پاورپوینت کامل و جامع در مورد معماری دوره قاجار

به نام یگانه معمار هستی عصر قاجاریه -1304 1158ه.ش دوره اول 1229.ه.ش1164 معماری عصر قاجاریه 1304.ه.ش1164 دوره دوم 1260.ه.ش1229 دوره سوم 1304.ه.ش1260 شیوه اصفهانی ادامه معماری تاریخ ایران شیوه اصفهانی ادامه معماری تاریخ ایران شیوه تهرانی تلفیق شیوه اصفهانی و سبک نئوکالسیک شیوه اصفهانی ادامه معماری تاریخ ایران شیوه تهرانی تلفیق شیوه اصفهانی و سبک نئوکالسیک شیوه فرنگی سبک نئوکالسیک خاندان قاجاریه از سال 1158الی 1304ه.ش ه.ش .به مدت 146سال در ایران سلطنت کردند.در طی این مدت تحوالت بسیار زیادی در شئون .مختلف مملکت صورت گرفت معماری این دوره حدودا یک و نیم قرن را شامل می شود تاریخ ها و وقایع مهم 1آقا محمد خان 1158-75ه.ش. 2فتحعلی شاه 1176-1213ه.ش. 3عباس میرزا 1203-1249ه.ق. 4محمد شاه 1213-26ه.ش. 5ناصرالدین شاه عهدنامه هرات گسترش شهر تهران سه سفر شاه به اروپا کارخانه گاز راه آهن قیام تنباکو 1226-74ه.ش. 17سال 27سال 46سال 13سال 48سال آغاز سلطنت قاجاریه و پایتختی تهران عهدنامه گلستان و عهدنامه ترکمنچای اولین اعزام دانشجو به اروپا چاپ اولین روزنامه در ایران نخستین سیم تلگراف 6 مظفرالدین شاه 7محمدعلی شاه 8احمد شاه 1274-85ه.ش. 1285-88ه.ش. 1288-1304ه.ش. 11سال 3سال 16سال امضای فرمان مشروطیت به توپ بستن مجلس پایان سلطنت خاندان قاجاریه شیوه های معماری تاریخی ایران پارسی پارتی رازی خراسانی اصفهانی تهرانی شیوه هایی هستند که شامل معماری عصر قاجایه می .شود آذری شیوه اصفهانی .این شیوه در ابتدا از آذربایجان شروع می شود و معماری بومی آذربایجان روی آن تأثیر می گذارد .ولی بعد ها در اصفهان جا می افتد .بهترین آثار این شیوه در اصفهان می باشد شیوه اصفهانی کمی پیشتر از صفویه (پیرنیا)269،1369 از زمان قراقویونلوها تا اواخر محمد شاه قاجار ادامه می یابد. تهرانی شیوه تهرانی شیوه شاید بتوان شیوه ای را نیز به نام شیوه انحطاط یا شیوه تهرانی نام برد(.پیرنیا)42،1369 نظریه پردازان در مورد معماری عصر قاجاریه :رامین جهانبگلو چنین بیان می کند مدرنیته در معماری ایران در نتیجه افزایش ارتباط ایرانیان با اروپا در دوره قاجار شروع شد و شیوه های جدید معماری نخست از طریق روسیه و قفقاز و سپس از طریق بوشهر و خلیج فارس وارد ایران شد(.جهانبگلو)79،1384 رابرت هیلنبرند تماشایی ترین فن آوری تزیینات در عصر قاجاریه را آیینه کاری می داند.بدین صورت نمایش و پردازش با نور به صحنه پردازی و بازی با رنگ اضافه شده است .وی خاستگاه این نوع تزیینات را اروپا ذکر می کند)Hillenbrand2011,7( . صاحبنظران فوق نگرش مثبتی به معماری قاجاریه ندارند .این معماری از نظر آنها به تقلید از معماری سنتی ایران و یا معماری غرب انجام شده و فاقد پویایی الزم برای نوآوری و احداث بناهایی فاخر .بوده است به نظر من در همین دوره قاجار هم ،یکی از چیزهای بسیار خوبی که معماری ایرانی به آن دست یافت، معماری خو>ب مسکونی ،یا خانه است .در طول تاریخ ایران خانه هایی به زیبایی و خوبی خانه های دوره قاجار تا زمان ناصرالدین شاه نبود(.پیرنیا)6،1374 عصر قاجاریه دوره اول .ه.ش 1229-1164 دوره اول با استقرار حکومت آقا محمدخان قاجار آغاز گردید و سپس برادرزاده اش فتحعلی شاه و فرزند فتحعلی شاه عباس میرزا و در نهایت فرزند عباس میرزا محمدشاه در این دوره .حکومت کردند سلسه قاجاریه در ابتدای امر با قدرت و سازمان دهی منسجم آغاز شد .در این دوره ،حکومت مرکزی .دارای انسجام و قدرت فرماندهی در مقابل جریانات مختلف در داخل و خارج از کشور بود آقا محمدخان قاجار فرزند محمدحسن خان،رئیس دسته اشاقه باش،از ایلهای قاجار و ساکن دشت گرگان بود. (معین)40،1371 او فردی با سیاست،مدیر و جنگجو بود. وی در تمام جنگها چه با رقیبان خانوادگی و یا حکومت های افشاریه و زندیه و چه با سپاهیان روس، نمیخورد. همواره پیروز بود و هیچ گاه شکست 1158 .ه.ش 1164 .ه.ش 1174 .ه.ش 1175 .ه.ش خود را پادشاه ایران خواند انتخاب تهران بعنوان پایتخت تاج گذاری در کاخ گلستان به دست عده ای از نزدیکان خود به قتل رسید آقا محمدخان قاجار آخرین پادشاه ایران بود که مستمرا در جنگ های داخلی و خارجی حضور داشت و توانست در مقابل یک دولت مقتدر اروپایی یعنی روسیه تزاری با قدرت مقابله کند. او مملکت را یکپارچه کرد و مرزهای جغرافیایی کشور را گسترش داد. با وجود اینکه آقا محمدخان مردی جنگاور بود ،ولی در زمینه عمران و آبادی پایتخت و به طور کلی کشور، .کوششی نکرد و شاید هم مجالی برای این کار نداشت یکی از تصمیمات او که تأثیر زیادی بر شهرسازی و معماری ایران در دوره های بعد داشت انتخاب تهران به عنوان پایتخت بود اهمیت داشت .زیرا تهران از یک طرف به گرگان که این تصمیم برای وی از نظر استراتژیک و .سیاسی .خاستگاه و مرکز قدرت قاجاریه بود نزدیک بود،و از طرف دیگر به فالت مرکزی ایران دسترسی آسان داشت فتحعلی شاه فتحعلی شاه در رکاب عموی خود ،مرد جنگاور قابلی بود.ولی بعد از رسیدن به سلطنت، اوقات خود را بیشتر در پایتخت و در داخل کاخ های خود سپری کرد. در زمان فتحعلی شاه دو جنگ بسیار مهم و سرنوشت ساز میان ایران و روسیه تزاری صورت گرفت. پس از شکست ایران در این منازعات ،طی دو قرارداد (گلستان 1192ه.ش و ترکمنچای 1207 ه.ش) یک طرفه بخش های وسیعی از نواحی شمال غربی از کشور جدا گردید. در طی این جنگ ها قدرت برتر آتش توپخانه و تسهیالت مدرن بر ما معلوم شد. حکومت قاجاریه مواجه با تجهیزات جهانی شده بود که دیگر امکان توفق نظامی بر آن میسر نبود.دو راه بیشتر نبود ،یا می بایست همچنان با این جهان جدید و ناشناخته می جنگید و منتظر عواقب آن می ماند و یا خود نیز به این تجهیزات جدید مجهز میشد.ظاهرا هر دو راه انتخاب شدند. عباس میرزا نکته حائز اهمیت در جنگ دوم ایران و روسیه این بود که در ابتدای این جنگ،ایران فتوحاتی به دست آورد و عباس میرزا توانست: بخش های وسیعی از اراضی کشور که در جنگ قبل از دست رفته بود را مجددا به مام میهن بازگرداند. عباس میرزا اولین فرد از خاندان قاجار بود که به عجز و ناتوانی سپاه ایران در مقابل قشون بیگانه پی برد و به فکر چاره جویی افتاد. عباس میرزا چاره مقابله با تهاجم غرب را تجهیز ایران به علم ،تکنولوژی و فن آوری اروپایی می دانست. در سایه اقدامات نظامی روسیه در قفقاز و جنگ های ایران و روس عواملی به وجود آمد که باعث :تسریع در انتشار تمدن اروپایی در ایران شد .این عوامل عبارتند از جلب مستشاران خارجی و فرستادن محصل و کارگر به خارجه و پرپا ساختن برخی مؤسسات صنعتی به سبک جدید در آذربایجان و ترجمه کتب خارجی به فارسی آمدن هیاتهای نظامی فرانسوی و انگلیسی به ایران و اصالحاتی که ایشان در سپاه ایران و .ساختن اسلحه و استحکامات و برداشتن نقشه ها و ترجمه کتب کردند رفتن یک عده از ایرانیان به اروپا و هندوستان و آشنا شدن آنها با معارف جدید و نقل معلومات خود از راه ترجمه بعضی از کتب و نوشتن رساالت و حشر و نشر با مردم و آشنا ساختن ایرانیان به بعضی از حرف و صنایع اروپایی(محبوبی اردکانی 51،1378و)50 م یالدی1807 عهدنامه فینکن اشتین هدف ایران مقابله با تهاجمات نظامی روسیه در قفقاز بین ایران و فرانسه هدف فرانسه رسیدن به سرزمین هندوستان از طریق ایران برای نخستین بار در زمان فتحعلی شاه بودکه سپاهیان ایران توسط اروپاییان تعلیمات نظامی دیدند. در اولین موردی که ما تابع غرب شدیم و احساس نیاز به آنها نمودیم در زمینه نظامی بود. آشنایی با تسحیالت نظامی و فنون جنگاوری غرب ،اولین زمینه آشنایی با دستاوردهای مدرنیته در ایران را فراهم نمود. عباس میرزا تنظیم قشون ایران را بر اصول اروپایی آغاز کرد و ابتدا از روس ها یاری خواست و بعد از وجود صاحب منصبان فرانسوی و انگلیسی استفاده کرد و برای غلبه بر تعصبات هموطنانش،این شاهزاده ،خود لباس متحد شکل نظام اروپایی می پوشید و در تمرینات روزانه شرکت می کرد(.معین )1134،1371 ه.ش 1236 جنگ هرات ناتوانی مقابله با دول اروپایی شهرسازی دوره شهرهای ایران دراول این دوره نمادی کامل از شهری سنتی بودند. این شهرها دارای بافت یکپارچه سنتی با مقیاس انسانی و محصور در حصاری مرتفع بودند .ارگ حکومتی نیز دارای حصاری مرتفع تر از حصار شهر بود که حاکمان را از رعایا جدا میکرد. معابر شهرها بازارها عمدتا باریک بودند و در یک سیر غیر مستقیم امتداد داشتند. اکثرا در مجاورت ارگ حکومتی،مسجد جامع و میدان اصلی شهر قرار داشتند.لذا محوطه بازار در موقعیت بسیار مهم و ممتازی قرار داشت و نبض اقتصادی شهر در این مکان می تپید. .از دیگر خصوصیت بارز شهرهای سنتی ایران محله ها بودند هر محله در غالب یه موارد دارای یک دروازه بان و یک دروازه که شبها بسته می شده ،بوده است. مراکز محالت مانند مرکز شهر بودند ،منتها در یک مقیاس کوچکتر. این مراکز عموما دارای یک میدان ،یک یا چند مسجد در اطراف آن ،یک حسینیه سرپوشیده و یا سرباز ،یک یا چند مغازه ،یک حمام و گاهی هم در محالت بزرگتر یک آب انبار ،مدرسه و کاروانسرا بوده اند. مراکز محالت از طریق گذرها به یکدیگر متصل بودند.در مکان هایی که از اهمیت بیشتری برخوردار بودند عرض این گذرها زیاد میشد. دیگر خصوصیات شهرهای سنتی ایران سواد آنها بود .سواد این شهرها ،با بلندترین ساختمان های شهر که همواره ساختمان های مذهبی مانند مساجد ،مدارس و تکایا با گنبد ها و گلدسته های ملون بوده، مشخص می شد. معماری 6نمونه بنا که از نظر طرح و ایده معماری از اهمیت بیشتری برخوردارند: عمارت دیوان خانه عمارت خروجی قصر قاجار مسجد مدرسه آقا بزرک عمارت بادگیر سرای وثوق الدوله عمارت دیوان خانه عمارت دیوانخانه در ارگ حکومتی تهران احداث شده عمارت تخت مرمر(دارالعماره) دوره کریم خان زند ب رگزاریمراسم ت اج گ ذاریپ ادشاهانق اجار - ب رگزاریمراسم س الم ن وروزیدرپیشگاه ش اه - دیدارشاه ب اامرا ،س فرایخارجیوشخصیتهایم هم - داخلیوخارجی ب ار عام ط بقاتم ختلفمردم - دوره قاجاریه پالن این ساختمان به صورت یک کوشک مستطیل شکل و باغ جلوخان و اطراف آن به صورت هندسی (همانند باغ های سنتی ایران) عملکردهای این ساختمان تزیینات و آینه کاری عمارت خروجی نمای جنوبی (نمای اصلی) ایوان تخت مرمرتاسال 1262ه.ش قوس های جناغی،ستون ها با بدنه مارپیچ زندیه،آینه کاری و پنجره های ارسی یک بام شیب دار بر روی ایوان که درنما مشخص .می باشد شیوه اصفهانی ویژگی های این ساختمان نماد فرنگی این بنا نقاشی های واقع گرای درون ایوان ازسال 1262به بعد متاثرازهنرغرب به جای پنجره های ارسی ،پنجره هایی با قوس نیم دایره احداث شده بام شیبدار نیز از یک ،به سه عدد افزایش یافته که در .نمای جنوبی ساختمان مشخص است عمارت خروجی شروع ساخت این بنا درزمان آقامحمد خان قاجار پایان ساخت این بنا درزمان فتحعلی شاه سبک عمارت خروجی ویژگی های این ساختمان تقسیم مجموعه کاخ گلستان به دو قسمت شمالی و جنوبی سبک اصفهانی قوس های جناغی و مقرنس کاری ،ستون های مارپیچ ،آینه کاری ،بام شیبدار ،تزیینات ،گره چینی و اسلیمی نمادهای فرنگی درعمارت خارجی تخریب این بنا تزیینات و سنتوری وسط ساختمان درزمان ناصرالدین شاه به جای آن استخر بزرگ جلوی عمارت بادگیر و شمس العماره احداث گردید.این استخر در اوایل سلطنت .رضاشاه برچیده گردید قصر قاجار ساخت این بنا سال 1178ه .ش .در شمال شرق دارالخالفه تهران رو به جنوب نمای اصلی قصر همانند یک قلعه نظامی بر فراز تپه ای نسبتا مرتفع ساخته و در چهار طرف آن چهار برج با باروهای بلند .احداث شده بود ویژگی های این بنا در ورودی کاخ در وسط ضلع جنوبی حوض های آب و فواره های متعددی ساخته شده ازآجر پخته .بنای قصر سه طبقه بود .طبقه دوم ،تاالر بزرگ آیینه واقع بود .طبقه سوم اتاقی که از چهار سمت به مناظر اطراف نگاه می کرد قرار داشت سقف و دیوار های این اتاق گچ بری های زیبا زینت یافته به طال و الجورد و شنجرف رنگ آمیزی شده در میانه ی هر بدنه دیوار مناظر شکار و مجالس بزم درون قاب هایی با گل های برجسته از گچ نقاشی شده بود. چهار برج زیبا در چهار گوشه بنا طبقه اول اتاق آینه کاری با سقف مقرنس طبقه دوم اتاق مزین بگچ بری های ظریف و نقش های رنگارنگ ویژگی های این بنا قوس های جناغی بام شیبدار چهار طرفه نمای ساختمان بجز بام شیبدار شیوه اصفهانی مسجد مدرسه آقا بزرگ ویژگی های مسجد – مدرسه آقابزرگ درمرکز شهرکاشان نمادهای مساجد سنتی در اقلیم گرم و خشک ایران در این .مسجد مشهود است دوایوان بزرگ در دوضلع جنوبی و شمالی حیاط مرکزی بزرگ در وسط ساختمان قوس های جناغی و تزیینات کاشی کاری با نقوش اسلیمی تزیینات این ساختمان ملهم از تزیینات و معماری شیوه .اصفهانی است نوع تزیینات مصالح رسمی بندی گره چینی آجر کاشی جدا کردن عملکرد مسجد از اقامتگاه طلبه ها مقرنس سنگ گچ نکته حائز اهمیت و نوآوری در طراحی این ساختمان عمارت بادگیر عمارت بادگیر ساختمان های دوره فتحعلی شاه در سمت جنوب شرقی کاخ گلستان احداث شده است. ویژگی های ساختمان چهار بادگیر در چهار طرف آن شیوه اصفهانی تنها المان های فرنگی حیاطی کوچک و تاالری بزرگ دارد که ارسی و درو دیوار و سقفش به طال و الجورد زینت یافته. بام شیبدار سنتوری سرای وثوق الدوله سرای وثوق الدوله این ساختمان در جنوب شرق میدان بهارستان ،پایین تر از خیابان امیرکبیر،در کوچه میرزامحمود وزیر واقع است. بخش اندرونی ساختمان تخریب شده است و تا به امروز بخش بیرونی آن نسبتا سالم مانده است ویژگی های ساختمان تزیینات سنتی آن دو بادگیر مرتفع قوس های جناغی مقرنس کاری ،قطار بندی ،کاشی کاری ،گچ بری ،آیینه کاری و طرح های اسلیمی و گره چینی نمادهای فرنگی بام شیبدار سنتوری متأثر از هنر غرب نقاشی ها و تزیینات واقع گرا ویژگی های شیوه اصفهانی در دوره اخیر ساختمان های درونگرا دیوارهای باربر ،طاق محدب، قوس های جناغی بام شیبدار با پوشش کاهگل،بعضا با نمای سنتوری بدنه ستون ها به صورت صاف یا مارپیچ ،سرستون مقرنس تزیینات کاشی کاری،گچ بری، ،حجاری،رسمی بندی مقرنس نقوش انتزاعی و طرح های اسلیمی ،گره چینی و خطاطی تصاویر واقع گرا مصالح بنایی و تیر و تخته چوبی آجر کاهگل ،گچ و سنگ در نما عصر قاجاریه دوره دوم .ه.ش 1260-1229 .دوره دوم مقارن با سه دهه اول سلطنت ناصرالدین شاه است :زمان ناصرالدین شاه از سه جهت حائز اهمیت است در طی این زمان نسبتا طوالنی ،مملکت در یک آرامش نسبی قرار داشت.پس از .سلطنت ناصرالدین شاه نیز مملکت آرامش سیاسی و اجتماعی نداشت به لحاظ وجود آرامش نسبی سیاسی و نظامی ،اقدامات عمرانی و ساختمانی متعددی .در مملکت و باالخص در تهران صورت گرفت اسناد نوشتاری و تصویری در مورد ساختمان های این دوره نسبت به دوره قبل بیشتر است. .از زمان ناصرالدین شاه زمینه افزایش و تقسیم مسؤلیت های حکومت ایجاد گردید .ناصرالدین شاه برای اولین بار در تاریخ ایران به تشکیل شش وزارتخانه در ایران فرمان داد 1238 ه.ش تشکیل مجلسی به نام مجلس شورای دولتی از وزیران و اعیان و شاهزادگان تا در .باب اجرای اوامر و...جهت مطالعه ادامه متن، فایل را دریافت نمایید.