صفحه 1:
بسم الله الرحمن الرحیم
جمعبندی درس تاریخ ۲ از بشت پیامبر اسلام تا پایان صفویه
بازدهم انسانی
صفحه 2:
زوه تكات مهم جم ع بندى تاريخ ١ از هنت باب الم بابان صفويه
درس اول: منابع بزوهش در تاريخ اسلام و ابران دوران اسلامى
كونه هاى منابع تاريخى از قرون اولیه اسلامی ابران تا بیان عصر صفوی
4 كونه هاى متابع تاريخى از قرون وليه اسلامى يران تا بابان عصر صفوى: ص
-١ منابع غيرنوشتارى
“4 ١-محوطه ها و بناهاى تاريخى (مكانهاى تاريخى مثل غار خرا. كوه اخد و با دشت جالدران و بناهاى تاريخى نظير ميدان تقش
جهان.) ؟ -ابزارها و وسايل دست ساخته اسان (انواع بوشاك. انواع جوهرات. ابزارهاى كشاورزى. ظروف. وسايل حمل و نقل. اشياى
هنرى) ؟- آثار شفاهى (افساندها و اساطير قومى دوره هاى مختلف تاريخى. خاطرات شقاهى. كوندهاى مختلف ادبيات عامياه. اعم
از داستان هاى تاريخى. قيهرمانى. اخلاقى. رمزى. تمنيلى. تخيلى و طنز آلود. كوندهاى مختلف متلها. لطيفدها.انواع شعر. نظير
دوبيتى, تصنيفء ترانه و لالابى)
1- مراجع و منابع توشتارى
۱-کتاب هایتاریخی ۲ -سفرنمه ها ۳ -توشته های جفرافیایی ۴-ادبیات و متون ادبی ۵- سیاست نامه ها واتدرز نامه ها
۶ سایرتوشته ها
مراجع و منابع نوشتاری
تاریخ های عموم دوران اسلامی :ی
مولفان اين دسته از آثار. تاريخ جهان را از آفرينش عالم آغاز مى كردتد و سيس به شرح زندكى جضرت آدم و دیگر پیمبران می.
يرداختند. يس از آن تاريخ اساطيرى ايران را از كيومرث آغاز ونا يايان دوره ساسانيان ختم مى كردتد. در ادامه رويدادهلى تاريخ
اسلام و سلسله های یرانی را تا زان حبات خود شبت و ضبط میکردند. مال: تاریخ طبری تالف محمدین جریرطبری.
© ریخ های معلی دس
& ثبت و ضيط رویدادهایتریخی, ین ویزگی هایجقرایایی و قتصادی و تکارش زندگی تمه مفاغر و مشاهیرمحلی بودهاست.
نمونه: تاريخ سيستان از مؤلقى ناشناخته. در موضوع تریخ سیستان زیم قدیم تا ال ۷۲۵ ق.
* تاریخ های سلسله ای ۶
4 فرمان روايان بزرك و كوجك به منظور ثبت و ضبط رويداد هاى دوران خود معمولاافراد اديب و داتشمند را تشويق و مأمور به
اتدوين اين رويدادها مى كردتد. نموته: كتاب تاريخ ييهقى اثر ابوالفضل بييهقى.
© تى تكارى ضع
** از دوره تيموريان به يعد مرسوم شد. در اين نوع تاريخ نكارى مؤلفان عموماً به اشاره فرماتروا. تاريخ زندكى او را به صورت متمركق
و ویژهموردتومیف و ثبت و شبظ قررمیددند
نمونه: عجائب المقدور فى نوائب تيمور (زندكى شكفت آور تيمور) تأليف ابن عربشاه دراه تیور
© تاريخهاى منظوم: ص 7
4 ازدوره مغولان رواج و رونق بسيارى Hl مورخان رويدادهاى تاريخى را به نظم كشيده و به صورت متون منظم به صورت شعر
تحرير و تأليف مىكردند. نموندى : از برجستهترين منظومه هاى حماسى و تاريخى: اثر كرانسنك و بلند آوازه شاهنامه حكيم
ابوالقاسم فردوسى
Vp teu ©
age اطلاعات مفیدی از زندكانى اجتماعى مردم ايران١تاريخ اجتماعى و فرضتكى و جغرافياى تاريخى) ارائه مى كنند كه
ادر ديكر منابع كمتر ديده مى شوند.
صفحه 3:
زوه تكات مهم جمع بندى تاريخ ! از يعنت يياعبر اسلام 5 بابان صفويه
© نوشتدهاى جقرافيابى : ص »
اطلاعات بسیار باهمیت درباره آداب و رسوم. فرهنك. نوع معيشت. آبوهوا. وضعيت اقتصادى. وضعيت نظامى.
'قلعدها. برجهاء بندرها. رودها و درياها. بايتختهاء اديان و اعتفادات. نؤاد و زبان و حدود و سرحدات و مرزهاى سرزمينها و
حکومتهای محلی
** بوخى ازاين متون عبارت اند از: كتابهابى با عنوان مشترک المسالک و السمالک تلیف نویسندکان مختلف از جمله ابن خردادبه.
© ادبيات ومتون ادبية صن 8
** متون نظم و نثر ادبى. كونه مهمى از منابع تاريخى محسوب مى شوند؛ زيرا اوضاع سياسى. اجتماعى. اقتصادى و نيز عقايد دينى و
فلسفى رايج در هر عصرى. كم و بيش. در شعر شاعران و نويسندكان آن عصر انعكاس مى يابئد.
** نمونه: اتورى: شاعر عصر سلجوقى در قصيده نامه اهل خراسان - سعدى: در بوستان و كلستان - حافظ: در ديوان اشعارش
© تفاوت سياست نامه و اندر زتامدها: ص 1١
4 موضوعاتى درباره شيوه كشوردارى و مناسبات حكومت و مردم اند و اطلاعات سودمندى در خصوص جكونكى اداره كشور و
تشكيلات و تهادهاى ادارى. اقتصادى, نظامى و فرهنكى ارائه مى دهند. مانند: سياست نامه خواجه نظام الملك توسی, وزير مقتدر
عصر سلجوقى. اما به اخلاق كشوردارى و مناسبات اخلاقى فرمائروا و عردم مى بردازند. تمونه مشههور اتدرزنامه ها. مى توان به قابوس
ty عنصر المعالى در قرن بنجم هجرى
صفحه 4:
وه تکات مهم جمعبندی تاریخ pele Cte IT اسلا 6 بان صفویه
دوس دوم روش يؤوهش در تاريخ؛ بررسى و سنجش اعتبار شواهد و مدارک
معيارهاى سنجش اعتبار. خب ر قاريخى
© نقد خبرتاريخى: ص 79
"4 مورخان وقتی با بك كزارش تاريخى رو به رو مى شوند آن را اعتبار سنجى مى كنند و به اصطلاح به تقد آن مى بردازند. نقد يك
غبر تاريخى كه در حفيقت همان اعتبار سنجى و بررسى اصالت خبر محسوب مى شود.
© معيارهاى سنجش اعتبار. خبرتاريخى: ص ؟٠
-١ 4 سنجش اعتبار و نفد روايت کننده ۲- سنجش اعتبار و نقد و بررسى كزارش ها و منابع تاريخى.
age سنجش اعتبر و نقدرویت کننده: م۱۴
-١ ويزكى هاى هوبتى روايت كننده خبر. محل تولد و زندكى. گرایش فکری, مذهبی و سیاسی و جایگاه علمی ۲-علانق و انگیزه
های راوی در بیان یک خبر. - فههم و كشف انديشه و مقصود او ؟- تعبين فاصله زمائى و مكانى بين راوى و خبر
علت تعیینفاصلهزمنی و مكانى بين راوى و خبو: م۱۴
** تامعلوم شود. روايت كننده خود مستفيما شاهد وقوع رويدادى بوده ويا خبر آن رااز ديكران تفل كرده است. ارزش و اعتبار خبرى كه
راوى آنء خود. بدطور مستفيم شاهد رويداد بوده به مراتب از خبرى كه روا تكتنده آن رااز ديكران نقل كرده بيشتراسته
متل: مسافرت های مسعودی
اسنجش اخبار براساس مطابقت با عقل: ص 19
يعنى درستى يا نادرستى يك كزارش تاريخى مطابقت يا عدم مطابقت با عقل است.
اقرادى كه از اين روش استفاده مى كردند: يعقوبى. مقدسى. ابن مسكوبه. بيهقى. ابن اسفنديار و عدم مطابقت يك روايت تاريخى
با عقل راء دليل بر بطلان و نادرستى آن مىداتستفد.
© اهميت مطابقت با نتايج تحقيقات باستانشناسى: ص18
4 نتايج تحفيقات علمى باستان شناسان روى محوطدها. بناها و آثار كوناكون تاريخى؛ به مورخان كمك مىكند که اخبر و مندرجات
كتابهاى تاريخى را به دقت ارزيابى كتند.
اركان مهم يك رويداد تاريخى:ص ا
زمان و مكان دو ركن مهم يك رويداد تاريخىاند.
انواع روشهاى تاريخ تكارى
انواع روش هاى تاريخ نكارى: Wo
۱-روایی ۲- ترکیبی ۲- تعلیلی
تاریخنگاری رویی: م۱۷
نوعى تاريخ نكارى كه مورخ روايت هاى مختلف و متعدد را درباره بك موضوع واحد با ذكر اسناد ذكر مىكند.
مهم ترين وبذكى تاريخ فكارى روابى ابن يود كه تاريخ نكاران هبج كونه دخل و تصرفى در روايتها نمى كردند وعينا آنها را ذكر مى كردفد.
برجسته ترين جههره تاريخ ذكارى روابى محمد بن جرير طبر
مهم ترين عيب تاريخ نكارى روابى نويسندكان به دور از هر كونه نقد وانتفاد. هيج نظری دربره راستی و ندرستی خبر ان نمی دهند
برخى آن را امتيازى بزرك مى دانند؛ زيرا مورخان بعدى با مجموعداى از اخبار كوناكون درباره يك موضوع روبدرو مى شوند ووبابه
دست آوردن مدارک و اسناد كافى. درباره اصل خبر قضاوت Aoi ge
تاريغنكارى تركيبى: ص 0١
**_مورخ در اين روش به جاى ذكر همه روايتها درباره بك موضوع. با مطالعه و مطايقت همه روايتهاء يك كزارش واحد تنظيم مى كند.
۴
صفحه 5:
زوه تكات مهم جمع بندى تاريخ ١ از بعنت بمب اسلا ۲ بابان صفويه
معايب: مورخ ناجار به كزينش وانتخاب است و امكان دور ماندن برخى از جنبدهاى خبر از جشم وجود دارد.
نكته؛ از اواخر قرن سوم هجرى اين نوع تاريخ نويسى متداول شد.
برجستهترين جهره هاى اين سبك: بلاذرى (قرن سوم هجری) صاحب کتاب فتوجالبلدان و دينورى (متوفاى +19 ق). صاحب
كتاب اخبارالطوال
تاريغنكارى تحليلى: ص 18
مورخ با بررسى موشكافانه اخبار و روابات مربوط به يك رويداد و نقد آنها. اقدام به تحليل و تفسير علل. آثار و بيامدهاى آن
واقعه sage
برجستهترين آثار تاريخنكارى تحليلى: تجاربالامم: ابوعلى مسكويهامتوفاى ١1؟ق). تاريخ بيهقى. مروجالذهب: مسعودى
تنظيم و ارائءى كزارش ها و نوشته هاى مورخان در دوران اسلامى
روش های تنظيم واراتهى كزارش هاو نوشته هاى مورخان در دوران اسلامى: م 14
-١ روش سال شماری
نوشتن حوادت به ترتيب زمان وقوع مثلا ذكر وقابع محرم و عاشورا در ذيل حوادث سال ۶۱ق.توسط طبری
۲ -روش موضوعى.
قرار كرفتن يك موضوع خاص به عنوان محور تاريخ نكارى مت یک شهر. جنگ. طبقداى از مردم
نمونه: مروج الذهب و معادن الجوهر: از على بن حسين مسعودى
صفحه 6:
زوه تكات مهم جمع بندى تاريخ ١ از يعنت ييامير اسلام " بابان صفويه
درس سوم اسلام ذر مكه
شبه جزیره عربستان در آستانه غلهور اسلام
شبه جزيره عربستان در آستاته ظهور اسلام: م Yo
علم مطالعه و بررسى آثار باستاتى و تاريخى به منظور شناخت فرهنك و شيوة زندكى انسانها و جوامع كدشته.
پیشینه تعدنى عريستان: ع 1
بيش از ميلاد حضرت مسيح عليهالسلام. فرهنك و تمدن مهمى در سرزمين ca واقع در جنوب شبهچزیره عربستان وجود
داشته است و فرمائرواياتى بر آنجا حكومت مىكرددائد.
نظام اجتماعى و سياسى
a و سياسى شبه جزيره عريستان (قبل از ظهور اسلام): مس 15١
ساكنان شبه جزيره عريستان در آسنائه ظهور اسلام: منتسب به دو دسته قحطائى (جتوبى) و عدناتى (شمالى) - زندگی
جادرنشينى و نظام قبيلداى -
عصبيت: مس 51
از جمله شاخص ترين ارش هاى حاكم بر نظام قبيلهاى. افتخار به حسب و نسب. احترام به روابط خونى و خويشاوندى. اطاعت
بى جون و جرا از رئيس يا شيخ قبيله و بشتيبائى بى قيد و شرط از افراد قبيله در هر شرابطى بود. وابستكى شديد عرب ها به
قبيله خود. موجب به وجود آمدن عصبيت أقبيلداى شده بود.
نظام سياسى عربستان در آستانه ظهور اسلام : من 79
در دوران بيش از اسلام. قبيله هاى عرب شبه جزيره عربستان به صورت براكنده و جدا از هم مى زيستند و حكومت قراكير و
قدرتمندی در آن شبه جزيره وجود نداشت.
اقتصاد و معیشت
اقتصاد و معیشت: م۲۲
اغلب از طریق برورش معدودی بز و شتر و راهزنى - در يغرب يمن و طائف. كشاورزى - تجارت وضع يهترى داشت كه كه بر سر
راه يمن به شام قرار داشتء مركز اصلى باز ركانى بدشهار ميرفت
علم و فرهتك
برجسته ترين مستاورد فرهناكي اعراب در موران جاهليت : ص VY
برچستهترین دستاورد فرهنگی مودم عرب در دوران جاهليت. شعر و شاعرى بود.
دين و اعتقادات
gal قبايل عرب در آستاته ظهور اسلام: ص 77
بت برستى در سيان اهالى مكه و برستش بت هاى ستكى و جوبى در اين سرزمين رواج داشت. -١ حنفاء: معتفدان به حضرت
ابراهيم و كسانى كه از يرستش بت ها امتناع می کردند.۲-بهودیت (ساکن یثرب) - مسيحيت (ساكن نجران) ؟- بين
زرتشتى 8- كيش مانوى
اخنفاء: ص 76
صفحه 7:
زوه تكات مهم جم ع بندى تاريخ ١ از هنت باب الم بابان صفويه
4 معدودى از اعراب بودند كه به بيروى از حضرت ابراهيم. از برستش بت ها امتناع مى كردند واز كوشت قربائى أن ها نمى
غوردند. يتان به حنفا. معروف شدند.
«جاهلیت»س ۲۳
در إينجا مترادف با تادائى و فقدان علم و معرفت نيست. دلالت بر فرهنك و اخلاق خشن. کستاخ و کینهجوبی درد که از خلق و
خوى تند وسركش اعضاى آن جامعه سرجشمه مى كرفت و تعصب قبيله اى و بيروى كوركورانه از اجداد قبيله در آن جامعه.
جايكزين تعقل. منطق و بردبارى شده بود
بشت حضرت محمد(ص) و دعوت به اسلام
بت The le
در ۲۷رجب یابهرویتیدیگر در ومضان سالی که آن حضرت به جبهل سالكى رسيده بود. در حال عبادت و تأمل و تفكر در غار
حراء فرشته وحى براو فرود آمد وبا نزول نخستين آبات سوره علق. يبام الهى را به إيشان رسائد.
اساس دعوت رسول خدا در أغاز بباميرى: ص 17
يرستش خداى يكانه و يمان به روز رستاخيز.
نعستین یمان آوندگان: م1۶
حمرت خدیجه- حضرت علی - زیدین حارت. فوزندخواند رسول خدا- اور بن بی قحافه نیز نخستين فرد از غير خانواده
رسول خدا
دعوت عمومى و عكس العمل سران قريش
آغاز دعوت عمومی:می ۷
ببامبر اكرم بعد از سه سال وبا نزول آبه ؟* سوره حجر دعوت خويش را آشكار كرد. إيشان نخست خویشاوندان و سپس عموم
عردم را به قبول اسلام فرا خوائد.
عكس العمل سران قريش : ص 9
سران قریش دعوت ایشان را نهذيرفتند. در ابتداى دعوت اسلامى. مخالقت و دشمنی شدیدی با رسول خدا رز نمی داشتند با
کسترش دعوت و گرایش جوانان و مستضعفان به اسلام درصدد برآمدند كه با بيامبر و صسلماتان مقابله كتئد.
علل عدم بذيرش دعوت: ص ۲۷
1- ظاهرى: الف - احساسات دينى ب- اعتقاد راسخ مشركان به بت ها
:1- علل ديكرعلل باطنى): الف - ترس از متزلزل شدن موقعيت تجارى و سياسى آنان در صورت ببيروى از اسلام و محروم ماندن
بازركانان قريش از سود هنگفت ناشی از تجارت با سوزمینهای دور و تزدیک ب-رقابت های قبله ای و حسادت های طابقداى
دشمنى و دركيرى مشركان با الشخاصى مانند بيامير و ديكر مسلماناتى كه متعلق به طابفه و قبيله نيرومندى بودند. جندان راحت
WY ote and
ازيراء ممكن بود به برانكيخته شدن تعصبات طايفداى و قبيلداى و بروز جدك و خونريزى بينجامد.
اقدام مشركان براى تابودى اسلام و بيامير: صن 14
1- هر طايقه. از مسلمان شدن اعضاى خود جلوكيرى نمايد وبا افرادى از طايقد خود كه اسلام آورده بودند. برخورد كند. 6
رئيس طايفه بنى هاشم را در تنكنا قرار دادند كه برادرزاده خود را وادار به دست كشيدن از عفايدش نمايد.
تنا مخالف بيامبر از نیهاشم:می ۲۸
صفحه 8:
زوه تكات مهم جمع بندى تاريخ ؟ از يعنت ببامير اسلام بان صفویه
-١ ابولهب
تحریم اقتصادی
© هدف مشركان از محاصرهاقتصادی: س ۲۸
هدف مشركان مكه اين بود كه ابوطالب و طايفه أو ناكزير شوند بيامبر را تنها كذارند: لذا بنى هاشم حدود سه سال در شعب
ابوطالب ماتدقد.
4 در معاهده تنظيم شده. هركونه مراوده اجتماعى از قبيل ازدواج و ارتباط اقتصادى با بنى هاشم ممنموع شد بن هاشم حدود سه
اسال در شعب ابوطالب ماتدند.
در اندیشه پایگاهی جدید برای اسلام
© هدق مشركان از محاصره اقتصادى: صن 78
4 حوادث سال دهم Topica
۶ در سال دهم بعثت واندکی پس از بایان تعریم
احامى بزرك حضرت محمد (ص) از دنيا رفتند.
© هدف بياسير از خروج از مكه: ص18
© بعد ازدركذشت حضرت خديجه و ابوطالب كه در واقع اين دو نقر حاميان يزرك يبامبر بودند فشار خويش بر او زياد شد تا
جابى كه فكر هجرت افتاد.
رسول غدا در جستوجوى يافتن مردمانى كه آمادكى بيشترى براى يذيرش اسلام ذاشته باشند. راضى طائف شد. اهالى
طائف از يبامبر استقبال تكردتد.
صفحه 9:
هجرت به یثرب و اوضاع اجتماعی: سیاسی و اقتصادی
نتيجه هجرت رسول خدا و ببروانش از مکه به شرب ی ۳
زمينه و شرايط مناسبى براى بربايى امت و حكومت اسلامى قراهم آمد.
ساكتان شهر يغرب در دوران جاهليت مص .7
ساكتان شههر يغرب در دوران جاهليت. شامل دو كروه بيهوداكروه يهود متشكل از جندين قبيله بودند كه در سدههاى نخست
ميلادى به سبب آزار واذيت امبراتورى روم: از فلسطين به يثرب كوجيده بودند) و عرب(قبيله هاى عرب آن شههر. از جمله دو
اقبيله يزرك اوس و خزرج مهاجر از يمن به آن ديار) بودتد.
Wp alge
مردم يثرب كه از تفرقه و جنك به ستوه آمده بودند. اندكى بيش از هجرت. قصد داشتند شخصى به نام عبدالقهي نأتى را به
رياست خويش بركزيتند نا به إين تفرقهها يايان دهد. اما إين تصميم هركز عملى نشد
مقايسه وضعى اقصادى مكه و يشرب قبل از اسلام: صن 1
اغلب مردم كشاورزى بودند و از درآعد و رفاه اقتصادى بالايى برخوردار نبودند. همجنين يثربيان برخلاف مكيان. روابط تجارى و
سياسى كستردماى با قبايل و ساكنان ديكر شهرها و منطق عربستان و کشورهای همسایهنداشتند
© وضعيت يثرب از نظر اعتفادى و دينى در آستانه هجرت بيامبر: ۳۱
به لحاظ اعتقادى و دينى, اكثر أعضاى قبيلههاى عرب ساكن شهر يشرب بت يرست يودفد
ارتباط مردم يثرب با رسول خد
.يمان عقبه اول و دوم : ص TY
سال دوازدهم بعثت. ۱۲ مرد يتربى. هنكام مراسم حح در مكانى موسوم به عقبه در منا ب بيامبر بيعت كردتد بيمان عقبه Us)
در مراسم حج سال سيزدهم بعثت نيز. 7 مرد و ؟ زن از اهالى يترب در عفبه ب رسول خدا بيمانى بستند (عفبه دوم).
بيمان عقبه دوم بيانكر بياتكر تفوذ و كسترش چشمگیر اسلام در پشرب بود: ص WY
.زيرا شمار قابل توجهى از اعضاى قبيله هاى مختلف. به ويزه اوس و خزرج. در آن حضور داشتئد.
اهجرت بیامبر و پیروانش از مکه به مدینه
۲۳ مهاجری skal
به مسلماتان مدينه اتصار و به مسلمانان مکهمهاجرگفتهمیشود:
اولين اقدام يبامير در مديته: ص 156
أولين اقدام ييامبر در مديئه ساغت مسجد بود.
اقل ضف :من TF
برخى از مهاجران بىبضاعت نيز در جوار مسجد اقامت كزيدتد و به" اهل مقه مشهور شدند
تشکیل امت و حكومت نبوى
اهداف ييامبر از انجام اقدامات خود در مديته: ص 58
۱-ایجاد همبستگی میان مهاجران و انار ۲-همزیستی مسالمتآمیزتعم ساکنان مدینه ۲-تأمین نظم و امنيت فرآن شيهر
4
صفحه 10:
مهم تین اقدامات پامر در مدین: م۳۵
-١ بيمان برادرى. تحكيم وحدت دينى
۲-پیمن تاه عمومی مدیم
هدف بيامير از بيمان برادرى ص 78
إيجاد همدلى و وحدت دينى ميان مسلمانان.
هدف بيامير از ييمان امه PO pine aga
تهدید وجودقبیله ها و طايقه هاى براكنده با عقايد دينى كوناكون و يبشينداى آكنده از اختلاق و دركيرى و هوجنين با خطر
حمله مشركان مكه روبه رو بود. براى ايجاد اتحاد سياسى و نظامى مدينه نظلم و برقرارى امنيت يايدارى در اين شهر
مخالفت و دشمنی با امت و حكومت نوياى اسلامى
مقالفان و دشمتان اسلام يس از هجرت به مدينه: ص 77
مشرکان مکه همچنان در رأس و سرسختترین مخالفان و دشمنان مسلمانانبودد.مخالفانداخل مدینه که سرآمد نان
منافقان و يهوديان بودتد.
هدف عملیات های نظامی پیامبر در اواخر سال نخست هجری :م۳۷
تهدید مسیر تجارت مشرکان مکه به شام و کسب غنیمت بود: یا آنان مول مهاجران مسلمان را تصرف و غارت کردهبودند
جنگهای پیامبر با کفرقریش|مکه):م ۱۳۷
سال دوم هجرت جنگ بدر که نتیجه آن ضربه سنگین و جبرانناذیری بر قریش ورد آورد و قدرت و موقعیت آنن را در منطقه
حجاز تضعیف کرد. پس از آن,ساکنان آن منطقه گرایش پیشتری به رسول خدا و اسلام شان دادند- در سالهای سوم غزوه احد
موفقیت نسبی کفار و پنجم هجری خندق شکست سنگین کفار
منافقان: ۱۳۸
سردسته opine oi ّیبد.فنه ها تشویقبهودیان نی تضیر هنگاممحاصره شهر توسط پیامبر -تحریک انار عله
مهاجران - جدابى از سياه اسلام در در زو هاى احد و تبوك همراه بارا
اقدامات يبامبر براى مقابله با يهوديان: م۳۸
-١ © سه لشكركشى و محاصره نظامى و يايان ذادن به حضورشان در مدينه 1- تغيير قبله از بيت المقدس به سوى مكه.
کستوش و تحول امت و حکومت پیمبر
Vipin
در سال ششم هجرت هنگام سفره عمره پيامبر مان صلحی میان مسلمانان و مشرکان بسته شد.(در قرآن پیروزی آشکار
pons
دررمشان سل هشتم هجرت
سال وقود م٩۲
سال نههم هجرى سال وفود يا سال اسلام آوردن قبيله ها است. در اين سال هيثتهاى تمابندكى قبيله هاى مختلف عرب از هر
سويد مديت a gated يبرع الا فمراری ند alae as 5
اعلان برانت از Tp ot pi
ول سوره برانت (توبه) در آخرين ماءهاى سال تهم هجرى. رسول خدا على عليدالسلام مأموريت داد که بای ابلاغ سورد
صفحه 11:
زوه تكات مهم جمع بندى تاريخ ؟ از يعنت ببامير اسلام بان صفویه
برائت عازم مكه شود. بس از آن مكه و خانه خداء حرم اسلامى اعلام كرديد كه مشركان حق ورود به أنجا را تماشتند
حجهالوداع
حجدالوداع: ص79
در سال دهم هجرى آخرين حج ببامبر كه رسول خدا يس از بايان مراسم حج و هدكام بازكشت به مديثه, در مكاتى به نام غدیر
خم حضرت علىاع) را به جانشينى خويش انتخاب و ختم نزول آيات قرآن و اتمام رسالت خود را اعلام كرد.
روش حکومتداری حضرت محمد
روش حکومتداری حضرت محمد س 7١
- مسجد. محل عیادت. آموزش و نجام امور سیاسی. ادارى و تظامى به شعار میرفت.
- پیامیر. در بسیاری از مسانل حکومتیبهویه جنگ و صلح؛پس از مشورت با اصحاب تصمیمگیری میکرد
- در حکومت پیامبر.جهاد و دقع وظیفه تما مسلعاننی بود که توانابى انجام آن را داشتند. هزینهتأمین جنگافزارهاینقامی
منندسلاح. اسب و سایر تجهیزات جنگی نیز بهعهده جناورانبود
اهميت دادن بيامبر به فراكيرى علم و دانش و فرستادن مرتب معلمانى را براى تعليم قرآن و احكام اسلام به سوى شهرها و قبايل
مغتلف
منابع مالى شامل غنايم جناكى. كات و جزيه بودند.
نحوهتقسیم منیع جنگی در زمان پیامی: م۲۰
جهار ينجم غنايم جذكى ميان جدكاوران تفسيم مى شد و يك بنجم آن (خسی). هخدا: رسول, خویشان او بتمان,ققیران و
در راه ماتدكان تعلق داشت.
جزیه ماو
جزيه. ماليات سرانهاى بود كه مردان بالغ اهل كتاب (يهوديان. مسيحيان و زرتشتيان) كه به لحاظ مالى توانايى برداخت آن را
داشتند. ملزم به برداخت آن يودفد. زكات را بايد مسلعانن پرداخت کنند
صفحه 12:
وه کات مهم جعمبندی #ری ۲ از جشت یام سلام ۲ ايان صفويه
درس پنجم: قثببت و کسترش اسلام در دوران خلفای نخستینِ
جانلینی رسول خدا وشکل گیری خلافت
7] راشدين: aie
جامه و حکومتی که پیامبر در مدینه نان تهاد. در قاصلهسالهای ۱( ه دست پنج تفر از جانشینان ایشان با عوان
#خليقه» ره شد. ان دور ۰ سل از تاریخ الم را عصر خلفای تخستین با «اشدین»میگوبند.
atu yl gp yg ae il ge
وس من سوا غرم هریز han نیت سلم در شبهجزیه cage Mindat etl pre
60 انتخا ايوبكر و شك ل كيرى خلافت: ص
تین جانشینیپامبر تصمیم یرد که he گروهی از نار در مکاتی موسوم به یه پنیساعده, در مدینه گرد آمدند
هیده و سپتن سای از ypu Lg alll وکین ان قحافد مزبن شاب واو مد جاح از مهاجرن نز
عنوان خليفه بيعت كردتد. Sap اتسار با
أجالشهاى حكومت ابوبكر
بحران ارتداد و جنك هاى داخلى (مخالفان Vp HERE
١-كروه هابى لز قبايل عربستان. كه اسلام آورده ودند وبا تعاليم آن أنس و آشنابى نداشتند. ؟-افرادى يودفد كه در وابسين روزهلى
زندكاتى رسول ادعاى ببامبرى كردند. 1- كسانى كه خلافت ايوبكرراقبول نداشتند و به طور أشكار از حضرت على حمايت مى SOS
مهم تون رویداد دورن خلافت عمر Whee:
فتوحات مسلعانان در سرزمین هایمجاورشبه جزیره عربستان
اقدامات عنمان: Fog
late بن عفان حنقم بن ابى العاص را كه بيامبر از مديته رانده بود. به آن شهر بازكرداتد. شعارى از افراد خاندان اموى را بر سر
كار آورد. رخى از صحابه. ببامبر همجون ابوذر غ فارى و عمار ياسر اعتواض كودند كه آنها را تبعيد نمود.
(GF 50 امام على (حك DE
علت دشمتى سران قريش و به ويزه اشراف بنئاميه با بيامير: صن 8؟.
جون امام على مصمم بود كه مطابق كتاب خدا و سنت بيامبر عمل نمايد.
بهانه معاويه براى خونخواهى عثمان: ص 8؟.
بهاته معاويه خونخواهى عثمان
علت شكستن بيعت تعدادى مثل طلحه و زبير باامام غلى(ع): من 8؟.
جون امام با تفاضايشان براى به دست كرفتن حكومت برخى شهرها و مناطق موافقت تكرد. بيعت خود را شكستند و به صف
مخالفان بيوستئد.
علت انتقال مركز خلاقت را از عدينه به كوفه :ص 8؟
براى دفع سركشىها و آشوبكرىهاى اشراف بنى اميه
جنگهای اما على (ع) در دورانخلافت: ص۲۵
جمل. متفین و تهروان
صفحه 13:
اوضاع اجتماعی و تحولات اقتصادی دوران خلفای نخستین
آسیب دیدن تحادجامعهاسلامی:م ۶
در بى اختلاف مسلماتان بر سر جانشينى بيامبر در سقيفه بنى ساعده. اتحاد امت اسلامى آسيب ديد.
نتايج اجتماعى سياستهاى خلیفه سوم ۲۶
اعلاوه بر ايجاد نارضايتى در ميان مسلماتان. باعث تشديد اختلافات و اوج كرقتن مجدد تعصبات قبيلداى و طايفهاى در درون
جانعه اسلامی شد.
امام على با موائع و مشكلات اساسى روبه رو شد: زيرا كروه محدودى كه از منافع و امتيازهاى ويزه برخوردار شده و سال ها به
مالاندوزى و رفاه طلبى خو كرفته بودند. با آن حضرت مخالفت و دشمنى كردتد.
انحوه توزيع عطايا توسط خليفه دوم: ص 58
بای ساوات اسلامى نبود. اما سادهزيستى و سخت كيرى ابشان نسبت به كاركزاران خلافت و بزركان قريش. از ثروت اندوزى و
تجم ل كرابى آثان جلو كيرى کرد
نحوه توزيع عطايا توسط خليفه سوم: ص91
بذل و بخششهاى فراوانى از بيتالمال مسلماتان به افراد مختلف. به خصوص خاندان بنىاميه صورت كرفت. وى محدوذيتهابى
را که عمر براى ثروتاندوزى سران قريش ايجاد كرده بود. تاديد كرفت؛ ازاين روء آنان اراضى و مزارع وسيعى را در ايران. شام و
مصر تصرف کودند ور تووت خود فزودند
تحوه توزيع عطايا توسط امام على (ع): ص /؟.
اجراى عدالت و مساوات اسلامى و تفسيم بي تالمال را به طور مساوى ميان تمام مسلمانان اعم از رب و غیوعرب. سياه و سفيد
و بنده و آزاد و در نتجه علت اعتراض برخى مسلماتان به امام على(ع) در مورد شيودى توزيع بيتالمال از آن حضرت خواستند.
كه عرب و قريش را برتر از غجم و موالى قرار دهد
فتوحات مسلمانان و کستوش اسلام
فتوحات مسلمانان و فستوش اسلام: م۲۸
این لشک رکشیها كه از اواخر خلافت ابوبكر آغاز شد ونا بايان خلافت عثمان بدون وقفه ادامه يافت. سرزمين هلى ابران. شام و
آمصر فتح شد و اسلام به تدريج در آن سرزمينها كسترش بيدا كرد.
مقايسه علل ست شدن يايدهاى امبراتورى بيزانس در شام و مصراص *؟.
در شام به دليل اختلافات مذهبى و تغاوت هاى قومى. فرهنكى و زبانى كه ميان توده هاى مردم شام با طبقه حكومت كر روم
© در مصراز يكسو مالياتهاى سنكينى را به رومیان میپرداختند و از سوی دیگر اجازه نداشتند که به مقامهای عالی
پرسند. اتلافات مذهبی شدید مسیحیان مصر با رومین و ناخشنودی پیروان آین بهودبه جهت عدم حمایت
امیراتور روم از آنها
شباهت بيمانهاى صلح فاتحان مسلمان با ساكنان شام و مصر و بيتالمقدس: ص 84
در این پیمن ها حفظ جان و مال.آزادی دین و عقیدهمردم آن شهرها در ابر تسلیم و پداخت چزیه تضمین شدهبود. و
همجنين تعايل اغراب مسلمان به فتح صلحآميز سرزمينها و آبادىهاى مختلف
علت od مصر توسط سافان جا
تسلط رومیان بر مسر موقعیت مسلمانن را در شام و حتی در شبه جزیره عرستان در معرش خطر جدی قرر مداد فمنده
عمروين عاص
۳
صفحه 14:
زوه تكات مهم جمع بندى تاريخ از يعنت يياعبر اسلام تا يبان صفويه
علل فتح أسان مصراص 8١
عدم مقاومت مردم آن سرزمين در رب سياه اسلام
ewe at
Sy gabe hy oat سیاسی - نمی امبراتورى روم شرقى در سرزمين مصر- در امان ماندن شام از خطر هجوم روميان -
مهيا شدن زمينه براى بيشروى مسلمانان در ديكر مناطق آقريقا
آثار و ييامدهاى فتوحات در زمان خلفاى نخستين: ص اف
- شكست حكومت ساسانيان و امبراتورى روم شرقى
-تصرف سوزمینهای مهم اران, شام و مصر
- کسترش قلمرو خلافت و مردمان و اقوام مختلفى که زبان و فرهنگ متفاوتی ب اعرب داشتند. تحت حکومت آنن قرر گوفند.
- كسب غنائع و در اختيار كرفتن منابع اقتصادى و د رآمدهاى مالياتى آن سرزمين ها
- مهمترين بيامد فتوحات مسلمانان. در عرصه دين و فرهنك جلوه كر شد.
عوامل كوناكون در پذیرش اسلام توسط مردم سوزمینهای دیگر: می ۵۲
1- جاذبه يبام جهانى اسلام و مخاطب قراردادن همه انسان ها را بدون توجه هرن پوست. زبان.فرهنگ و طبقهاجتماعی شان
1- فراغواندن مردم به عمل به شريعتى آسان توسط اسلام.
صفحه 15:
وه تعات مهم جمعبندی تاریخ ۲ از بشت يبامبر اسلام 6 بابان صفويه.
درس ششم:اموبان بر مسند قدوت
امویان پیش از خلافت.
© آغاز سلسلهآمویاس OF
يس از آنكه در سال ۲1 ق. بر ثردسیسه معاویه و همراهی تکردن مردم و خواص جامعه با امام حسن . صلح معاويه بر امام تحميل
شد و ايشان با شروطى آن را يذيرفت. بدين ترتيب معاويه بر مسند حکومت نشست و سلسله سلطنت موی SE ET
بنى لميه در دوران عثمان: عن 87
در خلافت عثمان كه خود از خاندان بنى اميه بود.نفوذ و قدرت امويان بسيار افزايش يافت و حكومت شهرهاى مهم و فرماتدهى
باه در فتوحات به عيهده آنان بود.
عكس العمل بنى در مقابل خلافت امام على(ع): ص 85
.يس از عتمان,بیشتر سرا بنىاميه از بيعت با امام على خودداریکردند و با آن حضرت به مخالفت يرداختند. امويان كه تقش
مهمی در ایجاد جنك جمل داشتند. يس از شكست در إين جنك. به معاوبه در شام بيوستند وبا تعام قو ازاو در جنك صفين
يشتيبانى كردتد
حکومت معاویه بر شام
آقدا معاوبه رای رسیدن بهاهداف خودس ۵۳
غود را خون خواه عثمان. خليفه سوم معرفى مى کرد
علل ايجاد اختلاف در سياه امام حسن مجتبى: ص 6
دسيسدهاى معاويه براى خريدن يا جداكردن فرماندهان و بزركان سپه کوفه از آن حضوت.
واكقارى خلافت به معاويه توسط امام حسن مجتبى: ص 86
علت خيانت سردارانش و براى جلوكيرى از ريختن خون مسلمانان.
افتوحات بنى اميه
ahs
فتح اسباتا (آناّس) به دست سرهارائى جون طارق بن زياد و موسى بن یر - تصرف مناطلی از جنوب فرانه ما شکست در
انبردى يزرك از مسيحيان و عفب نشبنى به اسبانيا - دركيرى و جنك هاى زيادى ميان مسلمانان و سياه امبراتورى روم شرقى ام
عدم فتح قسطلتطنية
تأسيس نيروى هريايي: 98
معاويه اين اقدام را به منظور فتح جزاير خرياى مديترائة وبايان داهن به حاكميت مطلق روضيان بر آن دربا اجام فا
سياست و حكومت
مهمترين مهمترين تحول در دوردى خلاقت خاندان اموى: ص 89
فاصله كرفتن حكومت از اصول و ارزش هاى انساتى و اخلاقى مورد تاكيد قرآن و يبامبر اسلام و تبديل خلافت دينى به سلطنت
بوه
نشان او آترتحول سیاسی جتماعی اقتصادی و فرهنگی دورن خلافت موی :م۵۶
استفاه از زور در کسب و حف قدرت ۲ -مورونی شدن خلافت ۲ -قومیت گرایی و تشدید تعصبات قبيلهاى ؟ -تبعيض و
10
صفحه 16:
زوه تكات مهم جمع بندى تاريخ ١ از يعنت بيامير اسلام 6 بابان صفويه
نابرابر ى اقتصادى 3- ترويج تفكر جبر كرابى.
روش قدركرفتن معاويه؛ ص ۵۶
معاويه. نغستين خليفهاى بود كه برخلاف خلفاى بيش از خود. با زور و غلبه تظامى. زمام امور را به دست كرفت. در زمان مویان,
اغذ بیعت با هدید و اجبار همراه بود.
Dhol
در زمان حكومت آنان. مسلمانان غيرعرب كه موالى ناميده م شدند موقعيت اجتماعى بايينترى تسبت بهاعراب مسلمان
داشتند و از برخى حقوق سياسى: اجتماعى و اقتصادى محروم بودتد. موالى اجازه تداشتندكه منصبهاى سياسي. نظامى و
اقضابى. مانند حكومت شهرها و ولابات. فرماندهى سياه و قضاوت را بر هده كيرقد.
قيام هاى ضدى اموى که موالی در آن شوکت داشتندمی ۵۸
قیام مخت قبام ید فرزد ما سجاد و شورش عبدالرحمانن اشعت.
تفكر جبرعرايى: ص ۵٩
بر اساس اين فكر. تمامى آنجه براى انسان ها وجوامع رخ می دهد. خواست و تقدیر هی است و هیچ كريزى از آن فيست. در
واقع امويان مى خواستند جنين الفاء كنند كه فرماتروابى آنا واقداماتى كه انجام مى دهتد. تقدير خداوند است و تبايد در مقابل
تقدیر لهیایستاد.
خلیفهای متفاوت
اقدامات واصلاحات عمر بن عبدالعزيز: ص 81
عمرين عبدالعزيز. هشتمين خليفدى اموى روشى متفاوت در بيش كرفت.
دستور داد فتوحات متوقف شود و از نومسلمانان جزيه كرفته نشود. او همجنين دشنا مكوبى و اهانت به على را كه معاويه به اجبار
رسم کرده بود. منع كرد و قدك را به اهل بيت بازكردائد.
قيامها و جنبش هاى دورة اموى
عيهم ترين كروه مخالفان حكومت اموى: ص 88
-١ شيعيان و بيروان على اعلوبان) - موالى ؟ -بازمائد كان خوارج.
نتيجه اين مشالفت ها ين بود كه كرجه با بى رحمى و خشونت زياد امويان سركوب شد. اما ماهيت واقعى حكومت بنى اميه را
ری بسیاری از مسلمانان أشكار كرد و زمينهساز اتحطاط و ضعف حكومت آنان كرديد.
آمامان شیعه در عصر امویان
دوران ام سجاد(ع: ص ۵5
دوره امامت آن حضرت یکی از سختترین دوزان براى اهل بيت و شيعيان بود.
اقدامات امام سجاداع): ص 81
-١ زنده نكيهداشتن نام امام حسين عليه السلام 1- يرداختن به بيان اهداف قيام كربلا 1- جلوكيرى از نابودى شيعيان از طريق
جلوكيرى از ورود ببروان مكتب اهل بيت به دركيرى هاى بى حاصل و كم فايده.
فعاليتهاى امامان شيعه يس از اام سجاد(ع: می ۵
-١ ترويج مكتب اهل بيت. مبارزه با جريان هاى فكرى منحرف ؟- تربيت شاكردان توانمند 1- سر وسامان دادن به نهضت علمى
9
صفحه 17:
زوه تكات مهم جمع بندى تاريخ ؟ از يعنت ببامير اسلام بان صفویه
وسيع توسط امام محمد باقر (81 - ٠١5 ق) وامام جمفر صادق (4-81؟1ق)عليهمالسلام ؟- تبيين شاكردان زيادى را در معارف.
دينى مانند فقه. حديث و تفسير تربيت و حفيقت مذهب تشيع
قيام عباسيان و سقوط اموبان
عباسيان:س 77
عباسیان یا نیعبس:خاندانی منسوب بهعباسین عبدلمطلب.عموی پیمر هستند
كانون فعاليت داعيان عباسى: ص 86
مناطق دور از مركز خلافت, به خصوص خراسان كه كرفتار دركيرى هاى قبيله هاى مهاجر عرب بودء قرار داده يودند.
روش فعاليت داعيان عباسى: ص 98
بدا يان معايب حكومت بنى اميه و ظلم و ستم امويان نسبت به اهل بيت يبامبر سيس بدون اسم يردن از قرد خاصى دعوت
عردم به حكومت آل محمد.
افوا سياه ابومسلم : ص 8
gpa سياه كه شامل مسلعاتان أيرائى و عرب ساكن خراسان بودند يرجم هاى سياه را كه نشان عياسيان بو برافراشتند و به
سیاهجامگان مشهور شدند.
آخرين خليفه اموى: ص 81
مرونپمسند.
امویان آندلس
تأسيس ag آمویان Fp
پس از سقوط خلافت اموى. مكى از نوادكان هشام بن عبدالملك به نام عبدالرحمان بن معاويه به شمال آقريقا فرار كرد و موفق.
شد شهر قرطبه دراندلس را تصرف و حكومت امويان را يايه ريزى كند.
پرجسته تین میراث اسلامی ادلی :م۶۴
در عرصه علم و اندیشه تجلی یافت.
دستاوردهای علمیمساعانن انلس :م۶
-١ تجلى يافتن برجسته ترين ميراث اسلامى اندلس در عرصه علم و ادیشه ۲- تفش موتر مسلمانان ندلسی در پیشوفت.
رشتدهاى كوناكون علوم و معارف از قبيل تفسير. حديث. فقه. كلام. ادبيات. يزشكى. داروسازى. كياءشناسى. رياضيات. نجوم و
مهم تراز همه فلسقه
دو شاهكار معمارى ole اسلام در اندلس : ص فر
مسجد جامع قرطبه و كاخ الخمراه ADU
صفحه 18:
09 تعات مهم جع بندى تاريخ ۲ از يعنت يبامبر اسلام 6 بإيان
درس هفتم: جهان اسلام در عصر خلافت عباس
سياست و حتكومت
أولين و دومين خليقه عباسي:س 79
اولين خليفه عباسى ابوالعباس سفاح بود يس از سفاح (حك 177151 ق») برادرش منصور (حك 18س 8اق) به خلاقت
رسيد. ذومين خليفه عباسى نقش زيادى در تحكيم و تثبيت حكومت عباسيان داشت.
اقدامات منصور: م 89-21
١ -عمو هايش را كه مدعى جانشينى سفاح بودند. از همه مناصب مهمی كه داشتند خلع كرد و دبير آنان. ابن مقع (روزبه (ph
راب قتل رسائد.
؟ -كشتن ناجواتمرداته ابومسلم خراساتى فرماتده سياه جامكان.
۳ - سرکوب قيام دو تن از علويان و قيا هاى معترض به قتل ابوسسلم در يران ؟ - بناى شهر يغداد.
انتيجه: استوار شدن خلافت عباس
دوردهاى خلافت عباسيان
دورههایخلاقت عباسیان: ۶۸
الف ) دورة نيرومندى و شکوفایی(۱۳۲ - ۲۳۲ ق): ب) دورة ضعف و تجزیه(۲۳۲ - ۶۵
ویژگیها دورف نرومندی و شکوفایی (۱۳۲- ۲۳۲ ق): :س ۶۸-۶4
1- صد سال نخست حكومت عباسيان قدرت و نفوذ فوق العاده خلفا
۲- حفظ یکیارچگی قلمرو CINE و سركوب قيام ها و شور شهاى مختلف
1- نظارت و سيطره امور سياسى. نمی ادری و دی
۴-عزل و نصب حاكمان ولايات. فرماند هان نظامى. وزيران و بسيارى ديكر از كاركزاران حكومتى
8- دادن دستور به جنک و صلح
۶-قدرتمندی همه خلفاى اين دوره از جمله قدرت و تأثيركذارى بالاتر منصورء هارون الرشيد و مأمون درا ين دور
نقش و جايكاه يرائيان در خلافت عباسيان:ص 24
از ويذكى هاى شاخص خلافت عباسيان. اجتناب از سياست عر بكرايى بود كه امويان دتبال مىكردند. به همين دليل: در ين
ny ايرانيان در كنار اعراب از جايكاه ممتازى در حكومت عباسيان برخوردار شدند و تقش مهمى را در اداره امور خلافت به
عيهده كرفتند. آنان علاوه بر تصدى منصب مهم وزارت و ساير مناصب ديواتى. در مواردى به فرماتدهى سياه و حکومت بر برخی
ولبات منصوب شدند. از جمله نقوذ |بومسلم: خاندان هاى برمكى در زمان هارون و سهل در زمان مأمون.
ادامه دورههای خلافت عباسيان
علت قتل قضل بن سهل توسط مأمون: ص 74
بزرگان عرب در بغداد نسبت به تسلط خاندان سهل بر امور خلافت به حسادت و دشمنى برداختند و در صدد برآمدتد كه مأمون
را خلع و فر ديكرى از خاندان عباسى را به خلافت بنشاند.
ويذكى على مور ضع و تجزيه خلاقت مباسي :ص +7
-١ شروع ضعف واتحطاط عباسيان با بايان كرفتن حكومت مأمون و خارج شدن اداره امور از دست وزيران ابراتى 7- تشكيل
سیاهی از غلامان ترك اسير شده در ماورالنهر توسط جانشينان مأمون و تسلط بر بر امور خلافت و كشته و كور كردن برخى از
14
صفحه 19:
زوه تکات مهم جمعبندی تارخ ۲ از هنت باب اسلا بیان صفوی
خلفا ۳- شروع قيام هاى ضدعباسيان و جنبش هاى استفلال طلبى: جدا شدن بخشهاى وسيعى از قلمرو خلافت از جمله يران
و شمال آفريقا و مصر و به دست كرفتن قدرت در بعضى نواحى مختلف و تشكيل حكومتهاى محلى و مستقل ؟- تجزيه قلمرو
و كاهش قدرت واختيارات سياسى و نظامى خلفاى عباسى 3- تسلط اميران و سلاطين برخى از سلسله ها ماتند آل بويه و
سلجوقيان بر يايتخت عباسيان ع- اطاعت ظاهرى بسيارى از حاكمان به عنوان امير يا سلطان از خلافت به علت نياز به فرمان و
لواء خليقه براى به دست آوردن مقبوليت نزد توده مردم
تظام اداری
© تاسیس دیون در اسلامس :1۳
أسیس دیون در دورن اسلامی دزمان عمرين خطابء خليفه دوم و تشكيل دیون a ادر مدينه به ييشنهاد هرمزان فرقده سلسائى.
© اقدام مهم عبدالملك مروان در زميته ادارى: ص ۱۷۰
بركرداندن خط و زبان ديوان از فارسى به عربى به دستور عبدالملك مروان. خليفه اموى
نهضت علمی و فکری مسلمانان
4 زميندها و علل شكوفايى علمى و فكرى: ص 9١
الف )آموزه هاى قرآنى و سنت نبوى (كفتار و كردار رسول خدا) ب) خروج مسلمانان از شبه جزيره عربستان و قتح سرزمينهابى
عانند ايران شام. مصر و.. و آشنايى با علوم و دستاوردهاى تعدنى مناطق فتحشده ب) حضور بيروان اديان ديكر از جمله.
بيهوديان. مسيحيان: زرتشتيان و... در كنار مسلماتان و دقاع بيزوان اسلام از باورهاى دينى خود در برابر عقايد غيراسلامى به.
علوم عقلی و به خصوص علم کلام تابروز اختلناتدینی در مین مسلمانان و شکل گیری فرقه ها و مذاهب مختلف اسلامی
ث)يشتيبانى مادى و معنوى خلفا. وزيران و ديكر مفامهاى حكومتى از علمن و فعلیتهای آان
ادامه نهشت علمی و فکری مسلمانان
انقش ايرانيان از جهت علمی و فکری در دورن عاسیان: م۷۲
بابه قدرت رسيدن عباسيان و مشاركت ايراتيان در اداره امور خلافت. فعاليتهاى علمى و فكرى مسلماتان به نحو جشمكيرى
افزايش يافت و در دوران خلفايى جون هارون و مأمون به اوج خود رسيد.
- مورخان, نقش خاندان هاى برمكيان و سيهل را در كسترش نهضت علمى و فكرى دوران إبن دو خليفه بسبار مؤثر و مههم مى شمارند.
© مراكز مهم آموزشى در دوره خلافت عباسى: ص ]7
الجکمه و رصدخانهبقداد
© دارالترجمة: gp (سول نهایی خردد 0۳۰۳
منلور از نیت ترجمه. جنبش اقتباس وانتقال آثار علمى و فرهنگی تمدنهای ایرا,بنا,مصر و هند بهعلمالامی و
ترجمه آن ها به زبان عربى در دوره عباسيان
.نتايج اقدامات در زمينه فكرى و علمى در دوره عباسيان:صس 7-0
-١ ايجاد تحول فكرى و علمى عظيمى در ميان مسلمانان ؟- بيشرفت قوق العاده مسلمانان در رشته هاى مختلف علوم و معارف
1- يا به عرصه نهادن دانشمتدان و متفكران بزرك ؟- يبشرفت فو العاداى در زمينه معمارى. شهرسازى و هنر اسلامى فيز در
عصر خلافت بنى عباء
صفحه 20:
زوه تكات مهم جمع بندى تاريخ از يعنت يياعبر اسلام تا يابان صفويه
نقش علمى و فرهتكى امامان شيعه
امام كاظم(ع): صن 97
در مدينه به بيان تعاليم اسلام و تربيت شاكردان شيعيان را از همكارى با حكومت عباسى منع مى كرد. سراتجام به دستور
مهدی و هارون عباسى به زندان افتاد و سرانجام در زندان به شهادت رسيد.
قوران امام رضازع): صن 77
همزمان با دوران خلافت لمين و مأمون بود. مأمون در آغاز خلافتش با بعضى قيام هلى علويان و مخالفت طرقداران مين رويه رو شد
علت انتقال امام رضا از مدينه به موا ۱۷۲
به منظور كسب حمايت شيعيان. مهار قيام هاى علويان و جلب اعتماد خراسانيان: امام رضا عليه السلام را از مدينه به مرو نتفل
و مجبور به بذيرش مقام ولايتعهدى خود كرد.
فعاليت امامان بعد از امام رضا عليه السلام:ص 76
١-تربيت شاكردان و ياران برجسته. ١-مقابله با تحريف مبانى دينى و سنت تبوى ؟-حفظ جامعه شيعى و مبارزه با جریا های
فکری و فرهنگی انعرافی در شید
جريان وكالت :ص 76
از زمان امام صادق . حركتى در جامعه اسلامى با عنوان جريان وكالت آغاز شد و در دوران امامان بعدى به اوج خود رسيد. وكلاى
أنمه كسانى بودند كه در مكتب اهل بيت آموزش ديده بودند وبا اجازه آنا به عنوان مرجع امور دينى مردم در شهرهاى مختلف
ايغاى تقش مى كردند. جريان وكالت در دوران غيبت نيز تا مدتى ادامه ياقت و در پی آن مرجعیت شیعی شکل گرفت.
فاطمیان
قاطميان:س ]7
فاطميان. شاخداى از فرقه شيعه و خانداتى از شيعيان اسماعيلى مذهب بودند كه اسماعيل بسر امام جعفرصادق عليه السلام را
كه قبل از آن حضرت وفات يافته بود. به عنوان امام هفتم مىشناستد.
تأسيس قاطميان: ص 76
.يكى از توادكان اسماعيل. يسر امام جعفر صادق علي هالسلام به نام عبيدالله مهدى. حكومتي را ذر شمال آفريقا (تونس و مراكش)
.بنياد نهد (۲۹۷ ق) که به خلافت فاطميان معروف شد. خلفاى فاطمى يس از مدتى. مصر را تصرف و شهر قاهره را به عنوان
يايتخت خود بنا كردند تا ب بغداد عباسيان رقابت كند.
أوج قدرت فاطميان: ص 78
اخلافت فاطميان در زمان مُستّنمير (ح 5117 - ۲۸۷ ق) هاوج قدرت و شکوه دست یافت.
ضعف وانقواتی فطمین (۵۶۷ :م1۵
حملات بيابى سلجوقيان به قلمرو خلافت فاطمى و سيس شروع جنك هاى صليبى. موجب ضعف فاطميان شد و سرانجام توسط
صلاح الدين ايوبى متقرض شد
روابط فاطميان و عباسيان: ص08
-١ روابط دو خلافت فاطمى و عباسى همواره خصومت آميز بود. فاطميان خلافت را حق خود مىداتستند وحكومت عباسيان را به
رسمیت نمی شناختند.
۲-علاه بر آن خلفاى فاطمى با تسلط بر متاطق شام و حجاز. حكومت عباسيان را به شدت تهديد ورد تهدید قرار دادند.
1- فاطميان همجنين با فرستادن عده زيادى از داعيان (مبلغان متهب اسماعيليه) به سرزمين هاى دور و نزديك. از جمله عراق.
۳
صفحه 21:
ايران و يمن و كسترش دعوت اسماعيلى. خشم و وحشت خلفاى عباسى و سلاطين سلجوقى را برانكيختند. برخى از مبلفان
اسماعيلى. علاوه بر فعاليت هاى تبليفى. عليه دشمنان خود اقدام به عمليات سياسى و نظامى تيز مى كردقد.
hia oF عباسيان نيز كوشيدند ب استفاده از توان سياسى و نظامى حكومت سلجوقيان و ديكر متحدان خود. با خلافت
فاطمی مقابله كنند. خلافت عباسى همجنين اقدام به تبليفات كسترده اى عليه فاطميان كرد و به ترفندهاى “كوناكونى متوسل
شد که نشان دهد آستب خلفاى فاطمى جعلى nl و آنان از نسل على عليه السلام و فاطمه سلاماللهعليها تيستند.
سياست مذهبى فاطميان:ص 178
اترويج مذهب تشيع اسماعيلى و رواج آيينهاى شيعى در مناطق زير سلطه خود- حمايت از عالمان شيعى - آزادى بيروان ساير
مذاهب واهل تسئن در بيشتر دوران حكومت فاطميان,
فعاليتهاى علمى و فرهتكي:ص 78
مدهب اسماعيليه از مذاهب عل كرا بودند و به فلسفه توجه داشتند - يكى از بادوام ترين دانشكاه هاى دنياى اسلامى بانام
آلأزهر در قاهره مركز فعاليت فاطميان بنيان نهاده شد - مركز علمى بزرك ديكرى با نام دارالعلم (الحكمه) در قاهره شکل گرفت.
هدف اساسى قاطميان از إيجاد مراكز علمى و آموزشى يزرك:ص 98
تربيت عالمان و داعيان مسلط به تعاليم مذهب اسماعيلى و ديكر معارف يود.
مشهورترين نموتدهاى معمارى قاطميان: ص 1/8
مساجد جامع آزظر. جامع حاكم و جامع آقضر
صفحه 22:
زوه تكات مهم جم ع بندى تاريخ ١ از هنت باب الم بیان صفویه
درس هشتم: اسلام در ابران؛ زميندهاى ظهور تمدن اسلامى ih nh
err)
دم حکومت ساسانیان بای جلوگیری از هجوم آعرب گرد به يران عن :3
حكومت ساسانيان. علاوه بر زنجيره اى از بادكان شهرها كه در مرزهاى جنوب غربى قلمرو خود إيجاد كرده بود. دولت دست
تشانده ای از طايفه عرب آل مُنذر الميان) در حيره بر سر كار آورد كه در برابر يورش اعراب بدوى از مرزهاى ابران دفاع كند.
علت نامناسب بودن وضعيت سياسى و اجتماعى يران همزمان با ظهور اسلام:س 40
-١ جنك هلى طولانى و برخرج با روم در غرب
۲- و بردهای پی در بی ب اقوام بياتكرد در مرزهاى شرقى
۳- فرسودگی و ضعف بهدلیل اختلاف و تزع بزرگان و اشوافد
علل آشفتكى اوضاع اجتماعى اوضاع ايران همزمان با هور اسلا WN
-١ جدايى و بيكاتكى طبقات جامعه ايران از يكديكر
؟- اختلافات متهبى و سركوب شديد مخالفان دين رسمى
:؟- تنكنظرى موبدان و دخالت آنها در همه شئون كشور
عوامل وارد أوردن ضريدى سنكين بر اقتصاد ساساتيان: 41
ont يروز ييمارى مركبار -١
۲- و طفیان شدیدرودهای دجله و فرات كه بندها و سدها را شكست و خسارت فراوانى به زمين هاى حاصلخيز آسورستان (بين
alga gt عراق) زد
عكس العمل خسرو برويز در مقابل دعوت ببامبراص): ص 41
خسروبرويز دعوت بيامبر را نبذيرفت و به باذان. حاكم ايرتى يمن لمر كرد كه به حجاز رود و أن حضرت را دستكير و روانه تيسفون كند.
حملة اعراب مسلمان به إيران
درگیری ساسانین و اعراب در زمان ابوبكر: ص61
اعراب مسلمان در اواخر دوران خلافت ابوبكر به منطقه سواد حمله كردتد. يس از سال ها اختلاف و نزاع در دربار ساساتى. يز دكرد.
اسوم بر تغت نشست. أمور كشور كمى سامان يافت و سياه رنب شکست اعراب مسلمان در جنك چسر با پل (۱۳ق)پیشتر
متصرفات آنان را بس كرقت.
عوامل شکست قادسیه:می ۸۲
١-اختلاف هاى ماخلى ابرانيان ١ -تاميدى رستم فرخزاد. قرمانده سياه ساساتى از پیروزی ۳- همکاری بخی دهفانان و قببله (Si
عرب ساكن سواد با مسلمانان ؟ -تقويت روحيه و انكيزه جنكاوران عرب به دليل ببروزى خيره كننده مسلمانان بر روميان در شام
سقوط ساساتيان: ص81
يس از سقوط تيسقون. بقاياى ارتش ساسانی در جلولا شکست خوردند و بسیاری از آنان کشته شدند(1۶ ق):پیروزی اعراب
مسلمان در جنك تهاوند - فتح القتوح سرنوشت حکومت ساسانی را قطمی کرد.
برخورد ايران و اعراب بس از حمله به ابران: ص 817
ساكتان برخى شهرها و مناطق ابران مانند همدان» رى. فارس و به خصوص شههر استخر بارها بر اعراب شوريدند. اما جون ميان
این شورش ها هماهنگی وجود نداشت. اعراب موفق به سركوب آنها شدتد.
"۲
صفحه 23:
جزوه تعات مهم جمعبندی تاریخ ۲ از pal poly ca يابان صفو
دو قرن حکومت اعراب بر ابران
اداردى ايران در عصر خلقاى نخستين: ص85
ابه فرمان خليقه. فردى از ميان فرماتدهان سياه. سران قبيله ها ويا صحابه به حكومت آنجا منصوب مى شد. اداره امور ديواتى هر
اختيار يرانيان باقى ماند. دفتر هاى ديوانى مثل كذشته به خط و زبان يهلوى نوشته مى شد. اعراب تا زمانى كه نافرمائى نبود در
اداره امور شهرها و روستاها دغالتی نمی کردند
اذاره ايران در دوره خلافت امويان : 46
مناطق مختلف ايران تحت قرمان و نظارت والى عراق اداره مى شد . زيادين ابيه. سرش عبيدالله. خجاج بن يوسف نقفى و
بوسف بن عمر از جمله معروف ترين واليان اموى بودند كه بر عراق و يران فرمان راتدتد.
علت مهاجرت اعراب به ايران: 86
ابا هدف تحكيم سلطه مسلمانان بر اران شروع شد و در فوره امويان شدت ياقت.
عصر خلافت عباسيان
يران در زمان خلاقت عباسيان: 88
شرايط به نفع ايرانيان تغيير محسوسى یافت برخی از سیاستمداران و ديوانسالاران إيرانى به متاصب سياسى و تظامى ene
مانند وزارت. فرماتدهى سياه و حکومت شهرها و منالق دسترسی پیدا کدند
زمينه مخالفت ايراتيان رابا خلافت عباسى: ص 8م
تداوم سلطه اعراب بر ابران و برخى اقدامهاى عباسيان.
جنبشهاى ايرانيان در دوقرن نخست هجرى
علت جنبش در مقابل آمویان: ۸۵
خلافت اموى در حفيقت يك دولت عر بكرا بود و نسبت به غيرعربان. خشونت و نفرت خاصی نشان مىداد و به تحقير آثان
مى برداخت و در نتيجه عكس العمل ايرانيان به خصوص مسلماتان ابرائى يعنى موالى در برابر امويان.
اتشعوبيان: ص 48-48 سوال تهابى خرهاد 01625
كروهى از انديشمندان. شاعران و نويستدكان ايرانى با سياست تعصب و تفاخرطلبى قومى و قبيلداى امويان به مخالقت
برخاستند وبا استناد به آبات قرآن و روايات بيامبر. تمامى اقوام را مساوى داتستند. شمارى از آنان در إين كار به اقراط كشيدة.
شدنذ واز طريق مقايسه زندكى ايراتيان باستان با زندكى اعراب عصر جاهليت, به تحفير قوم عرب برداختند. ابنان به شعوبيان
معروف شدند
علل و بهاته جتبش هاى ايرائيان در دوره عباسيان: ص 86
plat) سلطه عرب
1- برخى اقدام هاى خلفاى عباسى از قبيل قتل ابومتلمه خلل و ابومسلم, نايودى خاندان هاى برمکیان و سهل و سختگیری و ستم
به شيعيان و اهربيت بيامبر
ae خونخواهى ابومسلم و با تكريم خاطره او
عقايد جنبشهاى دوره عباسيان: ص ۸۶
داراى تركيبى از عقايد دينى و فلسفى اسلامى و غيراسلامى مانند زر تشتى: مانوى و مؤدكئ بودقد.
تیچ جنبشهاى دوره عباسيان: صن 8
vr
صفحه 24:
-١ سست کردن سلطه خلفای عباسی را بر مناطق شرقی ایران خاصه خراسان
۲-فراهم کردن زمینهمناسبی را رای شکل گیری سلسلههای ایرنی در منطقه
اسلام_بذيرى ابرائيان
روند اسلام أوردن ايرانيان: ص 47
اكرجه بيشتر شهرها و مناطق ايران در كمتر از +1 سال به تسخير اعراب مسلمان درآمد ولى روند كروش ابرانيان به اسلام
تدريجى بوده است. در جنك قادسيه دستهاى از سياه ساسانيان به دين اسلام درآمدند و به اعراب بيوستند. ساكتان بادكان
شهر قزوين نيز همكى يكجا مسلمان شدند.
در دوران خلافت بنىاميه نيز روند يذيرش اسلام در ایران کّد بود.: ی ۸۷
-١ رفتار غيراسلامى برخى از حاكمان اموى. ؟- قرار دادن مسلمانان غيرعرب همجون مسلمانان ايرائى در رديف موالى و محروم.
كردن آنان از يارماى حقوق اجتماعى 7- كرفتن جزيه از نومسلمانان: از جمله اين رفتارها بوذ.
روند اسلام آوردن ايرانيان در دوره عباسيان: ص 41
به دنبال يهبود موقعيت سياسى و اجتماعى ايراتيان در عصر خلافت عباسيان. كرايش به اسلام در ابران شتاب كرفت و سرانجام
ب روى كار آمدن سلسلةهاى ايراتى در كوشه و كنار كشور. اكثريت إيرانيان مسلمان شدقد.
عوامل مؤثر بر اسلام آوردن عردم ايران: من الإسوال تهابى خرفاد OFT
1 جلایتهای مین نام از جمله پم رامری و برری اسلا و سای لتقي فقن سيفن
جهانبينى توحيدى و بيام مكتب اسلام به دليل اعتفاد بيروان بيهودى. مسيحى و زرتشتى إيران به يهشت و جهنم و ظهور منجى
7- مهاجرت كسترده اعراب مسلمان به يران
كرودهاى مؤثر در اسلام آورهن ايرانيان: صن 88
-١ سادات علوى و شيعياتى كه براى نجات از ظلم امويان و عباسيان به ميبين ما بناه آوردند از جمله ساكنان شهر قم و فيز كثيرى
از مردم مازتدران و كيلان
- حضور امام رضا (ع) و امامزادكان در يران
صفحه 25:
وه کات مهم جمعبندیتاریخ ۲ از بشت sae OY EPO pele
درس نیم: ظهور و كستوش تعدن ابرانى اسلامى
زمينه هاى تأسيس سلسلههاى ايرانى مسلمان
عوامل زمينة رابراى شكل كيرى سلسله هاى ابرائي: صن 84
فعاليتها و مبارزات سياسى. اجتماعى و فرهنكى ايرائيان در دو سده نخست هجر
سوآغاز تغييرات سياسى إيران در سده هاى سوم و جيهارم هجرى: صن 84
طلهرين حسين مشهور به فواليميئين از سوى ملمون. خليفه عباسي به حکومت خراسان منصوب شدا ۲۰۵
علت سبردن حكومت خراسان به طاهر توسط مأمون: صن 8.4
تشديد جنبشهاى د خلافت در ايران. مأمون را متوجه ابن نكته كرد كه بايد تغيبرى در شيوه اداره لمرو خلافت ایجاد ند
خاستگاه اجتماعی و جغرافيابى
خاستگاه جتماعی وجفرافیایی طاهریان و امانین: ی ٩:
خاندانهایکهن دهقانی و دودمانهای زمیندار خراسان و ماهر
نقش دهفانان یرای در سدههای نخست هجری: می ٩:
۱- مشارکت در مور معلی
۲- تفش مهمی در حفظ وانتقال فرهنك ايراتى از دوره باستان به ذوره اسلامى
خاستكاه اجتماعى وجغرافيابى علويان طبرستان: صن 8٠
سادات علوى شيعه مذهب طبرستان توسط حسنينزيد تشكيل شد
خاستكاه اجتماعى وجفراقيايى صفاريان:س 8٠
عردم عادى و رويكرزاده و عضو كروه عياران و جوانمردان سيستان
اخاستكاه اجتماعى وجغراقيايى آليويه: من .8
عردم عادى ابتدا شقل صيادى سيس ورود به خرقه نظامى ديلم
شیوه کسب قدرت
شیوة کسب قدرت طاهریا و سامایان: Tp
با فرمان خليفه عباسى و انتفال قدرت از اميرى به امير ديكر نيز با فمان و تأییدخلیفد
شيوة كسب قدرت علويان طبرستان. صفاريان. زياريان. آلبوب: م۱
به دست كرفتن قدرت بدون اجازه و تأبيد خليفه
روابط با خلافت عباسی
روابيط طاهريان و سامانيان با خلاقت عباسی: ی ٩۳
أظهار اطاعت ظاهرى و ستيز با دشمنان خلافت ماتند علويان طبرستان و در اداره امور قلمرو خود استقلال و تصميم كيرى كامل
سوزمینهای تحت فرمان خود.
رویط علویان طبرستان با خلافت عباسی:س ٩۲
روابط خصومت آمیز زیر مدعی خلافت خود و غصب خلافت از طرف خلافت عباسی بودند و در نتیجه کشمکش و جنگ پا سپا
خلیفه و طاهریان و سامانان
vo
صفحه 26:
> روابطا صفاريان با خلافت عباسی: م۲
4 يعقوب: رسيدن به قدرت يعقوب بدون قرمان وبى اجازه خليفه عباسى ولى دادن قرمان حكومت بلخ. كابل و سيستان به لحاظ.
سرکوب خوارح و جنگ با كفار شرقي سرانجام تيركى روابط به لحاظ حمله به تيشابور واز بين برهن طاهريان و حمله به يغداد
جانشينان يعقوب: كمتر شدن دشمنى و دركيرى در زمان عمروليت و اظهار اطاعت از خليفد و خواندن خطبه به نام خليفه ودر
la دادن فرمان حكومت مناطق تحت اختيار به عمروليث از طرف خليقه اما ب اعتمادى خليفه و حمايت از اميرساماعيل
سامانی در مقايل عمرو و سرانجام اعدام عمرو هر بغداد.
روابط زياريان با خلاف عباسی: ی ٩۲
مردوايج؛ شكست سياهيان خليفه و كرفتن مناطق مختلف و بيرون راندن غاملان خليفه و خيال حمله يه بغداذ و تابودى خليفه.
جانشينان مرداويج: اظهار اطاعت نسبت به خليقه بغداد.
روابط آل بويه با خلاقت عباسى: ص81
تصرف بغداد ولى ازبين نبردن خلافت و همجنين عزل و نصب خليفه اما حفظ شأن خلافت و نشان ادن تابعيت از خليفة.
آثار و بيامدهاى به قدرت رسيدن سلسله هاى ايرانى در سدههاى سوم تا بنجم هجرى
آثار و ييامدهاى سياسى - اجتماعى به قدرت رسيدن سلسله هاى ايرانى در سدههاى سوم تا پنجم هجری: م ٩۴
-١ كاهش و زوال تدريجى سلطه سياسى - نظامى خلفاى عباسى بر ايان ؟- قرار كرفتن اداره امور اطق مختلسف كشسور در اختيسار
کارگاا ارتی ۲-حاکم شدن آراعش تسبی بر جمعه ۴- کاهش شدت آشوب ها و جتبش هسای سیاسسی, اجتصاعی و سذهبی 2۵
رقابت وستيز برخى از اميران سلسله هاى ياد شده به سبب تمايلات توسعه طلبانه و يا به واسطه تشويق و تحريك خلفاى عباسى
پيمدهای اقتصادی به قدرت رسیدن سلسله هاى ابرانى در سده هاى سوم تا ينجم هجرى: ص89
-١ رونق مناسب فعاليت هاى اقتصادى به ويزه در دوران حكومت هاى طاهريان. سامانيان و آل بويه 1- رشد جشمكي ركشاورزى,
تجارت و صنعت 7- كسترش شهر و شهرنشينى در قلمرو آل بويه از جمله بخارا. فيشابور. رى. اصفهان. شيراز و همدان
عوامل رونق شهرنشينى در زمان سامانيان و آل بويه: ص سوال ale خرهاد (OFT
-١ بوقرار شدن آرامش و امنيت نسبى ؟- قرار كرفتن زعام كارها به دست اميران و وزيران با تدبير و علاقمند به عمران و آبادائيى
7- استقرار نظام ديواتى منظم و منسجم
بيامدهاى مذهبى به قدرت رسيدن سلسله هاى ابرائى در سده هاى سوم تا بنجم هجری: م۴٩
-١ شتاب بيشتر روند كروش به اسلام و اسلام آوردن اكثريت مردم إبران 1- كمك كردن اميران شعيهمذهب سلسله هلى
علويان طبرستان و آل بوبه به تغويت و كسترش آن مذهب مذهب تشيع
اقدامات آل بوبه در زمينه تفويت و كسترش مذهب تشيع: ص 8
-١ بركزارى با شكوه و عظمت مراسم عزادارى امام حسين در عاشورا و جشن عيد غدير خم 1- مرمت و بازسازى حرم امامان
شيعه در عراق ؟- كسترش سنت زیرت.
زبان فارسی در فاصلهی سدههای سوم تا پنجم هجری.
ادبيات فارسى در هوره صفاريان: ی ٩۳
.يعقوب ليث كه اميرى مببين دوست و علاقمسد به فرهنك ايرانى بود. شاعران را به سرودن شعر فارسى تشويق كود.
أدبيات فارسى در دورة ساماتيان بحن 88
SP اوج كستوش زبان و ادب فارسى ؟- تشويق و حمايت شاعوان و نويسندكان فارسى كواز جمله رودكى بدر شعر فارسى -١
0
صفحه 27:
شروع سرودن شاهتامه توسط حكيم ابوالفاسم فردوسى نيز در اواخر دوره ساماتي و تقديم آن به سلطان محمود غزنوى وبي
توجهى سلطان محمود به وى 1- قراركرفتن زبان فارسى به عنوان زبان علم و دين در كثارزبان عربى از جمله ترجمه و تلخيس
تاريخ طبرى با عنوان تاريخ بلعمى. ترجمه تفسير طبرى بر و تأليف نخستين كتاب جغراقيابى به زبان فارسى با عنوان حدودالالم
من المشرق الى المي
علم و آموزش
علل تأثير سلسله هاى ابرائى به ويزه سامانيان و آل بويه سهم به سزايى در روتق و شكوقايى علمى و فرهنگی عصر خود :ی ۵
از یک سو. عالمان را مورد حمايت مادى و معنوى قرار دادند و از سوی دیگر. با مارا و اجتناب از تعصب و تنگنظری, شرایطی را
فراهم آوردند كه اهل علم و اتديشمندان بيرو متاهب و دين هاى مختلف در امنيت و آسايش كامل فعاليت كنند.
ll مدرسه جندی شابور: ٩۵
مدرسه پزشکی جندیشاپور که در زمان ساسانیانآغزبه کار كرده بود. همجنان تا قر سوم هجرى به فعاليت خود ادامه داد.
افزايش توجه ايرانيان به علوم و معارف سلامی:م ٩۶
يس از آنكه در سدهاى سوم و جهارم هجرى جمعيت كثيرى از مردم ابران مسلمان شدتد.
أقدام مهم ايوتصر محمد بن محمد قارابى در زمينه فلسقه: س0
ايايه كذارى فلسفه مشابى را كه تلفيقى از جهان بينى اسلام و فلسفه ارسطوبى و نو افلاطونى بود.
برجسته ترین فیلسوف ایران و جهان اسلام و مهمترین آثار وی :ص ٩۷
ابوعلى سينا. آثار مههم وى كتاب شفا و داتشنامه علانى مى باشد.
برجستهترين دانشمند عصر طلايى تمدن ايراتى اسلامي: ص91
ابوريحان محمدين احمد بيرونى ابداعات بيرونى: ابزارها و روش هاى ابداعى او براى تعيين عرض و طول جغرافيايى و اندازهكيرى
فاصله ميان شهرها
عامل انتقال يزشكى بد جيهان اسلام:صن 84
داتش و سنت يزشكى ايران باستان از طريق مدرسه جندى شابور به دوره اسلامى انتقال ياقت.
معروفترين بزشكان و آثار آنهاة م فاه
جرجيسبن جبرائيل (د بس أز 187 ق) لرئيس مدرسه جندىشايور يزشك برآوازه ابراتى فربار خلافت عباسى)
محقد زكرياى رازى (181 - ۳۱۳ ی) (کاشف الکل و جوهر گرد (اسید سولفوریک) به كفته جرج سارتن بدر تاريخ علم. رازى
*بزركاترين يزشك اسلام و قرون وسطى » رساله آبله و رخ (الجدرى و الحصبه) او كين ترين توصيف آبله و شكاهكارى در
oe ابنسينا (دائرة المعارف يرشكى او با عنوان قاتون در يران و ارب
توسعه دریانوردی و تجارت دریایی
بنادر تجارى قعال در هنكام سقوط ساساتيان: صن 95
رونق بنادر ايرائى در سواحل خليج فارس. درياى عمان و درياى سرخ
علت توسعه درياتوردى و تجارت دريايى در قرون نخستيتن اسلامى: ص 1٠-88
کسترش و یکیارچگی جفرافیی جهان سلام كه تبديل شدن بندر سيراف به عنوان يكى از كانونهاى اصلى مبادلات اقتصادى
منطنه ای و جهانی.
صفحه 28:
درس دهم:ابران در دوران غزنوی؛ سلجوقی و خوارزمشاهى
غزنویان
حکومتهای قون چهارم تا هفتم هجری:ی 1۳1
از اواخر قرن جبهارم نا زمان حمله مغول در اوابل قرن هفتم هجرى. سه سلسله غزتوبان. سلجوقیان و خوازمشاهیان بر
بغش هابى وكاه بر سراسر ايران حكومت كردئد.
ایجادزمینه حكومت غزنويان: صن ٠١١
البتكين از جمله تركاتى بود كه در دربار سامانيان به مقام سيه سالارى رسيد و شهر غزتين را مركز حكومت خود قرار داد.
تأسيس سلسله غزتويان توسط محمود: س 1١١
هنكام ضعف سامانيان, محمود. فرزند سبكتكين كه سبهسالار سامانيان در خراسان بود. در شهر غزنه حکومتی مستقل تأسیس
كرد كه در تاريخ ايران به حكومت غزنویان مشهور است.
اقدانات محمود: ص 1١١
-١ اتجام اقدامات سياسى مذهبى خود را در يوشش جهاد در راه خدا (غزا و به هه مبره با مخالغان خلافت عباسی
1- تصرف رى كه تحت حاكميت آل بويه شيعه مذهب بود و قتل بسيارى از علما و مردم شهر راب بان سماعیلی بودن وب
هدف اصلى: دستيابى به ثروت فراوان هند از طریق غارت معاب و پرستشگاه های آن سرزمین
نتايج: ورود و كسترش دين اسلام و زبان فارسى به شبه قاره هند
مهموترين حادثه دوران مسعود: 1٠١١
هجوم سلجوقيان به فرماندهى طفرل به شهرهاى خراسان در نتيجه كشودن دروازه شهرها به روى ميهاجمان توسط مردم و
شکست در جنك دنداتقان و بايان سلطه غزنويان بر خراسان
سلجوقيان
طايفه سلجوقيان: ی 1۳7
هجوم سلجوقيان به فرماند هى طقل به شهرهاى خراسان در نتيجه كشودن دروا
شكست در جدك دنداتقان و بايان سلطه غزنويان بر خراسان.
قدامات طقرل سلجوقی: ی ۱.۲
تصرف نیشابو. انتخاب اين شهر را به عنوان مركز حكومت - رفتن به بقداد و رهابى غليفه عباسى از تسلط آل بوبه شيعه مذهب
و خواندن خود به عنوان ُنجى خلافت عباسى و خليفه همجنين لقب «سلطان ركنالدوله » را به طفرل داد
برد ما زگد:می ۱۰۳
در زمان آلب أرسلان. ميان سلجوقيان و اميراتورى روم شرقى و شكست سباهيان امبراتورى روم شرقى اسارت امبراتور وافزودن
آسياى صغير به متصرفات خود و كسترش قلمرو سلجوقيان از رود سيحون در شرق تا درياى مديتراته
glade, توسعه قلمرو سلجوقيان در آسياى صغير نبرد ملازكرد): صن 1١7
أوضاع سياسى و فرهتكى ابن ناحيه - مهاجرت قبايل و طوايف ترك به آن منطلقه
YA
صفحه 29:
اوج قدرت سلجوقیان: مس ۱۳۳
در زمان ملكشاء. سلسله سلجوقى به اوج قدرت رسید.
عوامل ضعف دولت سلجوقي: ص ٠١5
-١ مرك وزير و بادشاه قدرتمتد خود. يعنى خواجه نظامالملك و ملكشاه 1- اختلافات فراوان بر سر قدرت و جانشينى ؟-از
دست رفتن ماوراءالنهر و وارد آمدن آسيبها و خسارت هاى فراوان به شهرها و روستاهاى خراسان و ديكر مناطق ايران به دليل
هجوم اقوام مهاجمى همجون قراختائيان و ها ؟- تفسيم قلمرو سلجوقى در ابران بين اميران مختلف -مبارزات اسماعيليان
در ایران #-قدرت كرفتن اتابكان در نواحى زير سلطه سلجوقيان
انقراض سلجوقيان: ص 1١7
با یروزی تکش خوارزمشا بر آخرین سلطان سلجوقی (۵۹۰ق)
خوارزهشاهیان
تاسیسی حکومت خوارزمشاهیان:سی 1:۳
خاندان حاكم بر اين منطقه با وجود استقلال داخلى: از سلجوقيان اطاعت مىكردتد.
انسيز. حاكم خوارزم ادعاى استفلال کرد
تكش با شكست دادن طفرل سوم آخرين سلطان سلجوقى. بر بخش وسيعى از إبران تسلط يافت.
سلطان محمد خوارزمشاه نيز توسعهطلبى را وجهد همت خود قرار داد و غوريان. قراختابيان و ملوك مازندران را برانداخت و سر
كرمان نيز مسلط شد.
روابط سلطان محمد خوارزمشاه و خليفه عباسى :ص 1١6
تيركى روابط خوارزمشاهيان با خلافت عباسى: در زمان سلطان محمد بهدليل عدم تأييدحكومتش توسط خليفه عباسى سراتجام
به بهانهعدملیاقت خلیفه عباسی و با الم این که حکومت حق سادات حسینی است, By از سادات حسینی را سرای
جايكزينى خليفه با خود همراه و به بغداد حمله کرد اما بهدلیلبرف و سرمای شدید حمله وی در همدان متوقف شد.
ماه یل بای 11۵
با حمله چنگیزخان مقول در زمان سلطان محمد خوارزمشاء حكومت خوارز مشاهيان نیز ساقط شد.
تظام اداری
تام ادارى غرزتويان: Vee
به خدمت كرفتن بسيارى از يوان سالاران حكومت سامانى و حتى ديوان سالاران حكوعت آل بويه برل اداره قلمرو
وزيران سلجوقى: ص ه١1
عميدالقلى كندرى وخواجه نظامالملك توسى
عصر خواجه نظام الملك: صن 1٠١8
نقش نظام الملك در ساخترنظام اداری اران عصر سلجوقی به نازایبرجسته است که دوران وزارت وی را میتوان «عصر
نظام الملى» ناميد.
اقدامات خواجه تظامالملك: ی ۱:۵- ۱۰۶
-١ تفويت حكومت مركزى از طريق تقويت و توسعد نظام ادارى منظر خود براساس ميرات ادارى كيين ايراتى 1- مبارزه با نيسروى
سركش اميران و نظاميان سلجوقى وفادار به سنتهاى قبيله اى خود ؟- جالش مداوم. منجر به تقابل دو نبروى مخالق اهل قل
۷۹
صفحه 30:
اديوان سالاران) و اهل شمشير (تظاميان»
وزارت در دوره سلجوقيان: ص 1١8
شکوهمند شدن دیون وزارت به رياست وزير در عصر سلجوقى و تسلط وزير بر همدديوانهاى سلجوقى اما وزير در متصب خود
هيج امنيتى نداشت و آنجه سبب تداوم كار وى م شد, اراده و خواست سلطان بود. اكر سلطان بن به دلايلى از وزير رنجيده يا از
موقعيت وى به هراس مى افتاد. عزل يا قتل و مصادره اموال در انتظار او يود.
وزارت در عيهد خوارزمشاهيان: ص١1
تداوم نظام ادارى سلجوقى اما كوشدن اختيارات وتغبير نام برخى ديوانها ديوانها نسبت به دوره سلجوقى و تشكيل ديوانهاى جديد
اوضاع اجتماعی و اعتقادی
وضعیت شهرها: ی ۱۳۷
شهرها شامل سه بخش كههندز (ارك). شهرستان (شارستان) و شهر بيرونى)ارض) و گسترش شهر ببرونی در دوره سلجوقى
بهدليل رشد مناسبات شهرى و افزايش جمعيت شهرها و هوجنين انتقال و در كنار هم قرار كرفتن عناصر شهر اسلامی اند
مسجد و بازار به شيهر ييروتى
شهرهای مهم دور ۱۳۷
ری اصفهان مرو و نیشابور
رشد طبقه بازركاتان سلجوقى: من 1١4
بودليل رشد شهرنشينى و توسعه مناسبات شهرى طبقه باز ركان شهرى
اباقت مذهبى جمعيت در دوره غزنوى. سلجوقى و خوارزمشاهى: ص 1١8
عمددى جمعيت بيروان اهل تسئن و مهم ترين مراكز شيعهنشين ss et I كركان. سارى و قم - براكندكى ييروان مذهب
اسماعيلى كه مهم ترين مخالفان خلافت عباسى و دو حكومت غزنوى و سلجوقى بودند. وجود بيروان اديان مسيحى؛ بيهودى و
زرتشتی در برخی شهرهای يران
1١4 اسلامى : من aad alge CUS Jule
(- دخالت سور حكومتها به ويزه غزنويان و سلجوقيان در امور مذهبى
۲-جانبداری آ نها از یک فرقه و مذهب و دشمنیشان با فرقه و مدهب
اوضاع اقتصادی
مهم ترین و اصلیترینقعالیتاقتصادی مردم آران م۹
کشاورزی مهم ترین و اصلى ترين فعاليت اقتصادى مردم يران به شمار م رقت.
أنواع مالكيت زمين: ص 1٠١
-١ مالكيت شخصى بر زمين بسيار محدود ونابايدار بود و جنين املاكى همواره در معرض مصادره فرماتروايان و مأموران آنان قرار داشت
nH شكل مالكيت زمين. مالكيت دولتى يا ديواتى
7- ككسترش نظام اقطاع در عصر سلجوقى با تدبير نظامالملى به ويزه در حكومت آل بويه كه در ايران ايج بود.
؟- زمين هایوقفی
اقطاع: من 0٠١
اقطاع: اقطاع به اتواع مختلف واكذارى زمين به افراد نظامى با صاحبان مشاغل ديوانى كفته مى شد.
۳
صفحه 31:
& هدف واكذارى اقطاع: تفارت و آبادکردن زمینهای ار و بلاستفاده باقیمانده از دور پمشیی
نتايج واكذارى اقطاع: تمايل تدريجى صاحبان اقطاع به استفلال. سبب جدابى مناطقى شد كه زمین های اقطاعى در آن ها قرار
داشتند و تهايتأ به ضعف و زوال حكومت سلجوقى كمك كرد.
عوامل رشد تجارت در دوردى سلجوقى: ص 0٠١
- كسترش قلمرو ؟- برقرارى نظم و امنيت 7- إبجاد راه هاى جديد و توسعد حمل ونقل ؟- وجود نظام ديوائى
سراقايس :11
وظيفه انجام معاملات يولى و تسهيل مبادله كالاها را به عهده داشتند. نقش مهمى در توسعهتجارت خارجی یف کردند
زبانه علم و آموزش
زبان وادبيات قارسي: مس 70١
آقرنهاى جهارم تا هفتم. دوران توسعه زبان و ادبيات فارسى و ظههور بزركترين نويسندكان و شاعران زبان فارسى است.
عواملرونق و توسعه زبان و ادبيات فارسى از قرن جبهارم تا هفتم هجوی: صی:۱۱
-١ تلاش هلى ديوان سالاران ايرانى در تبديل زبان دستعاه ادارى غزنويان از عربى به فارسى كه در دوره سلجوقى عملا رسميت يافت
1- تعايل علما و دانشمندان اين دوره به نوشتن آثار خود به زبان فارسى
أدبيات در دوروى غزنويان: ص 0٠١
-١ اوج شعر فارسى 1- سرودن شاهنامه توسط حكيم ابوالقاسم فردوسى به عنوان نماد هويت ايرائى و زبان فارسى ؟- نوشتن
تاريخ ببيقى توسط و ابوالفضل ييبيقى
ادبیات عصر سلجوقی::۱:
رشد سريع تر زبان و ادیاتفارسی و مشهورترین شاعران و نویسندگان عصر سلجوقى و خوار زمشاهى سنابى. اتورى. خاقانى و عطار
آزمينههاى مناسب توسعه هر جه بيشتر زبان و ادبيات فارسى در عصر سلجوقى: ص 0١١
- رشد شهرها 1- تأسيس و توسعه مراكز آموزشى و توسعه نقش و نفوذ روزافزون ديوان سالاران ايرانى در دستكاه ادارى
حكومت سلجوقی
۳- جذب شعر و تويستدكان به دربارهاى مختلف
عهمترين دانشمندان عصر غزنوى و سلجوقى: ص١١
-١ دوره غزنوى: ابوريحان بيرونى در نجوم و جغرافيا .؟- دوره سلجوقى: ابوالعباس لوكرى و خيام نيشابورى در رياضيات و نجوم,
شهابالدين بشهروردى و امام فخر رازى در فلسفه و سيد اسماعيل جرجانى در يزشكى
مراکزآموزشی: م۱۸
ساختهشدن تایه ها که به همت خواجه نظامالملك توسى در شهرهاى مهم جون بغداد و اصفيان و نيشابور و مخستص تسدريس فقنه
شافعى و دانشهاى وابسته به آن كه آخرين نظاميه تا حمله هلاكوخان در سال 483 ق به بقداد كه به تبودى آن اتجاميد. فعال بود.
هنر و معماری
شكوقايى هر جه بيش ثر هثر و معمارى : 7١5
(- کستوش ارضی
۲- حکومت قراکیر
۴توسعه شهرنشینی
صفحه 32:
elas
حمايت دولتمردان و برخى حكام -3
١5 مهمترين نمونه معمارى عصر سلجوقى:ص
مسجد جمعه اصفهان اولين مسجد جهار ايوانى در ايران و الكوبى براى معماران مساجد در ادوار بعدى شد. 4
115 هنر در عصر سلجوقيان: صن
یکی از درخشان تین دوره های فلز کاری در عصر سلجوقی -
توسعه نقوش جانورى و گیاهی -
LEN انتغال مراك مهم سفالكرى عصر سامانى از شرق ايران يعنى نيشابور و سمرقند به تدريج به مناطق مركزى ماتند -
اوج هنر كاشى كارى در كنار معمارى و استفاده از نقوش انساتى. كياهى. جانورى و نيز نقوش هندسى براى تزبين بناهاى -
مذهبى و قير مذهبى
صفحه 33:
وه تات مهم چم دی تاريخ ! از يعنت ييامبر اسلام ا يبان صفويه
درس بازدهم: حكومت» جامعه و اقتصاد در عصر مفول تيمورى
هجوم مغول به ايران
مقولهاء ص 715
Aa Joho دسته هابى از قبايل زرديوست بودند كه در بى اقدامات سیاسی, نظامی و حقوقی چنیز (نموچین) متحد و قدرتمند شدند
علت حمله مقولان به سرزمينهاى ديكر: ۱۱۴
شرايط نامساعد طبيعى باسخ كوى تيازهاى اقتصادى آنها تبود و در نتيجه براى تأمين معاش خود به جنك و هجوم به سرزمين
هی دیکرروی آوردند
+ هجوممقولها به سرزمین ابا فقد ماهیت فکری و فرهنگیبود و ea زینباری در بی داشت: می ۱۱۴
بيشتر اقوامى كه زیر فرمان جنكيز بودند از نظر فرهنكى و تمدنى داراى بشينه مهمى نبودند و به شهر و شهرنشینی نیز توجهی
نداشتند.
نتیج اختلاف سیاسی و درگیری حکومت خارزمشاهی با خلاف عباسی:س ۱۱۴
از یک سو موجب تقرقه و تضعیف قدرت جهان اسلام شد و از سوی سبب کردید که سلطان محمد خوارزمشاه از هدیدات قدرت
sly Je Jae pt
بيهانه جتكيزخان براى حمه به إيران و تتايج آن: صن 15
به يهانه: كشتار بزركانان اعزامى خود در شههر مرزى أغرار
نتايع: كشتار جمعيت. ويراتى شههرها. اسارت صنعتگران و هنرمندان, مهاجرت مردم. وال اقتصاد كشاورزى و تعطيلى مراكز
علمی و آموزشی در بخش وسیعی از مناطق شمال شرقى يران
ابران در عهد ایلخانان
حكومت إيلخانى: س 116
ايلخان به معنى «خان تابع» است و حكومت ايلخانى يا إيلخانان به حكومتى كفته مى شود كه يس از تسلط مقولان بر يران به
دست هولاكوخان نوه جنكيزخان تشكيل شد.
هدف لشكركشى هلاكو به بران: من 118
به منظور نظم بخشيدن به قلمرو متصرفى مغول و كسترش فتوحات در غرب آسيا.
نتايج لشكركشى هلاكو به ابران ص ١8
-١ قدرت اسماعيليان را با كشودن قلعدهاى مستحكم آنان
1-تسخير بغداد و كشتن خليفه عباسى و يايان دادن به حكومت عباسيان
Wage lle ne
مقولان بس از فتح بغداد. به شام يورش بردند. اما در عین جالوت از سیاه حکومت مسلوکان مصر شکست خوردند
دورههای حکومت ایلخانی در ایران: 118-112
۱- دورهناسسلمانیمقول. تلاش بزرگان یرانی بای مهار خشونت و رفتارهای خودسرانه وان و کوشش دیوان سالاران
فلاسفه. شعرا. ففها و در رأس آنان كسائى جون خواجه نصيرالدين توسی, شمسالدین محمد جوینی و برادرش عطاملک جوینی
براى آشنابى مغولها ا ب فرهنك ابرانى و آداب كشوردارى و فراهم كردن زمينه براى مسلمان شدن آنان
؟-دوره مسلماتى مقولها در ايران از زمان غازان شروع شد. با مسلمان شدن غازان FAP) فق) اسلام دين رسمى اعلام شد ودر
رتو تلاش هاى رشيدالدين فضل الله همداتى. وزير كاردان إيلخانان. اصلاحات كسترد های در عرصههای سیاسی
yr
صفحه 34:
زوه تکات مهم جمعبندی تارخ ۲ از هنت باب اسلا بابان صفويه
اجتماعی و حقوقی انجام کرفت. در عهد سلطنت غازن ابان به استقلال و اقتدر بیشتری دست بافت:
آخرین ايلخان مغول: ص 916
ايلخان ابوسعيد
حكومت هاى حكومت محلى غيرمفولى كه يس از مرك ابوسعيد در مناطق مختلف ايران به وجودآمد: ص 118
حكومت شيعه مذهب سربداران و سادات مرعشی مازندارن و سلسلدى آل مظفر
ايران در عهد تيموربان
حمله تيمور به ابران: 714
-تسلط تيمور كوركانى بر سراسر يران طى سه مرحله يورش همراه با كشتار فراوان مثل حمله مغول.
جاتشينان تيمور در یرای ۱۱۸
حكومت نوادكان تيمور بر ابران. در اوايل قرن دهم هجرى با به قدرت رسيدن صقويان در ايران و تسلط ازبكان بر ماوراءالهر به
این رسید.
تأسيس حکومت کورکنان هند: ص 114
بابر. يك از شاهزادكان تيمورى حكومتى را ذر هند بنيان كذاشت كه به «اكوركاتيان هند» يا «مقولان كبير» معروف شده است.
شهر و شهرنئینی در عصر مفول - تیموری
با مجوم مقول به ابا زندکی شهری بای مدتی دچار وقفه و قول شداعی؟۱1
زیر از يك طرف در جریان حملاتمفولها شهرهایزیادیبهویه شهرهای بزرگ و آباد در عواءانهر و خراسان ويران شدند و
عده زيادى از ساكتان آنها يا كشته شدند ويا به مناطق ديكرى مهاجرت كردند. از طرف ديكر, ياسا بهعنوان نظامحفوقی که
جنكيزخان تدوين كرده بود. مغولها را از شهر و شهرنشينى برحذر مى داشت
شهرهاى دوران یلا Why
شهرك رشيديه و بع (ابوان. عمارت) رشيدى. شام شنب) غازان و شهر سلطانيه. بايتخت آخرين ابلخانان
شهر و شهرنشينى در دورهى تيموريان: ص 1١4
شهر و شهرنشينى در عصر تيموريان برخلاف اوايل دوره مغول. دجار ركود و زوال نشد تيموربه شهرسازى علاقمند بود او هنرمن دان و
صنعتكران شهرهابى راكه فتح مى کرد هسمرقند. یتخت خود میفرستد تاد آادنی و زیبییآن شهربکوشند.
جانشینانتیمورجنگ و کشورگشابی وا نار گذاشتند و بهعمران و دی علم. فرهنگ و هر علاقه و توجهزیدیتشان دادند.
گروههای اجتماعیٍ
پیمدهایاجتماعی و اقتصادى مختلقف هجوم مفول: ص 190
-١ داكركونى نسبى در بافت قومى و جمعيتى ابران كه موجب كاهش جمعيت. معاجرتهاى كسترده. تخريب زيرساختهاى
اقتصادى و فرهنكى و زوال موقعيت اجتماعى ملاكين. عالمان. بازركانان. ديوان سالاران. خاندانهاى باتفوذ و مردم عادى شد.
1- جمعيت قابل توجهى از اقوام ترك و مفولى به ايران وارد شدند ووبافت قومى و جمعيتى جامعه ابرائى را تحت تأثير قرار دادند.
اقشريندى اجتماعى ايران در عصر Wee cases Soke
- صرف نظر از سه كوته تقريبً متفاوت جامعه عشيره أى. روستابى و شهرى كه مبتنى بر شيوه معيشت بود. جامعه دوره مقول
اتبمورى به دو دسته كلى فرادست و فرودست تفسيم مىشد.
۳۴
صفحه 35:
زوه تكات مهم جم ع بندى تاريخ از هنت باب الم بابان صفويه
-افزايش نفوذ و موقعيت زنان در عرصدهاى سياسى واقتصادى بود و خاتونها در كنار خانها. از جايكاه مهمى در ميان كرودهاى
فرادست برخوردار شدند.
نظام حقوقى و قضابى
نظام حقوقى و قضابى جارى ايران قبل از مفولا Wie
بیان قوانین جاری در ابران دوران اسلامى مبتنى بر شريعت اسلام و عرف بود. محاكم سه كانه شرع. مظالم و جيسبه بر اساس
قوایندینی و عرفی قضاوت میکردند
نظام حفوقى و قضابى در دوره مفولان :ص 351
عفول ها تا بيش از آن كه مسلمان شوند. بر يايه مجموعه قوانينى موسوم به «ياسا » عمل مىكردند و دعاوى حقوقى آنها در
دادگاهی موسوم به يرو » و زير نظر «يرغوجى »حل و فصل مى شد. بس از مسلمان شدن مغولهاء ياسا و سنتهاى مغولى تا
حد زيادى از روتق اقتاد.
نظام حقوقی و قضابى در دوره تیمورین:م ۱۲۲(سوالنهابیخرداد 1۴۰۲
تیور نیزا وجودمسلمانبودن به نسب مغولیخود و سنتهایمغولی اتخر میکد و خود مجموعهای قاتونی موسوم به کات »رب
وجودآورد بان حال در سراسرعهدتموریانقونین شرعی و عرفیمبنایزندگیاجتماعی و داوریقضایی نان بود
وضعیت اقتصادی
عوامل وارد آمدن آسيب جدى به فعاليتهاى كشاورزى و نظام آبيارى يس از حمله مقول بس 759
- كاهش جدى توليد محصولات زراعى ود رآمدهاى حاصل از كشاورزى كه بيشترين خسارت بر مناطق ماوراالنهر و خراسان وارد آم
- بيكاتكى مغولان با قواعد زندكى يكجانشينى و از جمله امور كشاورزى
اقداماتاصلاحی غازانخان در زمینه کشاورزی: می ۱۳۲
اسلاح روشها و قوانين مالياتى- بازسازى قناتها و شبكه هاى آبيارى - اصلاح نظام زميندارى به منظور شرفت و روتق
قعاليتهاى بخش كشاورزى
وضعيت اقتصاد شهرى و تجارت در دوره مقول - تيمورى: ص 11
NS اقتصاد كشاورزى. وضعيت به مراتب اقتصاد شهرى و تجارى در عصر مغول و تيمورى
انتايج كشوركشابىهاى جنكيز و تيمور در زمينه تجارت: ص 1
موجب شد كه سرزمين هاى وسيعى در قاره بهناور آسيا به لحاظ سياسى يكبارجه و متحد شوند و زمينه توسعهتجارت.
al hall
ادامه وضعیت اقتصادی
دلايل بدهم ريختن نظام مالياتى و رواج انواع و اقسام مالياتها در اويل دوره مقول:صس؟79
كرايش اشرافيت نظامى مفول به بى نغلمى و زيادطلبى - بى توججهى حاكمان مغولى به قوانين اسلامى - يكافكى آنان با سنت هاى ارات
انواع ماليات نا ob هد تيموريان: ص 157
سه كونه خراج (ماليات كشاورزى). ماليات بازركاتى و ماليات دامى
صفحه 36:
زوه تكات مهم جمع بندى تاريخ ١ از يعنت ييامير اسلام " بابان صفويه
"درس دوازدهم: فرهنك و هنر در عصر مفول تبعورى
دین و اعتقادات
WO rie
مقولان در آغاز پیو آبینی ساده موسوم به شمنى بودند كه زير نظر روحانياتى با عنوان شن اداره م شد. بيروان اين آبين.
مجموعداى از مظاهر طبيعى را ستايش مى كردتد و هرجند به خداى بزرك اعتقاد داشتند. اما خدا برستى آنان ناقص بود.
سياست دينى مفولان: ص18
أقوام مقول به اقتضاى زندگی در جرا نسبت به مسائل دینی چندان تعصبی نداشتند وبا پرون دینهای دیگر با مایت
برخورد مى كردند. اين مداراى اعتقادى (تسامح و تساهل). هر چند از روی آاهی نبود و بیشتر متأثر از شرایط زندگی نها بود
ما در پذیرش دين هاى مختلف از سوى فرمائروابان و بزركان مغولى تأثير بسرزايى دا
۱۳۵ نتايج سامح و تساهل دينى مغولان:
بيروان دينهاى كوناكون در ميان آنان به تبليغ دين خود ببردازند
Woy اسلام آوردن مغولان. يكى از رويدادهاى ميهم دوره ايلخانان
در نتيجه هونوابى دين و دولت و برترى شريعت اسلامى بر ياساى جنكيزى. حكومت ايلخانى ماهيت إيرائى اسلامى يافت ۱
موجب شد که مردم نسیت بهآن احساس پیگنی کمتری بکنند -۲
BU نقوذ و قدرت ايرائيان در دربار ايلخانان و ادره حکومت بیش از پیش افزایش -"
؟- زمينه براى بازسازى ايران و انجام اصلاحاتى در امور سياسى. اقتصادى. اجتماعى و فرهنكى فراهم آمد.
18 انفش خواجه نصير توسط در كسترش تشيع: ص
در دوره إيلخانان به ويزه به دنبال كوششهاى علمى و فرهذكى خواجه تصيرالدين توسى. تشيع در يران كسترش ياقت.
151 دين در دوردى تيموريان: ص
سلاطين تيمورى بيرو مذهب تسئن بودند. در دوران حكومت آنان همجون عصر ابلخانان. شيعيان و صوفيان با محدوديتهاى و
سختگیری خاصى مواجه تنبودند و آزادائه فعاليت مىكردند. اتحاد و زندكى مسالمت آميز ييروان مذاهب و فرق اسلامى و
معتقدان به دينهاى ديكر. از ويزكىهاى شاخص عصر مغول - تيمورى بود.
کسترش تصوف
تصوف در دوره إيلخانان و تيموريان:س 91
یکی از تحولات مهم دوران ابلخانان و تيموريان. رشد قابل توجه تصوف و طريقتهاى صوفيانه يود.
عوامل روى آوردن مردم به روى آوردن به تصوفاه می ۱۲۷
هجوم وبرائكر و وحشتانكيز مغول به ايران و نكرانى و نااميديى كه در جامعه إيجاد كرد
علل تغيير و تحول جشمكيرى در فعاليت طريفتهاى صوفى در قرن نهیم هجوی: می ۱۳۷
-١ تكريم و احترام مشايخ صوفى توسط فرعائروابان و مقامهاى سياسى و نظام
1- نذر و وقف اموال و املاك فراوانى به خاتقادها تمكن مالى و قدرت اقتصادى مناسبى براى رهبران طريقتهلى صوفى يديد آورد.
تغيير و تحول جشمكيرى در فعاليت طريقتهاى صوقى در قرن تههم هجرى: OFT aad ale Sons
-١ از يك سو صوفيان به تشيع كرايش بيشترى نشان دادند ؟-به تدريج برخ از طريفتها مانند طريقت صفويه واردسیاست.
شدند ۲- برایبه دست كرفتن قدرت با فرماتروابان و يادشاهان به رقابت برخاستند.
۳۶
صفحه 37:
هنر و معماری
٩ زمینهمتاسب شکوقایی هر در دورن ایلخانن و تیموریان: ص1۳۸
در نتجه فتوحات مقول. و بیوند جارب و سنتهای هنری و هنرمندان سرزمينهاى فتح شده با يكديكر
هنر تكارى در عصر الخانان: ۱۲۸
هنر ذكاركرى كه تلفيقى از سنتهاى نقاشى ايرانى و جينى بود. بيشتر در كتاب آرابى و مصور ساختن كتابهاى تاريخى و متون
اذبى و نبز كتابهاى يزشكي. جاتورشناسى و نجوم جلوهكر شد. إيلغاتان مقول از مشوقان هديد آوردن شاهتامدهاى مصور به
شعار مى روند. نعونه باقى مانده آن. شاهنامه مشهور به خدموت» است.
هن کارگری در روزکر تیموریانمی۱۳۹
مصور كردن كتابهاى كوناكون از نجوم كرفته نا شاهنامه و ديوان هاى شعر از نظر كقى و كيفى افزايش ببيدا كرد و كتابهايى با
قطع بزرگ بديد آمد. فاخرترين نمونه شاهنامه مصور شده در عصر تيمورى. شاهنامه بايسنقرى |
عوامل مؤثر در بديد آمدن كتابهاى مصور در عيهد تيموريان: ص 194
كيفيت خوب و فراوانى كاغذ و مواد نكاركرى از قبيل رنك و طلاى ناب
انامورترين نفاش عصر تيمورى: ص 154
كمالالدين يهزاد
سرشناس ترين معماران دوره تيموريان: ص +15
سرشناس ترين معماران ابن دوره. قوامالدين و غياالدين شيرازى و محمدين محمود اصفهانى بودند كه استادانى بىهمتا در قنون
معمارى به شمار مى رود
ويذكى مههم معمارى عصر ابلخانان و تيموريان: ص .15
-١ إيجاد بناهاى عظيم 1- ساغتن كنبدها. طاقها. ایوانها و مناردهاى بلند *- تزنين ساختمانها با كيمبرى و كاش ى كارى به
شيوههاى كوناكون ؟- تركيب أجر و كاشى نيز براى تزثين و زيباسازى بناها
علم و ادب
زبان و ادبات فارسی در دورهآیلخانن -تیموریان ص۱۳۲
در اين دوره شعر حماسى و شاهنامه سرايى متداول بود. در عصر تيمورى. شعر و شاعرى رواج بيشتر يافت. شاهرخ. سلطان
حسين بايقرا و امير عليشير نوايى وزير شاعر او به زبان و ادب فارسى توجه جندى داشتند
عوامل مؤثر بر رشد و شكوفايى تاريخ نكارى عصر ابلخانان و تيموريان: ص 957
-۲ علاقمندى ايلخانان و قرمائروايان تيمورى به جاودانه ساختن كشو ركشايى و موفقيتهاى سياسى - تظامى خود -١
خود كاهى رجال ابرائى
مهمترین آثارتاریخنگاری عصر ایلخانان و تیموریان:س ۰۱۳۲
-١ تاريخ جهانكشاى جوينى. نوشته عطاملك جوينى (تأليف: 232 ق). 7- جامعالتواريخ. ار خواجه رشیدالدین فضل اف
همدائى ASV FD) تاريخ كزيده. تأليف حمدالله مستوفى (تأليف: 75٠ فق
نقش خواجه تصيرالدين توسى در كسترش علم و دانش دوره ايلخانان: 151
انفش خواجه نصيرالدين توسى در اين عرصه بسيار مهم بود. وى بسيارى از دانشمندان متوارى در برابر هجوم مغول را به ايران
بركردائد و با تجمع ايشان در مركز علمى رصدخاته مراقه زمينه فعاليتهاى علمى آنها را هموار كرد.
صفحه 38:
وه کات مهم جمعبندی تاریغ ۲ از بشت she OE EPO pele
درس سیزدهم:تحولات سیاسی و اقتصادی ابران در 50399 Sto
زمینههای تشکیل حکومت صفوبان
تأسيس حكومت صفوى در تارب بان دوه اسلامی: روبدادیبسیار مهم و سرنوشتساز محسوب میشوداص۱۳۵
get شدند ايان راز جيهات سياسى: جغرافيابى واجتماعى. يكبارجه و متحد کنند - مذهب شیعه را رسمیت بخشند ۳-رونق
اقصادى به وجود آورند ؟- روابط سیاسی.اقتصادی و فرهنگیکستردهایمیان بان وهمسایگان دولتهاى اروبابى به وجود آمد
عهم ترين بيامد اجتماعى و مذهبى هجوم ول به اران ص۱۳۵
اكسترش تصوف و تشيع و بيوند روزافزون آنهابا يكديكر
تصوف و شيعه در دوردى مفولان و تیموربان ۱۳۵
افزايش طريقتهاى صوفياته در ايران و بيشتر شدن كرايش عردم به مشابخ و رهبران طريقتهاى صوفى كسترش مذهب شيعه
پس از سقوط خلافت عباسی (به عکومت رسیدن ویژه در سدههای هشتم ونم هجوی)
بنياتكذار طريقت صفوى: مص 98
بنيانكذار و رهبر معنوى شيخ صفىالدين اردبيلى (28 +7 ). شاكرد و مريد شيخ زاهد كيلانى بود.
تغيير مهم طريقت صفويد در قرن نهم هجرى : ص 18
نخست به مذهب تشیع كرايش بافت وسيس به جتبشى سياسى ومذخبى تبديل شف
مهم ترين دركيرى سياسى نظامى رهبران طريقت صفوى در قرن نهم هجرى: ص ۱۳۴
ابخ طريقت صفوى را دركير در رقابت سياسى و دشمنى با حاكمان سلسله هاى قراقويونلو و آى قويونلو كرد
تأسيس حكومت صفوى
جكونكى تشكيل دولت صفوى:ص 757
شكست سلسله آى قويونلو كه بر قسمت هابى از غرب و جنوب يران حكومت مى كرد توسط شاء اسماعيل اول و تصرف تبريز
اولین اقدام شاه اسماعيل يس از رسیدن به حکومت: م ۱۳۷
رسمی کردن مذهب شیعهدوازدهمامی
جبامدهاى رسمى كرن تشيع توسط شاداسماعيل :ص 957
نخست اينكه بسيارى از شيعيان در خدمت دولت نوباى صفويه قرار كرفتند و در سايه ابن دولت متشكل. منسجم و متحد شدند.
دوم آنكه اين اقدام سبب تمايز آشكار ايران از همسايكان مسلمان خود به ويزه امبراتورى عثمانى در غرب و ازبكان و كوركانيان
اقدامات نظامى شاداسماعيل: ص 150
اساز ميان برداشتن مدعيان داخلى. به وبزه حكام محلى 1- شكست ازبكان را كه به خراسان يورش آورده بودند و كشتن
شيبكخان رهبر آنان و در نتيجه حاكميت صفويان بر سرزمينهاى شرق ايران تا رود جيحون ؟- جك با امبراتورى عثمانى و
شكست در مقابل آنها
بيهانه سلطان سليم براى لشكركشى به ايران و علت اصلى و نتيجه آن :ص 951
بهان: فعاليت مريدان طريقت صفوى را در قمرو خود
علت اصلى: ترسى بود كه او از ايجاد حكومت قدرتمند صفوی در دل داشت.
نتيجه: شكست شاءاسماعيل در دشت جالدران و تصرف تبريز توسط عثمانى ها
۳۸
صفحه 39:
دوران (GAAP AAT) ch
اوضاع حكومت صفويان در سالهاى أغازين بادشاهى شاءتههماسب اول صفوى: ص 158
در سالهاى آغازين بادشاهى او اوضاع حكومت صفوى بسيار آشفته و نابسامان بود؛ از يك سوء سران یلات قزلباش ید
خودسرى و ناقرمانى برداختند وبا يكديكر به نزاع برخاستند و از سوى ديكر. ازبكان از شرق و عثمانىها از غرب به مرزهلى
pane oly! آوردند
اقدامات شادتيهماسب: ص 174
-١ بايان دادن به سركشى سران قزلباش ؟- شكست ازبكان و عقب راندن آثان را از خراسان 7- دفع تهاجم بيابى اتش
عتمانی از خاک ایران
در نتيجه تثبيت و تحكيم بايدهاى حكومت صفوى
عصر اقتدار و شکوفایی
اوضاع حكومت صفويان در سالهاى أغازين بادشاهى شادعباس اول صفوى: صن 709
از يكسو. سران قزلباش به جان هم افتاده و شاه را بازيجه اهداف و اغراض طايقه وايل خود قرار داده بودند و از سوى ديكر هر
غرب. ارتش عتمانى مناطق وسيعى از خاك ايران را اشغال كرده بود و در شرق نيز ولايت خراسان هدف تهاجم و تخريب شديد
ازبكان قرار داشت
اقدامات شاه عباس اول براى نجات كشور از مسائل و مشكلات داخلى و خارجی:می(۳۹
١ - ايجاد ثبات سياسى و برقرارى نظم وامنيت در داخل كشور: / - نوسازى تشكيلات و تجههيزات سياء؛ ؟ - توسعه اقتصادى. اجتعاعى
و فرهنگی: - انتقال يايتخت از قزوين به اصفهان 3 - دقع حملات دشمنان خارجى و بيرون راندن تيروهاى بيكانه از خاك إيرانة
اقدام شاه عباس براى ايجاد ثبات سياسى و برقرارى نظم و امنيت در داخل كشور: ص 154
سركوب امراى سركش و طغيانكر قزلباش و كاهش قدرت سياسى و نظامى آنان.
اهداف شاه عباس از توسازی تشکیلات و تجهیزات سیاه: می۱۳۹
تقویت قدرت سياسى و نظامى دولت مركزى و کاهش توان سیاسی و نفامی امیرن و ایلاتقزلباش
فرمائده ارتش جديد اللدوردى خان كرجى بود كه به بالاترين مقامات تظامى و سياسى دست ياقت.
اقدام شاه عباس براى برداخت حقوق و تأمين تداركات و تجهیزات سياه جديد بن .15
زمينهاى فراوانى را به املاك خاصه بادشاهى تتبديل كره.
يايتخت هاى صفويانة
شاه اسماعيل: تبريز - شاه تههماسب اول : قزوين - شاه عباس اول نا بايان حكومت صفوى: اصفهان به دلايل سياسى. نظامى و
اقتصادى
اقدامات شادعباس براى بيرون راندن بيكاتكان: مس :18
ابتدا با عثمانى صلح كرد و به خراسان لشكر كشيد سيس با شكست ازبكان را از خراسان عفب رائد. وى. سيس به آذربايجان
حمله برد و تيروهاى عثمانى را شكست داد و مناطق اشغالى شمال غرب ايران را آزاد كرد و علاوه بر آن. عراق و عتبات عاليات را
به قلمرو صقوى افزود. سبس بيرون راندن برتغالى ها از خليج فارس با كمك كشتى ها اتكليسى
عصر اقتدار و شکوفایی سلسله صفوی:می(۱۳
بسیاری از محففان و مورخان عصر شاه عباس را عصر اقتدار و شکوفابی سلسله صفوی قمداد کرد اند
۳
صفحه 40:
وه کات مهم جمع بندى تاريخ ١ از يعنت ييامبر اسلام ".بابان صفويد
دوران ضعف و انحطاط
اوضاع ابران در دوران حکومت شاسقی می 1۳۲
شاه صفى. نوه و جانشين شاه عباس اول. از تعادل روحى و سلامت عقل بهره كاقى نداشت: او دستورب قتل سردا PSY
عانند امامقلى خان. حاكم فارس داد. در زمان همين شاه بود كه قندهار توسط كوركانيان هند از يران جدا شد.
اوضاع ايران در دوران حكومت شاءعباس دوم: Ver
اشاه عباس دوم. سر و جانشين شاه صفى. اكرجه نسبت به يدر شجاعت و لياقت بيشترى داشت و قندهار را يس كرفت. اما
انتوانست روند شعف و اتحطاط حكومت صفويان رأ متوقف سازد.
اوضاع بان در دوران حکومت شاهسلیمن: ی ۱۴۲
با به تخت نشستن شاه سلیمن, رود انحطاط و زوال صفويان شدت كرقت. اين بادشاه با مور و اصول کشورداریبیگن بو و در
زمان اواعضاى حرمسرا تفوذ زيادى داشتند ودر اداره امور حكومت دخالت مىكردند. در نتيجه نقوذ و دخالت حرصسرا بود كه
شاهزاده بىكفايت و بىلياقتى همجون حسين ميرزا به عنوان جانشين شاه سليمان انتخاب شد.
اوضاع ايران در ذوران حكومت شاءسلطان حسين: ص 187
حكومت صفوى به نيهايت ضعف و اتحطاط رسيد. او شاهى ضعيف و بى اراده بود و نسبث به امور مملكت توجه لازم را نداشت و به
شذت تحت نفوذ درباريان و مشاوران خراقه برست ونالايق قرار داشت. در زمان او اختلاف و دركيرى ميان مقام های کشوری
(اهل قلم) و لشكرى (اهل شمشير) افزايش يافت واداره امور حكومت با بى نظمى و اخلال مواجه شد. كشاورزى: صنعت و تجارت
دجار ركود و سستى شد. تعصبات مذهبى و فشار بر اقليت هاى دينى افزايش يافت و اسباب نارضايتى كرودهابى از عردم ايران را
فراهم آورد
شورش اففان ها و تسخیراسفهان یک تهاجم خارجی محسوب نمی شود: 161
© زيرا قندهار بخشى از قلمرو صفوى به شمار مى رفت.
اوضاع اقتصادی
علل رونق اقتصادى در شهرها و روستاهاى ايران دورهصفویهسی ۱۳۲
أثبات وامنيت سياسى و اجتماعى
انواع زمين در دوره صفويه: ص ؟؟1
١ - اراضى ممالك: اين دسته از اراضى كشور در اختيار و تملك فرماتدهان ايالت ها بود و آنها اين زمين ها را ميان زيردستان خود.
تقسیم می کردند.
۲ -اراضی خاصه با خالصه: این زمینهامتعلق به شخس شاه بود بای اداهارتش ۳ -اراضی وقف: ین اراضی توسط مردم ی شاه
وقف مى شد. كاهى مردم براى جلوكيرى از دست اندازى حكام زمين هاى خود را وقف ی کردند
۴ - املاک خصوصی: این زمينها ناجيز و همواره در معرض مصادره قرار داشت.
جوبانببكى:ص ؟؟1
دامداران مبالقى ماليات تحت عنوان جوبان ببكى مى بردااغتند.
روابط خارجی
تأسیس حکومت صفوی از ظر رویط خارجى تقطه عطفى در تاريخ إبران اسلامى به شمار م يد؟ : صن 758
زيرا قبل از آن هرز بان شاهد چنین دییلماسی فعالى در عرصه بين الملل نبود.
7
صفحه 41:
علت دشمنى عثماتى با صفويان: ص 158
-١ دربى تسلط كامل بر جهان اسلام بودند. ؟-عثماتى هاء شك ل كيرى حکومت قدرتمند صفوی در ایرن را تهدید و مانع جنی
برا توسعهطلبى سياسى و نظامى خود تلقى مى كردتد.
© روابط تيموريان (كوركانيان) هندو دولت صفويه:ص 158
دو دولت برسر مسئله قندهار با يكديكر اختلاف داشتند. اين شهر براى حفظ مناطق شرقى يران و به لحاظ درآمدهای حاصله
كمركى براى ايران از اهميت مهمى برخوردار بود. در مجموع روابط دو كشوردوستانه و حسنه بود. در آن دوره مناسبات سیاسی,
فرهنكى و تجارى عميقى ميان دو كشور برقرار شد.
اهداف شاءعباس از ايجاد روابط دوستانه با اروباييان: ص 157
١ با اتكيزه بهرهبردارى از دانش نظامى و قنى اروبابيان ؟-منظور توسعه تجارت خارجى.
دو عامل نقش بسزايى در توسعه روابط صفوبان با اروباييان داشت: ص 158
-١ تهاجم كسترده ارتش عتمانى به خاك اروبا. كشورهاى اروبابى را تشويق كرد كه در بى دوستى و اتحاد با رقبيان و دشمنان
عتمانى از جمله اتحاد ب صفويان براى مقابله با عثمانى باشند ۲-انکیزه و اهداف اقتصادى و تجارى
صفحه 42:
درس جهاردهم: فرهنگ و تعدن در عصر صفوی.
زمینه های شکوفایی و فرهنگی و هنری
© زمينه هاى شكوقابى و فرهنكى و هنرى دوره صقويه: ص 158
© ١-باإيجاد وحدت سياسى. يكبارجكى جغرافيايى و انسجام اجتماعى در ايران: زمينه مناسبى بسراى توسعه و شسكوفايى
فرهنگی و تمدنی فراهم آوردند ۲-رسمیت یافتن و استقرار مذهب شیم دوازدهامامی ۳- توجه شاهان شاهان و دیگسر
مقام های کشوری و لشکری به هن و معماری و فعلیت های علمی و آموزشی و حمایت و تشویق هنرمندان, صنعت كران
معماران و عالمان ۴- کسترش سنت وقف در جامعه ۵- علم دوستی,استعداد و ذوق هنری ایرانان و برجای ماندن میرات
علمی, ادبی و هنری ارزشمندی از دوران قبل
تعلیم و تربیت و مرا کز آموزشی
اهداف دول صفوی از دعوت علماى شیعه جبل عامل لبنان. عراق و بحرین: ص۱۴۸
از آنجابى كه در آن زمان تأسيس حكومت صفوى. تعداد عالمان و مراكز علمى شيعى در ايران كم بود. شاهان صفوى به منظور ترويج
.معارف شيعه و رقع نيازهاى مذهبى و حقوقى جامعه. عده اى از علماى شيعه جبل عامل لبئان. عراق و بحرين را به ايران دعوت كردت
شاعران معروف عصر صفوى:ص 988
وحشى بافقى (د 11 ). محتشم كاشانى (د 49 ) ووصائب تبريزى (د ٠١82 ق)
حوزههای تاریختگاری در دورهی صفویه: ص۱۳۹
سه حوزهتاریخ عمومی, تریخ محلی و تک نگاری ادامهیافت. هرچندبه طور کلی نسبت به دوره مقول و تيمورى تاحدى دجار افول شد.
مشهورترین آثر تاریخنگاری دوره صفویه: ۱۳۹
-١ كتاب حبيبالسير تأليف غياث الدين خواندمير در دوره شاه اسماعيل اول.
- احسن التواريخ تأليف حسن بيك روطلو در سلطنت شاء تهماسب اول
'”- كتاب تاريخ الم آراى عباسى مربوط به دوره شاء عباس اول تأليف اسكندر بيك منشى
مهم ترین ویژگی و كاريردهاى ميدان نفش جهان: ص 181
اين اثر به همت شاه عباس اول ساخته شد. - شكوه و عظمت و نيز كاريردهاى متنوع آن واز كاريردهلى آن بركزارى جشن هاو
مسابقات جوكان بازى و تبراندازى. باريابى سقراء سان ديدن از سباهيان. اجراى نمايش و آتش بازى. از ديكر ويزكى هاى ميدان
نقش جههان, اتصال آن به مراكز بر رفت و آمد شههرء يعنى مسجد و بازار
مدرسه و آموزش در دوره ى صفويه: ص 154
مرکزی برای آموزش معارف دینی و علوم دیگر - برخى از مدارس داراى موقوفاتى بودند و زنان تروتمند. بخش زيادى از ثروت
خود را وقف انره مدارس اصفهانکردهبودند.
از مدارس معروف عصر صفوى در اصفههان مى توان به مدرسه جهارباغ. مشهور به مدرسه مادر شاه و مدرسه شيخ لطفالفه
به معلمان مدارس. مدرس مى كفتتد. مدرسان دستياراتى داشتند كه به آنها خليفه (مبصر) يا مُعيد كفته مى شد و استاد را هر اضر
آموزش کمک می کودند
علما و دانشمندان عصر صقوی :ما۵
افقه. كلام و تفسیر - محمدتقى مجلسى و محمدباقر مجلسى صاحب دائرة المعارف يزرك حديثى به تام مبحارالاتوار ».
در حوزه فلسفه و عرفان ميرداماد از بنياتكذاران مكتب فلسفى اصفهان و صدرالدين محمد بن قوام شيرازى معروف به
till و ملاصدرا از شاكردان شبخ بهابى و ميرداماد بو مؤسس مكتب فلسفى. «حكمت متعاليه».
۳
صفحه 43:
وه کات مهم جمع بندى تاريخ ١ از يعنت ييامبر اسلام ".بابان صفويد
© در همه علوم دينى و عقلى و طبيعى بهاءالدين محمدين حسين عاملى معروف به شيخ يعابى
معماری
علل شکوفاییمعماری عصر صقوید: ی 1۵7
ا-برخوردارى از تجارب معمارى فاخر عصر تيمورى 1- ذر سايه قبات و امنيت و حمايت بادشاهان به ويزه شاه عباس اول
مهم تین ویژگی و کاربردهایمیدان تفش جهان:می ۵۲!(سوال نیایی خرداد 4۱۳۰۳
این اثرتوسط شاه عباس اول ساخته شد.- مهمترینویزگی آن ۱- شکوه و عظمت ۲- کاربردهایمتنوع آن ۳-اتصال آن به
مراکز بر رفت و آمد شهر. یعنی مسجد و بزر - از کاربردهایآن برگزاری جشن ها و مسابقات چوگان بزی و تیاندازی, Hab
سفراء سان ديدن از سياهيان. اجراى نمايش و آنش بازى.
مساجد عصر صفوی در اصفيهان:س 195
مسجد جامع عباسى كه از ويزكى هاى آن هماهنكى در رنك ها و نقش هاى كاشى ها و طراحى و معمارى بى نظير آن و مسجد
شيخ لطف الله كه به لحاظ وسعت و ابعاد. كوجكتر از مسجد جامع عباسی است. اما از ظر فنمعماری و زیباشناسی از آثاربى
یر معمارى يران به شمار مى رود.
هثر در دوردى صقوى: ص 185
** در دوره شاه اسماعيل رياست كتابخانهدرمار تبري برعهده كمال الدين بهزاد بود كه مكتب هنرى جديدى بهنام مكتب تبريز یه نار کدند
در دورهی شاه تهماسب صفوی كتابت و تصوي ركرى شاهنامه رايج بود كه مهمترين اثر به شاهنامة تههماسبى معروف شد. در اين
دوره مكتب تكاركرى قزوين بوجود آمد.
هنر نكاركرى در دوره شاه عباس اول به اوج شكوفايى خود رسيد كه نقاش بزركى به نام آقارضا عباسى مكتب اصفهان را بايه
گذاری كرد. مهم ترين نوآورى رضا عباسى زندكى روزضره عموم مردم و فعاليت اصناف و بيشه وران را به تصوير مى كشيد.
در دوره صفويه هثر خوشنويسى در كنار هثر تكاركرى به اوج شكوفابى رسيد و هنرمندنی چون میرعلی هروی و میرصماد
حسنى قزوينى آن را به کمال رسانیدند.
بافندكى و فلؤ كارى
188 صفوى: ص ae FY
صفويان هنر اصيل فرش بافى ايران را از حالت روستابى و عشايرى خارج كرده و به صورت به يك صتعت ملى در أوردئد. قرش
اردبيل كه به سفارش شاه تهماسب اول براى يشكش به مقبره شيخ صفىالدين اردبيلى توسط هنرمندان كاشانى بافته شده.
ست يكى از شاهكارهاى هنرى جهان به شمار می رود
دوره صقوى را عصر طلابى بارجه بافى در ايران شمرده اند. در ابن دوره بارجه هاى متنوع و كوناكونى مثل ابريشم. مخمل. بافت
فلزى (زرى بافت)ترمه و قلمكار در كاركاه هاى كاشان. اصفهان. هرات. مشهد. بيزد. كرمان و... بافته م شد.
۱۵۶ ویژگیهای فلز کاری عصر صفوی: س
+ توسعه استفاده ازفولاد - توافت خلاقيت و زيبابى در خلق آثار هنرى - اشعار يبا و سخنان نفز خوشنوبسى شده - طلاكارى روى فلزات
صفحه 44:
درس بانزدهم: ترون وسطا
قرون وسطا
Waite doa ©
** به دورة تريب I stele a تاريخ ارويا كه از اواخر قرن هم آغاز و تا اواخر قرن ام ادامه يافت. قرون وسطا يا ميانه كفته
میشود این دورهتقریبً با سدههای ول تا دهم هجری قمری مقارن است. دورف پس از قرون وسطا عصر جدید( ۱۸۰۰-1۵۰۰
ناميده مى شود (به دورانى از تاريخ اروبا كه با فروباشى تدريجى امبراتورى روم غربى در اواخر قرن هم شروع شد و تا فتح
اقسطنطنيه. بايتغت اميراتورى روم شرقى توسط تركان مسلمان عثمانى (1785م) ادامه يافت. قرون وسطا يا مياته كفته مى شود.
این دورهتقریا ا سدههایاول تا دهم هجری قعری مفارن است)
امپراتوری روم شرقی (بیزانس)
آعلت دوام و موققيت امبراتورى روم شرقى(بيزانس): ص 1
**_اقتصاد وارتش نسبتا يرومند كه يورش اقوم بير زرمن را دفع كرد ودر مقاب براير حملات بيابى سباهيان مسلمان همجنان دوم ورد
اقسطنطنيه و علت اهميت آن: : من +1
ا قسطنطنيه. يابتخت اميراتورى بيزاتس, به سبب برخوردارى از موقعيت جغرافيايى و ارتباطى ويزه و داشتن باروهاى دفاعى
مستحكم. بايكاة مهمى براى تسلط امبراتورى بر ولابات تابع و حفاظت از رادهاى مههم تجار بينالمللى به شمار م رفت
انقراض روم شرقى: ص +17
با حمله تهاجم طايفههاى زرمن كه يس از فروباشى به جندين سرزمين جدا از هم تجزيه شد كه بر هر بك آنها يكى از طايفدهلى
ژرمن حكومت مى کرد
تهاجم ژرمنها به امپراتوری روم غریی
فروباشی امراتوری روم غربی: می(1۳
با حمله تهاجم طايفه هاى زرمن كه يس از فروباشى به جندين سرزمين جدا از هم تجزيه شد كه بر هر بك آنها يكى از طايفههلى
ژرمن حکومت می کرد
بيامدهاى اقتصادى و اجتماعى تهاجم زرمن ها به امبراتورى روم غربى :ص 181
-١ اقول شهرنشينى و تجارت و كسترش زندكى روستانشينى 1- انحطاط و وبرانى بيشتر شهرهاى بزرك و كوجك اروباى غربى
- باز ركانان و صنعتتكران شغل خود را رها كردند و به مكان هاى امن كريختند. - از رونق افتادن تعليم و تربيت و فعاليت هاى.
فرهنگی و بیشتر تعطيلى مدارس 3- از ياد رفتن علوم. ادبيات. معمارى و هنر يوناتى و رومى به مرور زمان.
پادشاهی شارلمانی و امپراتوری مقدس روم
قراکها:می 1۶۲
فرانكهاء دستداى از زرمن ها بودتد كه با تصرف سرزمين قل. حكومت خود را بنيان نهادند. آنان يس از كرويدن به دین مسیحیت
و اتحاد با كليساى رم. قلمرو خود را به سرزمين هاى مجاور كسترش دادند. بادشاهى فراتكها در زمان شارل يزرك مشهور به
5ش
اقدامات شارلماتى: م ۱۶۳
-١ تحكيم تسلط بر بخش اعظم اروباى غربى و مركزى رانا سال ۸۰۰ م ۲-اتحادبا پاپ رهبرى كليساى مسيحيت غربى متحد و
۴
صفحه 45:
چزوه نات مهم جمعندی تارخ ۲ از مشت يبامبر اسلام ا بايان صفو
تيبانى از وى در برابر دشمنان و رقیبانش و دادن عنون امرتور مقدس روم به وی توسط اب ۲- احیا نهد دای دوران
اميراتورى روم موسوم به كومس با گنت برای اداره قلمرو خود. ۴- انتخاب مأموران ویژه ای را بای نظارت دقیق بر عملکرد
كنتها كه مستقيم به بادشاه كزارش م دادند.
کنت: ی ۱۶۳
"كنت ها به عنوان نماينده بادشاء. مناطق مختلف امبراتورى فرانكها را اداره م كردئد.
کسترش و تحكيم نظام فنودالیسم
جكونكي بوجود أمدن سلسله مراتب جامعه قتودالى: مس197
بعد از بوجود آمدن هرج و مرج اريابان (زمين داران بزرك). از جمله شاهان. درصد برآمدند قسمتى هابى از زمين ها و املاک خود
را در برابر دريافت خدمات نظامى و غيرنظامى به زبردستان ويا اشراف درجه دوم واكذار كنند. اشراف درجه دوم هم به نوبه خود
همين كار رابا زيردستان خود كردند و سلسله مراتبى از رباب يا فنودال و باجكزاريا واسال به وجود آمد.
اختيارات فنودالها در قرون وسطاء م186
-١ تصاحب كليه حقوق خاص شاهان 1- ماليات كرفتن از زيردستان خود 7- برداغتن به قضاوت و صدور حکم اعدام ۴ حق
اعلان جنگ و صلح و داشتن برجم و لوای مخصوس به خود
سرف: می1۶۲(سوا ll خرفاد .015
در قرون وسطا کر بر رویزمینهای یبن (نودا لها بهعهدهمیلیون ها کشاورز وابستهبهزمن بود yt TAS میگفتند
آنها به دودسته تقسيم میشدند
۱- گروهی از سرفها كشاورزان آزادى بودتد كه به علت بدهكارى سرف شدند. 1- عده اى از رعايا به خاطر تنامنى و هرج و مرج
ones خود را به فرد نيرومندى واكذار كردند ودر عوض آن از حفاظت و حمايت او برخوردار شدند.
كشاورزى در قرون وسطا
افزايش ميزان توليد محصول در قرون وسطا محدود بود: ص 788
زيرا هر سال حدود يك سوم تا نيمى از زمين به منظور بازيابى قوت زمين زيركشت نمى رفت. قحطى و كرسنكى به كرات اتفاق
مى افتاد و وضعيت نامناسب جاددها وحمل و تقل موجب تشذيد آن مى شه.
جنگهای صلیبی
Work sane
به سلسله اى از جنك هاى مذهبى كفته مى شود كه مسيحيان به دعوت ياب و به فرماندهى شاهان و اشراف اروبابى عليه
مسلعاتان بر يا كردند. إين جنك ها حدود دويست سال ١18( م/ +54 ق ۶۹۰/2۱۲۹۱ ق) طول کشید و چون مسیحیان شرکت
كننده در آن نشان صليب را بز لباس و يرجوهاى خود نصب كرده بودند. به جنكهاى صليبى مشهور شد.
علل و عوامل شروع جنکهای صلیبی: ی ۱۶۵-۱۶۶
۱- مشکلات اقتصادی و اجتماعی سرزمینهای اروپایی: ۲- به خطر فتدن موجودیت مپرتوریبیزانی:
۳- موفقیتهای نفامی مسیحیان در اندلس:
مشکلات اقتصادی و اجتماعی سرزمینهایاروبایی در آستانه شروع جنگهای صلیبی: م ۱۶۷
دنیل هجوم و مهاجرت کسترده طوایف ژرمنی به سرزمين هاى اروباى غربى و ركود و تعطيلى فعاليتهاى تجارى و كاركاهى. اين
۴۵
صفحه 46:
زوه تكات مهم جمع بندى تاريخ از يعنت يياعبر اسلام تا يبان صفويه
سرزمینها با مشکلات اقتصادی و اجتماعی متعددی همچون افزايش جمعيت. بيكارى. فقر و كمبود مواد غنابى مواجه شده بود.
تثیرمشکلات اقتصادی و اجتماعی سرزمینهای اروپایی در شروع جنگهای صلیبی: ی 1۶۷
پادشاهان و فنودال ها به منطور کاهش مشکلات اقتصادی و اجتماعی قلمرو خود. لاش میکردند تا مردم را تشویق کنند که
برای شرکت در جنگ های مذهبی راهی سرزمینهای دور دست شوند.
درخواست كفك اميراتور بيزاتس از ياب : ص 907
پیروزی سلجوقیان بر امبرتوریبیزانس در جنگ ملازگرد (۲۶۳ ۱۰۷۱/۵ م) و پیشروی آنن در آسیای صفیر موجب شد که
اميراتور روم شرقى از باب. عليه مسلمانان درخواست كمك تعايد.
نش موفقیتهای نظامی مسیحیان در انلس در شروع جنگهای صلیبی: س ۱۳۷
در قرن ۱۱ مه دلیل ضعف و اختلاغاتداخلی حاکمان مسلمان در انداس, مسیحیانتوانستند پخش های وسیعی از آن سرزمین
را به تصرف خود درآوردند. ان پیروزیهاانگیه و روحیه صلیبیون را بای شرکت در نبد علیه مسلمنان که از سوی کلیس
جنگ مقدس اعلام شده بود.دوچندان کرد
پیدایش بادشاهى هاى قدر تمند
تاج قدر تمد شدن شاهانس 1۳۸
حکومت مرکزی تقویت شد و قدرت اشراف فنودال به طرز جشمكيرى كاهش يافت.
حمايت بازركانان و صنعتگران از ادشاهبرا تقویت حکومت مرکزی: می1۶۸(سول نهابی خرداد OFT
زيرا حكومت مركزى مفتدر از طريق برقرارى نظم و امنيت. وحدت ادارى و يكسان سازى قوانين. شرایط مساعدتیبرای توسعد
تجارت و صنعت فراهم مى آورد.
كليسا و تحولات آن
جایگه و موقعیت کلیسا: 179-188
-١ نيرومندترين تهاد در قرون وسطا 1- تعلق تمام خانواده هاى مسيحى به كليسا. ؟- نظارت كليسا بر تام جنبه های زندگی
بیروان دین مسیح ۴- هدایت جريان فكر و فرهنك و تعليم كلام. فلسفه. اخلاق. ادبيات و هنر مطابق ميل و سليقه خود ۴- حق
انحصارى تفسير كتاب مقدس و انتشار آن ففط به زيان لانين 3- موفقيت زياد در ستوش مسيحيت در ميان زرمنها و سيو
اقوام مهاجم به ارويا #- داراى املاك و زمين ها و به خصوص ايتالي.
رسم بخشش كناه در كفيسا: WA
بخشش بس از أن صورت مى كرفت كه شخص كناهكار در برابر كشيش به كناه خود اعتراف مى كرد. معمولً بخشش خواهان براى
القو كيفر كناهان خويش بولى را برداخت مى كردند كه براى كارهاى خير و عام المنفعه مانند ساخت و تعمير كليساء بيمارستان.
اسدها وجاده ها مصرف مى شد.
روش هاى مقابله كليسا با مخالفان: ص 174
-١ حربه تفتيش عقايد يا انكيزيسيون ؟- از كليسا اخراج و مجازات سحت 7- تبعيد و مصادره دارايى
؟- به جوب بستن و سوزاندن
روابط كليسا با بادشاهان و فتودال هاا صن 09.191
-١ بيش از مرك شارلمانى :آميزه اى از اتحاد و همكارى و رقابت و كشمكش بر سر قدرت بود. در سدههاى نخستين قرون وسطا.
ياب ها از طريق همكارى و اتحاد با شاهان و اشراف اروباى غربى. تلاش هاى سياسى و نظامى امبراتورى بيزانس را براى تسلط بر
۴۶
صفحه 47:
وه تکات مهم جمعبندی تاریخ pele Ce IT اسلا 6 بان صفویه
کلیسای رم تکام گذاشتند.
۲- پس از مرگ شارلمانی: اسقفها و پاپ به سیب آشفتگی هی اوضاع. مدعی حقوق سیاسی و قدرت دنبوی شدند و در مواقعی
برای نشان دادن برتری خود. با شاهان و امبراتوران به رقابت و کشمکش پرداختند. در سده های 11 و 1۲ م اختلاف و درگیری
شديدى ميان ياب و اميراتور آلمان (امبراتور مقدس روم) بر سر انتصاب اسقف ها و اعطای حلقه و عصای اسقفی به وجود آمد
علم و آموزش
أموزش در قرون وسطا : ص 19-128
آموزش در نيمه اول دوره قرون وسطى
در نيمه نخست قرون وسطا به دليل افول شههرها. فعاليت هاى علمى و فرهنكى كساد و بى رونق شد و عمده آموزش به تربيت,
كشيشان و مبلقان مذهبى اختصاص داشت و كليسا بر فرهنك و نظام تعليم و تربيت نظارت داشت.
در آن عصر شارلمانی با علاقه به دانش و تعليم و تربيت مدرسه اى در كاخ سلطنتى در يايتخت خود تأسيس تعوف.
علم و آموزش در نیمه دوم ون وسطا
ما در نيمه دوم قرون وسطا به ويزه بعد از جدكهاى صليبى به سبب رونق شهرهاى اروبايى و افزايش ثروت و رشد جمعيت
شهری. نياز به علم و آموزش بيشتر شد. بادشاهان. فثودالها. كليسا و بازركانان نيازمند افراد باسواد و حساب دان بودئد.
ضرورت وجود حقوق دانان براى حل و فصل دعاوى بيش از كدشته احساس مى شد.
977 ارويا در قرون وسطاء ص tle inl
مدرسه های حقوق و طب از نخستين مراكز آموزش عالى اروبابى بودند كه در ايتاليا كشايش يافتند. بس از آن به تدريج مدارس
و داتشكاءها توسعه بيدا كردتد.
كتاب قانون ابن سينا در بزشكى از متون اصلى آن دانشكاء ها بود. دانشكاه باريس نيز به فرمان بادشاه فرائسه تأسيس شد
1٠ م). طالبان علم در اين دانشكاه به تحصيل حقوق. فلسقه و الهيات مسيحى مى برداختفد.
در آن زمان آموزش رسمى به زبان لاتينى بود و بر موضوع هاى الببيات مسيحى. فلسفه و منطق تأكيد مى شد و به علوم تجربى و
مهندسی توجهی نمی شد.
اندیشههای در قرون وسلا؛می ۱۷۲
آشنابى دانشمندان ارويابى از طريق ترجمه آثار و نوشته هاى فيلسوفان مسلمان مانند ابوعلى سينا وابن رشد با انديشه ها
فلسفى فيلسوفان بزرك يونان باستان همجون ارسطو. افلاطون كه توماس أكويناس. برجستهترين فيلسوف اروبابى در سده
هاى ؟1 و15 م بود که در کاب خود با عنوان «اصول الهیات» از برهان هاى ارسطو براى اثبات خدا استفاده كرد. نظريات فلسفى
اوتا قرن ها به عنوان فلسفه رسمى كليساى كاتوليك به شمار مى وقت.
صفحه 48:
وه کات مهم جمع بندى تاريخ ١ از يعنت يياعبر اسلام ا بابان صفويه
درس شانزدهم: رنسانس و عصر جدید.
رنسانس
رتسائس Renaissance 11۳
*_رنسانس line نوزابى و تجديد حبات است و از نظر تاريخى به دك ركونىهاى فكرى و فرهنكى كفته مى شود كه به منظور
اعیای فرهنگ فراموش شده يونان و روم باستان, از يتالا آغاز شد و به تدريح در بخش هاى ديكر ارويا كسترش ياقت (سده
های ۱۲ ۱۷م)
مهم توین زمینه ها و عوامل ظهور رنسانس عبار تند از: ی ۱۷۴
۱- رشد شهرنشینی و تجارت؛ ۲- کسترش روابط فرهنگی با جهن اسلام؛ ۲- پیشینهفرهنگی و تریخی
مهمترین زمینها و عوامل ظهور رنانس
بورزواها: Whe
با کسترش شهرها و رشد تجارت. مشاغل و حرفه هاى كوناكونى شكل كرفت و قشر جديدى از شهرنشینان تروتعند شامل
بازركانان, بانكداران و صاحبان صنايع سر برآوردتد كه به آنها هبورزوا» م ى كفتند.
خاتواده معروف ايتاليايى مشوق قرهتك و هتر: ص 99/8
خاندان معروف مديجى كه بر فلورانس حكومت مى كرد كه حامى اديبان؛ نقاشان. معماران. موسيقيدانان و غيره بودئد.
رادهاى آشنابى دانشمندان ارويايى با جهان اسلام: ص 008
-١ از طريق اندلس (اسبانياى مسلمان) و سيسيل ؟- جدك هاى صليبى و كسترش روابط تجارى ميان اروبا و شرق
دستاوردها و تحولات رنسانس و عصر جدید.
آدستاوردها و تحولات رنسانس و عصر جدید: ص1۷۶
-6 كسترش انديشه اومانيسم (انسان كرابى) 1- تحولات علمى ؟- اكتشافات جفرافيايى و شروع استعماركرى اروباييان -١
اصلاح دینی و نيضت بروتستان
أومانيسم يا انسان كرايى: ص 97
حرمت نهادن به اعتبار وارزش انسان و تصديق استعداد و توانابى هلى او بود. كه از آن به عنوان اوماتيسم يا انسان كرايى تعبير
مى شود. كه ريشه در فرهنك يونان باستان داشت.
اعتفادات اومانيستها يا انسا نكرايان: ص We
انسان را محور و مدار جبهان مى شمردند و اعتفاد داشتند كه معيارهاى اخلاقى و ارزش ها و هنجارهاى اجتماعى بای بر یه
اغواسته هاى انسان و تعايلات دنيوى او ايجاد شود.
كسترش انديشه اومائيسم (انسانكرابى)
مقايسة امتقاد اومائيسم وكليسا هر مورة اتسان: عن 8 /(سوال تهاب OFT age
oll gH ole را موجودى مى شمردند كه زندكى دنيوى أو ارجمند و مهم لست كليسا مروج إين عقيده بود كه انسان فقط براى
غدمت به غداوند خلق شده alfa pou وميل به لذن تجومى اورا از سيدن به سعادت و وشیختی در جهان شرت بای درد
WF i Bagg ng
ادبیات. هنر و معماری و تعلیم 9 Stat
صفحه 49:
وه تكات مهم جمع بندى تاريخ ١ از يعنت ييامبر اسلام ا بابان صفويه
اساس هنر در عصر رنسانس: می ۱۳۷
محور قرار دادن انسان و طبيعت. آنان بر زيبايى و ويزكى هاى ظاهر و خصلت هاى درونى شخصيتهاى مورد نظر خود تأكيد
فراوان مى كردند.
هنرمندان مشهور عص رنسانی: می۱۷۸
اسه هنرمند مشهور ابتاليابى يعنى لثوتاردو داوينجى .
آثار داويتجى: ص 104
مشهورترين آثر نفاشى أو شام آخر و موتاليزا با ژوکند
سرمشق معمارى عصر رتسائس: ص 398
ساختمانهاى رم باستان
تحولات علمی
تنیات عصر وزایی بر تلم و تبیت :م۱۷
اندشه اسان كرابى براى تعالى و رشد جسمى و روحى انسان اهميت و ارزش قراواتى قائل بود واتساكرابان بر اصل آموزش بسيرى انسسان
و شكوفابى استعدادها و توانندىهاى بالفوه لواز طريق آموزش به شدت تأكيد مىكردند. هدف آموزش و بسرورش. تریست دانشسمندان
برجسته نبود. بلكه مى خواستند شهروتدائى را ترييت كنند كه تفش سودمندى در جامعه ایا نند و در حيات شههرى فعال باشئد.
عامل نكرش علمى اروياييان در عصر رتسانس: Whee
آشتايى آنان با بيشرفت هاى علمى مسلمانان واشاعه انديشه هاى اومائيستى
تحولات علوم تجربى در عصر رنسائس: ص 140
اتديشه انسان كرابى برلى تعالى و رشد جسمى و روحى انسان اهميت و ارزش قراوتى قائل بود واتساكرابان بر اصل آموزش بس يرى انسان
و شكوفابى استعدادها و توانندىهاى بالقوه لواز طريق آموزش به شدت تأكيد مىكردند. هصدف آموزش و بسرورش. ريت داتشمتدان
برجسته نبود. بلكه مى خواستند شهروتدائى را ترييت كنند كه تقش سودمندى در جامعه يفا كنند و در حيات شههرى فعال باشئد.
عامل نكرش علمى اروياييان در عصر رنسائس: ص 994
آشنايى آنان با بيشرقت هاى علمى مسلمانان واشاعه انديشه هاى اومائيستى
تحولات علوم تجربى در عصر رفسائس: :۱۸
انيكلاس كوبرنيك در رساله «كردش اجرام سماوى»» نظريه جرخش زمين به دور خورشيد را مرح كسرد. - اخصراع تلسكوب
توسط كاليله - موفقيت . ويليام هاروى در زمينه كاركرد قلب و جكونكى كردش خون - در استفاده از روش تجوسی فلاسسفه ای
جون دكارت (1888 - 183٠ ) بنياتكذار سبك تحفيق در ریضی و فرانسیس بسیکن (۱۵۶۱ - ۱۶۲۱ )از طرشداران روش شسناخت.
تجربى در مطالعات علمى حاصل شد. - اختراع دستكاه جاب توسط يوهانس کوتنبرک آلمانی
عوامل مؤثر بر تغبير وضعيت فكرى و قرهنكى جوامع اروبابى: ص11
اختراع و توسعه صنعت جاب - كتاب هاى غيرمذهبى از قبيل كتاب هاى فلسفى. رمان و داستان و آثارى در موضوع حقوق» تاريخ و
اكتثافات جغرافيابى و شروع استعمار كرى اروبابيان
Wig alia OE ayer
-١ جاذبه قراوان سرزمين هاى شرق دور مد هن و چین ری job الاسام اجه دسترسی به دوه و دیکسر
کالاهای گرانبهای آن و مانع جدی حکومت های قدرتمند ایرانی و خلاقت ها و سلسله های بزرگ مسلمان برای رسیدن اروپاییان
۳
صفحه 50:
زوه تكات مهم جمع بندى تاريخ ١ از يعنت ييامير اسلام pho OWL
به هندوستان و جين 1- افزايش اطلاعات جغراقيابى و توسعه مهارت دريانوردى
علل انكيزه و شوق بيشتر برتغالى ها و اسباتيايى ها براى كشف راه ها و سرزمين هاى جديد : ص11
زيرا از يك سو قادر به رقابت با دولت شهرهاى ايتاليايى كه تجارت اين منطفه را در اتحصار خود داشتند. تبودند واز سوى ديكر
با حكومت عتمانى كه بر مناطق شمال شرق و شرق مديترانه مسلط بود. دشمنى و ستيز داشتند.
| کتشافات جغرافیایی و شروع استعمار گری اروپایبان
بیشرفتهای اوبایان در زمینی جفرفیابی و مهارت دربانوردی: م1۸
تکامل قنوننقشهکشی -ساختن کشتی و بهرهگیری از تجهیزاتدرینوردیماندقطبما (اغتراعچینیها) و آسطرلاب (وسیل
ای برایتعینموقعیت اجرام آسمانی)
نخستين كام اروبابيان براى شروع استعمار سرزمين هاى جديد: ص 187
مدتى بعد دولت يرتقال ناوكان دريايى خود را به فرماندهى آلبوكرك به هند كسيل كرد و او توانست تعداد اندكى باإيكاه تجارى
نظامى در جزاير و سواحل خليج فارس. هندوستان و جين تأسيس كند.
نخستين كشورهاى استعماركر: ی ۱۸۲
يرتفال (استعمار هتد و شرق) واسيانيا اكشف قاره آمريكا توسط كريستف كلمب واستعمار آن»
آثار و بيامدهاى اكتشافات جفراقيابى و استعماركرى اروباييان: ص 185-149
-١ أز بين رفت جمعيت زيادى از مردم بومى مستعمرات به ويزه در آمريكا در تتيجه سركوب ستكدلانه و اتتشار بيمارى هاى.
آمركبار 1- تابودى تمدن هاى بومى و ساختارهاى سياسى و كهن قاره أمريكا و نشائدن تهادها. مذهب. زبان و فرهنگ اروبايى را
gl le 6- بيشترين تأثير در حوزء اقتصادى و دست يابى اروياييان به منابع ثروت در سرزمينهاى جديد. حجم عظيمى از
فلزات كرانبها به ارويا سرازير شد ؟- روئق اقتصادى و رشد تجارت و شهرهاى اروبابى 3 - اشراف فثودال و مين داران جايكاه
ممتازى را كه در قرون وسطا داشتند. از دست دادند #- افزايش سريع اندوخته طلا و نقره از شاهان اروبابى. فرعاترواياتى
نيرومند وكارآمد ساخت. 17- تجهيز ارتش هاى ملى و ناوكان هاى دريابى توسط شاهان با استغاده از منابع مالى عظيم حاصل از
غارت مستعمرات - تجارت بردكان آفريقايى
باكشف قاره آمريكاء خريد و فروش برده به سرعت افزايش ياقت: صن 186
زيرااروباييانى كه مزارع وسيعى را در آن قاره تصاحب كرده بودند به نيروى كار مجانى و ارزان نياز داشتئد
جنبش اصلاح دین و نهضت پروتستان
نهشت اصلاحدینی: ی 1۸۴
در فاصله قرون ؟1 تا 1٠ م سلسله حوادت و تحولاتى در قلمرو سسيحيت در ارويا رخ داد كه مورخان از مجموع آنها تعبير به
اصلاح دينى مىكتئد.
مخالفت با جنبش اصلاحدینی: می۱۸۴
-١ از سوى شاهان و فرمائروايان ؟- /-انسا نكرايان شيفته و مروج ادبيات و آثار يهن یننی و at sng TY کلیسا را به
خاطر برخى ناهنجارى هاى اخلاقى كشيشان مورد سرزنش قرار مى دادند. ؟- كروهى از مصلحان دينى
دیدگاهای لت :م۸۵
خلاف دیدگاه غالب كليسايبان. آنجه مايه رستكارى اتسان مى شود ايمان است ته انجام دادن كارهاى تيك. مسنله آمرزش
کناهان توسط کلیسا در برابر يرداخت يول وانجام برخى خدمات را مورد تقد قرار داد. او خدا را بدرى مهربان مى شمرد كه بى
۵
صفحه 51:
زوه تكات مهم جمع بندى تاريخ ١ از يعنت بمب اسلا ۲ بابان صفويه
هبج جشمداشتى كناهان بندكانش را مى بخشد.
نظریات لور 1۸۵
لوتر در ۱۵۱۷ مء فهرستى از نظريات خود را در 45 اصل تدوين كرد و بر در کلیسایویتنبرگ آویخت واز مردم خواست درباره
آنها با هم گفت وگو کنند
پووتستان: ۱۸۵
.باب با تكفير لوتر از امبراتور مقدس روم خواست تااو را سركوب كند. اما شاهزادكان آلمانى از لوتر حمایت کردند و به یاب و
امبراتور اعتراض (بروتست) كردند. از اين روى آنان به بروتستان معروف شدتد.
نتايج نتهضت يروتستان: مص ١87 (سوال (OFT aad al
-١ از بين بردن وحدت مذهبى جهان مسيحيت
1- بروز سلسله جنك هاى مذهبى ميان بروتستان هاو كانوليك ها و قرا كرفتن بخش هاى وسيعى از ارويا
؟- كمك به تقويت بادشاهان و دولت هاى ملى و رشد انديشه ملى كرايى در اروب
؟- تضعيف قدرت كليساى كاتوليك و كاهش نقش آن در زندكى مردم و جوامع اروباى