درسنامه زمین شناسی پایه یازدهم درس5 از صفحه 77تا92

صفحه 1:


صفحه 2:
اهمیت کره زمين: منشاً آبی که می نوشیم» غذایی که می خوریم و هوایی که تنفس می کنیم از زمین است. بیشتر عناصری که در محیط زیست وجود دارند» از سنگ کره منشاً می گیرند. چگونگی ورود عناصربه جرخه زندگی: این عناصر بر اثر فر آیندهای مختلف و از طریق خاک آب و هوا وارد چرخه زندگی می شود. 

صفحه 3:
زمین شناسی پزشکی عناصرزمین زاد و ارتباط آن ها با سلامتی انسان: منشاً همه عناصرسازنده بدن انسان و سایرجانداران اززمین است.به عبارتی این عناصرءزمین زادهستند. اگر مقدار این عناصر به دلایلی در بدن» کم یا زیاد شود» سلامت انسان به خطر می افتد. | درطول تاریخ کدام دانشمندن به فواید برخی سنگ ها اشاره کرده اند؟ ابوريحان بيرونى» ابن سينا وخواجه نصيرالدين توسی تعريف زمين شناسى شاخه اى ازدانش زمين شناسى است كه نقش و تأثير عناصر و كانى ها كه از طريق هواء آب وغذا وارد بدن ما و ديكر موجودات زنده مى شوندء را مورد مطالعه قرار مى دهد. آيا زمين شناسى بزشكى يك علم درمانى است 9 ‎a‏ شناسى بزشكىء يك علم درمانى نيست؛ بلكه به دنبال بررسى عامل بيمارى هاى زمين زاد ست. ‏زمین شناسی پزشکی با چه علومی در ارتباط است؟ زیست شناسی» شیمی و شاخه های علم پزشکی ‎ ‎ 

صفحه 4:
كانى فلوئوريت كانى رالكار إحاوى مواد سمى) ‎ede‏ كانى اورييمان (حاوى مواد سمى) 

صفحه 5:
مفاخر جهان ه اوله سلینوس (50[1015 0116)) سوئدی پدر علم زمین‌شناسی پزشکی ااست. پروفسور سلینوس طی دو دهه ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ میلادی در زمینه اکتشاف مواد معدنی در سازمان زمین شناسی سوئد فعالیت‌داشت.ازسال ۱۹۸۰ به بعد فعالیت‌هلی خود رادر زمینه زمین شناسی زیست محیطی متم رکز کرد و به تحقیق در شاخه زمین‌شناسی پزشکی پرداخت. وی تحقیقات زیادی در این موضوع انجام داده و مقالات زیادی در بارةارتباط زمین شناسی و سلامت به چاپ رسانده است. سلینوس با تلاش‌های بی وقفة خود. نقش مهمی در راهاندازی انجمن بین‌المللی زمین شناسی پزشکی با کمک محققان سای رشته‌هاو کشورها و ترویج این علم و حل مشکلات زیادی در سراسر ee ase 

صفحه 6:
چرا سلامت_انسان و سایر موجودات زنده تحت تأثير عناصرزمینی است؟ زیرا زندگی همه انسان ها و موجودات زنده وابسته است به آب های کره زمین و خاک ها و سنگ ها و شرایط آب وهوایی زمين 

صفحه 7:
شکل ۵-۱-عوامل زمین‌شناختی موثر بر سلامت انسان 

صفحه 8:
شکل ۵-۲ عناصر تشکیل دهنده گرنیت و سنگ آهک 

صفحه 9:
علل ایجاد بیماری دربدن انسان: عناصری مانند اکسیژن در تمام بافت های سالم بدن وجود دارند و نبود یا کمبود و حتی وجود آن ها در مقادبر بیشتر از حد نیازه باعث ایجاد بیماری یا عارضه می شود. مقدار مصرف يا ورود به بدن 

صفحه 10:
قرعى oF جدول ۵-۱- تقسیم‌بندی عناصر از نظر غلظت در زمین و بدن موجودات زنده از ۱ درصد بین ۱ تا ۰/۱ درصد کمتر از۰/۱ درصد اکسیژن, آهن, کلسیم, سدیم پتاسیم و منیزیم منگنز و فسفر مسء طلا روی؛ سريه كلاميم و اساسی -سمی 

صفحه 11:
مقدار مصرف یا ورود به بدن شکل ۲ ۵ ار ‎it‏ عتاصربر سالامت افبان. 

صفحه 12:
تعریف عناصر جزئی: عناصر جزئی» در پوسته زمین و بدن موجودات زنده به مقدار بسیار کم یافت می شوند.مانند مس و طلا اين عناصرء گاهی در بدن به عنوان عنصر اساسی و مورد نیاز و گاهی به عنوان عنصر سمی محسوب می شوند که باعث ایجاد عوارض و یا بیماری می گردند. 

صفحه 13:
* در جدول تناوبی زیره طبقه بندی عناصر بر اساس سمّی بودن در سلامت انسان با رنگ‌های مختلف نشان داده شده است. حروف قرمز: عناصر سمّى عناصری که مقدار بیش از حذ آن سی اس 

صفحه 14:
11 12 13 14 15 16 17 50 56 1۳7 Pb || Bi || Po 7 ۲ ۱۵| || Ts 10 2 هه مج pal 525 7 3 4 Ri 7 Ir 109 Me 26 Fe 44 Ru 16 Os ۹ 

صفحه 15:


صفحه 16:
پیوند با پزشکی 

صفحه 17:


صفحه 18:
جمح‌آوری اطلاعات ۵ گیاهانی رامعرقی کنید که می‌توانند عناصر خاصی را در خودمتمرکز کنند. نیشکر دارای عناصری مانند قندها ,پتاسیم .کلسیم و سدیم می باشد. اسفناج دارای آهن و منیزیم می باشد. سیب زمینی دارای منیزیم وکلسیم است. بادام دارای منیزیم است. #بررسی کنید که‌ماهی چه عناصری را در بدن خود متمرکز می‌کند؟ ماهی دارای عناصری مانند کلسیم و فسفر می باشد. 

صفحه 19:


صفحه 20:
بیستر بدانید » استخراج سرب از حدود ۵۰۰۰ سال پیش آغاز شد و به طور نسبی در عصر مس مفرغ و آهن فزایش یافت و در ۲۰۰۰ سال بيش به اوج خود رسید. نگ نوشته‌های رسی دوره‌هایمیانی و پسین آشوری و متون مصری و سانسکریت مربوط به بیش از مسمومیت به سرب را نشان می‌دهد. نخستین کاربردهای سرب در لوله کشیء معماری و کشتی‌سازی بود. نمک‌های سرب برای نگهداری میوه و سبزی‌ها به کار می‌رفت. استفاده از مقادیر زیاد سرب در زندگی روزمره طبقه اشراف وال عرسا ها ار بط ‎er‏ سوب سر [ ایس سوه شوم شدید ناباروری» مردهزایی و عقب‌افتادگی ذهنی. بررسی شرح‌حال فیزیولوژیکی امپراتورهای روم که بین سال‌های ۱۵۰-۲۵۰ سال پیش از میلاد مى زيستند نشان می‌دهد که بیشتر ‎all gil‏ ۰ سال پیش, مواردی از دچار مسمومیت سرب بوده‌اند. یکی از نشانه‌های مسمومیت با سرب ایجاد خط آبى رنگ در محل 1 اتصال دندان‌ها به لثه است. 

صفحه 21:
آرسنیک چیست؟ آرسنیک» یک عنصر غیرضروری و سمی است. این عنصر منشأً زمین زاد دارد . کدام سنگ ها دارای آرسنیک است؟ سنگ های آتشفشانی که دارای بی هنجاری مثبت آرسنیک است. مهم ترین مسیرانتقال آرسنیک به موجودات زنده: ازطریق آب آلوده به عنصر آرسنیک کدام کشورها بیشتردرمعرض آلودگی آرسنیک هستند؟ درمناطقی که سنك ها و کانی های دارای آرسنیک(مانند پیریت) درمعرض هوازدگی»اکسیده یا حل می شوند و عناصرموجود در آن ها وارد منابع آب و سپس وارد بدن موجودات زنده می شودوباعث ایجادبیماری می گردد. عوارض ورود آرسنیک به بدن انسان: ایجاد ‎A‏ های پوستی» سخت شدن وشاخی شدن کف دست و پاء دیابت و سرطان پوست 

صفحه 22:
شکل ۵-۵:آلودگی آب و خاک به آرسنیک 

صفحه 23:
بیشتر بدانید حدودنجاه سال پیش چههای عمیق آب در بتكال غربي هتدوستان حقر شد مردم از اين آب يراى أبيارى مزارع برئج استفلده مى كردند كه زيربنلى اقتصادى أنها را تشكيل مىداد. بيش از آن؛ كشاورزان با أب محدودى كه در دسترس بودء زمينهاى خود را آببارى مى كردند اما با اين روش جديدء سطح زير كشتء بالا رفت و درآمد اقتصادى أنها به شدت افزايش آنهاء آب را از جادهاى عميق برداشت مى كردند و می‌توانستند ۳ یا ۴ نوبت كشت ذر سال انجام دهند. اما اين آبء مقدار زیادی آرسنیک داشت و بیش از ۴۰۰ روستا در بنکال غربی تحت تأثیر شدیدترین مسمومیت آرسنیک جهان قرار گرفت و حدود ۶۰۰۰۰۰ نفر دچار مرگ زودرس شدند. بعداز شیوع بیماری‌های فراوان در منطقه بتگال غربی و بنگلادش, مطالعات انجام شده توسط زمین‌شناسان بر روی سنگ‌های سازنده آبخوان‌های منطقه, وجود لایه‌های رسوبی حاوی عنصر آرستیک با رکه‌هایی از کانی پیریت را نشان داد که چهها را آلوده می‌کرد. خشک شدن و شاخی شدن بوست براثر مصرف آب حاوى أرستيك در بكلادش 

صفحه 24:
شكل عه نقشه يراكندكى مناطق ذاراى ألودكى أرسنيك در جهانإنقاط قرز 

صفحه 25:
چگونگی انتقال آرسنیک به مواد غذایی از طریق زغال سنگ درجنوب چین: آرسنیک موجود در بعضی از سنگ هاء مانند زغال سنگ به مواد غذایی منتقل می شود. به نمونه ای از آن می توان در خشک کردن فلفل قرمز و ذرت به وسیله زغال سنگ در ناحیه ای از جنوب جین اشاره کرد. در ابن منطقه» خشک کردن مواد غذایی با حرارت زغال سنگ در محیط بسته. سبب آزاد شدن آرسنیک و ورود آن به مواد غذایی و آلودگی آن ها می شود. کادمیم در کدام کانسنگ ها وجوددارد؟ کادمیم» عنصری سمی و سرطان زاست که در کانسنگ های سولفیدی یافت می شود. مهم ترین منشا کادمیم چیست؟ معادن روی و سرب راه های انقال کادمیم به بدن انسان: اين عنصرء از طريق گیاهان خوراکی و آب وارد بدن مى شود عوارض ناشی از ورود کادمیم به بدن انسان: آسیب رساندن به اندام کلیه و مفاصل 

صفحه 26:
يتوندبا يزشكى تأثير منفى كادميم بر سلامتى از زمانى مشخص شد كه أبهاى معدنى سرشار از كادميم از يك معدن روى و سرب وارد رودخانه و مزارع برنج منطقه‌ای در ژاپن گردید و پس از مدتی باعث شيوع بيمارى ايتاى ايتاى (1]841]21) شد. اين بيمارى» باعث تغيير شكل و نرمى استخوان در زنان مسن مى شود. بعدها در مردم این منطقه. آسیب‌های کلیوی نیز رخ داد. با توچه بهاینکه کادمیم همیشه با عنصر روی همراه است» استفاده از کودهای روی که از سنگ معدن روی تولید می‌شود. در مزارع می‌تواند باعث افزایش غلظت کادمیم در گیاهان و زنجیره غذایی شود. 

صفحه 27:
جیوه چیست وجگونه به دست می آید؟ جيوه» عنصری سمی است که از سنگ های آتشفشانی» چشمه های آبکرم» در طی فرایند استخراج مواد معدنی و جداسازی طلا از کانسنگ آن به دست می آيد. در کدام مناطق آلودگی جیوه زیاد است؟ درمناطق معدنی که فرایند استخراج طلا یا ملقمه کردن طلا با جیوه در فعالیت های معدنی انجام می شود. راه های انتقال جیوه به بدن انسان: قرارگیری دراز مدت در معرض جیوه؛ از طریق دهان (آب و غذا) و لوست عوارض ناشى از ورود جیوه به بدن انسان: باعث آسيب رساندن به دستكاه هاى عصبی» گوارش و ایمنی می شود. 

صفحه 28:
جمع آوری اطلاعات هدر مود ملق كردن طلديا ‎op‏ اطلاعات جم‌آوری و در کلاس اند کی روشی است برای استخراج طلا و نقره از کانی های آن ها به وسیله جیوه است. کانی طلا و نقره را پس از آسیاب کردن . با جیوه به صورت مخلوط یکنواختی درمی آورند. طلا و نقره با جیوه به صورت ملقمه درمی آید و از ناخالصی جدا می شود. پس از آن به وسیله تقطیر ملقمه در ظرف های آهنی مخصوص جیوه را از آن جدا می کنند تا طلا و نقره به صورت خالص درآید. تصفیه و خالص سازى طلا نيز با الكتروليز آن انجام مى گیرد. 

صفحه 29:


صفحه 30:


صفحه 31:


صفحه 32:
مسمومیت با جیوه» اولین بار در سال ۱۹۵۶ در میناماتا ژاپن شایع شد که باعث بروز بیماری میناماتا و تولد کودکان ناقص گردید. مسمومیت به متیل جیوه در ژاپن» سوئد. عراق و ایالات متحده مشاهده شده Cul 

صفحه 33:
فلوئور چیست؟ / فلوئور» یک عنصر اساسی است که کمبود با مصرف زياد آن» هر دوباعث بروز بیماری می شود. منشا ورود فلوئوربه بدن انسان چیست؟ از راه نوشیدن آب فلوئور درچه سنگ هایی بیشتروجوددارد؟ کانی های رسی و میکای سیاه پیامدهای ورود کافی فلوئور به بدن؛ به ساختار بلوری دندان» باعث سخت تر شدن آن ومقاومت بیشتر در برابر پوسیدگی می شود. همچنین فلوئور در کاهش ابتلا به پوکی استخوان نيزمؤثر مى باشد. ۲ نتایج کمبود فلوئور دربدن انسان: موجب پوسیدگی دندان ها می شود. راه حل مناسب برای مناطقی که دچارمشکل کمبود فلوئور می باشند چست؟ ورود مقداری فلوئور در تر کیب خمیر دندان 

صفحه 34:
بیشتر بدانید ‎pe‏ صورتی که آب‌های طبیعی. دارای بی‌هنجاری مثبت فلوراید باشد. حدود ۲ تا ۸ برایر مقدار معمول فلوراید را ورد بدن می‌کند. در این حالت» دندان‌ها همچنان در برابر پوسیدگی مقاوم هستند و تنها ممکن است با لکه‌های تیره‌ای پوشیده شوند که زیبایی دندان را از بين می‌برد. به اين عارضه. فلورسیس دندانی می‌گویند که عارضه‌ای بازگشت‌ناپذیر است و برائر تخریب ‎ ‏بافت مینای دندان ایجاد می‌شود. 

صفحه 35:
پیامدهای مصرف زیاد فلوئور: هنگامی که مصرف فلوراید بسیار افزایش می یابد و به ۲۰تا ۴۰برابر حد مجاز می رسد» خشکی استخوان و غضروف ها رخ می دهد. مصرف بالای فلوئور ممکن است برای انسان مسموم کننده باشد. منشا ء فلوئور زیاد درمحیط: بیش از ۲۰میلیون نفر از مردم جهان از آبی استفاده می کنند که بر اساس استانداردهای جهانی» فلوئور بالاتر از حد مجاز دارند. منشأ ديكر فلوثور» زغال سنک حاوی فلوئور است و بر اثر سوزاندن زغال سنگ مقدار زیادی فلوئور وارد محیط می شود. دمحل عشكل ةر وى مشكل کمبود فلوئور را می توان با اضافه کردن فلوئور به آب آشامیدنی رفع کرد. 

صفحه 36:
پراکندگی فلونور 0 شکل ۵-۷- پراکندگی مناطق دارایآلودگی فلوتور درجهان (رنگ صورتی] 

صفحه 37:
جمع‌آوری اطلاعات 9 خمیر دندان مصرفی شما چه مقدار فلوئور باید داشته باشد؟ Net پوسیدگی به مرور ترکیبات مینای دندان را تخریب می کند. افرادی که مستعد این مشکل هستند نباید به مسواک زدن روزانه بسنده کنند. بلکه باید از محصولات حاوی فلوراید استفاده کنند. این ترکیب به طور مستقیم روی مینای دندان تاثیر گذاشته و مانع از پوسیدگی دندان می شود. برای افراد بزرگسال میزان فلوئور باید بین ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ پی پی ام(0۴۳0) باشد. فقط در مورد کودکان باید دقت کنیم تا زمانی که کودک» توانایی بیرون ریختن محتویات دهان را پیدا نکرده است از خمیردندان حاوی فلوراید استفاده نکنیم که این زمان حدود ۳ سالگی است. 

صفحه 38:
وآيا مختلف يا مردم ساكز بايد از ار بايد از يك نوع + ‎fale‏ 1 نوع خميردندان استفاد ۵ 

صفحه 39:
در موردروش‌های مختلف جبران فلوئور, اطلاعاتی جمع‌آوری و در كلاس گفت‌و گو کنید. 

صفحه 40:
سلنیم چیست؟ سلنیم » یک عنصر اساسی است شود؟ در کانی های سولفیدی وبه خصوص در معادن طلا و نقره جشمه های ‎Kw pT‏ های آتثفشانی و خاک های حاصل از آنها به مقدار زياد ياغت مى شود. منشا اصلى ورود سلنيم به بدن انسان: كياهان 

صفحه 41:
شکل ۵.۸_چرخه سلنیم 

صفحه 42:
بیشتر بدانید * مارکو پول, در سفر خود در سال ۱۲۷۵ میلادی یه در اثر مسمومیت به علف‌های منطقه اشاره می‌کند. امروزه می‌دانيم که آن بخش از چین, دارای بی‌هنجاری مثبت سلنیم در خاک است و عوارض توصیف شده توسط ما رکوء شاع ري ار ار 

صفحه 43:
© استفاده از اندوختة غذایی کدام كياهان» سبب تأمين سلنيم موردنياز بدن مى شود؟ بيشتر سلنيوم مورد نياز بدن از رزيم غذايى تأمين مىشود. سبوس كندمء كره, ماهى و ماهى صدفء سيرء غلات» تخم آفتابگردان. کنجد و آجیل منابع خوبی از سلنیوم هستند. همچنین سلنیوم در یونجه دانه رازیانه . برگ تمشک و بومادران یافت می‌شود. 

صفحه 44:
روی چیست؟ 595 از عناصر فلزی مهم به شمار می رود و یک عنصر جزئی اساسی با زمینی است. روی ازچه طریقی وارد بدن انسان می شود؟ بیشتر از طریق گیاهان وارد بدن انسان می شود روی درچه سنگ هایی بیشتروجوددارد؟ درکانی های سولفیدی » سنگ های آهکی و برخی سنگ های آتشفشانی عوارض کمبود روی: کوتاهی قد و اختلال در سیستم ایمنی بدن است. عوارض زیادی روی دربدن: کم خونی و حتی مرگ راه حل های کمبود های ناحیه ای روی : واردکردن غذاها و داروهای روی دار مکمل 

صفحه 45:
شكل 0-5 قرص روى 

صفحه 46:
عنصرید: کمربند گواترد ر کجاقرار دارد؟ در سده نوزدهم» بیماری گواتر در نیمه شمالی آمریکا بسیار رایج بود و این منطته» کمربند کواتر نامیده می شد. ارتباط ميان كمبود يد و بیماری گواقر: كمبود يد در خاك ابن منطقه و كباهان و دام هاى آن باعث بيمارى كواتر شده است و هنكامى كه يد به رزيم غذابى مردم اين منطقه اضافه شدء بيمارى کواتر کاهش یافت. دلیل زمین شناختی کمبود ید دربخش شمالی ایالات متحده امریکا: دلیل زمین شناختی این است که دربخش شمالی ایالات متحده پس ازعصر بخبندان,ب آب شدن بخ هاء حجم زیادی آب در خاک نقوذ کرد و نمک های بسیار افحلال پذیر ید را با خود شست و خاک های فقیر از ید را بر جای گذاشت. | کمبود ید در کدام مناطق مختلف جهان بیشتر شايع است؟ کمبود بد در مناطق مختلف جهان؛ به خصوص مناطق کوهستانی دور از دریاء که فرسایش و بارندگی شدید» خاک را از ید فقیر می کنده بسیار شايع است. 

صفحه 47:
عنصر کلسیم و منيزیم 

صفحه 48:
بیشتر بدانید ه خاک خواری یا خوردن آگاهانه خاک توسط انسان‌ها مشاهده می‌شود. متخصصان تغذیه» این عمل را پاسخی برای کاهش سیت برخی مواد موجود در رژیم غذایی و يا تأمين كمبودهاى تغذیه‌ای می‌دانن. تمایل برخی از خانم‌های باردار به خوردن خاک زغال و.. در نسل‌های گذشته نمونه‌ای از خاک خواری است.اما بای آلودگی این خاک‌ها به برخی عناصر سمی را مورد توجه قرار داد. نمونة دیگری از آن را می‌توان در استفاده خوراکی از خاک با تنوع رنگی در جزيرة هرمز نام برد. 

صفحه 49:
اثرات توفان های گرد و غبار و ریز کردها: |-کاهش میزان انرژی دریافتی از خورشید (غبارها گرما را بازتاب و زمین را سرد می کنند) ۳-انتقال باکتری های بیماری زا به مناطق پر ۴۳-افت کیفیت هوا ۴-فراهم کردن مواد مغذی اساسی برای جنگل های بارانی مناطق گرمسیری ۵-انتقال مواد سمی ۶-هسته های رشد قطرات باران 

صفحه 50:


صفحه 51:
TALS Go Guba I) WS ‏زمین شناسان جکوته منت 72و‎ زمین شناسان در مطالعات خود» نوع کانی های تشکیل دهنده و تر کیب ژئوشیمیایی ریز گردها وغبارها را بررسی می کنند. آنها طی این بررسی هاء سرچشمه ریزگردها را با تصاویر ماهواره ای بررسی و نحوه انتقال آنها تا فواصل دور را مطالعه می کنند. عوارض ریز گردها برسلامت انسان: ذرات بسیار ریز غبار با ورود به ریه» باعث بیماری های ربوی می شوند. ارتباط بين ميزان غلظت غبارها با شدت بیماری های تنفسی: هرچه غلظت این غبارهاه بیشتر باشد» شدت بیماری های مزمن — تنفسی بیشترشده وفرخ مرگ و میر مرتبط با آن افزایش می بد. 

صفحه 52:
[ بيشتربداتيد] 9 بیماری سیلیکوسیس که حاصل استنشاق گرد و غبار دارای ذرات سیلیس است. در سده بیستم برای نخستین بار در بادیه نشینان صحرای آفريقا شناسایی شد و پس از آن در کشاورزان پاکستان, کالیفرنیاه لاداخ (سیبری» ثار (هند) و نیز شمال چین بافت شد. شیوع انن بسماری در لیا رحس ‎PRO UU cen ۲۱ oat os eens‏ می‌گیرد و به نظر می‌رسد جمعیت مبتلا در آسیا به چند میلیون نفر برسد. 

صفحه 53:
آتش فشان ها: تاثیرات آتش بو فیلیپین برزمین: بر اثر فوران آتشفشان بیناتوبو فیلیبین در سال ۱٩٩امیلیون‏ ها تن خاکستر وارد اتمسفرو بر روی منطقه ای به وسعت هزاران کیلومتر مربع پخش شد که دارای همه عناصر جدول تناوبی بود. تاثيرات آتش فشان ها برمحيط: فعاليت هاى آتش فشانىء فلزها و عناصر ديكر را از اعماق زمين به سطح مى آورند. آقش فشان ها عناصر دیگری مانند آرسنیک؛ بریلیم» کادمیم» جیوه» سرب رادون و اورانیم را هم وارد محیط می کنند که در شرایط خاص» خطرناک هستند. 

صفحه 54:


صفحه 55:
اتششان مال بيناتويو هر 

صفحه 56:
یادآوری | ه در کتاب علوم با کانیآزیست و تأثير أن بر سلامت انسان آشنا شدید. در مورد استفاده از آزیست در ساخت وسایل مختلف و اثرات آن, مطالبی جمع‌آوری و در کلاس بحث كنيد الياف ينبه كوهى مىتواند به ذرات بسيار ريز و نامريى تبديل شود. اين ذرات نامریی که قطر آن‌ها کمتر از ۰:۵ میکرون است. در هنگام تنفس به اعماق شش نفوذ می‌کنند و برای همیشه در آن جا می‌مانند. با گذشت زمان اين ذرات بر اثر تحریکات مداوم خود می‌توانند سبب بیماری‌های ‎(Asbestosis) jgim;!‏ . سرطان ريه يا بیماری مزوتلیوما (۱۷۵۶۵۱0۵1:۵۳۵)شوند که همه آن‌ها در نهایت به مرگ منتهی می‌شوند. هنگام کار با پنبه کوهی باید لباس‌های مخصوص پوشید 

صفحه 57:
خود را بیازمایید ه علت ایجاد هریک از بیماری‌های مشخص شده در تصویر زیر چیست؟ 

صفحه 58:


صفحه 59:
ه علت ایجاد هریک از بیماری‌های مشخص شده در تصویر زیر چیست؟ فزونی جیوه موجب بیماری های مفزی می شود. مانند بیماری میناماتا فزونی آرسنیک موجب بیماری خشک شدن پوست می شود کمبود سلنیم موجب بماری نارسایی دریچه قلب می شود فزونی آرسنیک» موجب بیماری های کلیوی می شود. تغییردرمیزان فلونور غبار زغال سنگ موجب بیماری ريه سياه مى شود. كمبود روى موجب كوتاهى قد مى شود افزايش كادميوم موجب بیماری ايتاى ايتاى وتغييرشكل استخوان ها مى شود. 

صفحه 60:
آکاربردکانی ها درداروسازی: ۱-پودر بجه که از کانی تالک تشکیل شده است ۲-در آنتی بیوتیک هاو قرص های مسکن و .۰ از کانی های مختلف به ويزه انواع رس ها استفاده می شود. ۳-در خمیردندان ها از کانی فلوئوریت و کوارتز استفاده می شود. ۴- در ‎who‏ آرایشی از تالک میکا ها و رس ها استفاده می شود. 

صفحه 61:
* زمین شناسی زیست محیطی: شاخه‌ای از علم زمین‌شناسی است که با استفاده از اصول زمین‌شناسی» به حل مسائل زيست محيطى مى يردازد. بهرهبردارى بيش از اندازه از منابع و معادن» فرسایش خاک افزایش روزافزون پسماندهاءفاضلاب‌ها و مواد شیمیایی موجب آلودگی بخش‌های 

صفحه 62:


صفحه 63:


صفحه 64:


صفحه 65:


اهمیت کره زمین: منشأ آبی که می نوشیم ،غذایی که می خوریم و هوایی که تنفس می کنیم از زمین است. بیشتر عناصری که در محیط زیست وجود دارند ،از سنگ کره منشأ می گیرند. چگونگی ورود عناصربه چرخه زندگی: این عناصر بر اثر فرآیندهای مختلف و از طریق خاک ،آب و هوا وارد چرخه زندگی می شود. عناصرزمین زاد و ارتباط آن ها با سالمتی انسان: منشأ همه عناصرسازنده بدن انسان و سایرجانداران ،اززمین است.به عبارتی این عناصر،زمین زادهستند .اگر مقدار این عناصر به دالیلی در بدن ،کم یا زیاد شود ،سالمت انسان به خطر می افتد. درطول تاریخ کدام دانشمندن به فواید برخی سنگ ها اشاره کرده اند؟ ابوریحان بیرونی ،ابن سینا وخواجه نصیرالدین توسی تعریف زمین شناسی پزشکی: شاخه ای ازدانش زمین شناسی است که نقش و تأثیر عناصر و کانی ها که از طریق هوا ،آب وغذا وارد بدن ما و دیگر موجودات زنده می شوند ،را مورد مطالعه قرار می دهد. آیا زمین شناسی پزشکی یک علم درمانی است ؟ زمین شناسی پزشکی ،یک علم درمانی نیست؛ بلکه به دنبال بررسی عامل بیماری های زمین زاد است. زمین شناسی پزشکی با چه علومی درارتباط است؟ زیست شناسی ،شیمی و شاخه های علم پزشکی چرا سالمت انسان و سایر موجودات زنده تحت تأثیر عناصرزمینی است؟ زیرا زندگی همه انسان ها و موجودات زنده وابسته است به آب های کره زمین و خاک ها و سنگ ها و شرایط آب وهوایی زمین اهمیت علم ژئوشیمی : علم ژئوشیمی در بررسی ترکیب شیمیایی سنگ ها ،خاک و آب به ما کمک می کند .مطالعات ژئوشیمیایی نشان می دهد که توزیع عناصر در زمین و ترکیب سنگ ها در مناطق مختلف ،متفاوت است. علل ایجاد بیماری دربدن انسان: عناصری مانند اکسیژن در تمام بافت های سالم بدن وجود دارند و نبود یا کمبود و حتی وجود آن ها در مقادیر بیشتر از حد نیاز ،باعث ایجاد بیماری یا عارضه می شود. تعریف عناصر جزئی: عناصر جزئی ،در پوسته زمین و بدن موجودات زنده به مقدار بسیار کم یافت می شوند.مانند مس و طال این عناصر ،گاهی در بدن به عنوان عنصر اساسی و مورد نیاز و گاهی به عنوان عنصر سمی محسوب می شوند که باعث ایجاد عوارض و یا بیماری می گردند. علت تمرکز عناصر بیش از حد معمول درگیاهان: دریافت عناصرتوسط گیاهان ازخاک هایی که دارای ناهنجاری مثبت می باشد. علل وقوع بیماری درجانوران چیست؟ تغذیه جانوران ازگیاهانی که غلظت برخی از عناصر در آنها از حد معمول ،بیشتر است. نیشکر دارای عناصری مانند قندها ،پتاسیم ،کلسیم و سدیم می باشد. اسفناج دارای آهن و منیزیم می باشد. سیب زمینی دارای منیزیم وکلسیم است. بادام دارای منیزیم است. ماهی دارای عناصری مانند کلسیم و فسفر می باشد. کاربرد نقشه ژئوشیمیایی عناصرتوسط زمین شناسان : شناسایی مناطقی که احتمال خطربیماری های خاصی در آن ها وجود دارد. آرسنیک چیست؟ آرسنیک ،یک عنصر غیرضروری و سمی است .این عنصر ،منشأ زمین زاد دارد . کدام سنگ ها دارای آرسنیک است؟ سنگ های آتشفشانی که دارای بی هنجاری مثبت آرسنیک است. مهم ترین مسیرانتقال آرسنیک به موجودات زنده: ازطریق آب آلوده به عنصر آرسنیک کدام کشورها بیشتردرمعرض آلودگی آرسنیک هستند؟ درمناطقی که سنگ ها و کانی های دارای آرسنیک(مانند پیریت) درمعرض هوازدگی،اکسیده یا حل می شوند و عناصرموجود در آن ها وارد منابع آب و سپس وارد بدن موجودات زنده می شودوباعث ایجادبیماری می گردد. عوارض ورود آرسنیک به بدن انسان: ایجاد لکه های پوستی ،سخت شدن وشاخی شدن کف دست و پا ،دیابت و سرطان پوست چگونگی انتقال آرسنیک به مواد غذایی از طریق زغال سنگ درجنوب چین: آرسنیک موجود در بعضی از سنگ ها ،مانند زغال سنگ به مواد غذایی منتقل می شود. به نمونه ای از آن می توان در خشک کردن فلفل قرمز و ذرت به وسیله زغال سنگ در ناحیه ای از جنوب چین اشاره کرد. در این منطقه ،خشک کردن مواد غذایی با حرارت زغال سنگ در محیط بسته، سبب آزاد شدن آرسنیک و ورود آن به مواد غذایی و آلودگی آن ها می شود. کادمیم درکدام کانسنگ ها وجوددارد؟ کادمیم ،عنصری سمی و سرطان زاست که درکانسنگ های سولفیدی یافت می شود. مهم ترین منشا کادمیم چیست؟ معادن روی و سرب راه های انقال کادمیم به بدن انسان: این عنصر ،از طریق گیاهان خوراکی و آب وارد بدن می شود عوارض ناشی از ورود کادمیم به بدن انسان: آسیب رساندن به اندام کلیه و مفاصل جیوه چیست وچگونه به دست می آید؟ جیوه ،عنصری سمی است که از سنگ های آتشفشانی ،چشمه های آبگرم ،در طی فرایند استخراج مواد معدنی و جداسازی طال از کانسنگ آن به دست می آید. درکدام مناطق آلودگی جیوه زیاد است؟ درمناطق معدنی که فرایند استخراج طال یا ملقمه کردن طال با جیوه در فعالیت های معدنی انجام می شود. راه های انتقال جیوه به بدن انسان: قرارگیری دراز مدت در معرض جیوه ،از طریق دهان (آب و غذا) و پوست عوارض ناشی از ورود جیوه به بدن انسان: باعث آسیب رساندن به دستگاه های عصبی ،گوارش و ایمنی می شود. روشی است برای استخراج طال و نقره از کانی های آن ها به وسیله جیوه است . کانی طال و نقره را پس از آسیاب کردن ،با جیوه به صورت مخلوط یکنواختی درمی آورند .طال و نقره با جیوه به صورت ملقمه درمی آید و از ناخالصی جدا می شود .پس از آن به وسیله تقطیر ملقمه در ظرف های آهنی مخصوص جیوه را از آن جدا می کنند تا طال و نقره به صورت خالص درآید. تصفیه و خالص سازی طال نیز با الکترولیز آن انجام می گیرد. روش‌های کانه‌آرایی -کانسنگ‌های طال: روش‌های مختلفی برای فرآوری کانسنگ‌های طال وجود دارد که باید با مطالعاتی که بر روی کانسنگ انجام می‌شود روش مناسبی برای فرآوری آن انتخاب کرد .اگر طال بصورت ذخایر آبرفتی باشد برای فرآوری آن روشهای ثقلی مناسبترین روش است ،اگر طال بصورت آزاد یا ناتیو باشد روش ثقلی پیش فرآوری و روش نهایی آمالگاسیون است ،اگر بصورت ذرات خیلی ریز در داخل سنگ باشد روش سیانوراسیون قابل توصیه خواهد بود. اگر طال بصورت ترکیب با کانی‌های دیگر باشد فرآوری مشکل‌تر و پیچیده‌تر می‌شود و هزینه سرمایه‌گذاری الزم برای فرآوری و استحصال کانسارهای پیچیده طال زیاد می‌شود .حتی بعضی کانسارهای طال وجود دارند که هنوز روش فرآوری مناسبی برای آنها پیدا نشده‌است ،در زیر به روش‌های مختلف فرآوری اشاره می‌گردد. روش آمالگاسیون یا ملقمه سازی: در طی قرن‌ها روش ملقمه‌سازی عمده‌ترین روش برای جداکردن طال و نقره آزاد یا طبیعی از کانه‌های حاوی آنها بوده‌است .اساس این روش بر خاصیت جذب طال و نقره توسط جیوه استوار است .با استفاده از این روش به‌سادگی می‌توان طال را از دیگر کانی‌های باطله جدا نمود .این روش برای کانسارهایی که طالی آزاد با عیار قابل مالحظه‌ای دارند کاربرد دارد. اصول روش ملقمه‌سازی:در این روش ماده معدنی تا 75درصد زیر 75میکرون( 200مش ) خرد شده و سپس پالپی با غلظت 40درصد وزنی جامد تهیه می‌شود .پالپ را داخل یك آسیای گلوله‌ای می‌ریزند و حداقل به اندازه وزن طال و نقره موجود در ماده معدنی ،به آن جیوه اضافه می‌کنند( البته همیشه 10تا 20درصد بیشتر از وزن طال و نقره موجود به آن جیوه اضافه می‌شود ) .تعداد کمی هم گلوله به آن اضافه می‌کنند و به مدت 2تا 12ساعت آسیا را به کار می‌اندازند. پس از آنکه طال و نقره کامال جذب جیوه شد محتویات آنرا خارج کرده داخل آسیا را کامال تمیز می‌کنند .در زیر آسیا چند میز که با هم اختالف ارتفاعی حدود 10تا 15سانتی‌متر دارند وجود دارد و سه عدد ظرف جداگانه در بین میزها قرار دارد .محتویات داخل آسیا را با آب به‌داخل اولین ظرف ریخته ،ضمن شستشو مواد خارج شده و از اولین ظرف روی اولین میز ریخته و سپس از آن وارد دومین میز می‌گردد. از ظرف دوم مواد بر روی میز دوم ریخته می‌شود .میز دوم از جنس مس ساخته شده که روی ان جیوه اندود شده‌است هنگامی که پالپ به آرامی از روی میز دوم عبور می‌کند ذرات جیوه حاوی طال که در کف میز حرکت می‌کنند به میز می‌چسبند .سپس این مخلوط را شستشو می‌دهند تا گل و الی آن کامال جدا شود ،جیوه‌ای که روی میز باقیمانده را جمع‌آوری می‌کنند و بوسیله فیلتر کردن برروی پارچه ضخیمی آب و جیوه بوسیله فشار هوا تبخیر می‌شود و طال و نقره باقیمانده برروی فیلتر جمع‌آوری شده و به بخش ذوب ارسال می‌گردد. فلوئور چیست؟ فلوئور ،یک عنصر اساسی است که کمبود یا مصرف زیاد آن ،هر دوباعث بروز بیماری می شود. منشا ورود فلوئوربه بدن انسان چیست؟ از راه نوشیدن آب فلوئور درچه سنگ هایی بیشتروجوددارد؟ کانی های رسی و میکای سیاه پیامدهای ورود کافی فلوئور به بدن: به ساختار بلوری دندان ،باعث سخت تر شدن آن ومقاومت بیشتر در برابر پوسیدگی می شود .همچنین فلوئور در کاهش ابتال به پوکی استخوان نیزمؤثر می باشد. نتایج کمبود فلوئور دربدن انسان: موجب پوسیدگی دندان ها می شود. راه حل مناسب برای مناطقی که دچارمشکل کمبود فلوئور می باشند چیست؟ ورود مقداری فلوئور در ترکیب خمیر دندان پیامدهای مصرف زیاد فلوئور: هنگامی که مصرف فلوراید بسیار افزایش می یابد و به 2٠تا ٤٠برابر حد مجاز می رسد ،خشکی استخوان و غضروف ها رخ می دهد. مصرف باالی فلوئور ،ممکن است برای انسان مسموم کننده باشد. منشا ء فلوئور زیاد درمحیط: بیش از 2٠میلیون نفر از مردم جهان از آبی استفاده می کنند که بر اساس استانداردهای جهانی ،فلوئور باالتر از حد مجاز دارند. منشأ دیگر فلوئور ،زغال ِ سنگ حاوی فلوئور است و بر اثر سوزاندن زغال سنگ ،مقدار زیادی فلوئور وارد محیط می شود. راه حل مشکل کمبود فلوئور: مشکل کمبود فلوئور را می توان با اضافه کردن فلوئور به آب آشامیدنی رفع کرد. پوسیدگی به مرور ترکیبات مینای دندان را تخریب می کند .افرادی که مستعد این مشکل هستند ،نباید به مسواک زدن روزانه بسنده کنند ،بلکه باید از محصوالت حاوی فلوراید استفاده کنند. این ترکیب به طور مستقیم روی مینای دندان تاثیر گذاشته و مانع از پوسیدگی دندان می شود. برای افراد بزرگسال میزان فلوئور باید بین 1000تا 1500پی پی ام( )ppmباشد. فقط در مورد کودکان باید دقت کنیم تا زمانی که کودک ،توانایی بیرون ریختن محتویات دهان را پیدا نکرده است از خمیردندان‌ حاوی فلوراید استفاده نکنیم که این زمان حدود 3سالگی است. خیر خمیردندان ها بسیارمتفاوت اند و مردم با توجه به ساختاربدنی خود و هدفی که دارند خمیردندان مورد نیازرا استفاده کند.درجاهایی که در آب فلوراید زیاد می باشد مردم آن منطقه باید ازخمیردندان هایی استفاده کنند که دارای فلوراید نباشد. منبع عمده فلوئور عمدتا آب آشامیدنی است؛ به طوری که اگر آب حاوی یك قسمت در میلیون، فلوئور باشد ،روزانه یك تا دو میلی گرم از این عنصر در بدن تأمین می گردد .حدود %25میلی گرم دیگر نیز از طریق چای و غذاهای جامد به بدن می رسد .ماهی نیز منبع خوبی از فلوئور است. برخی مطالعات نشان می دهند که مقدار فلوئور غذاهای آماده شده یا پخته ممکن است 2تا 3 برابر بیش از غذاهای تازه باشد و البته این در صورتی است که غذا با آب فلوریده شده تهیه شده باشد .فلوئور موجود در سبزیجات نیز بستگی به فلوریده شدن آب آن منطقه دارد که در آن صورت میزانش افزایش می یابد .مقدار فلوئور رژیم غذایی جوامع ساکن در این مناطق حدود 3تا 4برابر بیش از جوامعی است که آب منطقه شان فلوریده نشده است .جالب است بدانید که یك لیوان چای حاوی یك میلی گرم فلوئور است .غذاهای حیوانی مانند انواع گوشت ،جگر و غذاهای دریایی مقادیر قابل توجهی فلوئور به ما می رسانند .پختن غذاها در ظروف تفلون (یك پلیمر حاوی فلوئور) میزان دریافت آن را افزایش می دهد. سلنیم چیست؟ سِلِنیم ،یک عنصر اساسی است سلنیم درکدام سنگ ها به مقدارزیاد یافت می شود؟ در کانی های سولفیدی وبه خصوص در معادن طال و نقره ،چشمه های آبگرم ،سنگ های آتشفشانی و خاک های حاصل ازآنها به مقدار زیاد یافت می شود. منشا اصلی ورود سلنیم به بدن انسان: گیاهان بیشتر سلنیوم مورد نیاز بدن از رژیم غذایی تأمین می‌شود. سبوس گندم ،کره ،ماهی و ماهی صدف ،سیر ،غالت ،تخم آفتابگردان ،کنجد و آجیل منابع خوبی از سلنیوم هستند. همچنین سلنیوم در یونجه ،دانه رازیانه ، ،برگ تمشك و بومادران یافت می‌شود. روی چیست؟ روی ،از عناصر فلزی مهم به شمار می رود و یک عنصر جزئی اساسی با منشأ زمینی است. روی ازچه طریقی وارد بدن انسان می شود؟ بیشتر از طریق گیاهان وارد بدن انسان می شود روی درچه سنگ هایی بیشتروجوددارد؟ درکانی های سولفیدی ،سنگ های آهکی و برخی سنگ های آتشفشانی عوارض کمبود روی: کوتاهی قد و اختالل در سیستم ایمنی بدن است. عوارض زیادی روی دربدن: کم خونی و حتی مرگ راه حل های کمبود های ناحیه ای روی : واردکردن غذاها و داروهای روی دار مکمل عنصریُد: کمربند گواتردرکجاقرار دارد؟ در سده نوزدهم ،بیماری گواتر در نیمه شمالی آمریکا بسیار رایج بود و این منطقه، کمربندگواتر نامیده می شد. ارتباط میان کمبود ید و بیماری گواتر: کمبود ید در خاک این منطقه و گیاهان و دام های آن باعث بیماری گواتر شده است و هنگامی که ید به رژیم غذایی مردم این منطقه اضافه شد ،بیماری گواترکاهش یافت. دلیل زمین شناختی کمبود ید دربخش شمالی ایاالت متحده امریکا: دلیل زمین شناختی این است که دربخش شمالی ایاالت متحده پس ازعصر یخبندان،باآب شدن یخ ها ،حجم زیادی آب در خاک نفوذ کرد و نمک های بسیار انحالل پذیر ید را با خود شست و خاک های فقیر از ید را بر جای گذاشت. کمبود ید در کدام مناطق مختلف جهان بیشتر شایع است؟ کمبود ید در مناطق مختلف جهان ،به خصوص مناطق کوهستانی دور از دریا ،که فرسایش و بارندگی شدید ،خاک را از ید فقیر می کند ،بسیار شایع است. علل سختی آب: وجود عناصر کلسیم و منیزیم درآب آشامیدنی عوارض ناشی از سختی آب: شیوع انواع خاصی از بیماری های کلیوی اثرات توفان های گرد و غبار و ریزگردها: -1کاهش میزان انرژی دریافتی از خورشید (غبارها گرما را بازتاب و زمین را سرد می کنند) -2انتقال باکتری های بیماری زا به مناطق پر جمعیت -3افت کیفیت هوا -٤فراهم کردن مواد مغذی اساسی برای جنگل های بارانی مناطق گرمسیری -5انتقال مواد سمی -6هسته های رشد قطرات باران زمین شناسان چگونه منشا ء ریزگردها را شناسایی می کنند؟ زمین شناسان در مطالعات خود ،نوع کانی های تشکیل دهنده و ترکیب ژئوشیمیایی ریزگردها وغبارها را بررسی می کنند. آنها طی این بررسی ها ،سرچشمه ریزگردها را با تصاویر ماهواره ای بررسی و نحوه انتقال آنها تا فواصل دور را مطالعه می کنند. عوارض ریزگردها برسالمت انسان: ذرات بسیار ریز غبار با ورود به ریه ،باعث بیماری های ریوی می شوند. ارتباط بین میزان غلظت غبارها با شدت بیماری های تنفسی: هرچه غلظت این غبارها ،بیشتر باشد ،شدت بیماری های مزمن دستگاه تنفسی بیشترشده ونرخ مرگ و میر مرتبط با آن افزایش می یابد. آتش فشان ها: تاثیرات آتش فشان پیناتوبو فیلیپین برزمین: بر اثر فوران آتشفشان پیناتوبو فیلیپین در سال 1٩٩1میلیون ها تن خاکستر وارد اتمسفرو بر روی منطقه ای به وسعت هزاران کیلومتر مربع پخش شد که دارای همه عناصر جدول تناوبی بود. تاثیرات آتش فشان ها برمحیط: فعالیت های آتش فشانی ،فلزها و عناصر دیگر را از اعماق زمین به سطح می آورند. آتش فشان ها عناصر دیگری مانند آرسنیک ،بریلیم ،کادمیم ،جیوه ،سرب ،رادون و اورانیم را هم وارد محیط می کنند که در شرایط خاص ،خطرناک هستند. جزیره کشور فیلیپین قرار دارد. کوه پیناتوبو در لوزون ،بزرگترین ٔ الیاف پنبه کوهی می‌تواند به ذرات بسیار ریز و نامریی تبدیل شود .این ذرات نامریی که قطر آن‌ها کمتر از 0٫5میکرون است ،در هنگام تنفس به اعماق شش نفوذ می‌کنند و برای همیشه در آن جا می‌مانند .با گذشت زمان این ذرات بر اثر تحریکات مداوم خود می‌توانند سبب بیماری‌های آزبستوز) ، (Asbestosisسرطان ریه یا بیماری مزوتلیوما )(Mesotheliomaشوند که همه آن‌ها در نهایت به مرگ منتهی می‌شوند .هنگام کار با پنبه کوهی باید لباس‌های مخصوص پوشید فزونی جیوه موجب بیماری های مغزی می شود .مانند بیماری میناماتا فزونی آرسنیک موجب بیماری خشک شدن پوست می شود کمبود سلنیم موجب بماری نارسایی دریچه قلب می شود فزونی آرسنیک ،موجب بیماری های کلیوی می شود. تغییردرمیزان فلوئور غبار زغال سنگ موجب بیماری ریه سیاه می شود. کمبود روی موجب کوتاهی قد می شود افزایش کادمیوم موجب بیماری ایتای ایتای وتغییرشکل استخوان ها می شود. کاربردکانی ها درداروسازی: -1پودر بچه که از کانی تالک تشکیل شده است -2در آنتی بیوتیک هاو قرص های مسکن و ...از کانی های مختلف ،به ویژه انواع رس ها استفاده می شود. -3در خمیردندان ها از کانی فلوئوریت و کوارتز استفاده می شود. -٤در صنایع آرایشی از تالک ،میکا ها و رس ها استفاده می شود. پیروز باشید