صفحه 1:
روندهای بینالمللی در حکمرانی دانشگاه
Autonomy, self-government خردمختاری, خودگردنی و توزیع اختیارات
and the distribution of
Edited by Michael Shattock (2014) authority
af
November 2023
صفحه 2:
1 iti .d
۱
eerie Vt Ment Relig
Ph.D. program in Higher Education Management, Faculty of Psychology and Educa 2
tion, Allame Tabataba'i University, Tehran, Iran
صفحه 3:
دانشگاههای فرانسه: تولد دوباره نهادی اخیر
PERCENT Ta mele el
دانشکدههای رشتهمحور و ایجاد
سسات آموزش عالی چندرشتهای
انجام شد. اما این طرح در اکثر
205 از دیرباز
0
Dy ene Tas ad
ele ster ge rep
فرانسه بودهاند.
2000 (متوقف)
tn ey 1 211111101
سا
Rene)
Suppressed, discipline-based
صفحه 4:
دانشگاههای فرانسه: تولد دوباره نهادی اخیر
0 ess Papen Ce APN IRC ae SLT AY PICS ORE rer ee TT)
با هدف تقویت نقش رئیس ۷ 1 Recon ern | rc ier
FSR arg Meee er cen) See 6 1 Oe see)
نه كاركنان ادارى دانشكاه. ؛ أما حضور آنها بىاثر است. جدید انجام شد.
president, new facultés’ (Unités de Formation et de Recherche, ‘Education and Research Units’), stakeholders, administrative staff 4
صفحه 5:
دانشگاههای فرانسه: تولد دوباره نهادی اخیر
پژوهش مأموریت اصلی دانشگاهها
محسوب نمیشد؛ در نتیجه موسسات
Nee hart] Ree ao
Se eC tery tee eo)
دانشگاههای فرانسه در درجه اول
۱
2 oreo) کردند؛
مى كردئد» همجنين داتشجويان را ie
برای مشاغل مدیریتی سطوح میانی 7 0
ROT) ۱0[
2111110110
انا ان منجر به تمایز ضعیف بین
secondary, Centre National de la Recherche Scientifique
صفحه 6:
دانشگاههای فرانسه: تولد دوباره نهادی اخیر
و رات مر سس EN AeA 2 220008 5
با ايجاد دانشكاههاى معاصر. شهرت تعامادت ی سم
RRO Perea peer
نهادهاى جداكانهاى باقى ماندهاند. 0 alee)
eres ال
"Grandes écoles" is a term used in the French education system to refer to a group of prestigious higher education institutions in France. These
institutions are known for providing advanced education in various fields, such as engineering, business, public administration, and humanities.
Grandes écoles
صفحه 7:
دستهای از اصلاحات از سال ۲۰۰۶
۳ ۳ لت ا
5 ررزیابی سیستم Ly تامين مالى را براى ل ددن
أموزش عالى فرانسه را متمركز اهشهاى بروزهمحورمتمركز كرد و |
و استاندارد. معیا ارسازى را يرى آنها را 09 ne ان
امر منجر به افزایش اعتبار 000100000
(يرستيرٌ) براى محققان برتر شد. انكليسى) و 5 (سازمان
تخصیص بودجه مرتبط کرد. سنجش پژوهش 00
Loi d'Orientation et de Programmation pour la Recherche et l' Innovation, Agence Nationale de la Recherche, Agence d'Evaluation de la,Recherche et
de l'Enseignement Supérieur, benchmarking
صفحه 8:
از اصلاحات از سال ۲۰۰۶
حطس
2000 ی 5
eStore aes
oe ant ae
Rs
Poles de Recherche eeemmmTETement Supérieur or Clusters of Research and Higher Education, Law on the Liberties and Responsibilities of
Universities
صفحه 9:
ل ل Se
كت
تاكيد و تكيه روساى دانشكاه بر تصميم
كيرى با بررسى و مشاوره همتايان؛
اساس دادهها و اطلاعات.
صفحه 10:
CI PS ya
ماموریت دانشگاه در یک سستم آموزش عالى متمر
ah MOB: ad
ROBERTO MOSCATI
Ph.D. program in Higher Education Management, Faculty of Psychology and 10
Education, Allame Tabataba'i University, Tehran, Iran.
صفحه 11:
ژگيهای متمایز سیستم آموزش عالی ایتالیا
سیستم آموزش عالی ابتالیا
در دهه ۱۹۸۰ اصلاحانی منشا ناپلتونی با کنترل مرکزی
۱
مدل های اروپایی انجام
تم به دلیل تقاضای
کم بازار و فشار اجتماعی
Recon reer Fe
برابر تغيير مقاومت كرد.
سر ملس رت
لس(
دارد.
academic estate 11
صفحه 12:
روند اصلاحات
Lie Sa] سس
مدل اصلاحات متمركز روند اصلاحات در اواخر دهه
icevein) 0
000 CC WR ON
Glee bic Joli a5 0,5 JLio و بر اساس نظربه
3
0000 Try es Perry
روندهاى ارويايى
is a concept in social sciences that suggests that the historical trajectory of a system or institution influences, »
its current and future development.
صفحه 13:
نتيجه اصلاحات: كمتاثير
ولى با اين حال تفاوتها
با ساير سيستمهاى
ارويايى كاهش يافت.
13
اصلاحات. بدون دخالت
Corporate governance
صفحه 14:
سا ا الل
۱
استخدام اعضای هیئت علمی افزایش یافت
هرج و مرج و عدم هماهنگی در دانشگاه ها منجر به از دست دادن کنترل توسط
۲ دولت مرکزی شد
deliberative bodies
صفحه 15:
پس از اصلاحات
Re een ces eel ey een core nee See CRT cae hy
توانستند از هرج و مرج جلوكيرى كنند.
ناکار آمدی ارگانهای ارزیابی, سیاستهای ناهماهنگ نهادى و بحران اقتصادى
Ph.D. program in Higher Education Management, Faculty of Psychology and 1
Education, Allame Tabataba'i University, Tehran, Iran.
صفحه 16:
۴ با انم
۱ rh)
رشته ها
برای بررسی وضعیت و پیشنهاد ؛
تدریجی با بنیادی را در مدیر
Agenzia Nazionale di Valutazione del Sistema Universitario e della Ricerca (National Agency for the Evaluation of the University and Research
System)
صفحه 17:
۰ب
ل one
دانشكادها نتوانستهاند حكمرانى و سازمان دهى داخلى خود را نوآورى كنند
cr ed ل ا ا ل
0 ONC ل el BTS) core)
فرايندهاى تصميمكيرى تلاش مى كنند.
oligarchie 17
صفحه 18:
Rye > aaa Cae FY) errr] OS) eee) را حفظ كنند ودر چارچوب
۱۳۳1۳07 ان ۳0
core) 00
00200
Resta ty ep |
يافته است.
به نظر مىرسد دولت و نظام ارزيابى .دش . علاقهاى به دنبال كردن
تمايز ندارند.
PAD, petra In سد اسح سي ا اس ا and
Education, Allame
صفحه 19:
/ا. اصلاح دانشكادهاى ملى در زاين؛ ييامدهايى
براى |مفهوم[ حكمرانى
JUN OBA
صفحه 20:
ادغام دانشگاههای ملی در ژاین
IC rarer Parris Cor ict os nea
SEs 01106
رت م .در بسيارى از كشورها انجام شد
Beenie ا EP T Core] KF)
Re mer crO ren ORT reper ie cara sm ees entre
Incorporation, national university corporations 20
صفحه 21:
۲ کنترل
ل
11
طريق ترليم
Panes 000
se
رابطه بین 76 ها و دولت
3
۱
دانشكاههاى ملى است كه بخش
ا ل ا
3 میدهد.
براساسی میس م 0 بودجه
توسط وزارت آموز
ورزش. علم و فناوری من
به هر دانشگاه به عنوان
هزینه عملیاتی یکجا past
مى يابد.
Ph.D. program in Higher Education Management, Faculty of Psychology and 21
Education, Allame Tabataba'i University, Tehran, Iran.
صفحه 22:
رابطه بین 6[ ها و دولت
ارزبابی نقش کلیدی در سیستم !۱ ایفا
0
Pe SE EST LOL Mere
مدیریت ارزیابی میکند.
The operational grant, National University Corporation Evaluation Committee
صفحه 23:
1,400
23
0 200 400 600 800 1,000 1,200
1 0 1 0 1 0
2741 mob
78.6 1383
800) 143.1
780 137.8
79101 ۶
1911107 8
37157 1
1917۳ 126.3
7100107" 2
2013 1258 91.6
Other Teaching and Research ™ Teaching and Research
(special grant) (general grant)
Ph.D. program in Higher Education Management, Faculty of Psychology and Educa
tion, Allame Tabataba'i University, Tehran, Iran
صفحه 24:
ساختار حكمرانى 711705
اصلاح دانشگاههای ملی در ژاپن اختیارات رئیس و هیئت مدیره دانشگاهها را افزایش
Cov] ROSES) 0 لاه ۱
رئيس دانشگاه توسط هیئت مدیرهای حمایت می شود که توصیههای شورای اداری و
S50 EBL 015 gh 9 dj ge! chow
هیأت مدیره متشکل از رئیس و مدیران اجرایی است که اکثریت مدیران از اعضای
هیئتعلمی جذب میشوند.
بركنارى رئيس دانشكاه به دليل نبود نهاد ناظر و نفوذ او بر هيئت انتخاب تقريبا بعيد
است.
صفحه 25:
ساختار حكمرانى 711705
هر )لال1) بايد داراى اعضاى خارجى در هيئت مديره و شوراى ادارى باشد. در
yr ye Cae 0 570
ال Peers ero her orn peor) eer كل
ا ااال URC aC hea prcec meng feed cur vone A pig) cc mci
بدون مجوز وزیر ایجاد کنند.
ا ا ل ا سين
منتقل شده است.
صفحه 26:
26
| President selection committee_.- >,
} equally represented
Both councils are
on the committe: |
Selection
President
Internal representatives
concerning education
and research
Executives
At least one
executive is
from outside.
Board of directors
(BoD)
Education and
research council
(ERC)
Deliberate on important mat-
ters concerning education and
research
یسم
ی
Au 055 | \
+
External mem,
bers only
لله
Internal representatives
designated by
the president
Not less than half
of the members
are from outside.
"Administrative
council (AC,
Deliberate on important mat-
ters concerning administration
Figure 7.3 Governance structure of NUCs.
Source: Tan Oba
Ph.D. program in Higher Education Management, Faculty of Psychology and Educa
university, Tehran, Iran.
tion, Allame Tabataba’
صفحه 27:
پیامدهای اصلاحات در حوزه حکمرانی داخلی دانشگاه
دانشكاههاى ملى در راين تصميمكيرى را متمركز كردهاند. تعداد كميتدها را كاهش. و قدرت
بیشتری به روسای دانشگاه و مدیران اجرایی دادهاند.
1 1
مرکزی برای شرکت در هیئت مدیره و شورای اداری دانشگاههای کشور دعوت به عمل میآید.
00 ee Re) Ger Core] RTS OS 2 te
مديريت منابع انسانى به منظور متمركز كردن مديريت كاركنان و استفاده استراتزيك از منابع
موجود تراز شده است.
Enterprise management, discretionary budget
صفحه 28:
پیامدهای اصلاحات در حوزه حکمرانی داخلی دانشگاه
OP eat [Coe RPC TRU pS Carr] ROY FCI Caen Pe]
ا ل Te) ا ل See Ste NC eee tered
نظر شده است.
Pere NC ee) SSE Tele NESS Weel الت ل
شده است. Ap erro) شواهد
برخی از دانشگاهها ساختارهای دانشگاهی خود را برای اراثه برنامههای متنوع و
تحقيقات بين رشتداى سازماندهى مجدد كردهاند.
صفحه 29:
پیامدهای اصلاحات در حوزه حکمرانی داخلی دانشگاه
|۱۳ ST ere Me tee torre Meer orl)
KOO Per iene Spon prety
Oe ل ee ee pl cern] rN Oa Oe owe] Re ee)
واركانهاى تصميم كيرى مشاركت دارند. Pee SSN reer ey
دانشجویان در بیشتر دانشگاهها در ارزيابى سر آموزشى و توسعه کارکنان
شرکت می کنند. اما مشارکت آنها در سایر فعالیتها محدود است.
صفحه 30:
Fer re Pea) Ya oer pre Spel ICICI Core] RK Dep Sle ROC) aes
RS mera ا ا
ممكن است مدبران دانشكاهى در مديريت دانشكاه فاقد تخصص باشند.
دانشگاه های ملی ژاپن فاقد مدیران استراتژیک حرفهای در کارکردهای
1[
فرهنك دانشكادها با اختلاف ارزشها و درك مدبريت تغيير كرده است.
صفحه 31:
my ل بر یتانیا؛
خمش مدل سنتی
1110114151: 51141710616
صفحه 32:
1 mr ayer Conn)
جامعه آزاد
ساختارهای حکمرانی دانشگاه در بریتانیا با استقلال نهادی, منابع مالی و فرهنگ سیاسی ملی
۱
۱ re Oe Ce ee re Reehy men OG Chere pe 8) Ce -1c Sie ee ee pene ley core Ky
ops Ears ster Owen ps Dee PAT Ys eye)
در سال 1115 به منظور توزيع بودجه دولتى بين
TOUR monn Tear scn ly م ا 0
در سال ren CUP RIL Ls) ا ا POE
0
سهم دولت در بودجه دانشكاه تا سال 118+-1١9359 به بيش از 8١ درصد افزايش يافت.
The University Grants Committee
صفحه 33:
emer Ne ern Ce tor rei ae Seer ae fees ا
eT Scale coheed SCE TO) cel Med Te greener
کنترلهای بوروکراتیک برای محافظت و پشتیبانی از آزادی دانشگاهها تعربف شده است.
دانشگاهها از طریق
۱ Cer eee ar pen pCeMn Ir Cpe Sed w | OMe)
PC ROE ee onl Oe cee Sle Wire) Se ered
Beer Se ed
The University Grants Committee, Public Accounts Committee, Cardiff University
صفحه 34:
ا ا ا ا ا ا ا ل
دانشگاه به عنوان رئیس اجرایی.
بازنگری در موازنه سنتی قدرت بین سنا و هیئت حاکمه.
2000 Me eee Stent) ote enced
PO eres Cnr YE NR Piel oper er pe Cok] ROUT CLE MB NT gea (ps [peered Pers Sep cn
اقتصاد. خصوصی سازی شرکت های دولتی و تمرکز بر مسئولیت فردی]
Oi ۳3 ثير بلندمدتى بر درك نقش معاونت و توازن قدرتهاى حاكميتى در دانشكادها
5 به عنوان رئیس دانشگاه بیزمنگام منصوب و در سال
صفحه 35:
خط باینری بر مدیریت دانشگاه )۱۹٩۲(
قدرت و اقتدار تصميم كيرى به سمت
Beer) ل ا ل ل ل
تمرکز اختیارات در مدیران اجرایی و کاهش مشارکت سنا نگرانیهابی
۳ در مورد e eoan even) 00 آسيب يذيرى آنها ۳
فشارهای eer eer eS کوتاه مدت دولت ايجاد کرد.
صفحه 36:
0 Ne ee re Cen ce Ree ar)
در فر آیندهای تصمیم گیری شده است.
ساختار دانشكددها و كاهش اختيارات سنا سبب شده كه اعضاى
OU Oe ا 20 0 5
POEs 0 ا ا ل h)
در مورد سبك هاى مديربت از بالا به يايين دارند.
Research-Intensive Universities, Post-1992 Universities: In the UK, the term "post-1992 universities" generally refers to
institutions that gained university status after a set of educational reforms in 1992. These universities were formerly polytechnics and 36
were granted university status during this period.
صفحه 37:
تمرکز قدرت در مدیریت اجرایی می تواند منجر به محدود شدن جریان اطلاعات
ew peed eae)
le ee POLE CEL Sonne ee seed corde CMe d st cave]
ار Reet Oe WE SCS eC
Feed eaty Socee pr rear kanye eens I event 0 pes oy
افزایس
Parr Peon Rupr Sey an ie Reon Cee On nv
فشارهاى خارجى ايجاد مىكند.
تبعيت از اهداف كوتاه مدت سياست دولت و دستكارى بودجه مى تواند استقلال و
اولویتهای دانشگاهی را ب ۱
Ph.D. program in Higher
Education, Allame Tabataba'i Uni
صفحه 38:
٩ تأثیرات بینالمللی» سلسله مراتبی و بازار بر
حاکمیت دانشگاههای استر الیا
JEANETTE BAIRD
صفحه 39:
تاثیرات بینالمللیسازی بر حکمرانی دانشگاههای استرالیا
دانشگاههای استرالیا تجربه گستردهای در مدبربت و اداره مشارکتها برای ارائه
خدمات بینالمللی دارند.
Cy yee Sere NT al ais Site nen peer Wts cern] k)
Rep reper ear veer Nene ree reece roc pec pe] ee)
دانشگاههای استرالبا نه تنها از سوی دولت استرالیا بلکه از سوی چندین دولت
ملی در سراسر جهان ل 0
Ph.D. program in Higher Education Management, Faculty of Psychology and Educa 39
tion, Allame Tabataba'i University, Tehran, Iran
صفحه 40:
تغیبرات حکمرانی در دانشگاههای استرالیا
"بازارها به شدت بر تفكر دانشكاه تأثير مى كذارند.
"هیئتهای حکمرانی دانشگاهها شببه هيئتةعمدبره
شرکتهای بزرگ شدهاند؛ زبان و ایدئولوژی مشارکت
جامعه در حکمرانی دانشگاه جای خود را مه وازگان و
اصطلاحات مدیربت خوب کسب و کار داده است که این
امر. نشاندهنده حرکت به سسمت رویکرد شرکنیتر بسه
حکمرانی دانشگاه است.
nt, Faculty of Psychology and Educa 40
صفحه 41:
تغیبرات حکمرانی در دانشگاههای استرالیا
"رهبری و اقتدار حول محور معاونتها متمرکز شدهاند.
"سلسلهمراتب تعبین کننده و هدایت کننده امور هستند.
"مناصب اداری و نیروی کار دانشگاهی به صورت غیرمعمولی
افزایش يافته است.
*نقش دانشجو در حکمرانی دانشگاه کمرنگ شده.
*رقابت در جذب دانشجو (چه بینالمللی و چه داخلی) رفتار
غالب در نظام دانشگاهی استرالیا است.
41
صفحه 42:
حکمرانی دانشگاه به فر آیند تصمیم حال افزایش است و موسسات
كيرى بيجيده ترى براى ياسخكويى آموزش 1
.جامعه در حال تغيير مى كند
Ph.D. program in Higher Education Management, Faculty of Psychology and Educa 42
tion, Allame Tabataba'i University, Tehran, Iran
صفحه 43:
۳
از نوجه شما سپاسکزارم
روندهای بینالمللی در حکمرانی دانشگاه
خودمختاری ،خودگردانی و توزیع اختیارات
)Edited by Michael Shattock (2014
:ارائه
علیرضا میرجمهری
November 2023
تأثیر اصالحات اخیر بر حاکمیت نهادی. 5
دانشگاههای فرانسه
Stephanie Chatelaine, and others
Ph.D. program in Higher Education Management, Faculty of Psychology and Educa
tion, Allame Tabataba’i University, Tehran, Iran.
2
دانشگاههای فرانسه :تولد دوباره نهادی اخیر
اصالحات 1968با هدف حذف
دانشکدههای رشتهمحور و ایجاد
مؤسسات آموزش عالی چندرشتهای
انجام شد ،اما این طرح در اکثر
شهرهای بزرگ شکست خورد.
3
دانشکدههای رشتهمحور از دیرباز
ارکان اصلی نظام آموزش عالی
فرانسه بودهاند.
دانشگاه های فرانسه در جریان
انقالب فرانسه سرکوب (متوقف)
شدند و بعدًا توسط ناپلئون در
ساختاری رشتهمحور دوباره ایجاد
شدند.
Suppressed, discipline-based
دانشگاههای فرانسه :تولد دوباره نهادی اخیر
رئيس دانشگاه ،معاون رئیس دانشگاه و
رؤسای دانشکدهها از بین دانشگاهيان
منتخب (اعضای هیئت علمی) هستند؛
نه کارکنان اداری دانشگاه.
4
رؤسا دانشکدهها و دانشگاهها توسط
همتایان خود انتخاب میشوند و
ذینفعان در شوراهای دانشگاه حضور
دارند؛ اما حضور آنها بیاثر است.
اصالحات حکمرانی در سال 1984و
2007با هدف تقویت نقش رئیس
دانشگاه و توانمندسازی دانشکدههای
جدید انجام شد.
president, new facultés’ (Unités de Formation et de Recherche, ‘Education and Research Units’), stakeholders, administrative staff
دانشگاههای فرانسه :تولد دوباره نهادی اخیر
پژوهش مأموریت اصلی دانشگاهها
محسوب نمیشد؛ در نتیجه مؤسسات
تحقیقاتی جداگانه مانند CNRS
(مرکز ملی پژوهش های علمی) ایجاد
شد.
5
دانشگاههای فرانسه در درجه اول
اساتید و دانشگاهیان آینده را تربیت
می کردند؛ همچنین دانشجویان را
برای مشاغل مدیریتی سطوح میانی
دولت آماده می کردند.
انقالب فرانسه و دانشگاه امپراتوری
ناپلئون منجر به تمایز ضعیف بین
سیستمهای آموزش متوسطه و عالی
شد.
secondary, Centre National de la Recherche Scientifique
تولد دوباره نهادی اخیر:دانشگاههای فرانسه
تعامالت بین دانشگاهها و مؤسسات
اما،تحقیقاتی ملی افزایش یافته است
.نهادهای جداگانهای باقی ماندهاند
مسیر روند تحول سیستم دانشگاهی فرانسه
شهرت،با ایجاد دانشگاههای معاصر
کالجهای نخبه و شکاف بین تدریس و
.تحقیق مشخص شده است
"Grandes écoles" is a term used in the French education system to refer to a group of prestigious higher education institutions in France. These
institutions are known for providing advanced education in various fields, such as engineering, business, public administration, and humanities.
6
Grandes écoles are highly selective and are often considered elite institutions.
دستهای از اصالحات از سال 2006
AERESارزیابی سیستم
آموزش عالی فرانسه را متمرکز
و استاندارد ،معیارسازی را
آسانتر و نتایج ارزیابی را به
تخصیص بودجه مرتبط کرد.
ANRتامین مالی را برای
پژوهشهای پروژهمحورمتمرکز کرد و
گزینشپذیری آنها را افزایش داد که
این امر منجر به افزایش اعتبار
(پرستیژ) برای محققان برتر شد.
قانون LOPRIدر سال 2006سه
تحول سازمانی عمده را در بخش
پژوهش و نوآوری فرانسه معرفی کرد،
از جمله ایجاد سازمانهای ANR
(آژانس ملی تحقیقات به زبان
انگلیسی) و ( AERESسازمان
سنجش پژوهش و آموزش عالی).
Loi d'Orientation et de Programmation pour la Recherche et l'Innovation, Agence Nationale de la Recherche, Agence d'Évaluation de la Recherche et
7
de l'Enseignement Supérieur, benchmarking
دستهای از اصالحات از سال 2006
م
خ
الف
تب
ر
خ
ت
ی
ظ
ا
ا
هرا مالی ز ا
ع
بر ض
ت
ا
و
اسا ی
ا
ع
ه
ت
س ی
ئ
تغی ر
ا
ت
ض
قانونتLRUر
یرا ا
علیها و
(قانون آزاد
یکی از مفاد قانون LOPRIایجاد
ق
ا
ب
دانشگاهها) درم
مسئولیتد
ت
سال
نهادهای دانشگاهی بزرگتری به نام
های ت
ر
ی
ا
پیوند بودجه با نتایج ارزیابی ماهیت
و
س
حکمرانی د
ن
س
ا
ا
داخلی
تغییر
هدف
با
2007
( PRESقطبهای پژوهش و
ن
ت
ا
ل
دانشگاهس
فرانسه،ادادن ای
برابریطلبی نظام آموزش عالی
ه
ش
ی
گ
ج
اختیارات
های
آموزش عالی) با هدف سادهسازی و
ا
در ی
دانشگا0هها وارزی ه
فرانسه را به چالش کشید و عناصر
8
روسای
به
بیشتر
ها تجدید ساختار نظام دانشگاهی
ا
20ا
ب
ب
واگذاری اختیار ص
عدالت و شایستگی را معرفی کرد.
ا
ی
ال
و
حقوق
مدیریت
فرانسه از طریق ادغام و تجمیع
ت
.
ا
ح
م
9
ا
ی
0
ن دانشگاهها بود.
بود0 .
دستمزد به دانشگاههات
2
ن
شد م
ن
.
ج
ر
ب
ه
8
قانون مصوب جدید در سال ،2013
ایجاد حدود 30قطب آموزش عالی
در فرانسه را رسمیت بخشید که
منجر به هماهنگی بیشتر بین
.مؤسسات آموزش عالی شد
Pôles de Recherche et d'Enseignement Supérieur or Clusters of Research and Higher Education, Law on the Liberties and Responsibilities of
Universities
نتیجهگیری
افزایش تمرکز و تاکید بر عملکرد
پژوهشی
تاکید و تکیه روسای دانشگاه بر تصمیم
گیری با بررسی و مشاوره همتایان؛ کمتر بر
اساس دادهها و اطالعات.
9
خودمختاری برای چه؟.6
:ماموریت دانشگاه در یک سیستم آموزش عالی متمرکز
مورد ایتالیا
ROBERTO MOSCATI
Ph.D. program in Higher Education Management, Faculty of Psychology and
Education, Allame Tabataba’i University, Tehran, Iran.
10
ویژگیهای متمایز سیستم آموزش عالی ایتالیا
در دهههای 1980و ،1990به دانشگاهها
در مورد مدیریت بودجه ،فرآیندهای
استخدام و ساختار دورهها استقالل داده
شد .این امر با حاکمیت سنتی مبتنی بر
مذاکرات بین دولت و شبکههای قدرت
.محلی در تضاد بود
در دهه 1980اصالحاتی
برای همسویی سیستم با
مدل های اروپایی انجام
شد.
11
سیستم به دلیل تقاضای
کم بازار و فشار اجتماعی
برای مدارک دانشگاهی در
برابر تغییر مقاومت کرد.
سیستم آموزش عالی ایتالیا
منشا ناپلئونی با کنترل مرکزی
دولت و توافق بین وزارت
آموزش و جامعه دانشگاهی
دارد.
academic estate
روند اصالحات
نگرش دولت نسبت به
دانشگاهها :متمرکز
برنوسازی و همگامی با
روندهای اروپایی
مدل اصالحات متمرکز
و بر اساس نظریه
وابستگی مسیر
روند اصالحات در اواخر دهه
1970و 1999مسیر مشابهی را
دنبال کرد که شامل مناظرههای
سیاسی و احکام دولتی بود.
path-dependence theory is a concept in social sciences that suggests that the historical trajectory of a system or institution influences
12
its current and future development.
روند اصالحات
نتیجه اصالحات :کمتاثیر
ولی با این حال تفاوتها
با سایر سیستمهای
اروپایی کاهش یافت.
13
ح
ک
م
ر
ا
ن
ا
ی
س
ش
ا
ر
س
یب ک
ت
دانشگاهیانرابه ی ب
ح
اصالحات ،بدون دخالت
منظوره کاهش
اصالحات ،شروعع
ن
ن
مستقیم جامعه
به
تاثیر
و
س
ا
کردند؛ ی
مخالفت ش
مخالفتت فردین
ن
دانشگاهی در پارلمان
س
ی
ا
ک
پررنگترس
م
ا
ی
ی
آ
از تصویب و بعد اجرا شد.
جمعی.
از
م
ی
و
ز
ع
ش
ن
د
ا
.
ش
ع ال ص ر
ی
Corporate governance
پس از اصالحات
رهبری اجرایی تقویت و اهمیت ارگانهای مشورتی کاهش یافت.
ساختار جدیدی برای برنامه درسی معرفی شد؛ ولی متولیان ،همان برنامههای
.قبلی را با برچسبهای جدید ارائه کردند
.استخدام اعضای هیئت علمی افزایش یافت
هرج و مرج و عدم هماهنگی در دانشگاه ها منجر به از دست دادن کنترل توسط
.ارگانهای دولت مرکزی شد
14
Bodies, deliberative bodies
پس از اصالحات
ضعف ساختارهای حکمرانی در دانشگاهها منجر به ناتوانی در هماهنگی دقیق شد.
دانشگاه های فنی و برخی از دانشگاه های خصوصی با ساختارهای حکمرانی قوی
توانستند از هرج و مرج جلوگیری کنند.
ناکارآمدی ارگانهای ارزیابی ،سیاستهای ناهماهنگ نهادی و بحران اقتصادی
وضعیت را بدتر کرد.
15
Ph.D. program in Higher Education Management, Faculty of Psychology and
Education, Allame Tabataba’i University, Tehran, Iran.
پس از اصالحات
س
ی
ا ست
م
آ
س
م
و
ت
،با ز
ش
ANVURبا انجام ارزیابی ک
هااهو ارائهعالاعتبار درحیات دانشگاهی تأثیرگذارتر شد.
شا ی
د
ست ر
ا
ی
قال ت
ا
ل
ی
لو ا
د
دو کن ر
گ
ی
دولت مقرراتی را برای محدود کردن ل
استقاللترل ر
دانشگاهفروضع کرد .مثال در ایجاد
ت
.
آ
د
ی
ا
ن
جدید .ن
تحصیلی
های
رشته
د
ش
گاه ت
م
ر
توس کز
ط
کمیته های متعددی برای بررسی وضعیت و پیشنهاد اصالحات ایجاد شد.
پیشنهادها تغییرات تدریجی یا بنیادی را در مدیریت دانشگاه پیشنهاد میکردند.
Agenzia Nazionale di Valutazione del Sistema Universitario e della Ricerca (National Agency for the Evaluation of the University and Research
16
)System
نتیجهگیری
سیستم آموزش عالی ایتالیا هنوز دارای تبادل دیالکتیکی بین دولت و
الیگارشی دانشگاهی است.
دانشگاهها نتوانستهاند حکمرانی و سازماندهی داخلی خود را نوآوری کنند
که نتیجه آن عدم خودارزیابی مؤثر است.
بسیاری از دانشگاهیان با مسئولیتهای مدیریتی برای تطبیق توازن قوا و
فرآیندهای تصمیمگیری تالش میکنند.
17
oligarchie
نتیجهگیری
برخی از دانشگاهها توانستهاند استقالل خود را حفظ کنند و در چارچوب
رقابتی نقش مثبتی داشته باشند ،اما آنها استثنا هستند.
سیستم آموزش عالی
ایتالیا متمرکزتر شده و
سیستم آموزش عالی ایتالیا فاقد ساختار حاکمیتی شایسته برای هماهنگی
کاهش
تمایزهها
دانشگا
است.
استقالل از
و حمایت
یافته است.
به نظر میرسد دولت و نظام ارزیابی دانشگاهی عالقهای به دنبال کردن
تمایز ندارند.
18
Ph.D. program in Higher Education Management, Faculty of Psychology and
Education, Allame Tabataba’i University, Tehran, Iran.
اصالح دانشگاههای ملی در ژاپن؛ پیامدهایی.7
برای ]مفهوم[ حکمرانی
JUN OBA
Reforming national universities in Japan
Implications for governance
19
ادغام دانشگاههای ملی در ژاپن
دانشگاههای ملی ژاپن قبًال بخشی از دولت بودند و مستقیمًا توسط وزارت آموزش ،فرهنگ ،ورزش،
علم و فناوری( ) MEXTبا آزادی علمی محدود اداره میشدند.
ادغام دانشگاههای ملی در ژاپن مطابق با
در آوریل ،2004قانون «شرکت دانشگاه ملی » به تصویب رسید؛ برابر این قانون به دانشگاههای ملی
اصالحات دانشگاهی بود که از دهه 1990
مقام «شرکت های دانشگاهی ملی ») ) NUCsاعطا شد و استقالل آنها در مدیریت افزایش یافت.
انجام شد
زیاد از
بسیاری
کشورهاداد.
غیرمعمولی
.درقدرت
ضمن اینکه به رئیس NUCها
ادغام دانشگاههای ملی با هدف بهبود کارایی و استقالل انجام شد .این به عنوان بخشی از یک
تجدید ساختار اداری گستردهتر اجرا شد و در طول دولت کویزومی تسریع شد.
20
,Incorporation, national university corporations
رابطه بین NUCها و دولت
MEXTکنترل
فعالیتهای NUCها را از
طریق ترتیباتی مثل
ارزیابیهای سازمانی حفظ
میکند.
21
کمک هزینه عملیاتیMEXT
بزرگترین منبع درآمد برای
دانشگاههای ملی است که بخش
قابل توجهی از کل درآمد آنها را
تشکیل میدهد.
بر اساس سیستم ،NUCبودجه
توسط وزارت آموزش ،فرهنگ،
ورزش ،علم و فناوری ))MEXT
به هر دانشگاه به عنوان کمک
هزینه عملیاتی یکجا اختصاص
مییابد.
Ph.D. program in Higher Education Management, Faculty of Psychology and
Education, Allame Tabataba’i University, Tehran, Iran.
رابطه بین NUCها و دولت
ارزیابی نقش کلیدی در سیستم NUCایفا
کمک هزینه عملیاتیMEXT
کمک هزینه عملیاتی در طول
شهریه NUCها
شرکت دانشگاه
کند؛ کمیته
ی
م
ملیمنبع درآمد برای
بزرگترین
ارزیابیاست؛ این
زمان کاهش یافته
توسط MEXTتعیین میشود
دانشگاههای ملی است که بخش
کاهش تنها تا حدی توسط کمک
که میتواند تا 20درصد افزایش
پژوهش
بالعوضرا در
NUCها
و از کل درآمد آنها را
توجهی
آموزش ،قابل
اختصاص یافته به
عملکرد های
یابد.
تشکیل میدهد.
است.
شده
جبران
رقابتی
صورت
مدیریت ارزیابی میکند.
22
The operational grant, National University Corporation Evaluation Committee
Ph.D. program in Higher Education Management, Faculty of Psychology and Educa
tion, Allame Tabataba’i University, Tehran, Iran.
23
ساختار حکمرانی NUCs
اصالح دانشگاههای ملی در ژاپن اختیارات رئیس و هیئت مدیره دانشگاهها را افزایش
داد .رئیس دانشگاه توسط کمیتهای انتخاب و توسط وزیر آموزش منصوب میشود.
رئیس دانشگاه توسط هیئت مدیرهای حمایت می شود که توصیههای شورای اداری و
شورای آموزشی و پژوهشی را دریافت میکند.
هیأت مدیره متشکل از رئیس و مدیران اجرایی است که اکثریت مدیران از اعضای
هیئتعلمی جذب میشوند.
برکناری رئیس دانشگاه به دلیل نبود نهاد ناظر و نفوذ او بر هیئت انتخاب تقریبا بعید
است.
24
President selection committee
ساختار حکمرانی NUCs
هر( )NUCباید دارای اعضای خارجی در هیئت مدیره و شورای اداری باشد ،در
حالی که شورای آموزشی و پژوهشی فقط از اعضای داخلی تشکیل شده است.
NUCها پس از ادغام ،اختیار بیشتری نسبت به مدیریت منابع انسانی دارند ،زیرا
میتوانند حیات شغلی کارکنان را مستقیما مدیریت کنند و واحدهای جدید را
بدون مجوز وزیر ایجاد کنند.
اختیار انتصاب پستهای ستادی از وزیر آموزش و پرورش به رئیس هر دانشگاه
منتقل شده است.
25
President selection committee
Ph.D. program in Higher Education Management, Faculty of Psychology and Educa
tion, Allame Tabataba’i University, Tehran, Iran.
26
پیامدهای اصالحات در حوزه حکمرانی داخلی دانشگاه
دانشگاههای ملی در ژاپن تصمیمگیری را متمرکز کردهاند ،تعداد کمیتهها را کاهش ،و قدرت
بیشتری به روسای دانشگاه و مدیران اجرایی دادهاند.
از ذینفعان خارجی مانند مدیران شرکتها (شرکت های خصوصی ،سرمایهگذاری) و دولت
مرکزی برای شرکت در هیئت مدیره و شورای اداری دانشگاههای کشور دعوت به عمل میآید.
تخصیص منابع کارآمد شده و بودجه راهبردی و اختیاری رئیس دانشگاه افزایش یافته است.
مدیریت منابع انسانی به منظور متمرکز کردن مدیریت کارکنان و استفاده استراتژیک از منابع
موجود تراز شده است.
27
Enterprise management, discretionary budget
پیامدهای اصالحات در حوزه حکمرانی داخلی دانشگاه
انتصاب کارکنان غیردانشگاهی زیر نظر هر دانشگاه انجام میشود.
برنامههای توسعه کارکنان و طرح های ارتقاء با تاکید بر نقشهای مدیریتی تجدید
نظر شده است.
سیستمهای ارزیابی کارکنان دانشگاهی با بررسی همتایان و ارزیابیهای مبتنی بر
شواهد پیادهسازی شده است.
برخی از دانشگاهها ساختارهای دانشگاهی خود را برای ارائه برنامههای متنوع و
تحقیقات بین رشتهای سازماندهی مجدد کردهاند.
28
پیامدهای اصالحات در حوزه حکمرانی داخلی دانشگاه
فعالیتهای توسعه اعضای هیئتعلمی برای بهبود آموزش و تدریس سازماندهی
شده و تعالی پژوهشی ارتقا یافته است.
مشارکت دانشجویان در اداره دانشگاه افزایش یافته است .دانشجویان در
کمیتههای ارزشیابی و ارگانهای تصمیمگیری مشارکت دارند.
دانشجویان در بیشتر دانشگاهها در ارزیابی فعالیتهای آموزشی و توسعه کارکنان
شرکت میکنند ،اما مشارکت آنها در سایر فعالیتها محدود است.
29
برخی از چالشهای اصالحات
مشارکت خارجی در اداره دانشگاه فاقد اثربخشی است .اعضای خارجی احساس
میکنند که نظرات آنها تأثیر کمی دارد.
ممکن است مدیران دانشگاهی در مدیریت دانشگاه فاقد تخصص باشند.
دانشگاه های ملی ژاپن فاقد مدیران استراتژیک حرفهای در کارکردهای
غیرآکادمیک هستند.
فرهنگ دانشگاهها با اختالف ارزشها و درک مدیریت تغییر کرده است.
30
.8حکمرانی دانشگاه در بریتانیا؛
خمش مدل سنتی
MICHAEL SHATTOCK
31
پیشینه
دانشگاه خودمختار و مستقل نماد
جامعه آزاد
ساختارهای حکمرانی دانشگاه در بریتانیا با استقالل نهادی ،منابع مالی و فرهنگ سیاسی ملی
شکل گرفت.
دانشگاههای بریتانیا از لحاظ تاریخی مستقل از دولت بودند؛ هم از لحاظ کارکنان ،هم از لحاظ
برنامههای تحصیلی وهم حسابهای مالی.
کمیته کمک هزینههای دانشگاهی ( )UGCدر سال 1919به منظور توزیع بودجه دولتی بین
دانشگاهها تأسیس ،و در سیاستهای حکمرانی دانشگاه تأثیرگذار شد .
در سال ،1945دولت تأمین مالی دانشگاهها را به دست گرفت و منجر به تغییر قدرت از شوراها به
سنا و معاونتها شد.
سهم دولت در بودجه دانشگاه تا سال 1950-1949به بیش از 80درصد افزایش یافت.
32
The University Grants Committee
پیشینه
در سال 2010مدل تامین مالی تغییر کرد .به جای اینکه دولت هزینههای تحصیل را پوشش دهد ،به سمت
سیستمی رفت که دانشجویان برای پرداخت شهریه خود وام می گیرند.
کنترلهای بوروکراتیک برای محافظت و پشتیبانی از آزادی دانشگاهها تعریف شده است.
دانشگاهها از طریق کمیته محاسبات عمومی( )PACبه مجلس پاسخگو شدند.
فشار PACمنجر به دسترسی به حسابهای دانشگاهها شد ،اما با محدودیت.
سوء مدیریت مالی در دانشگاه کاردیف به اصالحات در زمینه پاسخگویی و تقویت نهادهای
حاکم منجر شد.
33
The University Grants Committee, Public Accounts Committee, Cardiff University
گزارش جارت* ( )Jarrattدر مورد مدیریت دانشگاه در بریتانیا 1985
ایجاد کمیته های برنامه ریزی و منابع مشترک بین شوراها و سنا با به رسمیت شناختن معاون رئیس
دانشگاه به عنوان رئیس اجرایی.
ساده سازی ساختارهای پیچیده کمیته.
بازنگری در موازنه سنتی قدرت بین سنا و هیئت حاکمه.
تاکید بر نقش معاون آموزشی به عنوان یک رهبر دانشگاهی و مدیر اجرایی.
کاربرد اصول نئولیبرالی تاچری در حاکمیت دانشگاهی[ .تاچریسم :سرمایه داری بازار آزاد ،مداخله محدود دولت در
اقتصاد ،خصوصی سازی شرکت های دولتی و تمرکز بر مسئولیت فردی]
گزارش جارت تأثیر بلندمدتی بر درک نقش معاونت و توازن قدرتهای حاکمیتی در دانشگاهها
داشت.
34
* Si r Al e x a n d e r Ja rra t tدر سال 1983به عنوان رئیس دانشگاه بیرمنگام منصوب و در سال
2002بازنشسته شد.
تأثیر لغو خط باینری بر مدیریت دانشگاه ()1992
قدرت و اقتدار تصمیمگیری به سمت مدیران اجرایی تغییر کرد و نقش
سنا و اعضای هیئتعلمی به حاشیه رفت.
تمرکز اختیارات در مدیران اجرایی و کاهش مشارکت سنا نگرانیهایی
را در مورد نشاط علمی دانشگاهها و آسیبپذیری آنها در برابر
فشارهای خارجی و سیاستهای کوتاه مدت دولت ایجاد کرد.
35
executive
نتیجه
روند حاکمیت دانشگاه های انگلستان منجر به کاهش نفوذ اعضای هیئت علمی
در فرآیندهای تصمیم گیری شده است.
تغییر ساختار دانشکدهها و کاهش اختیارات سنا سبب شده که اعضای هیئت
علمی در تدوین سیاستهای دانشگاهی نقشی نداشته باشند.
دانشگاههای پژوهشی نسبت به دانشگاههای پس از سال 1992نگرانی کمتری
در مورد سبکهای مدیریت از باال به پایین دارند.
Research-Intensive Universities, Post-1992 Universities: In the UK, the term "post-1992 universities" generally refers to
institutions that gained university status after a set of educational reforms in 1992. These universities were formerly polytechnics and 36
were granted university status during this period.
نتیجه
تمرکز قدرت در مدیریت اجرایی می تواند منجر به محدود شدن جریان اطالعات
به بدنه حکمرانی شود.
دانشگاههایی که سنا در آنها فعال است ،سازندگی و پویایی را در همه سطوح
تشویق میکنند و نشاط علمی را افزایش میدهند.
افزایش قدرت اجرایی ،کاهش تعهد سنا ،و اعتماد بیش از حد به توانایی هیئتهای حاکمه برای
هدایت دانشگاهها ،نگرانیهایی را در مورد سرزندگی دانشگاهی و آسیب پذیری در برابر
فشارهای خارجی ایجاد میکند.
تبعیت از اهداف کوتاه مدت سیاست دولت و دستکاری بودجه میتواند استقالل و
اولویتهای دانشگاهی را بیشتر به خطر بیندازد.
37
Ph.D. program in Higher Education Management, Faculty of Psychology and
Education, Allame Tabataba’i University, Tehran, Iran.
.9تأثیرات بینالمللی ،سلسله مراتبی و بازار بر
حاکمیت دانشگاههای استرالیا
JEANETTE BAIRD
38
تاثیرات بینالمللیسازی بر حکمرانی دانشگاههای استرالیا
دانشگاههای استرالیا تجربه گستردهای در مدیریت و اداره مشارکتها برای ارائه
خدمات بینالمللی دارند.
دانشگاههای استرالیا همکاریهای جهانی خوبی دارند .در کنسرسیومهای
بینالمللی شرکت میکنند و توافقهایی برای ارائه برنامههای مشترک دارند.
دانشگاههای استرالیا نه تنها از سوی دولت استرالیا بلکه از سوی چندین دولت
ملی در سراسر جهان تحت نظارت [یا به عبارتی حکمرانی] هستند.
39
Ph.D. program in Higher Education Management, Faculty of Psychology and Educa
tion, Allame Tabataba’i University, Tehran, Iran.
تغییرات حکمرانی در دانشگاههای استرالیا
بازارها به شدت بر تفکر دانشگاه تأثیر میگذارند.
هیئتهای حکمرانی دانش‡‡‡‡گاهها شبیه هیئتم‡‡‡‡دیره
شرکتهای بزرگ ش‡‡دهاند؛ زبان و ای‡‡دئولوژی مش‡‡ارکت
جامعه در حکمرانی دانش‡‡گاه جای خ‡‡ود را ب‡‡ه واژگ‡‡ان و
اصطالحات مدیریت خوب کسب و کار داده اس‡‡ت ک‡‡ه این
امر ،نشاندهنده حرکت به س‡‡‡مت رویکرد شرکتیتر ب‡‡‡ه
حکمرانی دانشگاه است.
40
Ph.D. program in Higher Education Management, Faculty of Psychology and Educa
tion, Allame Tabataba’i University, Tehran, Iran.
تغییرات حکمرانی در دانشگاههای استرالیا
رهبری و اقتدار حول محور معاونتها متمرکز شدهاند.
سلسلهمراتب تعیین کننده و هدایت کننده امور هستند.
مناصب اداری و نیروی کار دانشگاهی به صورت غیرمعمولی
افزایش یافته است.
نقش دانشجو در حکمرانی دانشگاه کمرنگ شده.
رقابت در جذب دانشجو (چه بینالمللی و چه داخلی) رفتار
غالب در نظام دانشگاهی استرالیا است.
41
سخن آخر
حکمرانی دانشگاه به فرآیند تصمیم
گیری پیچیدهتری برای پاسخگویی
.به این خواستهها نیاز دارد
42
نیاز به آموزش و دانش پیشرفته در
حال افزایش است و مؤسسات
آموزش عالی را ملزم به انطباق با
.جامعه در حال تغییر میکند
Ph.D. program in Higher Education Management, Faculty of Psychology and Educa
tion, Allame Tabataba’i University, Tehran, Iran.
از توجه شما سپاسگزارم
Ph.D. program in Higher Education Management, Faculty of Psychology and Educa
tion, Allame Tabataba’i University, Tehran, Iran.
43