صفحه 1:
eS Cee rn re ec)
ea yee ear ces a yes
صفحه 2:
غذا خوردن یکی از لذت‌های زندگی است؛ اما فراتر ازآن, غذایی که می‌خوریم. در گذر از دستگاه
گوارش به شکلی در می‌آید که می‌تواندمواد و انرژی لازم براى سالم ماندن» درست عم ل كردن و
رشد ونمو یاخته‌های بدن را فراهم کند. البته غذای نامناسب و یا اضافه بر نیازه مشکلاتی را برای
بدن ایجاد می‌کند.
۱- تامین انرژی سلول ها
نقش غذا ۲ - تامین ماده برای رشد و نمو و ترمیم
۳ - تنظیم فعالیت های بدن
صفحه 3:
اندام های دستگاه گوارش :
١-دهان
۳- حلق
۱ ۱ ۳-مری
الف ) لوله گوارش < ۴ - مره
۵ - دوازده و روده باریک
۶ - روده بزرگ ( روده کور . کولون )
۷ - راست روده و مخرج
ب ) غدد گوارش ( بزاقی . پانکراس . کبد و غدد مخاطی لوله گوارش) و کیسه صفرا
ج ) اندام های دیگر ضمیمه ( زبان . دندان ها . آپاندیس )
صفحه 4:
بنداره چیست ؟
لول گوارش, لول پیوسته ای است که از دهان تا مخرج ادامه دارد. در
قسمت‌هایی از لوله گوارش ماهیچه‌های حلفوی به نام بنداره (اسفنکتر)
وجود دارد. بنداره‌ها در تتظیم عبور مواد نقش دارند :
صفحه 5:
معرفی بنداره های لوله گوارش
نام نوع.یافث ماهیچه ای | _نوع انقبافن
ابتداى مرى ماهيجه مخطط اسكلتى غير ارادى
انتهاى مرى (كارديا) صاف غير ارادى
انتهاى معده ( ييلور) صاف غير ارادى
انتهای روده باریک صاف غير ارادى
داخلى مخرج صاف غير ارادى
خارجى مخرج ماهيجه مخطط اسكلتى ارادى
صفحه 6:
صفحه 7:
معرفی لابه های لوله گوارش
نی فضای درون لوله گوارش
یاخنه‌های عصبی . زیرمخاط
صفحه 8:
روده بند : بخ
بخشی از صفاق است :
صفحه 9:
صفحه 10:
لايُ ماهیچه‌ای در دهان» حلق. ابتدای مری و بندارة خارجی مخرج از نوع مخطط است. این
لایه در بخش‌های دیگر لولة گوارش شامل یاخته‌های ماهبچه ای صاف است که به شکل حلقوی و
اند. دیوارة معده یک لایذ ماهیچه‌ای موزب نیز دارد.
طولی سازمان یاف
زیر مخاط (لاية زیر مخاطی) موجب می‌شود مخاط. روی لاية ماهیچه ای بچسبد و به راحتی روی
آن بلفزدیا چین بخورد. در لاب ماهیچه‌ای و زیر مخاط, شبکه‌ای از یاخته‌های عصبی وجود دارد.
مخاط (لایة مخاطی) یاخته‌هایی از بافت پوششی دارد که در بخش‌های مختلف لولة کوارش:
کارهای متفاوتی مثل جذب و ترشح را انجام می‌دهند.
شبکه‌های clad درون لول گور
ياختههاى عصبى زيرمخاط Ba ese
صفحه 11:
حرکات لولةٌ گوارش: انقباض ماهیچه‌های دیوارة لول گوارش, حرکات
منظمی رادر آن به وجودمی آورد. لول گوارش, دو حرکت کرمی و قطعه قطعه کننده
دارد.
در حرکات کرمی, ورود غذا لولة گوارش را گشاد و یاخته‌های عصبی دیوارة
لوله را تحریک می‌کند. یاخته‌های عصبی, ماهیچه‌های دیواره را به انقباض وادار
میکنند. در نتیجه. یک حلقه انقباضی در لوله ظاهر می‌شود که غذا رابه حرکت
درمی‌آورد
صفحه 12:
حرکات کرمی نقش مخلوط کنندگی نیز دارند؛ به ویژه وقتی که حرکت
محتویات لوله با برخورد به یک بنداره. متوقف شود؛ مثل وقتی که محتویات معده
به ييلور برخورد مى كنند. بيلور بندارة بين معده و رودة باریک است. در این حالت»
حركات كرمى فقط مى توانند محتويات لوله را مخلوط کنند.
انتهای روده تودةغذا
صفحه 13:
در حرکات قطعه‌قطعه‌کننده بخش‌هایی از لوله به صورت يك در ميان
منقیض می‌شوند. سيس اين بخش ها ازحالت انقباض خارج و بخش هلى ديكر
منقبض مى شوند. تداوم اين حركات در لولة كوارش موجب مى شود محتويات
لول ريزتر و بيشتر با شيرهدهاى كوارشى مخلوط شوند
تودةغذا 2
3 انقباض
حركتهاى قطعهقطعه كننده
صفحه 14:
در حرکات قطعه‌قطعه‌کننده بخش‌هایی از لوله به صورت يك در ميان
منقیض می‌شوند. سيس اين بخش ها ازحالت انقباض خارج و بخش هلى ديكر
منقبض مى شوند. تداوم اين حركات در لولة كوارش موجب مى شود محتويات
لول ريزتر و بيشتر با شيرهدهاى كوارشى مخلوط شوند
تودةغذا 2
3 انقباض
حركتهاى قطعهقطعه كننده
صفحه 15:
گوارش غذا
دستگاه گوارش طی قرایند گوارش مکانیکی: غذا زا آسیاب‌می‌کند وبا فرایند گوازش شیمیایی؛
مولکول‌های بزرگ را به مولکول‌های کوچک تبدیل می‌کند.
غده زیر زبانی
غده‌های‌بنا گوشی:زیرآروارهای وزیرزبانی؛ بزآق‌ترشح میکنند.
صفحه 16:
گوارش در دهان: با ورود غذابه دهان, جویدن غذاو گوارش مکانیکی
آن آغاز می‌شود. آسیاب‌شدن غذابه ذره‌های بسیار کوچک برای فقالیت بهتر
آنزيم هاى كوارشى؛ و اثر بزاق بر آن لازم است.سه جفت غدة بزاقی بزرگ و
غده‌های بزاقی کوچک. بزاق ترشح میکنند (شکل قبل» بزاق, ترکیپی از آب»
يونهاء انواعی از آنزیم‌ها و موسین است. آنزیم آمیلازبزاق به گوارش نشاسنه
کمک می‌کند. ليزوزيم. آنزیمی‌است که در از بین بردن باکتری‌های درون
دهان نقش دارد. موسین. گلیکوپروتتینی است که آب فراوانی جذب و مادة
مخاطی ایجاد می کند. ماد مخاطی دبوارة لولة گوارش را از خراشیدگی حاصل
از تماس غذایا سیب شیمیایی (بر اثر اسید یا آنزیم) حفظ می‌کند و ذره‌های
غذایی را به هم می چسباند و آنها را به تودةٌ لغزنده‌ای تبدیل می کند.
صفحه 17:
ترکیبات سازنده بزاق
آمیلاز
ليزوزيم
موسين
ماده مخاطى
آب
ويزكى و نقش
گوارش نشاسته به مالتوز
باعث مرگ باکتری های درون دهان
می شود .
گلیکوپروتئینی که پس از جذب آب
به ماده مخاطی تبدیل می شود .
ماده لزج و چسبناکی است که دهان و
مری را از خراشیدگی و تاثیر آنزیم
محافظت می کند و با
گلوله غذا و بلع آسان غذا می شود .
بیش از /۹۹ از بزاق است .
صفحه 18:
۱) جنس آمیلاز از چیست ؟
۱) پلی ساکارید
۲) دی ساکارید
۳) پروتئین
۴) نوعی لیپید است .
صفحه 19:
بلع غذا: هنگام بلع با فشار زبان تودة غذا به عقب دهان و داخل حلق
رانده می‌شود. با رسیدن غذا به حلق. بلع به شکل غیرارادی. ادامه پیدا
می‌کند. همان طور که می‌دانید حلق را به چهارراه تشبیه میکنند. با استفاده
از شکل پایینی توضیح دهید هنگام بلع چگونه راه‌های دیگر حلق بسته
می‌شوند؟
در ادامه ديوارة ماهیچه ای حلق منقبض می‌شود و حرکت کرمی‌آن. غذا
رابه مری می‌راند. حرکت کرمی در مری ادامه يبدا مى كند و باشل شدن بندارة
اتتهاى مرى. غذا وارد معده مى شود ( شكل بعد ) غدههاى مخاط مرى.
ماده مخاطى ترشح مى كنند تا حركت غذا آسان تر شود.
صفحه 20:
صفحه 21:
صفحه 22:
بنداره انتهای مری
صفحه 23:
معده و حرکات آن انجام می‌شود. در پایان گوارش در معده مخلوط حاصل از گوارش که کیموس
نام دارد.با باز شدن بندارة پیلور وارد ابندای رودة باریک می‌شود (شکل) به ابتدای رود باریک
دوازدهه می‌گویند. 9 المرى
ماهیچه طولیٍ 3 a
شيرة معده: ياختههاى يوششى مخاط
معده در بافت پیوندی زیرین فرو رفته‌اند و ماهيجهحلتوى
حفره‌های معده را به‌وجود می‌آورند. مجاری
غده‌های معده. به این حفره‌ها راه دارند.
ياختدهاى يوششى سطحى مخاط معده 6 201
اختدهاى غدههاى أن: ماده
و برخى از
مخاطى فراوان ترشح مى كنند كه به شكل ا
لايذزله لى جسبناكى, مخاطمعده رام ى بوشاند. ياخته هاى بوششى سطحى. بيكربنات ( +1100 انيز
ترشحم ىكنند كه لانه زلهلى حفاظتى راقليابى مى كند (شكل بعدابه ين ترتيب سد حفاظتى محكمى در
مقابل اسيد وآنزيم به وجود مىآيد.
صفحه 24:
یاخته‌های اصلی غده‌هاءانزیم های معده راترشح میکنند
پیش‌ساز پروتتازهای معده را به طورکلی پپسینوژن می‌نامند.
حقره‌های معده
صفحه 25:
ياختههاى اصلى غددهاء آنزيم هاى معده را ترشح مى كنند. بيش ساز بروتازهاى معده رابه طور
كلى يبسينوزن مى نامند. يبسيئوزن بر أثر كلريدريك اسيد به يبسين تبديل مى شود. بيسين خود با
اثربرپپسینوژن, تولید پپسین را پیشتر می‌کند ( شكل ) أنزيم يبسين» بروتئين ها را به مولكول هاى
کوچک تر تجزیه می‌کند. اخته‌های کناری شده‌های‌معده, کلربدریک اسید و عامل (فاکتور) داخلی
معده ترشح میکنند. عامل داخلی معده؛ برای ورود ویتامین ,,13 به ياخته هاى رود باریک ضروری
است. اگر این یاخته‌ها تخریب شوند یا معدهبرداشته شود, علاوه بر ساخته نشدن کلریدریک اسید.
فرد به كمخونى خطرناكى دجار مى شود؛ زيرا ويتامين ,13 كه براى ساختن كويجههاى قرمز در مغز
استخوان لازم است» جذب نمى شود و زندكى فرد به خطر مى أفتد
HCL
١
بيسين هب ييسينوزن ( جند يروتئاز غير فعال )
ليا
صفحه 26:
ترکیبات شیره معده
HCL
لایه ژله ای ( موسین دار )
و بیکربنات
عامل داخلی معده
لیپاز
کمک به هضم غذا با فعال کردن آنزیم های
شیره معده
محافظ معده
محافظ ویتامین ورظ
از تاثیر اسید معده و آنزيم های گوارشی
کمک به گوارش چربی
صفحه 27:
يا ورود غذاء معده اندکی انبساط می‌یابد و نقباض‌های معده. آغاز می‌شوند. لین انقباض‌ها غذا
ابا شیرة معده می‌آمیزند که نتیجة آن تشکیل کیموس معده است. همان‌طور که گفتیم با باز شدن
بندارة پیلوره کیموس وارد دوازدهه می‌شود.
برگشت اسید معده (ریفلاکس): اگر اتقباض بندارة انتهای مری کافی نباشد. فرد دچار
برگشت اسید می‌شود. در اين حالت در اثربرگشت شیرة معده به مری» به تدریج. مخاط مری آسیب
می‌بیند؛ زیرا حفاظت ديوارة آن به اندازة معده و رودة باریک. نیست. سیگار کشیدن, الکل» رژیم
غذایی نامناسب و استفاده بیش از اندزه از غذاهای آماده. تتش و اضطراب, از علت‌های برگشت
اسید معده‌اند.
کیموس معده :
ab نسیتا رقیق 3 نیمه كوارش إيافته 9 اسيدى كه نتيجه گوارش غذا در معده
است و از معده خارج می شود .
صفحه 28:
دوازدهه : ابتدای نعل اسبی شکل روده باریک را دوازدهه می گویند .
صفحه 29:
صفحه 30:
ای
Aight hepatle duct
Left hepatic duct
Main pancreatic duct
Accessory pancreatic duct
Duodenojejunal lure
‘Minor duodenal papilla
je duct
0000 سك
م ومع
Majoe duodona! pap
Duodenum
Hepatopancreatic ROIS ascending part
alin pancreatic duct
صفحه 31:
صفرا مایعی رنگی و سمی است که توسط کبد و با تصفیه خون تولید می شود
و توسط مجرای صفرا به کیسه صفرا فرستاده می شود تا ذخیره و تغلیظ شود .
سپس در زمان های معین به دوازده می ریزد . ( هنگام ورودکیموس معده به
دوازدهه )
مواد رنگی صفرا حاصل تجزیه هموگلوبین گلبول های قرمز در بخش هایی
مانندطحال است .
ترکیبات موجود در صفرا
۱ نمک های صفراوی
۲ بیکربنات
۳ لیپید : کلسترول و فسفو لیپید لسیتین
۴ مواد رنگی و سمی : بیلی روبین
۵ آب
نکته : صفرا فاقد آنزیم است .
صفحه 32:
0
. 6 و
۳ 3 5 9۰ 0
تبديل قطره هاى درشت جربى هه 8
به قطره های کوچک ۰ ,0
©
صفحه 33:
شيرةٌ لوزا لمعده: آنزیم‌ها وبیکر بنات لوزالمعده به دوازدهه می‌ریزند.
لوزالمعده؛ آنزيم هاى لازم برلى كوارش شيميايى انواع مواد راتوليد مى كند.
بروتنازهاى لوزالمعده درون رودة باريك فال مى شوند.بيكربنات اثر سید
معده راخنثى مى كند. به اين ترتيب ديوارةٌ دوازدهه از اثر اسيد حفظ و محيط
مناسب برای Called آنزیم‌های لوزالمعده فراهم مى شود.
te) پروتتازهای لوزالمعده قوی ومتنوع اند و
می‌توانند خود لوزالمعده را نیز تجزیه کنند.
فکر مى كنيد بدن جكونه از اين مسئله جلوگیری می‌کند؟
صفحه 34:
آنزیم‌های شیرة لوزالمعده و کار آنها
نام آنزیم
ترييسين
کربوکسی پپتیداز
ald
فسفوليياز
أميلاز
توکلناز (آنزیم
تجزیه کنندة
نوكلئيك اسيدها)
مولکول مورد اثر | نتیجه کار آنزیم
يروتنين تشكيل يبتيد
جدا كردن
يروتئين وييعيد | آمينواسيداز
انتهاى زنجيره
ایجاد گلیسرول و
يبيد
لیپید (چربی) ا
جدا كردن اسيد
aia جرب از فسفوليييد
as 2 ۰ | دی‌ساکارید,
نشاسته eos oh
توکلئیک اسیدها | تبدیل به
مانند 1۸( | واحدهای سازنده
صفحه 35:
آنزيم هاى كوارشى با واکنش آبکافت (هیدرولیز؛مولکول های درشت رابهمولکول‌های کوچک
تبدیل میکنند. در آب کافت همراه با مصرف أبء بيوند بين مولكول ها شكسته مى شود. شكل
واكنش آب كافت رادر تبديل دى ساكاريد به مونوساكاريد نشان مى دهد.
موتوساكاريد مونوساكاريد
آتريم
OOOO ©9-
دى ساكاريد
تجزيه دى ساكاريد با واکنش آب کافت ( هیدرولیز )
صفحه 36:
گوارش پروتئین ها با واکنش آب کافت :
صفحه 37:
دستگاه گوارش ما آنزیم مورد نیازبرای گوارش همه كربوهيدراتها را نمی‌سازد. مثلاً نزيم
موردنیاز برای تجزیه سلولز را نمی سازد.
كوارش يروتئين ها: يبسين كوارش يروتئين ها رادر معده آغاز مىكند. در رودة باريك در ننيجة
فقالیت پروتتازهای لوزالمعده و آنزیم‌های رودة باریک. يروتئين ها به آمينواسيدهاء تجزیه می‌شوند.
گوارش تری گلیسریدها: فراوان‌ترین لیپیدهای رژیم غذایی, تری گلیسریدها هستند.
آنزيم ليبازء تری گلیسریدها رب واحدهای سازند آن تجزیه می‌کند. صفراو حرکات مخلوط كنندة
روده باریک موجب ریز شدن چربی‌ها می‌شوند. گوارش چربی‌هاء بیشتر در اثر فتالیت لیپاز لوزالمعده
در دوازدهه انجام می‌شود.
صفحه 38:
مواد غذایی
تری گلیسرید ها
پروتئین ها
دی ساکارید مالتوز
مولکول های درشت ۲
الی ٩ گلوکز
ساکاروز و لاکتوز
آب مواد معدنی و
ویتامین ها
آنزیم موثر
لیپاز
و پروتثاز های دیگر
آمیلاز
آنزیم های یاخته های
روده ی باریک
مالتاز - ساکاراز - لاکتاز
مولکول های حاصل از گوارش
مونوگلیسرید
اسید هاى جرب
ايجاد زنجيره هاى كوتاه اسيد
آمينه ودر نهايت تكيار هاى
اسيد آمينه
دى ساكاريد مالتوز
مولکول های درشت ۳
الی ٩ گلوکز
گلوکز
و مونوساکارید های دیگر
مونوساکارید ها
بدون تغییر
صفحه 39:
Ke
مواد مغذی برای رسیدن به یاخته‌های بدن باید از باخته‌های بافت پوششی لول گوارش عبور
کنند و وارد محیط داخلی شوند. ورود مواد به محيط داخلی بدن, جذب نام دارد. خون, لنف و مایع
بین یاخته ای محیط دا خلی را تشکیل می‌دهند. در دهان و معده؛ جذب اندک است و جذب اصلی
در رودة باریک اننجام می‌شود.
صفحه 40:
جذب مواد در رودة باریک
يس از گوارش در فضای رودة باریک, مولکول‌های گوناگونی وجود دارند که بايد از غشاى
یاخته‌های پوششی دیورةروده یگذرند و به این یاخته ها وپس از آن به محیط داخلی وارد شوند.
در ديوارة داخلى رودهء چین‌های حلقوی وجود دارند؛ روی این چین‌هاء پرزهای فراوانی دیده
می‌شوند. غشای یاخته‌های پوششی رود باریک نیز در سمت فضای روده. چین خورده است. به
أين جين هاى ميكروسكوبى» ريز برز مىكويند. مجموعة چین هاء پرزها و ریزپرزها سطح داحلی رودة
باریک را که در تماس با کیموس است چندین برابرافزایش می‌دهند. در بیماری سلیاک بر اثرپروتئین
گلوتن (که در گندم و جو وجود دارد) یاخته‌های روده تخریب می‌شوند و ریزپرزها و حتی پرزها ازبین
می‌روند. در نتیجه. سطح جذب مواد. کاهش شدیدی پیدا می‌کند و بسیاری از مواد مغذی مورد نیاز
بدن جذب نمی‌شوند.
صفحه 41:
یاخته پوششی
دارای ریز پرز
صفحه 42:
مواد گوناگون به روش‌های متفاونی که در فصل قبل خواندید. از یاخنه‌های پوششی هر پرز عبور
مى كنند وبه شبكة مويركى درون يرز وسيس جريان خون واردمى شوند. همان‌طور که در شکل
می‌بینید. در هر پرز: مويرك بستة لنفى نيز وجود دارد. لنف از آب و تركيبات ديكر نشكيل شده ودر
رگ‌های لنفی جریان دارد. مولکول‌های حاصل از گوارش لیپیدها به موبرگ لنفی و سپس به خون وارد
می‌شوند (در فصل دستگاه گردش مواد در بدن؛ با ساختار مویرگ خونی و لنفی بیشتر آشنا می‌شوید),
اين مولكول ها در كبد یا بافت چربی ذخیره می‌شوند. در کبد از این لیپیدها. مولکول‌های لیپوبروتئین
(ترکیب لیپیدو پروتنین) ساخته می‌شود.
گروهی از لييويروتئين ها كلسترول زيادى دارند و به آنها ليبوبروتئين كم چگال(.1.101) می‌گویند.
در كروهى ذيكر, يروتئين از كلسترول بيشتر است كه ليبويروقنين يرجكال (.11101) نام دارند. زياد بودن
ليبويروتنين بر جكال نسبت به کم‌چگال, احتمال رسوب كلسترول در ديوارة سرخرگ‌ها را کاهش
می‌دهد. چاقی, کم تحرکی و مصرف بیش از حد كلسترول: ميزان ليبويرونئين هاى كم جكال را افزايش
می‌دهد.
صفحه 43:
رودة بزرگ و دفع
ابندای رودة بزرگ رودة کور نام دارد که بهآپاندیس ختم می‌شود.
dala] رودة بزرگ از کولون بالارو, کولون افقی و کولون پایین‌رو, تشکیل
شده است . رودهُ بزرگ. پرز ندارد و یاخته‌های پوششی مخاط آن. ماد
مخاطی ترشح میکنند ولی آنزیم گوارشی ترشح نمی‌کنند. بعد از
روده بزرگ. راست روده قرار دارد ( شکل زیر ) در انتهای راست‌روده؛
بنداره‌های داخلی (ماهیچة صاف) و خارجی (ماهیچة مخطط) قرار
دارند .
صفحه 44:
صفحه 45:
algo جذب تشده و گوارش‌نيافته. ياخته هاى مردة و ياقى ماندة
شیره‌های گوارشی, وارد رودة بزرك مىشوند. رودة بزرك. آب و
يونها را جذب مىكند؛ در ننيجه. مدفوع به شكل جامد در مىآيد.
حرکات رودة بزرگ. آهسته انجام می‌شوند. مدفوع به راست روده وارد
و سرانجام دفع به صورت ارادی انجام می‌شود.
صفحه 46:
گردش خون دستگاه گوارش
خون بخش‌هایی از بدن مانند خون لول گوارش به طور مستقیم به
قلب برنمی‌گردد؛ بلکه از راه سیاهرگ باب. ابتدا به کبد و سپس از راه
سیاهرگ‌های دیگر به قلب می‌رود (شکل زیر ). پس از خوردن غذاء
میزان جریان خون دستگاه گوارش افزایش می‌یابد تا نیاز آن برای
فقالیت بیشتر تأمین شود و مواد مغذی جذب شده. به کبد منتقل شوند.
در کبد. از مواد جذب شده. گلیکوژن و پروتئین ساخته می‌شود و موادی
مانند آهن و برخی ویتامین‌ها نیز در آن ذخیره می‌شوند.
صفحه 47:
Superficial temporal artery
5
انیت Left internal carotid artery
Vertebral art
7 Left external carotid artery
Left common carotid artery
Left subclavian artery
Right subclavien artery
Brachiocepholic trunk
allan artery. ‘rch of aorta
Inteinal thoracic at
2258 Anterior circumflex humeral artery
Ascending aorta
Profunda brachii artery Thoracic aorta
Common hepatic artery
\ splenic artery
Left renal artery
Brachial artery:
Superior mesenteric artery
Inferior mesenteric artery
صفحه 48:
‘Superficial temporal vein.
Fecialvein
57 Left external jugular vein
Anterior jugular vein
Right subclavian vein.
Right brachiocephalic vein
Cephalic vein. ‘Superior vena cava
Azygos vein
Basiic vein. Inferior vena cava
Brachial veins
Hepatic vein. موی ew
Portal vein
Median cubital vein.
Testicular/ovarian vein Inferior mesenteric vein
Superior mesenteric vein
Basilic vein 1 \ 1 ۳ Left common iliac vein
Left external lic vein
صفحه 49:
Ceivical lymph nodes Left subclavian voin
Right lymphatic duct
Right subclavian vein.
Auillary lymph nodes Thymus gland
|racheal lymph nodes
Lymphatic vessels.
of the upper limb
Thorac duct
Cubital nodes
— Spleen
Cistorna chyli
‘Smallintestine
Intestinal tymph nodes
Lymph nodules in
Large intestine small intestine
Appendix — د (Peyer's patch)
thaclymph nodes.
صفحه 50:
صفحه 51:
تنظیم فرایندهای گوارشی
دستگاه گوارش یک مرحله خاموشی نسبی (فاصله بین خوردن وعده‌های
غذابی) و یک مرحله فغالیت شدید (بعد از ورود (ILE دارد. این دستگاه باید به ورود
غذا پاسخ مناسبی بدهد؛ یعنی شیره‌های گوارشی به موقع و به اندازة کافی ترشح
وحرکات لول گوارش به موقع انجام شوند تاغذارابا شيره ها مخلوط كند ودر طول
لوله با سرعت مناسب حرکت دهد. فعالیت بخش‌های دیگر بدن از جمله گردش
خون نیز باید با فعالیت دستگاه گوارش هماهنگ باشد. فعالیت دستگاه گوارش
را مانند بخش‌های دیگر بدن. دستگاه‌های عصبی و هورمونی تنظیم مى كنند.
تنظیم عصبی دستگاه گوارش را بخشی از دستگاه عصبی به نام دستگاه
عصبی خودمختار انجام می‌دهد.
صفحه 52:
دستگاه عصبی خودمختار: فتالیت این دستگاه ناخودآگاه است؛ مثلاً وقتی به غذا فکر
می‌کنيم.
می‌رسد و بزاق ترشح می‌شود. دیدن غذا و بوی آن نیز باعث افزایش ترشح بزاق می‌شوند.
انجام فتالیت‌های گوارشی با فتالیت‌های بخش‌های دیگر بدن نیز باید هماهنگ شود. مثلاً
هنكام بلع وعبور غذا از حلق, مرکز بلع در بصل النخاع. فعالیت مرکز تلفس را که در نزدیک آن قرار
دار مهار می‌کند؛ در نتیجه, نای بسته و تنفس برای زمانی کوتاه. متوقف می‌شود,
همان طور كه در ساختار لوله كوارش ديديم؛ در ديوارة اين لوله (از مرى تا مخرج) شبکه‌های
ياختهدهاى عصبىء وجود دارند (شكل بعد) اين شبكهها تحرك و ترشح را در لولة كوارشء تنظيم
میکنند. شبکه‌های عصبی روده‌ای می‌توانند مستقل از دستگاه عصبی خودمختار, فغالیت کنند.
اما دستگاه عصبی خود مختار با نها ارتباط دارد و بر عملكرد آنها تأثير می‌گذارد.
در بخش‌های مختلف معده و روده؛یاخته‌هایی وجود دارند که هورمون می‌سازند. این هورمون‌ها
زاق ترشح می‌شود. با فعلیت دستگاه عصبی خودمختار, پیام عصبی به غده‌های بزاقی
صفحه 53:
شبکه‌های
یاخته‌های‌عصبی زیر مخاط
فضای درون لوله گوارش
مخاط
صفحه 54:
به خون می‌ریزند و همراه با دستگاه عصبی, فقالیت‌های دستگاه گوارش را تنظیم میکنند. سکرتین
و گاسترین زاین هورمون‌ها هستند. سکرتین, ازدوازدهه به خون ترشح می‌شود وبا ثربر لوزالمعده
موجب مى شود ترشح بيكربنات افزايش يابد. كاسترين از معده ترشح وباعث افزایش ترشح اسید معده
وييسينوزن مى شود.
جریان خون ->
صفحه 55:
وزن متاسب
از دلایل چاقی در جوامع امروزی. استفاده از غذاهای پر انرژی (غذاهای پرچرب و شیرین)» عوامل
ون من غذاخوردن را رهابى ازتنش وشيوة زندكي كم تحرف اسست. له چاقیدربرخی ازافراد
به ژن‌ها مربوط است. چاقی» سلامت فرد را به خطر می‌اندازد و احتمال ابتلا به بیماری‌هایی مانند
ديابت نوع ۲ انواعی از سرطان, تنگ شدن سرخركهاء سكتة قلبی و مفزی را فزایش می‌دهد.
از سوى ديكرء افرادى كه كمتر از نياز غذا مى خورند و در نتيجه. لاغر می‌شوند؛بهعلّت کاهش
دريافت مواد مغذى دجار مشكلاتى مانند كم خونى و كاهش استحكام استخوان ها مى شوند. تبليفات
و فشار اجتماعى در تمايل افراد به كاهش وزن بيش از حد نقش دارد.
صفحه 56:
برای تعیین وزن مناسب. از شاخص تودة بدنی استفاده میکنند. این شاخص از رابطة زير
محاسبه می‌شود:
خن < شاخص تودةبدنی
مربع قد ("ط)
شاخص تودغ بدتی کمتر VA jl نشان دهندة کمبود وزن و بیشتر از ۳۰ به معنی چاقی است. اگر
این شاخص بین ۱۹ تا ۲۵ باشد. نشان‌دهندة وزن مناسب و پین ۲۵ تا ۳۰ به معنی داشتن وزن اضافه
است.
تعیین وزن مناسب بر اساس شاخص تودة بدنی برای افراد پیشتر ازییست سال است. از آنجا که
افراد کمتر از ییست سال در سن رشد قرار دارند. برای بررسی مناسب بودن وزن این افراده شاخص
تودة بدنی آنها را با افراد هم سن و هم جنس. مقایسه میکنند.البته وزن هر فرد به تراکم استخوان,
مقدار بافت ماهیچه و جربى بدن او بستگی دارد. بنابراین فقط افراد متخصص می‌توانند دربارةٌ
مناسب بودن وزن فرد» قضاوت
صفحه 57:
فصل ؟ : دستكاه كوارش
گفتار ۲ و ۳ : جذب مواد - تنوع دستگاه گوارش
صفحه 58:
Ke
مواد مغذی برای رسیدن به یاخته‌های بدن باید از باخته‌های بافت پوششی لول گوارش عبور
کنند و وارد محیط داخلی شوند. ورود مواد به محيط داخلی بدن, جذب نام دارد. خون, لنف و مایع
بین یاخته ای محیط دا خلی را تشکیل می‌دهند. در دهان و معده؛ جذب اندک است و جذب اصلی
در رودة باریک اننجام می‌شود.
صفحه 59:
جذب مواد در رودة باریک
يس از گوارش در فضای رودة باریک, مولکول‌های گوناگونی وجود دارند که بايد از غشاى
یاخته‌های پوششی دیورةروده یگذرند و به این یاخته ها وپس از آن به محیط داخلی وارد شوند.
در ديوارة داخلى رودهء چین‌های حلقوی وجود دارند؛ روی این چین‌هاء پرزهای فراوانی دیده
می‌شوند. غشای یاخته‌های پوششی رود باریک نیز در سمت فضای روده. چین خورده است. به
أين جين هاى ميكروسكوبى» ريز برز مىكويند. مجموعة چین هاء پرزها و ریزپرزها سطح داحلی رودة
باریک را که در تماس با کیموس است چندین برابرافزایش می‌دهند. در بیماری سلیاک بر اثرپروتئین
گلوتن (که در گندم و جو وجود دارد) یاخته‌های روده تخریب می‌شوند و ریزپرزها و حتی پرزها ازبین
می‌روند. در نتیجه. سطح جذب مواد. کاهش شدیدی پیدا می‌کند و بسیاری از مواد مغذی مورد نیاز
بدن جذب نمی‌شوند.
صفحه 60:
یاخته پوششی
دارای ریز پرز
صفحه 61:
مواد گوناگون به روش‌های متفاونی که در فصل قبل خواندید. از یاخنه‌های پوششی هر پرز عبور
مى كنند وبه شبكة مويركى درون يرز وسيس جريان خون واردمى شوند. همان‌طور که در شکل
می‌بینید. در هر پرز: مويرك بستة لنفى نيز وجود دارد. لنف از آب و تركيبات ديكر نشكيل شده ودر
رگ‌های لنفی جریان دارد. مولکول‌های حاصل از گوارش لیپیدها به موبرگ لنفی و سپس به خون وارد
می‌شوند (در فصل دستگاه گردش مواد در بدن؛ با ساختار مویرگ خونی و لنفی بیشتر آشنا می‌شوید),
اين مولكول ها در كبد یا بافت چربی ذخیره می‌شوند. در کبد از این لیپیدها. مولکول‌های لیپوبروتئین
(ترکیب لیپیدو پروتنین) ساخته می‌شود.
گروهی از لييويروتئين ها كلسترول زيادى دارند و به آنها ليبوبروتئين كم چگال(.1.101) می‌گویند.
در كروهى ذيكر, يروتئين از كلسترول بيشتر است كه ليبويروقنين يرجكال (.11101) نام دارند. زياد بودن
ليبويروتنين بر جكال نسبت به کم‌چگال, احتمال رسوب كلسترول در ديوارة سرخرگ‌ها را کاهش
می‌دهد. چاقی, کم تحرکی و مصرف بیش از حد كلسترول: ميزان ليبويرونئين هاى كم جكال را افزايش
می‌دهد.
صفحه 62:
رودة بزرگ و دفع
ابندای رودة بزرگ رودة کور نام دارد که بهآپاندیس ختم می‌شود.
dala] رودة بزرگ از کولون بالارو, کولون افقی و کولون پایین‌رو, تشکیل
شده است . رودهُ بزرگ. پرز ندارد و یاخته‌های پوششی مخاط آن. ماد
مخاطی ترشح میکنند ولی آنزیم گوارشی ترشح نمی‌کنند. بعد از
روده بزرگ. راست روده قرار دارد ( شکل زیر ) در انتهای راست‌روده؛
بنداره‌های داخلی (ماهیچة صاف) و خارجی (ماهیچة مخطط) قرار
دارند .
صفحه 63:
صفحه 64:
algo جذب تشده و گوارش‌نيافته. ياخته هاى مردة و ياقى ماندة
شیره‌های گوارشی, وارد رودة بزرك مىشوند. رودة بزرك. آب و
يونها را جذب مىكند؛ در ننيجه. مدفوع به شكل جامد در مىآيد.
حرکات رودة بزرگ. آهسته انجام می‌شوند. مدفوع به راست روده وارد
و سرانجام دفع به صورت ارادی انجام می‌شود.
صفحه 65:
گردش خون دستگاه گوارش
خون بخش‌هایی از بدن مانند خون لول گوارش به طور مستقیم به
قلب برنمی‌گردد؛ بلکه از راه سیاهرگ باب. ابتدا به کبد و سپس از راه
سیاهرگ‌های دیگر به قلب می‌رود (شکل زیر ). پس از خوردن غذاء
میزان جریان خون دستگاه گوارش افزایش می‌یابد تا نیاز آن برای
فقالیت بیشتر تأمین شود و مواد مغذی جذب شده. به کبد منتقل شوند.
در کبد. از مواد جذب شده. گلیکوژن و پروتئین ساخته می‌شود و موادی
مانند آهن و برخی ویتامین‌ها نیز در آن ذخیره می‌شوند.
صفحه 66:
Superficial temporal artery
5
انیت Left internal carotid artery
Vertebral art
7 Left external carotid artery
Left common carotid artery
Left subclavian artery
Right subclavien artery
Brachiocepholic trunk
allan artery. ‘rch of aorta
Inteinal thoracic at
2258 Anterior circumflex humeral artery
Ascending aorta
Profunda brachii artery Thoracic aorta
Common hepatic artery
\ splenic artery
Left renal artery
Brachial artery:
Superior mesenteric artery
Inferior mesenteric artery
صفحه 67:
‘Superficial temporal vein.
Fecialvein
57 Left external jugular vein
Anterior jugular vein
Right subclavian vein.
Right brachiocephalic vein
Cephalic vein. ‘Superior vena cava
Azygos vein
Basiic vein. Inferior vena cava
Brachial veins
Hepatic vein. موی ew
Portal vein
Median cubital vein.
Testicular/ovarian vein Inferior mesenteric vein
Superior mesenteric vein
Basilic vein 1 \ 1 ۳ Left common iliac vein
Left external lic vein
صفحه 68:
Ceivical lymph nodes Left subclavian voin
Right lymphatic duct
Right subclavian vein.
Auillary lymph nodes Thymus gland
|racheal lymph nodes
Lymphatic vessels.
of the upper limb
Thorac duct
Cubital nodes
— Spleen
Cistorna chyli
‘Smallintestine
Intestinal tymph nodes
Lymph nodules in
Large intestine small intestine
Appendix — د (Peyer's patch)
thaclymph nodes.
صفحه 69:
صفحه 70:
تنظیم فرایندهای گوارشی
دستگاه گوارش یک مرحله خاموشی نسبی (فاصله بین خوردن وعده‌های
غذابی) و یک مرحله فغالیت شدید (بعد از ورود (ILE دارد. این دستگاه باید به ورود
غذا پاسخ مناسبی بدهد؛ یعنی شیره‌های گوارشی به موقع و به اندازة کافی ترشح
وحرکات لول گوارش به موقع انجام شوند تاغذارابا شيره ها مخلوط كند ودر طول
لوله با سرعت مناسب حرکت دهد. فعالیت بخش‌های دیگر بدن از جمله گردش
خون نیز باید با فعالیت دستگاه گوارش هماهنگ باشد. فعالیت دستگاه گوارش
را مانند بخش‌های دیگر بدن. دستگاه‌های عصبی و هورمونی تنظیم مى كنند.
تنظیم عصبی دستگاه گوارش را بخشی از دستگاه عصبی به نام دستگاه
عصبی خودمختار انجام می‌دهد.
صفحه 71:
دستگاه عصبی خودمختار: فتالیت این دستگاه ناخودآگاه است؛ مثلاً وقتی به غذا فکر
می‌کنيم.
می‌رسد و بزاق ترشح می‌شود. دیدن غذا و بوی آن نیز باعث افزایش ترشح بزاق می‌شوند.
انجام فتالیت‌های گوارشی با فتالیت‌های بخش‌های دیگر بدن نیز باید هماهنگ شود. مثلاً
هنكام بلع وعبور غذا از حلق, مرکز بلع در بصل النخاع. فعالیت مرکز تلفس را که در نزدیک آن قرار
دار مهار می‌کند؛ در نتیجه, نای بسته و تنفس برای زمانی کوتاه. متوقف می‌شود,
همان طور كه در ساختار لوله كوارش ديديم؛ در ديوارة اين لوله (از مرى تا مخرج) شبکه‌های
ياختهدهاى عصبىء وجود دارند (شكل بعد) اين شبكهها تحرك و ترشح را در لولة كوارشء تنظيم
میکنند. شبکه‌های عصبی روده‌ای می‌توانند مستقل از دستگاه عصبی خودمختار, فغالیت کنند.
اما دستگاه عصبی خود مختار با نها ارتباط دارد و بر عملكرد آنها تأثير می‌گذارد.
در بخش‌های مختلف معده و روده؛یاخته‌هایی وجود دارند که هورمون می‌سازند. این هورمون‌ها
زاق ترشح می‌شود. با فعلیت دستگاه عصبی خودمختار, پیام عصبی به غده‌های بزاقی
صفحه 72:
شبکه‌های
یاخته‌های‌عصبی زیر مخاط
فضای درون لوله گوارش
مخاط
صفحه 73:
به خون می‌ریزند و همراه با دستگاه عصبی, فقالیت‌های دستگاه گوارش را تنظیم میکنند. سکرتین
و گاسترین زاین هورمون‌ها هستند. سکرتین, ازدوازدهه به خون ترشح می‌شود وبا ثربر لوزالمعده
موجب مى شود ترشح بيكربنات افزايش يابد. كاسترين از معده ترشح وباعث افزایش ترشح اسید معده
وييسينوزن مى شود.
جریان خون ->
صفحه 74:
وزن متاسب
از دلایل چاقی در جوامع امروزی. استفاده از غذاهای پر انرژی (غذاهای پرچرب و شیرین)» عوامل
ون من غذاخوردن را رهابى ازتنش وشيوة زندكي كم تحرف اسست. له چاقیدربرخی ازافراد
به ژن‌ها مربوط است. چاقی» سلامت فرد را به خطر می‌اندازد و احتمال ابتلا به بیماری‌هایی مانند
ديابت نوع ۲ انواعی از سرطان, تنگ شدن سرخركهاء سكتة قلبی و مفزی را فزایش می‌دهد.
از سوى ديكرء افرادى كه كمتر از نياز غذا مى خورند و در نتيجه. لاغر می‌شوند؛بهعلّت کاهش
دريافت مواد مغذى دجار مشكلاتى مانند كم خونى و كاهش استحكام استخوان ها مى شوند. تبليفات
و فشار اجتماعى در تمايل افراد به كاهش وزن بيش از حد نقش دارد.
صفحه 75:
برای تعیین وزن مناسب. از شاخص تودة بدنی استفاده میکنند. این شاخص از رابطة زير
محاسبه می‌شود:
خن < شاخص تودةبدنی
مربع قد ("ط)
شاخص تودغ بدتی کمتر VA jl نشان دهندة کمبود وزن و بیشتر از ۳۰ به معنی چاقی است. اگر
این شاخص بین ۱۹ تا ۲۵ باشد. نشان‌دهندة وزن مناسب و پین ۲۵ تا ۳۰ به معنی داشتن وزن اضافه
است.
تعیین وزن مناسب بر اساس شاخص تودة بدنی برای افراد پیشتر ازییست سال است. از آنجا که
افراد کمتر از ییست سال در سن رشد قرار دارند. برای بررسی مناسب بودن وزن این افراده شاخص
تودة بدنی آنها را با افراد هم سن و هم جنس. مقایسه میکنند.البته وزن هر فرد به تراکم استخوان,
مقدار بافت ماهیچه و جربى بدن او بستگی دارد. بنابراین فقط افراد متخصص می‌توانند دربارةٌ
مناسب بودن وزن فرد» قضاوت
صفحه 76:
و ترش در جعاران ۰۰ ۳
برخی جانداران. مواد مغذی را از سطح ياخته یا بدن و به‌طور مستقیم از محیط دریافت
م ىكنند. لين محيطاء آب درياء «ستكاه كوارش يا مايعات بدن جانوران ميزبان أست. كرم كدو كه
فاقد دهان و دستكاه كوارش استء مواد مغذى رااز سطح بدن جذب مى كند
صفحه 77:
واکوئول گوارشی: پارامسی از آغازیان است و با حرکت مزک‌ها غذا را از محیط به حفرة
دهانی منتقل می‌کند. در اتتهای حفره کیسه‌ای غشایی به نام واکوئول غذایی تشکیل می‌شود.
واکوئول غذایی درون سیتوپلاسم حرکت می کند. کافنده تن (لیزوزوم)به واکوئول می‌پیوندد
و آنزيم هاى خود را به درون آن آزاد مى كند. در نتیجه. واکوئول گوارشی تشکیل می‌شود.
مواد كوارش يافته از اين واكوثول خارج مى شوند و مواد كوارش نيافته در أن باقى مى ماذند. به
بن واكوئول. واكوفول دفعى مى كويند. محتويات اين واكوثول زرا منفذ دقعى ياخته خارج
مى شود
صفحه 78:
گوارش درون یاخته ای در پارامسی از آغازیان
صفحه 79:
لول گوارش: این لوله در اثر تشکیل مخرج. شکل میگیرد و امکان جریان یک طرفه غذا را
فراهم می‌کند. در ادامه نمونه‌هایی از لوله گوارش در جانوران را بررسی مى كنيم.
ملخ, حشرهاى كياهخوار است وبا استفاده از أروارههاء مواد غذابى راخرد و به دهان منتقل م ىكند.
غذاى خرد شده از طريق مرى به جينهدان وارد مى شود. جينهدان بخش حجيم انتهاى مرى است
كه در آن غذا ذخيره و نرم مى شود. سيس غذا به بخش كوجكى به نام ييش معده وارد مى شود. ديوارة
بيش معده ذذد أنه هايى ذارد كه به خرد شدن بیشتر مواد غذایی کمک میکنند. معده و کیسه‌های معده»
أنزيم هابى ترشح مى كنند که به پیش معده وارد می‌شوند. جذب در معده صورت میگیرد. مواد گوارش
نیافته پس از عبور از روده, به راست روده وارد و سپس از مخرج دفع می‌شوند
صفحه 80:
صفحه 81:
جانوران دیگری مانند پرندگان دانهخوار نیز چینه‌دان دارندشکل زیر لوله گوارش در ان پرندگان را
نشان‌می‌دهد.
بخش عقبی معده در این پرندگان ساختاری ماهیچه‌ای است و سنگدان نامیده می‌شود.
سنگریزه‌هایی که پرندهمی‌بلعد. فرایند آسیاب کردن غذا راتسههیل میکنند.
صفحه 82:
پستانداران نشخوارکننده. نظیر گاو و گوسفند. معدة چهار قسمتی دارند (شکل بعد) در اين
جانوران, معده. شامل كيسة بزركى به نام سيرابى؛ بخشى به نام نكارى؛ يك اتاقك لايه لايه به نام
هزارلا و معد واقعى يا شيردان است. اين جانوران به سرعت غذا مى خورند نا در فرصت مناسب يا
مکانی امن, غذا رابا نشخواركردن به دهان بركردانند و بجوند. ابتدا غذاى نيمه جويده بلعيده و وارد
سيرابى مى شود و در آنجا به كمك ميكروبها تا حدى كوارش مىيابد. در نشخواركنندكان» وجود
ميكروبها براى كوارش سلولز ضرورى است. سلولز مقدار زيادى انرزى دارد ولى اغلب جانوران فاقد
able توليد آنزيم لازم براى كوارش أن هستند.
توده‌های غذا سپس به نگاری وارد و به دهان برمىكردند. در اين زمان غذا به طور كامل؛ جویده و
دوباره به سيرابى وارد مى شود؛ بييشتر حالت مايع بيدا م ىكند وسيس به نكارى جريان مىيابد. مود ازآنجا
به‌هزارلا رفتهء تا حدودی آبگیری و سرانجام به شیردان وار می‌شوند. در این محل آنزیم‌های گوارشی
وارد عمل می‌شوند و گوارش ادامه بيدا م ىكند
صفحه 83:
صفحه 84:
پایان فصل ۲