دانلود فایلPDF فصل 4 زیست شناسی1 پایه دهم گردش مواد در بدن پرده نگار قابل نمایش و پرینت

صفحه 1:
Re esr ae 

صفحه 2:
وظایف دستگاه گردش مواد دستگاه گردش مواد وظیفه ی جابجایی مواد مختلف را در بدن جانداران بر عهده دارد : این مواد شامل گازهای تنفسی.مواد غذایی . مواد دفعى . آب و هورمون ها و وظایف دیگر است . در جانوران پیشرفته تر این دستگاه وظایف متعدد دیگری را بر عهده دارد . به عنوان مثال در انسان این دستگاه وظیفه انتقال گرما و دفاع در مقابل میکروب ها را نیز بر عهده دارد . 

صفحه 3:
sinistra A. carotis Arcus aortae ‘cormmunis sinistra Lig. arteriosur Truncus brachio- 7 cephalicus A. pulmonalis 4 sinistre A, pulmonalis nels W.. pulmonales sinistrae ۷ ‏مه‎ ۰ Tuncus superior ۲ pulmonalis Aorta ascendens Auricula sinistra Pericardium, cut edge Sulcus interventriculatt s anterior Ventriculus Ventriculus dexter هن إلا inferior Apex cords 

صفحه 4:


صفحه 5:
دستگاه گردش خون در انسان شامل موارد زیر است : الف ) تلمبه ای به نام قلب ب ) رگ ها که لوله هایی برای جریان خون هستند سرخرگ ها : رگ هایی که خون را از بطن ها خارج و می کند و به اندام های بدن می برد . سیاهرگ ها : رگ هایی که خون را از اندام هاى بدن به سمت دهليز های قلب برمی گرداند . مویرگ ها : رگ هایی میکروسکوپی که بین سرخرگها و سیاهرگ ها قرار دارند و محل تبادل مواد بين خون و بافت های بدن است . ج ) مایع خون 

صفحه 6:
‎(card ): 5‏ تلمبه ی ماهیچه ای که نیروی لازم برای جریان خون در رگ ها ایجاد می کند . قلب بالای دیافراگم و بین ششها قرار دارد . نوک قلب متمایل به سمت چپ است . ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‏ساختمان قلب : سرخرگ آئورت 1 بزرگ سیاهرگ زبرین ‏سرخرگ ششی سیاهرگ ششی سیاهرگ ششی رت دهلیز راست ‏بزرگ سیاهرگ زبرین 

صفحه 7:
(card ): ods . ‏تلمبه ی ماهیچه ای که نیروی لازم برای جریان خون در رگ ها ایجاد می کند‎ . ‏قلب بالای دیافراگم و بین ششها قرار دارد . نوک قلب متمایل به سمت چپ است‎ بزرگ سیاهرگ زبرین بطن را بزرگ سیاهرگ زبرین 

صفحه 8:
تأمین اکسیژن و مواد مغذی قلب خونی که از درون قلب عبور می‌کند. نمی‌تواند نیازهای تنفسی و غذایی قلب را برطرف کند. به همین دلیل ماهیچة قلب با رگ‌های ویژه‌ای به نام سرخرگ های اکلیلی (کرونری) که از آتورت منشعب شده‌اند.تغنیه می‌شود. این رگ‌ها پس از رفع نیا یاخته‌های قلبی. با هم یکی می‌شوند و به‌صورت سیاهرگ اکلیلی به دهلیز راست متصل می‌شوند. بسته شدن این سرخرگ‌ها توسط لخته یا سخت شدن دیوارذ نها (تصلب شریین). ممكن است باعت سکنه قبی شود؛چون در این حالت به بخشی از ماهيجة قلب: اکسبژن نمی‌رسد و یاخته‌های آن می‌میرند سرخرك وسياهرك اكليلى 

صفحه 9:
گردش خون مضاعف : اين گردش خون مخصوص مهره داران دارای شش است .در این گردش خون قلب در اصل دو تلمبه است که با هر بار ضربان خون را وارد دو چرخه ی متفاوت می کند : الف ) چرخه ی بزرگ ( گردش عمومی خون ) مبدا این چرخه بطن چپ و انتهای آن دهلیز راست است . در این گردش خون پر اکسیژن به همه ی بدن می رود و سپس در بازگشت دی اکسید کربن را با کمک سیاهرگ های بزرگ زبرین و زیرین به دهلیز راست بر می گرداند . ب ) گردش کوچک ( گردش ششی خون ) : مبدا این چرخه بطن راست و انتهای آن دهلیز چپ است . در این گردش خون کم اکسیژن به شش ها می رود و سپس در بازگشت اکسیژن را با کمک سیاهرگ های ششی به دهلیز چپ بر می گرداند . 

صفحه 10:
در مورد پرسش‌های زیر با همدیگرگفت وگو کنید و پاسخ مناسبی براى أنها يبابيد : -هردهلیز خون را از کجا دریافت می‌کند؟ - هر بعن خون رابه کجا می‌فرستد؟ خون طرف چپ و راست قلب. با هم چه تفاوت‌هابی دارد؟ چرا ضخامت دیورة بطن‌های چپ و راست با هم متفاوت 

صفحه 11:
نام سرخرگ آئورت سرخرگ ششی دهلیز راست دریچه سینی آئورت دريجه سه لختى دریچه دو لختی سیاهرگ های ششی چپ سیاهرگ بزرگ زبرین سیاهرگ بزرگ زیرین نوع خون در تماس روشن ( پر اکسیژن ) تیره ( کم اکسیژن ) تیره ( کم اکسیژن ) روشن ( پر اکسیژن ) تیره ( کم اکسیژن ) روشن ( پر اکسیژن ) روشن ( پر اکسیژن ) تیره ( کم اکسیژن ) تیره ( کم اکسیژن ) 

صفحه 12:
حفره های قلب : قلب دارای ۴ حفره است : بطن چپ و بطن راست که حفره های بزرگ قلب هستند و در سمت پایین قرار دارند از دهلیز ها خون دربافت می کنند و با انقباض خود خون را به سرخرگ ها می فرستند . دهلیز چپ و راست که حفره های کوچکتری هستند و در سمت بالای قلب قرار گرفته اند و خون را از سیاهرگ ها دریافت می کنند و به بطن ها می فرستند . ۳ دهلیز راست با خون تیره بطن راست با خون تیره 

صفحه 13:
دریچه‌های قلب وجود دریچه‌ها در هر بخشی از دستگاه گردش مواد باعث یک طرفه شدن جربان خون در آن قسمت می‌شود. درساختار دریچه‌هاء بافت ماهیچه‌ای به کار نرفته بلکه همان با پوششی است که چین خورده است و دریچه‌ها را می‌سازد؛ وجود بافت پیوندی در این دریچه‌ها به استحکام آنها کمک می‌کند. ساختار خاصٌ دربچه‌ها و تفاوت فشار در دو طرف آنهاء باعث باز یا بسته شدن دریچه‌ها می‌شود. بین دهلیزو بطن دریچه ای هست که در هنگام انقباض بطن؛ از بازگشت خون به دهلیز: جلوگیری مىكند.دريجة بين دهليز و بطن چپ را دریچة دولختی می‌گویند. زیا از دو قطعة آویخته تشکیل شده است. پین دهلیز و بطن راست دريجة سه لختى قرار دارد. در ابتدای سرخرگ‌های خروجی از بطن هاء دريجه هاى سينى قرار دارند که از بازگشت خون به بطن ها جلوگیری می‌کنند 

صفحه 14:
دریچه سینی آنورت پرده دریچه سینی آئورت 

صفحه 15:
دریچذسهلختی 

صفحه 16:
صداهای قلب اگر گوش خود رابه سمت چپ قفسه سینف کسی بچسبانید یا گوشی پزشکی را روی قفسه سینة خود پا شخصی دیگر قرار دهید. صداهای قلب را می‌شنوید. صدای ال (پوم) قوی, گنگ و طولانی‌تر است و به بسته شدن دریچه‌های دولختی و سه لختی هنكام شروع انقباض بطن‌ها مربوط است. صدای دوم (تاک) واضح و کوتهتر و مربوط به بسته‌شدن دریچه‌های سینی ابتدای سرخرگ‌ها است که با شروع استراحت بطن» همراه است و زمانی شنیده می‌شود که خون واردشده به سرخرگ‌های آْورت و ششیء قصدبرگشت به بطن‌ها رادار وبابسته‌شدن دریچه‌های سینی جلوی آن گرفته می‌شود. متخصصان با گوش دادن دقیق به صداهای قلب و نظم آنها, از سالم بودن قلب آگاه می‌شوند. در برخی بیماری‌ها بهویژه اختلال در ساختار دریچه‌ها, بزرگ‌شدن قلب یا نقایص مادرزادی مثل کامل نشدن دیوارة میانی حفره‌های قلب. ممکن است صداهای غیرعادی شنیده شود. 

صفحه 17:
قلب دارای سه لایه است : ۱- لایه ی خارجی قلب یا پریکارد : که از جنس بافت پیوندی متراکم و پوششی است . پری کارد یا آبشامه ی قلب دو لایه است لایه خارجی پریکارد ( پیراشامه ) و( لایه داخلی پربکارد یا اپی کارد یا برون شامه ) بین دو لایه ی پریکارد فضایی است که مایع آبشامه را در خود جای میدهد . این مایع به تسهیل حرکات قلب کمک می کند و آن را از ضربات محافظت می نماید . 3: لایه پیوندی پیراشامه 8 لایه پوششی پیراشامه فضای محتوی مایع آبشامه : لایه اپی کارد یا برون شامه ‎of‏ لایه ماهیچه ای قلب یا میو کارد ‏: آندوكارد يا درون شامه 8 ‎ 

صفحه 18:
۲ - لایه ی میانی قلب با میوکارد : اين لایه ضخیم ترین لایه ی قلب است و ضخامت آن در اطراف بطن چپ به ۱/۵ سانتی متر میرسد .وظیفه ی میوکارد که از بافت ماهیچه ای قلبی است ۰ ایجاد ضربان قلب است . ۳- لابه ی داخلی قلب پا آندوکارد : این لایه از بافت پوششی با آستری از بافت پیوندی است و سطح داخلی حفره های قلب و روی دریچه های قلبی را میپوشاند و در ادامه به لابه ی داخلی رگها می پیوندد . e a oa wo 

صفحه 19:
اسکلتی, دارای ظاهری مخطط است. از طرف دیگر همانند یاخته‌های ماهیچة ‎ile‏ به‌طور غیرارادی منقبض می‌شوند. یاخته‌های آن بیشتر یک‌هسته‌ای و بعضی دوهسته‌ای‌اند. یکی از ویزگی‌های یاخته‌های ماهیچه‌ای قلب ارتباط آنها از طریق صفحات ‏بدكونه اى است كه باعث مى شود يبام انقباض و استراحت به سرعت بين ياخته هاى ‎ ‏ابينى (در هم رفته) است. ارتباط ياختهاى در اين صفحات ‏ماهيجة قلب منتشر شود وقلب در انقباض و استراحت مانند يك تودة ياخته اى واحد عمل كند شكل زير البتهدر محل ارتباط ماهيجة دهليزها به ماهيجة بطن ‎CSL cla‏ ييوندى عايقى وجود دارد كه مانع از اتقباض هم زمان دهليزها و بطن ها مى شود. 

صفحه 20:


صفحه 21:


صفحه 22:
چرخة ضربان قلب قلب تقريبأدر هر ثانيهء یک ضربان دار و ممکن است در یک فرد با عمر متوسط در طول عمره نزدیک به سه میلیارد بار منقبض شود. بدون اينکه مانند ماهیچه‌های اسکلتی بتواند استراحتی پیوسته داشته باشد. استراحت (دیاستول) و انقباض (سیستول) قلب را که به طورمتناوب انجام می‌شود. چرخه یا دورة قلبی می‌گویند. در هر چرخه. قلب با خون سیاهرگ‌ها پره و سپس منقبض می‌شود و خون را به سراسر بدن می‌فرسند. در هر چرخه. این مراحل دیده می‌شود ۱-استراحت عمومی: تمام قلب در حال استراحت است. خون بزرگ سیاهرگ‌ها وارد دهلیز راست و خون سیاهرگ‌های ششی به دهلیز چپ وارد می‌شود. زمان: حدود ۰/۴ ثانیه ۲- انقباض دهلیزی: بسیار زودگذر است و انقباض دهلیزها صورت می‌گیرد و با انجام آن» بطن‌ها به طور کامل با خون پر می‌شوند. زمان: حدود ۰/۱ ثانيه ۳- انقباض بطنی: انقباض بطن‌ها صورت می‌گیرد و خون از طریق سرخرگ‌ها به همذ قسمت‌های بدن ارسال می‌شود. زمان: حدود ۰/۳ ثانیه 

صفحه 23:


صفحه 24:
الف ) مرحله استراحت عمومی زمان : ۰/۴ ثانیه دریچه دو لختی و سه لختی : باز دریچه های سینی : بسته وضعيت : ريختن خون در بطن ها سرخرگ ششی : بسته دهلیز چپ دریچه سینی آئورت: بسته دهلیز راست دربچه دو لختی : باز دریچه سه لختی : باز بطن راست 

صفحه 25:
ب ) مرحله سیستول : انقباض دهلیز زمان : ۰/۱ ثانیه دریچه دو لختی و سه لختی : باز دریچه های سینی : بسته وضعیت : پر شدن خون در بطن ها دهلیز چپ دریچه سینی آلورت: بسته دربچه دو لختی : باز 

صفحه 26:
ب ) مرحله سیستول : انقباض بطن ها زمان : ۰/۳ ثانیه دريجه دو لختى وسه لختى : يسته دريجه هاى سينى : باز وضعیت : تخليه حون بطن ها به سرخرى ها دریچه سینی ,سرخرگ ششی باز دهلیز چپ ‎Tac‏ ‏دریچه سینی آئور دهلیز راست دریچه دو لختی : بسته دریچه سه لختی : بسته به بطن راست 

صفحه 27:
شبکة هادی قلب بعضی یاخته‌های ماهیچه قلب ویژگی‌هایی دارند که آنها را برای تحریک خودبه خودی قلب اختصاصی کرده است. پرا کندگی این باخته‌ها به صورت شبکه ای از رشته‌ها و گره‌ها در بین سایر یاخته‌هاست که به مجموع آنها شبکه هادی قلب می‌گویند. یاخته‌های ابن شبکه با دیگر باخته‌های ماهیچه قلبی ارتباط دارند. در این شبکه پیام‌های الکتریکی برای شروع انقباض ماهیچه قلبی ایجاد می‌شوند و به سرعت در همه قلب گسترش می‌یابند, شبکذ هادی قلب شامل دو گره و دسته‌هایی از تارهای تخصص ‎sly db‏ ایجاد و هدایت سریع جریان الکتریکی است. گره وّل پا گره سینوسی-دهلیزی در دیوارة پشتی دهلیز راست و زیر منفذ بزرگ سیاهرگ زبرین قرار دارد. ین گره بزرگ‌تر که شروع‌کنندة پیام‌های الکتریکی است وبه آن پیشاهنگ یا ضربان‌ساز می‌گویند. 

صفحه 28:
كره دوم يا كره دهلیزی -بطنی در دیوارة پشتی دهليز راست» ودر عقب دريجة سه لختی است. ارتباط بين اين دو كره از حلريق رشتهدهاى شيكه هادى انجام مى شود كه جريان الكتريكى ايجاد شده در گره پیشاهنگ را به گره دوم منتقل می‌کند. پس از گره دهلیزی بطنی رشته‌هایی از بافت هادی که در ديوارة يبن دو بعلن وجود دارند به دو مسیر راست و چپ تقسیم می شوند و جریان الکتریکی را در بطن‌ها پخش میکنند. در نتیجه پیام الکتریکی به یاخنه های ماهیچه قلبی منتقل می شود و بطن‌ها به طور هم زمان منقبض می‌شوند ‎my a‏ 

صفحه 29:
نوار قلب چه می‌گوید؟ یاخته‌های ماهیچه قلبی در هنگام چرخة ضربان قلب. فعالیت الکتریکی را نشان می‌دهند. جريان الکتریکی حاصل از فعالیت قلب را می‌توان در سطح پوست دریافت و به‌صورت نوار قلب ثبت کرد. نوار قلب شامل سه موج ۰۳ 0186) و ۲ است (شکل زیر). فعالیت الکتریکی دهلیزها به شکل موج ۳ و فعاليت الكتريكى بطنها به شكل موج 0185 ثبت می‌شود. انقباض هریک از این بخش‌هاء اندکی پس از شروع فعالیت الکتریکی آن بخش است. موج 1 اندکی پیش از پیان انقباض بطن‌ها و بازگشت آنها به حالت استراحت ثبت می‌شود. بررسی تغییراتی که در نوار قلب رخ می‌دهد. می‌تواند به متخصصان در تشخیص بیماری‌های قلبی کمک کند. 02 04 06 08 71 42 1.4 1:6 18 crc. 

صفحه 30:
برون‌ده قلبی حجم خونی که در هر انقباض بطنی از یک بطن خارج و وارد سرخرگ می‌شود. حجم ضربه‌ای نامیده می‌شود. اگر اين مقدار را در تعداد ضربان قلب در دقیقه ضرب کنیم. برون‌ده قلبی به‌دست می‌آید.برون‌ده قلبی متناسب با سطح فتالیت بدن تغییر می‌کند و عواملی مانند سوخت و سازپایة بدن, مقدار فتالیت بدنی, سن و اندازة بدن, در آن موثر است. میانگین برون‌ده قلبی در بزرگسالان در حالت استراحت حدود پنج لیتر در دقیقه است. ضربان قلب در دقیقه 1 حجم ف 

صفحه 31:
۱) با توجه به الکترو کاردیو گرام روبرو به پرسش های زیر پاسخ دهید : الف ) قلب روبرو چند بار در دقیقه ضربان دارد ؟ ( ۶۵ - ۷۵ -۸۵) ب ) در کدام زمان دریچه های سینی باز است ؟( م1 - وا - ‎(ty‏ ج ) در کدام زمان دهلیز ها و بطن ها پا هم در حال استراحت هستند ؟ ( و1 - و د) انقباض دهلیز ها در کدام زمان روی می دهد ؟ ( و - ‎(ty‏ ۰) در کدام زمان ( با وا وا ) بطن ها در حال خالی شدن از خون هستند ؟ 

صفحه 32:
۲) اگر شروع چرخه ی ضربان قلب را در انسان با مرحله انقباض بطن ها در نظر بكيريم » کدام رخداد زیر زودتر از بقیه است ؟ ۱) ورود خون به سرخرگ ششی ۰ ۲) باز شدن دریچه ی سینی آثورت ۳) بسته شدن دریچه ی میترال ۴) تخلیه ی سریع خون از دهلیز ها ‎CY‏ در کدام بخش از دستگاه گردش خون انسان . نسبت *اموجود در پلاسما بیشتر است ؟ ‏۱) بطن چپ و بطن راست ۲) سرخرگ های آئورت و ششی ‏سيامرق ششى و«دمليوجت یر ‎eid Ay cal‏ 

صفحه 33:
۴ کمترین فشار خون را در کدام ساختار دستگاه گردش خون انسان و در کدام مرحله می توان ثبت کرد ؟ ۱) بطن چپ - هنگام دیاستول ۲) بطن راست - هنگام سیستول ۳) آئورت - هنگام سیستول ۴) سرخرگ کوچکک - هنكام سيستول ۵) شبکه گرهی قلب به لحاظ بافتی با ۰.۰۰. مشابهت دارد . ۱)پریکارد ‏ ۲)میوکارد ۰ ۳) آندوکارد ۰ ۴) دریچه های قلبی 

صفحه 34:
۶) اگر حجم ضربه ای 6 ۸۰ و ضربان قلب ۷۵ بار در دقیقه باشد . حجم خون ورودی به سرخرگ های ششی و آئورت در دقیقه مسيم ‎il‏ ‏۱ ۶۰۰۰ عم ۳) کمتر از 66 ۶۰۰۰ ۴) بیشتر از 66 ۶۰۰۰ ۷) اگر چرخه ضربان قلب ۸/۰ ثانیه باشد . زمان بسته بودن دریچه های دهلیزی-بطنی ۱) حدوداً ۰/۲ ثانیه ۲) بیش از ۰/۳ انیه ۳) حدوداً ۰۱۱ ثانیه ۴) بیشتر از ۰/۱ ثانیه 

صفحه 35:
۸) کدام فضای مربوط به گردش عمومی خون دارای خون تیره است ؟ ۱) سرخ رگ ششی ‏ ۲)سیاه رگ های کبدی . ۲)ساه رگ ششی ۴)بطن چپ ‎٩‏ ) کدام بخش از دستگاه گردش خون انسان ؛ دارای خون غنی از اکسیژن است ؟ ‏۱) بطن چپ و بطن راست ۲) سرخ رگ های آثورت و ششی 

صفحه 36:
۰) اگر ضربان قلب ۷۵بار در دقیقه باشد » فاصله ی زمانی بین صدای اول و صدای دوم قلب چقدر است ۴ ۱ اه ۲) کمی ب از ۰۸۵ ثانیه ۳) نزدیک به ۰/۳ ثانیه ۴ ۱ ثانيه ۱ ) داروی تزریقی به سیاه رگ دست چپ ابتدا به کدام حفره ی قلب می رسد ؟ ١)دهليزراست<‏ ۲ ) بطن راست ۳) دهلیز چب ۴)بطن چپ 

صفحه 37:
۲ ) مقدار ۷۳| موجود در خون کدام ناحیه ی شکل مقابل کمتر است ؟ ‎EY ACY‏ معنن 8 ) اكر كازى سمى را تنفس كنيم ‏ به کدام ناحیه ی قلب زودتر از بقیه می رسد ؟ 4A Gir Fir 8 ‏)م‎ ‎fis 

صفحه 38:
۶ در حدقاصل صدای دوم قلب تا صدای اول چه تعداد از موارد زیر رخ می‌دهد؟ الف) هیچ‌کدام از گره‌های قلب تحریک نمی‌شوند. ب) خون سیاهرگ‌ها وارد قلب می‌گردد و در حفرة دهلیزها جمع می‌شود. چ) خون دهلیزها وارد بطن‌ها می‌شود و حجم خون بطن‌ها در حال افزایش است. د) خون وارد سرخرگ‌ها می‌شود و قشار سرخرگ‌ها در حال اقزایش است. 1١60 وا نا )ام ماع 

صفحه 39:
۵ ) "به‌طورمعمول در انسان, زمانی كه پیام الکتریکی به ............ منتقل می‌شوده ........* 1( 55 دهلیزی و بطنی - بطن‌ها از استراحت خارج می‌شوند. ۲ تعداد زیادی از یاخته‌های دیوارة بطن‌ها - انقباض دهلیزها آغاز می‌گردد. ۳ تعداد زیادی از یاخته‌های دیوارة دهلیزها - بطن‌ها در حال استراحت هستند. ‎(F‏ طور كسترده به ياختههاى ديوارة بين دو بطن - استراحت عمومی شروع می‌شود. 

صفحه 40:


صفحه 41:
در دستگاه گردش خون,. سه نوع رگ در شبکه‌ای مرتبط به هم وجود دارد. این شبکه. که از قلب شروع می‌شود و پس از عبور از بافت‌ها به قلب باز می‌گردد. از سرخرگ‌هاء مویرگ‌ها و سیاهرگ‌ها تشکیل شده است. ساختار هر یک از اين رگ‌ها متناسب با کاری است که انجام مىدهد. ديوارة همه سرخرگ‌ها و سیاهرگ‌ها از سه لاية اصلی تشکیل شده است (شکل زیر). لاية داخلی آنها باقت پوششی سنگ فرشی است که در زیر آن. غشای پایه قرار گرفته است. لایة میانی آن. ماهیچه‌ای صاف است که همراه این لایه رشته‌های کشسان (الاستیک) زیادی وجود دارد. آخرین لایه, بافت پیوندی است که لاية خارجی آنها را می‌سازد. 

صفحه 42:


صفحه 43:
اگرچه ساختار پایه‌ای سرخرگ‌ها با سياهرگ‌ها شباهت دارد. ضخامت لایة ماهیچه‌ای و پیوندی در سرخرگ‌ها بیشتر است تا بتوانند فشار زیاد وارد شده از سوی قلب را تحمل و هدایت کنند. به همین دلیل سرخرگ‌ها در برش عرضی: گرد دیده می‌شوند. در حالی که سیاهرگ‌های هم‌اندازه آنهاء دیواره‌ای نارک‌تر دارند و حفرُ داخل آنها بزرگ‌تر است. درعین‌حال» بسیاری از سیاهرگ‌ها دریچه‌هابی دارند که جهت حرکت خون رایک‌طرفه می‌کنند. مویرگ‌ها فقط یک لاية بافت پوششی همراه با غشای پایه دارند. این ساختار با وظيفة ‎esl‏ که تبادل مواد بین خون و مایع میان‌بافتی است» هماهنگی دارد. در ديوارة مويركها لاية ماهیچه‌ای نیست ولی در ابتدای بعضی از آنها حلقه‌ای ماهیچه‌ای هست که میزان جریان خون در آنها را تنظیم می‌کند و به آن بنداره مویرگی گویند. البته تنظیم اصلی جریان خون مویرگ با تنگ يا گشاد شدن سرخرگ های قبل از مویرگ انجام می شود . 

صفحه 44:
اگرچه تنظیم اصلی جربان خون در موبرگ‌ها بر اساس نیاز بافت به اکسیژن و مواد مغذی با تنگ و گشاد شدن سرخرگ‌های کوچک انجام می‌شود که قبل از مویرگ‌ها قراردارند. ساختار موبرگ و بنداره مویرگی 

صفحه 45:
سرخرگ‌ها همان‌طور که می‌دانید سرخرگ‌ها خون را از قلب خارج می‌کنند و به بافت‌های بدن می‌رسانند. علاوه بر این باعث حفظ پیوستگی جریان خون و هدایت آن در اين رگ‌ها می‌شوند.دیوارة سرخرگ قدرت کشساتی زیادی دارد. وقتی بطن منقبض می‌شود, ناگهان مقدار زیادی خون از آن به درون سرخرگ پمپ می‌شود. سرخرگ‌ها در این حالت گشاد می‌شوند تا خون رانده شده از بطن را در خود جایدهند. در هنگام استراحت بطن‌یعنی وقتی که دیگر خوتی از قلب خارج نمی‌شود. دیوارة کشسان سرخرگ‌ها به حالت اولیه باز می‌گردد و خون رابا فشار به جلو مىراند. اين فشار باعث هدايت خون در رگ‌ها و پیوستگی جریان خون در هنگام استراحت قلب می‌شود. تغیبر حجم سرخرگ. به دنیال هر انقباض بطن, به صورت موجی در طول سرخرگ‌ها پیش می‌رود و به صورت نبض احساس می‌شود. در سرخرگ‌های کوچک‌تر. میزان رشته‌های کشسان. کمتر و میزان ماهیچه‌های صاف. پیشتر است. این ساختارباعث می‌شود با ورود خون, قطر این رگ‌ها تغییر زیادی نکند و در برابر جریان خون مقاومت کنند. میزان این مقاومت در زمان انقباض ماهیچة صاف دیواره. بیشتر و در هنگام استراحت» کمترمی‌شود. کم و زیاد شدن این مقاومت. میزان ورود خون به مویرگ‌ها را تنظیم می‌کند. 

صفحه 46:
فشار خون: بيشتر سرخرگ‌های بدن در قسمت‌های عمقی هر اندام قرار گفته‌ند. در حالی که سیاهرگ‌ها پیشتر در سطح قرار دارند. به نظر شما مزیت آ می‌دانید فشار خون» نیرویی است که از سوی خون بر دیوارة رگ وارد می‌شود و ناشی از اتقبااض ديوارة بطنها يا سرخركها است. اگر سرخرگی در بدن بریده شود. خون با سرعت زیاد از آن بیرون خواهد ريخت و بسيار خطرناك است. اين خون‌ریزی, ناشی از فشار خون زیاد درون سرخرگ است. چنین فشاری برای کار طبیعی دستگاه گردش خون لازم است. معمولا فشار خون را با دو عدد (مثلاً ۱۷۰ روی ۸۰) بیان می‌کنند. این دو عدد به ترتیب, معرف فشاری است که انقباض بطن ب. فشاری است که دیوارة سرخرگ چیست؟ شينه و فشار کمینه برحسب میلی‌متر جیوه است. فش روی سرخرگ وارد می‌کند و فشار کمینه در هنگام استراحت ق بازشده, در هنگام بسته شدن به خون وارد می‌کند. عوامل مختلفى مىتواند روى فشار خون تأثير يكذارد از جمله: چاقی, تغذية نامناسب به ويزه مصرف چربی و نمک زیاد, دخانیات, استرس (فشار روانی) و سابقة خانوادكى. 

صفحه 47:
ry 

صفحه 48:
نیروی انقباض بطن خرگ ها 0 دلایل حرکت خون در سرخر ‎see gilt nat‏ فشار خون باقیمانده تلمبه ماهیچه ای سیاهرگ ها به ماهی کت خون در سب دلایل حر 

صفحه 49:
مویرگ‌ها سرخرگ‌های کوچک به مویرگ‌هایی منتههی می‌شوند که کوچک‌ترین رگ‌های بدن هستند. تبادل مود پین خون ویاخته‌های بدن, در اين ركها انجام مى شود. ديوارة ازک وجریان خون کند, امکان تبادل مناسب مولد را در مویرگ‌ها فراهم می‌کند. در عین حال مویرگ‌ها شبکه وسیعی را در بافتها یجاد مىكنند به طوری که فاصله بیشتر یاخته‌های بدن تا مویرگ‌ها حدود ۰/۰۲ میلی‌متر (۲۰ میکرومتر) است. اين فاصلة کم. مبادلة سریع مولکول‌ها را از طریق انتشر, أسانتر مىكند. ديوارة مويركهاء فقط ازيك لاية ياختههاى يوششى سنك فرشى ساخته شده است و ماهيجة صاف ندارد. سطح بیرونی مویرگ‌ها را غشای پایه, احاطه مىكند و نوعى صافى براى محدود كردن عبور مولكولهاى بسيار درشت به وجود مى أورد. مويرك هاى بدن در سه كروه قرار م ىكيرند: 

صفحه 50:
در مویرگ‌های پیوسته یاخته‌های بافت پوششی با همدیگر ارتباط تنگاتنگی دارند. چنین مویرگ‌هابی به عنوان مثال در دستگاه عصبی مرکزی یافت می‌شوند که ورود و خروج مواد در آنها به شدت تنظیم می‌شود : مویرگ‌های منفذدارمناغذفروانی در غشای سلول های پوششی دارن. غشای پایه در این مویرگ‌ها ضخیم است ‎AS‏ عبور مولکول‌های درشت مثل پروتئین‌ها را محدود می‌کند. این موبرگ‌ها به‌عنوان مثال در کلیه یافت می‌شوند : در مویرگ‌های ناپپوسته فاصلذیاخته‌های بافت پوششی آن‌قدرزیاد است که به صورت حفره‌هایی در ديوارة مويرك دیده می‌شود چنین مویرگ‌هایی به‌عنوان مثال در چگر یافت می‌شوند : غشای پایه ضخیم یاه مر — ۳ بافت پوششی = 0 ‎a‏ ‎Gwe 6‏ = منافذیاخته‌ای حفرةينياختداى 

صفحه 51:
تبادل مواد در مویرگ‌ها تبادل مواد پین خون و بافت‌ها در مویرگ‌ها انجام می‌شود. مولکول‌های مواد ممکن است از غشای یاخته‌های پوششی مویرگ و با از فاصله‌های بین اين یاخته‌ها عبور کنند. در ابتدای سرخرگی مویرگ, فشار خون که به آن فشار تراوشى مىكويند و نسبت به فشار اسمزى بيشتر است. باعث خروج مواد از مويرك مى شود. در اينجا بخشى از خوناب به جز مولكول هاى درشت از مويرك خارج و به بافت وارد مى شوند. در نتيجةٌ خروج خوناب. فشار اسمزى درون مويرك نسبت به فشار تراوشى به تدريج افزایش می‌یابد؛ به طوری که در بخش سیاهرگی موبرگ. فشار اسمزی درون موبرگ از فشار تراوشی بیشتر است. در تتیجه آب همراه با مولکول‌های متفاوت از جمله مواد دفعی یاخته‌هاء وارد مویرگ می‌شوند 

صفحه 52:
تبادل مواد در مویرگ‌ها 

صفحه 53:
کمبود پروتئین های خون و افزايش فشار خون درون سیاهرگ ها می تواند سرعت بازگشت مایعات از بافت به خون را کاهش دهد در نتیجه بخش هایی از بدن متورم مى شوند كه به اين حالت خيز يا ادم مى كويند .مصرف زياد نمى و مصرف كم مايعات نيز مى تواند باعث خيز يا ادم شود . 

صفحه 54:
سیاهرگ‌ها همان‌طور که در شکل قبل دیدید. سیاهرگ‌ها با داشتن فضای داخلی وسیع ودیوره‌ای با مقاومت کمترء می‌توانند بیشتر حجم خون را در خود جای دهند.باقیمانده فشار سرخرگی باعث ادامة جریان خون در سپاهرگ‌ها می‌شود اما به علت کاهش شدید فشار حون و جهت حرکت خون در سیاهرگ‌ها که در بیشتر آنها به سمت بالا است لازم است عواملی به جریان خون در سیاهرگ‌ها کمک کند. تلمبه ماهيجة اسكلتى: حركت خون در سياهركها به ويزه در اندامهاى بايينتر أز قلب. به مقدار زيادى به انقباض ماهيجدهاى اسكلتى وابسته أست. اتقباض ماهيجدهاى دست وياء شكم و میان‌بند. یه سیاهرگ‌های مجاور خود فشاری وارذ می‌کنند که باعث حرکت خون در سياهرك به سمت قلب می‌شود 

صفحه 55:
دریچه‌های لانه کبوتری: در سیاهرگ‌های دست و پا جريان خون را يكطرفه و به سمت الا هدایت می‌کنند. در هنگام اتتباض هر ماهیچه در سیاهرگ مجاور آن, دریچه‌های بالایی باز و دریچه‌های پایین» بسته می‌شوند فشار مکشی قفسٌ سینه: هنگام دم به وجود می‌آید. که قفسد سینه باز می‌شود. در این حالت فشار از روی سیاهرگ‌های نزدیک قلب برداشته می‌شود و درون نها فشار مکشی ایجاد می‌شود که خون را به سمت بالا می‌کشد. جهت جربان‌خون 

صفحه 56:
دستگاه لنفی دستگاه لنفی شامل لنف, رگ‌های لتفی, مجاری لنفی» گره‌های لنفی و اندم‌های لنفی است. کار ‎«cl hal‏ تصفیه و بازگرداندن آب و مواد دیگری است که از مویرگ‌ها به فضای میان بافتی نشت يبدا مى كنند و به مويرك ها برنمى كردند. نشت اين مواد در جريان ورزش و بعضی بیماری‌هاء افزایش قاب ل توجهى بيدا مى كند. لنف مايعى تشكيل شده از مواد متفاوت و گویچه‌های سفید است. كار ديكر دستكاه لنفى؛ انتقال جربى هاى جذب شده از ديوارة رودة باريك به خون و همچنین از بین بردن میکروب‌های بیماری زاو باخته‌های سرطانی است. لنف بعد از عبور از موبرگ‌ها و رگ‌های لنفی از طریق دو رگ بزرگ لنفی به نام مجرای لنفی به سیاهرگ های زیر ترقوه ای چپ و راست می ریزد. بنابراین» لنف يس از تصفيه شدن به دستكاه كردش خون برمی‌گردد 

صفحه 57:


صفحه 58:
تنظیم دستگاه گردش خون گره ضریان‌ساز. تکانههای منظمی را ایجاد و در قلب منتشر مىكند تا جرخة ضربان قلب به‌طور منظم تکرار شود. در حالت عادی این ضربان و برون ده قلبی ناشی از آن. نیاز اکسیژن و مواد مغذی اندام‌های بدن را برطرف می‌کند. اقا در هنگام فقالیت ورزشی یا در حالت استراحت. برون ده قلب باید تغیبر یابد. این تنظیم‌ها با ساز و کارهای مختلفی انجام می‌شود: نقش دستگاه عصبی خود مختار: افزایش و کاهش فعالیت قلب متناسب با شرایطء به‌وسیله اعصاب دستگاه عصبی خود مختار انجام می‌شود. مرکز هماهنگی این اعصاب در بصل النخاع و پل مغزی و در نزدیکی مرکز تنظیم تنفس قرار دارد و همکاری این مراکز, نياز بدن به مواد مغذى و اکسیژن رادر شرایط خاص به خوبی تامین می‌کند. 

صفحه 59:
نقش هورمون‌ها: وقتی در فشار روانی مثل نگرانی, ترس و استرس امتحان قرار می‌گیریم؛ ترشج بعضی هورمون‌ها از غدد درون‌ریز مثل فوق کلی. افزايش می‌یبد. ین هورمون ها مثلاً با اثر برقاب ضربان قلب وفشارخون را افزايش مى دهند. تنظيم موضعى جريان خون در بافتها: افزايش كربندى اكسيد. باگشاد کردن سرخرگ‌های كوجك ميزان جريان خون رادر آنها افزايش مى دهد. نقش گیرنده‌ها در حفظ فشار سرخرگی: گیرنده‌های حساس به فشار, گیرنده‌های حساس به کمیود اکسیژن وگیرنده‌های حساس به افزايش کربن دی اکسید ویون هیدروژن پس ازتحریک: به مراکز عصبی پیام می فرستند تافشار سرخرگی در حد طبیعی حفظء و نیازهای بدن در شرایط خاص تأمین شود. 

صفحه 60:
فصل ۴ : دستگاه گردش مواد 

صفحه 61:
خون : بافت پیوندی و مایع دستگاه گردش خون است که درون قلب و رگها جریان دارد در انتقال مواد غذایی . گاز های تنفسی . مواد دفعی . هورمون ها و آب نقش دارد . از وظایف دیگر خون تنظیم دما . دفاع در مقابل عوامل بیگانه و تشکیل لخته خون برای جلوگیری از خونریزی است . خون از پلاسما (خوناب ) و سلول های خونی تشکیل شده است . اگر با کمک دستگاه سانتریفوژ (گریزانه ) سلول های خونی را از پلاسما جدا کنیم می بینیم که در افراد سالم حدود /۴۵ از خون را سلول ها و ۵۵7 باقیمانده را پلاسما تشکیل می دهد . 

صفحه 62:
هماتوکریت : به نسبت حجم گلبول های قرمز خون به حجم کل خون هماتوکریت ( خون بهر) می گوییم در مردان و ورزشکاران و در شرایط محیطی خاص مقدار هماتوکریت می تواند بیشتر از ۴۵7 باشد و در زنان بطور معمول از ۴۵ کمتر است . پلاسما ( خوناب ) مایع شفاف و زرد کمرنگ :مقدار میانگین : ۵۵ مه لایه نازک و شفاف از گلبول های سفید و پلاکت ها : خیلی کم هماتوکریت ( خون بهر) : گلبول های قرمز: مقدار میانگین ۴۸ بیماری کم خونی هماتوکریت طبیعی 

صفحه 63:
ترکیبات پلاسما پلاسما ( خوناب) الف ) آب : بیش از ‎٩۰/‏ ‏آلبومین ها : تنظیم فشار اسمزی و انتقال ب ) پروتئین های پلاسما ‎nee‏ تفن از یون ها و تنظیم ام ج ) مواد غذایی : گلوکز . اسید های آمینه . وبتامین ها . چربی ها د ) ترکیبات معدنی مانند یون های سدیم . پتاسیم . کلسیم . که در فعالیت سلول ها نقش حیاتی دارند ه ) كازهاى تنفسى : : 0 لاو 1 و ) مواد دفعى حاصل از فعاليت سلولى مانند بيلى روبين و اوره ز) هورمون ها 

صفحه 64:
محل تولید باخته های خونی مغز قرمز استخوان و حاصل تقسیم و تغییر سلول های بنیادی است قبل از تولد و در زمان جنینی سلول های خونی در اندام های دیگری مانند کبد و طحال هم ساخته می شوند . سلول خونی شامل گلبول های قرمز ( ] 8 8) . گلبول های سفید ( 8 8 ا) و پلاکت ها (گرده ها) می شوند . 

صفحه 65:
بخش دوم خون : سلول های خونی ( تولید و تمایز ) یاخته بنیادی "سر ياخته بنیادی میلوئیدی ياخته بنيادى لنفوئيدى ‎co ty‏ ۵ ه ©© © © © ف © ‎OOH‏ كلبول قرمز كلبول هاى سفيد دانه دار ‎ ‏ب گلبول های سفید بی دانه ‎ 

صفحه 66:
سلول های خونی : گلبول قرمز : بخش اصلی سلول های خونی را تشکیل می دهند . تعداد آن ها در هر میلی متر مکعب خون به میانگین ۵ میلیون می رسد و یک چهارم سلول های بدن را تشکیل می دهند . ویژگی سلولی : سلولی دو رویه گود ( مقعرالطرفین) به قطر ۷ تا ۸ میکرومتر و ضخامت ۲ میکرومتر است فاقد هسته و اندامک های غشادار سلولی است و درون آن با صد ها مولکول قرمز رنگ هموگلوبین پر شده است و تنفس سلولی بی هوازی دارد و ۱۲۰ روز عمر می کند . گلبول های قرمز پیر در اندام هایی مانند طحال از خون جدا می شوند و از بین می روند آهن و اسید های آمینه حاصل از تجزیه آن ها مجددا مورد استفاده قرار می گیرد ومواد سمی حاصل مانند بیلی روبین توسط کبدبه کیسه صفرا فرستاده می شود . 

صفحه 67:
عوامل لازم بربای ساخت گلبول قرمز : الف : سلامت مغز قرمز استخوان ب ) : وجود آهن کافی در غذا ج ) تغذیه مناسب پروتئین د ) ویتامین های گروه ‏ مانند اسید فولیک ( اسید فولیک و آهن در سبزی های برگ تیره «حبوبات ۰ میوه ها . گوشت جكر سياه و تخم مرغ وجود دارد و در روده بزرگ هم کمی با کمک باکتری ها ساخته می شود . و جگر سیاه وجود دارند ) و 8 | این ویتامین در غذا های جانوری مانند گوشت , 

صفحه 68:
تنظیم تولید گلبول قرمز : هنکامی که مقدار اکسیژن بافت ها کاهش یابد ( مثلا به دلیل کم خونی . زندگی در مناطق مرتفع کوهستانی . ورزش , گرم هوا یا بعضی از بیماری های تنفسی و قلبی ) از کبد و کلیه هورمون اربتروپویتین ی می ریزد و این هورمون با تاثیر بر مغز استخوان موجب افزایش تولید گلبول قرمز می شود . گلبول های سفید : مبارزه با مولکول ها و سلول های بیگانه و غیر عادی گلبول های سفید سلول هایی کامل و هسته دار هستند که ۷ الی ۸ هزار در هر میلی متر مکعب خون از آن ها وجود دارد . 

صفحه 69:
بازوفیل نوتروفیل ع ۳ هشته چند یی دنه با دانه ها درشت و آبی ‏ شکل ودانه ها روشن و قرمز ریز و به رنگ قرمز و آبی 

صفحه 70:
مونوسیت هسته تکی خمیده یا لوبیایی -+ گلبول های سفید بی دانه 

صفحه 71:
پلاکت ها ( گرده ها ) : پلاکت ها سلول های بدون هسته اند ولی اندامک های دیگر سلولی را دارند . کوچکترین سلول های خون هستند و به تعداد ۲۵۰۰۰۰ در هر میلی متر خون وجود دارند . وظیفه : جلوگیری از انلاف خون و ایجاد لخته هنگام خونریزی در محل جراحت برای فعالیت پلاکت ها برای انعقاد خون به وبتامین 16 و یون کلسیم وابسته است . پلاکت ها با چسبین به یکدیگر در محل جراحت درپوشی ایجاد می کنند تا خونریزی قطع شود روش دیگر . ایجاد لخته خون با ترشح ماده پروترومبیناز است : 

صفحه 72:
باقت‌ها و گرده‌های آسیب دیده | ترشح آنزیم پروترومبیناز تشکیل لخته ترومیین بروتروميين | ۱ فیبرین جل فیبرینوزن 

صفحه 73:


صفحه 74:
تنوع دستگاه گردش مواد در جانوران : در جانداران پر سلولی و ساده دستگاهی برای انتقال مواد وجود ندارد این قبیل جانداران مواد مختلف را در بدن خود سلول به سلول انتقال می دهند و در نهایت با کمک سطح بدن خود مواد را با محیط مبادله می کنند . مثالی از این نوع انتقال را در آغازیان پر سلولی و قارج هامى توان دید : => = = 

صفحه 75:
سامانة گردش آب: در اسفنج‌هاء آب از محیط بیرون از طریق سوراخ‌های دیوره به حفره یا حفره‌هایی وار و پس از آن از سوراخ یا سوراخ‌های بزرگ‌تری خارج می‌شود. عامل حرکت آب, یاخته‌های بقه‌دار هستند که تازک دارند سب سوراخ حفره درونی ‎Mt‏ سلول يقه دار ورود آب حفرة گوارشی: حفرة گوارشی در هید پر از مایعات است و علاوه بر گوارش, وظیفه گردش مواد را نيز برعهده دارد. در كرمهاى يمن آزادزى مثل يلانارياء انشعابات حفرة كوارشى به تمام نواحی بدن نفوذ م ىكنند به طورى كه فاصلة انتشار مواد تا ياختهها بسيار كوتاه است. در اين جانوران حركات بدن به جایه‌جایی مواد کمک می‌کند. 

صفحه 76:
در جانوران پیچیده‌تر. دستگاه اختصاصی برای گردش مواد شکل می‌گیرد که در آن مایعی برای جابهجایی مود وجود درد. در این جانران, دو نوع سامانكگردش مواد مشاهده می‌شود. سامانهٌ گردش باز همولتف نقش‌های خون. لتف و آب میا بفتی را بر عهده دارد. جانورانى كه سامانه كردشى بازدرند. مویرگ ندارند و همولتف مستقیمً به فضای بین یاختههای بدن نها ورد می‌شود و در مجاورت آنها جریان می‌یابد. بندپیانی مانند ملخ سامانة گردشی ياز دارند. قلب در سامانة بازء مايمى به نام همولنف را به حفرههای بدن پمپ می‌کند. منغذ دریچه دا ریچه دار ‎eas‏ 

صفحه 77:
سامانة گردش بسته: ساده‌ترین سامانة گردش بسته در کرم‌های حلقوی, نظیر کرم‌خاکی وجود دارد. در اين سامانه مویرگ‌ها در کنارياخته‌ها و با کمک آب میان بافتی, تبادل مواد غذابى. دفعی و گازها را انجام می‌دهند تمام مهره‌داران. سامائة گردشی بسته دارند. گردش خون در مهره‌داران به صورت ساده وزيا مضاعف است. در گردش ساده مثل ماهی و نوزاد دوزیستان. خون. ضمن یک بار گردش در بدن. یک با از قلب دو حفره‌اي آن عبور می‌کند. مزیت این سیستم. انتقال یکبارة خون اکسیژن دار به ‎ples‏ مویرگ‌های اندام‌هاست si 3 ی 

صفحه 78:
گردش خون ساده : در این نوع گردش خون که در ماهی و نوزاد قوریافه دیده می شود . با هر ضربان قلب خون در جریان در می آید ؛ اب 2 آبشش ها می رود و پس از تبادل گازهای تنفسی در ادامه به همه ی بدن رفته و سپس به قلب بر می گردد. 

صفحه 79:
گردش خون مضاعف : اين گردش خون مخصوص مهره داران دارای شش است .در این گردش خون قلب در اصل دو تلمبه است که با هر بار ضربان خون را وارد دو چرخه ی متفاوت می کند : الف ) چرخه ی بزرگ ( گردش عمومی خون ) مبدا این چرخه بطن چپ و انتهای آن دهلیز راست است . در ین گردش خون پر اکسیژن به همه ی بدن می رود و سپس در بازگشت دی اکسید کربن را با کمک سیاهرگ های بزرگ زبرین و زیرین به دهلیز راست بر می گرداند . ب ) گردش کوچک ( گردش ششی خون ) : مبدا این چرخه بطن راست و انتهای آن دهلیز چپ است . در این گردش خون کم اکسیژن به شش ها می رود و سپس در بازگشت اکسیژن را با کمک سیاهرگ های ششی به دهلیز چپ بر می گرداند . 

صفحه 80:
مقایسه گردش خون و قلب در مهره داران ماهی و نوزاد دوزیست پستاندار پرنده و خزنده 

فصل – 4گردش مواد در بدن وظایف دستگاه گردش مواد دستگاه گردش مواد وظيفه ي جابجایي مواد مختلف را در بدن جانداران بر عهده دارد :این مواد شامل گازهاي تنفسي،مواد غذایي ، مواد دفعي ،آب و هورمون ها و وظایف دیگر است . در جانوران پيشرفته تر این دستگاه وظایف متعدد دیگري را بر عهده دارد .به عنوان مثال در انسان این دستگاه وظيفه انتقال گرما و دفاع در مقابل ميکروب ها را نيز بر عهده دارد . گفتار - 1قلب دستگاه گردش خون در انسان شامل موارد زیر است : الف ) تلمبه اي به نام قلب ب ) رگ ها که لوله هایي براي جریان خون هستند سرخرگ ها :رگ هایي که خون را از بطن ها خارج و مي کند و به اندام هاي بدن مي برد . سياهرگ ها :رگ هایي که خون را از اندام هاي بدن به سمت دهليز هاي قلب برمي گرداند . مویرگ ها :رگ هایي ميکروسکوپي که بين سرخرگها و سياهرگ ها قرار دارند و محل تبادل مواد بين خون و بافت هاي بدن است . ج ) مایع خون قلب ) card ( : تلمبه ي ماهيچه اي که نيروي الزم براي جریان خون در رگ ها ایجاد مي کند . قلب باالي دیافراگم و بين ششها قرار دارد .نوک قلب متمایل به سمت چپ است . ساختمان قلب : سرخرگ آئورت سرخرگ ششي سياهرگ ششي بزرگ سياهرگ زبرین سياهرگ ششي دهليز راست دهليز چپ بطن چپ بطن راست بزرگ سياهرگ زبرین گردش خون مضاعف : این گردش خون مخصوص مهره داران داراي شش است .در این گردش خون قلب در اصل دو تلمبه است که با هر بار ضربان خون را وارد دو چرخه ي متفاوت مي کند : الف ) چرخه ي بزرگ ( گردش عمومي خون ) مبدا این چرخه بطن چپ و انتهاي آن دهليز راست است .در این گردش خون پر اکسيژن به همه ي بدن مي رود و سپس در بازگشت دي اکسيد کربن را با کمک سياهرگ هاي بزرگ زبرین و زیرین به دهليز راست بر مي گرداند . ب ) گردش کوچک ( گردش ششي خون ) : مبدا این چرخه بطن راست و انتهاي آن دهليز چپ است .در این گردش خون کم اکسيژن به شش ها مي رود و سپس در بازگشت اکسيژن را با کمک سياهرگ هاي ششي به دهليز چپ بر مي گرداند . نام نوع خون در تماس ‏A سرخرگ آئورت روشن ( پر اکسيژن ) ‏B سرخرگ ششي تيره ( کم اکسيژن ) ‏C دهليز راست تيره ( کم اکسيژن ) ‏D دریچه سيني آئورت روشن ( پر اکسيژن ) ‏E دریچه سه لختي تيره ( کم اکسيژن ) ‏F دریچه دو لختي روشن ( پر اکسيژن ) Gسياهرگ هاي ششي چپ روشن ( پر اکسيژن ) ‏H سياهرگ بزرگ زبرین تيره ( کم اکسيژن ) ‏I سياهرگ بزرگ زیرین تيره ( کم اکسيژن ) حفره هاي قلب : قلب داراي 4حفره است : بطن چپ و بطن راست که حفره هاي بزرگ قلب هستند و در سمت پایين قرار دارند از دهليز ها خون دریافت مي کنند و با انقباض خود خون را به سرخرگ ها مي فرستند . دهليز چپ و راست که حفره هاي کوچکتري هستند و در سمت باالي قلب قرار گرفته اند و خون را از سياهرگ ها دریافت مي کنند و به بطن ها مي فرستند . دهلیز چپ با خون روشن دهلیز راست با خون تیره بطن چپ با خون روشن بطن راست با خون تیره پرده دریچه دریچه سيني آئورت پرده دریچه سيني پرده دریچه سيني آئورت سرخرگ کرونر ( اکليلي ) پرده دریچه سيني سرخرگ کرونر ( اکليلي ) دریچه سه لختي پرده دریچه سياهرگ کرونر بافت پيوندي اطراف دریچه دریچه دو لختي قلب داراي سه الیه است : -1الیه ي خارجي قلب یا پریکارد :که از جنس بافت پيوندي متراکم و پوششي است . پري کارد یا آبشامه ي قلب دو الیه است الیه خارجي پریکارد ( پيراشامه ) و( الیه داخلي پریکارد یا اپي کارد یا برون شامه ) بين دو الیه ي پریکارد فضایي است که مایع آبشامه را در خود جاي ميدهد ، این مایع به تسهيل حرکات قلب کمک مي کند و آن را از ضربات محافظت مي نماید . : aالیه پيوندي پيراشامه : Bالیه پوششي پيراشامه : cفضاي محتوي مایع آبشامه : dالیه اپي کارد یا برون شامه : fالیه ماهيچه اي قلب یا ميوکارد : gآندوکارد یا درون شامه  – ۲الیه ي مياني قلب یا ميوکارد :این الیه ضخيم ترین الیه ي قلب است و ضخامت آن در اطراف بطن چپ به 1/۵سانتي متر ميرسد .وظيفه ي ميوکارد که از بافت ماهيچه اي قلبي است ، ایجاد ضربان قلب است . – ۳الیه ي داخلي قلب یا آندوکارد : این الیه از بافت پوششي با آستري از بافت پيوندي است و سطح داخلي حفره هاي قلب و روي دریچه هاي قلبي را ميپوشاند و در ادامه به الیه ي داخلي رگها مي پيوندد . شکل زیر الف ) مرحله استراحت عمومي زمان 0/4 :ثانيه دریچه دو لختي و سه لختي :باز دریچه هاي سيني :بسته وضعيت :ریختن خون در بطن ها دریچه سيني سرخرگ ششي :بسته دهليز چپ دریچه سيني آئورت :بسته دهليز راست دریچه دو لختي :باز دریچه سه لختي :باز بطن چپ بطن راست ب ) مرحله سيستول :انقباض دهليز زمان 0/1 :ثانيه دریچه دو لختي و سه لختي :باز دریچه هاي سيني :بسته وضعيت :پر شدن خون در بطن ها دریچه سيني سرخرگ ششي :بسته دهليز چپ دریچه سيني آئورت :بسته دهليز راست دریچه دو لختي :باز بطن چپ دریچه سه لختي :باز بطن راست ب ) مرحله سيستول :انقباض بطن ها زمان 0/۳ :ثانيه دریچه دو لختي و سه لختي :بسته دریچه هاي سيني :باز وضعيت :تخليه خون بطن ها به سرخرگ ها دریچه سيني سرخرگ ششي باز دهليز چپ دریچه سيني آئورت :باز دریچه دو لختي :بسته بطن چپ دهليز راست دریچه سه لختي :بسته بطن راست (شکل زیر). ضربان قلب در دقيقه Xحجم ضربه اي = برون ده قلب  ) 1با توجه به الکتروکاردیوگرام روبرو به پرسش های زیر پاسخ دهید : الف ) قلب روبرو چند بار در دقیقه ضربان دارد ؟ ( ) 85 – 75 – 65 ب ) در کدام زمان دریچه های سینی باز است ؟ ( ) t3 – t2 - t1 ج ) در کدام زمان دهلیز ها و بطن ها با هم در حال استراحت هستند ؟ ( ) t3 – t2 - t1 د ) انقباض دهلیز ها در کدام زمان روی می دهد ؟ ( ) t3 – t2 - t1 ه ) در کدام زمان ( ) t3 ، t2 ، t1بطن ها در حال خالی شدن از خون هستند ؟  ) 2اگر شروع چرخه ی ضربان قلب را در انسان با مرحله انقباض بطن ها در نظر بگیریم ،کدام رخداد زیر زودتر از بقیه است ؟ ) 1ورود خون به سرخرگ ششی ) 3بسته شدن دریچه ی میترال ) 2باز شدن دریچه ی سینی آئورت ) 4تخلیه ی سریع خون از دهلیز ها ) 3در کدام بخش از دستگاه گردش خون انسان ،نسبت H+موجود در پالسما بیشتر است ؟ ) 1بطن چپ و بطن راست ) 3سیاهرگ ششی و دهلیز چپ ) 2سرخرگ های آئورت و ششی ) 4دهلیز راست و سرخرگ ششی  ) 4کمترین فشار خون را در کدام ساختار دستگاه گردش خون انسان و در کدام مرحله می توان ثبت کرد ؟ ) 1بطن چپ -هنگام دیاستول ) 2بطن راست -هنگام سیستول ) 3آئورت -هنگام سیستول ) 4سرخرگ کوچک – هنگام سیستول ) 5شبکه گرهی قلب به لحاظ بافتی با . . . . .مشابهت دارد . ) 1پریکارد ) 2میوکارد ) 3آندوکارد ) 4دریچه های قلبی  ) 6اگر حجم ضربه ای 80 ccو ضربان قلب 75بار در دقیقه باشد ،حجم خون ورودی به سرخرگ های ششی و آئورت در دقیقه . . . . . . .است . 6000 cc ) 1 ) 3کمتر از 6000 cc 12000 cc ) 2 ) 4بیشتر از 6000 cc ) 7اگر چرخه ضربان قلب 8/0ثانیه باشد ،زمان بسته بودن دریچه های دهلیزی-بطنی . . . . . . .است . ) 1حدوداً 0/3ثانیه ) 2بیش از 0/3ثانیه ) 3حدوداً 0/1ثانیه ) 4بیشتر از 0/1ثانیه ) 14 ) 15 گفتار – ۲رگ ها البته تنظیم اصلی جریان خون مویرگ با تنگ یا گشاد شدن سرخرگ های قبل از مویرگ انجام می شود . نيروي انقباض بطن دالیل حرکت خون در سرخرگ ها خاصيت کشساني سرخرگ فشار خون باقيمانده دالیل حرکت خون در سياهرگ ها تلمبه ماهيچه اي تلمبه تنفسي کمبود پروتئين هاي خون و افزایش فشار خون درون سياهرگ ها مي تواند سرعت بازگشت مایعات از بافت به خون را کاهش دهد در نتيجه بخش هایي از بدن متورم مي شوند که به این حالت خيز یا ادم مي گویند .مصرف زیاد نمک و مصرف کم مایعات نيز مي تواند باعث خيز یا ادم شود . قبل خون : بافت پيوندي و مایع دستگاه گردش خون است که درون قلب و رگها جریان دارد در انتقال مواد غذایي ،گاز هاي تنفسي ،مواد دفعي ،هورمون ها و آب نقش دارد ،از وظایف دیگر خون تنظيم دما ،دفاع در مقابل عوامل بيگانه و تشکيل لخته خون براي جلوگيري از خونریزي است . خون از پالسما (خوناب ) و سلول هاي خوني تشکيل شده است .اگر با کمک دستگاه سانتریفوژ (گریزانه ) سلول هاي خوني را از پالسما جدا کنيم مي بينيم که در افراد سالم حدود 4۵%از خون را سلول ها و ۵۵%باقيمانده را پالسما تشکيل مي دهد . هماتوکریت :به نسبت حجم گلبول هاي قرمز خون به حجم کل خون هماتوکریت ( خون بهر) مي گویيم در مردان و ورزشکاران و در شرایط محيطي خاص مقدار هماتوکریت مي تواند بيشتر از 4۵%باشد و در زنان بطور معمول از 4۵%کمتر است . پالسما ( خوناب ) مایع شفاف و زرد کمرنگ :مقدار ميانگين ۵۵% : الیه نازک و شفاف از گلبول هاي سفيد و پالکت ها :خيلي کم هماتوکریت ( خون بهر ) :گلبول هاي قرمز :مقدار ميانگين 4۵% بيماري کم خوني هماتوکریت طبيعي ترکیبات پالسما الف ) آب :بيش از 90% ب ) پروتئين هاي پالسما پالسما ( خوناب) آلبومين ها :تنظيم فشار اسمزي و انتقال داروها مانند پني سيلين گلوبولين ها وهموگلوبين :جذب و انتقال یون ها و تنظيم ph ج ) مواد غذایي :گلوکز ،اسيد هاي آمينه ،ویتامين ها ،چربي ها د ) ترکيبات معدني مانند یون هاي سدیم ،پتاسيم ،کلسيم ،که در فعاليت سلول ها نقش حياتي دارند ه ) گازهاي تنفسي CO2 :و O2 و ) مواد دفعي حاصل از فعاليت سلولي مانند بيلي روبين و اوره ز ) هورمون ها محل توليد یاخته هاي خوني مغز قرمز استخوان و حاصل تقسيم و تغيير سلول هاي بنيادي است قبل از تولد و در زمان جنيني سلول هاي خوني در اندام هاي دیگري مانند کبد و طحال هم ساخته مي شوند . سلول خوني شامل گلبول هاي قرمز ( ، )RBCگلبول هاي سفيد ( )WBCو پالکت ها (گرده ها) مي شوند . بخش دوم خون :سلول هاي خوني ( توليد و تمایز ) یاخته بنيادي یاخته بنيادي ميلوئيدي یاخته بنيادي لنفوئيدي مگاکاریوسيت خروج هسته پالکت گلبول هاي سفيد بي دانه گلبول هاي سفيد دانه دار گلبول قرمز سلول هاي خوني :گلبول قرمز : بخش اصلي سلول هاي خوني را تشکيل مي دهند ،تعداد آن ها در هر ميلي متر مکعب خون به ميانگين ۵ميليون مي رسد و یک چهارم سلول هاي بدن را تشکيل مي دهند . ویژگي سلولي :سلولي دو رویه گود ( مقعرالطرفين) به قطر 7تا 8ميکرومتر و ضخامت ۲ميکرومتر است فاقد هسته و اندامک هاي غشادار سلولي است و درون آن با صد ها مولکول قرمز رنگ هموگلوبين پر شده است و تنفس سلولي بي هوازي دارد و 1۲0روز عمر مي کند ،گلبول هاي قرمز پير در اندام هایي مانند طحال از خون جدا مي شوند و از بين مي روند آهن و اسيد هاي آمينه حاصل از تجزیه آن ها مجددا مورد استفاده قرار مي گيرد ومواد سمي حاصل مانند بيلي روبين توسط کبدبه کيسه صفرا فرستاده مي شود . عوامل الزم بریاي ساخت گلبول قرمز : الف :سالمت مغز قرمز استخوان ب ) :وجود آهن کافي در غذا ج ) تغذیه مناسب پروتئين د ) ویتامين هاي گروه Bمانند اسيد فوليک ( اسيد فوليک و آهن در سبزي هاي برگ تيره ،حبوبات ، ميوه ها ،گوشت و جگر سياه وجود دارند ) و B12این ویتامين در غذا هاي جانوري مانند گوشت ، جگر سياه و تخم مرغ وجود دارد و در روده بزرگ هم کمي با کمک باکتري ها ساخته مي شود . تنظيم توليد گلبول قرمز : ال به دليل کم خوني ،زندگي هنکامي که مقدار اکسيژن بافت ها کاهش یابد ( مث ا در مناطق مرتفع کوهستاني ،ورزش ،گرم هوا یا بعضي از بيماري هاي تنفسي و قلبي ) از کبد و کليه هورمون اریتروپویتين بيشتري مي ریزد و این هورمون با تاثير بر مغز استخوان موجب افزایش توليد گلبول قرمز مي شود . گلبول هاي سفيد :مبارزه با مولکول ها و سلول هاي بيگانه و غير عادي گلبول هاي سفيد سلول هایي کامل و هسته دار هستند که 7الي 8هزار در هر ميلي متر مکعب خون از آن ها وجود دارد . گرانولوسيت ها نوتروفیل هسته چند قسمتی دانه ها ریز و به رنگ قرمز و آبی بازوفيل هسته دو قسمتي دانه ها درشت و آبي ائوزینوفيل هسته دو قسمتي و دمبلي شکل و دانه ها روشن و قرمز لنفوسيت هسته گرد یا بيضي مونوسيت هسته تکي خميده یا لوبيایي گلبول هاي سفيد بي دانه پالکت ها ( گرده ها ) : پالکت ها سلول هاي بدون هسته اند ولي اندامک هاي دیگر سلولي را دارند ، کوچکترین سلول هاي خون هستند و به تعداد ۲۵0000در هر ميلي متر خون وجود دارند . وظيفه :جلوگيري از اتالف خون و ایجاد لخته هنگام خونریزي در محل جراحت براي فعاليت پالکت ها براي انعقاد خون به ویتامين Kو یون کلسيم وابسته است . پالکت ها با چسبين به یکدیگر در محل جراحت درپوشي ایجاد مي کنند تا خونریزي قطع شود روش دیگر ،ایجاد لخته خون با ترشح ماده پروترومبيناز است : گردش خون مضاعف : این گردش خون مخصوص مهره داران داراي شش است .در این گردش خون قلب در اصل دو تلمبه است که با هر بار ضربان خون را وارد دو چرخه ي متفاوت مي کند : الف ) چرخه ي بزرگ ( گردش عمومي خون ) مبدا این چرخه بطن چپ و انتهاي آن دهليز راست است .در این گردش خون پر اکسيژن به همه ي بدن مي رود و سپس در بازگشت دي اکسيد کربن را با کمک سياهرگ هاي بزرگ زبرین و زیرین به دهليز راست بر مي گرداند . ب ) گردش کوچک ( گردش ششي خون ) : مبدا این چرخه بطن راست و انتهاي آن دهليز چپ است .در این گردش خون کم اکسيژن به شش ها مي رود و سپس در بازگشت اکسيژن را با کمک سياهرگ هاي ششي به دهليز چپ بر مي گرداند .