ترجمه یر لزان ج ۱۷ ص 955 فيل ‎goad‏ ارتیم ‎he Medes eet‏ ۰ Scanned by CamScanner 

صفحه 20:
مىآورد: ‎zl Ui»‏ گفت: خداوند مي‌گوید: كاوي باشد زرد يك دست كه رنگ آن, بينندكان را شاد و مسرور سازد. ‎-٩‏ نگاه منتظر ‏چشمان منتظر و متس رسولاثه (سلي له علیه )در زمانقبل از فرمان تغييير قبله از طرف بروردكارء نمونه‌ی دیگری از حالات ناه استه آنجا كه مى قرمايدة ‎wi»‏ 5 تَرْضاها...»" نكادهاي انتظار أميز ‎ ‎ ‎ ‏تورا به سوي آسمان (براي تعبین قبله نهايي) مي‌بيني... و ذكاه متنظرائه اهل سزای کسانی را که ردنا به خن امن نیاردند و عمل صالحانجام ندادند؛ ‎ ‏بر تغت‌ها ‎ca] eg‏ و برارزش تکیه زده]مي‌نگرندهکهآیا کافرن را در باب آنچه همواره انجام ميدادند كيفر داددائد؟ ‏0 ‏يليام ‎> wnat ‎TPO ite 1 ‎ ‎Scanned by CamScanner 

صفحه 21:
۰- نگاه محزون ۱ شدت علاقه به امری, گاه چنان ذوقی در انسان پدید می‌آورد که اگر از آن محروم شود اشک افسوس و حسرت را سرازير مىكند. جنائكه در يكى از جنكهاى صدر اسلام» تعدادی از مسلمانان فقير خدمت بيامبر (صلي اللِّ عليه و آله) رسيدند و تقاضا كردند تنا مرکب و اسلحهء بای شرکت در ‎alge‏ در اختير آنان كذارده شودء اما چون پامبر (صلي الله عليه و آله) وسيلداى در اختيار نداشت, جواب منفى به آنها داد. آنها با جشمهاى ‎x‏ ‏از اشک از محضر مبارکش مرخص شدند افرادی که به نام « پُکاتون» مشهور گشتند قرآن درباره اين عدهء زمانی که نتوانستند در راه حمایت از دین و شرکت در ‎GIS lee‏ ‎ma‏ و تمد رگشتند. می‌کوید: در حالي که چشمانشان از اندوه اشكبار بود؛ زيرا جيزي نداشتند كه در راه خدا انفاق كنند (و با آن به میدان بروند) ۱- نگاه آرزو مندانه نكاه طولانى همراه با اشتياق و رغبت كه در بيننده ایجاد حسرت نماید و قلب او را متمايل سازدء از ديكر اشارات قرآنى است كه در بردارندهى هشداری مهم است و بیانگر لزوم مراقبت از جشمان در هنكام نكاه بر زيبايىهاى دنياست. اينكه مبادا موجبات حسرت بیننده شده و او را به غفلت بکشاند. ... ‏مهم‎ el Sha 1 ارين م جنم ذا سمي أطي هب سانيا از آنها [كفار] دادیم, ميفكن! Whe ted ‏ال ترجعه تقسير‎ sagt ‎pF‏ روطب تست هآ روکد سم کوز يم ‎ ‎‘Scanned by CamScanner 

صفحه 22:
Scanned by CamScanner إلى ما متنا بد أزواجاً ‎aS ae‏ ‎“Aly BS‏ و هركز جشمان خود را به نعمتهاي ماذي كه به كرودهابي از آنان دلاهايم ميفكن! اينها شكوفههاي زندكي دنياست تا آنان را در آن بيازماييم و روزي بروردكارت يهتسر و يايدارتر است! و براى اينكه نكاه بر امكانات در دست كفاره موجب فريب مؤمنين تكردد و أشكارا اعلام أن نيسته به بيامبر (صلي اللّه شود که معیار ارزش انسان‌ها پست و مقام ظاهري و ثر یناک عنم رید زين یه الا و لا کار با كساني باش كه بروردكار خود را صبح و عصر مي‌خونند و تنها رضاي او را ميطلبند! و هركز به خاطر زيورهاي دنيا جشمان خود را از آنها برمكيرا و از كساني كه قلبشان را از ياد خود غافل ساختيم اطاعت مكن! همآنها كه از هواي نفس بيروي كردند و کارهای شان افراطي است. بيامبر اكرم (صلي اله عليه و آله) در مورد دنيا طلبانى كه جشم به مال مردم دوختدائد مىقرمايد: « هر كس به مال» جاه و ثر اتظار رسيدن به أن ن‌ها لحظه شماری کند هميشه اندوهناک و در حال خشم و ناراحتي خواهد بود.»" عارفی گوید: هر كس به ياغ يا ماختمانى به جشهم أرزو هبه چشم ‎cre‏ ‏بنگرد به همان اندازه که آن را نیکو شمرده از عقلش کاسته خواهد شد" که در دست مردم است چشم بدوزد و در vie wage ‏مر نی یی لسع نت‎ nae ۳ 7- رنه چ اص ۷ Maer ally FAG Lily ‏أ‎ 

صفحه 23:
‎ASW‏ جستجو گر حالت دیگر نگاه زمانی است که به اطراف می‌چرخد و بیننده را تحریک می‌کند که از شحص جستجوگر بپرسد دتبال چه چیزی می‌گردی و چه می‌خواهی؟ سه نموندى قرآنی آن به شرح ذیل است: * دروقت حضور حضرت سلمیان در جمع پرندگان! لیر ‎ud‏ ما لى لا أرى الْهُدهْدَ أم كان من الفائبين »' در جستجوي آن پرنده [هدهد] برآمد و گفت: «چرا هدهد را نميبينم يا اينكه اواز غايبان است؟!» ۰ ناه جستجوگران آسمان که در پی کشف شگفتیهایآند ‎i‏ فی الساء روج ‎‘ey btu UE‏ و همانا در آسمان برج‌هايي پدید آوردیم و آن را براي نگاه کنندگان آراستیم. ۶ نگاه جستجوگرانه‌ی کسانی که در باورشان چیزی را پرورانده‌اند و آن را در خارج تمىيار اهل جهنم كه انتظارشان ابن د نا مؤمنين را در چهنمملاقاتکند «و الا ما نا لا نُرى رجالا كنا َعم من الأنرار »” و (اهل دوزخ) كو ‏نميبينيم؟» ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‏نجه شده كه ما مرداني(مؤمن) را كه از سفله و اشرار مي شمرديم» ‎ ‏۳- نگاه بغض آلود و عبوس ‏حالت دیگر چشم. زمانی است که انسان با تفای ناخواته‌ای روبرو مى شود كه موجب ناراحتی وی گردیده و او را عصیانی می‌کند اما به خاطر مصلحتی خشم خود را فرو برده و به اصطلاح درد را به درون می‌ریزد. طرز نگاه این افراد بیانگر حالات درونی ‎Widen ‎" Wipet ‎Meet‏ اوجی ه ‎ ‎Scanned by CamScanner 

صفحه 24:
آن‌هااست که در قرآن کریم می‌توان بهحالت حضرت ییقوب(علی السلام) اشاره نمودة أن زمان كه فرزندانش بدون يوسف به خانه بركشتند و با كريدى دروغين وانمود کردند كه يوسف(عليه السلام) را كرك خورده است: « تَولى عنهُمْ و قال يا أسنفى على موسلف ‎ASB Sipe He Cag‏ واز آن‌ها روي برگرداند و گفت: «وا اسفا بر یوسف!» و چشمان او از اندوه سفید شده اما خشم خود را فرومي‌برد (و هرگز کفران نمي‌کر! بسيار ميشود به كسي كه آثار ناراحتي» درد و رنج در جهره و جشم او نمایان است مي‌گوييم: هر چند تو از ناراحتىات سخن نميكوبي اما چشم تو مي كويد كه ديشب به خواب نرقتي و چهردات گواهي مي‌دهد كه از درد و ناراحتي جانكاهي رنج ميبري! اين" زبان حال" گاهي آن قدر قوي و نيرومند است که زيان قال' را تحت الشماع خود قرار ميدهد و به تكذيب أن برميخيزد' و به كفتدى شاعر: گفتم که با مکر و فسون پنهان کسنم راز درون! بنهان نم يكردد كه خون از ديدكانم ميروط ۴- نگاه کورکورانه أفراد منافق و بى ايمان نه از خود نورى دارند كه راه خدا را ييمايتد ونه از نور خدايى پهره‌مند هستند.آن‌ها در تیرگی‌ها به سر می‌برند و أكر هم نورى براى روشن كردن راه خود فراهم کننده خداوند به خاطر اشايستكى أنان أن را فورأ خاموش مىكند و همواره أنها را در تحير و سركردانى رها مى كند؛ لذا انسآنهايى را كه در غفلت فرو رفتهاند بينا نمی‌داند و ب ان مى فرمايد كه اينان نابينا هستند و بيناى واقعى کسی است که چشم دلش را به کار اندازد و ت باشد. آیه‌ی زیر نمونه‌ای از این نوع نگاه است: «وَمْهُمْ من ين یک | نت تهدی ایو نالا نصرون »۲ Mien) ۱ : ١ Wheat Scanned by CamScanner 

صفحه 25:
و گروهي از آنن, به سوي تو مي‌نگرند فا گوبي هیج نمي‌بند! آاتومي‌تواني نابایان را هدایت كني هر جند نبينتد؟! در روشنابى دست سازء خواهان زندكى|ند و به خيال خود مىتوانند سرنوشت خوشى را » غافل از اين كه اين روشنايى, هر لحظه امكان دارد به وسيله باد و Vode i USB AES eBoy pall oul آنان همانند كسي هستند كه آنشي افروخته (تا در بيابان تاریک» راه خود را بيدا كند)» ولي هنگامي که آتش اطراف اور روشن ساخت, خداوند (طوفاني مي‌فرسند و) أن را خاموش مي‌کند و در تاريكى هاي وحشتناكي كه جشم كار نمي آنها كر و كنك و كورئد و (از ضلالت خود) بر نمي كردند. سؤال قابل طرح اين ادست كه منافقانى كه جشهم و كوش و زيان دارند جرا قرآن آنان را به كور و كر و لال تعبير كرده ست؟ در باسخ بايد كفت: قرآن منطق خاصى دارد در فرهنگ قرآن هر چیزی در دایر‌ی آتارش دیده می‌شود. وجود و عدم آن از نظر قرآن به وجود و عدم آثار آن وابسته است. بنابراين» آنها كه جشم دارند و از اين نعمت الهى براى ديدن آيات بروردكار و مشاهددى صحنههاى عبرت أموز بهره نمئبرند ودر واقع در جشم أنها جنين اثرى وجود نداد از نظر قرآن كورند." اينكونه افراد هركز نمىتوانند نجات بيدا كند؛ زيرا چشمی ندارند كه علائم هشدار دهنده را ب 5 weaved ‘ee The leads el ale Jet io Scanned by CamScanner 

صفحه 26:
۵- نگاه‌های خیانت آلود بدتر أز نكاه كوركورانه, نظرهاى خائنانه است كه حقيقت را دريافته اما در بى فرصتى براى خيانت مى كرد و نكاه دزدانه دارد؛ لذا بروردكار متعال در كناب أسمانى خود با ‎call Fe‏ و ما تخفى الصّدُور»' أري خدا از حركات مخفيانه جشنمها و اسرار درون سینه‌ها ‎coal‏ ‏“در حديثي از امام صادق(عليه السلام) ميخوانيم: هنكامي كه از معني اين أيه از أن حضرت سؤال كردند فرمود: آيا نديدداي كاه انسان به جيزي نكاه مي كند اما جنين وانمود م يكند كه به أن نكاه نميكند: در حدیث ديگري آمده است: يكي از ان پامبر در کنار يكي از مخالفان سرسخت اسلام در محضر پیامبر (صلي له علیه و آله) نشسته ‎py‏ بعد از آنکه آن مرد مخالف از محضر بيامبر (صلي ‎(Aly ae ll‏ مان گرفت و بیرون رفته عرض كرد: جرا اشارداي نفرموديد تا برخيزيم و كردنش رأ بزنيم بيش ‎ey‏ آنکه از شما امان بگیرد؟! رسول خدا ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‏هیچیک از اعضا به عنوان عضو خائن, در قرآن معرفي نشده است؛ زيرا اولاً نكاه جشم ذش سريعتر و فرجامش از ساير اعضا خطرناكاتر ااسته نا چشم در خيانت. خود نیز به مباشرت ندارد و از راه دور هم ميتواند از ديدن صحنداي لذت بسرد؛ شا چشم, منشأ خيانت ساير اعضا يا دستكم ياريبخش أنهاست» ولي ساير اعضا جنين ‎ ‎ ‏وأخيانت چشم‌ها اشکال مختلفي دارد: - گاه به صورت نگاه‌هاي دزدكي و استرای بصر نسبت به زا ‎ ‎wa ‏لم تر الى الرجل ينظ الى الشىء و كان لا نظ اليد فذلك خا الاعين." قير صافى" ذيل أيه مورد بحث‎ - ‏ب كمى تلخيص)‎ hale hy pi” ‏الاين‎ da SY AIT ‎ ‎Scanned by CamScanner 

صفحه 27:
دیگران. - كاه به صورت اشاراتي با جشم به منظور تحقير يا عیبجوي 4 - يا اشاراتي که مقدمه‌ی توطنه‌ها و نقشههاي شيطاني است ۶- نگاه کینه توزنه و همراه حسادت افرادی که توان دیدن رشد و پیشرفت دیگران را ندرند و منافع خود را در خطر می‌بینشد در پی حسادت‌اند و سعی دارند به هر نحوی که شده نیش خود را در بدن آن‌ها فرو کنند. اين كونه افراد نكاهى كينه توزانه داشته و خطر آفريناند قرآن به نكاه همراه با كينة كفار بر امبر (صلي الله عليه و آله) به هنكاء «و نیک ‎SALAS coal‏ نزدیک است که کافران ن هتكامي كه آي اقرآن را از تو ميشنوند تورا با جشمان خود هلاک کنند. اين حالت» ناشي از نوعي حسد است و انسان حسود وقتي چيزي را مشاهده مي‌کند که در نظرش بسیار شگفت‌آور باشده حسدش تحریک شده و با همان نگاه؛ زهر خود را Hees pt) ‏كله‎ pA Rn ‏از ان :و این ست که «شنان‎ gsr he SES ‏«در سير اين أيه نظرات‎ OV 1 ‏یات با عظت قرآن را از و میشوند به دری خشمگین و ااعتمی‌شون. با داوت به و نا مد که گبی می‌خواند و‎ ‏هایخود بر زمن افكت و نود كتدا ودر توضيح ين معن جسم الزودءائد كه آن ها م خواهند لز طريق جشم زدن كه‎ ote ‏رايا‎ ‏يسيارى از عردم به آن عفيده دارند و مى كوبت در یا چم ها مرمزی نت ات که بابک نگ مخصوص ممكن لست طرق‎ ‏راما هلا نو زین يرد ؟- بعضى ديك كاد كه ين كاي ز نكاد هاى بسيار غضي ود است مثل تكد سگم‎ ‏فلان كس آن جنا بد بد من ناه رد که وی میخواست مرا با نگاهش بخورد با بدا - سر دیگری رای این آه هر‎ ‏نان سا‎ nea ‏میس كه شايد از تفسيرهاى بالاتزديك تر باشد وآ که رن ميخواهد تخد عیی راک در مان‎ ‏ب لن يان ظاهر سازه ون ينك آن ها وقتى أات قر را ميشنون آن قدر مجقوب ميشوئد ودر برلير أن جاب‎ موك كه مخواهند تورا جشم يزنتد زرا جشم زدن مسولا د بير امورى لست كه بسيار اعجاباتكيز ‎pe pl ace‏ حال یگنت دبای ان رات ‎eB pig yt Bl OAT gL Lata eas asl lea‏ تضیر ‎Top Mess‏ ۱۳ Scanned by CamScanner 

صفحه 28:
مي ريزد' در اينجاست كه موضوع جشم زخم مطرح م شود و سؤالات متعددى كه ذهن خواننده را به خود مشغول مى كند؛ أز جمله: آيا جشم زدن واقعيت دارد؟ جه اندازه اثركذار است؟ این گونه افراد جزو انسآنهاى بد هستند يا انسان خوب هم می‌تواند شور چشم ‎Sask‏ این مسأله از نظر عقلي امر محالي نيست؛ جراكه بسياري از دانشمندان امروز معتقدند در بعضي از جشمها نيروي مغناطيسي خاصي نهفته شده كه كارابي زيادي داره حتي با تمرين و ممارست ميتوان أن را برورش داد. خواب مغناطيسي از طريق همين نيروي مغناطيسي جشمها است. در دنيايي كه" اشعه ليزر' كه شعاعي نامرثي استه ميتواند كاري كند كه از هيج سلاح مخربي ساخته نيست» بذيرش وجود نيروبي در بعضي از جشمها كه بتواند از طريق امواج مخصوص, در طرف مقابل اثر بكذارد جيز عجيبي نخواهد بود. بسياري نقل مي كنند كه با چشم خود افرادي را ديدداند كه داراي اين نيروي مرموز جشم بودداند و افراد يا حيوانات يا اثشيابي را از طريق جشم زدن از كار انداختهائد. لذا نه تنهها انبايد اصراري در انكار اين امور داشت بايد امكان وجود آن را از نظر عقل و علم پذیرفت." و در رولیات اسلامي نیز تبیرات مختلفي دیده مي‌شود كه وجود جنين امري را به طور کلی تایید مي‌کند. ۱ در حديني مي‌خوانيم که" اسماءبنت عمیس" خدمت ‎cert (tly dae alle) ply‏ کرد: ‎a of‏ فرزندان جعفر چشم مي‌زننده ی رقیه "اي برايآن ها بگیرم. پیامبرفرسود: «اري مانعي نداد اگر چيزي مي‌تونست بر قضا و قدر يشي گیرد چشم زد بود 4 ۱- ترجه تس لزان ۲۰ می ‎BIS pas SI‏ ]ل تفسير ‎Tete et‏ ۳- مر از" رت" دعاهابی لت که یود و را بای جلوگری از چشم زضم با شود نگهمی‌درند و نا وب نیز sisal ۱ Washi ol Scanned by CamScanner 

صفحه 29:
و در حدیثی از امام صادق( علیه السلام) آمده است که رسول خدا (صلي اه علیه و آد فرمود: چشم اثر دارد و هر که خوشش ش أيد از جيزي كه برادرش دارده بأيد در باره آن خدا را بياد آورد كه با ياد خدا زياني بدان نرساند' براى اين است که مردم با دیدن چیزی زیبا یا شخص صاحب جمال, جمله‌ی " ماشاه له" را بر زبان جاری می‌کنند. و می‌فرماد: «چشم زخم. مرد را به كور كند و شتر را به دیگ.»" و اینکه مساأله‌ی شور چشمی عمومیت دارد و شامل انسآن‌های خوب هم می‌شود. ۷- نگاه متکبرانه و تمسخر آمیز ۱ نگاه‌های مسخره کنندگان و چشمک زدن‌های تحقیر آمیز کفار و انسآن‌های گمراه که موجب رنجش خاطر ایمان آورندگان به خدا شدهء به سبب غفلت از حق است. آن جایی كه در آيات بعد از آيدى ذيلء اشاره به اين دارد كه هنكام ديدن مؤمنين باورشان اين بود كه ينها كمرادئد, قرآن در مورد حالات أنان مى فرم! « و إذا ‎ope $e os A pe‏ بر آنها ميكذشتند (از روي تمسخر) با جشم و ابرو به يكديكر اشاره مي كرد: به طور کلی " غرور و استهزا از یکدیگر جدا نیست و افراد مفرور و خود برتربین که دیگران را با چشم حقارت می‌نگرنده غالبا مخاطبین خود را به باد استهزا مي‌گیرند؛ چرا كه سرچشمه‌ی اصلي غرور آنها متاع زندكي دنياء قدرت» ثروت و پيروزی‌هاي گذرا و موقت آن است؛ به كونهلى كه افراد' كمظرفيت' را غافل ساختهآنچنان که حتي براي دعوت فرستادكان الهي» كمترين ارزشي قائل نمىشوند و حتي زحمت مطالعدى دعوت آنها ر | به خود نميدهند." امام صادق(عليه السلام) مىفرمايند: «كبر اين أست كه Ae alae On ‏قال لب ص تن بل اج‎ 1 Pet ‏فيل آه 0 سوه اد‎ 0 Woot gale ‏تفت‎ ge Ngai ‏"تفسير‎ Scanned by CamScanner 

صفحه 30:
شخص, مردم را با ديددى حقارت نكاه كند و حق را خور و نچیز شمرده و آن را بر وفق واقع حقيقت كبر است كه در انسان متكبر به صورت نديدن حقايق عينيت می‌یابد و اور رسوای عالم می‌کند. اين كونه انسآنها همه چیز را در ثروت و قدرت می‌بیند و دیگران را برده و زیردست خود به حساب مىأورند. اينان حتى ديندارى خود را مشروط به كناردكيرى ييامبران الهى از فقرا و ستمندن مین و با یی خود تلاش مىكنند امتياز مخصوصی از ای الهى به دست أورند تا مقام خود را حفظ كرده و يه راه خود ادامه دهند اما از بيامبر زمان خود جواب می‌شنوند: ولا آفول إنئ ملک ‎Jol Us‏ ‎oie tl oe‏ من هركز به شما نم يكويم خزائن الهي نزد من است! و غيب هم نميدانم! و نمي‌گويم ن فرشتدام! و (نيز) نميكويم كساني كه در نظر شما خوار ميأيند خداوند خيري به آنها نخواهد داد. خدا از دل آنان أكاهتر است! (با اين حال» اكر آنها را برانم) در اين صورت از ستمکاران خواهم بود ۸- نگه مضطرب و مرموز ناراحتى و نكراني منافقين از رسوابي جديد در زمان نزول آيهاى موجب نكاه مرموزانةاى به هم ديكر مىكرددء به شكلى كه بر أثر كوردلي نمي فهمند جه عكس العملى بايد از خود نشان دهند؛ لذا به دنبال راه فرارى م ىكردند تا از جمع جدا شده به خلوت يناه يبرن زیر انسان, دشمن چيزي است که نمي‌دان: MO ‏وج‎ ۱۳۲ Teale et ‎Nhat‏ م ‎ ‎Scanned by CamScanner 

صفحه 31:
ثم انصرفوا ضرف دیگر نگاه [مرموزانه] یا كسي شم را مي‌بیند؟ ان را [از حق] و هنگامي که سور‌اي نازل شود برخي از منافقان به برخ مي‌کنند [و به سبب نگراني از پرملا شدن نفاقشان مي‌گو سپس [یه صورت مخفینه از محضر بيامبر خدا] بازميكردند خد دل گردنیده است؛ زیر نان گروهي هستند كه نمي فهمند" ‎-٩‏ نگاه محتضرانه و بیمار گونه ‏در میان انسآن‌ها کسانی هستند که وقتی کاری مهم و در عین حال سخت. از آن‌ها طلب می‌شود. خود را به حالت بیماری و ضف زده و تلاش می‌کنند از قبول مسوولیت شانه خالی کنند؛برای متال می‌توان به صفت منافقين در هنكام نزول أيدى جهاد ويا حالت نها در زمان احساس خطر جانى اشاره كردة ‎ ‏و چون سوه‌اي از محکمات نازل شود که در آن سخن از جنگ رفته باشد,آن را که در دلشان مرضي هست ببيني که همائند كسي كه بيهوشي مرك بر أو جيره شده به تو مي‌نگرند. ‎ ‏مار وی ذورانمي‌زند مثل كسي که مرگ بر و احاطهیافته است. ‎Wags ‎soba ‏ل‎ ‏تیدا‎ ‏۲ امزلب/۱۱ ‎ ‎Scanned by CamScanner 

صفحه 32:
Scanned by CamScanner اين نيست که آن یک فریاد عظیم است که [وقتي واقع شود ناگاه [همه زنده ند و حيرتزده منظره قيامت را] مي نكرند. و حيرتى ديكر در قيامت وجود دارد كه به اندازهاى وحشتناك است كه فرد اختيار للك زدن را هم از دست می‌دهد. و مجازات‌هاي آن به قدری وحشتناک است که ستمگران از شدت ترس, گردن‌هاي خود را برافراشته و سر به سوي آسمان بلند کرده و حتي پلک‌هایشان بي‌حرکت مي‌مند؛ گويي چشمانشان مي‌خواهد از حدقه بیرون ‎gale‏ ‏وحشتي سراسر وجودشان را فرا مي‌گیرد که چشمانشان از حرکت مي‌ایسند و خيردخيره به آن صحنه نگاه ميکنند «لا يرد إلنهم ‎Te BS‏ «به قدري دچار وحشت زدگي خواهند شد که حتي پلک چشمشان به هم نخواهد خورد.» مانند کسی که به یک باره خبر غیرمنتظره‌ی مرگ برساننه درجا خشکش زده, مهوت می‌ماند و وان چا ن فرد خانوااهاش را به او ‎cope‏ و تدبير نخواهد داشت. -مانات/۱۷ 0 خوه »راهم /۳۲ ۲۳ آ رای روزى تأخر داه لست كه جشهها در آن (بد شاط ترس و وحشت) ل کت رده كرد کید سرا آسان درد نی پلک جنشمهايشان از حركت بازمومان زرا بد هر طرف نكا كت آثار ذا أشسكار استلا و در لسن حال ایا ریبد از ادیش وید خی یرد ؟ رام 

صفحه 33:
‎-1١‏ نكاه شرمسار در عاقبت متكبران و سركشان أن زمان كه راهى دوز متي كرك ادر ‎ot lols‏ می‌آورد که از خجالت سر به زير افكنده و جر ‎Peed ‏ال رون من طرف عم و آنان را ميبيني که بر آتش عرضه مي‌شونده [و در حالي که از شدت رسوايي سرافکنهند] زیر چشمي به آن مي‌نگرد. ‎ ‎ ‏۳۲- نگاه ناخواسته و اجباری تحقق حتمی بودن قيامت موجب شده تا در قرآن وقتی از آن یاد می‌شود به نحوی یاد گردد که انگار همین الآن در حال تحقق است آن‌جا که بهشتیان ناخواسته چشم‌شان به جهنم می‌افتد و از دیدن دوزخ به خدا ناه برده و می‌گویند: «پروردگار! ما را با گروه ستمکاران قرار مده». ‏هو إذا مر ‎ ‏امت به حدى جدى است كه هيج انسان مؤمنى نمىتواند در أن شك كند. ‎ ‎ ‎lead ab Sai ‎ ‏۳- نگاه تصرف شده ‏گاهي اراد‌ی خداوند متال بر أن تعلق مي‌گیرد که چشم انسان, واقعیت را به شکل و صورت ديگري ببیند تا امدواري در قلب انسان جایگزین یأس و ناميدي شود. در جنگ ‎yy‏ مسلمانان در پرت ینات گرم پيامبر (صليالهعلیهوآ) و توجه به وعده‌هاي الهي و مشاهده‌ی حوادثي از قیل بران به موقع. براي رفع نيازهاي مسلمین و سفت شدن شن‌هاي روان زیر پاي آن‌ها در ميدان نبرده روحيه تازداي بيدا كردند و به بيروزي نهابي» ‎ ‎ ‏۱ شوری/۲۵ ‎Wistar‏ در و ‎ ‎Scanned by CamScanner 

صفحه 34:
اميدوار و دلگرم شدند. آنچنان که به اراده‌ی خداوند نبوه لشگر دشمن در برابر چشمان آنان کوچک شد و کم. و ی له جع لور »۲ و [یاد کنید] هنگامي را که در جنك بدر با هم برخورد کردید دشمن را در چشم شما ‎ob gla Sul‏ و شما را نیز در چشم آنان اندک نشان داد [اگر چه در گرماگرم جنگه شما را در نظر آنان بسیار و آنان را در نظر شما اندک نشان داد] تا خدا پيروزي شما و شکست آنان را که [بر اساس اراده‌اش] انجام ‎oy‏ تحتّق دهد و همه کارها به ‎ ‏در دو ‎es‏ که با هم (در چنگ ‎site‏ زود زو شدند تشانه و درس ‎(ge‏ براي شما ‏يك كروه در رأه خدا نبرد م يكرد و جمع ديكري كه كافر بود (در راه شيطان و بت) در در حالي كه آن‌ه [ گرد مؤمنان) را با جشم خودء دو برابر أنجه بودند ميديدند (و اين خود عاملي براي وحشت و شکست آن ها شد.) و خداوند هر کس را بخواهد (و شایسته بداند) با ياري خود تأيبد م يكند. در اين عبرتي است براي بينايان! اين موضوع, اثر عميقي در ‎ ‎ ‏وزي مسلمانان داشت؛ زيرا از يكسو جشمان مؤمنان با حالت اعجازآميز, تعداد نفرات دشمن را كم ميديد تا از قدام به جنگ ترس به خود راه ندهند و از سوي دیگر, دشمنان نفرات مسلمانان را كم ميديدند تا از اقدام به جنكي كه ‎ ‎ ‏ل طسير تنه لاص :11 تلاو ‎hale die ‎ ‎Scanned by CamScanner 

صفحه 35:
سرانجامش شکست بود منصرف نشوند و به علاوه نيروي زيادتري در این را 55 نکنند و بر آمادگي جنگي خودبه گمان اين که ارتش اسلام کم استه نیفزایند سؤالى كه در اینجا مطرح می‌شود این است که آیا تصرف در چشم امکان دارد؟ با تأملى که در آیات شریفه‌ی قرآن صورت پذیرفته» جوابء مثبت است. نمونه‌ی آن, در آیات فوق بیان گردید که اشارهبه تصرف خداوند بر چشم مخلوقات درد: چشم‌ها و كوشها كه وسيلهُ شناخت و ارتباط با عالم خارج‌اند بر اساس اين آيه می‌تواند دستخوش ثرپذیری شده و بر بنش و نگرش تأثير واكنشرزا بكذارند اكر جه این تصرف را از طرف خداوند بیان می‌کند. لیکن تأکید دارد که اين تصرفات امکان پذیر است و می‌توان تأثیر مهمی در سرنوشت انسان بگذارد ريشهى اين تصرف در مالكيت خداست و همه امور نیز بازگشتشان به سوی اوست!, کسانی هستند که تونیی این گونه تصرف را ارند و کسانی هم هستند که با پرده ذاشتن بر چشمان خود اجازه مىدهند تا در دیدشان تصرف کننده همان گونه که جادوگران و ساحران فرعون با مردم رفتار نمودند آنجا که قرآن می‌فرماید: bp eles pals vl Bilan ‏گفت: «شما بیفکنیدا» و هنگامي(که وسایل سحر خود را) افكندندء مردم را ج چشمندي‎ ‏کردند و ترساندند و سحر عظيمي پدید آوردند.‎ این گمراهی و پیروی از اعمال و رفتار نايسند است؛ جراكه موجب أسيرى در دست دشمن (شيطان) مىشود؛ به كونداى كه به جشمان مهر زده مىشود, تا مانعى در ديدن Wave ee eH) ‏ال /۲۲ راما‎ ۲ Walston Se oo ‏له(‎ Scanned by CamScanner 

صفحه 36:
۳5 آن ها كساني هستند که (بر اثر فزوني گنه) خدا بر قلب و گوش و چشمانشان مهر نهاده (به همین دلیل نمي‌فهمند) و غافلان واقعي همآن‌ها هستند. وارونگی زندگانی کفار و مشرکان ثمره‌ی رفتار و کردار ناشایستی است که داشتها از این‌جنبه که نگاه‌شان به سمت معبود حقیقی نبود و در پی عبادت معبودهای خود ساخته‌ای ود که نتیجه‌اش گمراهی خود خواسته بود. قرآن كريم اين وارونكى را چنین و ما دل‌ها و چشم‌هاي آن‌ها را واژگونه مي‌سازيم (آري آن‌ها ایمان نمي‌آورند) همان گونه که در آغازء به آن ايمان نياوردند! و آنان را در حال طنیان و سركشي به خود وامي‌گاريم تا سرگردان شون! وقتي انسان به بدترين مرحلدى عناد و لجاجت برسد بر ثر كناه و جهل» باطل را حق مي بيند؛ تا جا كه محكمترين دلايل عقلي و روشنترين دلايل حسي در دل او ابر ‎allies‏ در تاريخ درباردى ساحران زمان حضرت موسي عليدالسلام م يخوانيم كه براي مسحور کردن چشمان بینندگان و أغفال مردم؛ ریسمان‌ها و عصاهابي را درست ‎as‏ بودند كه بر أثر وسليل حرارتي يا مواد شيميايي مخصوصي كه درون آن‌ها قرار داشت به حرکت درمي‌آمدند و تمااگران گمان ميکردند نها زنده هستند: ‎SH‏ سا و ساهاي ‎Sp Siang sips fl slg)‏ من ‎ ‎west ‎The Nes Et ‏د همان ج١ ‎The‏ ‎Hit‏ فته ‎ ‎Scanned by CamScanner 

صفحه 37:
مفسران, عبارت ‎Kall JE‏ )| اثات‌کننده‌ی «سحر تخییلی» مي‌دانند که ساحره پديه‌اي را در نگاه و چشم مردم) غيرواقعي جلوه مي‌دهد و مردم خیال مي‌کنند حقیقت ۱ است. ۴- نگاه محققانه اما ناتوان انسان در قبال نعمت چشم. وظیفه‌ای دارد وآن این است که در پی کشف حقایق هستی باشد و بداند که بارها و بارها اید خلقت عالم را وارسی کند تا اسرار الهی برایش عیان شده؛ اگر چه در پی‌گیری امور - يه ظاهر- نتيجهاى حاصل نشود ولى بايد بداند كه جه ‘ome ‏همان كسي که هفت آسمان را بر فراز یکدیگر آفرید در آفرینش خداوند رحمان هیچ‎ # ‏تضاا و عيبي نمي‌بینی! بار دیگر نگاه کن» آیا هیچ شکاف و خللي مشاهده مي‌کنی؟!‎ بار ديكر (به عالم هستي) نكاه كن» سرنجام چشمانت (در جستجوي خلل و نقصان ناام مانده) به سوي تو باز مي‌گردد در حالي که خسته و ناتوان است! بروردكار عالميان به بيامبر (صلي الله عليه و آله) امر مىكند تنا به خلقت و آفرينش آسمانها نكاه كند و دوباره و سدباره امر به أن مىنمايد تا بيان كند كه انسان مكلف است در اسرار عالم تحقيق كند؛ اكر جه لازمدى اين تحقيق ‏ رجوع مکرر به دینی‌ها و دانستنىها باشد. از طرفى نبايد انتظار جيزى را داشته باشد كه خواهان آن بودهه بلكه بايد بى كير كشف باشد؛ كو اينكه كسى به باور خود مىخواهد با دلايلى كه بر اثر بررسى مىيابد ثابت كند كه هيج نظم و ترتيبى در هستى وجود ندارده اما بس از اين 3115 ‏قرآن يزوهى (خرسشاهي)ج اص‎ -١ لک ۳و1 55 Scanned by CamScanner 

صفحه 38:
بررمنى دقيقاً دلائلی را در اثبات نظام آفرینش می‌یابد و سرخورده از این تحقیق برمی‌گردده در صورتى كه حقيقت مطلب اين است كه او بيروز از تلاش خود بيرون أمده و أن اينكه توانسته باور غلطى را از ذهنش باك كند ويك باور درست را جايكزين آن نمایده حال» آیا این شکست است یا پیروزی؟ به هر حال از اين آيات دو نتيجدى مهم ميتوان كرفت: نخست اين كه قرآن به همدى رهروان راه حق» دستور مؤكد ميدهد كه هر جه ميتوانند در اسرار عالم هستي و شكفتىهاي جهان آفرينش بيشتر مطالعه و دقت كنند وبه يك بار و دو بار قناعت ننمايد؛ جه بسيار اسراري كه در نكاه اول و دوم خود را نثشان نميدهد ديدههاي تيزيين لازم است كه بعد از جندين نكاه آن ها را بيابد. ديكر اينكه هر قدر انسان در اين نظام دقيقتر و باريكتر شود انسجام أن را بهتر درك مي كند؛ انسجامي خالي أز هر كونه كي نقص و خلل. و كر در نظر سطحي و ابتدابي» بعضي از يديددهاي اين جهان به عنوان شرور و آفات و فساد ديده ميشود (همجون زمينلرزههاء سيلابها و بيمارى ها و حوادث ناكواري كه كدكاه در زندكي انسان ها رخ ميدهد) در مطالعات دقيقتر روشن ميشود كه أنها نيز اسرار و فلسفدهاي دقيق و مهمي دارند" ۵- نگاه لذت بخش چشمي که در بهشت از نعمت‌هاي مادي و نامحدود آن لذت مي‌برد: مي‌برد موجود است و شما در آن (بهشت) آنجه دل‌ها مي‌خواهد و چشم‌ها از آن هميشه در آن خواهيد ماند! ۱- تفس نمنج!۲ ص ۳۷۰ > اد زخرف/1۱ 9 Scanned by CamScanner 

صفحه 39:
لذت چشم در بهشت آن‌قدر اهمّت دارد که خداوند آن را بمد از «لذت نفس» آورده؛ يعني تمام لذتهاي نفس را يكجا كفته و لذت جشم را به صورت «ذكر خاص بعداز عام» مورد توجه قرار داده است؛ زيرا لذت بينابي» معاال لذت ساير اعضاست و يا بيشتر' و جه تعبيري از اين زيباتر و جامعتر؟ آمروز در ذهن ما مي‌گنجد يا نمي جالب این که مسأله‌ی خواست دل, از ‎y‏ ‏پرمعني است. بعضي نیز عقیده دارند که جمله ما تشتهیه الانفس" اشاره به تمام لذات جسماني استء در حالي كه جمله" تلذ الاعین" بانگر لذات روحاني است جه لذتي در بهشت بالات از اين كه انسان با چشم قلب به جمال بي مثال بروردكار نكاه كند كه يك لحظدى أن أن از تمام نعمتهاي مادي يهشت برتر است. بديهي است هر قدر شوق يار بيشتر باشدء لذت ديدار بيشتر است و به تعبير ديكر آنجا عالمي است كه انسان كاملاً با واقعيتها هماهنك ميشود و به كفتدى شاعرة آنجه بيني دلت همان خواهد! و آنجه خواهد دلت همان بين خائمه: کافی است چشم‌ها را که نعمت عظیم الهی است قدر دانسته و با عقل و درایته شگفتی‌های زیبای نهفته در ملکوت عالم را نظاره گر شده, در پی کشف اسرار و حقایق ريم تا بتوانيم در محضر خالق هستی پاسیخ گوی لذت جشم جدا بیان شده است و این جدایی همانا كوش و جشم ودل همه مسؤولئد. أمام زین العابدین (علیه لسلام) در حق اين نعمت ویژه‌ی الهی می‌فرماید: We real ett i) 3 MPM ee i eT eagle Wille Scanned by CamScanner 

صفحه 40:
حق چشم تو آن است که آن را از هر ناو پوشانی وبا اسفاده از چشم, عبرت آموزی و جز بدین منفورآن را به کر نگیری و از هرزه نگری و بهوده نگه کردن پروا کنی؛ زرا با چشم ی بای بر لش خودبیفزنی و یا بینش خود را آفزون کنی؛ چرا که چشم وسیله‌ی عبرت آموزی است.! و امام صادق (علیه لسلام) در مصباح الشریعه این چنین می‌فرمید: بر هر جزء از اجزاي تو و بر هر عضو از اعضاي تو زكاتي است واجب, و حقي است لازم: و زكات جشمء نظر كردن است بر مخلوقات و عبرت كرفتن از آنها و قرو بستن او ست | از هر جه حرام است و از هر جه باعث شهوت نفس است." با توجه به موارد مذكور, أيدى ذيل را در نظر بكيريد قطي درك نهى الهى از نكاههاى كناه آلود برايتان آسان خواهد شن بارهم و یحو فروجهم ‎slot‏ بل ‎Jy ashes |‏ لْمُؤْمنات ‎gale‏ من أنصرهن و ب ‏”به مردان مؤمن بكو كه جشمان خويش فروكيرند و شرمكاه خود نكه دارند اين ‎Lely‏ اخدا به كارهابي كه ميكنند أكاه است. © وبه زنان مؤمن ‏بكو كه جشمان خويش فروكيرند و شرمكاه خود نكه دارند» اميرالمؤمنين على عليه السلام در راستاى تأثيركذارى جشمان بر جان و دل صاحبش ‎ ‎ ‎ ‎ ‏رو ‎ ‎ ‎sual ‎ ‎ ‎a‏ هاش خی برقع پل کنر ‎gia aly Fae ota‏ یه شار » حار رارج الادص: ‎3١‏ ‏؟- على كل جز من اجزائك زكاة واجبة لله تعالى.... فزكاة امن لطر بلمر. و ض عن التهوت و سا یشاهها » ‎ARB an‏ ‎vote‏ ‎nari ‎ ‎Scanned by CamScanner 

صفحه 41:
هر جه جشم ميل دارد به أو ندهيد كه نتيجهى أن فراموشى ياد خداست.' و به بيان ديكر كه نشانگر اهميت بالای دیدگان است می‌فرمید: كورى جشم بيهتر از بسيارى از نكادكردنهاسته" ‎pa taal‏ 9 با امام زين العابدين (عليه السلام) از خداوند مى خواهيم كه :ولا تقل لشىاء من ‎ ‎ ‎ ‎12a ju’ Slee seareum duappesee ue ‏چوارح ما را در عصیان خود نفذ مگردان.‎ ‏"والحمداثه رب العالمین * ‎ ‏حوزه علمیه همدان ‎VAY‏ ‎ ‎ded‏ فی وی :خی خرف من سین دا طردا ها کم من کر شرع تهج الا انس لاس۲۷ ۲ات ای بروت ‎NO ee dae Tce dail is hl WS all i ۲‏ ‏صحيقه سجادي. دعاق نهم 2 ‎ ‎Scanned by CamScanner 

صفحه 42:
منبع: * قرآن كريم * نهج البلاغه, خطبه۸ * صحیفه سجادیه * میزان الحکمه. ج ۱۲ * الکافیج۲ * تحف العقول *_ترجمه تفسير لميزان © تفسير نمونه © تفسير مجمع البيان * تفسير قمى تفسير موضوعى قرآن (بيام قرآن) ‏ آية الله العظمى مكارم شيرازى * تسیر موضوعی قرآن ( أ اله العظمى جوادى أملى) * مثالهاى زيباى قرآن»ج١‏ * قرآن بزوهى (خرمشاهى اج" * چشم در قرآن» اسماعيل نساجى زواره (مقالة) * شرح نيج البلاغه إعلامه جفری) * شرح نيج البلاغه ( ابن ابى الحديد) ١ ‏بحرالمعارفهج‎ بحارالانواررج اوج ‎١‏ * عيون اخبار عن الرضا عليه السلام Scanned by CamScanner 

صفحه 43:
Scanned by CamScanner 

Scanned by CamScanner Scanned by CamScanner Scanned by CamScanner Scanned by CamScanner Scanned by CamScanner Scanned by CamScanner Scanned by CamScanner Scanned by CamScanner Scanned by CamScanner Scanned by CamScanner Scanned by CamScanner Scanned by CamScanner Scanned by CamScanner Scanned by CamScanner Scanned by CamScanner Scanned by CamScanner Scanned by CamScanner Scanned by CamScanner Scanned by CamScanner Scanned by CamScanner Scanned by CamScanner Scanned by CamScanner Scanned by CamScanner Scanned by CamScanner Scanned by CamScanner Scanned by CamScanner Scanned by CamScanner Scanned by CamScanner Scanned by CamScanner Scanned by CamScanner Scanned by CamScanner Scanned by CamScanner Scanned by CamScanner Scanned by CamScanner Scanned by CamScanner Scanned by CamScanner Scanned by CamScanner Scanned by CamScanner Scanned by CamScanner Scanned by CamScanner Scanned by CamScanner Scanned by CamScanner Scanned by CamScanner